OCHRONA WIEDZY TRADYCYJNEJ MODA CZY REALNA POTRZEBA? Dr Iwona B. Mika Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Transkrypt

1 OCHRONA WIEDZY TRADYCYJNEJ MODA CZY REALNA POTRZEBA? Dr Iwona B. Mika Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

2 WPROWADZENIE MIODLA INDYJSKA (neem) roślina stosowana w tradycyjnej medycynie indyjskiej ajurwedzie. KURKUMA (ostryż długi, turmeric) roślina stosowana w tradycyjnej medycynie indyjskiej

3 POJĘCIE WIEDZY TRADYCYJNEJ Brak jednej definicji wiedzy tradycyjnej o charakterze powszechnym Dwa ujęcia wiedzy tradycyjnej: - w sensie ścisłym - w sensie szerokim

4 POJĘCIE WIEDZY TRADYCYJNEJ 1. Konwencja o różnorodności biologicznej sporządzona w Rio de Janeiro r. (Dz.U Nr 184, poz. 1532) 2. Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego przyjęta w Paryżu r. 3. Dokumenty Światowej Organizacji Własności Intelektualnej

5 KONWENCJA O RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ Preambuła, art. 8(j) wiedza, innowacje, praktyki dotyczące różnorodności biologicznej związek z tubylczymi lub lokalnymi społecznościami tradycyjny tryb życia zastosowanie w codziennym życiu

6 KONWENCJA UNESCO W SPRAWIE OCHRONY NIEMATERIALNEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Preambuła, art. 2 ust. 1 związek z pewnymi wspólnotami lub grupami ludzi przekaz z pokolenia na pokolenie poczucie tożsamości poczucie ciągłości szerokie zastosowanie

7 DOKUMENTY ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ rezultat aktywności intelektualnej w tradycyjnym kontekście metody, innowacje, praktyki, nauka związek ze wspólnotami autochtonicznymi lub lokalnymi przekaz z pokolenia na pokolenie szerokie zastosowanie element tożsamości kulturowej

8 CECHY WIEDZY TRADYCYJNEJ związek z określoną wspólnotą autochtoniczną lub lokalną, brak ograniczeń terytorialnych w występowaniu, część dziedzictwa kulturowego, charakter niematerialny, powstaje zazwyczaj w ciągu stuleci, wiedza, innowacje, praktyki, wierzenia, metody, często wiedza tajemna, tradycja jako podstawa, tworzona niesystematycznie, brak charakteru statycznego, przekaz z pokolenia na pokolenie, przynależność do wspólnoty jako całości, szeroki zakres zastosowania.

9 WIEDZA TRADYCYJNA W POLSCE brak w prawie polskim definicji pojęcia wiedza tradycyjna brak w Polsce wspólnot autochtonicznych Dwie płaszczyzny poszukiwań: wynalazek produkt tradycyjny

10 PRODUKT TRADYCYJNY Ustawa z r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 68 ze zm.) Art. 47 ust. 1 i ust. 2 produkt tradycyjny - jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji (co najmniej 25 lat) - element dziedzictwa kulturowego regionu - element tożsamości społeczności lokalnej

11 METODA WYTWARZANIA PT WIEDZA TRADYCYJNA? brak możliwości wykluczenia uznania niektórych metod za wiedzę tradycyjną możliwość ta - raczej tylko w niektórych przypadkach przeważnie osiągnięcie indywidualne, nie tradycyjne (znany twórca, znana data zastosowania metody)

12 OCHRONA 1. Ustawa o produkcie tradycyjnym art. 48 brak możliwości poszukiwania ochrony 2. Ustawa Prawo własności przemysłowej - brak możliwości przyznania prawa wyłącznego, - możliwość zapobiegania monopolizowaniu wiedzy tradycyjnej 3. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji art. 3 nienazwany czyn nieuczciwej konkurencji

13 WNIOSKI brak legalnej definicji wiedzy tradycyjnej występowanie wiedzy tradycyjnej w Polsce (ujęcie wąskie) kwestia dyskusyjna brak pilnej potrzeby wprowadzenia nowych krajowych instrumentów prawnych chroniących polską wiedzę tradycyjną wzmocnienie ochrony praw zagranicznych wspólnot autochtonicznych lub lokalnych moda + realna potrzeba ochrona wiedzy tradycyjnej w Polsce (ujęcie ścisłe) zobowiązania międzynarodowe

14 ZAKOŃCZENIE Dziękuję za uwagę