WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU KLIMAT AKUSTYCZNY W WYBRANYCH PUNKTACH OŁAWY W ROKU 2003

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU Wrocław, ul. H. Sienkiewicza 3, tel./fax (071) , KLIMAT AKUSTYCZNY W WYBRANYCH PUNKTACH OŁAWY W ROKU 003 WROCŁAW, 003 rok

2 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU Wrocław, ul. H. Sienkiewicza 3, tel./fax (071) , wios@wroclaw.ios.gov.l KLIMAT AKUSTYCZNY W WYBRANYCH PUNKTACH OŁAWY W ROKU 003 Oracowanie wykonane w Wydziale Monitoringu Środowiska Autor: mgr Anna Antosz Wrocław, wrzesień 003 rok

3 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 3 Sis treści Strona I. WSTĘP 4 II. UREGULOWANIA PRAWNE DOTYCZĄCE DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU III. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI OCENY HAŁASU 6 IV. BADANIA HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO W WYBRANYCH PUNKTACH OŁAWY 1. Cel i zakres omiarów 7. Srzęt omiarowy i wyosażenie omocnicze 8 3. Metodyka omiarów i obliczeń 8 4. Lokalizacja unktów omiarowych 8 5. Szczegółowa analiza unktów kontrolno omiarowych 9 V. PODSUMOWANIE 10 VI. LITERATURA

4 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 4 I. WSTĘP Hałas jest to nieożądany lub szkodliwy dźwięk, sowodowany ludzką działalnością, należy on do najbardziej dokuczliwych roblemów środowiska, związanych z rozwojem cywilizacji. Do głównych źródeł hałasu kształtujących klimat akustyczny w mieście zalicza się: komunikacja samochodowa, tramwajowa, lotnicza, kolejowa, arkingi, zajezdnie autobusowe i tramwajowe, zakłady rzemysłowe, rzemieślnicze i usługowe, obiekty ubliczne związane z hałaśliwą działalnością: stadiony, tereny zabaw, dyskoteki, kluby muzyczne, imrezy okolicznościowe: koncerty, wystęy uliczne, tereny budowy, Ze względu na szybko wzrastającą liczbę ojazdów samochodowych i niedostateczną ilość dróg szybkiego ruchu oraz złą jakość nawierzchni drogowych, głównym obciążeniem środowiska jest rzede wszystkim hałas wytwarzany rzez transort samochodowy. O oziomie hałasu komunikacyjnego, zarówno w miastach, jak i rzy trasach komunikacyjnych na terenach oza miejskich, decyduje bardzo wiele różnego rodzaju czynników, takich jak: natężenie ruchu ojazdów, rocentowy udział ojazdów ciężarowych w strumieniu ojazdów, rędkość strumienia ojazdów, ołożenie drogi oraz rodzaj nawierzchni, rodzaj i szerokość drogi łynność ruchu ojazdów, ukształtowanie terenu, rzez który rzebiega trasa komunikacyjna, rodzaj sąsiadującej z trasą zabudowy, odległość ierwszej linii zabudowy od skraju jezdni, II. UREGULOWANIA PRAWNE DOTYCZĄCE DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU Wrowadzona w dniu 1 aździernika 001 roku ustawa Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 6, oz.67), której ostateczny kształt został oarty o Dyrektywę Parlamentu Euroejskiego i Rady Euroy dotyczącej oceny i zarządzania hałasem środowiskowym COM(000)468 traktuje hałas jako zanieczyszczenie, wobec którego należy rzyjmować takie same ogólne zasady, obowiązki i formy ostęowania jak do ozostałych zanieczyszczeń i związanych z nimi dziedzin ochrony środowiska. Wrowadzona ustawa jest świadectwem dostosowywania rawa krajowego do standardów obowiązujących w UE. Douszczalne oziomy hałasu (Dz.U. Nr 66, oz. 436) muszą stanowić bezwzględnie rzestrzeganą normę w odniesieniu do nowo lanowanych terenów, natomiast wartości rogowe oziomów zawarte w Rozorządzeniu Ministra Ochrony Środowiska z dnia 9 stycznia 00 roku (Dz. U. Nr 8 oz. 8) stanowią kryterium jakie należy stosować w rzyadku terenów najbardziej zanieczyszczonych hałasem, wymagających działań narawczych. Wartości oziomów douszczalnych zależne są od funkcji urbanistycznej jaką sełnia dany teren. Dla terenów wymagających intensywnej ochrony rzed hałasem określone są najniższe oziomy douszczalne, natomiast dla terenów gdzie ochrona rzed hałasem nie jest zagadnieniem krytycznym oziomy douszczalne są najwyższe.

5 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 5 Tabela I.4.1. Douszczalne oziomy hałasu w środowisku owodowanego rzez oszczególne gruy źródeł hałasu - z wyłączeniem hałasu owodowanego rzez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i rzeloty statków owietrznych Klasa standardu akustyczneg o Przeznaczenie terenu Douszczalny oziom hałasu wyrażony równoważnym oziomem A hałasu (L Aeq)* [ db] drogi lub linie kolejowe *) dnia (rzedzia ł czasu odniesien ia równy 16 godzino m) nocy (rzedział czasu odniesienia równy 8 godzinom) Pozostałe obiekty i gruy źródeł hałasu dnia (rzedział czasu odniesieni a równy 8 najmniej korzystny m godzinom dnia) nocy (rzedział czasu odniesieni a równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy) 1 A. Obszary A ochrony uzdrowiskowej B. Tereny szitali oza miastem A. Tereny wyoczynkowo-rekreacyjne oza miastem B. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej C. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym obytem dzieci i młodzieży D. Tereny domów oieki sołecznej E. Tereny szitali w miastach A. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego B. Tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami rzemieślniczymi C. Tereny zabudowy zagrodowej A. Tereny w strefie śródmiejskiej miast owyżej 100 tys. mieszkańców ze zwartą zabudową mieszkaniową i koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych *) wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych oza asem drogowym

6 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 6 Tabela I.4.. Wartości rogowe oziomów hałasu w środowisku Klasa standardu akustyczneg o Przeznaczenie terenu Wartość rogowa oziomu hałasu wyrażona równoważnym oziomem dźwięku A (L Aeq) [ db] drogi lub linie kolejowe *) dnia (rzedzia ł czasu odniesien ia równy 16 godzino m) nocy (rzedział czasu odniesienia równy 8 godzinom) Pozostałe obiekty i gruy źródeł hałasu dnia (rzedział czasu odniesieni a równy 8 najmniej korzystny m godzinom dnia) nocy (rzedział czasu odniesieni a równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy) 1 A. Obszary A ochrony uzdrowiskowej A. Tereny wyoczynkowo-rekreacyjne oza miastem A. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym obytem dzieci i młodzieży B. Tereny zabudowy szitalnej i domów oieki sołecznej A. Tereny zabudowy mieszkaniowej *) wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych oza asem drogowym Państwowy Zakład Higieny oracował na odstawie badań ankietowych skalę subiektywnej uciążliwości zewnętrznych hałasów komunikacyjnych. Zgodnie z dokonaną klasyfikacją uciążliwość tego rodzaju hałasów w nastęujący sosób zależy od wartości oziomu równoważnego L Aeq: mała uciążliwość LAeq < 5 db, średnia uciążliwość 5 db< LAeq > 6 db, duża uciążliwość 63 db< LAeq > 70 db, bardzo duża uciążliwość L Aeq > 70 db. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 1993 roku, wskazane jest dla zabudowy mieszkaniowej dążenie do ograniczenia równoważnego oziomu dźwięku A na zewnątrz budynku do wartości 55 db w dzień i 45 db w nocy, co umożliwia utrzymanie właściwych warunków akustycznych w omieszczeniach rzy uchylonych lub okresowo otwieranych oknach. Z drugiej strony, zgodnie ze wsomnianymi zaleceniami WHO, dotyczącymi dokuczliwości, zakłóceń snu i zakłóceń rozmów, należy uznać, że rzekroczenie granicy oziomów hałasu na zewnątrz budynku, równej 70 db w orze dziennej i 60 db w orze nocnej, stanowi oważne zagrożenie dla zdrowia. III. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI OCENY HAŁASU Natężenie hałasu w środowisku określa się wartością oziomu dźwięku mierzoną w decybelach. Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest równoważny oziom dźwięku, który również może być wyznaczony jako "suma" oziomów odnoszących się do różnych źródeł. Otrzymaną w ten sosób wielkość można określić jako oziom hałasu otoczenia, i nazywać klimatem akustycznym. Równoważny oziom dźwięku ściśle związany jest również z czasem jego trwania. Przenikający do środowiska hałas może być uciążliwy, czyli utrudniający życie, dokuczliwy, czyli owodujący szkodliwą uciążliwość oraz szkodliwy, gdy jego wartość rzekracza douszczalny oziom, tzw. oziom rogowy. Tereny, na których eksonowany jest hałas o szczególnie wysokim

7 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 7 oziomie, rzy którym zauważa się wyraźny wływ na zdrowie, zaliczamy do terenów o szczególnej uciążliwości hałasu. Obszary te wymagają szybkiej i bezwarunkowej interwencji w zakresie ochrony rzeciwdźwiękowej. Natomiast obszary, na których wystęuje hałas o oziomie umiarkowanym, wymagają w dalszej kolejności zabiegów w zakresie ochrony rzeciwdźwiękowej. wzoru Poziom ciśnienia akustycznego skorygowanego według krzywej korekcji A, wyznaczany ze A L A 10 log, db O gdzie: A - ciśnienie akustyczne A, w Pascalach definiowane jako wartość skuteczna ciśnienia akustycznego, skorygowanego według charakterystyki częstotliwościowej A: L 10log O rzy czym: - wartość skuteczna ciśnienia akustycznego, w Pascalach; O - ciśnienie akustyczne odniesienia Równoważny oziom dźwięku A, w decybelach: Skorygowany według krzywej korekcyjnej A oziom ciśnienia akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku, który w określonym rzedziale czasu T ma taki sam średni kwadrat ciśnienia akustycznego, jak analizowany dźwięk o oziomie zmiennym w czasie. Poziom równoważny jest wyrażony wzorem: T 1 A ( t) L Aeq, T 10log dt, db T O 1 O gdzie: L, - równoważny oziom dźwięku A w decybelach, wyznaczony dla rzedziału czasu T, od Aeq T t 1 do t - ciśnienie akustyczne odniesienia (0 mpa) O A - chwilowa wartość ciśnienia akustycznego A, mierzonego sygnału akustycznego Poziom równoważny jest odstawowym wskaźnikiem liczbowego oisu klimatu akustycznego. Ponieważ człowiek nie słyszy równomiernie w całym zakresie częstotliwości akustycznych, omiar wykonywany jest miernikiem oziomu dźwięku z filtrem korekcyjnym A, który ma za zadanie zbliżenie wyników omiarów do odczucia słuchowego doznanego rzez ucho ludzkie. Uwzględniając zależność oziomu dźwięku od kwadratu ciśnienia akustycznego oraz zmieniając ciągłe całkowanie na sumowanie wielkości akustycznych w ewnych rzedziałach czasu, wzór definicyjny rzyjmuje nastęującą raktyczną ostać L Aeq n 1 0,1L Ai, T 10 log ti10, db T i1 Obliczenia zasięgu oddziaływania hałasu rzerowadzono w sosób rzybliżony, który nie uwzględnia elementów ekranujących. Toteż obliczony zasięg należy interretować jak teoretyczny zasięg oddziaływania hałasu od ulicy zlokalizowanej w terenie łaskim bez zabudowy. W związku z tym określając narażenie na hałas brano od uwagę tylko ierwszą linię zabudowy rzyjmując, że dalsze budynki są skutecznie ekranowane rzez budynki ierwszej linii zabudowy. Dokładność metody oszacować można na do 4 db, w zależności od komlikacji sytuacji urbanistycznej oraz od odległości unktu obserwacji od ulicy.

8 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 8 IV. BADANIA HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO W WYBRANYCH PUNKTACH OŁAWY 1. Cel i zakres omiarów Głównym założeniem wykonanych omiarów akustycznych było określenie warunków anujących w bezośrednim sąsiedztwie tras komunikacyjnych miasta i uzyskanie informacji o uciążliwości akustycznej analizowanych tras. Badania zostały rowadzone na zlecenie Starostwa Powiatowego w Oławie w zakresie oddziaływania hałasu komunikacyjnego. Pomiary wykonywano w orze dziennej oraz nocnej, w godzinach szczytu komunikacyjnego i oza szczytem. Cykl badawczy rowadzony był w sierniu i we wrześniu 003 roku.. Srzęt omiarowy i wyosażenie omocnicze Do omiarów użyto odręcznego analizatora dźwięku SVAN 945, rzeznaczonego do omiarów dźwięku z dokładnością odowiadającą 1 klasie oraz mikrofonu tyu 40 AN. Ponadto wykorzystywano statyw na mikrofon oraz osłonę rzeciwwietrzną na mikrofon. Wszystkie elementy zestawu omiarowego osiadały aktualne świadectwo uwierzytelnienia. 3. Metodyka omiarów i obliczeń Pomiary były wykonywane w określonych warunkach meteorologicznych: rędkość wiatru do 5 m/s, temeratura otoczenia owyżej 5C, rzy braku oadów atmosferycznych. Zastosowano nastęujące ustawienia arametrów miernika: stała czasowa: SLOW charakterystyka korekcyjna: A W ramach ojedynczego, 10-to minutowego omiaru określano nastęujące arametry akustyczne: równoważny oziom dźwięku A maksymalny rejestrowany oziom dźwięku A minimalny rejestrowany oziom dźwięku A

9 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 9 4. Lokalizacja unktów omiarowych Maa nr 1 Lokalizacja unktów badawczych oziomu równoważnego dźwięku na terenie Oławy w 003 roku Pomiary rzerowadzono w 4 unktach, zlokalizowanych na wysokości 1,-1,5 m od oziomu jezdni, w odległości 1 m od krawężnika. Przyjęto zasadę, że jeden unkt charakteryzuje emisję z danego jednorodnego od względem akustycznym odcinka drogi. Równocześnie z omiarami oziomu dźwięku był wykonywany omiar natężenia ruchu z wyszczególnieniem ojazdów ciężkich. Tabela Wyniki omiaru hałasu na terenie Oławy w 003 r. L Lokalizacja unktów omiarowych ul. 11 listoada ul. 1 Maja 36a-38a 88/8 4 ul. Kasrowicza 0-186/1 10 ul. 1 Maja / 4 Natężenie ruchu oj/h osob./cięz. dzien nocna 498/4 na 8 Min [db] dzienn a nocna dzien na Max [db] nocna Leq dla 1m [db] dzien na nocna Leq na linii zabudowy [db] dzien na nocna 10/30 38,4 6,6 90,9 9,9 70,3 66,4 60,4 56,5 90/1 46,7 30,6 104,5 9,3 69,3 64,4 59,4 54,5 44,7 33,8 91,5 73,6 65,8 51, 59, 44,6 1/5 45,7 5,5 93,4 8,9 68,8 57,3 63,6 5,1

10 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona Szczegółowa analiza wybranych unktów kontrolno - omiarowych ul. 11 listoada unkt zlokalizowany rzy głównej drodze, na trasie Wrocław-Oole. Droga o nawierzchni asfaltowej w bardzo dobrym stanie technicznym. Średni oziom równoważny dźwięku odowiadał 70,3 db w orze dziennej i 66,4 db w orze nocnej rzy natężeniu ruchu 546 oj/h i udziale ojazdów ciężkich w strumieniu ruchu sięgającym 8,8%. Poziom równoważny hałasu stwierdzony na linii zabudowy (11 m od krawędzi jezdni) w dzień odowiadał 60,4 db i rzekracza wartość douszczalną o 0,4 db. Natomiast w nocy wartość douszczalna (50 db) została rzekroczona o 6,5 db. ul. 1 Maja 36a-38a unkt zlokalizowany rzy drodze na trasie Wrocław-Oole. Droga o nawierzchni asfaltowej w bardzo dobrym stanie technicznym. Poziom równoważny hałasu osiągał 69,3 db w orze dziennej i 64,4 db w orze nocnej rzy natężeniu 88 oj/h i 9, % udziale ojazdów ciężkich. Poziom równoważny hałasu stwierdzony na linii zabudowy (11 m od krawędzi jezdni) wynosił w dzień odowiadał 59,4 db i odowiadał rzyjętym norm. Natomiast w nocy oziom równoważny hałasu rzy zabudowie został rzekroczony o 4,5 db. ul. Kasrowicza 0-10 unkt zlokalizowany rzy drodze o znaczeniu lokalnym, o nawierzchni asfaltowej w złym stanie technicznym. Zabudowa obustronna o charakterze mieszanym (wielokondygnacyjna). Średni oziom równoważny dźwięku odowiadał 65,8 db w orze dziennej i 51, db w orze nocnej rzy natężeniu ruchu 198 oj/h i udziale ojazdów ciężkich w strumieniu ruchu sięgającym 6,0%. Poziom równoważny hałasu stwierdzony na linii zabudowy (7 m od krawędzi jezdni) w dzień odowiadał 59, db i 44,6 db w nocy. W unkcie kontrolno omiarowym rzy ulicy Kasrowicza, jako jedynym (z rzebadanych) klimat akustyczny, na linii zabudowy sełniał douszczalne normy. ul. 1 Maja 0-6 unkt zlokalizowany rzy drodze w centralnym unkcie miasta, o nawierzchni asfaltowej w dobrym stanie technicznym. Zabudowa wielokondygnacyjna, zwarta, obustronna. Średni oziom równoważny dźwięku odowiadał 68,8 db w orze dziennej i 57,3 db w orze nocnej rzy natężeniu ruchu 504 oj/h i udziale ojazdów ciężkich w strumieniu ruchu sięgającym 4,8%. Poziom równoważny hałasu stwierdzony na linii zabudowy (6 m od krawędzi jezdni) w dzień odowiadał 63,6 db i rzekraczał wartość douszczalną o 3,6 db. Natomiast w nocy wartość douszczalna została rzekroczona o,1db. Z 4 rzebadanych odcinków dróg we wszystkich unktach (1m od krawędzi jezdni) stwierdzony równoważny oziom dźwięku L Aeq w orze dziennej mieścił się w rzedziale 70,3 db - 65,8 db i rzekraczał wartość douszczalną 60 db. Natomiast w orze nocnej mieścił się w rzedziale 66,4 db - 51, db i również nie odowiadał rzyjętej normie (50 db). Natężenie hałasu rzy zabudowie mieszkalnej, określone metodą obliczeniową, w dwóch unktach omiarowych (rzy ul. 11 listoada oraz rzy ul. 1 Maja 0-6) w orze dziennej rzekraczało wartość douszczalną. W ozostałych dwóch unktach nie stwierdzono rzekroczeń. W orze nocnej na linii zabudowy jedynie w unkcie rzy ul. Kasrowicza oziom równoważny hałasu nie rzekraczał wartości douszczalnej 50 db, w ozostały unktach kontrolno-omiarowych stwierdzony oziom równoważny kształtował się w rzedziale 5,1 db 56,5 db. V. PODSUMOWANIE Zwarta zabudowa, oraz brak wolnych terenów, utrudniają zastosowanie odowiednich zabezieczeń akustycznych takich jak ekrany, czy asy zieleni, mogących włynąć na orawę warunków akustycznych. Problemy związane z degradacją klimatu akustycznego i koniecznością jego ograniczania są aktualnie jednymi z riorytetowych zadań, z jakimi muszą uorać się laniści, rojektanci,

11 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 11 inwestorzy, administracja rządowa i samorządowa. Główne zagrożenie związane jest z oddziaływaniem hałasów komunikacyjnych. Podstawowe kierunki działań: budowa obwodnicy wokół miast a tym samym wyrowadzenie ruchu tranzytowego ze stref sródmiejskich miast, rozszerzenie wiedzy w zakresie zagrożenia hałasem, rowadzenie monitoringu hałasu oraz udostęnianie oinii sołecznej informacji o stanie zagrożenia hałasem, oszukiwanie nowych rozwiązań technicznych mogących zredukować emisję hałasu, owiązanie roblemów ochrony środowiska rzed hałasem z rocesami lanowania rzestrzennego.

12 Klimat akustyczny w wybranych unktach Oławy w 003 roku Strona 1 VI.LITERATURA 1. Ustawa z dnia 7 kwietnia 001 r Prawo ochrony środowiska (Dz. U.Nr 6, oz 67 Rozorządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. w srawie douszczalnych oziomów dźwięku w środowisku (Dz. U. z 1998 r. Nr 66, oz. 430).. Rozorządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 9 stycznia 00 r. w srawie wartości rogowych oziomów hałasu (Dz. U. z 00 r. Nr 8, oz. 8). 3. Kraszewski M., Kucharski R.J., Kuriewski A.: Metody omiaru hałasu zewnętrznego w środowisku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ Warszawa Kucharski R.: Metody rognozowania hałasu komunikacyjnego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ, Warszawa, Kraszewski M., Kucharski R., Chyła A., Koszarny Z.: Stan klimatu akustycznego w kraju w świetle badań WIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ Warszawa 1998