Testy laktatu przewodnikami treningów i monitorowana adaptacja. Genadijus Sokolovas, Ph.D., Global Sport Technology, Inc

Transkrypt

1 Testy laktatu przewodnikami treningów i monitorowana adaptacja Genadijus Sokolovas, Ph.D., Global Sport Technology, Inc info@globsport.otg

2 Powody popularności laktatu Laktat jest najbardziej badalnym metabolitem ćwiczeniowym Duża zależność między laktatem, a intensywnością treningu Niezawodność stopnia laktatu pod standaryzowanymi warunkami Zwiększone stopnie edukacji trenera i rozumienie współczesnych metod treningowych Nowa generacja zautomatyzowanych analizatorów laktatu

3 Skąd bierze się laktat? Wysoka intensywność kurczenia się mięśni powoduje glikolizę anaerobową Kwas mleczanowy jest produktem ubocznym glikolizy anaerobowej w komórkach mięśniowych (sposobem beztlenowym) 99% kwasu mleczanowego zamienia się w laktat w normalnych warunkach Laktat jest anionem kwasu mleczanowego

4 Intensywne pływanie Wysoka intensywność pływania (1-3 min pływania) Deficyt tlenu Kwas mleczanowy (laktat) H+, P i, AMP, ADP Środowisko kwasowe, niższe ph Zmniejszona prędkość pływania Zmniejszona możliwość kurczenia i rozkurczania mięśni, Powstrzymana aktywność enzymów

5 Kumulacja produktów metabolizmu Zwiększona koncentracja produktów ubocznych metabolizmu (P i, laktat, H+, AMP, ADP) współgrają z następującymi procesami: Obniżone ph w mięśniach i krwi Zahamowanie aktywności enzymów glikolitycznych i glikolizy anaerobowej Zmniejszony recykling ATP Wyczerpanie glikogenu mięśniowego Zahamowane uwalniania Ca 2+ i jego obszernej pojemności Zmniejszona możliwość kurczenia i rozkurczania mięśni i ich maksymalny wysiłek Potencjalnie może to zredukować wydajność sportowca

6 Kumulacja laktatu Przy wysokim stężeniu laktatu we krwi, niskie jest ph krwi Niskie ph krwi powstrzymuje efflux laktatu z mięśni do krwi, więcej laktatu jest używanego do ponownej syntezy glikogenu mięśniowego Laktat może przeszkadzać pracy mięśni w 5-15% Jakiekolwiek szkodliwe efekty laktatu działające na mięśnie i wydajność należą raczej do jonów H+ niż do laktatu Laktat jest przydatnym pośrednikiem metabolizmu I może być używany przez mięśnie szkieletowe i serce jako paliwo Normalnie, skoncentrowanie laktatu w mięśniach jest większe niż skoncentrowanie laktatu we krwi

7 Luźne pływanie Pływanie długodystansowe O 2 Zmniejszona wydajność pływania Zredukowane źródła energii Zmniejszona zdolność kurczenia mięśni Zmniejszona prędkość pływania

8 Bardzo niski laktat

9 Dlaczego należy mierzyć laktat? Dlaczego mierzyć? Wykazuje adaptację treningową Koreluje z wynikami (lepiej niż VO2 max) Może wskazać optymalną stymulację treningową

10 Urządzenia do pomiaru laktatu Analizator laktatu (Lactate Pro, Accusport etc.) Paski pomiarowe Lancety, gazę, alcohol pads, rękawiczki

11 Czynności przy mierzeniu Następująco po każdym starcie (zadaniu) lancetem przebijane jest ucho Ucho czyszczone jest alcohol pads (środkami dezynfekującymi) Część ucha uciskana jest delikatnie do momentu pojawienia się dużej kropli krwi na powierzchni Ta kropla wprowadzana jest do analizatora na test

12 Czynności pomiarowe

13 Czynności pomiarowe

14 Pomiar laktatu Szczyt laktatu (La max) Usuwanie laktatu Laktat- intensywność pływania

15 Pomiar laktatu w pływaniu Global Sport Technology, Inc

16 Szczyt laktatu Laktat jest produktem ubocznym glikolizy anaerobowej Istnieje silna zależność między laktatem, prędością pływania Sprinterzy mają większą ilość szybko kurczących się włókien mięśniowych i produkują więcej laktatu Im krótszy dystans (oprócz 50m), tym większa liość laktatu produkowana Global Sport Technology, Inc

17 Szczyty laktatu po startach Przeciętne szczyty laktatu na różnych dystansach (mężczyźni) Distance, meters Wysoko ść laktatu, mmol/l 50 KL 100 KL 200 KL 400 KL 1500 KL 10 KM 7.2 ± ± ± ± ± ± 1.4 Global Sport Technology, Inc

18 Wysokość laktatu i zmęczenie Wysokość laktatu zależy od zmęczenia mięśnia. Jeżeli po wielu startach lub intensywnym treningu zawodnicy nie zregenerują glikogenu, szczyt laktatu osiąganego przez nich będzie niższy. Ze względu na fakt, że szczyty laktatu mają duży związek z prędkością pływania, wyniki zawodników mogą także być słabsze. Ważnym jest zatem by zregenerować glikogen w mięśniach przed kolejnymi Global Sport Technology, Inc

19 Wysokość laktatu i dieta Zwiększone przyswajanie węglowodanów zostało połączone z większymi złożami glikogenu mięśniowego, co zapewnia więcej paliwa dla metabolizmu anaerobowego, zatem skutkując większą produkcją laktatu. Global Sport Technology, Inc

20 Szczyt laktatowy i trening Wysokie objętościowo i niskie intensywnością treningi redukują możliwość tworzenia szczytów laktatowych przez atletów, ale zwiększa usuwanie laktatu. Pływacy są zdolni to tworzenia i tolerowania wyższych szczytów laktatowych w czasie treningu mniejszego objętościowo i Global o wyższej Sport Technology, intensywności. Inc

21 Szczyt laktatowy i wiek Przed i w czasie dojrzewania płciowego, u młodszych sportowców nie zachodzi enzymatyczny proces w celu wykultywowania metabolizmu aerobowego. Dojrzali sportowcy polegają bardziej na anaerobowym metabolizmie. Mogą także tolerować wyższe szczyty laktatowe poprzez popychanie się ponad limity w czasie treningów i startów. Global Sport Technology, Inc

22 Kontrola wytrzymałóści aerobowej/anaerobowej Kontrola wytrzymałóści aerobowej/anaerobowej jest ważna zarówno dla sprinterów, średniodystansowców jak i dla długodystansowcow Testy usuwania laktatu po standardowych zadaniach pływackich: Wysokość laktatu (moc anaerobowa) Stopień usuwania laktatu i całkowity czas regeneracji (wytrzymałość aerobowa i zmęczenie) Pomiar laktatu raz w tygodniu wystarcza na skontrolowanie i zaobserwowanie zmian aerobowych/anaerobowych

23 Szczyty laktatu Jeśli szczyt laktatowy się zwiększa, to moc anaerobowa wzrasta. Jest to szczególnie ważne dla sprinterów. Im wyższe szczyt laktatowe, tym większe zasoby glikogenu w mięśniach. Jeżeli szczyty laktatu zmniejszają się, to system aerobowy (najskuteczniejszy) jest bardziej używany Wysokości laktatu powinny być analizowane w połączeniu z rezultatami z testowanych zadań.

24 Szczyt laktatowy Szczyt laktatowy ukazuje moc metabolizmu anaerobowego (intensywności pływania) Im wyższa intensywność, tym wyższy szczyt laktatowy Szczyt laktatowy zależy od włókien mięśniowych Jest to powiązane z kondycją atletów oraz ilością pracy Szczyty laktatowe uzależnione są od wieku sportowców- młodzi pływacy nie produkują wiele laktatu

25 La, mmol/l Zmiany szczytu laktatowego w czasie sezonu Wysoka całkowita (aerobowa) ilość pracy Weeks Mała ilość pracy, wysoka intensywność

26 Laktat intensywność pływania Akumulacja laktatu we krwi w czasie testu ze wzrastającą intensywnością zadań Determinacja progu laktatowego (próg anaerobowy) Próg laktatowy (LT) Punkt (Intensywność pływania), w którym system anaerobowy jest powołany do większego wsparcia produkcji energii, akumulacji laktatu we krwi

27 La, mmol/l Laktat intensywność pływania Próg laktatowy V, M/S

28 Rodzaje progów laktatowych LT przy prawidłowym skoncentrowaniu laktatu we krwi 2.0 mmol/l, 2.5 mmol/l, 3.0 mmol/l, 4.0 mmol/l Indywidualne LT Punkt odchylenia laktatu we krwi w stosunku do krzywej prędkości

29 LT Przy poprawnie skoncentrowanym laktacie we krwi Procedura testowania: Progresywne zadanie pływackie składające się z 2 faz Każda faza wymagająca 300 (w grupach młodszych) do 400 (w grupach seniorskich) m/y kończone dwiema minutami odpoczynku Faza pierwsza postępuje do 75% maksymalnej prędkości pływania Faza druga postępuje do maksymalnej prędkości pływania

30 Kalkulacja prędkości pływania Najlepszy czas na 400m-4.05 (245s) Maksymalna prędkość pływania 400 M / 245 Sec = M/Sec 75% maksymalnej prędkości pływania: x 0.75 = M/Sec Dzięki temu znamy czas pływania na 400 M: 400 M / M/Sec = Sec (5:26.50)

31 La, mmol/l LT przy poprawnie skoncentrowanym laktacie Mała prędkość 75% z max na 400 Zmniejszenie pojemności pracy Maksymalna prędkośc na 400 Zwiększenie pojemności pracy V, M/S

32 LT przy poprawnie skoncentrowanym laktacie Pozytywy: Mała ilość próbek krwi (2 wystarczą) Łatwo zbadać dużą grupą pływaków Zminimalizowane problemy ze znalezieniem punktu odchylenia krzywej laktat prędkość

33 LT przy poprawnie skoncentrowanym laktacie Negatywy: Niemożliwym jest określenie indywidualnego LT Nie ma żadnych indywidualnych stref energetycznych

34 La, mmol/l Indywidualne LT Pozytywy: Ocena indywidualnych prędkości pływania dla postępu wytrzymałości aerobowej i anaerobowej Możliwa jest kalkulacja progów dla różnych sfer energetycznych Punkt odchylenia krzywej laktatu we krwi indywidualny próg laktatowy V, M/S

35 Indywidualne LT Negatywy: Czas zajmujący pomiar laktatu (co najmniej 4 fazy) Kompleksowa analiza i ocena indywidualnego LT oraz granice między sferami energetycznymi

36 La, mmol/l Laktat intensywność pływania Zmniejszenie pojemności pracy Zwiększenie pojemności pracy V, M/S

37 Laktat/HR Jest to test pływacki zawierający przerywane i progresywne zadanie składające się z 4 do 6 faz, każda wymagająca 200m ciągiem kończona 2 min odpoczynku 5 faz następuje do 75%, 81%, 87%, 93%, oraz 100% prędkości na 200 m /y. Tempo pracy serca i frekwencji cykli określane są na każdym odcinku każdej z faz. Laktat jest mierzony natychmiastowo po każdej fazie.

38 Laktat/HR LT definiuje się jako punkt, w którym podstawowy system energetyczny będący utylizowanym zmienia z aerobowego na anaerobowy. Test rozpoczyna się 23 minutami obojętnego, regenerującego pływania, w czasie której laktat jest pomierzony. Rezultaty tej procedury pozwalają określić indywidualne LT, wskaźnik stosowności aerobowejanaerobowej, tempa usuwania laktatu, a także stosowności aerobowej. VEL oraz/lub HR w jakim występuje LT może być przełożyć na indywidualne VEL lub/oraz HR w każdym systemie energetycznym.

39 La, Mmol/l Laktat/HR Pływanie Regeneracja 4 3 Beginning of season Before taper Zmniejszenie LA Usuwanie LA Velocity-Time

40 LA, Mmol/l Laktat/HR 6 5 Heart Rate Pływanie Regeneracja REC ILT EN1 EN2-3 SP Velocity-Time

41 Powody zrozumienia sfer energetycznych Inne zasoby energii zaopatrują każdy system energetyczny Postęp w jednym systemie energetycznym nie wpływa na żaden inny To samo zadanie pływackie może być wykonywane różnych sferach energetycznych Przygotowywanie zawodowych pływaków wymaga oszacowania indywidualnej intensywności treningu w każdej sferze energetycznej 41

42 Klasyfikacje sfer energetycznych Dwie sfery: Aerobowa (REC-EN1) i Anaerobowa (EN 2-3, SP 1-2-3) Trzy sfery: Aerobowa (REC-EN1), MIX (EN 2-3), i Anaerobowa (SP 1-2-3) Cztery sfery: Aerobowa (REC-EN1), MIX (EN 2-3), Anaerobowa (SP 1-2), oraz Sprint (SP 3) Pięć sfer: Regeneracja (REC), Aerobowa (EN1), MIX (EN 2-3), Anaerobowa (SP 1-2), i Sprint (SP 3) Siedem stref: REC, EN1, EN2, EN3, SP1, SP2, SP3 42

43 Klasyfikacja sfer energetycznych Klasyfikacja sfer energetycznych jest oparta na trzech parametrach: Intensywność ćwiczenia Długość odpoczynku Długość ćwiczeń 43

44 Cztery sfery energetyczne (15-20 sek odpoczynku) Wielkość ćwiczenia SP3 (Sfera 5) SP1-2 (Sfera 4) EN2-3 (Sfera 3) EN1 & REC (Sfera 1-2) & więcej & więcej & więcej & więcej & więcej & więcej & więcej 44

45 Cztery sfery energetyczne (30-40 sek odpoczynku) Wielkość ćwiczenia SP3 (Sfera 5) SP1-2 (Sfera 4) EN2-3 (Sfera 3) EN1 & REC (Sfera 1-2) & więcej & Więcej & więcej & więcej & więcej & więcej & więcej 45