BEZPIECZEŃSTWA. Inspektor ds. BHP Inspektor ds. p.poŝ. Magdalena Dudek

Transkrypt

1 SZKOLENIE OKRESOWE Z ZAKRESU BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Inspektor ds. BHP Inspektor ds. p.poŝ. Magdalena Dudek

2 w krajach UE: co 3,5 minuty ktoś umiera w związku z pracą w Polsce: 9 osób ginie kaŝdego tygodnia w związku z pracą 70 nowych przypadków chorób zawodowych lekarze rozpoznają kaŝdego tygodnia ok. 20 mld zł rocznie - koszty budŝetu państwa szacowane z tytułu wypadków oraz chorób zawodowych

3 Program szkolenie Regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem przepisów związanych z wykonywaną pracą ZagroŜenia czynnikami występującymi w procesach pracy oraz zasady i metody likwidacji lub ograniczenia oddziaływania tych czynników na pracowników Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagroŝeń (np. poŝaru, awarii), Pierwsza pomoc przed medyczna Ochrona przeciwpoŝarowa zasady postępowania.

4 BEZPIECZEŃSTWO i HIGIENA PRACY oraz ERGONOMIA Bezpieczeństwo pracy - zespół warunków technicznych, organizacyjnych i finansowych, które powinny być zachowane w zakładzie pracy, aby pracownicy mogli wykonywać swoje zadania w sposób zapobiegający utracie Ŝycia i zdrowia w procesie pracy Higiena pracy - nauka i działalność praktyczna poświęcona rozpoznawaniu, ocenie i kontroli zagroŝeń zdrowotnych w środowisku pracy Ergonomia zajmuje się przystosowaniem systemów produkcyjnych do fizycznych i fizjologicznych moŝliwości i ograniczeń człowieka oraz jego zachowań w procesie pracy Ochrona pracy: Przygotowała D. Jach

5

6

7 Podstawa prawna Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej stanowi najwyŝszy rangą akt normatywny państwa Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy (Art. 24 ) KaŜdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa (Art. 66 ust. 1)

8 Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Dyrektywy UE

9 Kodeks pracy jest dokumentem zajmującym nadrzędne miejsce wśród aktów prawnych regulujących prawną ochronę pracy. Postanowienia dokumentów dotyczących pracownika np. statutów, regulaminów, umów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niŝ przepisy Kodeksu Pracy - art. 9, Art. 18.

10 Kodeks pracy Dział II Stosunek pracy Dział III Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia Dział IV Obowiązki pracodawcy i pracownika Dział V Odpowiedzialność materialna pracowników Dział VI Czas pracy Dział VII Urlopy pracownicze Dział VIII Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem Dział IX Zatrudnianie młodocianych Dział X Bezpieczeństwo i higiena pracy Dział XI Układy zbiorowe pracy Dział XII Rozpatrywanie sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy Dział XIII Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika Dział XIV Przedawnienie roszczeń

11 Kodeks pracy podstawowe pojęcia Pracownik Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 Kp.) Pracodawca Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a takŝe osoba fizyczna, jeŝeli zatrudniają one pracowników (art. 3 Kp.)

12 Umowa o pracę Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

13 Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Umowę o pracę powinna zostać zawarta w formie pisemnej. JeŜeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Rodzaju pracy, Miejsca jej wykonywania, Wynagrodzenia, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, Wymiaru czasu pracy, Terminu rozpoczęcia pracy Stanowiska

14 Rodzaje umów Umowę o pracę zawiera się: na czas określony, na czas nie określony, na czas wykonania określonej pracy lub na zastępstwo. KaŜda z tych umów o których mowa moŝe być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy. Umowa o pracę na czas określony moŝe być zawarta tylko dwukrotnie trzecia umowa jest umową na czas nieokreślony, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej umowy, a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca Aneks do umowy o pracę w zakresie czasu jej trwania oznacza zawarcie kolejnej umowy

15 Rozwiązanie umowy o pracę Umowa o pracę rozwiązuje się: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

16 Wymogi formalne wypowiedzenia pismo przyczyna (umowy na czas nieokreślony) wymagany okres wypowiedzenia pouczenie o moŝliwości odwołania do sądu pracy uprzednia konsultacja ze związkiem zawodowym

17 Okres wypowiedzenia Okres wypowiedzenia umowy, obejmujący tydzień miesiąc lub ich wielokrotność - kończy się w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Wypowiadając umowę na czas nie określony lub rozwiązując ją bez wypowiedzenia, pracodawca powinien wskazać przyczynę tej decyzji. Okresy wypowiedzenia tygodniowe liczone od najbliŝszej soboty do soboty. Okresy wypowiedzenia miesięczne biegną od początku m-ca a kończą się w ostatni dzień m-ca. Dla pracodawcy najlepiej wręczać wypowiedzenia w piątek (terminy tygodniowe) lub ostatniego dnia miesiąca (terminy miesięczne).

18 Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi: 3 dni jeŝeli okres próbny nie przekracza 2 tygodnie 1 tydzień jeŝeli okres próbny nie jest dłuŝszy niŝ 2 tygodnie 2 tygodnie jeŝeli okres próbny wynosi 3 miesiące Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, dłuŝszy niŝ 6 miesięcy wynosi 2 tygodnie. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony 2 tygodnie, przy zatrudnieniu krótszym niŝ 6 miesięcy 1 miesiąc, przy zatrudnieniu powyŝej 6 miesięcy; 3 miesiące, przy zatrudnieniu co najmniej 3 lata.

19 W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy 2 dni robocze - w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia, 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, takŝe w przypadku jego skrócenia

20 Skrócenie okresu wypowiedzenia art kp wypowiedzenie następuje z przyczyn wynikających z ustawy z dnia r. o tzw. zwolnieniach grupowych wypowiedzenie 3 m-nie moŝe być skrócone nawet do 1 m-ca za pozostałą część wypowiedzenia - odszkodowanie i zalicza się go pod warunkiem, Ŝe pozostaje bez pracy do okresu zatrudnienia (okres nieskładkowy)

21 Pracodawca nie moŝe wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi : w czasie urlopu, chorobowego, w okresie ciąŝy lub urlopu macierzyńskiego kobiety / nie dotyczy umów o pracę na zastępstwo/ któremu brakuje nie więcej niŝ cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego Art Umowa o pracę wygasa z dniem śmierci pracownika lub z dniem śmierci pracodawcy.

22 Pracodawca moŝe rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie: cięŝkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, zawinionej poprzez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemoŝliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeŝeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

23 Pod pojęciem,,cięŝkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracownika naleŝy rozumieć: spoŝywanie alkoholu w czasie pracy oraz wykonywanie pracy w stanie nietrzeźwości; nie wykonywanie poleceń przełoŝonych, opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia lub systematyczne spóźnianie się do pracy, nie uŝywanie przydzielonej przez pracodawcę odzieŝy i obuwia roboczego, ochronnego i sprzętu ochrony osobistej, kradzieŝ lub umyślne psucie surowca, materiałów, narzędzi albo maszyn; zawinione wykonywanie pracy niezgodne z dostarczonymi przez pracodawcę instrukcjami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpoŝarowych, ujawnienie tajemnicy słuŝbowej lub tajemnicy przedsiębiorstwa

24 Pracownik moŝe rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia JeŜeli uzyska orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy JeŜeli pracodawca dopuścił się cięŝkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych

25 Pracodawca o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Pozew do sądu pracy skłąda się w terminie do 7 dni (14 dni zwolnienie dyscyplinarne) od daty otrzymania wypowiedzenia. Koszty postępowania przed sądem pracy: wniesienie pozwu ze stosunku pracy zwolnione z opłat jeŝeli kwota sporu jest powyŝej zł opłata apelacja - opłata

26 Podstawowe obowiązki pracodawcy art. 207 kodeksu pracy Art Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i Ŝycie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

27 W szczególności pracodawca jest obowiązany: organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i Ŝycia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,

28 zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąŝy lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych, zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, przeciwdziałać dyskryminacji

29 Art Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o: zagroŝeniach dla zdrowia i Ŝycia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagraŝających zdrowiu i Ŝyciu pracowników, działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagroŝeń, o których mowa w pkt 1, pracownikach wyznaczonych do: udzielania pierwszej pomocy, wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej i ewakuacji pracowników.

30 Art Pracodawca jest obowiązany: zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, gaszenia poŝaru i ewakuacji pracowników, wyznaczyć pracowników do: udzielania pierwszej pomocy, wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej i ewakuacji pracowników, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpoŝarowej, zapewnić łączność ze słuŝbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpoŝarowej. 2. Działania, o których mowa w 1, powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagroŝeń. 3. Liczba pracowników, o których mowa w 1 pkt 2, ich szkolenie oraz wyposaŝenie powinny być uzaleŝnione od rodzaju i poziomu występujących zagroŝeń.

31 Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana: organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy, dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposaŝenia technicznego, a takŝe o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

32 Podstawowe obowiązki pracowników w zakresie BHP W szczególności pracownik jest obowiązany: znać przepisy bhp, brać udział w szkoleniu oraz poddawać się egzaminom sprawdzającym wykonywać prac zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy stosować się do wydawanych poleceń i wskazówek przełoŝonych dbać o naleŝyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy stosować środki ochrony zbiorowej, a takŝe uŝywać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieŝy i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem.

33 poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich. niezwłocznie zawiadomić przełoŝonego o zauwaŝalnym w zakładzie pracy wypadku przy pracy lub zagroŝeniu i ostrzec współpracowników współdziałać z pracodawcą i przełoŝonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy

34 Pracownik ponosi odpowiedzialność za naruszenie obowiązków pracowniczych, zaś pracodawcy przysługuje prawo wymierzania kar. Kodeks pracy dokładnie określa, jakie czyny pociągają za sobą odpowiedzialność porządkową pracownika i jakie kary mogą być zastosowane. ZA NIEPRZESTRZEGANIE PRZEPISÓW I ZASAD BHP PRACODAWCA MOśE UKARAĆ PRACOWNIKA KARĄ PORZĄDKOWĄ ZGODNIE Z ART. 108 KODEKSU PRACY: Upomnienia Nagana Kara pienięŝna

35 Przepisy kodeksu pracy zawierają katalog naruszeń, za które pracodawca moŝe nałoŝyć na pracownika kary upomnienia i nagany. Kary te mogą być nałoŝone tylko za następujące naruszenia: nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy; nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; nieprzestrzeganie przepisów przeciwpoŝarowych; nieprzestrzeganie przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy; nieprzestrzeganie przyjętego sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

36 Pracownik ma prawo: W przypadku, gdy warunki pracy są w sprzeczności z przepisami bhp i stwarzają bezpośrednie zagroŝenie zdrowia lub Ŝycia pracownika lub gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom (art. 210 KP) - pracownik ma prawo do powstrzymania się od wykonywania tej pracy i niezwłocznego powiadomienia o powyŝszym fakcie przełoŝonego

37 Urlop wypoczynkowy Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, urlopu wypoczynkowego. Urlopu udziela pracodawca w dni robocze na wniosek pracownika Co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niŝ 14 kolejnych dni kalendarzowych Wymiar urlopu na Ŝądanie: 4 dni w roku kalendarzowym Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym naleŝy udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku, nie dotyczy to urlopu na Ŝądanie Przy rozwiązywaniu umowy o pracę przysługuje ekwiwalent pienięŝny za niewykorzystany urlop

38 Prawo do urlopu Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym w którym podjął pracę uzyskuje prawo do urlopu z upływem kaŝdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do urlopu nabywa w kaŝdym następnym roku kalendarzowym. Wymiary urlopów: 20 dni - jeŝeli pracownik zatrudniony jest krócej niŝ 10 lat 26 dni - po 10 latach pracy. Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika.

39 Do okresu zatrudnienia od którego zaleŝy wymiar urlopu wlicza się: - cały poprzedni okres zatrudnienia u innych pracodawców - a takŝe okres nauki w szkole ponadpodstawowej (liczy się świadectwo ukończenia szkoły tj. z tytułu ukończenia - zasadniczej szkoły zawodowej - nie więcej niŝ 3 lata, - liceum ogólnokształcące 4 lata, - średnie szkoły zawodowe 5 lat, - policealne studium 6 lat, - szkoły wyŝsze 8 lat. Okresów nauki nie sumuje się, a w przypadku równoczesnej pracy i nauki zalicza się tylko jedno z nich korzystniejszy dla pracownika

40 Urlopu udziela pracodawca w dni robocze na wniosek pracownika Co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niŝ 14 kolejnych dni kalendarzowych Wymiar urlopu na Ŝądanie: 4 dni w roku kalendarzowym Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym naleŝy udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku, nie dotyczy to urlopu na Ŝądanie Przy rozwiązywaniu umowy o pracę przysługuje ekwiwalent pienięŝny za niewykorzystany urlop

41 Urlop macierzyński Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, jeŝeli nie jest to moŝliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.

42 Urlop tacierzyński Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu; Niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek. W 2010 r. ojciec będzie mógł wziąć urlop tacierzyński w dowolnym okresie w pierwszym roku po urodzeniu dziecka w wymiarze jednego tygodnia W 2011 r. urlop tacierzyński będzie w wymiarze dwóch tygodni

43 Badania lekarskie Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U Nr 69) Art. 229 K.P.

44 Wstępne badania lekarskie: osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciąŝliwe. Okresowe badania lekarskie: Wszyscy pracownicy, Pracownicy zatrudnieni w warunkach naraŝenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie takŝe: - po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami, - po rozwiązaniu stosunku pracy, jeŝeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami Kontrolne badania lekarskie: Pracownicy po niezdolności do pracy trwającej dłuŝej niŝ 30 dni, spowodowanej chorobą.

45 Ochrona kobiet przy pracy Ochrona pracy kobiet uwzględnia w szczególności: ochronę pracy kobiet w ciąŝy i w okresie urlopu macierzyńskiego zakaz zatrudniania kobiet przy pracach im wzbronionych uprawnienia słuŝące do zapewnienia właściwej opieki na dzieckiem (urlop macierzyński, urlop wychowawczy, przerwy na karmienie dziecka...) opiekującej się dzieckiem w wieku do 4 lat nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, ani delegować bez jej zgody poza stałe miejsce pracy

46 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciąŝliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. 1996r. Nr.114 poz. 545) Kobiety w ciąŝy nie mogą wykonywać pracy m.in.: przy monitorach ekranowych powyŝej 4h na dobę, w pozycji wymuszonej, jak równieŝ prac w pozycji stojącej łącznie przez ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej, w naraŝeniu na działanie czynników rakotwórczych, w godzinach nadliczbowych, porze nocnej itp. nie wolno bez jej zgody delegować ją poza stałe miejsce pracy,

47 Dla kobiet w ciąŝy lub karmiących piersią szczególnie uciąŝliwe lub szkodliwe są : wszystkie prace, przy których najwyŝsze wartości obciąŝenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają kj na zmianę roboczą, prace wymienione w ust. 2-6, jeŝeli występuje przekroczenie 1/4 określonych w nich wartości, prace w pozycji wymuszonej, prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej.

48 Nie wolno zatrudniać kobiet: Przy ręcznym podnoszeniu i przenoszeniu cięŝarów o masie przekraczającej Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz. U. Nr.114 poz. 545.) Charakter pracy Kobiety Kobiety w ciąŝy i w okresie karmienia Praca stała 12 kg 3 kg Praca dorywcza * 20 kg 5 kg Praca stała Praca dorywcza Praca dorywcza Praca stała

49 Praca stała Praca dorywcza

50 Transport ręczny i zmechanizowany / męŝczyźni / ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych. (Dz. U. nr 26 poz. 313) Praca stała Praca dorywcza

51 Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyŝej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.

52 PrzewoŜenie cięŝarów o masie przekraczającej: kg - przy przewoŝeniu na taczkach jednokołowych, kg - przy przewoŝeniu na wózkach 2, 3 i 4 - kołowych, kg - przy przewoŝeniu na wózkach po szynach. WyŜej podane dopuszczalne masy cięŝarów obejmują WyŜej podane dopuszczalne masy cięŝarów obejmują równieŝ masę urządzenia transportowego i dotyczą przewoŝenia cięŝarów po powierzchni równej, twardej i gładkiej o pochyleniu nie przekraczającym: 2% - przy pracach wymienionych w pkt 1 i 2, 1% - przy pracach wymienionych w pkt 3.

53 Zespołowe przenoszenie przedmiotów Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca: 25 kg - przy pracy stałej, 42 kg - przy pracy dorywczej. Niedopuszczalne jest zespołowe przenoszenie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 m lub o masie przekraczającej 500 kg. Przenoszenie przedmiotów długich i o duŝej masie powinno odbywać się przy zastosowaniu sprzętu pomocniczego, pozwalającego na transport takich przedmiotów z moŝliwie najmniejszym unoszeniem ich ponad poziom podłoŝa.

54 Przemieszczanie ładunków za pomocą poruszanych ręcznie wózków oraz taczek Dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni, łącznie z masą wózka, nie moŝe przekraczać: 350 kg - na wózku 2-kołowym, 450 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym. Przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochyleniach większych niŝ 5 % masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie moŝe przekraczać: 250 kg - na wózku 2-kołowym, 350 kg - na wózku 3- lub 4-kołowym.

55 Niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie ładunków na wózkach po pochyleniach powierzchni większych niŝ 8% oraz na odległość większą niŝ 200 m. Wózki powinny zapewniać stabilność przy załadunku i rozładunku. Wózki przemieszczane na szynach oraz wózki kołowe przemieszczane na pochyleniach powinny posiadać sprawnie działające hamulce. Sposób ładowania oraz rozmieszczenia ładunków na wózkach i taczkach powinien zapewniać ich równowagę i stabilność podczas przemieszczania. Przedmioty przewoŝone na wózkach nie powinny wystawać poza obrys wózka i przysłaniać pola widzenia. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest przewoŝenie przedmiotów w warunkach niespełnienia tych wymagań, o ile praca odbywa się pod nadzorem zapewniającym bezpieczne jej wykonanie.

56 Podział czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciąŝliwych Niebezpieczny czynnik występujący w procesie pracy, to czynnik, którego oddziaływanie na pracownika prowadzi lub moŝe prowadzić do urazu lub choroby, Szkodliwy i uciąŝliwy czynnik to czynnik którego oddziaływanie na pracownika prowadzi lub moŝe prowadzić do schorzenia. ZagroŜenie potencjalne źródło szkody moŝe być podane jego pochodzenie lub charakter oczekiwanej szkody.

57 Oddziaływanie czynników niebezpiecznych na pracownika prowadzi lub moŝe prowadzić do urazu (wypadku przy pracy) np. zagroŝenia potknięciem się i upadkiem przy przemieszczaniu się, zagroŝenie poraŝeniem prądem elektrycznym, zagroŝenia poŝarem lub wybuchem. Czynniki niebezpieczne to: Czynniki niebezpieczne to: zagroŝenia elementami ruchomymi i luźnymi, zagroŝenia elementami ostrymi i wystającymi, zagroŝenia związane z przemieszczaniem się ludzi, zagroŝenia poraŝeniem prądem elektrycznym, zagroŝenia poparzeniem, zagroŝenia poŝarem lub/i wybuchem.

58 ZagroŜenia mechaniczne Przyczyny zagroŝeń mechanicznych: - Przemieszczające się maszyny oraz transportowane przedmioty - Ruchome elementy - Ostre, wystające elementy, chropowate elementy - Spadające elementy - Płyny pod ciśnieniem - Śliskie nierówne przejścia, - PołoŜenie stanowiska pracy w odniesieniu do podłoŝa (praca na wysokości, w zagłębieniach)

59 ZagroŜenia elementami ruchomymi ZagroŜenie związane jest z: pochwycenie przez ruchome elementy maszyn uderzenie przez obiekt w ruchu Wplątanie Najczęstsze urazy Najczęstsze urazy Zgniecenie Odcięcie wciągnięcie Uderzenie Przekłucie Wyrwanie

60 Podstawowe środki zapobiegania zagroŝeniom powodowanym przez elementy ruchome stosowanie osłon na elementy ruchome urządzenia zabezpieczające umoŝliwienie awaryjnego zabezpieczenia oznakowania i sygnalizacja na maszynach i innych urządzeniach okresowe przeglądy, regulacje, naprawy

61 ZagroŜenia elementami ostrymi Podstawowe środki zapobiegania zagroŝeniom powodowanym przez elementy ostre stępienie, zaokrąglenie krawędzi, naroŝy i innych elementów zwłaszcza w strefach operatora, które ze względów technologicznych nie muszą być ostre Osłonięcie części ostrych Ograniczenie moŝliwości kontaktu z częściami ostrymi Oznakowanie części ostrych i chropowatych Zapewnienie odpowiednich szerokości przejść

62 ZagroŜenia podczas przemieszczania się POTKNIĘCIA, POŚLIZNIĘCIA, UPADKI W szczególności występują na śliskich posadzkach, schodach, korytarzach, itp. miejscach. Najczęstsze urazy: Najczęstsze urazy: - zwichnięcie, skręcenie, naderwanie ścięgna - rany i powierzchowne urazy - złamanie kości

63 Zapobieganie zagroŝeniu: - posadzki z materiałów zapobiegających poślizgnięciu - utrzymanie posadzek w stanie suchym i nie zabrudzonym - oznakowanie i informacje słuŝące bezpieczeństwu Pamiętaj! zachowaj szczególną ostroŝność przemieszczając się po śliskiej nawierzchni posadzek oraz po schodach, przy pracach transportowych naleŝy pamiętać, aby mieć dobrą widoczność nie przysłoniętą przenoszonymi materiałami, unikaj pośpiechu, uŝywaj butów wygodnych o dobrych, nie śliskich podeszwach.

64 ZagroŜenia przy pracy na wysokości Praca na wysokości jest pracą wykonywaną na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późn. zm. (tekst jedn.:dz.u.z 2003 r., Nr 169, poz. 1650) Pamiętaj! Prace na wysokości naleŝą do prac szczególnie niebezpiecznych. Upadek z wysokości jest bardzo częstą przyczyną wypadków, na ogół cięŝkich lub śmiertelnych!

65 WAśNE! Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyŝej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub słuŝących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawęŝników o wysokości co najmniej 0,15 m.

66 Warunki przygotowania i prowadzenia robót budowlanych w tym robót na wysokości określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401) Organizację prac szczególnie niebezpiecznych w tym prac na wysokości zawiera rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z2003 r. Dz. U. Nr 169, poz. 1650)

67 Zasady postępowania przy pracach na wysokości: Nie rozpoczynaj pracy na wysokości bez dokładnego jej zaplanowania. Upewnij się, czy rozwaŝono wszystkie moŝliwe okoliczności, które mogą stanowić zagroŝenie. W Ŝadnym przypadku nie lekcewaŝ zagroŝenia. Proste środki, typu zachować szczególną ostroŝność, są zwykle niewystarczające. Zawsze przeanalizuj, czy są bezpieczniejsze metody wykonania danej pracy. UŜywaj wyłącznie sprawnego sprzętu ochronnego dostosowanego do specyfiki pracy na wysokości. Nigdy nie dopuszczaj do stosowania drabin w sytuacji, gdy pracę moŝna wykonać przy uŝyciu innych urządzeń, np. podestów, schodków przystawnych, narzędzi o odpowiednio długich uchwytach. Upewnij się, czy pracownicy umieją posługiwać się przydzielonym sprzętem ochronnym. Upewnij się, czy praca na wysokości jest właściwie nadzorowana.

68 Praca na drabinach przenośnych Przy uŝywaniu drabin przenośnych niedopuszczalne jest w szczególności: stosowanie drabin uszkodzonych, uŝywanie drabiny rozstawnej jako przystawnej, opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, o obiekty lekkie lub wywrotne albo o stosy materiałów niezapewniające stabilności drabiny, stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeŝeli nie są one zamknięte na klucz od strony ustawianej drabiny, ustawianie drabin na niestabilnym podłoŝu oraz w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń w sposób stwarzający zagroŝenie dla pracowników uŝywających drabiny, przenoszenie drabiny o długości powyŝej 4 m przez jedną osobę. Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzi 1 m, a kąt jej nachylenia powinien wynosić 75.

69 Praca na klamrach i innych podwyŝszeniach Przy pracach na klamrach i innych podwyŝszeniach nie przeznaczonych do pobytu ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi, kiedy prace te nie wymagają od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała groŝącej upadkiem z wysokości, naleŝy zapewnić, aby: klamry, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą połoŝenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciąŝenie, pomost roboczy spełniał następujące wymagania: powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi oraz niezbędnych materiałów, podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu, w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje mówiące o wielkości dopuszczalnego obciąŝenia.

70 Praca na rusztowaniach i ruchomych podestach roboczych Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być wykonywane zgodnie z dokumentacją producenta albo projektem indywidualnym. Rusztowania naleŝy ustawiać na podłoŝu ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem umoŝliwiającym odpływ wód opadowych. Liczbę i rozmieszczenie zakotwień rusztowania oraz wielkość siły kotwiącej naleŝy określić w projekcie rusztowania lub dokumentacji producenta.

71 Na rusztowaniu lub ruchomym podeście roboczym powinna być umieszczona tablica określająca: wykonawcę montaŝu rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu; dopuszczalne obciąŝenia pomostów i konstrukcji rusztowania lub ruchomego podestu roboczego. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być wyposaŝone w: pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla osób wykonujących roboty oraz do składowania narzędzi i niezbędnej ilości materiałów; stabilną konstrukcję dostosowaną do przeniesienia obciąŝeń; poręcz ochronną i piony komunikacyjne.

72 Osoby zatrudnione przy montaŝu i demontaŝu rusztowań oraz ruchomych podestów roboczych powinny posiadać wymagane uprawnienia. UŜytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę. Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być kaŝdorazowo sprawdzane przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę: po silnym wietrze, opadach atmosferycznych, po przerwach roboczych dłuŝszych niŝ 10 dni oraz okresowo, nie rzadziej niŝ raz w miesiącu.

73 Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi. Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyŝej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub na powierzchniach słuŝących jako przejścia powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawęŝników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawęŝnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemoŝliwiający wypadnięcie osób. JeŜeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad jest niemoŝliwe, naleŝy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.

74 PoraŜenie prądem elektrycznym Przyczynami poraŝeń prądem są: nieostroŝność, lekkomyślność, lekcewaŝenie przepisów, omyłki, brak nadzoru, brak konserwacji i nieznajomość instrukcji.

75 Działanie pośrednie, powstające bez przepływu prądu przez ciało człowieka, powoduje takie urazy, jak: oparzenia ciała (zwarcie elektryczne, dotknięcie nagrzanych elementów) groźne dla Ŝycia oparzenia ciała łukiem elektrycznym, uszkodzenia wzroku wskutek duŝej jaskrawości łuku elektrycznego uszkodzenia mechaniczne ciała w wyniku upadku z wysokości Działanie bezpośrednie - przepływ prądu elektrycznego przez ciało ludzkie (tzw. prądu raŝeniowego): odczuwanie przepływu prądu, lekkie kurcze mięśni, zaburzenia oddechu, zaburzenia krąŝenia krwi, migotanie komór sercowych, Oparzenia skóry i wewnętrznych części ciała

76 Środki ochrony przeciwporaŝeniowej techniczne: ochrona przed dotykiem bezpośrednim (stosowanie obudów lub osłon, barier i przeszkód) uŝycie wysokoczułych urządzeń ochronnych róŝnicowoprądowych (o prądzie wyzwalającym nie większym niŝ 30 ma) ochrona przed dotykiem pośrednim np. samoczynne wyłączenie zasilania Właściwa organizacja prac przy urządzeniach elektrycznych ( w tym: polecenia i przygotowanie miejsca pracy),

77 Pamiętaj! Obowiązkiem kaŝdego pracownika jest przestrzeganie zaleceń DTR urządzeń oraz instrukcji, instalacja elektryczna, oświetleniowa oraz odgromowa powinny być systematycznie kontrolowane i badane, naprawy i konserwacje sprzętu elektrycznego i oświetleniowego powinny być wykonywane przez pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, posiadających uprawnienia SEP, przewody elektryczne nie powinny być prowadzone w przejściach komunikacyjnych w pomieszczeniach pracy, zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości w działaniu urządzenia lub instalacji elektrycznej uprawnionemu pracownikowi.

78 Czynniki szkodliwe i uciąŝliwe dzielimy na cztery podstawowe typy: 1. Czynniki fizyczne 2. Czynniki chemiczne 3. Czynniki biologiczne 4. Czynniki psychofizyczne

79 Czynniki fizyczne hałas (ustalony i nieustalony, hałas infradźwiękowy, hałas, ultradźwiękowy), mikroklimat, promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone i ultrafioletowe), promieniowanie jonizujące, promieniowanie laserowe, pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości), pole elektrostatyczne, pyły przemysłowe, wibracja (ogólna i oddziałująca na organizm człowieka przez kończyny górne).

80 HAŁAS HAŁAS - dźwięk niepoŝądany lub szkodliwy dla zdrowia ludzkiego. RozróŜnia się hałasy ciągłe o nieznacznych zmianach natęŝenia i widma częstotliwości w czasie (szmer, szum) oraz hałasy impulsowe (np. huk, trzask). Szkodliwość hałasu zaleŝy od jego natęŝenia, widma częstotliwości, charakteru zmian w czasie, zawartości składowych niesłyszalnych oraz długotrwałości działania.

81

82

83

84 Mikroklimat to warunki cieplne w miejscu pracy. Pracownik w pomieszczeniach pracy powinien mieć poczucie komfortu cieplnego. Komfort cieplny to takie warunki cieplne, w których człowiek ubrany stosownie do rodzaju wykonywanej pracy nie odczuwa chłodu lub gorąca. W stanie równowagi cieplnej organizmu temperatura wewnętrzna ciała wynosi 37 ± 0,5 0C. Parametrami charakteryzującymi stan powietrza są: temperatura powietrza, wilgotność względna powietrza, prędkość ruchu powietrza.

85 W pomieszczeniach, w których znajdują się stanowiska komputerowe zaleca się, by: temperatura powietrza mieściła się w zakresie 20 26oC zaleŝnie od pory roku: zimą 20 24oC, latem 23 26oC, wilgotność względna powietrza wynosiła 40 60%, ruch powietrza był niewyczuwalny. W przypadku pomieszczeń klimatyzowanych naleŝy sprawdzać nastaw parametrów regulacyjnych z uwzględnieniem czynników takich jak: wielkość pomieszczenia, usytuowanie okien, czas pracy, liczba pracowników.

86 Wpływ czynników mikroklimatu na organizm: temperatura zbyt wysoka senność, mniejsza wydajność, większa liczba błędów, wzrost ciepłoty ciała temperatura zbyt niska sztywnienie mięśni, brak uwagi wilgotność zbyt wysoka zmniejszenie moŝliwości pracy w wysokich temperaturach wilgotność zbyt niska wysychanie śluzówek zbyt duŝy ruch powietrza bóle mięśniowe zbyt mały ruch powietrza - zmniejszenie moŝliwości pracy w wysokich temperaturach

87 Czynniki chemiczne podział w zaleŝności od działania na organizm ludzki substancje toksyczne, substancje draŝniące, substancje uczulające, substancje rakotwórcze, substancje mutagenne, substancje upośledzające układ rozrodczy, podział w zaleŝności od rodzajów działania na organizm człowieka: przez drogi oddechowe, przez skórę i błony śluzowe, przez przewód pokarmowy.

88 Czynniki biologiczne mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki) i wytwarzane przez nie toksyny i alergeny, makroorganizmy roślinne i zwierzęce. Czynniki psychofizyczne obciąŝenie fizyczne (statyczne i dynamiczne), obciąŝenie psychonerwowe.

89 Czynniki psychofizyczne Zgodnie z klasyfikacją czynniki psychofizyczne to: ObciąŜenie statyczne, monotypia ruchowa, obciąŝenie psychiczne) ObciąŜenie statyczne wywołuje długotrwałe napięcie mięśni, spowodowane utrzymywaniem przez dłuŝszy czas ciała w tej samej pozycji. Stopień wysiłku statycznego jednocześnie stopień uciąŝliwości dla pracy w pozycji siedzącej nie wymuszonej jest mały. Monotypia ruchowa powtarzające się czynności w procesie pracy angaŝujące te same grupy mięśniowe.

90 Czynniki uciąŝliwe psychofizyczne-obciąŝenie statyczne i monotypiczne Skutki obciąŝenia człowieka wysiłkiem statycznym: poczucie zmęczenia, aŝ do reakcji bólu w napiętych mięśniach zmniejszony swobodny przepływ krwi przez napięte mięśnie, wpływ na: wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie pracy serca utrudniony przepływ krwi zakłóca dostarczanie niezbędnych składników i usuwanie produktów przemiany materii szybki ubytek mięśniowych zapasów

91

92 Bezpieczne dźwiganie ZASADY: Przedmioty przenosić jak najbliŝej ciała - przybliŝenie środka cięŝkości dźwiganego przedmiotu do tułowia (skrócenie ramienia dźwigni) Prosty kręgosłup równomierne rozłoŝenie sił na powierzchni kręgów Przedmiot przemieszczany ręcznie nie powinien ograniczać pola widzenia

93

94

95

96

97

98

99 ZagroŜenia czynnikami występującymi w procesach pracy Do najczęściej występujących zagroŝeń jakie powstają przy wykonywaniu pracy zaliczyć moŝna: zagroŝenia poraŝenia prądem elektrycznym zagroŝenia związane z moŝliwością potknięcia lub poślizgnięcia co grozi upadkiem, potłuczeniem lub złamaniem kończyn zagroŝenia związane z poparzeniem się zagroŝenia związane z upadkiem przedmiotów, zagroŝenia związane z upadkiem osób z wysokości

100 ZagroŜenia te mogą najczęściej wynikać z: Niewłaściwego przygotowania ludzi do określonej pracy (brak szkoleń bhp, badań lekarskich, nie stosowanie odzieŝy ochronnej, brak znajomości obsługi sprzętu technicznego), Niewłaściwego składowania na regałach, Złego stanu technicznego środków transportowych, urządzeń oraz budowy regałów (w magazynie, halach sprzedaŝnych) Nie wykonywania wymaganych czynności konserwacyjnych urządzeń, Pośpiechu, roztargnienia, zamyślenia się lub nieuwagi pracownika (naleŝą do najczęstszych przyczyn). Nieprzestrzeganiu podstawowych zasad higieny

101 Co to jest ryzyko zawodowe? Jest to prawdopodobieństwo wystąpienia niepoŝądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych, w wyniku zagroŝeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

102 W jaki sposób wykonuje się ocenę ryzyka zawodowego: Oceans ryzyka polega na identyfikowaniu wszystkich zagroŝeń występujących w miejscu pracy lub wynikłych z działalności przedsiębiorstwa. ZagroŜeniem określa się stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę (mogą to być przedmioty, substancje, urządzenia, maszyny, metody pracy, środowisko pracy lub inne aspekty organizacji pracy).

103 METODA RISK SCORE Jest metodą jakościową, pozwalającą ocenić ryzyko na podstawie zaleŝności: R = S E P gdzie parametrami ryzyka R są: gdzie parametrami ryzyka R są: S -moŝliwe skutki zdarzenia (straty spowodowane przez zdarzenie) E -ekspozycja na zagroŝenie P -prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia

104 Szacowanie skutków zdarzenia Wartość S Szacowanie strat Straty ludzkie 1 Mała Udzielenie pierwszej pomocy 3 Średnia Absencja 7 DuŜa CięŜkie uszkodzenia ciała 15 Bardzo duŝa Jedna ofiara śmiertelna 40 Katastrofa Kilka ofiar śmiertelnych 100 PowaŜna katastrofa Wiele ofiar śmiertelnych Szacowanie ekspozycji na zagroŝenie Wartość E Opis ekspozycji 0,5 Znikoma (raz w roku) 1 Minimalna (kilka razy w roku) 2 Okazyjna (raz w miesiącu) 3 Sporadyczna (raz na tydzień) 6 Częsta (codziennie) 10 Stała

105 Szacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia Wartość P Opis 0,1 Teoretyczne moŝliwe 0,2 Praktycznie moŝliwe 0,5 MoŜliwe do pomyślenia 1 Tylko sporadycznie moŝliwe 3 Mało prawdopodobne, moŝliwe 6 Całkiem moŝliwe 10 Bardzo prawdopodobne Wartościowanie ryzyka Wartość ryzyka R Kategoria ryzyka Działanie zapobiegawcze R<=20 Akceptowalne Wskazana kontrola 20<R>70 Małe Potrzebna kontrola 70<R>200 Istotne Potrzebna poprawa 200<R=400 DuŜe Potrzebna natychmiastowa poprawa R>400 Bardzo duŝe Wskazane wstrzymanie pracy

106 ZASADY BEZPIECZEŃSTWA Ogólne zasady to: bezpieczeństwo winno być sprawą nadrzędną zarówno dla pracodawcy jak i pracownika - naleŝy stale dąŝyć do ulepszenia warunków pracy, w pracach wykonywanych przez kobiety w ciąŝy obowiązują odrębne przepisy dotyczące tej grupy pracownic zawarte w rozdz. VIII RP, do pracy nie moŝe być dopuszczony pracownik nie posiadający aktualnego orzeczenia lekarskiego, wymaganego przeszkolenia bhp oraz właściwych kwalifikacji,

107 do pracy nie moŝe być dopuszczony pracownik w stanie nietrzeźwym jak równieŝ zabronione jest spoŝywanie alkoholu w pracy, zabrania się stosowania urządzeń w złym stanie technicznym; wszelkie usterki techniczne naleŝy niezwłocznie zgłaszać przełoŝonemu, kaŝdy pracownik jest zapoznawany przez przełoŝonego z oceną ryzyka zawodowego występującego na jego stanowisku pracy oraz sposobami unikania zagroŝeń co potwierdza własnoręcznym podpisem.

108 Wypadki przy pracy

109 Wypadki podstawa prawna Kodeks pracy, Dział X, Rozdział VII, Rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Społecznej z dnia 19 Grudnia 2002 r w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

110 Zgodnie z art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych mianem wypadku przy pracy określa się zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełoŝonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

111 nagłość zdarzenia - przyjmuje się, Ŝe zdarzenie jest nagłe, jeśli nie trwa ono dłuŝej niŝ wynosi czas jednej zmiany roboczej przyczyna zewnętrzna - występuje wtedy, gdy wypadek wydarzył się w wyniku działania czynników zewnętrznych, nie związanych z organizmem poszkodowanego, spowodowanie urazu lub śmierci - uraz jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego (np. chemicznego, mechanicznego, termicznego, elektrycznego, promieniowania jonizującego, pola elektrycznego lub magnetycznego). Związek z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełoŝonych zwykłe czynności wszelkie czynności podejmowane przez pracownika u pracodawcy lub poza nim, słuŝące realizacji obowiązku świadczenia pracy przygotowujące to świadczenie lub konieczne ze względu na kontynuację tego świadczenia oraz czynności nie wynikające z obowiązków pracowniczych, lecz występujące w czasie świadczenia pracy (korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych, stołówek pracowniczych).

112

113 Na równi z wypadkiem przy pracy traktowany jest wypadek, któremu pracownik uległ: w trakcie podróŝy słuŝbowej, chyba Ŝe pracownik nie wykonywał w tym czasie powierzonych mu zadań, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Nie moŝna wyświetlić połączonego obrazu. Plik mógł zostać przeniesiony lub usunięty albo zmieniono jego nazwę. Sprawdź, czy łącze wskazuje poprawny plik i lokalizację. PodróŜ słuŝbowa najczęściej rozpoczyna się po wyjściu z firmy lub miejsca zamieszkania i kończy się w miejscu do którego pracownik powróci z delegacji (siedziba firmy lub miejsce zamieszkania).

114 Rodzaje wypadków przy pracy Śmiertelny wypadek przy pracy to wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym sześć miesięcy od dnia wypadku. Za cięŝki wypadek przy pracy uwaŝa się wypadek, na skutek którego nastąpiło cięŝkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej, inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, choroba nieuleczalna lub zagraŝająca Ŝyciu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. JeŜeli wypadkowi, w wyniku tego samego zdarzenia, uległy co najmniej dwie osoby, to mówimy o wypadku zbiorowym.

115

116 Nie moŝna wyświetlić połączonego obrazu. Plik mógł zostać przeniesiony lub usunięty albo zmieniono jego nazwę. Sprawdź, czy łącze wskazuje poprawny plik i lokalizację. Zdarzył się wypadek - co dalej? Obowiązki pracownika będącego świadkiem zdarzenia: udzielić pomocy poszkodowanemu zawiadomić o wypadku przełoŝonego ostrzec współpracowników i inne osoby znajdujące się w rejonie wypadku o istniejącym zagroŝeniu Obowiązki pracodawcy: zabezpieczyć miejsce wypadku zapewnić udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym zawiadomić inspektora pracy i prokuratora o wypadku śmiertelnym, cięŝkim i zbiorowym ustalić okoliczności i przyczyny wypadku sporządzić właściwą dokumentację wypadku

117 Zgłoszenie wypadku Obowiązek zgłoszenia wypadku przy pracy ma kaŝdy pracownik, który zauwaŝył takie zdarzenie w zakładzie pracy. Zgłoszenie wypadku powinno wpłynąć do przełoŝonego osoby poszkodowanej i powinno być dokonane w formie pisemnej. Osoba, która uległa wypadkowi przy pracy, jeŝeli stan zdrowia pozwala jej na to, zawiadamia niezwłocznie o wypadku pracodawcę lub inny podmiot, na rzecz którego wykonywała czynności, przy których doznała urazu. Dane kontaktowe

118 Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, cięŝkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o kaŝdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeŝeli moŝe być uznany za wypadek przy pracy. Czynności powypadkowe: Bezpośrednio po otrzymaniu informacji o zaistniałym wypadku pracodawca powołuje zespół powypadkowy, który bada okoliczności i przyczyny wypadku oraz ustala, czy wypadek pozostaje w związku z pracą. JeŜeli wypadek miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego. Postępowanie wyjaśniające odbywa się w obecności przedstawiciela pracodawcy, w zakładzie którego zdarzył się wypadek.

119 Zespół powypadkowy ma obowiązek: dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku, sporządzić szkice, fotografie miejsca wypadku, wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeśli pozwala na to stan jego zdrowia, zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku, zasięgnąć opinii lekarza, w szczególności sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz w razie potrzeby opinii specjalistów, dokonać prawnej kwalifikacji wypadku, określić środki profilaktyczne oraz wnioski, zwłaszcza wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

120 Dokumentacja powypadkowa Zespół powypadkowy, w terminie nie późniejszym niŝ 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, sporządza: protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (protokół powypadkowy) w przypadku pracownika lub kartę wypadku w przypadku osoby świadczącej pracę na innej podstawie niŝ stosunek pracy.

121 Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego lub rodzinę zmarłego pracownika z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeŝeń do ustaleń zawartych w protokole przed podpisaniem protokołu. Prawo takie przysługuje równieŝ rodzinie zmarłego pracownika.

122 Protokół powypadkowy podlega zatwierdzeniu przez pracodawcę poszkodowanego w ciągu pięciu dni od dnia sporządzenia. Zatwierdzony protokół powypadkowy niezwłocznie doręcza się poszkodowanemu, a w razie wypadku śmiertelnego jego rodzinie. Poszkodowanemu lub członkowi jego rodziny przysługuje prawo zgłoszenia uwag i zastrzeŝeń do ustaleń zawartych w dokumencie w terminie do 14 dni do Sądu Pracy w miejscu zamieszkania. Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, cięŝkich i zbiorowych pracodawca dostarcza Państwowej Inspekcji Pracy.

123 Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Świadczenia z ubezpieczenia powypadkowego nie przysługują, gdy: wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przepisów dotyczących ochrony Ŝycia i zdrowia (umyślnie lub powstałe wskutek raŝącego niedbalstwa), ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

124 Nie moŝna wyświetlić połączonego obrazu. Plik mógł zostać przeniesiony lub usunięty albo zmieniono jego nazwę. Sprawdź, czy łącze wskazuje poprawny plik i lokalizację. Wypadek w drodze do lub z pracy Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie przewiduje moŝliwości przyznawania świadczeń z tytułu wypadków w drodze do lub z pracy, jeŝeli wypadki te zaistniały po 31 grudnia 2002 r.

125 W przypadku udokumentowania wypadku przez poszkodowanego pracownika oraz zakwalifikowania go jako wypadku w drodze do pracy lub z pracy do domu pracownik ma prawo do: 100% wynagrodzenia od pracodawcy, 100 % zasiłku chorobowego od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Świadczenia te finansowane są z ubezpieczenia chorobowego pracownika Pracownik nie ma prawa do jednorazowego odszkodowania pienięŝnego.

126

127