Opakowania. Opakowania w logistyce. Logistyka zaopatrzenia i produkcji. Opakowanie definicje. Logistyczne funkcje opakowań.

Transkrypt

1 Logistyka zaopatrzenia i produkcji Opakowania w logistyce dr inż. L. Wicki LZIP_3_LW Opakowania Opakowanie definicje Opakowanie dająca się oddzielić powłoka pakowanego towaru, mająca go chronić lub spełniać inne funkcje. Opakowanie jest wyrobem przeznaczonym do ochrony innych wyrobów przed uszkodzeniami, a także do ochrony otoczenia przed szkodliwym oddziaływaniem zapakowanego wyrobu (norma PN-88/ ) Podstawowa cecha: Opakowanie powinno być tanie, lekkie, mocne i zachowujące towar w niezmienionej postaci przez dłuższy czas. 4 Funkcje Wyróżniamy następujące funkcje : Produkcyjne. Opakowanie umożliwia przygotowanie odpowiedniej ilości towarów na wyjściu z produkcji i pobranie odpowiedniej ilości materiałów na wejściu do produkcji. Marketingowe. Opakowanie dla wielu towarów stanowi część strategii marketingowej wyrobu (porównaj marketingmix), która sprawia, że towar staje się możliwy do odróżnienia od towarów konkurencji. Opakowanie, jako nośnik reklamy może spełniać także ważne funkcje komunikacyjne, np. w zakresie oferowanych promocji lub specjalnych cech towaru. Zastosowawcze. Zaliczamy tu zastosowanie opakowania przez nabywcę do innych celów. Można używać słoiki, kartony, itp. Logistyczne. Ze względu na rozpatrywaną tematykę, funkcje te przedstawione są w oddzielnym ujęciu. Ochronna. Magazynowa. Transportowa. Manipulacyjna. Informacyjna. Różnorodne funkcje logistyczne spełniane przez opakowanie powodują, że opakowanie jest traktowane jako integralny element systemu logistyki

2 -1 Ochronna. Towar do nabywcy powinien dotrzeć we właściwym stanie, opakowanie ma go chronić przed obciążeniami mechanicznymi, warunkami klimatycznymi, kradzieżą. -2 Magazynowa. Ma ułatwiać magazynowanie towaru, powinno nadawać się do układania w stosy, być odporne na ściskanie, mieć odpowiednie rozmiarach Transportowa. Ma ułatwiać lub umożliwiać transport. Opakowanie powinno mieć stosunkowo niewielką masę i pozwalać na optymalne wykorzystanie pojemności środków transportowych -4 Manipulacyjna. Powinno łączyć towary w takie jednostki, które ułatwią manipulowanie nimi przy transporcie i magazynowaniu i zapewnić możliwość użycia mechanicznych środków transportu Informacyjna. Jest to bardzo ważna funkcja w procesie kompletacji zamówień. Jednostki zbiorczych i indywidualnych (zależnie od rodzaju kompletacji) powinny być tak oznakowane, aby można było łatwo zidentyfikować potrzebne wyroby (np. color code). Użycie kodów kreskowych umożliwia automatyczną identyfikację towaru Znaczenie w procesie logistycznym Opakowania mogą utrudniać lub ułatwiać procesy logistyczne w tym transportowe

3 Oznakowanie Funkcje a cechy opakowania Oznakowanie dzieli się na: zasadnicze, informacyjne, niebezpieczeństwa i manipulacyjne. Znaki zasadnicze pozwalają na identyfikację towaru, odbiorcy i miejsca przeznaczenia. Znaki informacyjne umożliwiają bliższe rozpoznanie ładunku, Dotyczą danych o masie, wymiarach i nadawcy opakowania transportowego. Znaki niebezpieczeństwa wskazują na szczególne cechy ładunku. Dotyczy to materiałów wybuchowych, żrących, łatwopalnych, itd. Znaki manipulacyjne wskazują na określony sposób obchodzenia się z towarem. Oznacza się ładunki tłukące się, wrażliwe na wstrząsy, aparaty precyzyjne, zakaz używania haków, nakaz ochron przed nagrzaniem, itd. 13 Pfohl H.Ch.: Systemy Logistyczne: Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań s Podziały : Zakres badań na znak bezpieczeństwa kryteria podziału: wg rodzaju użytkowania: jednorazowego użytku, wielorazo-wego użytku; wg podstawowej funkcji: jednostkowe (detaliczne), zbiorcze; transportowe (tworzone w celu zabezpieczenia towaru, umożliwienia manipu-lacji w czasie transportu); wg rodzaju tworzywa: metalowe, drewniane, szklane, z tworzyw sztucznych, tekturowopapierowe, ceramiczne, kombinowane; wg formy konstrukcyjnej (i geometrycznej): skrzynie i skrzynki, pudła tekturowe, paczki, pojemniki, kosze, klatki, opakowania bednarskie: beczki, kadzie, wiadra, cebry, butle, butelki, worki, bele, inne. 19 Badania szczelności, Odporność uchwytów na zerwanie, Odporność na uderzenie przy swobodnym spadku, Odporność na nacisk statyczny, Odporność na uderzenia poziome na pochylni, Odporność na drgania o stałej niskiej częstotliwości, Sprawdzenie stabilności kształtu i wymiarów pod działaniem podwyższonej temperatury, Badania mające na celu określenie odmiany tektury (co do wytrzymałości, itp.). 24 Badania dużych pojemników do przewozu luzem (DPPL) Odporność na podnoszenie od dołu DPPL sztywnych Odporność na podnoszenie od góry DPPL elastycznych do 1000 kg i DPPL sztywnych 3000 kg Odporność na rozdzieranie DPPL elastycznych, Odporność na nacisk przy piętrzeniu DPPL do 100 kn Szczelność DPPL sztywnych Odporność DPPL sztywnych na wewnętrzne ciśnienie hydrauliczne do 400 kpa Odporność DPPL na uderzenie przy swobodnym spadku z max. wysokości 1,8 m Odporność DPPL na uderzenie przy swobodnym spadku z przewróceniem z max. wysokości 1,8 m Odporność na obciążenie przy podnoszeniu leżącego DPPL elastycznego 25 System wymiarowy 3

4 System wymiarowy ograniczony ilościowo układ zalecanych wymiarów transportowych i jednostkowych. Różnorodność wymiarów - problemy małoseryjna produkcja utrudniająca mechanizację pracy i zwiększenie wydajności parku maszynowego, przy jednoczesnym zwiększeniu pracochłonności i kosztów wytwarzania; utrzymywanie w zakładach produkcyjnych dużych zapasów magazynowych o różnych wymiarach; utrudnienie organizacji zwrotu wielokrotnego użytku; nieefektywne wykorzystanie powierzchni magazynów i środków transportowych; trudności ujawniające się przy wprowadzaniu mechanizacji prac przeładunkowych i magazynowych; Wyższe koszty - nieracjonalne zużywanie materiałów opakowaniowych, wynikające z niedostosowania wymiarów tych materiałów do wymiarów produkowanych z nich Moduł opakowania Opakowania modułowe Podstawowy moduł opakowania ma znormalizowane wymiary zewnętrzne podstawy 400mm x 600mm, co pozwala na pełne % wykorzystanie miejsca na paletach: EURO (800mm x 1200mm - 4 opakowania), jak i ISO (1000mm x 1200mm 5 ). W użyciu są też wielokrotności modułu podstawowego. Użytkownicy mają do wyboru dwa standardy załadunku palet pod względem wysokości: 105 cm i cm. Przykład ułożenia modułowych na palecie 30 Pfohl H.Ch.: Systemy Logistyczne: Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań Czynniki dot. Projektowania systemu Czynniki wpływające na dobór (projektowanie systemu) Powierzchnia magazynowa, Wymiary i nośność: ramp, dróg dojazdowych, bram (drzwi) magazynów, dźwigów itp., urządzeń magazynowych, jak np. gniazda regałów, urządzeń transportu wewnętrznego i bliskiego (wózki podnośnikowe, unoszące, itp.), przestrzeni ładownej środków transportowych (wagony kolejowe, samochody ciężarowe, ładownie statków, samolotów itp.), 41 4

5 Czynniki cd. palet ładunkowych, transportowych, zbiorczych i jednostkowych, określonych zespołów maszyn pakujących i formujących oraz ich oprzyrządowania, materiałów opakowaniowych w arkuszach (sklejki, płyty pilśniowe, płyty polipropylenowe, papier, tektura, folie, blachy itp.). Schemat wzajemnego powiązania zależności wymiarowych 1 produkt, 2 opakowanie jednostkowe, 3 opakowanie zbiorcze, 4 opakowanie transportowe, 5 paleta ładunkowa, 6 kontener, 7 magazyn, 8 samochód, 9 wagon kolejowy, 10 statek (ładownie) Zależności wymiarowe, jednostek ładunkowych, środków przewozowych oraz budowli magazynowych Jednostki logistyczne 44 Jednostki logistyczne Tworzenie jednostek logistycznych oznacza łączenie wysyłanych ładunków (towarów) w większe jednostki. Wyróżniamy następujące jednostki logistyczne: magazynowe, transportowe, ładunkowe. Zestawienie towaru w odpowiednie jednostki ma pozwolić na sprawny przepływ w kanale logistycznym. Jednostki logistyczne - Jednostki logistyczne powstają przez połączenie towarów w znormalizowane pod względem kształtów i wymiarów jednostki, w celu uproszczenia przepływu towarów i obniżenia powstających przy tym kosztów

6 Zasady kształtowania łańcucha transportowego ze względu na przepływ towarów zestawianie łączenie towarów w większe jednostki, możliwość układania w stosy, normalizowanie jednostek pod względem wymiarów i kształtu, ułatwienie zastosowania urządzeń mechanicznych do manipulacji, wybór jednostki pozwalającej na utworzenie ciągłego łańcucha transportowego od dostawcy do odbiorcy. Możliwości tworzenia jednostek logistycznych Pfohl H.Ch.: Systemy Logistyczne: Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań s Podstawa systemu wymiarowego Za podstawę tworzenia systemu wymiarowego przyjęto wymiar znormalizowanej palety ładunkowej płaskiej o wymiarach mm (euro) i mm (ISO). Palety stały się pomostem między różnymi jednostkami transportowymi. 50 Jednostka ładunkowa i jej rodzaje Jednostkę ładunkową można zdefiniować jako pewną liczbę ładunku (towaru), zestawionego w jedną całość przy wykorzystaniu pomocniczych środków wiążących lub urządzeń transportowych, w sposób zapewniający trwałość jej kształtu, wymiarów i zawartości od miejsca jej zestawienia poprzez cały łańcuch transportowy aż do chwili rozformowania. Umożliwia ona pełną mechanizację przeładunków na drodze swego przebiegu, z zachowaniem warunków bezpieczeństwa i higieny pracy przy przewozie, przeładunkach i składowaniu. 51 Rodzaje jednostek ładunkowych: jednostki paletowe (ładunek spaletyzowany); jednostki pakietowe, formowane bez użycia palet, lecz z wykorzystaniem różnego rodzaju środków wiążących (ładunek spakietyzowany); jednostki kontenerowe, (ładunek skonteneryzowany). Paleta Paleta to platforma nośna z nadbudową, lub bez nadbudowy, która służy do skomasowania towarów, w celu uformowania jednostki ładunkowej do transportu, magazynowania i układania w stosy, przy wykorzystaniu środków przewozowych transportu bliskiego (wózki widłowe, itp.). Ma ona wiele odmian, ważną jej cechą jest jednak stałość rozmiarów podstawy w kilku typach: europaleta mm; paleta ISO mm

7 Korzyści paletyzacji zwiększenie mechanizacji prac transportowomagazynowych, zmniejszenie udziału pracy żywej w wyżej wymienionych procesach, skrócenie postoju pojazdów i lepsze ich wykorzystanie dzięki zmechanizowanym przeładunkom, zmniejszenie zapotrzebowania na powierzchnię składową z powodu łatwej możliwości piętrzenia ładunków, zmniejszenie strat towarowych, polepszenie organizacji pracy, poprawa warunków bhp przy pracach magazynowotransportowych. Paleta drewniana płaska wymiary 800 x 1200 mm i wysokości 144 mm Pakiety Duże pojemniki Pakiety to jednostki ładunkowe złożone z co najmniej dwóch sztuk tego samego rodzaju ładunku, zestawione bez użycia tradycyjnej palety lub kontenera w sposób zapewniający trwałość jej formy i masy. Tworzone są w celu zmechanizowania przeładunku widłami wózka podnośnikowego lub haka suwnicy bądź żurawia. Masa pakietu powinna być dostosowanej do szeregu udźwigów urządzeń ładunkowych zaś wymiary powinny mieścić się w obrysie kolejowej przestrzeni ładunkowej i dopuszczalnych wymiarach dla pojazdów drogowych oraz wykorzystujących racjonalnie powierzchnię i przestrzeń środków przewozowych, udźwigi maszyn i urządzeń punktowych, wymiary otworów obiektów magazynowych, wymiary przestrzeni magazynowych. Do dużych pojemników zalicza się: kontenery ISO o wymiarach długości 10, 20, 30 i 40 stóp (3028, 6055 mm, itd.), szerokości 8 stóp (2435 mm) i wysokości 8 9 stóp ( mm). Nadają się one do ustawiania w sześcio-warstwowe stosy i są ładowane przez jedne drzwi w ścianie czołowej. Umożliwia on pełne załadowanie przy użyciu palet ISO. eurokontenery o wymiarach mm i ładowności brutto 24 tony. nadwozia samochodowe wymienne, zwykle o wymiarach mm lub 7150 mm Podział kontenerów: pod względem maksymalnej masy brutto: małe (do 5t brutto), średnie (do 10t brutto), wielkie(powyżej 10t brutto) pod względem funkcjonalności: uniwersalne, specjalizowane, specjalne pod względem konstrukcji: skrzyniowe (zamknięte, otwarte), specjalizowane (uniwersalne z dodatkowym wyposażeniem) specjalne (zbiornikowe bezciśnieniowe i ciśnieniowe, płytowe) specjalnego przeznaczenia (np. mieszkalne) elastyczne (głównie do ładunków sypkich luzem), pod względem normalizacji: standardowe (np. wg wymagań ISO), znormalizowane (np. kontenery znormalizowane do transportu lądowego), nietypowe. Kontenery uniwersalne drobnicowe 20' (general purpose containers)

8 Mechanizacja załadunku Mechanizacja załadunku