SEKCJA 1: Identyfikacja substancji / mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa

Transkrypt

1 Strona 1 z 17 SEKCJA 1: Identyfikacja substancji / mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikator produktu: Etanol absolutny paliwowy Bioetanol Nr indeksowy: Nr CAS Nr WE Wzór chemiczny: C 2 H 5 OH 1.2. Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane: Etanol absolutny paliwowy ( BIOETANOL) znajduje zastosowanie jako komponent paliw silnikowych do silników z zapłonem iskrowym Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki: WRATISLAVIA-BIO Sp. z o.o. ul. Monopolowa Wrocław Tel. 48 (71) Fax. 48 (71) Numer telefonu alarmowego: +48/ ( czynny w godzinach 8-16 od pn. do pt.) Osoba kontaktowa odpowiedzialna za opracowanie Karty : Tomasz Prejbisz; t.prejbisz@wratislavia-bio.pl SEKCJA 2. Identyfikacja zagroŝeń 2.1. Klasyfikacja substancji lub mieszaniny: Klasyfikacja wg rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 (CLP) Klasy zagroŝenia i kody kategorii: Flam. Liq. 2 Zwroty H: H225, Klasyfikacja zgodnie z Dyrektywą 67/548/EWG Symbol niebezpieczeństwa: F Zwroty R: R 11 Pełne brzmienia zwrotów R i H oraz akronimy symboli, klas zagroŝenia i kodów kategorii podano w sekcji 16 Karty charakterystyki.

2 Strona 2 z Elementy oznakowania: Piktogramy GHS: Hasło ostrzegawcze: Niebezpieczeństwo Zwrot wskazujący rodzaj zagroŝenia: H225: Wysoce łatwopalna ciecz i pary Zwrot wskazujący środki ostroŝności: H319: Działa draŝniąco na oczy. Zapobieganie: P210: Przechowywać z dala od źródeł ciepła/iskrzenia/otwartego ognia/gorących powierzchni. Palenie wzbronione P233: Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. P240: Uziemić/połączyć pojemnik i sprzęt odbiorczy. P241: UŜywać elektrycznego/wentylującego/oświetleniowego/ /przeciwwybuchowego sprzętu. P242: UŜywać wyłącznie nieiskrzących narzędzi. P243: Przedsięwziąć środki ostroŝności zapobiegające statycznemu rozładowaniu P280: Stosować rękawice ochronne/ odzieŝ ochronną/ ochronę oczu/ ochronę twarzy. Reagowanie: P305+P351+P338: W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO OCZU: OstroŜnie płukać wodą przez kilka minut. Wyjąć soczewki kontaktowe, jeŝeli są i moŝna je łatwo usunąć. Nadal płukać P303+P361+P353: W PRZYPADKU KONTAKTU ZE SKÓRĄ (lub z włosami): Natychmiast usunąć/zdjąć całą zanieczyszczoną odzieŝ. Spłukać skórę pod strumieniem wody/prysznicem. Przechowywanie: P403+P235: Przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu. Przechowywać w chłodnym miejscu Inne zagroŝenia: Mieszanina nie został sklasyfikowana jako PBT i vpvb. Pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Pary są cięŝsze od powietrza, gromadzą się przy powierzchni ziemi i w dolnych częściach pomieszczeń. Zbiorniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.

3 Strona 3 z 17 SEKCJA 3. Skład / informacja o składnikach 3.1. Substancje: Nazwa substancji Nr indeksowy Nr CAS Nr WE Skład w % (v/v) Klasyfikacja zgodna z dyrektywą Rady 67/548/EWG Znak ostrzegawczy Symbol Zwroty R Klasyfikacja zgodna z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 Kody zwrotów Klasy zagroŝenia i wskazujących kody kategorii rodzaj zagroŝenia Etanol Nie mniej niŝ 99,5 F 11 Flam. Liq. 2 H225 Pełne brzmienia zwrotów R i H oraz akronimy symboli, klas zagroŝenia i kodów kategorii podano w sekcji 16 Karty Charakterystyki. SEKCJA 4. Środki pierwszej pomocy 4.1. Opis środków pierwszej pomocy: Wdychanie: Wynieść poszkodowanego z miejsca naraŝenia, ułoŝyć w wygodnej pozycji półleŝącej lub siedzącej, zapewnić spokój, chronić przed utratą ciepła. JeŜeli wystąpią zaburzenia oddychania, zastosować sztuczne oddychanie. JeŜeli objawy nie ustępują, wezwać lekarza Kontakt ze skórą: Natychmiast spłukać duŝą ilością wody, zdjąć zanieczyszczoną odzieŝ, skórę zmyć duŝą ilością wody z mydłem, nie uŝywać rozpuszczalników lub rozcieńczalników. W razie potrzeby skonsultować się z lekarzem Kontakt z oczami: Natychmiast płukać duŝą ilością letniej wody, najlepiej bieŝącej, przez co najmniej 15 min. Usunąć szkła kontaktowe Połknięcie: W przypadku połknięcia nie powodować wymiotów, naleŝy wypłukać usta wodą a następnie podać pół litra wody do wypicia. Nie podawać mleka, węgla aktywnego, środków wymiotnych. W przypadku wystąpienia dolegliwości Ŝołądkowych naleŝy skontaktować się z lekarzem. JeŜeli poszkodowany jest nieprzytomny, nie moŝna podawać płynu do ust oraz naleŝy przystąpić do udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej i bezzwłocznie wezwać pomoc lekarską.

4 Strona 4 z NajwaŜniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki naraŝenia: Przy znacznych stęŝeniach par lub bezpośrednim dostaniu się produktu do oczu moŝe wystąpić lekkie podraŝnienie, zaczerwienienie, łzawienie, pieczenie, ból. Wdychanie par o duŝym stęŝeni moŝe spowodować uczucie zmęczenia, osłabienie, senność, nudności, bóle i zawroty głowy, kaszel, urywany oddech. SpoŜycie duŝych ilości wywołuje mdłości, wymioty, ból brzucha. Bezpośrednim następstwem zatrucia drogą pokarmową moŝe być uszkodzenie wątroby i nerek Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym: Leczyć objawowo. W razie połknięcia nie wywoływać wymiotów. Dla uzyskania specjalistycznej porady lekarze powinni się skontaktować z Centrum Informacji o Zatruciach. Miejsce pracy powinno być wyposaŝone w prysznic i stanowisko do płukania oczu. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego środowiska. NaleŜy przestrzegać uwag dotyczących bezpieczeństwa i uŝytkowania zamieszczonych na etykiecie. Przy wystąpieniu symptomów lub w wypadkach wątpliwych zasięgnąć rady lekarza. SEKCJA 5. Postępowanie w przypadku poŝaru 5.1. Środki gaśnicze: Odpowiednie środki gaśnicze: suche proszki gaśnicze ABC lub BC, piany odporne na alkohol, halon, CO 2, mgła wodna. Niewłaściwe środki gaśnicze: strumień wody; moŝe spowodować rozprysk palącej się cieczy i rozprzestrzenienie poŝaru Szczególne zagroŝenia związane z substancją lub mieszaniną: Wysoce łatwopalna ciecz i pary. Pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Pary są cięŝsze o powietrza i gromadzą się przy powierzchni ziemi oraz w dolnych partiach pomieszczeń. Zbiorniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Chronić przed wyładowaniami elektrostatycznymi. W środowisku poŝaru wydzielają się tlenki węgla Informacje dla straŝy poŝarnej: Wysoce łatwo palna ciecz. Pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem, są cięŝsze od powietrza i gromadzą się przy powierzchni ziemi oraz w dolnych częściach pomieszczeń. Pojemniki naraŝone na działanie ognia chłodzić z bezpiecznej odległości rozproszonym strumieniem wody (niebezpieczeństwo wybuchu); o ile

5 Strona 5 z 17 to moŝliwe, usunąć je z terenu zagroŝonego. OdzieŜ gazoszczelna w wersji antyelektrostatycznej, izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego. Środki ochrony ogólnej typowe w przypadku poŝaru. Nie naleŝy przebywać w zagroŝonej ogniem strefie bez odpowiedniego ubrania odpornego na chemikalia (kompletna odzieŝ ochronna z kaskiem, osłona na twarz i kark, kurtka i spodnie z materiału izolacyjnego, z opaskami wokół ramion, na nogach i wokół pasa) i aparatu do oddychania z niezaleŝnym obiegiem powietrza. Niebezpieczne produkty spalania: W czasie poŝaru mogą tworzyć się tlenki węgla, draŝniące i toksyczne dymy i gazy. SEKCJA 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA 6.1. Indywidualne środki ostroŝności, wyposaŝenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych: Dla osób nienaleŝących do personelu udzielającego pomocy: W przypadku wydostania się etanolu do środowiska, osoby postronne przebywające na zagroŝonym awarią obszarze naleŝy natychmiast ewakuować Dla osób udzielających pomocy: Awaria musi być jak najszybciej zlokalizowana i zlikwidowana. Obszar dotknięty awarią musi być kontrolowany eksplozymetrem, lub za pomocą rurek wskaźnikowych. Do likwidowania skaŝenia mogą przystąpić przeszkolone w ratownictwie chemicznym osoby. W przypadku wydostania się alkoholu do kanalizacji istnieje niebezpieczeństwo wytworzenia się mieszanin wybuchowych z powietrzem oraz wybuchu. W warunkach przemysłowych zakładać odzieŝ ochronną z materiałów naturalnych (bawełna) lub włókien syntetycznych, rękawice wykonane z kauczuku nitrylowego (grubość 1.25 mm, czas przebicia 480 min) lub kauczuku butylowego (grubość 0.5 mm, czas przebicia 480 min). Stosować okulary ochronne typu gogle, chroniące przed kroplami cieczy. Nie pić, nie jeść i nie palić w trakcie uŝywania. Zapewnić odpowiednią wentylację ogólną i miejscową. Usunąć źródła zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i uŝywania narzędzi iskrzących). Usunąć osoby niezabezpieczone z zagroŝonego obszaru. Unikać bezpośredniego kontaktu z mieszaniną. Unikać wdychania par. W razie potrzeby zarządzić ewakuację. OdzieŜ ochronna, ochrony dróg oddechowych z filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A oraz filtrem cząsteczkowym P2, szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne Środki ostroŝności w zakresie ochrony środowiska: W przypadku wycieku naleŝy usunąć potencjalne źródła zapłonu i, jeśli to moŝliwe, zlikwidować wyciek. Zabezpieczyć otoczenie przed przedostaniem się produktu do cieków wodnych.

6 Strona 6 z Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skaŝenia i słuŝące do usuwania skaŝenia: Zabezpieczyć studzienki ściekowe. JeŜeli to moŝliwe, zlikwidować wyciek (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić). Uszkodzone opakowanie umieścić w opakowaniu zastępczym. W razie duŝego wycieku obwałować miejsce wycieku, zebraną ciecz odpompować. Pary rozcieńczyć rozproszonym strumieniem wody. Usunąć źródła zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i uŝywania narzędzi iskrzących). Zbieranie rozlanego alkoholu dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.). Małe ilości zaabsorbować w chemicznie obojętny materiał wiąŝący (piasek, ziemia okrzemkowa), przenieść do szczelni zamykanych pojemników przenieść do szczelnie zamykanych pojemników i przekazać do uprawnionego odbiorcy odpadów. Zanieczyszczoną powierzchnię spłukać wodą. W przypadku niemoŝności zlikwidowania następstw awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji naleŝy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym słuŝbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się alkoholu do wód powierzchniowych, ostrzec uŝytkowników. Metody utylizacji: Niszczyć na drodze spalania - zgodnie z obowiązującym prawem Odniesienia do innych sekcji: Patrz sekcja 8. i 13. Karty Charakterystyki. SEKCJA 7. Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie 7.1. Środki ostroŝności dotyczące bezpiecznego postępowania: Stosować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Trzymać z daleka od źródeł wysokiej temperatury i źródeł zapłonu. Wskazane jest stosowanie rękawic i okularów ochronnych, aby podczas pracy z substancją unikać kontaktu ze skórą i oczami. Nie wdychać oparów/aerozoli. Nie jeść, nie pić i nie palić podczas pracy z substancją. Po zakończonej pracy zdjąć odzieŝ ochronną i umyć ręce. Stosować urządzenia i narzędzia nieiskrzące Warunki bezpiecznego magazynowania, łącznie z informacjami dotyczącymi wszelkich wzajemnych niezgodności: Stosować tylko w dobrze wentylowanych pomieszczeniach z wentylacją wywiewną. Instalacja, aparatura i zbiorniki powinny być zawsze szczelnie zamknięte. Pary mieszaniny z powietrzem mogą tworzyć mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŝsze od powietrza i gromadzą się przy powierzchni podłogi lub gruntu. Przechowywać w oryginalnych, właściwie oznakowanych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, w chłodnym, suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, wyposaŝonym w instalację elektryczną i wentylacyjną w wykonaniu przeciwwybuchowym.

7 Strona 7 z 17 Przechowywać z daleka od źródeł wysokiej temperatury, źródeł zapłonu, utleniaczy. Zabezpieczać przed działaniem promieni słonecznych. Magazynowanie: Zasady magazynowana określa norma PN-A-79535:2008 Wyroby i półprodukty przemysłu spirytusowego. Pakowanie, przechowywanie i transport. Dla wyrobu nie określa się czasu przechowywania. Wszystkie opakowania magazynowe, tj. zbiorniki, pojemniki itp. Powinny mieć numer ewidencyjny naniesiony w sposób trwały i widoczny. Ponadto na kaŝdym opakowaniu magazynowym powinna być umieszczona przywieszka informacyjna umoŝliwiająca monitorowanie wyrobów. p normy: Pomieszczenia magazynowe wyrobów w opakowaniach jednostkowych. Pomieszczenia magazynowe przeznaczone do przechowywania wyrobów w opakowaniach powinny spełniać następujące wymagania: - powinny być wydzielone (dotyczy zakładów produkcyjnych i hurtowni), - powinny być zamknięte i szczelnie kryte, tak aby ograniczyć dostęp owadów i gryzoni, - powinny być suche i przewiewne, bez obcych zapachów, - powinny być zaopatrzone, w zaleŝności od potrzeby, w agregaty chłodnicze, podkłady, regały, półki, palety ładunkowe oraz sprzęt do przemieszczania i składowania jednostek ładunkowych, jednostek ładunkowych paletowych, - podłogi powinny być suche i niepalące się, łatwe w utrzymaniu czystości (np. asfaltobeton, Ŝywice poliestrowe), - drzwi powinny być wykonane z materiałów trudno palnych, - w pomieszczeniach naleŝy utrzymywać temperaturę od 3oC do 30oC i wilgotność do 80%, - wyroby nie powinny być naraŝone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych Przy składowaniu oraz podczas przemieszczania wyrobów w magazynie naleŝy przestrzegać zasady: PIERWSZE WESZŁO PIERWSZE WYSZŁO (FIFO skrót od słów: first-in, first-out). p Pomieszczenia magazynowe wyrobów luzem Powinny spełniać następujące wymagania: - powinny być wydzielone - powinny być zamknięte i szczelnie kryte, tak aby ograniczyć dostęp owadów i gryzoni, - powinny być suche i przewiewne, bez ubocznych zapachów - powinny być zaopatrzone, w zaleŝności od potrzeby w agregaty chłodnicze - podłogi powinny być suche i niepylące się, łatwe w utrzymaniu czystości (np. asfaltobeton, Ŝywice poliestrowe) - drzwi powinny być wykonane z materiałów trudno palnych, - w pomieszczeniach naleŝy utrzymywać temperaturę do 30oC i wilgotność do 80% - powinny być zaopatrzone w misy awaryjne na wypadek rozszczelnienia zbiornika lub przelania płynu, - w strefie zagroŝonej wybuchem powinny mieć instalację elektryczną i wentylacyjną w wykonaniu przeciwwybuchowym - odległość zbiorników od ściany powinna wynosić nie mniej niŝ 0,6 m.

8 Strona 8 z Szczególne zastosowania końcowe: Etanol absolutny paliwowy - bioetanol półprodukt stosowany w przemyśle paliwowym. Brak informacji o innych zastosowaniach niŝ wymienione w punkcie 1.2 SEKCJA 8. Kontrola naraŝenia/ środki ochrony indywidualnej 8.1. Parametry dotyczące kontroli: ETANOL DNEL inhal = 1900 mg/m3 DNEL ogólnoustrojowy (skóra) = 343 mg/kg w.c./dzień DNEL ogólnoustrojowy (przez drogi oddechowe) = 206 mg/kg w.c./dzień DNEL ogólnoustrojowy (doustnie) 87 mg/kg.w.c./dzień PNEC woda = 0.96 mg/l PNEC woda morska = 0.76 mg/l PNEC osad = 2.9 mg/kg PNEC ziemia= 0.63 mg/kg NajwyŜsze dopuszczalne stęŝenia: Nazwa substancji nr CAS Normatyw wartość jednostka Etanol NDS 1900 mg/m3 Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 217, poz. 1833, 2002 wraz z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 października 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 212, poz. 1769, 2005 r. z dnia r.) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 73, poz. 645, 2005). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. nr 11, poz. 86,2005) Kontrola naraŝenia: Stosowne techniczne środki kontroli: Przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny. Podczas pracy nie jeść, nie pić i nie palić tytoniu. Stosować dobrą wentylację. Nie wdychać par produktu. Unikać kontaktu za skórą i oczami. JeŜeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo zapalenia odzieŝy na pracowniku, w pobliŝu stanowisk pracy powinny być zainstalowane prysznice bezpieczeństwa oraz oddzielne myjki do przemywania oczu Indywidualne środki ochrony:

9 Drogi oddechowe: Strona 9 z 17 W przypadku wystąpienia duŝego stęŝenia par produktu w powietrzu (przekroczenia dopuszczalnych normatywów) stosować ochrony dróg oddechowych z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A. MoŜna stosować filtry zespolone AP. Ręce i skóra: W warunkach produkcyjnych stosować odzieŝ ochronną z materiałów naturalnych (bawełna) lub włókien syntetycznych, rękawice wykonane z kauczuku nitrylowego (grubość 1.25 mm, czas przebicia 480 min) lub kauczuku butylowego (grubość 0.5 mm, czas przebicia 480 min). Oczy: Higiena pracy: W warunkach produkcyjnych stosować okulary ochronne typu gogle, chroniące przed kroplami cieczy Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Nie dopuszczać do przekraczania w środowisku miejsca pracy dopuszczalnych stęŝeń normatywnych. Po zakończeniu pracy zdjąć zanieczyszczone ubranie. Przed przerwami w pracy wymyć ręce i twarz. Po pracy umyć dokładnie całe ciało. Nie jeść, nie pić, nie palić podczas pracy. NaleŜy zastosować procedury monitorowania stęŝeń niebezpiecznych komponentów w powietrzu oraz procedury kontroli czystości powietrza w miejscu pracy o ile są one dostępne i uzasadnione na danym stanowisku zgodnie z odpowiednimi Polskimi lub Europejskimi Normami z uwzględnieniem warunków panujących w miejscu naraŝania oraz odpowiedniej metodologii pomiaru dostosowanej do warunków pracy. Tryb, rodzaj i częstotliwość badań i pomiarów powinny spełniać wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia r. (Dz. U. Nr 73, poz. 645 z późn. zm.) w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Metody oceny naraŝenia w środowisku pracy: PN-86/Z Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne. PN-89/Z Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników. PN-89/Z ark. 02 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości (w mieszaninach) szkodliwych substancji wydzielających się z wyrobów lakierowych nitrocelulozowych. Oznaczanie acetonu, alkoholi: etylowego, n-butylowego, izobutylowego, etoksyetylowego, butoksyetylowego; octanów: etylu, n-butylu, etoksyetylu, toluenu i ksylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej Kontrola naraŝenia środowiska Nie naleŝy dopuścić do przedostania się duŝych ilości produktu do wód gruntowych, kanalizacji, ścieków lub gleby.

10 Strona 10 z 17 SEKCJA 9. Właściwości fizyczne i chemiczne 9.1. Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych: wygląd : ciecz lotna, bezbarwna, klarowna. zapach: swoisty charakterystyczny dla alkoholu etylowego ph: 7,0-roztwór neutralny temperatura topnienia/ krzepnięcia: -114,15 OC w zaleŝności od składu. początkowa temperatura wrzenia: 78,3 C ( 1013 hpa). temperatura zapłonu: ok. 17 C (1013 hpa) produkt wysoce łatwopalny. pręŝność par: PręŜność par w temp. 20 C : 59 hpa. rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: bardzo dobra bez ograniczeń granice wybuchowości: DGW 3,5% obj., GGW 15% obj. gęstość: 0,789 0,795 g/cm 3 w temp 20 C. temperatura samozapłonu: 425 C. lepkość w temp. 20 C: 1,2 mpa s. Pary substancji tworzą mieszaninę wybuchową z powietrzem. SEKCJA 10. Stabilność i reaktywność Reaktywność: Substancja jest stabilna chemicznie i nie ma ryzyka wystąpienia niebezpiecznych reakcji dla otoczenia w warunkach bezpiecznego składowania, Stabilność chemiczna: Substancja jest stabilna chemicznie w normalnych warunkach przechowywania MoŜliwość występowania niebezpiecznych reakcji Pary mogą tworzyć z powietrzem mieszaniny wybuchowe Warunki, których naleŝy unikać NaleŜy unikać podgrzewania produktu do wysokiej temperatury i ekspozycji na światło oraz chronić od źródeł zapłonu.

11 Strona 11 z Materiały niezgodne Silne utleniacze, mocne kwasy i zasady Niebezpieczne produkty rozkładu W warunkach poŝaru i wysokiej temperatury mogą powstawać tlenki węgla (CO, CO2). SEKCJA 11. Informacje toksykologiczne Informacje dotyczące skutków toksykologicznych Etanol Toksyczność ostra: DLLO doustnie dziecko 2000 mg/kg DTLO doustnie męŝczyzna 700 mg/kg DLLO doustnie człowiek 1400 mg/kg DL50 - doustnie szczur 7060 mg/kg CL50 - inhalacyjnie szczur mg/l (10h) LC50 (inhalacja, mysz): 39 mg/m3/4h LD50 (doustnie, mysz): 3450 mg/kg LD50(doustnie, królik): 6300 mg/kg Działanie Ŝrące / draŝniące na skórę: W oparciu o dostępne dane, kryteria klasyfikacji nie są spełnione PowaŜne uszkodzenie oczu / działanie draŝniące na oczy: Powoduje umiarkowane podraŝnienie oczu. Działanie mutagenne na komórki rozrodcze: nie są znane przypadki działania mutagennego. Rakotwórczość: nie stwierdzono działania rakotwórczego. Szkodliwe działanie na rozrodczość: nie są znane przypadki działania reprotoksycznego. Działanie toksyczne na narządy docelowe - naraŝenie jednorazowe: nie stwierdzono działania toksycznego na organizm ludzki. Działanie toksyczne na narządy docelowe - naraŝenie powtarzalne: nie stwierdzono działania toksycznego na organizm ludzki. ZagroŜenie spowodowane aspiracją: wdychanie par/ aerozoli moŝe być szkodliwe dla zdrowia (patrz pkt. 8. Karty Charakterystyki).

12 Strona 12 z 17 SEKCJA 12. Informacje ekologiczne Toksyczność: Składnik CAS-nr Dawka wartość jednostka. Etanol CL0 ryby (Leuciscus idus melanotus) 7110 mg/l (48h) CL50 - ryby (Leuciscus idus melanotus) 8140 mg/l (48h) CE50 - bezkręgowce (Daphnia magna) >10000 mg/l (24h) CE50 - bezkręgowce (Nitocra spinipes) 7750 mg/l (96h) CE50 - glony (Chlorella pyrenoidoso) 9310 mg/l Przy prawidłowym uŝytkowaniu, substancja nie jest niebezpieczna dla środowiska Trwałość i zdolność do rozkładu: Produkt jest łatwo biodegradowalny Zdolność do bioakumulacji: Produkt nie wykazuje zdolności do akumulacji Mobilność w glebie: Brak danych dotyczących mobilności produktu w glebie Wyniki oceny właściwości PBT i vpvb Nie dotyczy Inne szkodliwe skutki działania. Brak danych. SEKCJA 13. Postępowanie z odpadami Metody unieszkodliwiania odpadów: Nie usuwać substancji razem z odpadami komunalnymi. Nie wprowadzać do kanalizacji. Nie dopuszczać do zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych. NadwyŜki produktu przekazać firmom wyspecjalizowanym w zbiórce odpadów.

13 Strona 13 z 17 ZuŜyte opakowania dokładnie opróŝnić. Opakowania wielokrotnego uŝytku mogą być (po oczyszczeniu) uŝywane powtórnie. Opakowania jednorazowe (po dokładnym oczyszczeniu) przekazać do recyklingu. Specjalne środki ostroŝności: Usuwać produkt i jego opakowanie w sposób bezpieczny. NaleŜy zachować ostroŝność podczas operowania opróŝnionymi pojemnikami, które nie zostały dokładnie oczyszczone. NaleŜy zapobiegać przedostawaniu się rozlanego produktu do gleby i cieków wodnych. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. nr 62, poz.628, 2001 z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. nr 63, poz. 638, 2001); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. nr 112, poz. 1206, 2001). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 175, poz. 1458, Sposób likwidacji odpadów A1/A3: Na drodze spalania. Zawartość opakowania, wg: podgrupy odpady z produkcji napojów alkoholowych i bezalkoholowych. rodzaju odpady z destylacji spirytualów. rodzaju odpady z procesów chemicznych. Opakowania, wg: rodzaju opakowania z tworzyw sztucznych, rodzaju opakowania z metalu, rodzaju opakowania ze szkła. rodzaju opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone SEKCJA 14. Informacje dotyczące transportu Numer UN (numer ONZ): Prawidłowa nazwa przewozowa: ETANOL (ALKOHOL ETYLOWY) 14.3.Klasa zagroŝenia w transporcie: Grupa pakowania: Grupa pakowanie: II Kod klasyfikacyjny: F1 Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 33 Ilości ograniczone: LQ4 Kategoria transportowa: 3 Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID: Nr 3

14 Strona 14 z ZagroŜenia dla środowiska: Substancja nie sklasyfikowana jako niebezpieczna dla środowiska zgodnie z obowiązującymi przepisami Szczególne środki ostroŝności dla uŝytkowników: NaleŜy zawsze transportować w zamkniętych pojemnikach, które znajdują się w pozycji pionowej i są odpowiednio zabezpieczone. NaleŜy się upewnić, Ŝe osoby transportujące produkt wiedzą, co naleŝy robić w przypadku awarii lub rozlania się produktu Transport luzem zgodnie z załącznikiem II konwencji do konwencji MARPOL 73/78 i kodeksem IBC: nie dotyczy Transport lądowy ADR/RID ADR prawidłowa nazwa w transporcie: UN 1170 ETANOL (ALKOHOL ETYLOWY), 3, II RID prawidłowa nazwa w transporcie: 33 UN 1170 ETANOL (ALKOHOL ETYLOWY), 3, II 14.1 Numer UN (ONZ): Klasa RID/ADR/IMO: Kod klasyfikacyjny: F Ilości ograniczone: LQ Kategoria transportowa: Grupa pakowania: II 14.7 Numer rozpoznawczy zagroŝenia: Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID: Nr 3 Zasady transportu zewnętrznego określa norma PN-A-79535:2008 Wyroby i półprodukty przemysłu spirytusowego. Pakowanie, przechowywanie i transport, punkt 6.2. Do przewozu luzem naleŝy uŝywać opakowań uzgodnionych między zainteresowanymi stronami. Do przewozu w opakowaniach jednostkowych naleŝy stosować środki transportu, takie jak samochody skrzyniowe zamknięte lub kontenery. WyŜej wymienione środki transportu powinny spełniać następujące wymagania: - powinny być kryte lub okrywane i gwarantować zabezpieczenie ładunku przed zawilgoceniem w czasie transportu, - powinny być suche, czyste, bez obcych zapachów, - powinny być zabezpieczone przed nadmiernym nagrzewaniem się, - cysterny powinny mieć waŝne urzędowe sprawdzenia dozoru technicznego, - powinny być zabezpieczone przed kradzieŝą. Zgodnie z przepisami prawnymi: Klasyfikacja towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) Ustawa z r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz z późn. zm.).

15 Strona 15 z 17 SEKCJA 15. Informacje dotyczące przepisów prawnych Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i środowiska specyficzne dla substancji lub mieszaniny. Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (D.U. nr 63, poz ). ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008r.w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej seria L nr 353 z 31 grudnia 2008 roku). ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 790/2009 z dnia 10 sierpnia 2009 r. dostosowujące do postępu naukowo-technicznego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej seria L nr 235 z 5 września 2009 roku). ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 286/2011 z dnia 10 marca 2011 r. dostosowujące do postępu naukowo-technicznego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 618/2012 z dnia 10 lipca 2012 r. dostosowujące do postępu naukowo-technicznego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Rozporządzenie (WE) 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak równieŝ dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej seria L nr 396 z 30 grudnia 2006 roku z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Komisji (UE) nr 453/2010 z dnia 20 maja 2010 roku zmieniającym Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) (DU Unii Europejskiej seria L nr 133 z 31maja 2010 roku) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (Dz. U. 2012, poz. 1018) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2012 r. w sprawie sposobu oznakowania opakowania substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin (Dz. U. 2012, poz. 445) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 maja 2012 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników słuŝących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub mieszaniny niebezpieczne (Dz. U. 2012, poz. 601) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 11 czerwca 2012 r. w sprawie kategorii substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych, których opakowania wyposaŝa się w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeŝenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. 2012, poz. 688)

16 Strona 16 z 17 Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. nr 199, poz.1671, 2002). Oświadczenie Rządowe z dnia 26 lipca 2005 r. w sprawie wejścia w Ŝycie zmian do załączników A i B Umowy Europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów nie bezpiecznych (ADR)sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. (Dz. U. nr 178, poz. 1481, 2005 z późniejszymi zmianami) Ocena bezpieczeństwa chemicznego. Ocena bezpieczeństwa chemicznego dla substancji nie jest wymagana i nie była wykonywana. SEKCJA 16. Inne informacje Zwroty R, zwroty H i skróty ( wskazujące rodzaj zagroŝenia) uŝyte w karcie charakterystyki: R 11 Produkt wysoce łatwopalny; H225 Wysoce łatwopalna ciecz i pary H319 Działa draŝniąco na oczy. F Produkt wysoce łatwopalny. Flam. Liq. 2 Substancja łatwopalna kategoria zagroŝenia 2. DNEL PNEC CI50/CE50 CL50 DL50 Poziom nie powodujący zmian dla zdrowia ludzkiego StęŜenie, które nie powoduje działania szkodliwego StęŜenie substancji w miligramach na litr powodujące określony efekt zahamowania wzrostu u 50% badanej populacji StęŜenie substancji w wdychanym powietrzu w miligramach lub gramach na metr sześcienny wdychanego powietrza, powodująca śmierć 50% danej populacji w określonym czasie Dawka substancji w miligramach na kilogram masy ciała potrzebna do uśmiercenia 50% danej populacji Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki opracowano na podstawie aktualnego stanu naszej wiedzy. Opisują one wyrób z punktu widzenia wymogów ochrony zdrowia i środowiska naturalnego oraz bezpiecznych zasad postępowania. Nie powinny być one jednak interpretowane jako gwarancja specyficznych własności wyrobu. BieŜąca wersja karty charakterystyki został sporządzona zgodnie z wymogami Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 453/2010 z dnia 20 maja 2010r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH).

17 Strona 17 z 17 Karta charakterystyki opracowana przez firmę WRATISLAVIA-BIO Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu. Informacje zamieszczone w karcie charakterystyki mają na celu opisanie substancji jedynie z punktu wymagań bezpieczeństwa. UŜytkownik jest odpowiedzialny za stworzenie warunków bezpiecznego uŝywania substancji i to on bierze na siebie odpowiedzialność za skutki wynikające z niewłaściwego stosowania niniejszej substancji. Inne źródła informacji wykorzystane w Karcie: IUCLID Data Bank (European Commision European Chemicals Bureau). ESIS European Chemical Substances Information System (European Chemicals Bureau).