TECHNOLOGIE INFORMATYCZNO-Ł CZNO CIOWO-TRANSPORTOWE SZANS PRZY PIESZENIA KONKURENCYJNO CI I INNOWACYJNO CI W POLSCE WIELKICH SZYBKO CI

Transkrypt

1 TECHNOLOGIE INFORMATYCZNO-Ł CZNO CIOWO-TRANSPORTOWE SZANS PRZY PIESZENIA KONKURENCYJNO CI I INNOWACYJNO CI W POLSCE WIELKICH SZYBKO CI ZBIGNIEW KRUSZEWSKI 1,3, TADEUSZ LESZCZY SKI 1,2, ANDRZEJ STRASZAK 1,4, ANTONI ZABŁUDOWSKI 2 Szkoła Wy sza im. Pawła Włodkowica w Płocku Uniwersytet Technologiczno Przyrodniczy w Bydgoszczy Politechnika Warszawska SNT w Płocku Instytut Bada Systemowych PAN w Warszawie Streszczenie Referat przedstawia przyszłe przełomowe informatyczne i telekomunikacyjne technologie oraz technologie transportowe wysokich szybko ci w szczególno ci kolejowe w dost pne w drugiej i trzeciej dekadzie 21. wieku w Unii Europejskiej. W zwi zku z tym przed Polsk stoj najwy sze w historii wyzwania i mo liwo ci dla dzisiaj i najbli szej przyszło ci. Dzi ki cyfrowej i transportowej rewolucji w Unii Europejskiej Polska mo e przyspieszy rozwój kraju i swoich regionów oraz doł czy do poziomu innych krajów UE w oparciu o znaczne zwi kszenie twórczo ci, innowacyjno ci i przedsi biorczo ci wi kszo ci swoich regionów. Słowa kluczowe: ICT, szybkie koleje, konkurencyjno Polski, innowacyjno Polski, aerotropolis, Polska Nowe technologie w elektronice i telekomunikacji Przewiduje si, e w ci gu najbli szych dwóch, trzech lat zostanie wygenerowanych tyle informacji, ile od czasów prehistorycznych powstało do tej pory. Moc serwerów przetwarzaj cych dane ro nie znacz co, a ich wymiary fizyczne malej. Ogólno wiatowa sie teleinformatyczna ju niedługo powinna by gotowa do szybkiego przesyłania generowanych du ych ilo ci informacji przy jednoczesnym wdra aniu nowoczesnych rozwi za w zakresie zarz dzania energi i ochron rodowiska. Mo liwe to b dzie dzi ki powstaniu nowych oraz modyfikacji ju istniej cych technologii elektronicznych stanowi cych podstaw dla rozwoju systemów przetwarzania informacji. Nowoczesne technologie elektroniczne wi si z minimalizacja rozmiarów układów i urz dze elektronicznych. Pomimo bardzo zaawansowanych technologii wytwarzania układów elektronicznych nadal obowi zuje empiryczne prawo Moore a, które mówi, e co 18 miesi cy podwaja si upakowanie oraz zło ono układów elektronicznych. Wielka skala integracji układów wi - e si nie tylko z minimalizacj rozmiarów urz dze elektronicznych, ale posiada znacz cy wpływ na szybko ich działania Ograniczeniem w zakresie rozwoju układów elektronicznych s raczej problemy natury mechanicznej, bo w przypadku współczesnych cyfrowych układów scalonych mog one posiada nawet kilkaset wyprowadze co stanowi problem zwi zany z ich obudow. Z kolei, poniewa układy te pracuj z cz stotliwo ciami bliskimi mikrofalowych, wymagana jest odpowiednia konstrukcja płytki drukowanej, gdy ka da cie ka stanowi mo e ju falowód, a nie

2 90 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 klasyczny przewód. Wszystkie te czynniki maj kluczowe znaczenie w technologii produkcji obwodów drukowanych, na których montowane s układy wielkiej skali integracji. Przewiduje si, e w ci gu najbli szych kilku lat rozmiary płytek oraz szeroko ci cie ek powinny nadal male, osi gaj c poziom kilkunastu mikrometrów czyli rozmiar znany dotychczas w strukturach układów scalonych. Wiele firm prowadzi intensywne prace badawcze w zakresie technologii PCB, które obejmuje mi dzy innymi opracowanie nowych technik poł czeniowych np. poł czenia optyczne pomi dzy układami scalonymi na płytce drukowanej. Z przedstawionych wy ej zagadnie wynika, e rozwi zania innowacyjne w zakresie tworzenia układów scalonych oraz płytek drukowanych zmierzaj raczej w kierunku nanotechnologii i s niestety bardzo kapitałochłonne. Dlatego mog by one rozwijane w tych obszarach wiata, które tradycyjnie s przoduj cymi w tym zakresie. Miniaturyzacja urz dze elektronicznych kreuje rynki w zakresie zupełnie nowych aplikacji. Czasy współczesne charakteryzuj si przede wszystkim mobilno ci w zakresie transferu informacji oraz pełn dost pno ci kanałów transmisyjnych. St d te dynamicznie rozwija si rynek urz dze przeno nych poł czonych w sieci radiowe Sensors Networks (GPS, czujniki, mierniki itp.) co zmusza przemysł półprzewodnikowy do tworzenia zintegrowanych rozwi za, ł cz cych kilka specjalizowanych układów razem, które produkowane były tradycyjnie jako oddzielne układy. Nie jest to proces zupełnie prosty bo du ym, wyzwaniem jaki stoi dzi przed konstruktorami takich systemów jest integracja w układzie scalonym pasywnych i aktywnych elementów mocy, a najtrudniejszym okazuje si zintegrowanie w układzie scalonym baterii czy innych ródeł zasilania. Pomimo tego, e współczesne układy scalone wymagaj niewielkich poborów mocy, to problem zasilania jest niezwykle krytyczny. Nowe technologie stosowane przy wytwarzaniu cyfrowych i analogowych układów scalonych w poł czeniu z nowatorskimi systemami projektowania i monta u pozwalaj budowa wydajne systemy przetwarzania i przesyłania danych. Dla konstruktora sprz tu elektronicznego dost pna jest na rynku cała gama ró nych procesorów i komputerów, od specjalizowanych procesorów jednoukładowych, poprzez komputery klasy PC (w tym równie komputery przemysłowe PC Industrial PC) czy wreszcie du e systemy superkomputerowe. Te ostatnie mog by oczywi cie aplikowane jedynie w bardzo specjalistycznych zastosowaniach. Oprócz procesorowych systemów sterowania konstruktor sprz tu musi projektowa i wykorzystywa wiele ró nych specjalizowanych urz dze. Dla takich celów producenci sprz tu udost pniaj konstruktorom wiele specjalizowanych układów programowalnych FPGA, czy ASIC. Dzi ki temu inwencja twórcza konstruktorów nie musi by hamowana adnymi ograniczeniami sprz towymi. Jak ju wspomniano wyzwaniem naszych czasów jest wszechobecna mobilno. Osi ga si j poprzez wykorzystanie wydajnych rozwi za radiowych. Interfejsy radiowe oparte na modulacji OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing) systematycznie zyskuj popularno. Ta wydajna i odporna na zakłócenia technika transmisji fal radiowych jest ju stosowana mi dzy innymi w sieciach bezprzewodowych Wi-Fi (802.11g, a), systemach dost powych WiMax (standard IEE802.16) czy systemach cyfrowej transmisji satelitarnej DVB. Technologie bezprzewodowej transmisji danych stworzone w warunkach pełnego wykorzystania mo liwo ci jakie zapewniaj procesory sygnałowe DSP, ale wyposa one w jedn anten zaczynaj by postrzegane jako systemy bez mo liwo ci ich dalszego rozwoju. Zastosowanie wielu anten (techniki MIMO Multiple-Input-Multiple-Output) mo e sta si kluczem do osi gni cia wy szych pr dko ci transmisji danych oraz wi kszej niezawodno ci samej transmisji. Analizuj c architektury istniej cych sieci transmisji danych łatwo dostrzec, e wydajne systemy radiowe lokuj si w ich warstwach dost powych eliminuj c zasadnicz przeszkod jak stanowi brak miedzianych linii dost powych.

3 Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Technologie informatyczno-ł czno ciowo-transportowe szans przy pieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci 91 W zwi zku z konieczno ci przesyłania ogromnej liczby danych rozwijaj si dynamicznie ró ne metody kompresji danych, szczególnie jest to istotne w przypadku przekazu w czasie rzeczywistym danych multimedialnych. Szybka wymiana du ych ilo ci danych (np. ruchomych obrazów wizyjnych ) wymaga budowy sieci szerokopasmowych, gdy dzi ki takim sieciom zarówno miasta jak i wsie staj lepszymi miejscami do ycia, pracy i zabawy. Przy czym w przypadku sieci szerokopasmowych nie chodzi tylko o mo liwo ci wdro enia zaawansowanych rozwi za i aplikacji teleinformatycznych, lecz równie o mo liwo podł czenia si wszystkich mieszka ców do infrastruktury komunikacyjnej o wysokiej wydajno ci. Naprzeciw tym oczekiwaniom wychodz rozwijane obecnie w sposób niezwykle dynamiczny technologie dost pu i transferu informacji w sieci Internet. Ewolucja metod dost pu do Internetu odzwierciedla rosn cy popyt na urz dzenia zapewniaj ce szersze pasmo oraz wi ksz wydajno. Bardzo dynamicznie rozwijaj si technologie dost pu bezprzewodowego, technologie wykorzystuj ce istniej ce linie telefoniczne (xdsl) oraz sieci telewizji kablowych. Szerokopasmowy dost p do Internetu to nie tylko du a przepustowo ł cza klienta ale równie mo liwo zaoferowania nowych multimedialnych usług na szerok skal. Cho przeci tnego u ytkownika nie interesuje zwykle z jakich rozwi za korzysta w danej chwili i liczy si tylko dla niego efekt ko cowy, to obecnie istotna wydaje si mo liwo wyboru rodzaju sieci dost powej, której wykorzystanie byłoby optymalne. Idea integracji sieci komórkowych ze standardami bezprzewodowego przesyłania danych pojawiła si wraz z rozwojem i dost pno ci nowych usług. Popularno telefonii komórkowej drugiej generacji (2G) w dalszym ci gu ro nie i tylko do ko ca roku 2005 globalna liczba u ytkowników GSM przekroczyła 2 mld. Zauwa alne jest przy tym systematyczne rozszerzanie funkcjonalno ci telefonii drugiej generacji w kierunku usług 2,5 G (GPRS, HSCSD, EDGE) czy te standardu 3G (UMTS). Ch korzystania z zalet zarówno telefonii komórkowej, jak i bezprzewodowych sieci lokalnych doprowadziła do idei integracji u ywanych obecnie systemów ł czno ci w jednym urz dzeniu. W ci gu najbli szych kilku lat istot systemu ł czno ci stanie si konwergencja systemów sieci stałych oraz mobilnych, a ich cech wspóln b dzie protokół IP (wersja Ipv6). Rozwi zanie takie otwiera wiele nowych mo liwo ci z zakresu przesyłania danych i roamingu pomi dzy technologiami sieci telekomunikacyjnych. Całkowite uzale nienie nowych systemów od sieci IP jest jednocze nie wypełnieniem zało e telefonii czwartej generacji 4G. Integracja systemów GSM, UMTS, WLAN jest procesem nieuniknionym. Coraz wi cej firm przedstawia rozwi zania pozwalaj ce na wiadczenie usług triple play (TV, Video, VoIP) w sieciach IP. Produkowany ju sprz t oferuje multicastowe routowanie pakietów, umo liwiaj ce masow dystrybucj sygnałów wizyjnych i d wi kowych przez infrastruktur IP. Coraz cz ciej przedstawiane s rozwi zania telewizji interaktywnej IPTV, usługi takie s ju oferowane w wielu krajach (Włochy, Niemcy, Francja). Opracowywane w firmach wielousługowe sieci IP gwarantuj ewolucj istniej cych sieci do wspólnej infrastruktury IP, daj c jednocze nie operatorom mo liwo rozwoju nowych usług w przyszło ci. Najnowsze osi gni cia z dziedziny elektroniki i automatyki przeobra aj zwykły budynek lub mieszkanie w obiekt inteligentny co pozwala efektywnie nim zarz dza (zu ycie energii, bezpiecze stwo itp.). Technologia M2M (Machine - to - Machne, Machine - to - Mobile) jest bezprzewodow technologi opart na infrastrukturze sieci GSM umo liwiaj c zdalne zarz dzanie i monitorowanie urz dze, którymi mog by zarówno urz dzenia domowe, pojedyncze obiekty jak i całe procesy

4 92 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 produkcyjne. Technologia M2M obejmuje zarówno platform sprz tow jak i programow (aplikacje Java), umo liwiaj c realizacj zaawansowanego sterowania i monitorowania procesów. Mo liwo ci oferowane przez technologi M2M s praktycznie nieograniczone. Wykorzystuj c t technologi mo emy sterowa np. : - systemami alarmowymi zainstalowanymi w budynkach lub pojazdach, - systemami pomiarowymi (np. metrologicznymi), - automatami dystrybucyjnymi, - tablicami wietlnymi (ekrany uliczne), - przepompowniami cieków itp. Z kolei poł czenie technologii M2M z mo liwo ciami instalacji inteligentnych umo liwia zdalne sterowanie niemal ka dym urz dzeniem zainstalowanym w budynku lub mieszkaniu, co stwarza zupełnie nowe rozwi zania technologiczne i u ytkowe. Zupełnie innym zastosowaniem technologii M2M s systemy radiowej identyfikacji RFID. Efektem prowadzonych prac stan si zunifikowane rozwi zania drugiej generacji pozwalaj ce na identyfikacj w czasie rzeczywistym wszelkich obiektów w ramach całego ła cucha dostaw i sprzeda y. System RFID jest integraln cz ci kompleksowego rozwi zania opartego na mobilnej technologii wykorzystuj cej czytniki stacjonarne i przeno ne metki radiowe, czyli tzw. tagi. W zale no ci od zastosowanego taga system RFID umo liwia odczytywanie danych z odległo ci 3 8 m, a zapis mo e odbywa si z odległo ci 2-3 m. Czytniki s w stanie odczytywa informacj z pr dko ci 1000 tagów /sek. Mo emy wi c w ten sposób np. odczyta zawarto ci arówki opuszczaj cej magazyn bez potrzeby zatrzymywania pojazdu. Przy okazji bada nad systemami Systemy lokalizacyjne wykorzystuj ce technologi GPS i RFID s coraz cz ciej stosowane w biznesie logistycznym pozwalaj c np. ledzi losy poszczególnych partii towaru. Bezpiecze stwo wyrasta obecnie na jeden z podstawowych problemów w zarz dzaniu infrastruktur teleinformatyczn wyzwaniem jest liczba zagro e i ich narastaj ca intensywno. Przekłada si to w prostej linii na architektur, sposób działania i mo liwo ci integracji systemów maj cych chroni sieci i informacje w niej zgromadzone. Rozwijaj si wi c dynamicznie ró ne technologie np. systemy biometryczne identyfikacji osób oraz systemy kontroli dost pu do sieci. Prowadzone s badania umo liwiaj ce wykorzystanie próbek biometrycznych w kryptografii oraz do wzmocnienia e-podpisu. Specjali ci ds. bezpiecze stwa systemów elektronicznych przygl daj si równie coraz bardziej popularnej technologii RFID, udaje si budowa np. urz dzenia wykorzystuj ce fale radiowe do zakłócania ł czno ci pomi dzy tagami a czytnikiem. Za pomoc takiego urz dzenia mo na równie zmienia tre taga co pozwala np. fałszowa dane i dokonywa wszelkiego rodzaju nadu y Obecnie i w przyszło ci ilo informacji, które b dzie trzeba przetworzy i przesła w ró ne miejsca b dzie dalej rosła i spraw kluczow b dzie budowanie szybkich, niezawodnych, bezpiecznych i łatwych w obsłudze systemów przesyłania i przetwarzania danych, charakteryzuj cych si du przepustowo ci kanałów transmisyjnych. Rozwa aj c zagadnienia dotycz ce systemów przetwarzania i przesyłania danych nie sposób pomin tak e problematyki kompresji informacji. Pomimo tego, e współczesna technologia dysponuje praktycznie nieograniczonymi mo liwo ciami transferu informacji, to jednak przy tak znacznym zwi kszeniu jej wolumenu niezb dna staje si kompresja. Dlatego bardzo dynamicznie rozwijaj si równie ró ne metody kompresji danych, co jest szczególnie istotne w przypadku

5 Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Technologie informatyczno-ł czno ciowo-transportowe szans przy pieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci 93 przekazu informacji w czasie rzeczywistym, np. informacji multimedialnych video czy obrazu telewizyjnego. Reasumuj c przedstawione powy ej rozwa ania, nale y dobitnie podkre li, e innowacyjno rozwi za dotycz cych przesyłania i przetwarzania informacji (ogólnie poj tej komunikacji komputerowej) wi e si z wdra aniem nowych technologii zarówno w zakresie budowy sprz tu, jak i oprogramowania. Gdyby próbowa okre li kierunki działa innowacyjnych rozwijanych lokalnie, np. w Regionie kujawsko- pomorskim, to mierz c siły na zamiary, nale y z góry wykluczy te, które s zwi zane z technologi rozwoju sprz tu, a zdecydowa si raczej na działania innowacyjne w zakresie tworzenia aplikacji programowych. Działania te dotyczy mog zarówno wypełnienia sieci Internet nowymi tre ciami ( np. nauczanie na odległo czy e-commerce), jak i budowa nowych rozwi za dla okre lonych celów (Leszczy ski, 2006). 2. Społecze stwo informacyjne w Europie, Polsce i Regionie Społecze stwo informacyjne jest traktowane jako nowy typ społecze stwa wykreowany w krajach, w których rozwój technologii telekomunikacyjnych oraz informatycznych osi gn ł wystarczaj co wysoki poziom i członkowie tego społecze stwa w pełni potrafi korzysta z dobrodziejstw jakie stwarzaj istniej ce systemy (sieci) teleinformatyczne. Budowa społecze stwa informacyjnego koncentrowa si powinna na stworzeniu odpowiedniej struktury technologicznej spełniaj cej dwa zasadnicze warunki: po pierwsze: na obszarze zamieszkałym przez społecze stwo informacyjne istnie musi wydajna sie telekomunikacyjna (teleinformatyczna) ł cz c globalne oraz lokalne zasoby informatyczne, do której dost p maj wszyscy obywatele zamieszkuj cy ten obszar; po drugie: w sieci dost pne musz by publiczne zasoby informacyjne umieszczone w sieciowych serwerach systemów informatycznych, z których korzysta mo e, bez wyj tku, ka dy z członków społecze stwa. W sytuacji zapó nienia infrastrukturalnego regionu, budowa społecze stwa informacyjnego, wymaga b dzie zarówno budowy sprawnej struktury sieciowej jak i wypełniania tej sieci tre ci (Leszczy ski, 2006, Zabłudowski, 2006). Kierunki rozwoju społecze stwa informacyjnego w Europie wyznaczyło kilka zasadniczych dokumentów z serii eeurope. Pierwszy z tych dokumentów uchwalony w marcu 2000 roku, eeurope An Information Society For All precyzował działania w sferze kreowania szczegółowej polityki nowego społecze stwa. Kolejny dokument, który pojawił si w czerwcu 2000 r., eeurope 2002 An Information Society For All szczegółowo omawiał aspekty techniczne dotycz ce sieci teleinformatycznych takie jak: bezpiecze stwo Internetu, dost pno dla obywateli poprzez tanie systemy dost powe, szybko Internetu oraz aspekty społeczne, w tym przede wszystkim problem inwestowania w ludzi i umiej tno ci. Obecne spojrzenie na strategi rozwoju społecze stwa informacyjnego precyzuje dokument eeurope 2005 An Information Society For All. An Action Plan opublikowany w czerwcu 2002 r. W dokumencie tym zaproponowano, eby kraje Unii Europejskiej posiadały do 2005 roku nowoczesne usługi publiczne online w trzech nast puj cych obszarach działania: e-government, e-learning oraz e-health. Podkre lono równie, e rozwój wyszczególnionych wy ej usług oraz usług całej sfery e-biznesu wymaga budowy sieci obejmuj cej swoim zasi giem wi ksz cz społecze stwa i posiadaj cej szerokopasmowy, bezpieczny dost p do Internetu. Powszechny dost pu szerokopasmowy do Internetu pobudzi rozwój oraz konkurencyjno regionów na poziomach regionalnym i lokalnym, gdy technologie ICT wspieraj przemiany w sys-

6 94 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 temie działania administracji publicznej, słu by zdrowia, edukacji i biznesu, dzi ki czemu instytucje te mog oferowa lepsze oraz bardziej efektywne usługi on-line. Działania w zakresie budowy społecze stwa informacyjnego w Polsce rozpocz ły si w lipcu 2000 roku, kiedy to Sejm Rzeczpospolitej Polski powzi ł Uchwał w Sprawie Budowania Społecze stwa Informacyjnego w Polsce. W listopadzie 2000 roku, Komitet Bada Naukowych wspólnie z ówczesnym Ministerstwem Ł czno ci zaprezentował dokument zatytułowany Cele i kierunki rozwoju społecze stwa informacyjnego w Polsce, traktowany obecnie jako strategiczny dokument w zakresie budowy społecze stwa informacyjnego w Polsce. W grudniu 2003 przyj ta została przez Rad Ministrów Narodowa Strategia Rozwoju Dost pu Szerokopasmowego do Internetu na lata , w której podkre lono znaczenie bezpiecznej infrastruktury dost pu szerokopasmowego do Internetu dla wszystkich obywateli i przedsi biorców, administracji publicznej, szkół i nauki oraz dla tworzenia konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy. W Regionie Kujawsko-Pomorskim uchwalona została Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego uwzgl dniaj ca problematyk społecze stwa informacyjnego. W ramach tej Strategii wyznaczono zadanie budowy szerokopasmowej sieci dost pu do globalnego Internetu. Władze Regionu uznały, e zasadnicze inwestycje w struktur regionalnej sieci szerokopasmowej realizowane b d przy wykorzystaniu funduszy europejskich dost pnych w ramach Zintegrowanych Programów Operacyjnych Rozwoju Regionalnego (ZPORR) finansowane w latach 2004 do Programy ZPORR precyzowały, e inwestycje w rozwój społecze stwa informacyjnego oraz infrastruktury teleinformatycznej b d realizowane w ramach działania 1.5 (w priorytecie I). W ramach tych funduszy Region Kujawsko-Pomorski uzyskał dost p do rodków inwestycyjnych na rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych, za głównym projektem realizowanym w ramach działania 1.5 ZPORR jest Budowa regionalnej szerokopasmowej sieci teleinformatycznej w Województwie Kujawsko-Pomorskim. Dla realizacji tak zło onego projektu, jakim jest budowa szerokopasmowej sieci IP, Samorz d Wojewódzki powołał specjalny podmiot prawny Kujawsko-Pomorsk Sie Informacyjn (K- PSI) sp. z o.o., którego głównym celem działalno ci jest budowa szerokopasmowej sieci teleinformatycznej na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego, czyli Kujawsko-Pomorskiej Sieci Informacyjnej. Mamy zatem tutaj do czynienia z dualno ci nazwy Kujawsko-Pomorska Sie Informacyjna, gdy zarówno projekt jak i podmiot, b d cy beneficjentem tego projektu nosz t sam nazw. 3. Kujawsko-Pomorska Sie Informacyjna (K-PSI) Kluczowe kryteria oraz zasady wdra ania funduszy strukturalnych wspieraj cych rozwój ICT, szczególnie w zakresie rozwoju infrastruktury, okre laj szczegółowe przepisy Unii Europejskiej. Kryteria te szczegółowo definiuj takie elementy jak: neutralno technologiczna proponowanych rozwi za, otwarty dost p dla wszystkich u ytkowników, zarówno rezydentnych jak i instytucjonalnych, niezakłócanie konkurencji rynku, poprzez nadmierne zani anie taryf, ramy strategiczne wyznaczaj ce obszary działania. Odpowiedzialno za budow opracowanej, w ramach strategii rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego, szerokopasmowej sieci teleinformatycznej powierzono Kujawsko-Pomorskiej Sieci Informacyjnej (K-PSI) sp. z o.o., która powstała w wyniku inicjatywy oraz wspólnych działa trzech podmiotów: Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

7 Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Technologie informatyczno-ł czno ciowo-transportowe szans przy pieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci 95 w Toruniu oraz Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy (dawniej ATR). Celem, jaki zało yciele okre lili dla spółki było zbudowanie nowoczesnej, szerokopasmowej infrastruktury teleinformatycznej obejmuj cej swym zasi giem cały region kujawsko-pomorski, stwarzaj c warunki dla rozwoju województwa oraz wzrostu jego atrakcyjno ci inwestycyjnej i konkurencyjno ci. 4. Projekt budowy szerokopasmowej sieci K-PSI Zało enia dotycz ce budowy sieci przewidywały, e sie posiada b dzie punkty dystrybucyjne w ka dym powiecie, do których doł czone b d z kolei punkty dost powe instalowane w gminach (Zabłudowski, 2006). Tym samym zapewni ona: mieszka com Regionu, mo liwo korzystania z szerokopasmowych usług teleinformatycznych, dost p do multimedialnych zasobów informacyjnych i usług wiadczonych elektronicznie; jednostkom samorz du terytorialnego, efektywn wymian danych pomi dzy jednostkami (urz dy administracji pa stwowej, placówki o wiatowe, szpitale, biblioteki); podmiotom gospodarczym Regionu, sprawn komunikuj z urz dami. Zało enia dotycz ce budowanej infrastruktury sieci teleinformatycznej, w ramach projektu Kujawsko-Pomorska Sie Informacyjna, precyzuj, e z logicznego punktu widzenia sie b dzie mie struktur dwupoziomow z warstwami logicznymi odpowiedzialnymi za ró ne funkcje sieciowe (Zabłudowski, 2006). Warstwami budowanej sieci s : warstwa szkieletowa składaj ca si z fizycznej struktury wiatłowodowej, wiatłowodowych systemów transmisyjnych oraz w złów dystrybucyjnych instalowanych we wszystkich miastach powiatowych Regionu. W zły dystrybucyjne instalowane w miastach powiatowych przesyłaj informacje pomi dzy sob wykorzystuj c optyczne systemy transmisyjne; warstwa dost powa ł cz ca w zły dystrybucyjne z w złami dost powymi instalowanymi w gminach. W zły dost powe, umieszczone w siedzibach gmin, szkołach, instytucjach u ytku publicznego, pełni b d równie rol w złów brzegowych, gdy trzeba b dzie rozszerzy zasi g sieci dost powej. Obsługa ruchu wymienianego z globaln sieci Internetow odbywa si b dzie poprzez dwa punkty styku z globaln sieci Internet (Internet Exchange Point), które zapewni odpowiedni funkcjonalno, wydajno oraz redundancj. Punkty styku sieci K-PSI z sieci Internet zlokalizowane s w Toruniu i w Bydgoszczy. Zgodnie z zało eniami projektowymi, warstw szkieletow K-PSI stanowi sie wiatłowodowa ł cz ca w zły zlokalizowane we wszystkich miastach powiatowych Regionu. Medium wiatłowodowe (włókna wiatłowodowe) warstwy szkieletowej utworzono na zasadzie pozyskania pary ciemnych włókien od Operatorów telekomunikacyjnych dysponuj cych infrastruktur wiatłowodow. Włókna wiatłowodowe pozyskano od dwóch Operatorów Netii oraz Energi, na zasadzie nieodwołalnego prawa u ytkowania (IRU - Indefeasible Right to Use), za topologia fizyczna sieci tworzy struktur dwu pier cieniow. Z usługowego punktu widzenia sie teleinformatyczna pracuje z wykorzystaniem protokołu IP MPLS. Dotyczy to zarówno warstwy szkieletowej jak i warstwy dost powej. Routery IP MPLS instalowane w w złach dystrybucyjnych warstwy szkieletowej (w miastach powiatowych) pełni funkcje agreguj ce ruch z w złów warstwy dost powej. Rozwi zanie zapewnia jednorodn, niezale n sie o parametrach umo liwiaj cych spełnienie bie cych oraz przyszłych wymaga u yt-

8 96 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 kowników. Urz dzenia sieciowe (routery) zainstalowane w sieci zapewniaj jej skalowalno (bez potrzeby wymiany sprz tu) w perspektywie co najmniej 8 lat, przy wzro cie ruchu o 15% rocznie, gdy sumaryczna wydajno zainstalowanych urz dze sieciowych przekracza 640 Gbps. Dla sterowania, utrzymywania oraz zarz dzania usługami, zainstalowano w sieci dwa dubluj ce si Centra Zarz dzania jedno w Toruniu, a drugie w Bydgoszczy. Wydajny transport informacji w warstwie szkieletowej zrealizowano na bazie optycznego systemu transmisyjnego, który korzysta z technologii zwielokrotnienia długo ci optycznych fal wietlnych systemu DWDM, za pakiety IP przesyłane pomi dzy routerami IP s przenoszone z wykorzystaniem transportu na urz dzeniach 1 GbE oraz 10 GbE. Ka de z urz dze Gigabit Ethernet korzysta z własnego wydzielonego kanału optycznego (długo ci fali wietlnej lambdy) systemu DWDM. Routery IP MPLS, które s umieszczone za urz dzeniami transportowymi DWDM oraz zbieraj ruch z warstwy dost powej, a tak e przesyłaj tranzytowy ruch pakietów IP w sieci. Sie dost powa zasadniczo została zbudowana z wykorzystaniem technologii radiowej jednak tam, gdzie pozwol na to warunki, mo liwe b dzie wykorzystanie dost pu na kablach wiatłowodowych (na zasadzie sieci PON) lub na kablach miedzianych (w tym przypadku nale y uzyska dost p do infrastruktury miedzianej). W przypadku sieci PON dla podł czenia lokacji gminy, czy powiatu, wykorzystane b d ł cza optyczne, na których zainstalowane zostan urz dzenia Fast Ethernet z interfejsami optycznymi o przepływno ci 100 Mb/s. Dla celów realizacji dost pu z wykorzystaniem technologii radiowej, zarówno w gminach jak i w miastach, przewiduje si wykorzystanie systemów radiowych działaj cych zgodnie z technologi standardu IEEE a. Koncepcja budowy warstwy dost powej zakłada, e w zeł dystrybucyjny w powiecie b dzie poł czony z w złem dost powym w gminie, systemem radiowym standardu IEEE a na zasadzie ł cza typu punkt-punkt. Zalet technologii standardu IEEE a s jej parametry, czyli zasi g, który dla ł cza typu punkt-punkt przy widoczno ci anten (LoS) wynosi nawet powy ej 20 km oraz przepustowo, która przy odległo ci do 5-ciu kilometrów mo e wynosi nawet powy ej 25 Mb/s. Parametry takie potwierdzaj zarówno testy, jak i wyniki planowania radiowego. Nawet przy braku widoczno ci anten (NLoS) zasi g tego systemu radiowego wynosi od 3 do 5 km. Takie funkcjonalno ci zainstalowanego systemu radiowego oznaczaj, e istnieje rzeczywista mo liwo doł czenia, do w złów dystrybucyjnych sieci szkieletowej, zarówno dowolnych w złów dost powych w mie cie powiatowym (nawet bez widoczno- ci anten), jak i wszystkich w złów dost powych w gminach (przy widoczno ci anten). Poł czenie od stacji abonenckiej do konkretnych u ytkowników zarówno w powiecie, jak i w gminie s równie realizowane dwojako. Je eli urz dzenia u ytkowników s rozmieszczone w niedalekiej odległo ci (do około m) od terminala abonenckiego, wówczas s one ł czone po sieci Ethernet wykorzystuj c interfejs 10/100 Base T. Je eli jednak urz dzenia u ytkowników znajduj si w odległo ci wi kszej od 300 m wówczas s one ł czone z wykorzystaniem równie technologii radiowej, z tym, e technologii standardu IEEE b lub g. W odró nieniu od poł czenia pomi dzy punktem dystrybucyjnym a punktem dost powym, doł czenie u ytkowników ko cowych realizowane b dzie na zasadzie poł czenia typu punkt-wielopunkt. W niedalekiej przyszło ci K-PSI zamierza równie zainstalowa pilotowy system radiowy typu Mesh. Całkowita realizacja projektu budowy regionalnej sieci szerokopasmowej w województwie kujawsko-pomorskim, w ramach finansowania na lata , składała si z dwóch etapów

9 Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Technologie informatyczno-ł czno ciowo-transportowe szans przy pieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci 97 inwestycyjnych, z których ka dy, zgodnie z wymogami funduszy publicznych, wymagał przeprowadzenia procedury przetargu publicznego: 1. etap 1: pozyskanie włókien wiatłowodowych jako medium dla budowy sieci transmisyjnej warstwy szkieletowej sieci; 2. etap 2: budowa oraz integracja warstwy szkieletowej, warstwy dost powej, Centrów Zarz dzania i Utrzymania Sieci, punktów styku z globalnym Internetem (Internet Exchange Point) oraz Centrów Przetwarzania Danych. Drugi etap inwestycyjny był prowadzony w formule Zaprojektuj i Wykonaj. Stan obecny realizacji projektu budowy sieci jest nast puj cy: K-PSI pozyskało na zasadzie IRU, na okres 20 lat, około 1000 km włókien wiatłowodowych. Sumaryczny koszt inwestycyjny pozyskania tych włókien wyniósł około 16 mln złotych + VAT. W fazie ko cowej jest drugi etap budowy sieci. Wykonawc tego etapu jest konsorcjum dwóch firm: firmy Solidex z Krakowa oraz firmy Ericsson. Przetarg na realizacj drugiego etapu w formule Zaprojektuj i Wykonaj, składał si z nast puj cych cz ci: 1. projektu oraz budowy optycznej sieci transportowej; 2. projektu oraz budowy warstwy usługowej IP MPLS wykorzystuj cej optyczn sie transportow jako warstw fizyczn ; 3. projektu oraz budowy sieci telefonii IP dla komunikacji głosowej administratorów w złów sieci IP MPLS; 4. projektu oraz budowy radiowej warstwy dost powej wraz z urz dzeniami sieciowymi instalowanymi u u ytkowników; 5. projektu oraz budowy dwóch Centrów Zarz dzania urz dzeniami wszystkich warstw sieci oraz usługami oferowanymi przez Sie ; 6. projektu oraz budowy dwóch punktów styku zapewniaj cych dost p do ogólno wiatowej (globalnej) sieci Internet; 7. projektu oraz budowy odcinka wiatłowodowego ł cz cego miasta: Chełmno i wiecie wraz z zamkni ciem pier cieni wiatłowodowych. Sumaryczny koszt tej cz ci projektu wyniósł nieco ponad 43 mln złotych + VAT. Zako czenie procesu budowy sieci przewiduje si na koniec trzeciego kwartału 2007 roku. Na obecnym etapie realizowana jest najbardziej pracochłonna cz projektu, czyli radiowa warstwa dost powa (Zabłudowski, 2006). 5. Nowe Bardzo Szybkie Poci gi w Unii Europejskiej W najbli szych latach przewiduje si dalsze umasowienie bardzo szybkich poci gów pasa erskich w Unii Europejskiej (15) co obecnie oznacza szybko 300 km/h. Bardzo szybkie linie kolejowe poł cz innowacyjne regiony wiedzy Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Włoch, tworz c innowacyjn supersie regionów B+R opartych na wiedzy o wielkich perspektywach w globalnej gospodarce rynkowej. Tak e poci gami podmiejskimi i regionalnymi coraz cz ciej podró uje si w dobrze amortyzowanym, klimatyzowanym wagonie zdarza si, e s to linie wchodz ce w skład rozrastaj cej si sieci superszybkich poł cze. Rynek sprz tu i urz dze kolejowych według naj wie szych bada wart na wiecie 103 miliardy euro rocznie ma si w ci gu dziesi ciu najbli szych lat rozwija w tempie 2 % na rok.

10 98 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 Z prognoz Unife (europejskiego stowarzyszenia przemysłu kolejowego) wynika, e szybciej, bo o 3 % rocznie, b dzie ono rosło w otaczaj cych Rosj krajach Wspólnoty Niepodległych Pa stw oraz w regionie Azji i Pacyfiku. Ta poprawa losu kolei wypływa z gwałtownego rozwoju miast i u wiadomienia sobie, e w tym kontek cie ma ona przewag nad innymi rodkami transportu: jest w stanie przewozi wiele osób, zajmuj c niewielk tylko cz cennych gruntów miejskich. Zarówno w krajach rozwini tych, jak i w rozwijaj cych si zatkane drogi przekonały polityków, e kolej ma wa n rol do spełnienia. Pomogła w tym odbywaj ca si po cichu na kolei rewolucja techniczna, która sprawiła, e poci gi stały si bardziej niezawodne i wygodniejsze. Produkcja nowego sprz tu kolejowego jest niemal w cało ci kontrolowana za pomoc skomplikowanych systemów komputerowych, podobnie jak zachowanie si tego sprz tu podczas u ytkowania. Stosowanie lekkich materiałów, takich jak włókna w glowe, sprawia, e cho ro nie wytrzymało pojazdów, to nie zwi ksza si ich ci ar. Do wiadczenia producentów samochodów stały si pomocn inspiracj : dzi ki niej opracowano technik produkcji podwozi, na których mo na konstruowa poci gi według rozmaitych zamówie. Zastosowanie tej techniki znacznie zwi kszyło zyskowno trzech głównych producentów sprz tu kolejowego. Czy klientom chodzi o tramwaj, czy o poci g podmiejski czy te o taki, który mo e rozwija pr dko do 320 km/h, wielcy producenci staraj si skłoni do zakupu której ze standardowych wersji projektu. Podobnie jak w przemy le motoryzacyjnym, koszty bada zwi zanych z opracowaniem takiego jednolitego podwozia rozkładaj si na wiele zamówie. Wida równie coraz wi ksz gotowo do zwracania si do prywatnych firm w sprawie budowy systemów kolejowych, zarz dzania nimi lub ich rozbudowy. Zarówno prywatni operatorzy, jak i firmy infrastrukturalne skłaniaj si do całkiem nowego podej cia do wiadczenia usług kolejowych. Nie ma w tpliwo ci, e kroki podj te w celu odwrócenia losów kolei doprowadziły ju do stworzenia solidnych podstaw na przyszło, gdy jak wszystko wskazuje jej rola w transporcie mi dzyregionalnym, miejskim i regionalnym oka e si coraz istotniejsza. Wyzwaniem dla kolei jest w tej chwili przyspieszenie tempa zmian, eby ich efekty stały si bardziej widoczne. Pionierem szybkich sieci kolejowych była Japonia. Projekt szybkiej kolei japo skiej Tokaido Shinkansen Project powstał w Instytucie Naukowo-Badawczym Japo skich Kolei Pa stwowych w 1956 roku, zatrudniaj cych tak e konstruktorów samolotów po kl sce Japonii w 1945 roku. Pierwsza linia Tokyo-Osaka została uruchomiona 1 pa dziernika 1964 roku dla poci gów o szybko ci maksymalnej 210 km/h. W opracowywanym w 1969 roku Narodowym Planie Rozwoju Japonii wprowadzono do niego zadanie tworzenia sieci danych cyfrowych, sieci lotniczej, sieci bardzo szybkich kolei, sieci autostrad i sieci szybkich statków kontenerowych ł cz cych Tokyo z najwi kszymi miastami Japonii a mianowicie Sapporo, Sendai, Nagoja, Osaka, Hiroshima i Fukuoka, za 18 maja 1970 roku parlament Japo ski przyj ł ustaw o Budowie Sieci Bardzo Szybkich Kolei o szybko ci wi kszej ni 200 km/h. Celem Sieci Bardzo Szybkich Kolei było ci ni cie wszystkich du ych miast japo skich w przestrzeni czasu podró y. Przyj t w projekcie jednostk czasu była sekunda, a wi c zacz to pierwszy raz na wiecie liczenie ile sekund b dzie si oszcz dza w ka dym etapie projektu.

11 Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Technologie informatyczno-ł czno ciowo-transportowe szans przy pieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci 99 W Projekcie Shinkansen wykorzystano wiatowe do wiadczenie w zakresie ówczesnej technologii transportu kolejowego, przyjmuj c jednak wa ny imperatyw systemowy korzystania z technologii najlepszej lecz nie awangardowej, przyjmowano rozwi zania technologiczne jak najprostsze lecz nie za proste. Rozwi zania technologiczne musiały odpowiada wysokiej jako ci i niezawodno ci. W Projekcie Shinkansen w maksymalnym stopniu wykorzystano ówczesn technologi telekomunikacyjn i informatyczn. Jednocze nie rozpocz to prace badawcze i rozwojowe (B+R) nad nast pn przyszło ciow technologi masowego transportu l dowego a mianowicie nad technologi lewitacyjn. W zakresie wdro enia technologie lewitacyjne Japonia została wyprzedzona przez Niemcy, z tym e wdro enie nast piło nie w Niemczech jak przewidywano lecz w Chinach buduj c kilka lat temu transport lewitacyjny ł cz cy centrum Shanghai u z lotniskiem. W Japonii nadal powadzone s prace B+R i do wiadczenia prototypowe z tego zakresu. Japo ski poci g testowy, wykorzystuj cy wysokotemperaturowe nadprzewodniki chłodzone ciekłym azotem, dzier y rekord pr dko ci pojazdu szynowego, który wynosi 581 km/h. Japo czycy szykuj si do budowy linii kolejowej w tej technologii, ł cz cej Tokio, Nagoy i Osak, która ma by gotowa w 2025 roku, za Korea Południowa jest wiatowym inkubatorem nowoczesnych technologii komórkowych. To tam latem ubiegłego roku po raz pierwszy zaprezentowano działaj c sie czwartej generacji. Prototypowa komórka odbierała nieprzerwany strumie danych z pr dko ci dochodz c do jednego gigabita na sekund. Projekt Shinkansen został zgłoszony przez Japo ski komitet ds. Współpracy z Mi dzynarodowym Instytutem Stosowanej Analizy Systemowej w Laxenburg do pierwszych na wiecie mi dzynarodowych bada systemowych, które zostały przeprowadzone w latach Raport pt. The Shinkansen Program. Transport, Railway, Environmental, Regional and National Issues został opublikowany przez Mi dzynarodowy Instytut Stosowanej Analizy Systemowej w 1981 roku (Straszak, 1981). Na rysunku (Rysunek 2) przedstawiono główne kwestie rozwi zane w stopniu doskonałym przez Technologie Shinkansen (Straszak, 1981). Na kolejnym rysunku (Rysunek 3) przedstawiono ewentualny rozwój szybkich kolei w Polsce w latach , oparty na materiałach PKP, wyst pieniu Marszałka Mazowsza Adama Struzika na konferencji w dniu 26 maja 2007 roku w Płocku na temat Region płocki w strategii rozwoju Mazowsza 2020 oraz uzupełnieniu autorów referatu.

12 100 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 HARDWARE High-speed vehicle, heavy ballast track, lifetime limits, line and tunnel constructions. Truck security. Use of electronics. Accident prevention concept, vehicle and line maintenance JNR Style of design and development Centralized computer traffic control. Seat reservation. Information system. Transfer of knowledge from military industry to rail industry. JNR training system. Application of advanced programming. Fast transfer of knowledge from abroad. Excellent railway research center, planning and scheduling systems. SOFTWARE Personal Cycling. JNR organizational potential and decision-making process. Construction contract systems. Government decision procedures. ORGWARE ródło: (Straszak, 1981). THE SHINKANSEN TECHNOLOGY ISSUES OF EXCELLENCE Rysunek 2 Doskonało ci Technologii Shinkansen. Marszałek stwierdził Dot d w historii kraju i naszego regionu takiej szansy nie mieli my i wi cej mie nie b dziemy (...) planowane jest przedłu enie Centralnej Magistrali Kolejowej o odcinek Korytów Sochaczew Płock i dalej ladem istniej cych linii, w kierunku północnym do Trójmiasta. Autorzy referatu proponuj tras północn CKM przez Sierpc Aglomeracj Bydgosko- Toru sk Grudzi dz Malbork Trójmiasto. Polska ma unikatow szans w latach dogoni w oparciu o spó nion realizacj Pierwszej Strategii Lizbo skiej w 2020 oraz kolejn Strategi Lizbo sk , osi gn redni konkurencyjno, innowacyjno i kreatywno krajów Unii Europejskiej opieraj c si na rozwoju Społecze stwa Informacyjnego, Gospodarki Opartej na Wiedzy oraz Szybkich Technologii Transportowych, Telekomunikacyjnych i Internetowych. 6. Zako czenie W 2006 roku na 11 tysi cach lotnisk na wiecie doszło w sumie do 72,2 mln startów i l dowa, prawie 4,4 mld osób korzystało w 2006 roku z usług lotniczych na wiecie. Najwi cej pasa- erów mi dzynarodowych w 2006 roku obsłu yło lotnisko Heathrow pod Londynem: 61,3 mln osób. Z najwi kszego lotniska w Polsce w 2006 roku, warszawskiego Ok cia, skorzystało 8,1 mln pasa erów. Najszybciej rozwijaj cym si fragmentem rynku lotniczego s mi dzynarodowe przewozy pasa erskie, które w zeszłym roku wzrosły o 6,8%. W regionie Azji i Pacyfiku co roku przybywa prawie 10% pasa erów.

13 Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Technologie informatyczno-ł czno ciowo-transportowe szans przy pieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci 101 Zdaniem ACI ruch pasa erski b dzie nadal rósł bardzo dynamicznie i w 2025 roku z usług portów lotniczych mo e skorzysta ju prawie 9 mld osób. Rysunek 3 Rozwój szybkich kolei według planowanej modernizacji linii kolejowych przez PKP, nowa propozycj Marszałka Województwa Mazowieckiego oraz lokalizacja Nowego Centralnego Lotniska Polski w Sochaczewie wraz z nowym miastem elektronicznym - uzupełnienie przez autorów referatu. ródło: Urz d Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, uzupełnienie własne Zrealizowanie koncepcji Polska Wielkich Szybko ci do 2030 roku oraz zrealizowanie celów Strategii Lizbo skiej do 2020 roku, a nast pnie utrzymanie dynamiki wzrostu gospodarczego opartego na wzro cie bada naukowych i pracach rozwojowych w latach , a wi c zbudowanie w Polsce zaawansowanej gospodarki opartej na wiedzy spowoduje dynamiczny wzrost osób korzystaj cych zarówno z bardzo szybkich kolei jak i mi dzynarodowych lotnisk. Dlatego

14 102 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 zbudowanie sieci szybkich kolei i drugiego du ego mi dzykontynentalnego lotniska w centrum Polski, poł czonego szybkimi liniami kolejowymi z prawie wszystkimi polskimi aglomeracjami i lotniskami staje si imperatywem systemowym dla Polski Koniecznym tak e jest zahamowanie spadku ludno ci miejskiej polskich regionów wiedzy. Zgodnie z prognozami ludno ci w województwie mazowieckim w 2030 roku b dzie zamieszkiwało 5070,7 tysi cy osób, tj. o 2,0% mniej ni w 2006 roku. Z tym, e do ko ca 2030 roku liczba ludno ci w miastach Mazowsza, w stosunku do stanu obecnego zmniejszy si o 196 tys. osób, tzn. o 5,9%. Strategia Lizbo ska jako jeden z czterech swych celów ma wzrost miejsc pracy w gospodarce opartej na wiedzy. Nale y wi c, za przykładem Korei Południowej, zbudowa replik Songdo New City poło onego około 60 kilometrów od Seulu, w pobli u mi dzynarodowego lotniska Incheou. Docelowo ma tam mieszka 60 tysi cy a pracowa 300 tysi cy osób. Korea skie władze bardzo licz na przyci gni cie zagranicznych firm. Dlatego Songdo zostało uznane za stref wolnego handlu, by podatki były ni sze, biurokracja mniej rozro ni ta. J zykiem urz dowym ma by j zyk angielski. Nad szkołami w Songdo New City piecz sprawowa b dzie słynny Harvard University z Bostonu. Przewiduje si, e miasto b dzie cieszyło si popularno ci w ród firm high-tech. W Songdo elektronika znajdzie si dosłownie wsz dzie tak e w cianach budynku, pod ulicami i w elementach infrastruktury. Radiowy dost p do sieci sprawi, e w ka dej chwili b dziemy mieli swoje cyfrowe zdj cia, filmy czy prezentacje. Wszechobecne bezprzewodowe czujniki b d odczytywa przyczepione do wszystkich ruchomych obiektów radiowe kody kreskowe (RFID), oznacza to, e tak zwany Internet rzeczy b dzie testowany w du ej skali. Oficjalny termin zako czenia prac budowlanych przewidziano ju na rok 2014 ( Koncepcja COWiT jako koncepcja dwudziestoletnia mogłaby skorzysta z do wiadcze budowy skomputeryzowanego Songdu New City jako Nowego Cyfrowego Miasta przy przewidywanym w Strategii Mazowsza 2020 nowym centralnym mi dzykontynentalnym lotnisku zlokalizowanym mi dzy Warszaw a Łodzi, a wi c byłby to pierwszy w Polsce aerotropolis (Kruszewski, 2007). Zarz d województwa kujawsko-pomorskiego ogłosił pierwszy w Polsce przetarg na kolejowe przewozy pasa erskie na wszystkich zelektryfikowanych liniach województwa, czyli obejmuj cych dwie trzecie przewozów osobowych w regionie. Przetarg na zelektryfikowanie poł czenia obejmuje wiadczenie regionalnych przewozów osobowych przez trzy lata. Warto zamówienia si ga 52 mln PLN. To drugi krok samorz du kujawsko-pomorskiego na drodze do liberalizacji kolejowych poł cze na razie zmonopolizowanych przez PKP Przewozy Regionalne. Wcze niej w połowie czerwca, samorz d ten jako pierwszy w Polsce zrezygnował z usług PKP PR na regionalnych liniach niezelektryfikowanych, obsługiwanych spalinowymi autobusami szynowymi. Na tych trasach pasa erów b dzie woziło polsko-brytyjskie konsorcjum PCC Rail/Arriva Polska.

15 Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Technologie informatyczno-ł czno ciowo-transportowe szans przy pieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci 103 Bibliografia 1. Denis C., K. McMorrow, W. Roger (2006) Globalisation: Trends, Issues and Macro Implications for the EU. europa.eu.int/comm/economy-finance. 2. Friedman T. (2005) The Exhausting Race for Ideas. W: The Knowledge Revolution. Newsweek Special Edition. December 2005 February Friedman T. (2006) wiat Jest Płaski, Dom wydawniczy Rebis, Pozna. 4. Innowacje w Europie, Publikacja, Dyrekcja Generalna ds. Przedsi biorstw i Przemysłu przy Komisji Europejskiej, Marzec Kruszewski Z., Rutkowska J., Straszak A., Centralny E-Okr g Wiedzy i Twórczo ci, w Wybrane Problemy Elektronicznej Gospodarki, red. Nied wiedzi ski M., Monografia, Łód, Leszczy ski T.; Nowe Technologie Nowe Wyzwania Rola Innowacyjno ci w Elektronice i Telekomunikacji, Materiały Konferencyjne WIPRO 2006, Bydgoszcz ISBN Owsi ski J.W., A. Straszak, red. (2002) Społecze stwo informacyjne a Badania Operacyjne i Zarz dzanie. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa. 8. Rzeczpospolita, Firmy wykluwaj si z inkubatorów, Rynki & Firmy, Straszak A. (2002) Badania operacyjne i systemowe W: Owsi ski J.W., A. Straszak, red., Społecze stwo informacyjne a Badania Operacyjne i Zarz dzanie. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa. 10. Straszak A. (2003) D&PSS in the uncertainty of the internal society. W: Tung B., Sroka H., red., DSS in the Uncertainty of the Internet Age. Katowice. 11. Straszak A. (2004a) Miejsce Sektora E -Wiedza w Społecze stwie Informatycznym. Studia i materiały 2/2004. PSZW, Bydgoszcz. 12. Straszak A. (2004b) Społecze stwo oparte na Wielkich Zasobach Wiedzy. BOS, Warszawa. 13. Straszak A. (2006) Badania Operacyjne i Systemowe w Wysoce Zinformatyzowanej Globalnej Gospodarce. W: Badania Operacyjne i Systemowe e-wyzwania E. Urba czyk, A. Straszak, J. W. Owsi ski, red, Wydawnictwo EXIT, Warszawa. 14. Straszak A., The Shinkansen Program: Transport, Railway, Environmental, Regional and National Development Issues. CP-81-S2, International Institute for Applied System Analysis, Laxenburg, Austria, Straszak A., The Long term Regional Development in Poland Under The Impact of the New Global Management, Infrastructure and Technology, J.W. Ousinshied Modelling and Analysing the Economies in Transition, MODEST, Warsaw, Strategia e-rozwoju województwa mazowieckiego na lata , Stowarzyszenie Miasta w Internecie, Urz d Marszałkowski, Tarnów-Warszawa 2005/ Zabłudowski A.; Materiały dotycz ce budowy Kujawsko- Pomorskiej Sieci Informacyjnej, Opracowanie wewn trzne, Bydgoszcz, 2006.

16 104 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 10, 2007 IC AND TRANSPORT TECHNOLOGIES - THE BIGGEST CHALLENGES AND OPPORTUNITIES FOR SPEED UP COMPETITIVENESS AND INNOVATIVENESS OF HIGH SPEED POLAND Summary This paper has reviewed future ICT and high speed transport technology impact for Poland in the twenty-first century. Poland have never before had bigger challenges and more opportunities than today and tomorrow. Poland is at unique crossroads. Due to digital and transport revolution within European Union Poland could speed up its national and regional development and catch up others European countries by increasing creativity, innovativeness and entrepreneurship of its much more than half regions. Key words: ICT, High Speed Railways, Poland competitiveness, Poland innovativeness, aerotropolis, Poland Zbigniew Kruszewski, Tadeusz Leszczy ski, Andrzej Straszak, Antoni Zabłudowski Szkoła Wy sza im. Pawła Włodkowica w Płocku informatyka@wlodkowic.pl Uniwersytet Technologiczno Przyrodniczy w Bydgoszczy leszcz@mail.atr.bydgoszcz.pl Politechnika Warszawska SNT w Płocku Instytut Bada Systemowych PAN w Warszawie straszak@ibspan.waw.pl