PÓŁNOCNEJ IZBY GOSPODARCZEJ. O Trzech Takich, co zbudowali Izbę

Transkrypt

1 PÓŁNOCNEJ IZBY GOSPODARCZEJ O Trzech Takich, co zbudowali Izbę

2

3 Spis treści 2 Strona dla sztuki 3 Felieton Temat z okładki 4 O trzech takich, co zbudowali Izbę Raport PIG 8 Jak inwestować, czyli czy obcemu lepiej Gospodarka 12 Ryzyko w firmie można minimalizować zachodniopomorskie 14 Świat, w którym chcielibyśmy żyć 18 Człowiek bez twarzy o izbie 22 Gospodarka z misją, misja gospodarcza 24 Reklamowi, czyli Kreatywni 27 Targi gospodarcze pod patronatem Koszalińskiego Oddziału 28 Integracja przede wszystkim PRAWO 30 Co się dzieje z zadłużonymi firmami? Firmowe know-how 32 Przedsiębiorczy na topie? Ekologiczne 36 SERVICE INTER-LAB: biznes może być łatwiejszy Biznes i sztuka 38 Krok w kierunku światowych salonów biznesu pasja i sukces 40 W domu jest tylko odźwiernym rozmowa z Jarosławem Mroczkiem Dookoła świata 44 Nie taki Pakistan straszny BIZNES W DOBRYM STYLU 46 Holistyka i wellness jako innowacyjne podejście w rozwoju potencjału ludzkiego 50 Umysł rozkodowany 54 Etyka w biznesie, czyli nie czyń drugiemu co tobie niemiłe 58 Biznes Odpowiedzialny Społecznie, czyli jak podnieść prestiż swojej firmy pomagając zwierzętom 61 Szczecin w liczbach: powierzchnie biurowe 62 W skrócie podpatrzone / podsłuchane 66 Izbowy połów dorsza 66 Świnoujście: Obrady władz oddziału w nietypowej scenerii 67 Choszczno: spływ kajakowy Korytnicą 67 Lipcowe nurkowanie izbowe 68 Hiszpański klimat na Wieczorku Filmowym 69 Za żelazną kurtyną... było całkiem wesoło pod lupą 70 Z archiwum życia izby Raport PIG Jak inwestować, czyli obcemu lepiej Zachodniopomorskie Świat, w którym chcielibyśmy żyć Pasja i sukces W domu jest tylko odźwiernym Biznes w dobrym stylu Etyka w biznesie, czyli nie czyń drugiemu, co Tobie nie miłe Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012

4 Strona dla sztuki Rekomendowane przez Akademię Sztuki w Szczecinie Remigiusz Suda ur. 2 września 1988 roku. Student V roku grafiki i I roku malarstwa na Akademii Sztuki w Szczecinie, uczestnik programu Erasmus Z autorem skontaktować się można drogą mailową: remikjusz.s@gmail.com Szukam nowych narzędzi, łączę cyfrowe media w prymitywny sposób podążając do tradycyjnego malarstwa. Obecnie pracuję nad wykorzystywaniem ruchomych obrazów początkowo wyświetlanych na ekranach monitorów, poprzez ich skanowanie tworzę efekt finalny, którym są wydruki cyfrowe ukazujące obraz stały. Nowe media stare środki plastycznego wyrazu, dynamika statyka. 2 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012

5 felieton Historia miast to dzieje jego mieszkańców, wojen, konfliktów, polityk regionalnych i krajowych. To też historia szczęścia lub dziejowego pecha. Czy z tego punktu widzenia można mówić o szczęściu w mieście, w którym na przestrzeni kilkuset lat rządzili m.in. Gryfici, Szwedzi, Prusacy, Francuzi, Niemcy i Polacy? Szczecin to miasto które przez niemal 650 lat było twierdzą, na przemian burzoną i budowaną. Dopiero na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku rozpoczęto budowę współczesnego Szczecina, przerwaną zresztą pierwszą wojną światową. Dzieła zniszczenia młodego organizmu miejskiego dokonała druga wojna światowa. I ten ostatni kataklizm był szczególnie dotkliwy, bo prócz fizycznych zniszczeń ostatnia wojna, a właściwie jej konsekwencje spowodowały zagładę tego co najcenniejsze: ciągłości rozwoju kulturalnego, naukowego i gospodarczego. W połowie piętnastego wieku powstała w Szczecinie pierwsza gildia kramarska i do 1945 roku nieprzerwanie, w różnych formach, gildie, korporacje, izby współrządziły miastem. Nie tylko zresztą rządziły ale i budowały, fundując gmachy giełd, teatry, parki, pomniki Tworzyły miasto i jego historię. W mieście wyrastały fortuny i wielkie nazwiska filantropów, darczyńców i administratorów. Jednego powojennego dnia odcięto kilkaset lat. Z woli politycznej, na gruzach zbudowano miasto bez historii, społeczeństwo bez tradycji i korzeni, i co za tym idzie gospodarkę bez przeszłości, ciągłości, doświadczeń. Jeśli spojrzeć szerzej na Polskę i dodać 123 lata zaborów, II wojnę światową i 50 lat komunizmu, nie dziwi fakt, że jeśli chodzi o kapitał społeczny, lokujemy się jako kraj na ostatnim miejscu w Europie. A to oznacza brak zdolności do współpracy, wzajemnego zaufania i zaufania do własnego państwa, a nawet deficyt zwykłej życzliwości. Jest to zresztą główna pozaekonomiczna przyczyna emigracji młodych Polaków i jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla rozwoju gospodarczego Polski. Od 15 lat przedsiębiorcy skupieni w Północnej Izbie Gospodarczej próbują budować to, co zabrała nam historia. Szukamy tożsamości, poznajemy się, podejmujemy wspólne działania na rzecz miasta, gospodarki, pokrzywdzonych przez los, choć nie pomaga nam polskie prawo spychające organizacje przedsiębiorców na margines życia społecznego. 15 lat to bardzo mało, ale jeśli chcemy by nasze dzieci żyły w lepszym kraju, a wnuki nie emigrowały musimy przechodzić przyspieszoną edukację. Wam Koleżanki i Koledzy pozostawiam ocenę tego na ile Nam się to udaje. Prezes Północnej Izby Gospodarczej Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012 3

6 temat z okładki O Trzech Takich, co zbudowali Izbę Trzech prezesów, trzy sposoby zarządzania i wizje, jeden cel rozwijać Izbę. Z okazji 15-lecia wszyscy dotychczasowi prezesi Północnej Izby Gospodarczej zdradzili nam co Izba im dała, a czego pozbawiła, czym jest lub było dla nich pełnienie tej funkcji i czego z pewnością nigdy nie zapomną. Dariusz Stępień Pomysłodawca i pierwszy prezes Izby. Okres swoich rządów wspomina jako czas intensywnej pracy i możliwość poznania wielu ludzi, w tym wielkich tego świata. Życzy Izbie następnych udanych lat, dobrej kadry i wykreowania gospodarczego pomysłu na Szczecin i region. Pomysł powołania izby gospodarczej powstał w mojej głowie 16 lat temu. W tamtym czasie byliśmy w burzliwym okresie rynkowym, zbankrutowała poprzednia izba gospodarcza działająca na terenie województwa zachodniopomorskiego, a mi wydawało się, że dobrym miejscem budowania kontaktów i wpływania na stosunki gospodarcze byłaby właśnie taka izba. Nie było to proste by od pomysłu przejść do realizacji, bo nad hasłem izba gospodarcza wisiało odium bankructwa poprzedniej izby. Przy szukaniu pomysłu na Izbę moją ideą było to by różniła się od poprzedniej w sposób wyrazisty - i z nazwy i z działania. Warto przypomnieć historię nazwy Izby. Poprzednia upadła, nazywała się Zachodniopomorska Izba Przemysłowo Handlowa. Trzeba było wymyślić nazwę, która byłaby inna. Wpadłem na pomysł Północna Izba Gospodarcza różniła ją i dawała ambicje do reprezentacji podmiotów gospodarczych w całej północnej Polsce, co skutecznie czynią również dzisiejsze władze Izby. 4 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012 Dariusz Stępień fot. A. Słomski

7 Pierwszy etap budowania Izby był etapem autorskim. Zrobiłem przegląd Izb działających w kraju i zagranicą. Poznałem zasady prawne ich budowania. Odbyłem wiele spotkań przygotowawczych, w tym w Krajowej Izbie Gospodarczej. Zacząłem rozmawiać z wieloma zaprzyjaźnionymi firmami o potrzebie powołania Izby. W etapie drugim była to już praca drużynowa. Znalazła się grupa, która uwierzyła, że się da i razem postanowiliśmy dalej to ciągnąć. Nie byłoby sukcesu Izby bez młodej rzutkiej kadry. Wszyscy z ówczesnych pracowników biura zaczynali tutaj pracę, przeszli niezły trening. Dawali z siebie dużo. Praca ich ciekawiła, dawała niezłą adrenalinę. Byli różnorodni, znakomicie się uzupełniali. Wspomnieć należy o Wojtku Brażuku, Tomaszu Maciejewiczu, Darku Sałacie. Nawiązaliśmy współpracę z Krajową Izbą Gospodarczą, budując pas transmisyjny na linii Warszawa-Szczecin, dzięki czemu Izba zaczęła uczestniczyć w różnych gremiach, wyjazdach i misjach. Izba miała łączyć w sobie pewnego rodzaju forum, recenzować działania władz miasta i regionu, kreować pomysły i politykę gospodarczą. Na tamtym etapie powstały również pomysły spotkań integracyjno- -snobistyczno-biznesowych. To były moje pomysły i one zafunkcjonowały. Sprawdziły się Wigilia i Herbatka Izbowa, czy misje zagraniczne. Spotkania odbywały się w różnych dziwnych miejscach. Wprowadzaliśmy zupełnie inne modele działania niż typowe modele imprez firmowych. Większość wymyślonych i wypracowanych rozwiązań funkcjonuje do dzisiaj. Uważam, że to moje i nasze dziecko i jestem z tego dumny. To, że Izba przetrwała przez 15 lat oznacza, że model biznesowy był dobry, a dobór kadry właściwy. Ważną grupę stanowili funkcyjni, czyli przedstawiciele prezydium Północnej Izby Gospodarczej angażując swój autorytet, czas i kontakty w budowę Izby. Ważną postacią dla Północnej Izby Gospodarczej był również ówczesny prezydent miasta Szczecina Bartłomiej Sochański. To dzięki jego zrozumieniu i otwartej głowie młodziutka Izba otrzymała do użytkowania reprezentacyjne pomieszczenia, które służyły jej przez wiele lat. Okres swojej prezesury z jednej strony wspominam, jako bardzo fajny okres, z drugiej zabrał mi najlepsze biznesowe lata. Budowanie Izby zwłaszcza w tym pierwszym okresie to była praca społeczna po 10 godzin dziennie. Używałem dwóch telefonów komórkowych na raz, a moja własna działalność została zepchnięta na bok. Najlepszy czas biznesowy poświęciłem Izbie i wracając do tego biznesowego trybu musiałem odbudować wiele rzeczy. Praca dla Izby na pewno mnie wzmocniła. Te wszystkie boje zbudowały we mnie odporność, nawiązało się też wiele kontaktów. Pewnie nigdy w życiu nie miałbym okazji poznać osobiście Kanclerza Gerharda Schroedera, premiera Buzka czy zjeść obiadu u króla Szwecji. Izba powinna być zawsze recenzentem tego, co dzieje się w regionie i w mieście. Pojedynczy przedsiębiorca nie ma siły przebicia by to zrobić. Izba powinna być Panzerfaustem, który w konkretnych sprawach zabiera dobitnie głos i staje w obronie przedsiębiorców. Powinna podpowiadać politykom, kreować gospodarczy program i wizerunek regionu. Największym sukcesem Izby jest to, że jest. Sprawdził się wymyślony model działania. W ciągu tych 15 lat upadło tyle firm, że sukcesem jest już sam fakt, że Izba przetrwała. W każdym społeczeństwie istnieje potrzeba budowania dumy i Izba taką dumę regionalną, gospodarczą buduje. Życzyłbym sobie w działaniach Izby więcej tematów, które wpływają na dynamikę rozwoju regionu. Powinniśmy otwierać nasze miasto i nasz region na świat, bo jesteśmy nieco inni niż reszta Polski ze względu na swoje położenie i korzystać z tego. 15 lat to dobry moment by przystanąć i zastanowić się, czy kolejne 15 lat Izba przeżyje jako organizacja lokalna, ogólnopolska, transgraniczna, czy pograniczna. Jaki przyjmiemy model działania. Na 15-lecie chciałbym życzyć Izbie 10 tysięcy członków, żeby tworzyła fajny, różnorodny program kulturalny i żeby wymyśliła sobie temat, za którym będzie lobbować. Niech to będzie np. wieża widokowa na Wałach o wysokości 300 metrów, z której będzie widać morze, taka szczecińska wieża Eiffla. Przedsiębiorcy powinni mieć w mieście coś, co powie: To jest nasza robota. Cezary Sylwestrzak Stanowisko Prezesa Izby objął wiosną 2002 roku. Izba liczyła wówczas kilkuset członków jak sam mówi byli to ludzie, którzy chcieli robić w życiu coś więcej niż zarabiać pieniądze. Prezesować nie było mu łatwo, ale przedsiębiorcom nigdy nie jest łatwo, dlatego szybko dostosowują się do panujących warunków. Pod jego wodzą Izba stawiała na kształcenie przedsiębiorców, musiała też toczyć walkę o wpływy. Moja prezesura trwała chyba 8 miesięcy. Była krótka, ale treściwa. To, co pamiętam najlepiej to zaszczyt jakim jest możliwość reprezentowania tylu przedsiębiorców. Ale sam prezes nic nie znaczy. Gdyby nie ludzie, którzy zgromadzili się wokół wspólnej idei nie zrobiłbym nic. Moja rola polegała na przewodzeniu ludźmi, którzy walczyli o to by zachodniopomorscy przedsiębiorcy zaistnieli w świadomości włodarzy państwa i miasta, żeby zwrócili uwagę na to, jakie mamy problemy, czego potrzebujemy i co by nam pomogło w uzyskaniu lepszych efektów naszych działań. To, że rozmawiamy dziś z okazji 15-lecia Izby jest dowodem na to, że widziany i słyszany samorząd gospodarczy był i jest potrzebny. W czasach mojego przewodzenia Radzie Izby była to zupełnie inna skala działań i inne problemy. Był to okres przekształceń, zmiany w gospodarce, euforii z powodu wstępowania do Unii. Był to jednak przede wszystkim czas szukania swojego miejsca w tym świecie. Stawialiśmy przede wszystkim na doszkalanie się. Nasze firmy nie były firmami wielopokoleniowymi, które przekazywały wiedzę i doświadczenie z dziada pradziada. To były małe firmy założone przez ludzi, którzy musieli się wszystkiego uczyć. Uczyliśmy się więc języków obcych, praw podatkowych, uczyliśmy się też samych siebie. Chcieliśmy przede wszystkim współuczestniczyć w życiu gospodarczym. Nie temat z okładki Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012 5

8 temat z okładki Cezary Sylwestrzak fot. A. Słomski tylko wytwarzając dochód, ale ustanawiając prawa. A to było niewygodne dla niektórych osób. Politycy nie lubią gdy ktoś patrzy im na ręce, a my potrafimy bardzo szybko liczyć. Trzeba było znaleźć kompromis, który umożliwiłby współistnienie sfery gospodarczej i zarządzającej. Czym różniła się tamta Izba od dzisiejszej? Pracowali w niej sami mężczyźni (śmiech). A poważnie mówiąc różniła się wieloma rzeczami, dopiero tworzyliśmy tę instytucję, która z rozmachem zaczęła działać dopiero w momencie gdy zaczęło przystępować do niej wielu przedsiębiorców. Te organizowane przez Izbę imprezy i spotkania, mają to do siebie, że musimy podczas nich wytworzyć między sobą więź, przełamać się by móc później ze sobą pracować. A taka postawa nie jest typowo polskim nawykiem, więc i zadanie do najprostszych nie należy. Życzę Izbie by nadal się rozwijała i mocno tkwiła w życiu gospodarczym kraju i regionu. Żeby wypowiadała się z całą mocą. A wszystkim, którzy ją tworzą by za 15 lat spotkali się w tym samym gronie, z jeszcze większą ilością sukcesów. Dariusz Więcaszek Funkcję prezesa pełni od 10 lat. Podczas pierwszych posiedzeń Rady Izby i spotkań z pracownikami szokował swoimi celami i stawianymi wymaganiami. Choć mówi, że wszystko zaczyna się od pieniędzy to najbardziej wierzy w to, że Izba da Polsce coś, czego bardzo brakuje kapitał społeczny. Objęcie funkcji prezesa po dwóch osobach było zadaniem i trudnym i łatwym. Z jednej strony, poprzedni prezesi (zwłaszcza pierwszy) mieli dobrą rękę do doboru zespołu i kadry. Dzięki niemu w Izbie znaleźli się fantastyczni młodzi ludzie, z którymi dało się pracować i tworzyć. Dowodem na to jest fakt, że pierwszy dyrektor biura Izby Wojciech Brażuk pracuje tu już 14 lat (zaczynał jako student czwartego roku Uniwersytetu Szczecińskiego). Z drugiej strony w czasie gdy rozpoczynałem swoją prezesurę, Izba nie była w dobrej kondycji, zwłaszcza finansowej. Wszyscy mieliśmy z tym problem, bo sytuację tę obserwowałem już z pozycji członka rady izby i widziałem co się dzieje. Nie wystarczało pieniędzy ani na płace dla pracowników, ani na normalne funkcjonowanie. Pamiętam jedną ze swoich pierwszych rozmów z dzisiejszym dyrektorem biura. Powiedziałem mu wtedy, że wszystko zaczyna się od pieniędzy. Że nie mamy prawa funkcjonować jeżeli nie będziemy mieli płynności finansowej, bo wówczas nie będziemy zdolni do świadczenia usług na rzecz przedsiębiorców. To jest zasada, na której Izba opiera się do dziś. Z jednej strony musimy dawać dobrą usługę, musimy myśleć o tym czego chcą przedsiębiorcy jakie mają potrzeby, czego od nas wymagają i dokładnie wsłuchiwać się ich opinie. Z drugiej strony muszą być środki na realizację tych celów. I temu służą wszystkie nasze działania. Nie myślałem, że przygoda z Izbą będzie trwała 10 lat. Nawet tego nie chciałem. Wiedziałem, że to pochłania ogromne nakłady czasu i energii. Widziałem poprzednich prezesów, którzy właściwie porzucili swoje firmy na rzecz Izby i nie chciałem tego. Miałem swoje życie, swoją działalność. Ale kiedy zdecydowałem już, że spróbuję, to 6 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012

9 była to decyzja podjęta z pełną konsekwencją i świadomością tego, że muszę to zrobić dobrze. Każda działalność, w którą człowiek się angażuje wciąga, każe wyznaczać sobie cele. One najpierw były niewielkie jak to żeby była płynność finansowa, żeby umocnić pracowników biura w przekonaniu, że to jest dobre miejsce pracy. Stopniowo wyzwania i cele były coraz większe, a ja jak każdy chciałem się sprawdzić. Kiedy 7 lat temu przyszedłem do Izby z pomysłem zorganizowania imprezy, która zgromadzi w jednym miejscu ponad tysiąc osób, na którą będzie trzeba zamknąć Wały Chrobrego, która pokaże całej Polsce, że zachodniopomorscy przedsiębiorcy istnieją i stanowią siłę wielu nie dowierzało. Trzeba było wiele pracy by przekonać współpracowników do tego, że znajdziemy środki, a ludzie będą chcieli na taką Galę przyjść. Udało się nam to i udaje nadal. Moja pierwsza Rada Izby jako prezesa. Mieliśmy wtedy 200 członków. Powiedziałem, że za trzy lata będzie nas 750, a za pięć ponad Pamiętam kpiące uśmiechy i niedowierzanie. Po paru latach już nikt na takie hasła się nie uśmiechał, wszyscy mówili z dumą: to jest nasza Izba. Uczestniczę w różnych gremiach, w których spotykam prezesów innych izb. Zawsze spotykam się z ich strony z wielkim szacunkiem i podziwem, że to co nie udało się w Poznaniu, Opolu, Wrocławiu, Katowicach czy Warszawie udaje się w Szczecinie. Tam izby liczą po członków i nie są organizacjami odgrywającymi jakąś wielką rolę. Pamiętam jak Wojciech Kruk znany jubiler a jednocześnie prezes jednej z izb gospodarczych, zapytał mnie jak to robimy. A my nie robimy nic niezwykłego. Tak naprawdę sprawa jest bardzo prosta. My tylko słuchamy czego chcą przedsiębiorcy. Te 15 lat w historii miasta czy kraju nie znaczy nic, nie jesteśmy nawet niemowlakami. Wystarczy powiedzieć, że w Szczecinie nieprzerwanie przez 650 lat trwały organizacje gospodarcze. Przechodziły jedna w drugą, wpływały na miasto, współrządziły. Zdarzały się jednostki wybitne, ludzie, którzy fundowali miastu teatry, budynki użyteczności publicznej, pomniki. I właśnie tak wyobrażam sobie Izbę. Jako instytucję budującą coś, czego w Polsce bardzo brakuje kapitał społeczny, czyli zaufanie, zdolność do współpracy, pracy na rzecz dobra wspólnego. To są może wzniosłe słowa, ale dokładnie oddają to, czemu tak naprawdę ma służyć Izba. Jej zadanie to inicjowanie, pobudzanie przedsiębiorców do wspólnych działań. Bo co to jest Izba? To jesteśmy my, jej członkowie. Ciężko mi ocenić coś, w co jestem tak mocno zaangażowany. Ocena należy do otoczenia. Dla mnie najlepszą oceną jest to, że firmy wstępują do Izby, choć nikt nie każe im tego robić. I wciąż z nami są, choć w każdej chwili mogliby z Izby wystąpić. Dariusz Więcaszek fot. A. Słomski Czego mógłbym sobie życzyć na ten Jubileusz? Żeby Izba nadal się rozwijała, żebyśmy ciągle byli tymi, którzy mają pomysły, mają inicjatywy. Chciałbym też żebyśmy w większym stopniu mieli wpływ na to co się dzieje w mieście i województwie. Dzisiaj jest zadziwiająca sytuacja, kiedy urzędnicy decydują, co będzie dobre dla przedsiębiorców, a później dziwią się, że wymyślone przez nich rozwiązanie się nie sprawdza. Mam nadzieję, że obchodząc kolejny Jubileusz będziemy się dziwić, że kiedyś tak mogło się to odbywać. KW temat z okładki Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012 7

10 RAPORT PÓŁNOCNEJ IZBY GOSPODARCZEJ Jak inwestować, czyli czy obcemu lepiej Inwestorzy zagraniczni są bardziej hołubieni niż swoi. Prawda czy mit? Zdaniem urzędników nie ma różnicowania. Ale rodzimi przedsiębiorcy zwykle nie czują się wyróżniani, gdy podejmują próby inwestowania. Goleniowski Park Przemysowy Fot. Atrakcyjność inwestycyjna regionu zachodniopomorskiego jest oceniana dość wysoko. W opracowaniu Procesy zmian w kluczowych branżach regionu. Raport z badania wykonanego wspólnie przez Wojewódzki Urząd Pracy i Zachodniopomorskie Obserwatorium Gospodarki wynika, że pod względem atrakcyjności inwestycyjnej ustępujemy jedynie pięciu najlepiej rozwiniętym regionom w kraju (śląskie, dolnośląskie, mazowieckie, wielkopolskie i małopolskie), a w ostatnich latach wyprzedziliśmy regiony łódzki i pomorski. Informacje te wynikają z danych Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, więc są na pewno obiektywne. Najlepszą ocenę region dostał w kategorii aktywność województwa wobec inwestorów zajmując 4 miejsce w kraju wyprzedzając nawet najatrakcyjniejszy pod względem inwestycyjnym region śląski. Na wysoką ocenę Zachodniopomorskiego złożyły się m.in. takie wskaźniki, jak ocena przygotowania ofert inwestycyjnych, działalność informacyjno-promocyjna wobec inwestorów oraz odsetek gmin laureatów programu Gmina Fair Play. Nasz wynik w dół ciągnie słaba infrastruktura gospodarcza, za to wysoką ocenę region uzyskał pod względem dostępności transportowej (drogi, porty, lotniska, dostęp do europejskiej sieci transportowej). Dane pokazują, że potencjał, który posiadamy wykorzystujemy dobrze na miarę możliwości regionu. Czegoż się więc czepiać? Ano tego, że trudno nie zauważyć, iż nasz region niestety nie rozwija się na miarę swych możliwości. Są rejony, które można uznać za bogate: pas nadmorski, aglomeracja szczecińska czy Koszalin, ale w centralnej i wschodniej części mapy województwa mamy duże połacie biedy, a i tym lepiej rozwiniętym rejonom naszego województwa zwykle daleko do krajowych liderów. Mimo pojawiających się w mediach co kilka miesięcy informacji o dużych, spektakularnych inwestycjach, które tworzą kolejne miejsca pracy, nasze województwo jest od lat w czołówce pod względem bezrobocia. Według danych z czerwca tego roku sięga ono aż 16,7 proc. Gorzej jest tylko na Warmii i Mazurach oraz w regionie kujawsko-pomorskim. Uznawane, za biedne województwa ściany wschodniej mają niższe bezrobocie niż Zachodniopomorskie. Nawet w Lubuskiem odsetek bezrobotnych jest już niższy niż u nas 15,1. Miejsca pracy tworzone są przez biznes (choć ciągle u nas jednymi z największych pracodawców są wszelakie urzędy). Wielkie, spektakularne inwestycje owszem powodują jednoczesne przybycie kilkuset miejsc pracy ale nie zmienia to tendencji. Na taką zmianę wpłynąć może ogólny klimat dla rozwoju gospodarki, a ten istnieje wówczas, gdy są zachowane dobre relacje między inwestorami a urzędnikami. Pierwszym miejscem, do którego musi pójść inwestor jest urząd miasta czy gminy. A tu bywa różnie. Jedną z najlepiej ocenianych przez inwestorów gmin jest Goleniów. I nie chodzi tylko o tutejszy Park Przemysłowy. Co sprawia, że Goleniów jest szczególnie dostrzegany przez biznes? Nie zostawiamy przedsiębiorców samym sobie zapewnia burmistrz Robert 8 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012

11 Budowa zakladu Garo Polska w Szczecinie Krupowicz. Mam świadomość tego, że niestety nie jesteśmy krajem łatwych procedur inwestycyjnych. W związku z tym uważam, że przedsiębiorcy należy pomóc. Toteż, gdy potencjalny inwestor się do nas zgłasza pierwszy kontakt często bywa co zrozumiałe z którymś z naszych urzędników. Jednak potem już cały proces jest monitorowany przez burmistrza lub co najmniej zastępcę burmistrza. Dbamy o relacje z przedsiębiorcami, bo wiemy, że to oni zostawiają u nas własne pieniądze i jeszcze pozwalają zarabiać innym. Zdajemy sobie sprawę z tego, że dla przedsiębiorcy poza sferą finansową największe znaczenie ma czas. Dlatego robimy wszystko, co możemy, by procedury trwały jak najkrócej. Nie tylko te bezpośrednio zależne od nas, ale także w instytucjach współpracujących. Jeśli potrzebne są zezwolenia energetyczne, to nie tylko odsyłamy przedsiębiorcę np. do ENEI, ale monitorujemy, jak jego sprawa tam jest załatwiana. Podobnie w Urzędach Powiatowym, Wojewódzkim czy Marszałkowskim. To wręcz wzorcowe podejście urzędnika do inwestora. Jednak co z kluczowym pytaniem czy zarówno lokalni jak i zagraniczni inwestorzy są traktowani w ten sam sposób? Nie różnicujemy. Dla nas każdy jest równie ważny zapewnia Małgorzata Schwarz, wójt podszczecińskiej gminy Kołbaskowo. Może opinia o lepszym traktowaniu inwestorów zagranicznych wynika z faktu, że oni często nie do końca potrafią się znaleźć w polskiej rzeczywistości gospodarczej. W wielu przypadkach nasze procedury znacznie się różnią od tych, które mają we własnych krajach. Trzeba im pomóc w poruszaniu się w procesie inwestycyjnym. Dlatego może to wyglądać w ten sposób, że zagranicznemu się bardziej pomaga. Pomoc jest udzielana na tyle, na ile jest potrzebna. Rodzimi inwestorzy tego nie potrzebują, sami wiedzą gdzie i jakie pozwolenia trzeba załatwić. Zdaniem Krupowicza opinia krążąca w środowiskach biznesowych, że zagranicznemu łatwiej, może wynikać z lobbingu. Zrozumiałe jest, że każdy chciałby jak najłagodniej przejść przez procedury urzędowe, więc rodzimi przedsiębiorcy w ten sposób starają się spowodować, by urzędy te procedury jak najbardziej upraszczały. Ale pewnych rzeczy uprościć się nie da. Jeśli jest wymagana np. decyzja środowiskowa, to po prostu trzeba ją otrzymać. A to jest proces często długotrwały i skomplikowany. Jednak sami przedsiębiorcy apelują o to, by jeszcze bardziej nie komplikować tego, co jest trudne. Załatwiając procedury związane z inwestycją realizowaną w ramach dofinansowania unijnego przedsiębiorcy, aby odpowiedzieć na pytania zadawane przez Urząd Marszałkowski mają siedem dni. Za to tenże urząd ma termin 30-dniowy. Inwestycja ma też aspekt społeczny, więc urzędowi powinno zależeć na tym, by inwestorzy jak najsprawniej i w możliwie najkrótszym czasie mogli sfinalizować swoje plany inwestycyjne. Janusz Korzeniewicz, właściciel firmy JAKO uważa, że opinia o tym, iż zagranicznym inwestorom jest łatwiej, to stereotyp. Minęły już czasy, kiedy obcokrajowcy podjeżdżali eleganckim mercedesem pod urząd miasta czy gminy i drzwi im się same otwierały. Teraz liczy się kapitał. Jeśli okaże się, że obca firma nie ma kasy na inwestycję, nikt jej za bezcen nie da gruntów ani raport PIG Goleniowski Park Przemysowy Fot. Janusz Korzeniewicz właściciel firmy JAKO Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012 9

12 RAPORT PÓŁNOCNEJ IZBY GOSPODARCZEJ publicznej inwestycji do zrealizowania uważa Korzeniewicz. Dlatego coraz bardziej wiarygodne stają się polskie podmioty, których stać na realizację inwestycji niekiedy bardziej niż zagraniczne. Potwierdzeniem opinii Korzeniewicza, że zachodnim firmom wcale nie jest lepiej, może być firma Netto, która wprawdzie od ponad 15 lat ma siedzibę w Zachodniopomorskiem (najpierw w Szczecinie, obecnie w Motańcu w gminie Kobylanka), ale kapitał w 100-procentach należy do Duńczyków i nawet w powszechnej świadomości jest odbierana jako zewnętrzna. Nie czujemy się jakoś specjalnie doceniani ze względu na nasze inwestycje, ani z powodu tego, że mimo wszystko jesteśmy firmą stąd, choć zagraniczną twierdzi Sławomir Nitek, dyrektor operacyjny Netto Polska. Netto rozpoczynając interesy w Polsce za bazę obrało sobie nieodległe od Danii województwo zachodniopomorskie. Stąd zaczęło rozwijać sieć na zachodnią i centralną Polskę. Pierwsze biura założyło w Szczecinie. Kiedy sieć się rozrastała, Natto szukało miejsca na bazę dystrybucyjną w Zachodniopomorskiem. Szczecin nie zaproponował dogodnych warunków. Skończyło się na Motańcu w gminie Kobylanka. Powodem nie były jednak superatrakcyjne warunki do inwestowania. Netto wybrało to miejsce głównie ze względu na dostęp do sieci drogowej. Budując nową bazę dystrybucyjną inwestor wiedział, że w pobliżu powstanie węzeł drogowy umożliwiający dostęp do sieci dróg ekspresowych S10 (Pasewalk Lubieszyn Szczecin Bydgoszcz) oraz S3 (Świnoujście Szczecin Gorzów Zielona Góra). Teraz są dwie bazy w kraju: w Motańcu i Kobierzycach pod Wrocławiem. Zdaniem Sławomira Nitka, dyrektora operacyjnego Netto Polska, podejście urzędów w obu regionach jest diametralnie różne. We Wrocławiu traktują inwestorów jak klientów, u nas niestety jak petentów. Wynika z tego, że inwestor jest inwestorem, i każdy z przypadków należy rozpatrywać oddzielnie nie generalizując: zagraniczny czy swój. Piotr Żelazowski Polskim inwestorom nie jest trudniej Rozmowa z Szefem Centrum Obsługi Inwestorów Paweł Bartoszewski Piotr Żelazowski: Komu łatwiej inwestować w naszym regionie, firmom polskim czy zagranicznym? Paweł Bartoszewski (dyrektor Centrum Obsługi Inwestorów i Eksporterów przy Urzędzie Marszałkowskim): Zacznijmy od tego, że firma zagraniczna chcąc inwestować w Polsce i korzystać z mechanizmów zapewniających korzyści takich, jakie dają np. specjalne strefy ekonomiczne, nie może być wprost spółką zagraniczną. Muszą założyć spółkę w Polsce funkcjonującą w oparciu o nasze przepisy prawne. Dlatego nawet firmy należące w 100 procentach do zagranicznych podmiotów u nas najczęściej mają spółki córki, w których nazwie drugim członem jest Poland czy Polska. Już choćby z tego powodu, że spółka zagraniczna musi przejść etap rejestracji w Polsce, naszym jest łatwiej o ten jeden szczebel formalny. Ale w kręgach biznesowych funkcjonuje przekonanie, że potem to już urzędy pomagają podmiotom zagranicznym, a rodzimym niekoniecznie. Oczywiście, że w naszym przypadku ściągnięcie inwestora zagranicznego, którego wcześniej tutaj nie było jest wartością dodaną. Owszem, zabiegamy o to, by często wielomiesięczne negocjacje zakończyły się sukcesem w postaci inwestycji. Do tego jest powołane COI. Zwykle też bywa tak, że obcej firmie należy wskazać konkretne działania, które muszą wykonać, by móc zbudować swoją fabrykę. Wskazujemy teren, pośredniczymy w rozmowach z lokalnymi władzami. W przypadku rodzimych firm, nawet spoza województwa zachodniopomorskiego, nie jest to konieczne. Gdybym ja był właścicielem firmy i chciał np. inwe- stować w Małopolsce, to sam bym poszukał w internecie terenów inwestycyjnych, skontaktował się z określoną gminą itd. Polscy inwestorzy doskonale orientują się zarówno w przepisach jak i umiejętnie potrafią znaleźć miejsce pod inwestycje. Ale zwykle jest tak, że różnego rodzaju urzędy szczycą się rozpoczęciem inwestycji czy uruchomieniem produkcji przez firmę zagraniczną. To dodaje splendoru. Nie przypominam sobie sytuacji, by hucznie otwierano filię polskiej firmy. Bo mówimy tu głównie o spektakularnych, dużych inwestycjach takich jak w Stargardzkim Parku Przemysłowym Nowych Technologii. To miejsce przeznaczone dla lokalizacji dużych, a co za tym idzie spektakularnych inwestycji. Takich jak, niedawno rozpoczęta budowa fabryki przez niemiecki koncern MTU. Zresztą poprzednie inwestycje w sąsiedztwie czyli fabryki Bridgestone i Cargotec też były spektakularne. Nic dziwnego, że były one dostrzeżone w sposób szczególny. Ale dzięki tym lokalizacjom zagraniczne koncerny korzystają z przywilejów jakie oferuje specjalna strefa ekonomiczna. Owszem, ale dostęp do tych przywilejów na równych prawach z koncernami zagranicznymi mają też polskie podmioty. Stargardzki Park Przemysłowy Nowych technologii jest miejscem szczególnym, ale już inne strefy działające na naszym terenie: w Goleniowie czy Koszalinie są myślę w porównywalnym stopniu zagospodarowane przez firmy zagraniczne i lokalne. 10 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012

13 reklama Własny biznes w Outlet Park Szczecin Outlet Park Szczecin to pierwsze centrum wyprzedażowe w regionie zachodniopomorskim. W obiekcie realizowanym przez spółkę Echo Investment znajdzie się 130 sklepów, a także 7-salowe kino Helios, supermarket spożywczy Piotr i Paweł oraz Smyk Mega Store. Inwestor obecnie zaprasza do współpracy lokalny biznes dostępne są ostatnie powierzchnie handlowe I fazy inwestycji, ale też lokale, które powstaną w II etapie. Outlet Park Szczecin powstaje na szczecińskim prawobrzeżu, w miejscu centrum handlowego przy ul. Struga, którego właścicielem jest Echo Investment. Realizacja inwestycji odbywa się w dwóch etapach, obecnie dobiegają końca prace związane z pierwszą fazą. Prace budowlane rozpoczęły się w czerwcu 2011 roku. Generalnym wykonawcą jest firma Polimex- -Mostostal SA. Pierwsza faza zakłada powstanie galerii handlowej, w której znajdzie się 70 lokali handlowych, 7-salowe kino Helios, supermarket Piotr i Paweł i Smyk Mega Store. Jej zakończenie zaplanowano na IV kwartał 2012 roku. Najwcześniej rok po zakończeniu pierwszego etapu, rozpoczną się prace związane z drugą fazą, w której powstanie kolejnych 60 sklepów. Największe centrum wyprzedażowe w regionie zachodniopomorskim otwarte zostanie jesienią tego roku. Początkowo Outlet Park Szczecin miał być otwarty w połowie września, ale o przesunięcie daty otwarcia zawnioskował generalny wykonawca, firma Polimex-Mostostal SA. Nowy termin otwarcia Outlet Park Szczecin podany zostanie wkrótce, po uzgodnieniu szczegółowego harmonogramu prac. Zmiana daty otwarcia Outlet Park Szczecin wynika z przyczyn niezależnych od Echo Investment. Inwestor dodatkowy czas wykorzysta na dokończenie specjalnego zjazdu komunikacyjnego powstającego przy okazji remontu ulicy Struga. Dodatkowa nitka na wysokości Outlet Park Szczecin, przy ul. Struga 42, umożliwi bezpośrednią komunikację mieszkańców z Prawobrzeża. Zależy nam, aby klienci Outlet Park Szczecin mieli jak najlepsze warunki dojazdu do centrum, dlatego dodatkowy zjazd z głównej drogi powstaje z inicjatywy Echo Investment na podstawie umowy z miastem mówi Janusz Kwiatkowski, dyrektor budowy Outlet Park Szczecin. Powierzchnia wynajmowalna Outlet Park Szczecin to mkw., a powierzchnia całkowita to mkw. Klienci będą mieli do dyspozycji miejsc parkingowych. Aktualnie wynajęto 90 proc. powierzchni obiektu (m.in. Helios, Piotr i Paweł, Smyk Mega Store, Nike, Puma, Reebok, Adidas, Reserved, Bytom, Kari, Lee Wrangler, Wittchen, Kazar, Vero Moda, Jack & Jones, Via Roma, Cross Jeans, Atlantic, Lavard, Ecco, Big Star, 4F, Ochnik, Mc Arthur, Hot Oil, Wójcik, Lancerto, Gabor, Puere, Milano Shoes, VIP Collection, Willsoor, Lee Cooper, Cropp, House, Coccodrillo, Gatta, Alberto Violli, Magra, North Fish, Berlin Kebab, Asia Express, Costa Coffee, Empik Cafe, Amora.pl, Chatee, Play, Perfect Clean, Top Press, Soczewki24, Dajar, Soul, Quiosque). Komercjalizacja prowadzona jest we współpracy z CBRE. Obecnie firma Echo Investment oferuje w Outlet Park Szczecin ostatnie wolne powierzchnie handlowe do wynajęcia w ramach I fazy inwestycji. Przedsiębiorcy zainteresowani otwarciem lokalu w II fazie również mogą już teraz kontaktować się z działem komercjalizacji inwestora. Inwestor obecnie kieruje specjalną ofertę dla lokalnych przedsiębiorców zainteresowanych prowadzeniem biznesu w Outlet Park Szczecin. Ważne jest dla nas, aby w tym obiekcie dostępne były nie tylko wielkie i znane światowe marki, ale także firmy działające lokalnie, doskonale znane mieszkańcom Szczecina i regionu. Chcemy, aby klienci robiąc zakupy w naszym centrum wyprzedażowym mieli okazję spotkać firmy i produkty, które doskonale znają, cenią i chętnie kupują mówi Tomasz Domoń, Senior Leasing Manager w Echo Investment. Dyrektorem Outlet Park Szczecin jest Mariusz Machnicki, który należy do grona najbardziej doświadczonych zarządców na rynku centrów handlowych. Od lat specjalizuje się w kierowaniu outletami. Od 2008 roku związany był z firmą Fashion House Polska, gdzie pracował jako dyrektor operacyjny ds. handlowych i dyrektor centrum outletowego Fashion House Warsaw. Wcześniej zdobywał doświadczenie w Inter Ikea Centres Polska SA, był dyrektorem parku handlowego w Jankach. Outlet Park Szczecin ze swoją ofertą stanowi nową jakość, nie tylko na rynku regionalnym. Klienci oprócz możliwości robienia zakupów w 130 markowych sklepach, będą mogli skorzystać również z oferty 7-salowego kina Helios, supermarketu Piotr i Paweł i sklepu Smyk Mega Store podkreśla Mariusz Machnicki, dyrektor Outlet Park Szczecin. Zdaniem Machnickiego, rosnącą popularność centrów outletowych w Polsce potwierdzają wskaźniki. Najważniejszym jest tzw. wskaźnik konwersji, czyli liczba osób kupujących w stosunki do liczby osób odwiedzających dane miejsce. Dla centrów outletowych średnik wskaźnik wynosi około proc. Oznacza to, że na 10 osób odwiedzających outlet, aż 8 dokona zakupu. W tradycyjnych centrach handlowych wskaźnik ten kształtuje się na poziomie proc dodaje dyrektor Outlet Park Szczecin. Koncepcja architektoniczna Outlet Park Szczecin powstała w biurze Open Architekci, projekt wykonawczy wykonała szczecińska pracownia STUDIO A4, a projekt wnętrz firm S.M.Art. Wszelkie informacje o inwestycji można znaleźć na stronie internetowej

14 gospodarka Ryzyko w firmie można minimalizować Problem ryzyka definiują przede wszystkim duże korporacje. Mniejsze firmy raczej traktują ryzyko intuicyjnie, polegają na swoim doświadczeniu. Niestety, z różnym skutkiem. Czy zarządzanie ryzykiem może nas uchronić przed kłopotami? Czy nasze firmy stosują takie formy w prowadzeniu biznesu, czy termin jest znany, powszechny. Rozpoznając zagadnienie ryzyka, należałoby na początek zastanowić się co to takiego jest to ryzyko zauważa Dominik Bielawski, dyrektor zarządzający Domay Consulting ze Szczecina. Otóż ryzykiem można nazwać zdarzenie, którego zaistnienie może spowodować niepożądane (najczęściej negatywne) skutki. Obserwacja rynku pozwala na stwierdzenie, że Zarządzanie Ryzykiem jest na tym wyższym poziomie, im większe jest przedsiębiorstwo i im wyższe są kompetencje zarządcze w danym przedsiębiorstwie. Najlepiej swoim ryzykiem zarządzają duże korporacje, choć należy w tym miejscu zaznaczyć, że to co w małym przedsiębiorstwie nie jest RYZYKIEM lub nie jest określane jako RYZYKO ISTOTNE, w dużym przedsiębiorstwie może mieć zupełnie inny priorytet podkreśla dyrektor Domay Consulting. Należy też pamiętać, że w dużych przedsiębiorstwach liczba ryzyk możliwych do zidentyfikowania rośnie. Zdaniem naszego eksperta, w dużym uproszczeniu zarządzanie polega na trzech podstawowych kierunkach: 1. wyeliminowanie ryzyka, 2. minimalizowanie ryzyka lub 3. sprzedanie ryzyka. Wszystkie trzy powyższe kierunki zarządzania ryzykiem zupełnie inaczej wyglądają w sytuacji, kiedy dotyczą: A. struktur wewnętrznych, B. kooperantów, C. klientów firmy oraz D. klientów osoby fizyczne. Praktyka pokazuje, że im wyższa litera alfabetu (powyżej), tym większa jest skłonność do sprzedawania ryzyka dodaje Bielawski. Współpracując z firmami dostrzegam to, że firmy starają się ograniczać ryzyko, jednakże w większości przypadków działania te są poparte doświadczeniem, intuicją i wyczuciem. Brak jest jednak w tych działaniach systematyczności oraz wprowadzonej metodologii badania ryzyka. Na świecie funkcjonuje nawet specjalny certyfikat (Certified Internal Auditor) CIA, który potwierdza kwalifikacje pracownika do tego aby pełnić funkcję Kontroli Wewnętrznej, która w dużej czę- 12 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/2012

15 ści nakierowana jest na wychwytywanie oraz rozpoznawanie ryzyk w przedsiębiorstwach i instytucjach. W Polsce ten zawód jeszcze jest na etapie rozwoju przyznaje dyrektor. Zdaniem naszego rozmówcy, bardzo prawdopodobne jest, że w przypadku pewnych zdarzeń gospodarczych jakie miały miejsce ostatnimi czasy (upadek kilku biur podróży) w przypadku, kiedy rozpoznane byłoby dobrze ryzyko wynajmu samolotów przez kilka biur podróży należałoby wdrożyć w życie plan/rozwiązanie pozwalające na kontynuowanie lotów w przypadku kiedy inne biuro podróży nie było w stanie zapłacić za lot. Tak się jednak nie stało i to sprawiło efekt domina. Warto też pamiętać, że każde z działań (opisanych jako A, B i C) niesie za sobą konieczność ponoszenia kosztów zauważa dyrektor Domay Consulting. W to z kolei powoduje, że zarządy przedsiębiorstw czasami celowo podejmują ryzyko licząc na niespełnienie się czarnego scenariusza, celem osiągnięcia większej rentowności prowadzonego biznesu. Dominik Bielawski dyrektor zarządzający Domay Consulting gospodarka Piotr Jasina Głos Szczeciński reklama Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/

16 zachodniopomorskie Każdy człowiek powinien zarabiać, wykonując pracę, której rzeczywiście, rzeczywiście chce. Praca ma mu służyć, czynić go szczęśliwym. Tak przynajmniej twierdzi prof. Frithjof Bergmann z Uniwersytetu Michigan, z którym udało się nam przeprowadzić wywiad. Po co profesor pojawił się w Szczecinie i co dzięki niemu być może wkrótce tu powstanie? Świat, w którym chcielibyśmy żyć Stanisław Flejterski, Lilianna Jodkowska: Pierwszy raz był pan w Szczecinie na początku kwietnia, spotykamy się znowu podczas seminarium na początku sierpnia. Jaki jest powód tych wizyt? Prof. Frithjof Bergmann: Stopniowo staramy się zainicjować na Pomorzu Zachodnim, może na początek w Szczecinie, interdyscyplinarny, międzynarodowy projekt. Zawsze na początku najważniejszy jest pomysł, idea wokół której chcą się skupić kompetentni entuzjaści. Moi współpracownicy z Kilonii: Gerd Neuner i dr Hans Meves oraz ja osobiście jesteśmy pod wrażeniem gościnności i profesjonalizmu pani prezes dr Magdaleny Kotnis. To samo chciałbym powiedzieć o pozostałych uczestnikach naszego wielogodzinnego dialogu-dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy pani Dorocie Tyszkiewicz-Janik i prof. Tomaszu Wiśniewskim. Panie profesorze, jest pan autorem nowatorskiej, otwartej idei NANK. Na czym ona polega? Spróbujmy rozszyfrować ten akronim. Neue Arbeit, Neue Kultur, czyli New Work New Culture,a po polsku dziękuję za podpowiedź Nowa Praca, Nowa Kultura. Koncepcja ta dotyczy spraw fundamentalnych dla współczesnego świata i dla milionów, jeśli nie miliardów ludzi. W jej centrum znajdują się bowiem problemy pracy, przedsiębiorczości, techniki i technologii, innowacji, rynku pracy i bezrobocia. Jesteśmy uczestnikami i świadkami niezwykłych zmian, sytuacja jest dynamiczna, poszukujemy nowych paradygmatów w naukach ekonomicznych i pozostałych naukach społecznych. Kapitalistyczna gospodarka rynkowa i w rezultacie globalizacji i w wyniku trwającego kryzysu znajduje się na rozdrożu. Wiele jest prognoz pesymistycznych, a nawet katastroficznych. Moja koncepcja, rozwijana i modyfikowana od blisko 30 lat, nie jest cudowną bronią, gotową, uniwersalną receptą, lecz próbą udzielenia odpowiedzi na ważne,praktyczne pytania i wyzwania. Najogólniej rzecz biorąc chodzi przede wszystkim o zmianę podejścia do pracy każdy człowiek powinien zarabiać, wykonując pracę, której rzeczywiście, rzeczywiście chce ( wirklich, wirklich will ). Trzeba to w sobie odkryć. Czy to nie jest tylko utopia? Obecnie bardzo wielu ludzi nadal wykonuje pracę, której nie lubi, a może nawet nie cierpi. Praca pracy nie jest równa. Dla wielu jest źródłem stresów. A przy tym praca, a ściślej, miejsca pracy, choćby w wyniku automatyzacji, stają się dobrem rzadkim. Nowa praca to proces i fenomen o wielu wymiarach, ma więc swoich krytyków i sceptyków. To środek i szansa na zmianę społeczeństwa oraz społeczności lokalnych poprzez tworzenie nowych form gospodarowania, z zastosowaniem nowych technik i technologii, na miarę XXI wieku. Trzeba, walcząc z bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem, stopniowo zastępować stare, tradycyjne, przestarzałe systemy pracy i płacy, w tym i pracę na etacie. Nie chodzi o zysk za wszelką cenę, lecz o zaspokajanie rzeczywistych potrzeb ludzkich. Co nie znaczy oczy- 14 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04 /2012

17 zachodniopomorskie Fot. A. Słomski wiście, że zysk w ogóle jest nieważny. Celem nowej pracy nie jest uwolnienie ludzi od pracy, lecz takie jej przekształcenie, aby to poszczególny człowiek sam o niej decydował i sam ją kształtował. Praca ma służyć człowiekowi, czynić go szczęśliwym. Jak funkcjonuje Centrum NANK? Czym się zajmuje? Wielu osobom brakuje wyobraźni, zdolności do myślenia perspektywicznego, nie wiedzą co chcą w życiu robić, nie znają swoich możliwości oraz upodobań. Staramy się im je wskazać i pomóc znaleźć zajęcie, które naprawdę chcieliby wykonywać. Przy czym potrzebna jest elastyczność i kreatywność, uczenie się przez całe życie, nowe nastawienie. Dana praca nie jest już i nie będzie zajęciem na całe życie. Centrum NANK nie przygotowuje osób do wykonywania jednego zawodu, nie kształci w sposób konwencjonalny przygotowując wszystkich uczestników do wykonywania jednego zawodu, natomiast wyposaża te osoby w zbiór nowych umiejętności, potrzebnych w stale zmieniającym się sektorze produkcji i usług. FRITHJOF BERGMANN filozof, profesor Uniwersytetu Michigan, interesuje się egzystencjonalizmem, filozofią kontynentalną oraz głównymi nurtami w zatrudnieniu. Jest doradcą politycznym rządów różnych państw, przedsiębiorstw, ministerstw pracy, związków zawodowych. W latach podróżował po krajach socjalistycznych, stworzył wówczas teorię, że komunizm nie ma przyszłości i należy stworzyć inną formę społeczną, niż istniejący w krajach zachodnich kapitalizm. Wówczas powstałą teoria Nowej pracy. Profesor opracował szereg propozycji dotyczących pracy jako powołania, samorealizacji oraz strategię radzenia sobie ze zmieniającym się charakterem pracy. W 1984 r. założył organizację CENTRUM NOWEJ PRACY w Flint, w stanie Michigan, aby pomóc bezrobotnym zwolnionym z zakładów General Motors. Od tego czasu nowe centra powstają w wielu krajach na świecie. Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04/

18 zachodniopomorskie Fot. A. Słomski W II kwartale br. w Zachodniopomorskiem zatrudnienia nie miało ponad 103 tys. osób, w tym ponad 9 tys. absolwentów uczelni wyższych. W samym Szczecinie liczba bezrobotnych szacowana jest na ok.18 tysięcy (stopa bezrobocia-10,4 proc.).w czterech naszych powiatach łobeskim, białogardzkim, choszczeńskim i szczecineckim stopa bezrobocia w maju kształtowała się między 28,7 proc. a 25,6 proc. To głównie rezultat modelu transformacji, restrukturyzacji, dezindustrializacji. Liczba nowych, powstających miejsc pracy, choćby w ważnym dla regionu sektorze usług, nie dorównuje jeszcze liczbie miejsc pracy, które utraciliśmy w konsekwencji upadku kilkudziesięciu dużych przedsiębiorstw produkcyjnych. Kluczową kwestią są miejsca pracy dla osób o relatywnie niskich kwalifikacjach, ponadto atrakcyjne miejsca dla absolwentów. Co robić? Zawsze ważna jest dobra diagnoza, prognoza i terapia. Stworzenie centrum NANK zakłada z definicji bieżącą, roboczą współpracę z urzędami pracy, ponieważ i one poszukują nowych rozwiązań, a przy tym nagradzane są za wyniki. Trze- reklama

19 ba też oczywiście ściśle współpracować ze światem biznesu i jego otoczeniem, w tym instytucjami finansowymi. Główne wyzwanie i zadanie polega na poszukiwaniu inteligentnych, alternatywnych rozwiązań. Rozporządzamy wieloletnim doświadczeniem. W ciągu minionego ćwierćwiecza powstało w różnych krajach ponad 30 centrów NANK. Pierwsze powstało na początku lat 80-tych w mieście przemysłu samochodowego Flint w stanie Michigan. Kolejne projekty nowej pracy realizowane były m.in. w Vancouver i Detroit. A potem były następne w różnych krajach. Czas wielkich hal fabrycznych powoli odchodzi w przeszłość, przyszłość należy do małych, nowoczesnych, elastycznych miejsc produkcji, wyposażonych w wysoko inteligentne oprogramowanie, wytwarzających różne części produktu. Chodzi m. in.o tzw. personal fabricators. To jest krok w kierunku nowej kultury. W inspirującej książce pańskiego współautorstwa Neue Arbeit kompakt. Vision einer selbst bestimmten Gesellschaft. znaleźliśmy interesującą metaforę. Jest to porównanie nowej pracy do bambusa. Rolnik czeka latami, pielęgnuje, i nie ma pewności-,co będzie. A potem, w ciągu kilku dni, bambus wyrasta kilka metrów w górę. To porównanie jest mi bliskie. Potrzebny jest czas. Idee rodzą się w ludzkich umysłach, inspirują innych, pobudzają wyobraźnię, mobilizują do praktycznego działania. Kluczem jest wzajemne zaufanie oraz komunikacja między ludźmi. Ważna jest umiejętność słuchania i kooperacji. Początki bywają trudne, niektóre projekty na pierwszy rzut oka wyglądają na utopijne. Moje kilkudziesięcioletnie doświadczenie, zdobyte w wielu krajach, upoważnia mnie do umiarkowanego optymizmu. Dotyczy to również projektu stworzenia centrum ( a może centrów) NANK na Pomorzu Zachodnim. To jest proces, wymaga cierpliwości, umiejętności pokonywania przeszkód. Jest ich niemało, tkwią zarówno w sferze materialnej, jak i psychicznej. Wiele zależy od nastawienia uczestników i partnerów, z przedsiębiorcami na czele. Chodzi przecież nie o samo działanie, lecz o realny wpływ na rzeczywistość. Centrum NANK to tylko instrument, środek do celu, a nie cel sam w sobie. Słowa uczą, przykłady pociągają. Dziękujemy za rozmowę. Do zobaczenia w Szczecinie. Mam nadzieję, że będę mieć okazję jeszcze w tym roku, może w listopadzie, spotkać się ze szczecińskimi studentami oraz z przedsiębiorcami. Słyszałem o Północnej Izbie Gospodarczej oraz o Business Clubie. Wszystko przed nami. Rozmawiali: prof. Stanisław Flejterski i dr Lilianna Jodkowska reklama

20 zachodniopomorskie Wielcy Przedsiębiorcy dawnego Szczecina Człowiek bez twarzy Dość długo zastanawiałem się czy ten człowiek pasuje do naszego serialu. Max Dreblow jako szczeciński przedsiębiorca? W jednym rzędzie z takimi postaciami jak Quistorp, Toepffer, Kuhlo, Ohlen, Stoewer czy opisywany ostatnio Brauenlich? Po namyśle stwierdziłem jednak a dlaczego nie! Podobnie jak oni, Dreblow też miał swoje marzenia o własnym biznesie. Również był prekursorem, który postawił na nową, prawie zupełnie nieznaną nowinkę techniczną. Przez wiele lat uparcie realizował swoje plany. I kto wie, może gdyby na początku XX wieku istniało coś takiego jak prawa autorskie... Dreblow najprawdopodobniej zgromadziłby olbrzymi majątek! Stało się jednak zupełnie inaczej. Wiele lat temu po raz pierwszy zobaczyłem zrobione przez niego zdjęcia. Było to na jednej z najsłynniejszych aukcji w Niemczech. Wstyd się przyznać ale wtedy na te fotografie nie zwróciłem większej uwagi. Było ukryte wśród tysięcy innych starych kartek pocztowych i wydawały się być jeszcze jedną pamiątką sprzed lat. Ani lepszą, ani gorszą. Proszę sobie Max Dreblow Rotorowiec Buckau pod Wałami Chrobrego jednak wyobrazić moje zdziwienie, gdy podczas licytacji, stara czarno-biała fotka, niespodziewanie wystrzeliła w górę by błyskawicznie osiągnąć cenę kilkuset euro! Dla sprawdzającego każdą złotówkę kolekcjonera znad Wisły była to suma abstrakcyjnie wysoka i szczerze mówiąc, w tamtej chwili, kompletnie dla mnie niezrozumiała. Po powrocie do Polski zapytałem nieśmiało znanego szczecińskiego antykwariusza, czy rozumie o co tu chodzi. Ktoś dał kilkaset euro za jedno zdjęcie? To z pewnością musiał być jakiś rzadki Dreblow. Trzeba było kupować, gdy cię na to stać! odpowiedział mi bez wahania. Dziś doskonale wiem, że zdjęcia zrobione przez Maksa Dreblowa zajmują w szczecińskich kolekcjach szczególne miejsce. Są poszukiwane i zwykle bardzo rzadkie. Staja się przedmiotem gorących dyskusji albo też są rozkładane na czynniki pierwsze, gdy ktoś, za pomocą lupy albo dobrego skanera i programu graficznego, zaczyna śledzić na starych fotografiach poszczególne detale. W przypadku Dreblowa da się to robić, ponieważ jego prace odznaczają się wyjątkowo drobiazgowym oddaniem nawet najmniejszych szczegółów. Max Dreblow urodził się w 1869 roku w niewielkim Gryfinie nad Odrą (niemiecka nazwa Greifenhagen), niecałe dwadzieścia kilometrów na południe od Szczecina. Podążając śladami starszego brata, po ukończeniu szkoły podstawowej, przeniósł się do stolicy Pomorza Zachodniego. W drugiej połowie XIX wieku, na pomorskiej prowincji, były bardzo poważne problemy ze znalezieniem pracy. Szansę na posadę i zarobek dawał praktycznie tylko szybko rozrastający się Szczecin. Miasto wkraczało właśnie w swój najlepszy okres, stając się po Berli- 18 Zachodniopomorski Przedsiębiorca I nr 04 /2012