Szlakiem wina - Pólwysep Setúbal

Transkrypt

1 Tekst: Dorota Górniak, Dariusz Lewandowski Opracowanie graficzne: Joanna Górniak, Joanna Wagner Publikacja przeznaczona jest tylko dla osób pełnoletnich Copyright ordeno Dariusz Lewandowski, 2011 ISBN: Szlakiem wina - Pólwysep Setúbal

2 Ta publikacja powstała dzięki zaangażowaniu i współpracy: ADREPES Associação para o Desenvolvimento Rural da Península de Setúbal Bacalhôa Vinhos de Portugal S.A. Câmara Municipal de Palmela José Maria da Fonseca MARVIFLORA Rota de Vinhos da Península de Setúbal

3 - Wybierasz się do Portugalii? 8 Parę słów o Portugalii 10 Z czym powinna kojarzyć się Portugalia? 28 Portugalskie wino 34 Degustacje 36 Historia wina w Portugalii 38 Etykiety 42 Regiony winiarskie 46 Szlak wina: Półwysep Setúbal 48 Produkty i dania regionalne 52 Region winiarski Setúbal 54 Lista producentów wina i ich oferta 58 Przylądek Espichel 172 Lagoa de Albufeira 178 Rezerwaty przyrody: Estuarium Tagu i Estuarium Sado 180 Costa da Caparica 182 Seixal 188 Alcácer do Sal 192 Alcochete 196 Montijo 198 Almada 202 Barreiro 204 Moita 206 Targi i festyny 208 Mapa regionu 120 Producenci i produkty regionalne 230 Miejsca, które warto zwiedzić 122 Palmela 124 Quinta do Anjo 140 Setúbal 146 Azeitão 154 Tróia 156 Park Krajobrazowy Arrábida 160 Portinho da Arrábida 162 Sesimbra 166 Polecane restauracje 253 Portugalskie szczepy winorośli 262 W jakiej temperaturze podawać wino? 284 Kilka przepisów na dania regionalne 288 Źródła ilustracji 296

4 Wybierasz się do Portugalii? Świetny pomysł! Portugalia jest doskonała do zwiedzania mała, ciekawa i gościnna. Autostrady wszerz i wzdłuż a świetna kawa, wino, dobre jedzenie i miły uśmiech na każdym kroku. 4

5 Do Portugalii można dostać się drogą lotniczą loty z Warszawy, Krakowa, Gdańska, Poznania. Mogą to być loty bezpośrednie szybkie i wygodne lub z międzylądowaniem i przesiadką ale za to tańsze. Można dojechać też drogą lądową. To jednak trasa licząca ponad 3 tysiące kilometrów, więc należy zaplanować co najmniej jeden nocleg w podróży. W Niemczech autostrady są bezpłatne, ale we Francji, Hiszpanii i Portugalii za przejazdy autostradami trzeba płacić. Dzięki szerokiej ofercie rent-a-car jest to możliwe dla osób przybyłych samolotem lub autokarem. Warto zarezerwować samochód dużo wcześniej, przez internet. Pozwoli to na skorzystanie ze zniżek, a sama rezerwacja nic nie kosztuje. W przypadku wynajmu samochodu w międzynarodowej korporacji lepiej porównać oferty na stronach portugalskich ze stronami polskimi. Może się okazać, że zamówienie ze strony polskiej będzie znacznie tańsze. Portugalia zajmuje obszar ok. 1/3 powierzchni Polski. Warto zdecydować się na zwiedzanie tego niewielkiego, atrakcyjnego turystycznie kraju samochodem. 5

6 Portugalia to kraj górzysty, dlatego dobrze jest wynająć auto o mocy co najmniej 75 KM. Warto zawrzeć umowę bez dziennego limitu przejechanych kilometrów z opcją możliwości wyjazdu do Hiszpanii. Koszt jest porównywalny do oferty standardowej, a korzyści zdecydowanie większe. luksus kosztuje. Orientacyjny koszt przejazdu na trasie Lizbona Porto to 20, Lizbona Algarve 19. Podróż drogami lokalnymi pozwoli w większym stopniu podziwiać różnorodność krajobrazu i poznawać co chwila pojawiające się ślady historii. Poza tradycyjnym szczytem Portugalia od chwili wejścia do Unii Europejskiej zrobiła turystycznym przypadającym w okresie od czerwca ogromny skok cywilizacyjny, czego przykładem wspaniała sieć autostrad i doskonałych a bezpłatnych dróg krajowych. do września na drogach ruch jest stosunkowo nieduży, więc jazda nawet niedoskonałemu kierowcy nie sprawi Autostrada to szybka i bezpieczna podróż, ale jak każdy kłopotów. 6

7 Portugalia spełni oczekiwania każdego turysty. Oczywiście, są tu kurorty z setkami hoteli i standardową ofertą turystyczną, są wspaniałe zabytki, świetne warunki do czynnego wypoczynku i uprawiania sportów, zwłaszcza wodnych. Ale Portugalia ma coś jeszcze swoją autentyczność. Portugalczycy dbają o to, co jest ich własne. Mają ogromną ilość muzeów, od muzeum chleba po muzeum zabawek, uprawiają portugalskie szczepy winogron, wyrabiają regionalne sery i wędliny. Chronią swój krajobraz i przyrodę, tworząc wiele parków krajobrazowych i stosując piękne rozwiązania architektoniczne łączące stare z nowym. 7

8 Portugalczycy lubią jeść i nie jest im obojętne, co jedzą. Dbają o jakość produktów, czego przykładem jest hodowla mięsnej rasy bydła i rodzimych ras świń (np.: porco preto) w warunkach naturalnych. Przez cały rok, na rozległych pastwiskach, w cieniu dębów korkowych, można zobaczyć stada swobodnie pasących się zwierząt. Tylko z takiego mięsa mali lokalni wytwórcy produkują regionalne wędliny, stosując dawne, przekazywane z pokolenia na pokolenie przepisy. Aby stale podnosić jakość swojej kuchni organizują festiwale gastronomiczne i konkursy restauracji trzeba mieć dużego pecha, żeby źle zjeść w Portugalii. 8

9 Prawdziwą atrakcją dla turysty jest duża liczba świetnie zorganizowanych targów. Wywodzą się one ze regionalnych przygotowywanych z prezentowanych na wystawie ras zwierząt. Każdy odwiedzający jest ważnym, średniowiecznych jarmarków, na których coraz bogatsze miłym gościem, któremu organizatorzy zapewniają wtedy zakony sprzedawały nadwyżki wytwarzanych przez siebie, konserwowanych i magazynowanych produktów komfortowe warunki zwiedzania, degustacji, zakupów i rozrywki. żywnościowych. Jarmarki te były nie tylko miejscem handlu lecz również rozrywki. Ten ludyczny charakter przetrwał do dziś nie zabraknie nigdy muzyki i dobrej zabawy na organizowanych przez cały rok targach. Portugalczycy mają co na nich wystawiać i potrafią to robić. Wielkie targi wędlin w Vinhais przyciągają klientów nawet z Hiszpanii i Francji. Targi Rolnicze w Santarém to nie tylko wystawa zwierząt i maszyn rolniczych. To również okazja do spróbowania wyrobów i dań 9

10 Kuchnia portugalska śródziemnomorska i atlantycka to prawdziwy skarbiec: ryby, owoce morza, sery, tradycyjne wędliny, desery z klasztornych przepisów, no i wino. Tradycyjnej kuchni daleko do wyrafinowania. Królują potrawy proste, często z podrobów nie trudno natknąć się w potrawie na chrupiące świńskie ucho. Salcesony, kiszki, kiełbasy zadziwiają swoją rozmaitością i odważnym łączeniem składników. Są to wpływy kultury arabskiej, z której Portugalczycy przejęli użycie przypraw, suszonych owoców, marcepanu i cukru oraz łączenie smaków słonego ze słodkim. Z dawnych klasztornych przepisów pochodzą słodycze wyrabiane z ogromnej ilości żółtek. Ponieważ białka wykorzystywane były do klarowania wina i krochmalenia części habitu, z żółtek powstawały ciasta, ciasteczka, desery, które dziś, wytwarzane tą samą techniką, aż kłują w oczy swym kolorem na wystawach w cukierniach. 10

11 Ciekawe jest również rzemiosło, od wszelkich rozmiarów naczyń z czarnej i czerwonej gliny, rozmaitych koszy, kubków i figurek z Caldas da Rainha często sprośnych po piękną porcelanę z Vista Alegre. 11

12 Portugalia, choć mała, ma stosunkowo dużą powierzchnię plaż. Trzeba wiedzieć, że gdy na plaży widać powiewającą błękitną flagę, oznacza to, że plaża ta spełnia wymagania dotyczące bezpieczeństwa, komfortu i ochrony środowiska. Jest to wyróżnienie przyznawane od 25 lat plażom i marinom przez międzynarodową Fundację na Rzecz Edukacji Ekologicznej. W tym roku 271 portugalskich plaż uzyskało to wyróżnienie, co stawia kraj w światowej czołówce. 12

13 Portugalia ma doskonałą infrastrukturę turystyczną. W każdej porze roku jest gdzie się zatrzymać i smacznie zjeść. Turystom z zasobniejszym portfelem można polecić»pousadas de Portugal - sieć placówek hotelarskich o wysokim standardzie, często mieszczących się w obiektach zabytkowych, zamkach, pałacach, klasztorach lub w miejscach o wyjątkowych walorach krajobrazowych. Taka forma zakwaterowania ma wyjątkową zaletę: Zdecydowanie taniej będzie wynająć mieszkanie lub dom.» daje możliwość samodzielnego przygotowywania dań z produktów kupowanych na lokalnych jarmarkach i w halach targowych. Ofertą dla młodzieży jest sieć»hosteli. 13

14 Z czym powinna kojarzyć się Portugalia? Azulejo ozdobna płytka ceramiczna, od pięciu wieków powszechnie stosowana jako element dekoracyjny w architekturze Portugalii. Ten rodzaj dekoracji ściennej pojawił się na Półwyspie Iberyjskim w czasach panowania Maurów a słowo Azulejo pochodzi prawdopodobnie od arabskiego azzelij lub al zulej, oznaczającego mały, wypolerowany kamień. Dekorowanie ścian azulejo stosowano w wielu krajach Europy (Hiszpanii, Włoszech, Holandii, Anglii) ale tylko w Portugalii stało się niemal sztuką narodową. Azulejo jest obecne wszędzie: wewnątrz i na fasadach budynków domów, kościołów, pałaców, tawern, dworców. Spotkać je można nawet w postaci reklamy-szyldu. Najwspanialsze przykłady tej sztuki można podziwiać w Pałacu w Sintrze (Palácio de Sintra) i w Muzeum Azulejo kościele Madre de Deus w Lizbonie. 14

15 Fado melancholijna, typowo portugalska pieśń, śpiewana przez jednego wokalistę przy akompaniamencie 12-strunowej gitary portugalskiej i gitary klasycznej. Fado znaczy los, przeznaczenie i to był główny temat tej pieśni znanej od XIX w., niezwykle sentymentalnej, śpiewanej po tawernach przez domorosłych artystów. Związana początkowo ze środowiskiem prostytutek i opryszków najuboższych dzielnic miejskich, urosła do rangi sztuki dzięki sławnej na całym świecie śpiewaczce fado Amálii Rodrigues ( ). Dziś wielu znakomitych artystów śpiewa fado w Polsce znana jest Mariza, Mísia, Teresa Salgueiro z zespołem Madre Deus, Carlos do Carmo a ostatnio, Ana Moura. Typowe fado śpiewa się dziś głównie dla turystów w małych restauracjach zwanych Casas de Fado. 15

16 Bacalhau to dorsz, solony i suszony na słońcu. Portugalczycy odkryli go w XV w. i od tamtej pory stał się niemal wizytówką portugalskiej kuchni. Podobno jest 365 sposobów przyrządzania bacalhau niektóre naprawdę warte wypróbowania. Na przykład bacalhau com natas rozdrobniony bacalhau z usmażoną cebulą i ziemniakami zapieczony w śmietanie lub po prostu upieczony a potem przyprawiony czosnkiem i pokropiony oliwą. 16

17 Produkcja wina to strategiczny sektor portugalskiej gospodarki, stąd wiele inicjatyw rządowych mających na celu jego rozwój i promocję. Jedną z nich jest enoturystyka podróże po Portugalii szlakiem win i umożliwienie turystom zwiedzania winnic wraz z degustacją wina. Bardzo atrakcyjną formą promocji są bezpłatne degustacje win portugalskich w Lizbonie i Porto, organizowane przez»viniportugal. 17

18 Aktywny wypoczynek Kiedyś Portugalczyk wybierał się na spacer samochodem z opuszczoną szybą. Dziś czynny wypoczynek jest czymś powszechnym, a jego formy naprawdę atrakcyjne. Może dlatego zmieniła się postać przeciętnego mieszkańca Portugalii - coraz rzadziej spotyka się obraz niskiego, pękatego pana w garniturze... 58

19 59

20 José Maria da Fonseca Vinhos S.A. Bacalhôa Vinhos de Portugal S.A. Adega Herdade da Comporta Adega Cooperativa Agrícola Santo Isidro de Pegões Adega Cooperativa de Palmela Adega SIVIPA Sociedade Vinícola de Palmela S.A. Casa Agrícola Horácio Simões Adega Venâncio da Costa Lima SUCRS, Ltd Adega Casa Ermelinda Freitas Adega Quinta de Alcube Casa Agrícola Assis Lobo Malo Tojo (Quinta de Catralvos) Malo Tojo (Monte da Charca) miejscowości, w których są winnice inne atrakcje 60

21 MiejscA, które warto Zwiedzić mapa» 61

22 Palmela» liczy ponad 17 tys. mieszkańców i jak większość portugalskich miast ma długą i bogatą historię. Jej częścią jest stare miasto z wąskimi, stromymi uliczkami i»zamek. Warto zobaczyć to ładne miasteczko położone zaledwie 40 km od Lizbony. Amatorów enoturystyki zainteresują z pewnością odbywające się tu Targi sera, chleba i wina oraz Święto Winobrania. Europejska Sieć Miast Wina RECEVIN ogłosiła Palmelę Europejskim Miastem Wina Zamek Castelo de Palmela (IX w.) położony jest na wzniesieniu 240 m n.p.m, skąd roztacza się widok na okolice w bezchmurny dzień sięgający aż do Lizbony. Znajduje się tu kościół Santa Maria oraz klasztor i kościół Santiago de Palmela. W klasztorze mieści się obecnie Pousada de Palmela, luksusowy»hotel. 62

23 63

24 Warto też zwiedzić: siedzibę główną Rota de Vinhos da Peninsula de Setúbal (Casa Mãe da Rota de Vinhos), instytucję zajmującą się propagowaniem enoturystyki w regionie Setúbal. Mieści się, od chwili założenia w 2000 roku, w dawnej wytwórni wina i jest punktem informacji enoturystycznej. W zaskakująco pięknych wnętrzach można umówić się na zwiedzanie winnic, oraz dokonać degustacji wina. Znajduje się tu również sklep oferujący poza winem, inne produkty regionalne: miód, dżemy i galaretki. Poza tym jest tu mała biblioteka i bar. Czynna od poniedziałku do soboty w godzinach Adres: Casa Mãe da Rota de Vinhos Largo de S. João Palmela tel.: info@rotavinho 64

25 65

26 Warto zajrzeć: po wcześniejszym umówieniu wizyty do miejscowości Quinta do Pinheiro Manso. Tutaj można kupić słodki prezent dla bliskich. Rodzinna firma MARVIFLORA oferuje ciekawy wybór produktów Nobre Terra: likierów figowy, miętowy, rozmarynowy, korzenny i jeżynowy oraz dżemów o zaskakujących smakach dynia z pomarańczą i imbirem, truskawka z miętą i pomarańczą, śliwka z winem, marchewka z winem Moscatel de Setúbal, czy gruszka z rodzynkami i wiele innych. Wytwarzane są według starych, domowych receptur. W wytwórni przygotowany jest specjalny zakątek, gdzie można degustować i zakupić wytwarzane tu produkty. 66

27 ceny: likiery: 8-10 za butelkę 200 ml za butelkę 500 ml Adres: MARVIFLORA Quinta do Pinheiro Manso Rua 5 de Outubro, no. 32 C, Cajados dżemy: 4,5-5,5 za 250 g 1,5-2 za 40 g (słoiczek miniaturowy) za zestaw 6 słoiczków Águas de Moura tel.: tel. kom.: , geral@marviflora.pt» 67

28 W 1994 roku powstała firma BIOSANI zajmująca się rolnictwem ekologicznym. W 1996 roku otworzyła Centro Moinhos Vivos, w którym dziś pracują stare, odrestaurowane wiatraki. Na ten kompleks składają się dwa wiatraki, tradycyjna piekarnia, patio wypoczynkowe z pięknym widokiem na Serra da Arrábida. Można tu nie tylko przyjrzeć się pracy przy pieczeniu chleba w tradycyjnym piecu na drewno, ale też kupić doskonałe pieczywo. zwiedzanie: po wcześniejszym umówieniu W przylegającym gaju oliwnym pasą się osiołki, na których można zrobić sobie przejażdżkę po okolicy (rezerwacja: ). Adres: Serra do Louro, Palmela tel: Więcej informacji i zdjęć oraz wykaz centro@moinhosvivos.com» sklepów prowadzących sprzedaż ekologicznego pieczywa produkowanego w Centro Moinhos Vivos dostępne na stronie internetowej. 68

29 69

30 Quinta do Anjo W tej małej miejscowości znajduje się wiele serowarni, gdzie powstaje słynny, certyfikowany ser queijo de Azeitão. Produkcja tego sera ma ponad 100 letnią tradycję. Jest to nieduży, 100 g lub 250 g ser dojrzewający, produkowany z mleka owczego. Ma kształt spłaszczonego walca, z żółtawą skórką, o kremowej konsystencji wnętrza. Od 1994 roku ser posiada europejski certyfikat produktu regionalnego. Podawany jest jako przystawka lub na zakończenie posiłku, przed deserem. Wyśmienity również z dobrym, czerwonym winem z regionu Setúbal i chlebem wypiekanym w tradycyjnym piecu chlebowym, opalanym drewnem. Jeśli ser przechowywany był w chłodzie, należy przed podaniem potrzymać go w temperaturze pokojowej przez 30 minut. Więcej szczegółowych informacji o serze i zdjęć na»stronie Regionalnego Stowarzyszenia Hodowców Owiec Serra da Arrábida Associacão Regional dos Criadores de Ovinos da Serra da Arrábida. Kontakt: Associação de Produtores de Queijo de Azeitão (APQA) Quinta de S. Gonçalo - Cabanas Palmela tel.:

31 Ośrodek Sztuki, Rzemiosła i Kultury Centro de Artesanato Fortuna Artes e Ofícios powstały w 1983 roku. Jedno z najczęściej zwiedzanych miejsc w okręgu Palmela, gdzie można poznać pracę rzemieślników wytwarzających gliniane naczynia, ceramikę dekoracyjną, etc. oraz wykonać swoje własne małe arcydzieło. Znajdziemy tu także herbaciarnię, w której można spróbować regionalnych słodyczy i restaurację, serwującą różnorodne dania kuchni Półwyspu Setúbal. Ośrodek organizuje także czasowe wystawy sztuki i umożliwia artystom pracę twórczą na swoim terenie, z możliwością wystawienia swoich dzieł. Znajdujący się na terenie ośrodka sklep ( ) oferuje produkty regionalne takie jak: miód z Serra da Arrábida, sery, wina i wiele innych. Po okolicznych górach i dolinach organizowane są wycieczki piesze i rowerowe. Sklep firmowy oferuje ogromny asortyment, od zastawy stołowej, przez artykuły dekoracyjne po ceramikę sanitarną i budowlaną, a wszystko wykonywane tradycyjnymi XVIII-wiecznymi metodami. Ciekawość możemy zaspokoić już w tej chwili na stronie internetowej. Centrum zajmuje się również działalnością dydaktyczną, organizując zajęcia dla szkolnych grup dzieci i młodzieży oraz dla dorosłych. Adres: ADREPAL, Lda ESPAÇO do Complexo FORTUNA Artes e Ofícios Estrada Nacional, 379 Quinta do Anjo Palmela tel: geral@espacofortuna.com» 71

32 72

33 Setúbal» 90-tysięczna»stolica dystryktu o tej samej nazwie. Portowe miasto znane z przetwórstwa rybnego (doskonałe konserwy), atrakcyjnie położone w sąsiedztwie Parku Krajobrazowego Arrábida i Rezerwatu Przyrody Estuarium Sado. Warto przejść się starymi dzielnicami rybackimi Tróino i Fontainhas o wąskich, krętych uliczkach i zwiedzić: Fábrica Romana de Salga fabryka z czasów rzymskich, Muzeum Pracy w której solono ryby Museu do Trabalho Michel Giacometti, mieszczące się w dawnej fabryce konserw Adres: Museu do Trabalho Michel Giacometti Adres: Travessa de Frei Gaspar Setúbal Largo Defensores da República Setúbal tel.: museu.trabalho@mun-setubal.pt 73

34 W doskonałej jakości produkty można zaopatrzyć się w hali targowej: Adres: Mercado do Livramento Avenida Luisa Todi 163 Setúbal Istnieje od 1930 r. i mieści się na jednej z głównych ulic miasta Setúbal. Budynek z fasadą w stylu art deco, wnętrzem ozdobionym kolumnami z kutego żelaza i azulejos przedstawiającymi tradycyjne zajęcia ludności tego regionu, jest niewątpliwie bardzo malowniczym elementem miasta. W Setúbal, mieście rybaków, królują sardynki, ale nie można przegapić różnego rodzaju zup rybnych: caldeirada, sopa do mar; smażonej sepii choco frito, potrawy z fasoli i sepii feijoada de choco, węgorza enguia, dorady dourada, krewetek Można tu kupić świeże, doskonałej jakości warzywa, owoce pochodzące od miejscowych producentów, nabiał, pieczywo, mięso oraz produkty regionalne jak sery, wyroby cukiernicze i wino. Obok duży i ciekawy targ rybny. słodkowodnych camarão do rio oraz wielu różnorodnych słodyczy, np.: barquilhos de Setúbal (12-centymetrowych ciasteczek w kształcie łódki nadziewanych dżemem pomarańczowym). 74

35 warto też zwiedzić: Forte de S. Filipe Fort z XIV w., w którym mieści się luksusowy»hotel Pousada de S. Filipe. Kościół de Santa Maria da Graça Igreja de Santa Maria da Graça Adres Largo de Santa Maria Setúbal XIII-wieczny kościół zbudowany w stylu gotyckoromańskim, zrekonstruowany w XVI. Wnętrze zdobione XVII i XVIII-wiecznymi azulejos. Kościół de S. Julião Igreja de S. Julião Adres: Praça de Bocage Setúbal Pochodzi z XIII w., po raz pierwszy zrekonstruowany w XVI w. W 1755 roku mocno zniszczony podczas trzęsienia ziemi został ponownie zrekonstruowany. Dziś zasługują na uwagę dwa portale w stylu manuelińskim i azulejos ze scenami z życia św. Juliana. 75

36 Muzeum baroku - Casa do Corpo Santo Adres: Rua do Corpo Santo, 17 Setúbal XVIII-wieczny budynek, w którym mieści się muzeum sztuki baroku. Stałą ekspozycję stanowi kolekcja przedmiotów związanych ze sztuką żeglarską. Otwarte jest od wtorku do soboty w godzinach 9 12:30 i 14 17:30. czynne: od wtorku do soboty, w godz.: i w sierpniu nieczynne w soboty Kościół i klasztor de Jesus Igreja e Convento de Jesus Adres: Largo de Jesus Setúbal Imponująca»budowla z początku XVI w. stanowiąca jeden Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne dystryktu Setúbal Museu de Arquelogia e Etnografia do distrito de Setúbal Adres: Avenida Luisa Todi, 162 z najważniejszych przykładów sztuki manuelińskiej. Wnętrze zdobią piękne kolumny wykonane z brecha (rodzaju kamienia typowego dla Serra da Arrábida) oraz ściany pokryte azulejos. W klasztorze mieści się Muzeum Miasta Setúbal. Setúbal tel.: maeds@mail.telepac.pt 76

37 Azeitão Azeitão to rejon w okręgu Setúbal, w którym położone są Wytwórnia wina Bacalhôa Vinhos de Portugal» dwie warte odwiedzenia miejscowości: Vila Nogueira de Azeitão i»vila Fresca de Azeitão. Muzeum Sera z Azeitão - Quinta Velha Queijeira - Museu do Queijo de Azeitão W Vila Nogueira de Azeitão większość atrakcji turystycznych znajduje się na ulicy Rua José Augusto Coelho. Adres: Estrada Nacional 10 w pobliżu Vila Nogueira de Azeitão Kościół de S. Lourenço Igreja de S. Lourenço W Vila Fresca de Azeitão warto zwiedzić: Kościół powstały na fundamentach średniowiecznej świątyni, z piękną dekoracją z włoskiej majoliki z XVI w. oraz azulejos z XVIII w. Kościół de S. Simão Igreja de S. Simão Kościół zbudowany w XVI w. bogato zdobiony Muzeum i wytwórnia wina José Maria da Fonseca XVII- wiecznymi azulejos.» 77

38 Tróia Amatorzy plaży powinni wybrać się do»kurortu na Półwyspie Tróia. Aby poznać ten wspaniały, nowoczesny kurort, zamiast długiej wycieczki samochodowej wystarczy rejs promem (2 od osoby lub 10 od samochodu osobowego).»rozkład rejsów Podczas przeprawy promem można, przy odrobinie szczęścia, zobaczyć delfiny, których kolonia zadomowiła się w estuarium Sado. Większe szanse dają specjalne rejsy wycieczkowe, nastawione na podglądanie przyrody, o których więcej szczegółów można znaleźć na»stronie. 78

39 Poza kurortem Tróia jest w tej okolicy wiele piaszczystych plaż, malowniczo wkomponowanych w krajobraz Serra da Arrábida. z łatwym dostępem i parkingiem.»galapos i Galapinhos to niewielkie, zaciszne plaże pomiędzy skałami.»figueirinha to największa z nich i najbardziej znana, 79

40 »PARK KRAJOBRAZOWY ARRÁBIDA - Parque Natural da Arrábida powstał w 1976 r., obejmuje powierzchnię ok hektarów porośniętą tzw. makią, wtórną formacją roślinną typu śródziemnomorskiego. Występują tu m. in. wspaniałe okazy flory: dąb portugalski (quercus fagina) i drzewo truskawkowe (arbutus unedo) oraz fauny: lis, łasica, tchórz, z ptaków orzełek południowy, puchacz i in. Część Parku Arrábida stanowi Parque Marinho Prof. Luiz Saldanha, morski rezerwat przyrody ciągnący się ok. 38 km wzdłuż wybrzeża od plaży Figueirinha do Przylądka Espichel. To jeden z najbogatszych ekosystemów morskich w Europie, chroniący ponad gatunków fauny i flory morskiej, zadziwiający różnorodnością występujących tu ryb. 80

41 Koniecznie należy wybrać się do PORTINHO DA ARRÁBIDA, uroczej miejscowości z malowniczą zatoczką i maleńką plażą, do której prowadzi serpentynowa, wąska droga, stanowiąca prawdziwe wyzwanie dla kierowcy. Warto uważnie wsłuchiwać się w dźwięki klaksonu, świadczące o jadącym z naprzeciwka samochodzie. Znajduje się tu Fort Santa Maria da Arrábida Fortaleza de Santa Maria da Arrábida, w którym mieści się Muzeum Oceanograficzne Museu Oceanográfico. Z plaży widać małą, skalistą wysepkę, Pedra da Anicha, stanowiącą rezerwat fauny morskiej Parku Arrábida. Adres: Museu Oceanográfico Fortaleza de Stª. Maria da Arrábida Portinho da Arrábida tel.:

42 Młyn morski Moinho de Maré da Mourisca Zbudowany na początku XVII w. na Convento de Nossa Senhora da Arrábida»klasztor franciszkanów z XVI w. Surowa budowla przepięknie położona na południowym stoku Serra da Arrábida. terenie Estuarium Sado. Zwiedzając znajdujące się tu muzeum zapoznać się można ze średniowieczną techniką mielenia zboża. czynny: od poniedziałku do piątku godz.: i w soboty i święta i Adres: Estrada do Faralhão Mourisca tel.:

43 Sesimbra» niewielkie, 6-tysięczne»miasteczko, malowniczo położone na wybrzeżu Atlantyku, w otoczeniu Serra da Arrábida, ujścia rzeki Sado, Przylądka Espichel i Lagoa de Albufeira. Turysta odnajdzie tu charakter dawnej rybackiej wioski i wiele atrakcji takich jak: wędkarstwo sportowe, nurkowanie, rejsy wycieczkowe, surfing i windsurfing, podglądanie delfinów i wiele innych szczegółowe informacje na»stronie. 83