SPIS TREŚCI. Zabawy słowem. Różne formy wypowiedzi. Czytanie ze zrozumieniem. Nauka o języku

Transkrypt

1

2

3 SPIS TREŚCI Zabawy słowem Malujemy słowem. Obraz poetycki... 5 Zestawiamy słowa... 8 Tworzymy nowe znaczenia. Przenośnia Wymyślamy własną historyjkę komiksową Różne formy wypowiedzi Jak napisać przepis? Jak napisać zaproszenie? Jak opisać pomieszczenie? Jak stworzyć komiks? Jak napisać kartkę z dziennika? Jak ułożyć reklamę? Jak napisać baśń? Czytanie ze zrozumieniem Urodzinowa przygoda Zabawmy się w kucharzy! Opowieść o szczęśliwym człowieku Sen to zdrowie! Uniwersalna baśń Wielki Mur Chiński Nauka o języku Części mowy Rzeczownik Przymiotnik Czasownik Przysłówek... 84

4 Ortografia Pisownia wyrazów zakończonych na -ów, -ówka, -ówna Pisownia wyrazów z u Pisownia wielką literą i małą literą Pisownia wyrazów z ż niewymiennym Pisownia wyrazów z ó niewymiennym Sprawdzę się Schematy ! informacja, którą trzeba zapamiętać baczny obserwator wskazówki ułatwiające wykonanie zadania; wzory wypowiedzi pisemnych zadania trudniejsze i zagadki zadania, przy których rozwiązywaniu należy skorzystać z dodatkowych źródeł informacji, np. słowników, internetu

5 Czasownik 75 Czasownik 1. Na podstawie rysunku uzupełnij diagram. Odczytaj hasło. 1. Zuzia (co robi?) informacje umieszczone na tabliczce. 2. Martyna (co robi?) Antka za rękę. 3. Antek (co robi?) kozy Kasia (co robi?) notatkę do szkolnej gazetki. 5. Wojtek (co robi?) ptaki Tata (co robi?) Martynę i Antka Ania (co robi?) film o małpach. 8. Kacper (co robi?) po linie na drugie drzewo. 9. Jaś (co robi?) watęcukrową ! Czasownik to odmienna część mowy. Nazywa czynności i stany. Odpowiada na pytania: co robi? co się z nim dzieje? co robi? zwiedza, patrzy, czesze się co się z nim dzieje? rośnie, nudzi się, dojrzewa 9.

6 76 Nauka o języku 2. Podkreśl czasowniki w wypowiedzi taty. Kochanie, jesteśmy już na miejscu. Tak, tak, widzę wszystkie dzieci. Antoś się cieszy, że kozy tyle jedzą. Jaś chyba się martwi, że nie ma pieniędzy na wszystkie smakołyki. Kacper się wspina po drabince w małpim gaju. Zuzia, Kasia i Wojtek zbierają materiały do szkolnej gazetki. Ania kręci filmy. Zaskakują mnie swoją samodzielnością. Chyba nikt się nie nudzi. Odpoczywamy. 3. Narysuj trasę, którą dzieci przeszły w zoo. Wskazują ją czasowniki. 4. Uzupełnij tekst czasownikami w odpowiedniej formie. Mamo, ten chłopak (siedzieć) na samej górze. On (machać) do mnie ręką. Teraz (się śmiać). Na pewno(widzieć) całe zoo. A teraz(się bujać) na drabince. O, (przechodzić) na drugą stronę, (zjeżdżać) po linie. Ja też tak (chcieć)!

7 Czasownik 77! Czasownik występuje w formach osobowych i nieosobowych. Formy osobowe wskazują na wykonawcę czynności. (ja) mam, (ty) masz, (oni) mają Formy nieosobowe nie ujawniają wykonawcy czynności. Formęnieosobowączasownikazakończonąna -ć lub -c nazywamy bezokolicznikiem. kłaść, wiedzieć, biec 5. Zamaluj na żółto pola z bezokolicznikami, a na niebiesko pola z czasownikami w formie osobowej. 6. Połącz czasowniki w formie osobowej z odpowiednimi bezokolicznikami. W bezokolicznikach otocz pętlą zakończenia.

8 3. osoba oni, one 2. osoba wy 1. osoba my 3. osoba on, ona, ono 2. osoba ty 1. osoba ja MAJĄ MACIE MAMY MA MASZ MAM 78 Nauka o języku! Czasownik odmienia się przez osoby i liczby. liczba pojedyncza liczba mnoga 1. osoba (1. os.) (ja) siedzę 1. osoba (my) siedzimy 2. osoba (2. os.) (ty) siedzisz 2. osoba (wy) siedzicie 3. osoba (3. os.) (on, ona, ono) siedzi 3. osoba (oni, one) siedzą 7. Zapisz odmianę czasownika mieć zaszyfrowaną lustrzanym pismem. Liczba pojedyncza Liczba mnoga 8. Uporządkuj rozsypankę. Wpisz wyrazy w odpowiednich miejscach. zwiedzamy zwiedza zwiedzają zwiedzasz zwiedzacie zwiedzam Liczba pojedyncza Liczba mnoga 1. osoba 1. osoba 2. osoba 2. osoba 3. osoba 3. osoba 9. Dopasuj opisy formy gramatycznej do podanych czasowników. 2. os. lm. 1. os. lm. 2. os. lp. 1. os. lp. 3. os. lm. 3. os. lp. pisze mieszkają śpiewasz idę oglądamy czytacie

9 Czasownik Uzupełnij zdania wyrazami w odpowiedniej formie zgodnie ze wskazówkami. jesteśmy bawią się widzę upływa wiesz (2. os. lp.), tato. Jednak (2. os. lm.) zadowoleni z wycieczki. (1. os. lp.),żemaluchomwspaniale (3. os. lp.) czas. (3. os. lm.) doskonale. 11. Wpisz w odpowiednich miejscach poniższe wyrazy. biegną mam niesiecie piszesz podchodzimy psuje robię rozmawiamy świeci płaczą widzisz wsiadacie 1. osoba liczby pojedynczej 2. osoba liczby pojedynczej 3. osoba liczby pojedynczej 1. osoba liczby mnogiej 2. osoba liczby mnogiej 3. osoba liczby mnogiej 12. Podpisz rysunki imionami chłopców, wiedząc, że Kacper mówi o tym, co się dzieje w tej chwili, Jaś o tym, co minęło, a Wojtek o tym, co się dopiero zdarzy.

10 80 Nauka o języku! Czasowniki występują w trzech czasach: teraźniejszym, przyszłym i przeszłym. W czasie teraźniejszym wskazują, że dana czynność właśnie się odbywa. odrabiam lekcje W czasie przyszłym że czynność dopiero się odbędzie. będę odrabiała lekcje W czasie przeszłym że już się odbyła. odrabiałam lekcje 13. Pomóż żabie dotrzeć do kamienia. Pamiętaj, że może się zatrzymywać tylko na liściach, na których zostały zapisane czasowniki w czasie przeszłym.

11 Czasownik Napisz po 3 zdania informujące o tym, co robiła Martyna we wtorek, co robi w środę i co będzie robić w czwartek. Co robiła? Co robi? Co będzie robić?! Czasowniki w liczbie pojedynczej w czasie przeszłym i przyszłym odmieniają się przez trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. czas przeszły czas przyszły (on) robił rodzaj męski będzie robił rodzaj męski (ona) robiła rodzaj żeński będzie robiła rodzaj żeński (ono) robiło rodzaj nijaki będzie robiło rodzaj nijaki Czasowniki w liczbie mnogiej w czasie przeszłym i przyszłym odmieniają się przez dwa rodzaje: męskoosobowy i niemęskoosobowy. czas przeszły czas przyszły (oni) robili rodzaj męskoosobowy będą robili rodzaj męskoosobowy (one) robiły rodzaj niemęskoosobowy będą robiły rodzaj niemęskoosobowy W czasie teraźniejszym nie można określić rodzaju czasownika.

12 82 Nauka o języku 15. a) Dopasuj czasowniki w odpowiednich formach do osób, które mogą ich użyć. będę pisać będę pisał będę pisała napiszę będziemy pisać będziemy pisali będziemy pisały napiszemy będziemy pisać będziemy pisali będziemy pisały napiszemy b) Czy wszystkie formy czasownika z ćwiczenia a można przyporządkować do osób na rysunkach? Jeśli nie, wskaż tę formę i wyjaśnij, dlaczego nie można jej użyć.

13 Czasownik Podkreśl czasowniki w tekście i określ ich formy gramatyczne (osoba, liczba, rodzaj, czas). Tam, gdzie nie można określić rodzaju, wstaw kreskę. Była sobota. Ze smacznego snu wybudził mnie dźwięk dzwonka... W drzwiach stali Zuzia i Kacper. Wojtek, ty jeszcze śpisz? Jest dziesiąta! Idziemy do zoo. krzyczała Zuzka. Idziesz? W zoo będziemy chodzili po linach! zachęcał Kacper. 17. Uzupełnij tekst czasownikami w odpowiednich formach gramatycznych. móc prosić ubolewać dopilnować postanowić zauważyć odpoczywać wyjechać spać My, król Bajdocjusz II, władca Ziemi Kolorowych Snów, (1.os.,lm.,cz.teraźniejszy) nad złym samopoczuciem naszych uczniów. Przerażeni przypadkami dreszczy, gorączki i omdleń, (1.os.,lm.,r.mos.,cz.przeszły), że każdy uczeń od dzisiaj (3.os.,lp.,r.m.,cz.przyszły) każdej nocy dziesięć godzin, w ciągu dnia zaś dziewczęta i chłopcy (3.os.,lm.,r.mos.,cz.przyszły) podczas krótkiej poobiedniej drzemki. Ponadto dzieci, które z powodu przemęczenia lub lęku przed klasówką nie Śpioszkowa. (3.os.,lm.,r.niemos.,cz.przeszły) (1. os., lm., cz. teraźniejszy) zasnąć, (3.os.,lm.,cz.przyszły) wszystkich nauczycieli, by jeśli jakąkolwiek oznakę zmęczenia czy niewyspania, informowali o tym komisję, która wypełnienia królewskich postanowień. na specjalny obóz do (3.os.,lm.,cz.przyszły) (3.os.,lp.,cz.przyszły)

14 84 Nauka o języku Przysłówek 1. a) Przeczytaj tekst. Przepis na miły dzień Wszędzie i zawsze się udaje! Weź sporą porcję humoru i wymieszaj ją z garścią świeżo zerwanych pomysłów. Następnie dodaj szczyptę przyjaźni i jedno dobrze utarte marzenie. Delikatnie wymieszaj wszystkie składniki i cierpliwie poczekaj, aż minie doba. Wtedy zacznij wszystko od początku. b) Zapisz pytania, na które odpowiadają wyróżnione wyrazy.! Przysłówek to nieodmienna część mowy, która określa jakąś czynność albo stan. Najczęściej odpowiada na pytania: jak? gdzie? kiedy? jak? dobrze gdzie? wszędzie kiedy? wtedy 2. Pokoloruj pola, na których się znajdują przysłówki.

15 Przysłówek Uzupełnij tekst przysłówkami tak, by powstał fragment historyjki. zimniej bardzo ciemno głośno nagle nieopodal później bezpiecznie wtedy zaraz daleko ( starego zamku) Niekrzycztak! zrobiło się,aja się boję, gdy nic nie widzę. (Nieco ) Robisięcoraz. Jeśli nie poszłyśmy za,to powinnyśmy dotrzeć do zamku. będziemy mogły przeczekać do rana. 4. a) Podkreśl przysłówki w podanym dialogu. Bojęsię,żetwójtatatakłatwosięniedomyśli,gdziejesteśmy. Prawdopodobnie się domyśli... Wie, że często dziadek zabierał mnie do zamku na spacery. Zawsze miło wspominaliśmy te wyprawy. b) Ułóż dalszy ciąg rozmowy koleżanek. Wykorzystaj co najmniej 4 z podanych przysłówków. zazwyczaj szybko wysoko ciepło jasno wtem nieoczekiwanie

16 86 Nauka o języku 5. Ustal, którą drogą dziewczynki doszły do zamku. Wskazują ją przysłówki. 6. Do podanych przysłówków dopisz inne ich formy według wzoru.

17 Przysłówek Dopisz przysłówki o przeciwstawnym znaczeniu. chudo mocno wąsko słodko jasno ładnie długo blisko ciepło twardo 8. Na podstawie rysunku poinstruuj dziewczynki, którędy powinny iść, by wrócić do domu. Wykorzystaj co najmniej 4 wybrane przysłówki. najpierw następnie potem wkrótce nieopodal później wtedy uważnie kilkakrotnie dokładnie szybko prosto ostrożnie

18 ~ I UNN.e-qKO.f ISBN I I II > Zeszyt ewiczen uzupemia i pomaga utrwalic materiaf zawarty w nowym podr~czniku Mi~dzy nami dla czwartej klasy szkoly podstawowej. Cwiczenia z zeszytu mozna wykonywac w trakcie lekcji i w domu. Nowe Mi~dzy nami- stworzone w dialogu z nauczycielami Najnowsza odslona jednej z najch~tniej wybieranych serii podr~cznik6w uwzgl~dnia uwagi ponad 500 polonist6w, wymagania nowej podstawy programowej i stan wiedzy uczni6w, kt6rzy uczyli si~ wedlug nowej podstawy w klasach 1-3. Zach,ca do czytania. Zawiera nowy, bardziej r6i:norodny zestaw tekst6w, kt6rych tematyka jest bliska problemom i doswiadczeniom uczni6w. Dba o edukacj' jqzykowct. Ortografii i gramatyki uczy od podstaw. Wzbogaca slownictwo, wspiera ksztafcenie poprawnosci stylistycznej i umiej~tnosci konstruowania wypowiedzi. Motywuje do dzlalanla. Czynny udziaf w lekcji zapewniaj~ aktywizuj~ce metody nauczania, ewiczenia odwol'uj~ce si~ do wiedzy pozaszkolnej, karty pracy, miniprojekty i sruchowiska. Zestaw dla ucznia: podrqcznik numer w wykazle MEN: 445/1/2012 dwie czqsci zeszytu ewiczen GDANSKIE WYDAWNICTWO OSWIATOWE