GOSPODARKA ODPADAMI NA ŚLĄSKU RYS HISTORYCZNY I WYZWANIA NA PRZYSZŁOŚĆ

Transkrypt

1 GOSPODARKA ODPADAMI NA ŚLĄSKU RYS HISTORYCZNY I WYZWANIA NA PRZYSZŁOŚĆ OCHRONA ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM HISTORIA I PRZYSZŁOŚĆ Prof. M. Jacek Łączny Główny Instytut Górnictwa, Zakład Terenów Poprzemysłowych i Gospodarki Odpadami j.laczny@gig.eu

2 Historia gospodarki odpadami na Śląsku jest węglem pisana 2

3 O CZYM BĘDZIE? 1. Gospodarka odpadami przemysłowymi Odpady górnicze Odpady energetyczne Odpady hutnicze 2. Gospodarka odpadami komunalnymi 3. I, niestety nie będzie o wszystkich problemach z tym związanych teraz i w przyszłości. 3

4 KRÓTKI RYS HISTORYCZNY LATA Czyli: od Planów Gospodarki Odpadami do Polityki Ekologicznej; od Ocen Oddziaływania na Środowisko do Ocen Zintegrowanych; od składowania i gospodarczego wykorzystania do przetwarzania odpadów do produktów. Konsekwentnie aż do przyjęcia do powszechnej akceptacji i politycznej i społecznej gospodarowania odpadami jako równoprawnego z ochroną powietrza, wód i zasobów Ziemi segmentu paradygmatu ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU. 4

5 WYDOBYCIE WĘGLA W POLSCE ( ) Źródło: Tajduś & Cała,

6 mln ton WYDOBYCIE WĘGLA W POLSCE ( ) rok Źródło: 6

7 KRZYWA ROZWOJU WYDOBYCIA WĘGLA NA ŚLĄSKU METAFORYCZNY OBRAZ KROKÓW MILOWYCH HISTORII GOSPODARKI ODPADAMI CEZURA CZASOWA WSTĄPIENIA DO EU 7

8 PODMIOTY GOSPODARCZE ( ) 8

9 JEDNOSTKI NAUKOWO-BADAWCZE ( ) IMBiGS (2002) 9

10 UCZELNIE ( ) UNIWERSYTET ŚL. (1968) POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA (1969) POLITECHNIKA ŚL. (1945) 10

11 WŁADZE WOJEWÓDZKIE I SAMORZĄDOWE ( ) URZĄD WOJEWÓDZKI SAMORZĄDY AGENDY WOJEWÓDZKIE I SAMORZĄDOWE 11

12 PROGRAMY I STRATEGIE ( ) WHO OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH (1980) WHO - OCENA STANU ŚRODOWISKA W AGLOMERACJI ŚLĄSKIEJ (1975) WOJEWÓDZKI PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA (Z PERSPEKTYWĄ DO 2000)

13 KTO WYTWARZAŁ ODPADY PRZEMYSŁOWE? ( ) 6,6 mln Mg EL. JAWORZNO III, EL. OPOLE ELEKTROWNIE: HALEMBA, ŁAZISKA, ŁAGISZA itd. KWK Ilość odpadu/mg węgla 0, , , UPS 1MWh 0,4 Mg MWh - 0,2 Mg INSTALACJE ODSIARCZANIA SPALIN NOWE ODPADY I PROBLEMY; ERA KOTŁÓW FLUIDALNYCH W TYM DO WSPÓŁSPALANIA I SPALANIA BIOMASY 13

14 ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW POWĘGLOWYCH W LATACH ,0 Wydobycie węgla w Polsce ( ) 4 000, , , , , , ,0 500,0 0,0 Mieszanka kruszywa węgiel węgiel granulat mułowy kruszywa lekkie carbohumus kruszywo budowlane Mieszanka kruszywa kruszywa inżynieryjne (kamień ogółem) podsadzka ceramika cement Źródło: T. Koperski, Haldex S.A. 14

15 tys. ton ODPADY (Z WYŁ. ODPADÓW KOMUNALNYCH) WG EUROPEJSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI W LATACH (WOJ. ŚLĄSKIE) Wydobycie węgla w Polsce ( ) Ogółem poddane odzyskowi unieszkodliwione magazynowane czasowo Odpady dotychczas składowane Źródło: GUS,

16 ODPADY (Z WYŁ. ODPADÓW KOMUNALNYCH) WG EUROPEJSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI 2007 W 2014R. (WOJ. ŚLĄSKIE) 40000, , , , , , , ,7 ogółem poddane odzyskowi 15000, ,0 5000,0 2543,1 unieszkodliwione przekazane innym odbiorcom Odpady wytworzone w ciągu roku magazynowane czasowo - 95,7 Źródło: GUS,

17 KTO WYTWARZAŁ ODPADY KOMUNALNE? LICZBA LUDNOŚCI NA ŚLĄSKU ( ) 4,9 mln (1990) 3,25 mln (1965) 4,6 mln (2014) 17

18 WYZWANIA DLA GOSPODAROWANIA ODPADAMI NA ŚLĄSKU ODPADY KOMUNALNE sprostanie wymaganiom tzw. ustawy śmieciowej ODPADY PRZEMYSŁOWE zwiększenie stopnia przetwarzania do produktów zbywalnych, wchodzących w obieg gospodarczy wykorzystanie potencjału ich właściwości fizykochemicznych do ochrony powierzchni poprzez wypełnianie historycznych (płytkich) wyrobisk górniczych 18

19 ODPADY KOMUNALNE - PALIWO ALTERNATYWNE OBECNIE PO Źródło: L. Róg, J. Proksa, I. Zborowska; Praca statutowa GIG 19

20 MAPA PUSTEK POGÓRNICZYCH Potencjalne możliwości lokowania odpadów przemysłowych ochrona powierzchni użytkowych 20

21 PRZYKŁADY DEFORMACJI TERENÓW NAD PŁYTKIMI WYROBISKAMI GÓRNICZYMI Zagrożenie powszechne związane z powstaniem zapadlisk na powierzchni Zagrożenia wodne Zagrożenia gazowe Zagrożenia wentylacyjno-pożarowe 21

22 Zapadlisko w Bochum Wattenscheid- Höntrop, w pobliżu zlikwidowanego szybu IV kopalni Vereinigte Maria Anna und Steinbank Zapadlisko w rejonie szybu V KWK Pniówek 22

23 PODZIĘKOWANIA: GUS Oddz. Katowice za przygotowanie i udostępnienie danych dotyczących gospodarki odpadami na Śląsku Firmie HALDEX S.A. za udostępnienie historycznych danych dotyczących zagospodarowania odpadów powęglowych 23

24 Dziękuję za uwagę! 24