Wykład 1 Makroekonomia zaawansowana rynek pracy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wykład 1 Makroekonomia zaawansowana rynek pracy"

Transkrypt

1 Wykład 1 Makroekonomia zaawansowana rynek pracy Leszek Wincenciak WNE UW

2 2/54 Plan wykładu: Wprowadzenie Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy Wybór między czasem wolnym i pracą Własności podaży pracy Zagregowana podaż pracy i stopa aktywności zawodowej Popyt na pracę w modelu neoklasycznym Bezrobocie w modelu neoklasycznym Wyjaśnienia bezrobocia Różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym

3 Wprowadzenie 3/54 Zakres przedmiotu Makroekonomia rynku pracy: 1. Wprowadzenie i podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy; model neoklasyczny podaży pracy 2. Bezrobocie równowagi model NAIRU 3. Podstawowy model płac efektywnościowych 4. Model płac efektywnościowych Shapiro-Stiglitza 5. Związki zawodowe i negocjacje płacowe 6. Teoria poszukiwań i połączeń (search and matching)

4 Wprowadzenie 4/54 Kwestie organizacyjne Literatura (zob. sylabus), notatki z wykładu, slajdy Bagliano F., Bertola G. (2004) Models for Dynamic Macroeconomics, Oxford University Press, chapter 5. Cahuc P., Zylberberg A. (2004) Labor Economics, MIT Press. Pissarides C. (2000) Equilibrium Unemployment Theory, MIT Press. Boeri T., van Ours J. (2011) Ekonomia niedoskonałych rynków pracy, Wolters Kluwer. Problem set - zestaw zadań do samodzielnego rozwiązywania (praca w grupach może być dobrym pomysłem) Dyżur: środa, godz , pok lwincenciak@wne.uw.edu.pl

5 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 5/54 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy

6 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 6/54 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy Definicja: bezrobocie jest stanem ekonomicznej aktywności oznaczającej chęć i zdolność do podjęcia pracy i jej aktywnego poszukiwania, w którym dane osoby pozostają bez zatrudnienia. Bezrobocie jest faktem większość teorii rynku pracy skupia się na wyjaśnieniu i opisie różnych aspektów bezrobocia (przyczyn, czasu trwania, trwałości itd.)

7 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 7/54 Podstawowe miary funkcjonowania rynku pracy Każdy członek populacji w wieku produkcyjnym może się znaleźć w jednym z poniższych stanów: Nieaktywni zawodowo (poza rynkiem pracy) N Aktywni zawodowo i: Bezrobotni U, lub Zatrudnieni E (pracodawcy i/lub pracownicy najemni) Trzy podstawowe miary: Wskaźnik aktywności zawodowej: a = Współczynnik zatrudnienia: e = Stopa bezrobocia: u = U E+U E N+E+U E+U N+E+U

8 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 8/54 Bezrobocie podlega dużym fluktuacjom, ale w długim okresie nie wykazuje trendu 10 8 United States Time Rysunek 1. Stopa bezrobocia, USA

9 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 9/54 Bezrobocia wykazuje się dużym stopniem uporczywości (persistence) Wykonawszy prostą regresję stopy bezrobocia względem stałej i jej opóźnionej wartości, otrzymalibyśmy np. takie wyniki: U t =0, ,8561U t 1, R 2 =0,733 (GBR, ) (20,2) U t =0, ,8567U t 1, R 2 =0,735 (USA, ) (17,7)

10 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 10/54 Bezrobocia wykazuje się dużym stopniem uporczywości (persistence) Zapiszmy stopę bezrobocia w formie ogólnej szeregu czasowego: U t = α 0 + α 1 U t 1. Wynika z tego, że wartość stacjonarna (granica) w długim okresie czasu wynosi U = α 0 1 α 1 czyli 4,96% dla GBR i 6,92% dla USA. Znajdźmy szybkość zbiegania do tej długookresowej równowagi. Widzimy, że: U 1 = α 0 + α 1 U 0 U 2 = α 0 + α 1 U 1 = α 0 + α 1 (α 0 + α 1 U 0 ). U t = α 0 [1 + α 1 + α α t 1 1 ]+α t 1U 0

11 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 11/54 Bezrobocia wykazuje się dużym stopniem uporczywości (persistence) Licząc sumę ciągu geometrycznego w nawiasie i wykorzystując definicję U, możemy zapisać: U t = α 0 1 α t 1 1 α 1 + α t 1 U 0 U t = U(1 α t 1)+α t 1U 0 U t U = α t 1 (U 0 U) Załóżmy, że U 0 nie równa się U. Ile okresów czasu (T )musi upłynąć, zanim połowa różnicy między U 0 a U zostanie wyeliminowana?

12 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 12/54 Bezrobocia wykazuje się dużym stopniem uporczywości (persistence) Możemy traktować T jako miarę tempa konwergencji (half-life): U T U α T 1 (U 0 U) = 1 2 (U 0 U) α T 1 = 1 2 Logarytmując stronami otrzymujemy: T = ln 2 ln α 1 Dla GBR i USA wynosi to ok. 4,5 lat!

13 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 13/54 Bezrobocie jest antycykliczne 6 Correlation = 0.844*** GDP growth rate U change Rysunek 2. Zmiana stopy bezrobocia i stopa wzrostu PKB, USA

14 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 14/54 Bezrobocie jest zróżnicowane między krajami... Rysunek 3. Stopa bezrobocia według krajów,

15 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 15/54... i według płci i grup wieku Tabela 1. Stopa bezrobocia według płci i grup wieku. Płeć Mężczyźni Kobiety Wiek 15 to to 64 Razem 15 to to 64 Razem Francja Niemcy Japonia Norwegia Polska GBR USA EU G OECD

16 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 16/54 Czas trwania bezrobocia jest zróżnicowany Rysunek 4. Średni czas trwania bezrobocia (miesiące) według krajów,

17 Podstawowe fakty stylizowane funkcjonowania rynku pracy 17/54 Coraz większy udział bezrobocia długoterminowego Rysunek 5. Bezrobocie długoterminowe (ponad 12 miesięcy) według krajów,

18 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 18/54 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy

19 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 19/54 Wybór między czasem wolnym i pracą Wybór między czasem wolnym i pracą Zakładamy, że konsument czerpie użyteczność z dwóch źródeł: ilości konsumowanych dóbr (zagregowanych do C z ceną znormalizowaną do 1) oraz ilości czasu wolnego (czasu poświęconego na czynności niezwiązane z pracą, L) funkcja użyteczności U(C, L) Całkowity czas dostępny do podziału T (godziny w ciągu dnia, miesiąca, roku itd.) Podaż pracy: h = T L Płaca rynkowa w Dochód pozapłacowy R

20 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 20/54 Wybór między czasem wolnym i pracą Wybór między czasem wolnym i pracą Własności preferencji: U C > 0, U L > 0, U CC < 0, U LL < 0, U CL > 0. Ograniczenie budżetowe: C w(t L)+R C + wl } wt {{ + R } (1) R 0 Problem optymalizacyjny: Max C,L U(C, L) p. w. C + wl R 0

21 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 21/54 Wybór między czasem wolnym i pracą Wybór między czasem wolnym i pracą Tworzymy funkcję Lagrange a: L(C, L, λ) =U(C, L)+λ(R 0 C wl) Warunki pierwszego rzędu: L λ =0: R 0 C wl =0 L C =0: U C (C, L) λ =0 L L =0: U L (C, L) λw =0

22 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 22/54 Wybór między czasem wolnym i pracą Rozwiązanie Jeśli oznaczymy wartości optymalne przez C, L i λ, z warunków pierwszego rzędu otrzymujemy: U L (C,L ) U C (C,L ) = w gdzie C + wl = R 0 (2) Intuicja: punkt optymalny leży na linii ograniczenia budżetowego a nachylenie krzywej obojętności równa się w nim nachyleniu linii ograniczenia. L jest dane niejawnie przez(2),zatem: L = μ(w, R 0 ). (3)

23 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 23/54 Wybór między czasem wolnym i pracą Wybór między czasem wolnym i pracą Rysunek 6. Optimum w wyborze między czasem wolnym i pracą.

24 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 24/54 Wybór między czasem wolnym i pracą Płaca progowa Kiedy rozwiązanie wewnętrzne zostanie osiągnięte? Kiedy dana osoba będzie skłonna oferować niezerową podaż pracy na rynku? Jest jasne, że stanie się to wtedy, gdy płaca będzie odpowiednio wysoka, by zapewnić bodziec do rezygnacji z czasu wolnego. Koszt alternatywny czasu wolnego rośnie wraz z płacą. Możemy odczytać z rysunku, jaka musiałaby być minimalna płaca, przy której dana jednostka wybiera punkt, w którym jest jej wszystko jedno, czy wejść na rynek pracy, czy pozostać poza nim. Taka płaca nazywana jest płacą progową.

25 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 25/54 Wybór między czasem wolnym i pracą Płaca progowa Punkt E musi leżeć na lewo od punktu A, w przeciwnym razie L = T i h =0. Jeśli krzywe obojętności są wypukłe, wówczas MRS CL = U L U C maleje w kierunku południowo-wschodnim wzdłuż krzywej obojętności. Wtedy: h>0 w A U L <w L=T w A = U L(R, T ) U C (R, T ) Płaca progowa w A zależy od wartości R i postaci funkcji użyteczności. Określa ona warunek aktywizacji na rynku pracy. U C

26 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 26/54 Własności podaży pracy Własności podaży pracy efekt substytucyjny i dochodowy Możemy teraz przeanalizować ciekawe wnioski ze statyki porównawczej (comparative statics). Po pierwsze, zbadamy wpływ wzrostu dochodu pozapłacowego R na podaż pracy. Aby to uczynić, policzmy różniczki zupełne z warunków pierwszego rzędu: dr + dw T dc dl w dw L =0 dc U CC + dl U CL dλ =0 dc U CL + dl U LL dλ w dwλ =0

27 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 27/54 Własności podaży pracy Comparative statics Możemy je zapisać w wygodniejszej formie: dc dl w = (T L)dw dr dλ +dc U CC +dl U CL =0 dλ w +dc U CL +dl U LL = λdw Jeśli interesuje nas teraz wpływ wzrostu R na L, możemypo prostu przyjąć, że dw =0(ceteris paribus) i podzielić stronami równania przez dr. Otrzymujemy wówczas: 0 1 w 1 U CC U CL w U CL U LL λ/ R C/ R L/ R = 1 0 0

28 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 28/54 Własności podaży pracy Comparative statics Korzystając z tw. Cramera znajdujemy L/ R: L R = 1 H U CC 0 w U CL 0 = 1 H 1 w U CC U CL = ( 1) ( U CL + wu CC ) H

29 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 29/54 Własności podaży pracy Comparative statics Sprawdźmy wartość i znak wyznacznika obrzeżonego Hesjanu H: Oznacza to, że: deth = w 2 U CC +2wU CL U LL > 0. L R > 0. Bazujemy na założeniu, że U CL > 0, czyli, że L jest dobrem normalnym. Otrzymany wynik sugeruje, że wzrost pozapłacowego dochodu jest czynnikiem demotywującym do pracy i podaż pracy maleje (rośnie popyt na czas wolny).

30 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 30/54 Własności podaży pracy Comparative statics: wpływ wzrostu dochodu pozapłacowego Rysunek 7. Wpływ wzrostu dochodu pozapłacowego na wybór optymalny.

31 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 31/54 Własności podaży pracy Comparative statics: wpływ wzrostu płacy Aby uchwycić skutek wzrostu płacy musimy trzy równania z różniczek zupełnych WPR podzielić stronami przez dw. Układ równań teraz przyjmuje postać: 0 1 w 1 U CC U CL w U CL U LL λ/ w C/ w L/ w = (T L) 0 λ

32 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 32/54 Własności podaży pracy Comparative statics: wpływ wzrostu płacy L w = 1 H = 1 H 0 1 (T L) 1 U CC 0 w U CL λ 1 0 w λ + (T L) H = 1 w U CC U CL = = λ (T L)( U CL + wu CC ) H = = U C (T L)( U CL + wu CC ) H 0

33 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 33/54 Własności podaży pracy Comparative statics: wpływ wzrostu płacy Wpływ wzrostu płacy na podaż pracy jest niejednoznaczny: wyższa płaca prowadzi do wzrostu podaży pracy (spadku popytu na czas wolny) jeśli efekt substytucyjny jest silniejszy od dochodowego, t.j. gdy (T L) jest małe lub U C duże gdy ktoś pracował stosunkowo mało lub miał niską płacę; wyższa płaca prowadzi do spadku podaży pracy (wzrostu popytu na czas wolny) jeśli efekt dochodowy jest silniejszy od substytucyjnego, t.j. gdy (T L) jest duże lub U C małe gdy ktoś pracował już stosunkowo dużo lub miał wysoką płacę.

34 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 34/54 Własności podaży pracy Comparative statics: wpływ wzrostu płacy Rysunek 8. Wpływ wzrostu płacy na optymalny wybór.

35 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 35/54 Własności podaży pracy Indywidualna podaż pracy Rysunek 9. Indywidualna podaż pracy.

36 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 36/54 Własności podaży pracy Dodatkowe ograniczenia Nasza analiza podaży pracy jest ograniczona w wielu aspektach: dzielimy czas tylko na dwie aktywności: pracę i czas wolny. Możliwe, że praca w gospodarstwie domowym jest w jakimś zakresie substytucyjna względem pracy rynkowej bardziej zaawansowane modele rozważają decyzję o podaży pracy jako wynik decyzji na poziomie całego gospodarstwa domowego kwestie siły przetargowej, przewag komparatywnych (przy jednakowych lub zróżnicowanych funkcjach użyteczności) kwestie międzyokresowe (cykl życia i przejście na emeryturę) inne koszty aktywności zawodowej (dojazdy do pracy, opieka nad dzieckiem itp.) wybór w ramach sztywnych godzin czasu pracy (oferowane miejsca pracy nie dają często możliwości swobodnego kształtowania czasu pracy)

37 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 37/54 Własności podaży pracy Dodatkowe ograniczenia Załóżmy, że mamy wybór pracować przez T L f godzin lub nie pracować wcale Niech punkt E przedstawia optimum nieograniczone. Jeśli E leży na lewo od E f, wtedy zgodzimy się pracować przez T L f godzin, przy czym naprawdę chcielibyśmy pracować jeszcze więcej Jeśli E leży na prawo od E f, wówczas podejmiemy pracy tylko wtedy, gdy punkt E A punkt przecięcia ograniczenia budżetowego z krzywą obojętności przechodzącą przez punkt A leży na lewo od punktu E f :wtejsytuacjinasza użyteczność z pracy będzie większa niż z nieaktywności Jeśli jednak punkt E A leży na prawo od E f,wówczasnie wchodzimy na rynek pracy (przymusowa nieaktywność) chcielibyśmy pracować przez T L godzin przy bieżącej płacy, ale doświadczamy ograniczeń, które nam na to nie pozwalają

38 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 38/54 Własności podaży pracy Dodatkowe ograniczenia Rysunek 10. Ograniczenie wyboru godzin pracy.

39 Podstawowy model neoklasycznej teorii podaży pracy 39/54 Zagregowana podaż pracy i stopa aktywności zawodowej Zagregowana podaż pracy i stopa aktywności zawodowej W obliczu ograniczeń wyboru godzin pracy, każda osoba ma wybór pracować przez h = T L f godzin lub nie pracować wcale W dużej populacji, płace progowe są zróżnicowane z powodu różnic w użyteczności i dochodach pozapłacowych; w A [0, + ) Niech rozkład płac progowych będzie opisany skumulowaną dystrybuantą Φ( ). Z definicji,φ(w) pokazuje część populacji, dla której płaca progowa jest niższa od bieżącej płacy rynkowej w jest to stopa aktywności zawodowej N Φ(w) zagregowana podaż pracy Ponieważ dφ(w)/dw > 0, to elastyczność zagregowanej podaży pracy jest również dodatnia, jeśli N jest stałe Decyzja o aktywności zawodowej zależy od wielu bodźców, niekoniecznie tylko płacowych

40 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym 40/54 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym

41 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym 41/54 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym Popyt na pracę jest popytem na czynniki produkcji, pochodnym względem popytu na dobra finalne. Firmy na rynku doskonale konkurencyjnym dążą do maksymalizacji krótkookresowych zysków przy danej funkcji produkcji (z określoną wielkością zatrudnionego kapitału i przy danej technologii): Y = AF (L, K), Y realna produkcja, K dany zasób kapitału, L zatrudnienie, A technologia. Przyjmuje się standardowe założenia dotyczące funkcji produkcji F ( ): F L > 0, F K > 0, F LL < 0, F KK < 0, F LK = F KL > 0.

42 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym 42/54 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym Firmy maksymalizują funkcję zysków krótkookresowych: π = PY WL Max L π = PAF(L, K) WL. dπ dl =0, AF L(L, K) =W/P. (4) Popyt na pracę (L D ) jest dany niejawnie przez równanie (4).

43 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym 43/54 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym Oznaczmy płacę realną jako w = W/P. Licząc różniczkę zupełną z (4) otrzymujemy: d(af L (L D, K)) = dw F L da + A(F LL dl D + F LK dk) =dw Uporządkowanie wyrazów daje: dl D = F L da F LK dk + 1 dw AF LL AF LL AF LL

44 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym 44/54 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym Własności popytu na pracę: ponieważ F LL < 0, to wzrost płacy realnej zmniejsza popyt na pracę ponieważ F LK > 0, to wzrost zasobu kapitału zwiększa popyt na pracę ponieważ F L > 0, to poprawa technologii również zwiększa popyt na pracę

45 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym 45/54 Popyt na pracę w modelu neoklasycznym Rysunek 11. Popyt na pracę w modelu neoklasycznym.

46 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 46/54 Bezrobocie w modelu neoklasycznym

47 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 47/54 Neoklasyczny rynek pracy Neoklasyczny rynek pracy charakteryzuje się: homogenicznością pracowników doskonałą konkurencją elastycznymi płacami, czyszczącymi rynek doskonałą informacją brakiem bezrobocia przymusowego Czy model neoklasyczny wystarcza do opisu funkcjonowania współczesnego rynku pracy?

48 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 48/54 Wyjaśnienia bezrobocia Wyjaśnienia bezrobocia Jeśli płace nie czyszczą rynku, a zatem występuje bezrobocie, to dlaczego nie spadają? Nie muszą niektórzy i tak nie chcą pracować Sztywność płac w dół może wynikać z ustawodawstwa płaca minimalna Płace efektywnościowe firmom może się opłacać utrzymywać płace powyżej poziomu czyszczącego rynek Siła przetargowa związków zawodowych Heterogeniczność pracowników i miejsc pracy poszukiwanie pracy i oferowanie miejsc pracy jest kosztowne

49 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 49/54 Różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym Czy możemy wyjaśnić różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym? Wykwalifikowani (skilled) i niewykwalifikowani (unskilled) jako czynniki produkcji zatrudniane przez firmę: gdzie F u F L u F ss 2 F < 0 L 2 s Y = G(L u,l s, K) =G(L u,l s, 1) F (L u,l s ), > 0,F s F L s > 0,F uu 2 F L 2 u < 0, oraz Reprezentatywna firma wybiera zatrudnienie dwóch typów pracowników tak, aby: max π PF(L u,l s ) W u L u W s L s. L u,l s

50 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 50/54 Różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym Maksymalizacja zysków prowadzi do standardowych warunków równości krańcowego produktu pracy z płacą realną: F u (L u,l s )= W u P w u F s (L u,l s )= W s P w s Te dwa warunki prowadzą do wyznaczenia popytu na pracę wysoko i nisko kwalifikowaną, L D u i LD s. Licząc różniczkę zupełną otrzymujemy: [ ] dls = 1 [ ][ ] Fuu F su dws dl u Δ F su F ss dw u gdzie Δ F ss F uu F 2 su > 0.

51 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 51/54 Różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym Funkcje popytu na pracę można zatem przedstawić następująco: L D s = L D s (w s,w u ), L D u = L D u (w s,w u ). Oczywiste jest, że własne efekty płac realnych są ujemne z powodu malejących krańcowych produktywności: L D ss LD s w s = F uu Δ < 0, LD uu LD u w u = F ss Δ < 0. Jakie są jednak efekty krzyżowe płac realnych? Dodatkowe założenie wysoko i nisko kwalifikowani są traktowani jako czynniki (niedoskonale) substytucyjne, zatem efekty krzyżowe są dodatnie. Wzrost płac osób nisko kwalifikowanych spowoduje zatem wzrost popytu na pracowników wysoko kwalifikowanych i vice versa.

52 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 52/54 Różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym W celu domknięcia modelu, przyjmijmy proste założenie, że podaż pracy obu rodzajów jest całkowicie nieelastyczna: L S s = L s L S u = L u

53 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 53/54 Różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym Implikacje Przy elastycznych płacach występuje pełne zatrudnienie obu rodzajów pracowników (z premią płacową w s /w u ) Przy wiążącej, niezależnej od kwalifikacji, płacy minimalnej w nisko kwalifikowani doświadczą bezrobocia. W jaki sposób mu przeciwdziałać? znieść płacę minimalną (rozpiętości dochodowe) subsydiować zatrudnienie pracowników nisko kwalifikowanych zatrudniać nisko kwalifikowanych w sektorze publicznym kształcić nisko kwalifikowanych aby stali się wysoko kwalifikowani (inwestycja w kapitał ludzki może się zwrócić)

54 Bezrobocie w modelu neoklasycznym 54/54 Różnice w bezrobociu między grupami wysoko i nisko wykwalifikowanych w modelu neoklasycznym Równowaga na rynku pracy w s L D s (w s, w) w u w s w s w w L D s (w s,w u) w u L D u (w s,w u ) L D u (ws,w u ) L s L s L u L u

Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi

Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi Pytanie 1. a) Jeśli gospodarstwo domowe otrzyma spadek, będzie miało dodatkowe możliwości konsumpcji bez konieczności dalszej pracy. Jego linia

Bardziej szczegółowo

Wykład 5 Negocjacje płacowe i związki zawodowe na rynku pracy

Wykład 5 Negocjacje płacowe i związki zawodowe na rynku pracy Wykład 5 Negocjacje płacowe i związki zawodowe na rynku pracy Leszek Wincenciak Uniwersytet Warszawski 2/39 Plan wykładu: Wprowadzenie Modele zachowań związków zawodowych Wprowadzenie Model monopolistycznego

Bardziej szczegółowo

Maksymalizacja zysku

Maksymalizacja zysku Maksymalizacja zysku Na razie zakładamy, że rynki są doskonale konkurencyjne Firma konkurencyjna traktuje ceny (czynników produkcji oraz produktów jako stałe, czyli wszystkie ceny są ustalane przez rynek

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia rynku pracy Zadania przykładowe

Makroekonomia rynku pracy Zadania przykładowe Makroekonomia rynku pracy Zadania przykładowe dr Leszek Wincenciak Zadanie 1 Przyjmijmy, że funkcja użyteczności dla pewnego konsumenta dana jest w postaci: U(C, L) =α ln C +(1 α)lnl, gdziec oznacza wielkość

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ bezrobocie frykcyjne

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia II Rynek pracy

Makroekonomia II Rynek pracy Makroekonomia II Rynek pracy D R A D A M C Z E R N I A K S Z K O Ł A G Ł Ó W N A H A N D L O W A W W A R S Z A W I E K A T E D R A E K O N O M I I I I 2 RÓŻNE TYPY BEZROBOCIA Bezrobocie przymusowe To liczba

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I Ćwiczenia

Makroekonomia I Ćwiczenia Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 2 Karol Strzeliński 1 Rynek Pracy Rynek, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy

Bardziej szczegółowo

Otwartość gospodarki a rynek pracy

Otwartość gospodarki a rynek pracy Wykład 10 Otwartość gospodarki a rynek pracy Plan wykładu 1. Migracje 2. Handel zagraniczny 1 1. Migracje 1/14 Kraje pochodzenia 1. Migracje 2/14 Stopa imigracji w Europie zbliża się do amerykańskiej (ale

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy, teraz: wyjaśniamy!!

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i Imię zł 100 zł 129 zł 260 zł 929 zł 3. Jeżeli wraz ze wzrostem dochodu, maleje popyt na dane dobro to jest to: (2 pkt)

Nazwisko i Imię zł 100 zł 129 zł 260 zł 929 zł 3. Jeżeli wraz ze wzrostem dochodu, maleje popyt na dane dobro to jest to: (2 pkt) Nazwisko i Imię... Numer albumu... A 1. Utrata wartości dobra kapitałowego w ciągu roku będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji nazywana jest: (2 pkt) ujemnym przepływem pieniężnym

Bardziej szczegółowo

MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY

MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY Wykład: MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY Wielka depresja w USA, 1929-1933 Stopa bezrobocia w USA w 1933 r. 25,2% Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników dotyczące

Bardziej szczegółowo

Wykład IV. Rynki czynników produkcji podaż pracy

Wykład IV. Rynki czynników produkcji podaż pracy Wykład IV Rynki czynników produkcji podaż pracy Substytucyjny i dochodowy efekt wzrostu płac Dochód 1440 R w = 60zl 480 P C B w = 20zl A 0 8 12 16 19 24 Czas Efekt substytucyjny wolny Efekt dochodowy Q

Bardziej szczegółowo

Rynek Pracy. 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy

Rynek Pracy. 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy Rynek Pracy 0 Podstawowe definicje 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy 0 http://www.stat.gov.pl/gus/ definicje_plk_html.htm?id=dzi-23.htm

Bardziej szczegółowo

Wykład 6: Rynki pracy i bezrobocie

Wykład 6: Rynki pracy i bezrobocie : Rynki pracy i bezrobocie Makroekonomia II Zima 2017/2018 - SGH Jacek Suda Rynek pracy, zatrudnienie i bezrobocie W modelu wzrostu założyliśmy, że liczba pracujących = liczba ludzi w gospodarce Tak wcale

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy i bezrobocie

Rynek pracy i bezrobocie Rynek pracy i bezrobocie Podstawowe definicje na rynku pracy: Ludność w wieku produkcyjnym w zależności od definicji przyjmowanej przez urząd statystyczny ludność w wieku 15 lat i więcej lub ludność w

Bardziej szczegółowo

1) Granica możliwości produkcyjnych Krzywa transformacji jest to zbiór punktów reprezentujących różne kombinacje ilościowe dwóch produktów, które gospodarka narodowa może wytworzyć w danym okresie przy

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 - ćwiczenia. mgr Małgorzata Kłobuszewska Rynek pracy, inflacja

Makroekonomia 1 - ćwiczenia. mgr Małgorzata Kłobuszewska Rynek pracy, inflacja Makroekonomia 1 - ćwiczenia mgr Małgorzata Kłobuszewska Rynek pracy, inflacja Przed kolokwium 90 minut Kilka zadań testowych (nie więcej niż 10), raczej z pierwszej części materiału (PKB, rynek pracy,

Bardziej szczegółowo

6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym

6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym Spis treœci Przedmowa do wydania ósmego... 11 Przedmowa do wydania siódmego... 12 Przedmowa do wydania szóstego... 14 1. UWAGI WSTĘPNE... 17 1.1. Przedmiot i cel ekonomii... 17 1.2. Ekonomia pozytywna

Bardziej szczegółowo

Wykład 18: Efekt przestrzelenia. Efekt Balassy-Samuelsona. Gabriela Grotkowska

Wykład 18: Efekt przestrzelenia. Efekt Balassy-Samuelsona. Gabriela Grotkowska Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 18: Efekt przestrzelenia. Efekt Balassy-Samuelsona Gabriela Grotkowska Plan wykładu Kurs walutowy miedzy

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Międzyokresowy handel i konsumpcja Międzyokresowy handel występuje gdy zasoby mogą być transferowane w czasie, czyli gdy

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO

ROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO Samer Masri ROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO Najbardziej rewolucyjnym aspektem ogólnej teorii Keynesa 1 było jego jasne i niedwuznaczne przesłanie, że w odniesieniu do

Bardziej szczegółowo

Decyzje konsumenta I WYBIERZ POPRAWNE ODPOWIEDZI

Decyzje konsumenta I WYBIERZ POPRAWNE ODPOWIEDZI Decyzje konsumenta I WYBIERZ POPRAWNE ODPOWIEDZI 1. Dobrami podrzędnymi nazywamy te dobra: a. które nie mają bliskich substytutów b. na które popyt maleje w miarę wzrostu dochodów konsumenta, przy pozostałych

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1. Modele graficzne

Makroekonomia 1. Modele graficzne Makroekonomia 1 Modele graficzne Obieg okrężny $ Gospodarstwa domowe $ $ $ $ $ Rynek zasobów $ Rynek finansowy $ $ Rząd $ $ $ $ $ $ $ Rynek dóbr i usług $ Firmy $ Model AD - AS Popyt zagregowany (AD) Popyt

Bardziej szczegółowo

I = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ

I = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ realna stopa procentowa KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA koszty produkcji ponoszone przez producentów są jednocześnie wynagrodzeniem za czynniki produkcji (płaca, zysk, renta), a tym

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej

Makroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej Makroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy,

Bardziej szczegółowo

Poniższy rysunek obrazuje zależność między rynkiem pracy a krzywą AS tłumaczy jej dodatnie nachylenie.

Poniższy rysunek obrazuje zależność między rynkiem pracy a krzywą AS tłumaczy jej dodatnie nachylenie. AS a rynek pracy Poniższy rysunek obrazuje zależność między rynkiem pracy a krzywą AS tłumaczy jej dodatnie nachylenie. AS Zakładając, że jedynym (lub najważniejszym) czynnikiem produkcji jest praca, możemy

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 14. Inwestycje. dr Dagmara Mycielska dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 14. Inwestycje. dr Dagmara Mycielska dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 14. Inwestycje dr Dagmara Mycielska dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak 2 Plan wykładu Inwestycje a oczekiwania. Neoklasyczna teoria inwestycji i co z niej wynika Teoria q Tobina

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia. Wykład 5

Mikroekonomia. Wykład 5 Mikroekonomia Wykład 5 Model czystej wymiany Brak produkcji, tylko zasoby początkowe, czyli nie wiadomo jak czynniki produkcji zostały przekształcone w produkt końcowy. Równowaga ogólna: wszystkie rynki

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a )

ZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a ) przeciętny poziom cen MODEL ZAGREGOWANEGO POPYTU I ZAGREGOWANEJ PODAŻY ZAŁOŻENIA Dochód narodowy (Y) jest równy produktowi krajowemu brutto (PKB). Y = K + I + G Neoklasycyzm a keynesizm Badamy zależność

Bardziej szczegółowo

MODEL AD-AS : MIKROPODSTAWY

MODEL AD-AS : MIKROPODSTAWY Makroekonomia II Wykład 8 MODEL AD-AS : MIKROODSTAW Wykład 8 lan MODEL AD-AS : MIKROODSTAW 1.1 Długookresowa krzywa AS 1.2 Sztywność cen 1.3 Sztywność nominalnych płac 2.1 Zagregowany popyt 2.2 Równowaga

Bardziej szczegółowo

Temat 1 Nowa Teoria Handlu Model Dixita-Stiglitza

Temat 1 Nowa Teoria Handlu Model Dixita-Stiglitza Temat 1 Nowa Teoria Handlu dr Leszek Wincenciak WNE UW 2/35 Plan wykładu: Informacje Wprowadzenie Neoklasyczna teoria handlu przypomnienie Niedostatki neoklasycznej teorii handlu Nowa Teoria Handlu Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

MIKROEKONOMIA. Wykład 3 Mikroanaliza rynku 1 MIKROANALIZA RYNKU

MIKROEKONOMIA. Wykład 3 Mikroanaliza rynku 1 MIKROANALIZA RYNKU Wykład 3 Mikroanaliza rynku 1 MIKROANALIZA RYNKU 1. POPYT Popyt (zapotrzebowanie) - ilość towaru, jaką jest skłonny kupić nabywca po ustalonej cenie rynkowej, dysponując do tego celu odpowiednim dochodem

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak Plan wykładu 1. Krótkookresowe wahania koniunktury Dynamiczny model zagregowanego popytu i podaży: skutki

Bardziej szczegółowo

Model Davida Ricardo

Model Davida Ricardo Model Davida Ricardo mgr eszek incenciak 15 lutego 2005 r. 1 Założenia modelu Analiza w modelu Ricardo opiera się na następujących założeniach: istnieje doskonała konkurencja na rynku dóbr i rynku pracy;

Bardziej szczegółowo

Podaż firmy. Zakładamy, że firmy maksymalizują zyski

Podaż firmy. Zakładamy, że firmy maksymalizują zyski odaż firmy Zakładamy, że firmy maksymalizują zyski Inne cele działalności firm: Maksymalizacja przychodów Maksymalizacja dywidendy Maksymalizacja zysków w krótkim okresie Maksymalizacja udziału w rynku

Bardziej szczegółowo

Teoria wyboru konsumenta. Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj

Teoria wyboru konsumenta. Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj Teoria wyboru konsumenta Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj Teoria wyboru konsumenta 1) Przedmiot wyboru konsumenta na rynku towarów. 2) Zmienne decyzyjne, parametry rynkowe i preferencje jako warunki wyboru.

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA wykład 3 TEORIA WYBORU KONSUMENTA. Prowadzący zajęcia: dr inż. Magdalena Węglarz Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania

EKONOMIA wykład 3 TEORIA WYBORU KONSUMENTA. Prowadzący zajęcia: dr inż. Magdalena Węglarz Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania EKONOMIA wykład 3 TEORIA WYBORU KONSUMENTA Prowadzący zajęcia: dr inż. Magdalena Węglarz Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania PLAN WYKŁADU 1. Model wyboru konsumenta 1. Dochód konsumenta

Bardziej szczegółowo

Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon

Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06 dr Adam Salomon : ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą

Bardziej szczegółowo

Podział zysków między kluby a zrównoważone współzawodnictwo

Podział zysków między kluby a zrównoważone współzawodnictwo Podział zysków między kluby a zrównoważone współzawodnictwo Paweł Strawiński Wydział Nauk Ekonomicznych UW The theory of Perfect Game: Competitive Balance in Monopoly Sport Leagues John Vrooman, Review

Bardziej szczegółowo

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów, WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia W modelu klasycznym wielkość PKB jest określana przez stronę podażową. Mamy 2 czynniki

Bardziej szczegółowo

Wykład III Przewaga komparatywna

Wykład III Przewaga komparatywna Wykład III Przewaga komparatywna W prezentacji zostały wykorzystane slajdy pomocnicze do książki: Microeconomics, R.S.Pindyck D.L.Rubinfeld. Możliwości produkcyjne - Dwa dobra, które Robinson może produkować:

Bardziej szczegółowo

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca ELEMENTY EKONOMII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Klasa: I TE Liczba godzin w tygodniu: 3 godziny Numer programu: 341[02]/L-S/MEN/Improve/1999 Prowadzący: T.Kożak- Siara I Ekonomia jako nauka o gospodarowaniu

Bardziej szczegółowo

Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA

Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA Ekonomia Wykład dla studentów WPiA Wykład 8: Podstawy popytu na czynniki produkcji: pracę i kapitał. Technologia produkcji. Decyzje konsumentów: podaż pracy i kapitału. Współzależność działania rynków

Bardziej szczegółowo

Krótkookresowe wahania produkcji. Model AD/AS

Krótkookresowe wahania produkcji. Model AD/AS Krótkookresowe wahania produkcji. Model AD/AS Makroekonomia II Joanna Siwińska-Gorzelak Plan wykładu Wyprowadzenie krzywych podaży Wyprowadzenie krzywej popytu Prezentacja skutków szoków popytowych i podażowych

Bardziej szczegółowo

6. Teoria Podaży Koszty stałe i zmienne

6. Teoria Podaży Koszty stałe i zmienne 6. Teoria Podaży - 6.1 Koszty stałe i zmienne Koszty poniesione przez firmę zwykle są podzielone na dwie kategorie. 1. Koszty stałe - są niezależne od poziomu produkcji, e.g. stałe koszty energetyczne

Bardziej szczegółowo

Zadania z ekonomii matematycznej Teoria konsumenta

Zadania z ekonomii matematycznej Teoria konsumenta Paweł Kliber Zadania z ekonomii matematycznej Teoria konsumenta Zad Dla podanych niżej funcji użyteczności: (a u (x x = x + x (b u (x x = x x (c u (x x = x x (d u (x x = x x 4 (e u (x x = x + x = x + x

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 12. Oczekiwania w makroekonomii. Konsumpcja. dr Dagmara Mycielska dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 12. Oczekiwania w makroekonomii. Konsumpcja. dr Dagmara Mycielska dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 12. Oczekiwania w makroekonomii. Konsumpcja dr Dagmara Mycielska dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak 2 Plan wykładu Cel: rola oczekiwań w decyzjach dotyczących konsumpcji oraz inwestycji.

Bardziej szczegółowo

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Leon Walras

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Leon Walras Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Leon Walras 06.12.2016 Leon Walras (1834 1910) Jeden z dwóch ojców neoklasycznej mikroekonomii (drugim Marshall) Nie był tak dobrym matematykiem jak niektórzy inni ekonomiści

Bardziej szczegółowo

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Popyt

2010 W. W. Norton & Company, Inc. Popyt 2010 W. W. Norton & Company, Inc. Popyt Własności Funkcji Popytu Statyka porównawcza funkcji popytu pokazuje jak zmienia się funkcja popytu x 1 *(p 1,p 2,y) i x 2 *(p 1,p 2,y) gdy zmianie ulegają ceny

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia zaawansowana, rynek pracy

Makroekonomia zaawansowana, rynek pracy Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych Makroekonomia zaawansowana, rynek pracy Zestaw zadań: Leszek Wincenciak, Rozwiązania: Marcin Bielecki Zadanie 4 a Sekwencyjny proces zatrudniania FIFO.

Bardziej szczegółowo

Zestaw 3 Optymalizacja międzyokresowa

Zestaw 3 Optymalizacja międzyokresowa Zestaw 3 Optymalizacja międzyokresowa W modelu tym rozważamy optymalny wybór konsumenta dotyczący konsumpcji w okresie obecnym i w przyszłości. Zakładając, że nasz dochód w okresie bieżącym i przyszłym

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia. Wykład 4

Mikroekonomia. Wykład 4 Mikroekonomia Wykład 4 Ekonomia dobrobytu Na rynku doskonale konkurencyjnym, na którym występuje dwóch konsumentów scharakteryzowanych wypukłymi krzywymi obojętności, równowaga ustali się w prostokącie

Bardziej szczegółowo

MODEL AS-AD. Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie.

MODEL AS-AD. Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie. MODEL AS-AD Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie. KRZYWA AD Krzywą AD wyprowadza się z modelu IS-LM Każdy punkt

Bardziej szczegółowo

Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści

Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop. 2017 Spis treści Przedmowa 9 Wprowadzenie 10 Część I. Główne kierunki ekonomii a teoria dynamicznej gospodarki 25

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Dlaczego wzrost gospodarczy? Model wzrostu Harroda-Domara.

Plan wykładu. Dlaczego wzrost gospodarczy? Model wzrostu Harroda-Domara. Plan wykładu Dlaczego wzrost gospodarczy? Model wzrostu Harroda-Domara. Model wzrostu Solowa. Krytyka podejścia klasycznego wstęp do endogenicznych podstaw wzrostu gospodarczego. Potrzeba analizy wzrostu

Bardziej szczegółowo

3. O czym mówi nam marginalna (krańcowa) produktywność:

3. O czym mówi nam marginalna (krańcowa) produktywność: Ʊ1. 诲眤诲眤眪 眪 Zbiór produkcyjny: a) to zbiór wszystkich nakładów czynników produkcji, b) wykazuje możliwe techniki wytwarzania, c) pokazuje techniczne możliwości, d) poprawne są odpowiedzi a, c, e) poprawne

Bardziej szczegółowo

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 3

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 3 Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 3 Elastyczność popytu i podaży, Wybór konsumenta efekt substytucyjny i dochodowy Tomasz Gajderowicz. Agenda Kartkówka Elastyczność popytu i podaży Wybór konsumenta

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA WYKŁAD VI: MODEL IS-LM/AS-AD OGÓLNE RAMY DLA ANALIZY MAKROEKONOMICZNEJ Linia FE: Równowaga na rynku pracy Krzywa IS: Równowaga na rynku dóbr Krzywa LM: Równowaga

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/26 Plan wykładu: Prosty model keynesowski

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia. Jan Baran

Makroekonomia. Jan Baran Makroekonomia Jan Baran Model Keynesowski a klasyczny Model Keynesowski Sztywność cen i płac analiza krótkookresowa Możliwe niepełne wykorzystanie czynników produkcji (dopuszcza istnienie bezrobocia) Produkt

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 4-5. Dynamiczny model DAD/DAS, część 3. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 4-5. Dynamiczny model DAD/DAS, część 3. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 4-5. Dynamiczny model DAD/DAS, część 3 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak 2 Plan wykładu Zakłócenia w modelu DAD/DAS: Wzrost produkcji potencjalnej; Zakłócenie podażowe

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011 Instytut Ekonomiczny Kierunek studiów: Ekonomia Kod kierunku: 04.9 Specjalność: brak 1. PRZEDMIOT

Bardziej szczegółowo

Modele płac motywacyjnych

Modele płac motywacyjnych Modele płac motywacyjnych Podejście klasyczne zakłada, że praca jest takim samym czynnikiem produkcji jak inne, np. kapitał Ale tylko pracownicy mogą wybierać, czy wkładać w pracę mniejszy czy większy

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż

Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Horyzont czasu w makroekonomii Długi okres Ceny są elastyczne i

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I. Jan Baran

Makroekonomia I. Jan Baran Makroekonomia I Jan Baran Model klasyczny a keynesowski W prostym modelu klasycznym zakładamy, że produkt zależy jedynie od nakładów czynników produkcji i funkcji produkcji. Nie wpływają na niego wprowadzone

Bardziej szczegółowo

Kolokwium I z Makroekonomii II Semestr zimowy 2014/2015 Grupa I

Kolokwium I z Makroekonomii II Semestr zimowy 2014/2015 Grupa I Kolokwium I z Makroekonomii II Semestr zimowy 2014/2015 Grupa I Czas trwania kolokwium wynosi 45 minut. Należy rozwiązać dwa z trzech zamieszczonych poniżej zadań. Za każde zadanie można uzyskać maksymalnie

Bardziej szczegółowo

I. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin /

I. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin / PROPOZYCJA ROZKŁADU MATERIAŁU NAUCZANIA PRZEDMIOTU PODSTAWY EKONOMII dla zawodu: technik ekonomista-23,02,/mf/1991.08.09 liceum ekonomiczne, wszystkie specjalności, klasa I, semestr pierwszy I. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

ZESTAW 5 FUNKCJA PRODUKCJI. MODEL SOLOWA (Z ROZSZERZENIAMI)

ZESTAW 5 FUNKCJA PRODUKCJI. MODEL SOLOWA (Z ROZSZERZENIAMI) ZESTAW 5 FUNKCJA PRODUKCJI. MODEL SOLOWA (Z ROZSZERZENIAMI) Zadanie 5.1 Dla podanych funkcji produkcji sprawdź, czy spełniają one warunki stawiane neoklasycznym funkcjom produkcji. Jeśli tak, zapisz je

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Stopa bezrobocia NAIRU

Wykład 2 Stopa bezrobocia NAIRU Wykład 2 Stopa bezrobocia NAIRU Leszek Wincenciak WNE UW 2/47 Plan wykładu: Trade-off między inflacją a bezrobociem Wprowadzenie Prosty model Krzywa Phillipsa NAIRU Stopa bezrobocia równowagi Skutki szoków

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia. Jan Baran

Makroekonomia. Jan Baran Makroekonomia Jan Baran Model Keynesowski a klasyczny Model Keynesowski Sztywność cen i płac analiza krótkookresowa Możliwe niepełne wykorzystanie czynników produkcji (dopuszcza istnienie bezrobocia) Produkt

Bardziej szczegółowo

Analiza cykli koniunkturalnych model ASAD

Analiza cykli koniunkturalnych model ASAD Analiza cykli koniunkturalnych model AS odstawowe założenia modelu: ceny i płace mogą ulegać zmianom (w odróżnieniu od poprzednio omawianych modeli) punktem odniesienia analizy jest obserwacja poziomu

Bardziej szczegółowo

Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 4 Teoria optymalnych obszarów walutowych Koszty Unii Walutowej

Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 4 Teoria optymalnych obszarów walutowych Koszty Unii Walutowej Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz Wykład 4 Teoria optymalnych obszarów walutowych Koszty Unii Walutowej http://www.zie.pg.gda.pl/~jwo/ email: jwo@zie.pg.gda.pl Teoria optymalnych

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Kaedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Sposoby usalania płac w gospodarce Jednym z głównych powodów, dla kórych na rynku pracy obserwujemy poziom bezrobocia wyższy

Bardziej szczegółowo

9 Funkcje Użyteczności

9 Funkcje Użyteczności 9 Funkcje Użyteczności Niech u(x) oznacza użyteczność wynikającą z posiadania x jednostek pewnego dobra. Z założenia, 0 jest punktem referencyjnym, czyli u(0) = 0. Należy to zinterpretować jako użyteczność

Bardziej szczegółowo

Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW

Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW Wprowadzenie Gdyby praca była jedynym czynnikiem produkcji, przewaga komparatywna mogłaby

Bardziej szczegółowo

Model klasyczny. popyt na czynnik. ilość czynnika

Model klasyczny. popyt na czynnik. ilość czynnika Model klasyczny W modelu Keynesa wielkość produkcji określała suma wydatków, np.: Y C + I + G + NX W modelu klasycznym wielkość PKB jest określana przez stronę podażową. Mamy 2 czynniki produkcji (K i

Bardziej szczegółowo

Wykład VII. Równowaga ogólna

Wykład VII. Równowaga ogólna Wykład VII Równowaga ogólna Efektywnośd w produkcji Założenia: 2 czynniki produkcji: kapitał (K) i praca (L) Produkcja 2 dóbr: żywnośd (f) i ubrania (c) Doskonała konkurencja na rynku czynników produkcji,

Bardziej szczegółowo

Jak mierzyć reakcję popytu lub podaży na zmianę ceny?

Jak mierzyć reakcję popytu lub podaży na zmianę ceny? Jak mierzyć reakcję popytu lub podaży na zmianę ceny? Oczywistym miernikiem jest nachylenie krzywych popytu i podaży Np. obniżka ceny o 1 zł każdorazowo powoduje zwiększenie popytu na kajzerki o 20 sztuk

Bardziej szczegółowo

C~A C > B C~C Podaj relacje indyferencji, silnej i słabej preferencji. Zapisz zbiór koszyków indyferentnych

C~A C > B C~C Podaj relacje indyferencji, silnej i słabej preferencji. Zapisz zbiór koszyków indyferentnych ZADANIA EGZAMIN EKONOMIA MATEMATYCZNA TEORIA POPYTU a. Podaj iloczyn kartezjański zbiorów X={,3,4}, Y={,} b. Narysuj iloczyn kartezjański zbiorów X=[,], Y=[,3]. Dane są punkty A(3,4) i B(,). Oblicz odległość

Bardziej szczegółowo

Spis treêci. www.wsip.com.pl

Spis treêci. www.wsip.com.pl Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 4-5. Dynamiczny model DAD/DAS, część 3. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 4-5. Dynamiczny model DAD/DAS, część 3. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 4-5. Dynamiczny model DAD/DAS, część 3 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak 2 Plan wykładu Zakłócenia w modelu DAD/DAS: Wzrost produkcji potencjalnej; Zakłócenie podażowe

Bardziej szczegółowo

Factor specific model

Factor specific model Opracował Jan J. ichałek actor specific model odel rozwinięty przez. Samuelsona i R. Jones'a sformalizowany przez J. Neary. Założenia: 1. rodukcja dwóch dóbr: (przemysłowe, manufactures) i (żywność, food);

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 1. Informacje wstępne. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 1. Informacje wstępne. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 1. Informacje wstępne Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak Plan wykładu Zasady zaliczenia przedmiotu i jego organizacja Plan ramowy wykładu, czyli co wiemy po Makroekonomii

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska

Makroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska Makroekonomia 1 dla MSEMen Gabriela Grotkowska Struktura wykładu Inflacja, bezrobocie i PKB Krzywa Philipsa w ujęciu tradycyjnym Przyczyny sztywności na rynku pracy: czemu płace dostosowują się w wolnym

Bardziej szczegółowo

88. Czysta stopa procentowa. 89. Rynkowa (nominalna) stopa procentowa. 90. Efektywna stopa procentowa. 91. Oprocentowanie składane. 92.

88. Czysta stopa procentowa. 89. Rynkowa (nominalna) stopa procentowa. 90. Efektywna stopa procentowa. 91. Oprocentowanie składane. 92. 34 Podstawowe pojęcia i zagadnienia mikroekonomii 88. zysta stopa procentowa zysta stopa procentowa jest teoretyczną ceną pieniądza, która ukształtowałaby się na rynku pod wpływem oddziaływania popytu

Bardziej szczegółowo

First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit. Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego WNE UW mgr Leszek Wincenciak.

First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit. Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego WNE UW mgr Leszek Wincenciak. Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego WNE UW mgr Leszek Wincenciak Model Ricardo 1. Założenia modelu First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit 1. Założenia modelu występują dwa

Bardziej szczegółowo

Teorie migracji Ekonomiczno społeczne skutki migracji Otwarcie niemieckiego rynku pracy:

Teorie migracji Ekonomiczno społeczne skutki migracji Otwarcie niemieckiego rynku pracy: Łukasz Pokrywka 23.05.2011 Teorie migracji Ekonomiczno społeczne skutki migracji Otwarcie niemieckiego rynku pracy: o Emigracja Polaków po przystąpieniu do UE o Sytuacja społeczno-gospodarcza Niemiec o

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia -Ćwiczenia Ćwiczenia 4: Podaż i równowaga rynkowa

Mikroekonomia -Ćwiczenia Ćwiczenia 4: Podaż i równowaga rynkowa Mikroekonomia -Ćwiczenia Ćwiczenia 4: Podaż i równowaga rynkowa Podstawowe pojęcia: rynek, podaż, krzywa podaż, prawo podaż, cena równowagi, cena maksymalna i minimalna, zmiana podaż dr inż. Anna Kiełbus

Bardziej szczegółowo

Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II

Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II Mikroekonomia II: Kolokwium, grupa II Prowadząca: Martyna Kobus 2012-06-11 Piszemy 90 minut. Sprawdzian jest za 70 punktów. Jest 10 pytań testowych, każde za 2 punkty (łącznie 20 punktów za test) i 3 zadania,

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA WYKŁAD VII: CYKLE KONIUNKTURALNE Co to jest cykl koniunkturalny? Mierzenie cyklu koniunkturalnego Fakty dot. cyklu koniunkturalnego Cykle koniunkturalne w klasycznej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia 5, Makroekonomia II, Rozwiązania

Ćwiczenia 5, Makroekonomia II, Rozwiązania Ćwiczenia 5, Makroekonomia II, Rozwiązania Zadanie 1 Załóżmy, że w gospodarce ilość pieniądza rośnie w tempie 5% rocznie, a realne PKB powiększa się w tempie 2,5% rocznie. Ile wyniesie stopa inflacji w

Bardziej szczegółowo

Wzrost gospodarczy definicje

Wzrost gospodarczy definicje Wzrost gospodarczy Wzrost gospodarczy definicje Przez wzrost gospodarczy rozumiemy proces powiększania podstawowych wielkości makroekonomicznych w gospodarce, a w szczególności proces powiększania produkcji

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż

Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Nasz mapa drogowa Krzyż keynesowski Teoria preferencji płynności

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I Ćwiczenia

Makroekonomia I Ćwiczenia Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 2 Model AS-AD [AD-AS] Karol Strzeliński Model AS-AD Dotychczasowe rozważania dotyczące wyznaczania produktu dotyczyły krótkiego okresu, ponieważ zakładaliśmy, że ceny

Bardziej szczegółowo

Podstawy teorii zachowania konsumentów. mgr Katarzyna Godek

Podstawy teorii zachowania konsumentów. mgr Katarzyna Godek Podstawy teorii zachowania konsumentów mgr Katarzyna Godek zachowanie racjonalne wewnętrznie spójne, logiczne postępowanie zmierzające do maksymalizacji satysfakcji jednostki. Funkcje gospodarstwa domowego:

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 9. Dlaczego jedne kraje są bogate, a inne biedne? Model Solowa, wersja prosta. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 9. Dlaczego jedne kraje są bogate, a inne biedne? Model Solowa, wersja prosta. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 9. Dlaczego jedne kraje są bogate, a inne biedne? Model Solowa, wersja prosta Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak 2 Plan wykładu Funkcja produkcji - własności. Model Solowa

Bardziej szczegółowo