Deskryptory Biblioteki Narodowej: w stronę jednego modelu opracowania rzeczowego zbiorów w Polsce

Transkrypt

1 Deskryptory Biblioteki Narodowej: w stronę jednego modelu opracowania rzeczowego zbiorów w Polsce Kacper Trzaska Instytut Bibliograficzny Pracownia Deskryptorów Biblioteki Narodowej III Seminarium Członków Zarządów SBP "Z polskiego na nasze - perspektywy rozwoju opracowania przedmiotowego w Polsce" Kraków, 5 października 2015 r.

2 Deskryptory Biblioteki Narodowej: wdrożenie integracja kartotek wzorcowych: formalnej i przedmiotowej wprowadzenie nowych elementów do opisu bibliograficznego schematy konwersji opisów bibliograficznych materiały metodyczne do przekształcenia Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej w Deskryptory Biblioteki Narodowej zasady ogólne i szczegółowe indeksowania według Deskryptorów Biblioteki Narodowej

3 Zespół ds. rozwoju Deskryptorów Biblioteki Narodowej przedstawiciele różnych typów bibliotek z całej Polski kierownicy komórek opracowujących z Biblioteki Narodowej spotkania w cyklu co najmniej miesięcznym materiały ze wszystkich prac prowadzonych w związku z wdrożeniem Deskryptorów Biblioteki Narodowej są rozsyłane do wszystkich członków zespołu wszystkie materiały są opiniowane przez członków zespołu

4 Pierwsze posiedzenie (11 września 2015) omówienie Zasad indeksowania Deskryptorami Biblioteki Narodowej prezentacja schematów przekształcenia Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej w Deskryptory Biblioteki Narodowej prezentacja serwisu do pobierania danych

5 Dostawcy oprogramowania bibliotecznego konsultacja metody pobierania danych i wprowadzania modyfikacji w opisach bibliograficznych wprowadzanie nowych pól formatu MARC21 i ich implementacji w katalogach bibliotecznych konwersja opisów bibliograficznych trzy spotkania (3 grudnia 2014 r., 19 marca 2015 r., 10 września 2015 r.)

6 DBN i zadania do rozwiązania

7 Cztery obszary problemowe: podstawa prowadzonych prac utrudnione wyszukiwanie informacji wyrażonych w określnikach utrudnione wyszukiwanie informacji wyrażonych w tematach wielowyrazowych pierwszym kryterium doboru terminów była zgodność z terminologią brak dyspozycji użytkowników do identyfikacji funkcji określników i ich zależności w stosunku do tematu

8 Uzupełnienie słownictwa artykuły w czasopismach i pracach zbiorowych potencjalne źródło nowych terminów rewizja słownictwa przekształcenie JHP BN w Deskryptory BN

9 Zmiany redakcja i dobór terminów nowe terminy wynikające z przekształcenia JHP BN nowe terminy wynikające ze zmian w metodyce opracowania rzeczowego

10 Zwyczaj językowy: intuicyjne wyszukiwanie Čajkovskij, Pëtr Il'ič ( ) Hruŝev, Nikita Sergeevič ( ) Erasmus Desiderius Rotterodamus ( ) Confucius ( a.c.) Descartes, René ( ) Gosudarstvennyj Èrmitaž Musée du Louvre (Paryż) Library of Congress Czajkowski, Piotr ( ) Chruszczow, Nikita ( ) Erazm z Roterdamu ( ) Konfucjusz ( a.c.) Kartezjusz ( ) Ermitaż Luwr Biblioteka Kongresu

11 Kilka różnych cech wyrażonych w jednym temacie: utrudnienie wyszukiwania

12 Tematy formalne: różne cechy w jednym wyrażeniu Opowiadanie kryminalne angielskie Powieść kryminalna polska Opowiadanie sensacyjne niemieckie Powieść sensacyjna czeska Opowiadanie grozy francuskie Powieść grozy irlandzka Powieść erotyczna szwedzka Powieść historyczna rosyjska Powieść o artyście polska Powieść polityczna kanadyjska Powieść przygodowa urugwajska Powieść psychologiczna duńska Powieść szpiegowska amerykańska Romans łotrzykowski niemiecki Dramat filmowy macedoński Film akcji niemiecki Film amatorski rosyjski Film animowany holenderski Film biograficzny białoruski Film dokumentalny duński Film edukacyjny meksykański Film erotyczny litewski Film fabularny estoński Film familijny łotewski Film fantastyczny słowacki Film gangsterski słoweński Film grozy japoński Film historyczny australijski Film katastroficzny niemiecki Film krótkometrażowy polski Film kryminalny indyjski Film kostiumowy francuski Film muzyczny amerykański Film naukowy grecki Film niemy włoski Film obyczajowy islandzki Film paradokumentalny polski Film polityczny szwedzki Film przygodowy norweski Film psychologiczny duński Film religijny białoruski

13 Intuicyjne łączenie warunków wyszukiwawczych 655 _4 a Powieść kryminalna polska y 20 w. 380 a Proza 385 m Przynależność kulturowa a Literatura polska 388 1_ a _ a _4 a Kryminał 655 _4 a Powieść

14 Określniki ogólne bez powiązań z tematem: utrudniony dostęp do przedmiotu publikacji

15 Określniki ogólne bez powiązań z tematem analiza i interpretacja badanie budowa i konstrukcje budowa i organizacja cewnikowanie część południowa część północna część wschodnia część zachodnia degradacja demontaż diagnostyka nieinwazyjna doświadczalnictwo efektywność emisja ewidencja formy i gatunki geneza getto gimnazja specjalne godła grafemika gramatyka historyczna gromadzenie i selekcja handel i usługi jednostki wojskowe kadencja kolonie komputeryzacja konfesje konkordancja konkurencyjność konserwacja konstytucje kopie korekcja krytyka kult laureaci ludność cywilna martyrologia metody ekologiczne metody niekonwencjonalne nauczanie i trening obchody obiekty i urządzenia obróbka cieplna obróbka cieplno-chemiczna obróbka laserowa obróbka plastyczna obsługa i eksploatacja ochrona i konserwacja odbudowa odmiany odwadnianie odznaczeni ordynacja pamiątki podróże apostolskie podział administracyjny podział polityczny polityka wewnętrzna pomniki nagrobne pomoc i ratunek popularyzacja powikłania poziom podstawowy poziom średnio zaawansowany poziom zaawansowany

16 Określniki ogólne bez powiązań z tematem pracownicy prądy i kierunki przekład interlinearny rasy recepcja reforma regulacja renaturyzacja repertuar reprezentacja narodowa rewitalizacja rozkład materiału rozmówki rozwój osobniczy rytuały sędziowanie skład osobowy strefa ochronna strojenie symbolika systematyka szkolenie szkoła gry szkoły podstawowe specjalne szkoły średnie specjalne szkoły zawodowe specjalne tablice pamiątkowe tematyka teoria udostępnianie udział...(kraj/narodowość) unieszkodliwianie użytkowanie w literaturze w muzyce w sztuce w Talmudzie w teatrze wpływ na środowisko wpływ na zdrowie wycena wydawnictwa i rękopisy wykonanie i interpretacja wykroje i wzory wymowa wyniki finansowe wyposażenie wyroby wyznania zaburzenia zaopatrzenie zapobieganie zbiory zjazdy i konferencje zwalczanie związek ze Starym Testamentem Związki słownictwo stosowanie stosunki etniczne strategia rozwoju w Biblii w filmie w fotografii w kartografii zajęcia terenowe zajęcia wyrównawcze zakłady zamach + data roczna

17 Wyszukiwanie przez słowa w haśle przedmiotowym rozwiniętym?

18 Przedmiot publikacji wyrażony w określniku ogólnym Palenie tytoniu bierne x wpływ na zdrowie Dżdżownice x systematyka z Polska Naczynia krwionośne x cewnikowanie x powikłania Miasta x handel i usługi x planowanie przestrzenne Odzież damska x wykroje i wzory Stomatologia x zjazdy i konferencje z Polska y 21 w. Szkło x wyroby x projekty x instytuty z Polska Bitwa 1939 r. nad Bzurą x tablice pamiątkowe Wybory parlamentarne x ordynacja z Polska Orzech włoski x uprawa x metody ekologiczne Wpływ na zdrowie biernego palenia Systematyka dżdżownic w Polsce Powikłania po cewnikowaniu naczyń krwionośnych Planowanie przestrzenne sklepów w miastach Wykroje odzieży damskiej Konferencja naukowa z zakresu stomatologii Instytut naukowy wzornictwa wyrobów szklanych Tablice upamiętniające Bitwę nad Bzurą Ordynacja wyborów parlamentarnych Ekologiczna uprawa orzecha włoskiego

19 Przekształcenie JHP BN

20 Przekształcenie JHP BN w Deskryptory Biblioteki Narodowej integracja kartotek wzorcowych BN w zakresie haseł osobowych, korporatywnych i tytułowych maksymalne wykorzystanie tematów JHP BN ( tematów ogólnych) częściowe wykorzystanie określników ogólnych JHP BN maksymalne wykorzystanie relacji JHP BN

21 Określniki ogólne: podstawa przekształcenia

22 Tematy jednostkowe JHP BN w połączeniu z określnikami: statystyka Określniki Temat osobowy Temat korporatywny Temat korporatywny dla imprezy Temat dla tytułu ujednoliconego Określnik Określnik Tematokreślnik/i

23 Dokumentacja przekształcenia: hasła osobowe Określnik x historiografia rosyjska x inscenizacje z Japonia - x pamiątki x kult x katolicyzm x organizacje z Polska y 19 w. x podróże apostolskie z Peru x sanktuaria z Wybrzeże Kości Słoniowej Inscenizacje Kult Katolicyzm Organizacje religijne Pamiątki historyczne - - Podróże apostolskie Sanktuarium Polska Peru - - Historia i nauki pomocnicze Teatr i teatrologia Historia i nauki pomocnicze Religie i wierzenia Religie i wierzenia Wybrzeże Kości Słoniowej - -

24 Egzemplifikacja

25 Koncepcja organizacji napraw maszyn i urządzeń eksploatowanych w przemyśle chemicznym i lekkim 380 a Publikacje fachowe 388 1_ a _ a _4 a Naprawa 650 _4 a Narzędzia i maszyny 650 _4 a Przemysł chemiczny 650 _4 a Przemysł lekki 655 _4 a Podręczniki 658 a Marketing i zarządzanie 650 _4 a Technologia chemiczna x narzędzia i maszyny x remont x organizacja 650 _4 a Przemysł lekki x narzędzia i maszyny x remont x organizacja

26 Brzoskwinia w warunkach klimatycznych Polski 380 a Publikacje naukowe 388 1_ a _ a _4 a Badania doświadczalne 650 _4 a Brzoskwinia 650 _4 a Uprawa 651 _4 a Polska 655 _4 a Raporty badawcze 658 a Rolnictwo i leśnictwo 650 _4 a Brzoskwinia x uprawa x doświadczalnictwo z Polska

27 Instytut Fizyki Polskiej Akademii Nauk 380 a Publikacje informacyjne 388 1_ a _ a a Instytut Fizyki PAN 648 _4 a _4 a _4 a Fizyka 650 _4 a Instytuty naukowe 651 _4 a Warszawa (województwo mazowieckie) 655 _4 a Informatory 658 a Nauka i rozwój a Polska Akademia Nauk. b Instytut Fizyki (Warszawa) 650 _4 a Fizyka x instytuty z Polska y od 1944 r. 651 _4 a Warszawa x nauka x instytuty y od 1944 r.

28 Mechanik precyzyjny 380 a Publikacje informacyjne 388 1_ a _ a _4 a Mechanik precyzyjny 655 _4 a Informatory o zawodzie 658 a Praca, kariera, rozwój osobisty a Mechanika precyzyjna x urządzenia x konserwacja x zawód 650 _4 a Mechanika precyzyjna x urządzenia x obsługa i eksploatacja x zawód 655 _4 a Informatory

29 Konserwacja wyrobów włókienniczych 380 a Publikacje metodyczne 385 m Poziom nauczania a Szkoły zawodowe 388 1_ a _ a _4 a Konserwacja 650 _4 a Wyroby włókiennicze 655 _4 a Programy nauczania 658 a Edukacja i pedagogika 650 _4 a Włókiennictwo x wyroby x konserwacja x nauczanie 655_ 4 a Programy nauczania dla szkół zawodowych

30 Ceramika wczesnośredniowieczna ze stanowiska 4 w Biskupinie 380 a Artykuł 380 a Publikacje naukowe 388 1_ a _ a _4 a _4 a _4 a _4 a _4 a Ceramika 650 _4 a Wykopaliska archeologiczne 651 _4 a Biskupin (województwo kujawsko-pomorskie) 655 _4 a Artykuł monograficzny 658 a Archeologia i nauki pomocnicze 650 _4 a Ceramika x wyroby x archeologia z Polska y 6-10 w. 651 _4 a Biskupin (woj. kujawsko-pomorskie) x archeologia y 6-10 w.

31 Biblioteki i czytelnictwo w środowisku wojskowym : bibliografia prac naukowych opublikowanych w latach a Publikacje informacyjne 388 1_ a _ a _4 a _4 a _4 a Biblioteki wojskowe 650 _4 a Czytelnictwo 650 _4 a Żołnierze 651 _4 a Polska 655 _4 a Bibliografia 658 a Bibliotekoznawstwo, archiwistyka, muzealnictwo 650 _4 a Biblioteki wojskowe z Polska 650 _4 a Czytelnictwo x wojsko z Polska 655 _4 a Bibliografia

32 Klonowanie i wykorzystanie komórek macierzystych wyzwaniem dla medycyny, etyki, prawa i społeczeństwa 380 a Publikacje naukowe 388 1_ a _4 a _4 a Badania doświadczalne 650 _4 a Klonowanie 650 _4 a Komórki macierzyste 658 a Filozofia i etyka 658 a Prawo i systemy prawne 650 _4 a Klonowanie x etyka 650 _4 a Klonowanie x prawo 650 _4 a Komórki macierzyste x doświadczalnictwo x etyka 650 _4 a Komórki macierzyste x doświadczalnictwo x prawo

33 Kobiety w wojnach o niepodległość i granice : materiały z XX sesji naukowej w Toruniu w dniu 5 listopada 2010 roku 380 a Publikacje naukowe 388 1_ a a Ochotnicza Legia Kobiet 648 _4 a _4 a _4 a Kobieta 650 _4 a Żołnierze 651 _4 a Polska 655 _4 a Materiały konferencyjne 658 a Historia i nauki pomocnicze a Ochotnicza Legia Kobiet 650 _4 a Kobieta x wojsko z Polska y r. 655 _4 a Materiały konferencyjne

34 Całkowity zakaz tortur i narażania na tortury - orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Saadi v. Italy 380 a Artykuł 388 1_ a a Europejski Trybunał Praw Człowieka 648 _4 a _4 a Orzecznictwo międzynarodowe 650 _4 a Tortury 651 _4 a Europa 658 a Prawo i systemy prawne 650 _4 a Europejski Trybunał Praw Człowieka x orzecznictwo 650 _4 a Tortury x zwalczanie x prawo międzynarodowe z Europa y 21 w.

35 Przygraniczna współpraca wojskowa Polski z państwami sąsiedzkimi na przykładzie Śląskiego Okręgu Wojskowego 380 a Publikacje naukowe 388 1_ a a Śląski Okręg Wojskowy 648 1_ a _4 a _4 a _4 a Regiony przygraniczne 650 _4 a Współpraca wojskowa 651 _4 a Czechy 651 _4 a Niemcy 651 _4 a Polska 655 _4 a Materiały konferencyjne 658 a Wojskowość i bezpieczeństwo a Śląski Okręg Wojskowy y od 1989 r. 650 _4 a Regiony przygraniczne z Czechy y od 1993 r. 650 _4 a Regiony przygraniczne z Niemcy y od 1990 r. 650 _4 a Regiony przygraniczne z Polska y od 1989 r. 651 _4 a Czechy x a Polska x wojsko y od 1993 r. 651 _4 a Niemcy x a Polska x wojsko y od 1990 r. 651 _4 a Polska x a Czechy x wojsko y od 1993 r. 651 _4 a Polska x a Niemcy x wojsko y od 1989 r.

36 Podsumowanie zaawansowane prace nad integracją kartotek wzorcowych opracowane zasady ogólne i szczegółowe indeksowania według Deskryptorów Biblioteki Narodowej opracowane schematy przekształcenia określników po tematach jednostkowych zaawansowane prace nad schematami przekształcenia określników po tematach ogólnych wszystkie prace prowadzone są otwarcie a zatwierdzenie następuje po konsultacjach z bibliotekarzami materiały do wdrożenia zamieszczane są w serwisie informacyjnym Pracowni Deskryptorów Biblioteki Narodowej Między_słowami

37 Współpraca, współpraca, współpraca

38 Kacper Trzaska Instytut Bibliograficzny Pracownia Deskryptorów Biblioteki Narodowej