Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2015 r.

Transkrypt

1 Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2015 r. 1. Źródło danych Opracowanie zostało sporządzone na podstawie Centralnej Bazy Endoprotezoplastyk Narodowego Funduszu Zdrowia (CBE), działającej od marca 2005 r. Gromadzone w niej dane o zrealizowanych świadczeniach endoprotezoplastyki stawowej wprowadzane są przez świadczeniodawców na bieżąco, a następnie podlegają weryfikacji przez pracowników oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Opracowanie powstało w oparciu o informacje pozyskane z CBE 28 marca 2016 r. 2. Umowy W 2015 r. świadczenia endoprotezoplastyki stawowej realizowane były na podstawie umów zawartych przez Narodowy Fundudsz Zdrowia z 321 świadczeniodawcami z terenu całego kraju (rysunek 1.). W ramach tych umów: 313 świadczeniodawców wszczepiało endoprotezy stawu biodrowego, 271 stawu kolanowego, 85 stawu ramiennego, 50 stawu łokciowego, 51 innego stawu. Największa liczba ośrodków realizujących w 2015 r. wymienione świadczenia znajdowała się w województwach mazowieckim (41) i śląskim (38), a najmniejsza w lubuskim (7) i opolskim (8). Zachodniopomorski 12 Pomorski 14 Warmińsko-Mazurski 14 Kujawsko-Pomorski 13 Podlaski 13 Lubuski 7 Wielkopolski 34 Mazowiecki 41 Dolnośląski 24 Opolski 8 Łódzki 21 Śląski 38 Świętokrzyski 12 Małopolski 31 Podkarpacki 20 Lubelski 19 Rysunek. 1. Liczba świadczeniodawców wykonujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej w 2015 r. w podziale na oddziały wojewódzkie. 1/19

2 3. Realizacja świadczeń W 2015 r. w całym kraju wykonano endoprotezoplastyk stawowych, z czego: endoprotezoplastyk stawu biodrowego: endoprotez całkowitych, endoprotez częściowych, 661 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; endoprotezoplastyk stawu kolanowego: endoprotezoplastyk całkowitych, endoprotezoplastyk częściowych, 197 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; 532 endoprotezoplastyki stawu ramiennego; 151 endoprotezoplastyk stawu łokciowego; 242 endoprotezoplastyki innego stawu. biodrowy 70,16% kolanowy 28,45% ramienny 0,80% inny 0,36% łokciowy 0,23% Wykres. 1. Procentowy udział endoprotezoplastyk poszczególnych stawów w ogólnej liczbie endoprotezoplastyk wykonanych w 2015 r. Spośród wszystkich endoprotezoplastyk stawowych największą liczbę zabiegów wykonano na terenie województwa mazowieckiego, a najmniejszą na terenie województwa opolskiego. Świadczeniodawcy z województw: mazowieckiego, śląskiego, wielkopolskiego i małopolskiego zrealizowali łącznie endoprotezoplastyk, czyli ponad 44% wszystkich zabiegów. Wszystkie rodzaje endoprotezoplastyk poddane analizie wykonane były w 14 województwach. Jedynie w przypadku województw: opolskiego i podlaskiego nie były wykonywane wszczepy endoprotez stawu łokciowego. Zestawienie wszystkich zabiegów w podziale na województwa przedstawiono w tabeli 1. 2/19

3 Tabela 1. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawowych w 2015 r. w podziale na województwa. Nazwa województwa Liczba endoprotezoplastyk stawu: biodrowego kolanowego łokciowego ramiennego innego razem dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińskomazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie razem /19

4 Migracja Około 12% spośród wszystkich zabiegów endoprotezoplastyki zostało wykonanych pacjentom z innych województw. Najwięcej pacjentów spoza województwa zoperowano w szpitalach z Mazowsza (1 709) i województwa świętokrzyskiego (884) łącznie ponad 33% wszystkich operowanych pacjentów spoza terenu województwa. Ponad 17% wszystkich zabiegów przeprowadzonych na Mazowszu i prawie 30% wszystkich zabiegów przeprowadzonych w województwie świętokrzyskim było wykonanych pacjentom spoza tego województwa. Najmniejszą migrację w liczbach bezwzględnych odnotowano w województwach: dolnośląskim (164), zachodniopomorskim (164), pomorskim (171), kujawsko-pomorskim (178), co stanowi odpowiednio około: 4%, 5%, 5%, 6% wszystkich endoprotezoplastyk przeprowadzonych na terenie tych województw. Tabela 2. Migracja pacjentów celu wykonania endoprotezoplastyki stawowej w 2015 r. Nazwa województwa Liczba operowanych pacjentów spoza województwa dolnośląskie 164 kujawsko-pomorskie 178 lubelskie 355 lubuskie 396 łódzkie 187 małopolskie 812 mazowieckie opolskie 224 podkarpackie 330 podlaskie 344 pomorskie 171 śląskie 518 świętokrzyskie 884 warmińsko-mazurskie 493 wielkopolskie 812 zachodniopomorskie 164 razem /19

5 Liczba świadczeniodawców 4. Informacja szczegółowa 4.1 Endoprotezoplastyka stawu biodrowego W 2015 r. zrealizowano endoprotezoplastyk stawu biodrowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku świadczeń, 2) Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich świadczeń, 3) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 699 świadczeń, 4) Szpital Mikolaja Kopernika w Gdańsku 680 świadczeń, 5) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 598 świadczeń. Najliczniejszą grupę, liczącą 116 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w ciągu roku wykonali powyżej 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Mniej niż 25 endoprotezoplastyk stawu biodrowego zrealizowało 29 świadczeniodawców. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w skali kraju przedstawia się następująco: Liczba świadczeń świadczeniodawców do od razem 313 Liczba świadczeń Tabela 3., Wykres 2. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2015 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego. 5/19

6 W 2015 r. wykonano endoprotezoplastyk pierwotnych stawu biodrowego i endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 661 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 9,00% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 91,00% Wykres 3. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego w podziale na rodzaj operacji w 2015 r. Na podstawie wprowadzonych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych, będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego, należy zaliczyć: pierwotną, obustronną koksartrozę (M16.0), złamanie szyjki kości udowej (S72.0), inne pierwotne koksartrozy (M16.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowiły ponad 89% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu biodrowego w 2015 r. było z kolei mechaniczne powikłanie wewnętrznych protez stawów (T84.0). W przypadku operacji pierwotnych prawie 83% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie występuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk częściowych i całkowitych. Prawie 60% wszczepów endoprotez stawu biodrowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu biodrowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. 6/19

7 Tabela 4. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w 2015 r. w podziale na rodzaj operacji. Rodzaj operacji Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa prawa lewa prawa razem Endoprotezoplastyki stawu biodrowego wykonano w 2015 r. u osób w wieku od 6 do 106 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 71 lat, mężczyzny 65 lat. W przypadku 50% osób, którym w 2015 r. wszczepiono endoprotezę stawu biodrowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Wśród pacjentów, u których została wykonana endoprotezoplastyka stawu biodorowego, największy udział w ogólnej liczbie osób stanowiły osoby w wieku lat. Następnym pod względem liczebności był przedział wiekowy od 70 do 79 lat. U osób z wymienionych grup wiekowych wykonano ponad 58% wszystkich endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Tabela 5. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego w 2015 r. Wiek Kobiety Mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum maksimum średnia mediana /19

8 Liczba zrealizowanych świadczeń Wiek pacjentów w latach Wykres 4. Zestawienie wykonanych w 2015 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego według przedziałów wiekowych Spośród protez wszczepionych w 2015 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły prawie 75%. U osób w wieku powyżej 80 lat stosowano dużo częściej endoprotezy cementowe, podczas gdy u osób młodszych głównie endoprotezy bezcementowe, co zostało przedstawione w tabeli 6. i na rysunku 6. 4,48% 20,60% bezcementowa cementowa hybryda 74,92% Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w 2015 r. 8/19

9 do od 100 Tabela 6. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2015 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do powyżej razem bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2015 r. 9/19

10 Liczba świadczeniodawców 4.2 Endoprotezoplastyka stawu kolanowego W 2015 r. zrealizowano endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 515 świadczeń, 2) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 471 świadczeń, 3) Krakowskie Centrum Rehabilitacji i Ortopedii Lecznictwo Szpitalne w Krakowie 330 świadczeń, 4) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 315 świadczeń, 5) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Centralny Szpital Weteranów w Łodzi 283 świadczenia. Najliczniejszą grupę, liczącą 73 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w 2015 r. w skali kraju wykonali od 50 do 74 wszczepów endoprotez stawu kolanowego. Stanowią oni prawie 27% wszystkich świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu kolanowego. Podział świedzeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowgo w skali kraju przedstawia się następująco: świadczeń Liczba świadczeniodawców do od razem 271 Liczba świadczeń Tabela 7., Wykres 7. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2015 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego. 10/19

11 W 2015 r. wykonano endoprotezoplastyk pierwotnych stawu kolanowego oraz endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 197 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 6,60% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 93,40% Wykres 8. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego w podziale na rodzaj operacji w 2015 r. Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu kolanowego należy zaliczyć: pierwotną obustronną gonartrozę (M17.0) i inne pierwotne gonartrozy (M17.1). Osoby z ww. rozpoznaniami stanowią około 94% wszystkich osób, u których wykonano w 2015 r. pierwotną endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu kolanowego były mechaniczne powikłania wewnętrznych protez stawów (T84.0). Rozpoznanie to wystąpiło u około 63% osób, u których przeprowadzono operacje rewizyjne. W przypadku operacji pierwotnych prawie 97% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie wystepuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk całkowitych i częściowych. Ponad 75% wszczepów endoprotez stawu kolanowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplsastyk stawu kolanowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. 11/19

12 Tabela 7. Liczba wykonanych w 2015 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego w podziale na operowaną stronę, rodzaj operacji oraz płeć pacjenta. Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa Prawa lewa prawa razem Największy udział, wynoszący ponad 78%, w ogólnej liczbie osób stanowili pacjenci w wieku lat. W 2015 r. endoprotezoplastyki stawu kolanowego były wykonywane u osób w wieku od 3 do 94 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 69 lat, mężczyzny 67 lat. W przypadku 50% osób, którym wszczepiono w 2015 r. endoprotezę stawu kolanowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Tabela 8. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano w 2015 r. endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Wiek kobiety mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum maksimum średnia mediana /19

13 Liczba zrealizowanych świadczeń Wiek pacjentów w latach Wykres 9. Zestawienie pacjentów z endoprotezoplastyką stawu kolanowego według przedziałów wiekowych. Tabela 9. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2015 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do razem Endoprotezy cementowe stanowiły prawie 84% wszystkich wszczepionych w 2015 r. endoprotez stawu kolanowego. Nie zobserwowano zależności pomiędzy wiekiem a rodzajem wszczepionej endoprotezy. Nawięcej, w ujęciu liczbowym, endoprotez bezcementowych wszczepiono w przypadku osób będących w wieku lat 969 endoprotez. 13/19

14 do ,51% 11,50% bezcementowa cementowa hybryda 83,99% Wykres 10. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w 2015 r. bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 11. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2015 r. 14/19

15 4.3 Endoprotezoplastyka stawu ramiennego, łokciowego i innego W 2015 r. endoprotezoplastyka stawu ramiennego była wykonywana przez 85 świadczeniodawców. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 38 świadczeń, 2) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 33 świadczenia, 3) Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie 24 świadczenia, 4) Szpital im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku 21 świadczeń, 5) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 21 świadczeń. Wymienieni świadczeniodawcy zrealizowali w 2015 r. prawie 26% wszystkich endoprotezoplastyk stawu ramiennego. W 2015 r. świadczeniodawcy wykonali 39 operacji rewizyjnych stawu ramiennego, w tym 5 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka stawu łokciowego była wykazywana przez 50 świadczeniodawców, a prawie 20% świadczeń, tj. 30 ze 151, zostało zrealizowanych przez jednego świadczeniodawcę Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku. W 2015 r. wykonano 16 operacji rewizyjnych stawu łokciowego, w tym 5 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka innego stawu obejmuje wszczepy endoprotez stawu skokowego, paliczkowego i nadgarstka. W 2015 r. świadczenia te były realizowane przez 51 świadczeniodawców. Najwięcej endoprotezoplastyk wykonali: 1) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy 30 świadczeń, 2) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 28 świadczeń. W 2015 r. wykonano 12 operacji rewizyjnych stawu innego, w tym 4 bez wymiany elementów. 15/19

16 5. Podsumowanie Od 2005 r. obserwujemy stały wzrost rocznej wartości świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych przez świadczeniodawców w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W 2015 r. wykonano o około 119% świadczeń endoprotezoplastyki stawowej więcej niż w 2005 r. Na przestrzeni lat największą dynamikę wzrostu obserwuje się w przypadku endoprozoplastyk stawów: biodrowego, ramiennego i kolanowego. W wartościach bezwzględnych największy przyrost odnotowano w przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego (tabela 10). W ciągu ostatnich 11 lat liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego wzrosła z do , a endoprotezoplastyk stawu biodrowego z do Tabela 10. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali całego kraju w latach w podziale na operowany staw. Staw Razem biodrowy kolanowy łokciowy ramienny inny razem biodrowy kolanowy wszystkie (biodrowy, kolanowy, łokciowy, ramienny, inny) Liczba świadczeń Wykres 12. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali kraju w latach /19

17 Liczba świadczeniodawców Całkowity koszt zrealizowanych świadczeń w mln zł Liczba zrealizowanych świadczeń W latach stale rosła nie tylko liczba wykonanych endoprotezoplastyk, ale także ich koszty. Na przestrzeni 11 lat obserwowana była zawsze dodatnia dynamika wzrostu. W efekcie w omawianym okresie wydatki na endoprotezoplastykę wzrosły ponad czterokrotnie i w 2015 r. wynosiły 398% kosztów poniesionych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w 2005 r. koszt endoprotezoplastyk liczba endoprotezoplastyk Wykres 13. Zestawienie liczby oraz kosztów świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych w latach Od 2005 r. wzrasta sukcesywnie liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplatyki stawowej, najwyraźniej w przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego (Wykres 14). W 2005 r. endoprotezy stawu kolanowego wszczepiało 117, a w 2015 r. 271 świadczeniodawców. Liczba świadczeniodawców wykonujących endoprotezoplastyki stawu biodrowego wzrosła w tym czasie z 272 do 313. biodrowy kolanowy Wykres 14. Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego w latach /19

18 W obserwowanym okresie wzrosła liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego rocznie: z 47 w 2005 r. do 116 w 2015 r. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez rocznie wzrosła z 3 w 2005 r. do 21 świadczeniodawców w roku 2015, tj. o 600% (tabele 11. o 12.). Tabela 11. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach endoprotez stawu biodrowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach do od razem Tabela 12. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach endoprotez stawu kolanowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach do od razem Z przeprowadzonej analizy wynika, że na przestrzeni 11 lat nie zmienia się w zasadniczy sposób struktura wieku pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawową. Najliczniejszą grupę pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego i kolanowego, stanowią osoby w przedziale wiekowym lat, choć w ostatnich latach coraz więcej wszczepów jest realizowanych również osobom w wieku lat. Wartym odnotowania jest fakt, że rośnie udział endoprotez bezcementowych w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W 2005 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły 18/19

19 niecałe 46% wszystkich endoprotez, a w 2015 r. prawie 75%. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego nie obserwuje się tego rodzaju zmian. W ciągu ostatnich 11 lat nie zmienił się również udział poszczególnych rodzajów operacji (pierwotnych, rewizyjnych) w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz kolanowego. Udział pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego utrzymuje się na przestrzeni ostatnich 11 lat na poziomie ponad 90%. 19/19