Prezentacja komputerowego programu doborowego firmy SMAY dla projektantów instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych

Transkrypt

1 mgr inż. Grzegorz Sypek Politechnika Krakowska Wydział Inżynierii Środowiska Instytut Inżynierii Cieplnej i Ochrony Powietrza Prezentacja komputerowego programu doborowego firmy SMAY dla projektantów instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych W artykule przedstawiono charakterystykę oraz możliwości pierwszego w pełni polskiego komputerowego narzędzia wspomagającego proces projektowania instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Szczególną uwagę zwrócono na ocenę poprawności działania programu, jakość interfejsu graficznego oraz prezentację i zapis wyników obliczeń pod kątem praktycznego zastosowania w procesie tworzenia projektu. Dla zobrazowania i szczegółowej prezentacji dostępnych funkcji programu w artykule opisano najważniejsze etapy algorytmu doborowego oraz zamieszczono szereg przykładów doboru różnych elementów instalacji wentylacyjnej. Powszechnie wiadomo, że obecnie na rynku dostępna jest szeroka gama różnorodnych programów wspomagających proces projektowania instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, których zastosowanie znacznie ułatwia tworzenie projektu oraz skraca czas jego wykonania. Ważną grupę takich narzędzi stanowią komputerowe programy umożliwiające dobór poszczególnych elementów instalacji zgodnie z wymaganiami projektanta. Komputerowe wspomaganie procesu doboru wydaje się nie tylko jak najbardziej uzasadnione, ale także coraz częściej wręcz nieodzowne. Jak pokazuje praktyka zastosowanie komputerowych narzędzi w procesie tworzenia projektu zwiększa w istotny sposób wydajność pracy. Dotychczas na rynku polskim powszechnie obecne były programy producentów zagranicznych, niekiedy dostępne z polskojęzycznym interfejsem użytkownika. Monopol firm zagranicznych przełamała krakowska firma SMAY tworząc pierwsze w pełni polskie komputerowe narzędzie doborowe. Prace nad programem ukończono w listopadzie 2005 roku, prezentacja dotyczy zupełnie nowej działającej w środowisku Windows aplikacji zawierającej aktualne bazy danych wszystkich produktów oferowanych przez firmę SMAY. W dalszej części artykułu zaprezentowane i omówione zostaną najważniejsze z punktu widzenia projektanta możliwości programu, ze szczególnym uwzględnieniem procedury doborowej oraz możliwości edycji uzyskanych wyników. Interfejs użytkownika jest intuicyjny, czytelny i standardowy dla programów działających w środowisku Windows, dlatego też obsługa programu jest stosunkowo prosta i nie powinna nastręczać trudności nawet początkującym użytkownikom komputera. Dzięki zastosowaniu programu proces doboru elementów instalacji oraz urządzeń jest znacznie uproszczony i prawie w pełni zautomatyzowany. Program oprócz wykonywania operacji doboru umożliwia automatycznie tworzenie projektu wraz z pełną specyfikacją poszczególnych elementów instalacji, co również stanowi jego niewątpliwą zaletę. Po uruchomieniu programu użytkownikowi wyświetla się okno główne programu o nazwie Dobór urządzeń [Rys. 1], podzielone na dwie zakładki: 1

2 Rys. 1 Okno główne Dobór urządzeń programu SMAY Dobór jest to podstawowy tryb pracy programu uruchamiany domyślnie przy jego starcie Zakładka ta umożliwia dobór urządzenia zgodnie z wymaganiami zadanymi określonymi przez projektanta. Pierwszym etapem jest wybór rodzaju urządzenia z ilustrowanej listy widocznej w lewej części ekranu. W bazie danych programu znajdują się kompletna oferta produkcyjna firmy SMAY, program umożliwia dobór następujących urządzeń: Przepustnice Klapy przeciwpożarowe Regulatory przepływu VAV Tłumiki Prefabrykaty Kratki Nawiewniki Elementy zakończające Akcesoria do montażu Aparaty grzewczo-wentylacyjne Po dokonaniu wyboru jednego z powyższych urządzeń program wyświetla w centralnej części ekranu zespół komórek edycyjnych, których wypełnienie jest wymagane dla rozpoczęcia procedury doboru. Każda komórka odpowiada pewnym parametrom pracy urządzenia, zwykle nie jest konieczne wypełnianie wszystkich komórek, jednakże podanie jak największej liczby parametrów pozwala zawęzić znacznie obszar poszukiwań i ograniczyć liczbę wyników wyszukiwania. Po zakończeniu przeszukiwania bazy danych programu zostaje wyświetlona w postaci tabeli lista urządzeń spełniających zadane parametry pracy. Zwykle tabela zawiera kilka lub nawet kilkanaście pozycji, zadaniem projektanta jest w tym momencie wybór optymalnego rozwiązania z listy wyników oraz dodanie go do projektu. W lewej dolnej części ekranu znajduje się okienko, w którym wyświetlana jest numeracja poszczególnych dobieranych elementów instalacji. Numeracja prowadzona jest automatycznie przez program, projektant ma jednak możliwość ustalenia jej postaci oraz określenie punktu rozpoczęcia numeracji. Widać, zatem że pomimo automatyzacji procesu doboru urządzenia decyzja ostateczna należy do projektanta instalacji. Na tym etapie wymagane jest pewne doświadczenie projektowe, które pozwala na wybór optymalnego pod względem ergonomicznymi i ekonomicznym rozwiązania. Cały proces doboru jest elastyczny, bazy danych można przeszukiwać zarówno pod kątem parametrów pracy jak i wymiarów urządzeń. Nie jest konieczne wypełnianie wszystkich okienek. Niekiedy wystarczy podać tylko jeden charakterystyczny parametr pracy urządzenia, aby otrzymać obszerną tabelę wyników. Postać tabeli wyników może być modyfikowana przez projektanta za pomocą zakładki Opcje wyświetlania wyników [Rys. 2]. 2

3 Rys.2 Przykładowe opcje wyświetlania wyników dla przepustnic Korzystając z powyższego menu rozwijalnego projektant może zaznaczyć, które parametry dobranego urządzenia mają być wyświetlone w poszczególnych kolumnach tabeli wyników wyszukiwania. Postać tego menu jest uzależniona od rodzaju dobieranego urządzenia. Dodatkowo dzięki zakładce Rysunek z wymiarami istnieje możliwość wyświetlenia zwymiarowanego rysunku każdego z urządzeń pochodzących z typoszeregu produkcyjnego firmy SMAY umieszczonego w bazie danych programu. Funkcja ta jest przydatna, gdyż dzięki niej istnieje możliwość zapoznania się z ogólnym schematem konstrukcyjnym i gabarytami dobieranego urządzenia. Na uwagę zasługuje zastosowanie przez autora programu dwóch tzw. kontrolek logicznych, które w istotny sposób wpływają na jakość procesu doboru. Za ich pomocą możliwe jest ustalenie obszaru poszukiwań wartości zadanego parametru pracy urządzenia, jest to jednoznaczne z wprowadzeniem pewnej odchyłki dopuszczalnej. W programie zastosowano dwa rodzaje opisanych poniżej kontrolek logicznych: Kontrolki obustronnego zawężania zakresu umieszczone po prawej stronie komórek przeznaczonych do wypełnienia przez projektanta w postaci przycisku ±. Zastosowanie tej kontrolki powoduje, że poszukiwana ściśle określona liczbowa wartość parametru pracy urządzenia zastąpiona zostaje pewnym określonym przez projektanta obustronnie domkniętym przedziałem. Przedział ten obejmuje zarówno wartości mniejsze, jak i większe od zadanej Kontrolki jednostronnego zawężania zakresu - umieszczone po lewej stronie komórek przeznaczonych do wypełnienia przez projektanta w postaci przycisku = (<=; >=). Zastosowanie tej kontrolki powoduje, że poszukiwana ściśle określona liczbowa wartość parametru pracy urządzenia zastąpiona zostaje pewnym określonym przez projektanta jednostronnie domkniętym przedziałem. Zależnie od wybranej opcji poszukiwania prowadzone są również w obszarze wartości mniejszych lub większych od zadanej Podczas wprowadzania danych do poszczególnych komórek przed rozpoczęciem procedury doboru program ustawia domyślne jednostki, w których wyrażane są wartości parametrów pracy urządzenia. Program umożliwia zmianę jednostki, w której wyrażana jest wartość określonego parametru. Zmiana taka ma charakter globalny i dotyczy całej aktualnej zakładki. Zmiana jednostki wyświetlanej jest bardzo prosta i odbywa się poprzez kliknięcie przycisku etykiety danej wielkości, znajdującej się po lewej stronie wypełnianej komórki. Po zakończeniu procedury doboru wybranego urządzenia należy przejść do zakładki Projekt. Przejście pomiędzy poszczególnymi zakładkami odbywa się za pomocą podpisanych przycisków znajdujących się w lewej dolnej części ekranu. Projekt - jest to wtórny tryb pracy programu, w którym tworzona jest specyfikacja dobranych przez projektanta elementów instalacji. Specyfikacja tworzona jest automatycznie przez 3

4 program doborowy i wyświetlana w postaci tabeli zbiorczej [Rys. 3]. Projektant ma możliwość opatrzenia każdego z zatwierdzonych elementów stosownym do potrzeb komentarzem Rys. 3 Zakładka Projekt Tabela specyfikacji Zatwierdzone przez projektanta w zakładce Dobór elementy instalacji lub urządzenia są przenoszone przez program do zbiorczej tabeli i dodawane do specyfikacji. Numeracja elementów każdego ciągu wentylacyjnego jest prowadzona automatycznie. Projektant może dowolnie określić i zmieniać punkt początkowy rozpoczęcia numeracji. Automatyczne tworzenie tabeli specyfikacji poszczególnych elementów instalacji stanowi istotne ułatwienie zarówno dla projektanta, jak i dla producenta urządzeń znacznie upraszczając wykonanie kompleksowej wyceny całości projektu. Dodatkowo w tabeli specyfikacji program umieszcza automatycznie określany przez producenta kod produktu, co ułatwia składania zamówienia. Przydatną funkcją programu jest Eksport wyników w postaci danych zapisanych w pliku *.csv, plik taki może być edytowany w programie MS Excel. Ułatwia to w istotny sposób obróbkę wyników, dodatkowo pozwala na ich przeglądanie w miejscu, w którym projektant nie ma dostępu do programu doborowego SMAY. Prezentowany program doborowy przeznaczony jest dla praktyków, dlatego właśnie postawiono na maksymalne uproszczenie i skrócenie procedury doboru rezygnując z mało istotnych detali. Jednakowoż dla każdego z dobieranych elementów instalacji możliwe jest określenie dodatkowych parametrów, które mogą być istotne z punktu widzenia poprawności jego działania. Poniżej wyszczególniono urządzenia, których dobór umożliwia prezentowany program razem z ich krótkim opisem. Dla niektórych urządzeń zamieszczono proste przykłady obliczeniowe, wraz z graficzną ilustracją wyników generowanych przez program. Algorytm postępowania w przykładach obliczeniowych jest podobny dla każdego z urządzeń, kolejne jego etapy zostały wymienione w pierwszym przykładzie obliczeniowym dotyczącym doboru przepustnicy. Istotne różnice polegają jedynie na liczbie niezbędnych do podania parametrów pracy poszczególnych urządzeń oraz postaci tabeli wyników wyszukiwania. Dlatego właśnie w kolejnych przykładach ograniczono się tylko do nakreślenia problemu oraz prezentacji wyników uzyskiwanych przy zastosowaniu programu SMAY. Przepustnice - program umożliwia dobór szerokiej gamy przepustnic oraz klap zwrotnych o zróżnicowanych gabarytach. Możliwy jest także dobór nastawy przepustnicy regulacyjnej stosownej do wymaganego spadku ciśnienia. Aby otrzymać wartość nastawy konieczne jest określenie wielkości strumienia objętościowego powietrza. Dla umieszczonych w bazie danych programu przepustnic możliwe jest określenie rodzaju napędu z menu rozwijalnego zakładki Rodzaj napędu oraz szeregu innych parametrów w zależności od rodzaju wykonania urządzenia (Rodzaj obudowy, pióra, sprzężenia, mechanizm). Dodatkowo dla przepustnic wielopłaszczyznowych z łopatkami przeciwbieżnymi i przepustnic ALM dostępne są zakładki z nomogramami pozwalającymi ocenić Wielkość ucieczek powietrza oraz Dopuszczalną różnicę ciśnień Przykład obliczeniowy 1: Dobrać przepustnicę regulacyjną typu B z siłownikiem do okrągłego kanału o średnicy D = 400 [mm] z nastawą umożliwiającą zdławienie ciśnienia d p = 100 [Pa], gdy strumień objętościowy wynosi V t = 2000 [m 3 /h]. 4

5 Uniwersalny algorytm postępowania przy doborze: Z ilustrowanej listy urządzeń w lewej części ekranu należy wybrać rodzaj, a następnie typ urządzenia Kolejny etap stanowi wypełnienie wymaganych do rozpoczęcia procesu doboru komórek edycyjnych, które widnieją w centralnej części ekranu. Liczba komórek oraz ich zawartość różnią się dla poszczególnych urządzeń. Dodatkowo korzystając z zakładek wraz z menu rozwijalnym należy podać szczegółowe informacje dotyczące sposobu wykonania urządzenia oraz akcesoriów dodatkowych Do całkowitego wykasowania danych z komórek służy przycisk Wyczyść filtry Po wykonaniu powyższych czynności można uruchomić procedurę doboru przycisk Szukaj W następnym etapie wyświetlona zostaje stabelaryzowana lista wyników przeszukiwania baz danych zaimplementowanych w programie. Poszczególne kolumny tabeli zawierają zestawienie najważniejszych gabarytów oraz podstawowych parametrów pracy dostępnych urządzeń spełniających kryteria wyszukiwania Projektant wybiera z listy urządzenie najlepiej spełniające wymagania określone w projekcie, a następnie klikając na nim prawym klawiszem myszy wybiera z podręcznego menu rozwijalnego opcję Dodaj do projektu Pierwsze dobrane urządzenie zostaje standardowo opatrzone etykietą N-1-1, oznacza to że urządzenie należy do ciągu wentylacyjnego numer 1 i znajduje się w nim na pozycji 1 Tworzona automatycznie tabela specyfikacji poszczególnych elementów projektu jest dostępna w zakładce Projekt Indywidualny algorytm postępowania przy doborze przepustnicy: Z listy ilustrowanej należy wybrać przepustnicę jednopłaszczyznową typu B Do odpowiednich komórek edycyjnych wprowadzić dane z treści przykładu Wybrać przycisk Szukaj Program wyświetli tylko jedno urządzenie spełniające kryterium wyszukiwania, wraz z zespołem istotnych parametrów pracy [Rys. 4] Kolejny etap to dodanie urządzenia do projektu i w razie potrzeby opatrzenie go stosownym komentarzem Po zatwierdzeniu wyboru urządzenia jest ono automatycznie dodawane do projektu i umieszczane w tabeli specyfikacji Rys. 4 Przykładowa tabela doborowa przepustnicy regulacyjnej typu B 5

6 Klapy przeciwpożarowe - zastosowanie programu umożliwia dobór klap o przekroju prostokątnym, dostępne są dodatkowo opcje dotyczące specjalnego wykonania urządzenia (stal nierdzewna), rodzaju napędu (sprężyna, siłownik BELIMO), wersji (prawa/lewa) oraz wyposażenia w złącze stykowe do łączenia z urządzeniami zasilającymi i komunikacyjnymi. Program doborowy oblicza także prędkość powietrza przepływającego przez klapę, towarzyszący mu spadek ciśnienia oraz hałas powstający przy przepływie powietrza przez wybraną klapę. Aby uzyskać wartości liczbowe wymienionych parametrów pracy urządzenia konieczne jest zadanie wielkości strumienia objętościowego powietrza Regulatory VAV - program umożliwia dobór regulatorów VAV zarówno o przekroju kołowym, jak i prostokątnym. Kryterium doboru regulatora jest podanie wartości maksymalnych i minimalnych strumienia objętościowego powietrza lub maksymalnej i minimalnej prędkości strumienia powietrza w przekroju. Po zakończeniu procedury wyszukiwania program wyświetla istotne parametry pracy urządzenia, takie jak: strata ciśnienia oraz poziom hałasu (na wylocie z regulatora oraz do otoczenia) w przypadku maksymalnego otwarcie przepustnicy (V tmax ) oraz minimalnego otwarcie przepustnicy (V tmin ) Przykład obliczeniowy 2: Dobrać regulator VAV do kanału o przekroju kołowym i średnicy D n = 250 [mm] w wersji z izolacją cieplnoakustyczną, gdy maksymalna prędkość powietrza w przekroju wynosi W max = 6 [m/s], minimalna natomiast W min = 2 [m/s]. Ciśnienie w kanale wentylacyjnym przed regulatorem wynosi p = 150 [Pa]. Rys. 5 Przykładowa tabela doborowa regulatora VAV Tłumiki akustyczne - wśród dostępnych w programie opcji znajduje dobór płytowych oraz rurowych tłumików akustycznych. Aby zawęzić obszar poszukiwań konieczne jest podanie wartości liczbowych szeregu parametrów pracy urządzenia. Podstawowe kryteria doboru tłumika to strumień objętościowy powietrza, prędkość przepływu powietrza w przekroju lub powierzchnia efektywna A eff [m 2 ], dodatkowo można określić gabaryty tłumika, jego masę oraz rodzaj kulisy i wymagane tłumienie w poszczególnych pasmach częstotliwości, a także rodzaj połączenia dla tłumików rurowych. Przy doborze tłumika należy zwrócić szczególną uwagę na charakterystykę tłumienia, zwykle przy wypełnianiu stosownych komórek konieczne jest korzystanie z kontrolek logicznych. Bardzo ważnym parametrem pracy tłumika wyświetlanym przez program doborowy jest poziom szumów własnych L w [db(a)] zależnych od prędkości przepływu powietrza i generowanych przez tłumik przy turbulentnym przepływie powietrza. Parametr ten jest istotny z punktu widzenia komfortu akustycznego przyszłych użytkowników instalacji. Program doborowy wylicza także rzeczywistą prędkość przepływu powietrza przez tłumik oraz spadek ciśnienia na tłumiku 6

7 Prefabrykaty - dzięki zastosowaniu programu możliwy jest dobór szerokiej gamy prefabrykatów wentylacyjnych, takich jak: przewody SPIRO, łuki segmentowe, zwężki symetryczne i niesymetryczne oraz trójniki 90 o. Dobór tego rodzaju elementów instalacji jest bardzo prosty, zwykle wystarczy podać strumień objętościowy powietrza przepływającego przez dany element i wybrać z menu rozwijalnego jego wymiar charakterystyczny. Dodatkowo należy określić rodzaj wykonania elementu (z uszczelką lub bez). W przypadku trójników konieczne jest także określenie sposobu rozdziału powietrza. Program doborowy nie tworzy tutaj listy elementów, podaje natomiast jedno konkretne rozwiązanie. W tabeli wyników oprócz gabarytów dobranych elementów program podaje także spadek ciśnienia na poszczególnych elementach Kratki - program umożliwia elastyczny dobór kratek nawiewnych, wywiewnych oraz wyrównawczych z szerokiej oferty produkcyjnej firmy SMAY. Z menu zakładki Rodzaj kratki należy przede wszystkim wybrać jej rodzaj (nawiewna/wywiewna) oraz podać wartości wymaganych do rozpoczęcia procesu doboru parametrów pracy. Lista tych parametrów w odniesieniu do kratek wentylacyjnych jest bardzo obszerna, podstawę stanowi zadanie wartości strumienia objętościowego powietrza przepływającego przez kratkę lub jego prędkości efektywnej. Dodatkowo, aby zawęzić obszar poszukiwań można podać szereg innych parametrów takich jak: gabaryty oraz masa kratki, prędkość rzeczywista w przekroju, prędkość w odległości Z od kratki, zasięg strugi powietrza, różnica temperatur nawiewu, strata ciśnienia przy przepływie przez kratkę, poziom natężenia dźwięku oraz ugięcie strugi powietrza i tłumienie w poszczególnych pasmach częstotliwości. Przy zadawaniu wartości wymienianych parametrów konieczne jest zwykle wykorzystanie kontrolek logicznych. Za pomocą zakładki Akcesoria możliwe jest wyposażenie kratki w króciec do podłączanie przewodów SPIRO oraz przepustnicę. Istnieje też możliwość dodania do kratki skrzynki rozprężnej o określonych przez projektanta gabarytach, za pomocą zakładki Skrzynka rozprężna. Dodatkowo możliwe jest dokonanie wyboru rodzaju siatki ochronnej kratki wentylacyjnej zakładka Rodzaj siatki oraz wybór profilu wykonania i rodzaju wykończenia kratki. W omawianym programie doborowym występują także komórki, które pozwalają na określenie odległości górnej krawędzi kratki od sufitu oraz kąta ustawienia kierownicy i stopnia otwarcia przepustnicy. Tak szeroka grupa parametrów, których wielkość może być określana zgodnie z wymaganiami projektanta pozwala na bardzo precyzyjny, dopasowany do lokalnych potrzeby wybór stosownego modelu kratki Przykład obliczeniowy 3: Dobrać aluminiową kratkę nawiewną ALS, gdy strumień objętościowy powietrza wynosi V t = 300 [m 3 /h]. Wysokość kratki H <= 200 [mm], prędkość przepływu powietrza V z <= 0,3 [m/s] w odległości Z = 6 [m] od kratki. Poziom natężenia dźwięku L w <= 21 [db(a)], natomiast poziom hałasu w paśmie 250 [Hz] nie może przekraczać 21 [db]. Kratka ma zostać wyposażona w nasadkę do przewodów SPIRO o średnicy 300 [mm], przepustnicę szczelinową o stopniu otwarcia wynoszącym 100 [%], mocowanie na zatrzask z filtrem. Wymagana odległość od sufitu wynosi 0,7 [m], a kąt ustawienia kierownicy wynosi 45 o. 7

8 Rys. 6 Przykładowa tabela doborowa nawiewnej kratki wentylacyjnej ALS Nawiewniki - przy zastosowaniu prezentowanego programu możliwy jest także dobór wszystkich nawiewników oferowanych prze firmę SMAY. Dobór nawiewników podobnie jak omawiany powyżej dobór kratek wentylacyjnych jest bardzo elastyczny, program charakteryzuje się duża tolerancją w odniesieniu do liczby zadawanych parametrów urządzenia. Podobnie jak w poprzednich przypadkach podanie wartości dużej liczby parametrów znacznie zawęża obszar poszukiwań. Oprócz nawiewników wirowych program umożliwia dobór sufitów nawiewnych oraz anemostatów kołowych. Urządzenia z tej grupy mogą być wyposażone w filtr absolutny. Istnieje także możliwość śledzenia rozkładu strumienia powietrza opuszczającego nawiewnik, dzięki zakładce Schematyczny rozkład strumienia. Podstawowym parametrem, na który dobierany jest nawiewnik jest przepływający przezeń strumień objętościowy powietrza. Dodatkowo można zaznaczyć w poszczególnych komórkach edycyjnych wartości następujących parametrów: gabaryty nawiewnika, odległości pomiędzy nawiewnikami, wysokość od sufitu i prędkość na tej wysokości, zasięg strugi i prędkość strugi w odległości równej zasięgowi, strata ciśnienia na nawiewniku oraz poziom hałasu. Konieczne jest określenie przeznaczenia nawiewnika, za pomocą zakładki Przeznaczenie (nadmuch lub wyciąg). Program wyposażono w szereg dodatkowych zakładek pozwalających na precyzyjną konfigurację nawiewnika. Istnieje zatem możliwość określenia kształtu płyty czołowej nawiewnika zakładka Płyta czołowa, sposobu mocowania zakładka Mocowanie, rodzaju króćca przyłączeniowego zakładka Położenie króćca przyłączeniowego, dodanie przepustnicy o zadanym stopniu otwarcia oraz zamówienie nawiewnika w wersji specjalnej zakładka Wykonanie specjalne Elementy zakończające - podobnie jak w przypadku poprzednio omawianych rodzajów urządzeń, tak i w tym wypadku baza danych jest obszerna. Możliwy jest dobór szerokiego asortymentu elementów, czerpni oraz wyrzutni, podstaw i przejść dachowych, żaluzji i wywietrzaków. Priorytetowe parametry w procesie doboru urządzenia to podobnie jak poprzednio strumień objętościowy powietrza oraz prędkość przepływu powietrza przez dany element. Dodatkowo ważne jest określenie wymaganych gabarytów elementów. Program zapewnia możliwość zamówienia specjalnego wykonania niektórych elementów zakończających zakładka Wykonanie, jak również zadanie rodzaju regulacji zakładka Regulacja. Dla króćców elastycznych istnieje możliwość dodatkowego uzbrojenia zakładka Uzbrojenie Przykład obliczeniowy 4: Dobrać wykonaną z blachy nierdzewnej wyrzutnię ścienną dla przepływającego strumienia objętościowego powietrza V t = 1000 [m 3 /h], Wymagane wymiary wyrzutni: A = 600 [mm], B = 600 [mm]. 8

9 Rys. 7 Przykładowa tabela doborowa wyrzutni ściennej Akcesoria do montażu - na pochwałę zasługuje umieszczenie w bazie danych programu prostych, ale niezbędnych przy realizacji projektu akcesoriów montażowych, takich jak: taśmy, uszczelki samoprzylepne, klamry zaciskowe oraz zawieszenia dla przewodów prostokątnych i okrągłych. W odniesieniu do wymienionych elementów trudno mówić o doborze, jednak możliwość przeglądu oferty tego typu rozwiązań w oknie programu komputerowego z całą pewnością wpływa korzystnie na jego użyteczność. W programie podane są wymiary elementów montażowych oraz ich liczba w opakowaniu. Program wyświetla kody odpowiadające poszczególnym elementom montażowym, co ułatwia składanie zamówienia Aparaty grzewczo-wentylacyjne program umożliwia dobór szerokiej gamy urządzeń o zróżnicowanej wydajności cieplnej i wentylacyjnej. Aparaty w zależności od rodzaju wymiennika ciepła i przeznaczenia podzielone zostały na trzy omówione osobno zasadnicze grupy. Przy doborze aparatów grzewczo-wentylacyjnych program wykorzystuje zaimplementowane w kodzie źródłowym zależności termodynamiczne wiążące w sobie zadawane przez użytkownika parametry. W zależności od tego, które parametry zostaną podane program wylicza i podaje odpowiadające im wartości wynikowe Aparaty z nagrzewnicą wodną w przypadku tej grupy urządzeń w podstawowych komórkach edycyjnych można podać wartości następujących parametrów: Moc cieplna wymiennika Q [kw] lub strumień objętościowy powietrza V t [m 3 /h] Temperatura wody zasilającej wymiennik t wz, [ o C] Temperatura wody opuszczającej wymiennik t wp, [ o C] Temperatura powietrza na wlocie do wymiennika t p1, [ o C] Temperatura powietrza na wylocie z wymiennika t p2, [ o C] W programie istnieje możliwość dodania komory mieszania, wtedy pojawiają się dodatkowe wielkości: Temperatury wlotowe powietrza t p1 (1), t p1 (2), [ o C] Strumienie powietrza odpowiadające tym temperaturom V t1 (1), V t1 (2), [m 3 /h] Istnieją trzy podstawowe warianty procedury doboru aparatów z nagrzewnicą wodną polegające na: Zadaniu wartości Q, t wz, t wp, t p1 program wylicza V t oraz t p2 i wyświetla listę urządzeń spełniających podane wymagania Zadaniu wartości V t, t wz, t wp, t p1 program wylicza Q oraz t p2 i tworzy listę urządzeń, które spełniają określone przez użytkownika kryteria 9

10 Bezpośrednim wyborze wielkości oraz typu wymiennika i określeniu parametrów dodatkowych. Wybór jest dokonywany z menu rozwijalnych odpowiednich zakładek. Nie jest konieczne podawanie wartości parametrów pracy urządzenia. Z menu zakładki Wybór wielkości i typu wymiennika można wybrać szereg opcji dotyczących gabarytów oraz rodzaju konstrukcji wymiennika ciepła. Dodatkowo istnieje możliwość zadania rodzaju silnika wentylatora (jednofazowy/trójfazowy) zakładka Silnik wentylatora oraz sposobu montażu aparatu (stropowy/naścienny) zakładka Montaż Prezentowany program doborowy przewiduje także możliwość wyposażenia urządzeń w dodatkowe elementy po stronie ssawnej i tłocznej. Na rurociągu tłocznym istnieje możliwość montażu żaluzji nawiewnych oraz dyszy wylotowej. Po stronie ssawnej wyposażenie dodatkowe jest dużo bogatsze, urządzenie może zostać wyposażone we wspomnianą wcześniej komorę mieszania (izolowaną/nieizolowana), filtr, króciec elastyczny, siatkę ochronną i czerpnię (ścienną/dachową). Należy pamiętać, że wyposażenie dodatkowe zwiększa opory przepływu powietrza, a tym samym wpływa na spadek wydajności maksymalnej wentylatora. Istotny jest także fakt, że wielkości strumienia objętościowego powietrza V t oraz strumienia ciepła Q nie są niezależne i są ze sobą sprzężone, dlatego nie ma możliwości jednoczesnego zadania przez użytkownika ich wartości. Wynika to bezpośrednio z postaci zależności termodynamicznych wykorzystywanych przez program w procesie doboru. Przykład obliczeniowy 5: Dobrać aparat grzewczo wentylacyjny z komorą mieszania izolowaną, wyposażony w konsolę montażową, żaluzję, króciec elastyczny i czerpnię ścienną, dla zadanych poniżej parametrów: Ilość powietrza świeżego: V t (1) [m3/h] = 1000, o temperaturze t p1 (1) [ C] = - 20 Ilość powietrza cyrkulacyjnego: V t (2) [m3/h] = 1000, o temperaturze t p2 (2) [ C] = 10 Temperatura wody zasilającej: t wz [ C] = 80 Temperatura wody na powrocie t wz [ C] = 60 Rys. 8 Przykładowa tabela doborowa aparatu grzewczo-wentylacyjnego 10

11 Aparaty z nagrzewnicą elektryczną w przypadku tej grupy urządzeń w podstawowych komórkach edycyjnych można podać wartości następujących parametrów: Moc cieplna wymiennika Q [kw] lub strumień powietrza V t [m 3 /h] Temperatura powietrza na wlocie do wymiennika t p1 [ o C] Temperatura powietrza na wylocie z wymiennika t p2 [ o C] Z uwagi na konstrukcję i sposób działania wymiennika ciepła liczba zadawanych parametrów jest mniejsza. W zależności od tego jakie parametry poda użytkownik program komputerowy realizuje trzy warianty procedury doborowej: Zadanie wartości Q, V t, t p1 program wylicza t p2 i wyświetla stosowną listę urządzeń Zadanie wartości Q, t p1, t p2 program wylicza V t i wyświetla stosowną listę urządzeń Zadanie wartości V t, t p1, t p2 program wylicza V t i wyświetla stosowną listę urządzeń Podobnie jak dla aparatów z nagrzewnicą wodną istnieje możliwość dodania komory mieszanie i takiego samego wyposażenia dodatkowego po stronie tłocznej i ssawnej identyczne zakładki. Aparaty strefowego odzysku ciepła program umożliwia także dobór urządzeń tego rodzaju, stosowanych głównie w obiektach o dużej kubaturze w celu niwelowania pionowego gradientu temperatury. Zwykle działanie to polega na przemieszczaniu ogrzanego powietrza do strefy przebywania ludzi. Aby dobrać tego rodzaju aparat należy podobnie jak w przypadku poprzednich rodzajów urządzeń podać wartości określonych parametrów poszukiwanego rozwiązania, czyli wypełnić komórki edycyjne. Podanie większej liczby parametrów znacznie zawęża obszar poszukiwań. Podstawowe wielkości na podstawie których realizowana jest procedura doboru to: średnica aparatu i kąt otwarcia nawiewnika. Dodatkowo za pomocą odpowiednich zakładek użytkownik może określić sposób wykonania urządzenia (standardowe/z nagrzewnicą elektryczną) oraz wyposażenie (przewód SPIRO) Przykład obliczeniowy 6: Dobrać aparat strefowego odzysku ciepła o średnicy A = 400 [mm], z nagrzewnicą elektryczną i przewodem SPIRO. Kąt otwarcia nawiewnika α = 60 o. Rys. 9 Przykładowa tabela doborowa aparatu strefowego odzysku ciepła 11

12 Jak wspomniano we wstępie do artykułu prezentowany komputerowy program doborowy firmy SMAY stanowi ciekawą alternatywę dla zagranicznych aplikacji tego rodzaju. Niewątpliwie narzędzie to jest godne polecenia ze względu na przejrzysty interfejs użytkownika, prostą i szybko przeprowadzaną procedurę doboru oraz obszerne bazy danych urządzeń. Jako podsumowanie prezentacji zestawiono wymienione w treści artykułu, najistotniejsze z punktu widzenia praktycznej użyteczności zalety programu: Pierwsze w pełni polskie komputerowe narzędzie doborowe z obszerną bazą danych urządzeń Niewielkie wymagania sprzętowe Program przeznaczony dla praktyków, umożliwia elastyczny dobór szerokiej gamy urządzeń Umożliwia zadanie dużej liczby parametrów pracy urządzenia, co ułatwia precyzyjny dobór Program wylicza i wyświetla istotne z punktu widzenia poprawności funkcjonowania dobieranego urządzenia wielkości Procedura doboru jest wykonywana szybko i sprawnie Program tworzy projekt i tabelę specyfikacji poszczególnych elementów instalacji, co ułatwia składanie zamówienia oraz wycenę Możliwy jest eksport zapisanych wyników oraz ich obróbka w programie MS Excel W programie dostępne są obszerne pliki Pomocy, podobnie jak całe menu w języku polskim 12