Czas na opcje. Wariant wyboru. Instrukcja modułu opcyjnego.

Transkrypt

1 Czas na opcje. Wariant wyboru. Instrukcja modułu opcyjnego. XTB. Opcje, wrzesień 2006 Teoria 1. Skąd te opcje? Opcja to jeden z instrumentów finansowych klasyfikowanych jako instrumenty pochodne to znaczy takich których cena zależy/pochodzi od instrumentu bazowego. Instrumentem bazowym mogą być praktycznie dowolne wielkości takie, które da się wycenić w pieniądzu. Mogą to być kursy walut, ceny towarów, akcji, poziomy indeksów itp. Początki opcji to historia sprzed lat 300, kiedy dotyczyły one towarów i stabilizowały rynki, dając możliwość zabezpieczenia ceny przed nadejściem wiosny czy terminem żniw. W wersji finansowej zaistniały znacząco na początku lat 70-tych na amerykańskiej giełdzie opcji Chicago Board Options Exchange jako opcje na akcje. Sukcesywnie zdobywały uznanie na świecie, w roku 2003 pojawiły się również na GPW. 2. Co daje opcja? Opcja w wymiarze formalnym to dla nabywcy opcji prawo/możliwość, a dla wystawcy zobowiązanie, kupna lub sprzedaży określonego aktywu w przyszłości, po dziś ustalonej cenie. Każda opcja ma określony kurs wykonania - czyli cenę po jakiej dziś zawarta transakcja może być zrealizowana w przyszłości. Ma też określony termin wygaśnięcia w przypadku opcji typu europejskiego, jest to dzień w którym nasze prawo może być zrealizowane. Opcje typu amerykańskiego można realizować w dowolnym dniu, nie później jednak niż w dniu wygaśnięcia. Opcje kupna (call) i sprzedaży (put) można zarówno kupić jak i sprzedać To znaczy że inwestor może znaleźć się w jednej z czterech sytuacji: - kupić opcję kupna (call) jeśli liczymy na wzrost ceny instrumentu bazowego - kupić opcję sprzedaży (put) jeśli liczymy na spadek - sprzedać opcję kupna (call) jeśli liczymy na spadek ceny instrumentu bazowego - sprzedać opcję sprzedaży (put) jeśli liczymy na wzrost Zajęta na rynku pozycja kupiona lub sprzedana opcja - może zostać zamknięta na dwa sposoby: - automatycznie w dniu jej wygaśnięcia (ekspiracja) - przez odsprzedanie lub odkupienie na rynku w dowolnym czasie przed terminem wygaśnięcia 3. Cena opcji Ze względu na relację określonego w opcji kursu wykonania, ceny instrumentu bazowego i ceny opcji, opcje możemy podzielić na 3 rodzaje: - po cenie (at- the-money, ATM) kurs wykonania jest bliski/równy kursowi terminowemu instrumentu bazowego dla terminu wygasania opcji - poza ceną (out-of-money, OTM) kurs wykonania, dla opcji kupna, jest wyższy od kursu terminowego instrumentu bazowego, dla opcji sprzedaży - kurs wykonania jest niższy od kursu instrumentu bazowego - w cenie (in-the-money, ITM) - kurs wykonania, dla opcji kupna, jest niższy od terminowego kursu instrumentu bazowego, dla opcji sprzedaży - kurs wykonania jest wyższy od kursu instrumentu bazowego Najtańsze są przeważnie opcje poza ceną a najdroższe opcje w cenie. Zmiany ceny opcji mierzone są współczynnikami kluczowy to (delta), miara elastyczności opcji. Wyraża ona zmianę ceny/premii opcji przy zmianie ceny instrumentu bazowego o jednostkę w danym czasie. Dla opcji kupna delta jest liczbą z przedziału (0,1), dla opcji sprzedaży przyjmuje wartości z przedziału (-1,0), często podawaną w wielkościach bezwzględnych. Dla opcji kupna po cenie (ATM) to około 0,5, dla opcji sprzedaży około -0,5.

2 4. Jak zarabiać i ile to kosztuje? Kosztem w przypadku kupującego opcje jest tylko ustalana rynkowo cena, która zapłaci za opcję (premia opcyjna) i nie ma tu konieczności stałego pilnowania depozytu zabezpieczającego (marginu). Zyskiem może być zmiana ceny opcji w przypadku zamknięcia pozycji - lub rozliczenie opcji w w dniu wygaśnięcia. Dla sprzedającego/wystawiającego zyskiem jest cena (premia) jaką uzyskuje w momencie sprzedaży - i to jest cały jego zarobek. Wystawca może trzymać opcję do dnia wygaśnięcia jeżeli cena instrumentu bazowego zmienia się w dobrym dla niego kierunku, lub zamknąć ją po jak najniższych kosztach przed dniem wygasania. Jeśli natomiast kursy zmieniają się niekorzystnie rośnie potencjalna strata i niezbędny poziom depozytu opcję trzeba będzie odkupić lub zamknąć w dniu wygaśnięcia po niekorzystnym kursie. 5. Warianty inwestycyjne Wariant 1 - dla pasywnych inwestorów: - inwestor kupuje opcje (kupna lub sprzedaży) i czeka do terminu jej wygaśnięcia jeśli przewidział kursy prawidłowo w dniu rozliczenia na jego rachunku inwestycyjnym pojawi się kwota rozliczenia, wyższa od zapłaconej za opcję ceny. Wariant 2 - dla aktywnych graczy: - inwestor kupuje opcje po niższym kursie i sprzedaje ją przed terminem wygaśnięcia po wyższym kursie. Warto pamiętać że cena opcji kupna będzie rosła razem ze wzrostem ceny instrumentu bazowego a cena opcji sprzedaży będzie rosła w sytuacji odwrotnej to znaczy spadku ceny instrumentu bazowego Wariant 3 - dla zawodowców - inwestor wystawia/sprzedaje opcje, ustalając różne terminy i ceny wykonania, korzystając też z kontraktów CFD, budując strategie inwestycyjne przewidujące zyski w razie zaistnienia konkretnych okoliczności rynkowych (zmiany stóp procentowych, volatility) np. strategie straddle, strangle, risk reversal. Praktyka XTB oferuje opcje są typu europejskiego, rozliczane gotówkowo w odniesieniu do średniego kursu rynkowego z godziny 16:00 (10:00 czasu nowojorskiego, co jest standardem światowym). W przypadku opcji złotówkowych (EURPLN, USDPLN) istnieje możliwość zamknięcia pozycji poprzez fizyczną dostawę. Po zdefiniowaniu parametrów opcji w polu Wycena Opcji widoczny jest informacyjny kurs opcji (w pipsach oraz wartość premii w PLN). Aby otrzymać transakcyjną cenę należy wybrać przycisk Zapytaj. Po otrzymaniu ceny inwestor ma możliwość (jeśli posiada wystarczające środki) dokonania zarówno transakcji kupna jak sprzedaży opcji. W przypadku zamykania opcji już istniejącej należy najpierw kliknąć na opcję (jej parametry pojawią się wówczas w okienku Zlecenie Opcyjnie) następnie wysłać zapytanie o cenę. W takim przypadku obok możliwości kupna i sprzedaży opcji pojawi się także przycisk Zamknij. W chwili obecnej w wersji testowej dostępne są opcje kupna (put) i sprzedaży (call) na: - 12 par walutowych - złoto (GOLD) - srebro (SILVER) - cynk (ZINC) - miedź (COPPER) Opcje mogą mieć termin zapadalności od tygodnia do pół roku. Opcje nie mogą być znacząco out-of-the-money oraz in-themoney delta handlowanych opcji powinna być w przedziale od 0,20 do 0,80 (wartości bezwzględne). W przypadku próby wygenerowania zapytania o opcje z deltą spoza tego zakresu wyświetlony zostanie odpowiedni komunikat. Inwestor ma prawo zamknąć opcje do godziny 16:00 w dniu wygaśnięcia. W przypadku kupna opcji przez inwestora jego rachunek obciążany jest w momencie dokonania transakcji wartością premii opcyjnej, zaś w przypadku transakcji sprzedaży jest uznany na tą kwotę, przy czym jako zabezpieczenie pobierany jest Margin (depozyt zabezpieczający) w wysokości 1% nominalnej wartości opcji.

3 W zakładce Stan (lewy dolny róg ekranu) widoczne są otwarte pozycje klienta wraz z bieżącą wyceną, w zakładce Historia widoczne są przepływy pieniężne związane z otwarciem opcji, zamknięciem oraz ekspiracją, przy czym pole Komentarz umożliwia dokładną identyfikację każdego przepływu. Poniżej (w punktach 7 i 8) wyjaśnione zostały nazwy pól użyte w obu zakładkach. 7. Portfel: Definicje wielkości opisujących stan środków pieniężnych, wyceny i zabezpieczenia związanego z utrzymywanymi pozycjami: Balance stan gotówki na rachunku Margin depozyt zabezpieczający pobierany w przypadku wystawienia (sprzedaży) opcji przez klienta, obecnie 1% wartości nominalnej transakcji Dostępny Margin wartość wolnych środków które mogą być wykorzystane jako zabezpieczenie opcji wystawianych przez klienta Equity jest to suma pól Balance oraz Wycena (PLN); jest to wartość środków klienta w przypadku zamknięcia wszystkich posiadanych przez niego na chwilę obecną pozycji. W przypadku gdy klient nie ma żadnej pozycji Equity = Balance Margin Level relacja Equity do Margin; Klient ma obowiązek utrzymywać taki stan środków na rachunku aby wskaźnik ten wynosił powyżej 30%, w przeciwnym razie XTB zamyka najbardziej stratną pozycję klienta Wycena (PLN) łączna wartość posiadanych przez klienta pozycji w opcjach; pozycje długie (opcje kupione) wyrażone są jako wartości dodatnie, pozycje krótkie (opcje sprzedane) wyrażone są jako wartości ujemne Profit łączny zysk lub strata na wszystkich otwartych przez klienta pozycjach liczone w odniesieniu do cen zamknięcia

4 8. Pola opisu opcji: Definicje wielkości użytych w zakładkach Stan i Historia do opisu opcji: Id numer porządkowy Data otwarcia data zawarcia transakcji opcyjnej Data data operacji księgowej Instrument - para walutowa, metal szlachetny (GOLD, SILVER), bądź metal przemysłowy (ZINC, COPPER) Cena wykonania strike opcji Dzień wygaśnięcia expiry (dzień wygaśnięcia jest także dniem rozliczenia opcji) Nominał/Loty wartość nominalna opcji (wyrażona w nominale lub w lotach); w przypadku opcji walutowych 1 lot = waluty bazowej (pierwszej waluty z pary), w przypadku surowców i metali szlachetnych wartość nominalna 1 lota kształtuje się następująco: - wartość nominalna 1 lota GOLD = kurs złota * 300 USD, - wartość nominalna 1 lota SILVER = kurs srebra * USD, - wartość nominalna 1 lota COPPER = kurs miedzi * 30 USD, - wartość nominalna 1 lota ZINC = kurs cynku * 50 USD Prezentacje wielkości opcji można zmieniać z nominału na loty (i odwrotnie) w menu Ustawienia/Konfiguracja: K/S strona transakcji Typ call lub put Otwarcie cena otwarcia transakcji w pipsach (wartość ujemna dla zakupionych opcji, wartość dodatnia dla sprzedanych opcji) Wycena obecna cena w pipsach po której można zamknąć opcję (wartość dodatnia dla zakupionych opcji i ujemna dla sprzedanych) Wycena PLN) obecna cena opcji w PLN po której można ją zamknąć (wartość pola Wycena przemnożona przez nominał opcji i wyrażona w PLN) Profit wartość zysku lub straty na danej opcji wyrażona w PLN Premia wartość premii opcyjnej wyrażona w pipsach Debet/Kredyt wartość przepływu pieniężnego związanego z transakcją opcyjną lub wartość wpłaty/wypłaty

5 9. Okienko Zlecenie Opcyjne: W oknie tym definiujemy parametry opcji o której cenę chcemy zapytać. W przypadku zamykania otwartej wcześniej opcji wystarczy kliknąć na wybraną opcję znajdująca się w zakładce Stan a wszystkie jej parametry automatycznie załadują się do okienka Zlecenie Opcyjne. Jeszcze przed wysłaniem zapytania, a po zadaniu wszystkich parametrów opcji, widoczna jest informacyjna wycena, która w większości przypadków pokrywa się z ceną transakcyjną. Cena podana jest dwustronnie (bid i ask) w pipsach, oraz w wartości premii wyrażonej w PLN. Aby otrzymać transakcyjną cenę opcji wystarczy nacisnąć przycisk Zapytaj. Jeśli wybierzemy poprzez kliknięcie otwartą opcję i przed wysłaniem zapytania zmieniony zostanie jakikolwiek parametr opcji wówczas system potraktuje takie zapytanie jako zapytanie o nową opcję (bez możliwości zamknięcia starej). W przypadku zapytania o nową opcję system zwróci cenę i aktywuje przyciski Sprzedaj i Kupuj (jeśli wielkość Dostępnego Marginu pozwala na sprzedaż bądź kupno danej opcji). Jeśli zapytanie dotyczyło otwartej opcji dodatkowo aktywny zawsze będzie przycisk Zamknij. Po otrzymaniu transakcyjnej ceny klient ma 6 sekund na podjęcie decyzji. Ilość pozostałego do decyzji czasu widoczna jest pod ceną opcji.

6 10.Zakładka Rynek: W zakładce tej prezentowane są aktualne ceny instrumentów bazowych opcji (ceny spot). Obok nazwy zakładki podana jest także godzina ostatniego kwotowania. Kolor czerwony oznacza że bieżące kwotowanie jest niższe od poprzedniego, zaś kolor zielony że jest ono wyższe. 11. Raport Klienta: Klikając prawym przyciskiem myszki na dowolne pole w zakładce Historia można wygenerować raport Klienta obejmujący wszystkie operacje przeprowadzone w zdefiniowanym okresie. Raport składa się z dwóch części - część Historia Transakcji obejmuje wszystkie przeprowadzone transakcje opcyjne oraz wpłaty/wypłaty gotówki w zadanym okresie. W części Otwarte Transakcje widoczne są wszystkie otwarte pozycje. Dodatkowe informacje (wpłaty/wypłaty netto, wynik na transakcjach, wartość otwartych pozycji, Equity oraz Balance) znajdują się na dole raportu w części Podsumowanie. X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. ul. Ogrodowa Warszawa Biurowiec A, XII piętro Sekretariat: tel fax: biuro@xtb.pl www: Dealing Room: tel tel dealing@xtb.pl Sales Room: tel tel sales@xtb.pl