Analiza zmian na rynku pracy województwa zachodniopomorskiego w latach

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Analiza zmian na rynku pracy województwa zachodniopomorskiego w latach Szczecin 2009

2 Intensywność i zmienność, jako dominanty rynku pracy Charakterystyka społeczno gospodarcza województwa zachodniopomorskiego Bezrobocie w Polsce Bezrobocie w województwie zachodniopomorskim Bilans bezrobocia w województwie zachodniopomorskim Rejestracje i wyłączenia z ewidencji osób bezrobotnych Powody wyłączeń z rejestrów PUP Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu Struktura zarejestrowanych bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim Bezrobocie kobiet Bezrobotni z prawem do zasiłku Bezrobotni mieszkający na wsi Bezrobotni według wieku Bezrobotni według wykształcenia Bezrobotni według staŝu pracy Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Osoby bezrobotne będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy Długotrwale bezrobotni Bezrobotni do 25 roku Ŝycia Bezrobotni powyŝej 50 roku Ŝycia Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko Bezrobotni niepełnosprawni Oferty pracy w województwie zachodniopomorskim Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy (wg klasyfikacji PKD) Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności Bezrobotni według wielkich grup zawodów Bezrobotne kobiety według wielkich grup zawodów Oferty pracy według wielkich grup zawodów Bezrobotni powyŝej 12 miesięcy według wielkich grup zawodów Bezrobotni do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki według wielkich grup zawodów Bezrobotni według zawodów i specjalności Bezrobotne kobiety według zawodów i specjalności Bezrobotni powyŝej 12 miesięcy według zawodów i specjalności Bezrobotni do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki według zawodów i specjalności Oferty pracy według zawodów i specjalności Poradnictwo zawodowe, kluby pracy, szkolenie bezrobotnych i poszukujących pracy Poradnictwo zawodowe Poradnictwo indywidualne Poradnictwo grupowe Informacja zawodowa Badania testowe Struktura osób bezrobotnych korzystających z poradnictwa zawodowego Wyniki działania poradnictwa zawodowego w Powiatowych Urzędach Pracy Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy (kluby pracy) Organizatorzy i uczestnicy szkoleń oraz zajęć aktywizacyjnych w zakresie aktywnego poszukiwania pracy Struktura bezrobotnych uczestniczących w zajęciach klubów pracy Struktura uczestników zajęć aktywizacyjnych realizowanych w ramach pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy Wybrane kategorie uczestników szkoleń i zajęć aktywizacyjnych realizowanych w ramach pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy Szkolenia Obszary zawodowe szkoleń Struktura osób, które ukończyły szkolenie Osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy, które ukończyły szkolenie Bezrobotni, którzy otrzymali stypendium na kontynuowanie nauki

3 Osoby, którym sfinansowano koszty egzaminów umoŝliwiających uzyskanie uprawnień zawodowych, certyfikatów lub tytułów zawodowych Liczba i czas trwania szkoleń dla bezrobotnych i poszukujących pracy Osoby, którym sfinansowano koszty studiów podyplomowych StaŜ i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy StaŜ Przygotowanie zawodowe Bezrobocie w powiatach województwa zachodniopomorskiego POWIAT BIAŁOGARDZKI POWIAT CHOSZCZEŃSKI POWIAT DRAWSKI POWIAT GOLENIOWSKI POWIAT GRYFICKI POWIAT GRYFIŃSKI POWIAT KAMIEŃSKI POWIAT KOŁOBRZESKI POWIAT MIASTO KOSZALIN POWIAT KOSZALIŃSKI POWIAT ŁOBESKI POWIAT MYŚLIBORSKI POWIAT POLICKI POWIAT PYRZYCKI POWIAT SŁAWIEŃSKI POWIAT STARGARDZKI POWIAT SZCZECINECKI POWIAT ŚWIDWIŃSKI POWIAT MIASTO ŚWINOUJŚCIE POWIAT WAŁECKI POWIAT MIASTO SZCZECIN Bezrobocie w gminach województwa zachodniopomorskiego Podsumowanie Spis wykresów Spis tabel

4 Intensywność i zmienność, jako dominanty rynku pracy Rynek pracy XXI wieku, to rynek ogromnie dynamiczny, a zarazem bardzo nieprzewidywalny. Dla aktorów tego rynku, to z jednej strony - miejsce wyzwań, z drugiej zaś obszar, który nakłada na nich, obowiązek koordynowania i podejmowana konsekwentnych i radykalnych działań oraz przyjmowania róŝnorodnych strategii w odniesieniu do nieustannych przemian zachodzących w Ŝyciu społecznym, ekonomicznym, edukacyjnym i politycznym. Świadomość tych przemian, to świadomość czasu, a jednocześnie rozumienie wszelkich występujących zjawisk i trendów, które jakŝe często nie mają ciągłości i regularności, a jednocześnie są pełne antonimii. Faktem jednak jest, Ŝe od czasu i od przeszłości, uciec się nie da, nie da się równieŝ biegu czasu zatrzymać - bowiem - jesteśmy w nim głęboko zakotwiczeni. A zatem, zarówno to, co się juŝ wydarzyło, jak i to, co jest obecnie, wymusza na wszystkich aktorach rynku pracy refleksje, które w decydujący sposób wyznaczać i kształtować będą paradygmaty na najbliŝszą przyszłość. Niniejsza publikacja w oparciu o gromadzone przez Publiczne SłuŜby Zatrudnienia (PSZ) dane statystyczne - stanowi próbę syntetycznego zebrania informacji o zmianach zachodzących na rynku pracy województwa zachodniopomorskiego na przestrzeni ostatniego 10-lecia, a ściślej mówiąc - od momentu wprowadzenia trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, które miało miejsce w 1999 roku. Analizując zmiany ostatniego dziesięciolecia, warto sięgnąć do historii dotyczącej transformacji rynku pracy i funkcjonujących na nim słuŝb zatrudnienia. Publiczne słuŝby zatrudnienia istnieją w Polsce od 1918 r. Polska była jednym z pierwszych krajów powołujących państwową słuŝbę zatrudnienia w Europie. Pierwszym dokumentem stanowiącym o utworzeniu państwowych urzędów pośrednictwa pracy i opieki nad wychodźcami, był dekret podpisany w dniu roku przez Naczelnika Państwa na wniosek Prezydenta Ministrów RP (premiera). Publiczne słuŝby zatrudnienia mają takŝe swoją całkiem bogatą tradycję powojenną. Po II wojnie światowej publicznym słuŝbom zatrudnienia postawiono nowe zadania (m.in. łagodzenie stałych niedoborów siły roboczej), zniesiono takŝe prywatne i społeczne pośrednictwo pracy. Zasadnicza zmiana nastąpiła jednak w 1989 roku, kiedy to zreorganizowano po raz pierwszy działające w dość komfortowych warunkach (przewagi popytu na pracę nad jej podaŝą) Wydziały Zatrudnienia, wprowadzając na ich miejsce biura pracy o zasięgu terytorialnym, spójnym z istniejącą wówczas strukturą organizacyjną państwa. Powołano wtedy wojewódzkie oraz rejonowe biura pracy. W odpowiedzi na pojawienie się całkiem nowego zjawiska bezrobocia - w warunkach gospodarki rynkowej - ogłoszona została Ustawa z dnia 28 grudnia 1989 roku o zatrudnieniu. Z dniem wejścia w Ŝycie przepisów ustawy tj roku nałoŝono na słuŝby zatrudnienia całkiem nowe zadania, a dotychczasowe struktury zatrudnienia w dalszych latach ulegały kolejnym, znaczącym zmianom. Ustawą z dnia 16 października 1991 roku o zatrudnieniu i bezrobociu, powołany zostaje Krajowy Urząd Pracy, jako centralny organ administracji państwowej, wykonujący zadania przy pomocy 49 wojewódzkich i 358 rejonowych urzędów pracy. Następne zmiany, które miały miejsce w 1993 r. odrywają urzędy od struktur administracji terenowej, czyniąc z nich wydzieloną, samodzielną, państwową administrację, w której szczebel wojewódzki (Wojewódzki Urząd Pracy), sprawował bezpośrednie zwierzchnictwo nad rejonowymi urzędami pracy, sam zaś - podlegał bezpośrednio w strukturze Krajowemu Urzędowi Pracy. Taki stan rzeczy został równieŝ zachowany po wejściu w Ŝycie ustawy z dnia r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Urzędy pracy, stanowiły zatem organy rządowej administracji specjalnej, podlegające Krajowemu Urzędowi Pracy i ministrowi właściwemu do spraw pracy, a jednocześnie jako, Ŝe nie posiadały osobowości prawnej stanowiły stationes fisci Skarbu Państwa. Z dniem r. rozpoczyna się reforma administracyjna państwa, niosąca za sobą stopniowe przekazywanie urzędów pracy jednostkom samorządu terytorialnego. Dotychczasowe 5

5 rejonowe urzędy pracy przekształcone zostają w powiatowe urzędy pracy, natomiast wojewódzkie urzędy pracy zgodnie z Ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego obejmują zasięgiem swego działania obszary nowo powstałych (16) województw. W efekcie ww. reform, utworzone zostało takŝe województwo zachodniopomorskie, które powstało w wyniku połączenia województw: szczecińskiego, koszalińskiego i gorzowskiego (gminy powiatów choszczeńskiego i myśliborskiego), pilskiego (gminy powiatu wałeckiego), oraz województwa słupskiego (trzy gminy powiatu sławieńskiego). Kolejny etap reform rozpoczął się w dniu r. Zgodnie z ustawami wdraŝającymi reformę ustrojową państwa, likwidacji ulega System Urzędów Pracy (SUP), a urzędy pracy stają się częścią administracji samorządowej. SUP przestaje istnieć, jako administracja specjalna, wydzielona. Wojewódzkie urzędy pracy z dniem r. stają się wojewódzkimi urzędami pracy, wchodzącymi w skład urzędu marszałkowskiego, natomiast powiatowe urzędy pracy, stają się częścią powiatowej administracji zespolonej. Z dniem r. wojewódzkie urzędy pracy wchodzące w skład urzędu marszałkowskiego, zostają przekształcone w wojewódzkie urzędy pracy, będące wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi samorządu województwa (art. 1 pkt 3 ustawy z dnia r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu). Globalna polityka rynku pracy ustalana jest na szczeblu krajowym, ale urzędy pracy zarówno powiatowe, jak i wojewódzkie mają ogromne moŝliwości uzupełniania jej tak, by zaspokajać lokalne potrzeby. Odrębność pomiędzy organami samorządowymi, a organami rządowymi zarówno formalna, jak i organizacyjna - powoduje, Ŝe mamy do czynienia z decentralizacją, która nie wyklucza jednak pewnych zaleŝności pomiędzy organami zatrudnienia (PSZ) w zakresie polityki rynku pracy (np. obowiązek przekazywania do WUP sprawozdań dotyczących rynku pracy, tryb przekazywania i podziału środków Funduszu Pracy, Europejskiego Funduszu Społecznego, instancyjny tok postępowania w sprawie odwołań od decyzji, współpraca przy tworzeniu i realizacji dokumentów strategicznych dotyczących polityki zatrudnienia, itp.). Obecnie Publiczne SłuŜby Zatrudnienia (PSZ) zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. tworzą organy zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urzędami pracy, urzędem obsługującym ministra właściwego do spraw pracy oraz urzędami wojewódzkimi, realizującymi zadania określone ustawą. Powracając do 10-letniej analizy zachodniopomorskiego rynku pracy, obejmującej lata , warto zaznaczyć, iŝ rok 1999 to rok, kiedy świętowaliśmy 10 rocznicę zmiany ustrojowej naszego kraju. Rok ten, zapoczątkował równieŝ istotne zmiany w aspekcie gospodarczym, co oznaczało przejście z gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej. W znacznym stopniu transformacja ta, uwidoczniła się na rynku pracy, szczególnie w kwestii podaŝy miejsc pracy i liczby osób gotowych do jej podjęcia. Na rynku pracy zaczęły pojawiać się roczniki z wyŝu demograficznego z lat 70-tych i początku 80-tych. Młodzi ludzie podobnie jak dzisiaj nie posiadali odpowiednich kwalifikacji, a takŝe co jest bardzo istotne z punktu widzenia pracodawców nie posiadali doświadczenia zawodowego. Struktura oraz liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w kraju, nie była adekwatna do potrzeb rynku pracy, co skutkowało większą skalą bezrobocia, zarówno na szczeblu wojewódzkim, jak i krajowym. Niewątpliwie przełomowym momentem ostatnich lat było przystąpienie naszego kraju r. do Unii Europejskiej. Napływ inwestycji zagranicznych, tworzenie nowych miejsc pracy, intensywne migracje zarobkowe oraz inwestycje w rozwój zasobów ludzkich, wpłynęły w znaczący sposób na dynamikę zmian zachodzących na rynku pracy oraz poprawę sytuacji osób bezrobotnych. Obecnie na tle państw Unii Europejskiej, Polska charakteryzuje się przeciętnym poziomem bezrobocia. WyŜsze notuje się chociaŝby w takich krajach jak: Hiszpania, Irlandia, czy Francja, a takŝe innych, włączonych do UE w tym samym czasie co Polska, np. Estonia, Litwa, Łotwa. Do opracowania niniejszej analizy wykorzystano dane dotyczące bezrobocia, gromadzone zarówno przez Wojewódzki Urząd Pracy (Wydział Badań i Analiz), jak równieŝ Główny Urząd Statystyczny. Warto jednak zaznaczyć, iŝ na przestrzeni ostatnich 10 lat, sprawozdania dotyczące bezrobocia, ulegały znacznym przekształceniom zmieniała się wielokrotnie ich forma dotycząca zarówno danych jakościowych, jak i ilościowych, co w konsekwencji utrudniło, a w niektórych przypadkach uniemoŝliwiło dokonanie komparatystycznej analizy w całościowym cyklu dziesięcioletnim. Ponadto, dodatkowym utrudnieniem okazały się zmiany obszarów terytorialnych dokonane w tym okresie na terenie województwa zachodniopomorskiego (powstanie powiatu łobeskiego w 2002 r., czyli trzy lata od daty przyjętej, jako punkt początkowy dla tejŝe analizy). 6

6 W opracowaniu, skupiono się nie tylko na natęŝeniu bezrobocia na przestrzeni analizowanego okresu, ale równieŝ na metodach łagodzenia jego skali i formach aktywizacji zawodowej osób pozostających poza zatrudnieniem. KaŜda analiza lokalnego rynku pracy, winna stać się dyrektywą stanowiącą o kierunkach podejmowanych działań na rzecz aktywizacji osób pozostających bez pracy i przeciwdziałania bezrobociu. Odnoszenie się do analiz rynku pracy, wskazywanych trendów i tendencji - nie tylko gwarantuje dopasowanie działań do aktualnych potrzeb rynku pracy, ale takŝe zwiększa prawdopodobieństwo ich efektywności. Dlatego teŝ, nie znajdziecie Państwo w niniejszym opracowaniu gotowych rozwiązań dotyczących problematyki rynku pracy, ale wyłącznie pewien zaląŝek danych oraz wycinek moŝliwych do wykonania na podstawie posiadanych danych statystycznych - analiz, z których moŝna czerpać, projektując róŝnorodne działania w obszarze rynku pracy. Zarówno problematyka rynku pracy, jak i samo zjawisko bezrobocia przykuwa uwagę wielu osób, instytucji, organizacji, władz lokalnych i samorządowych na róŝnych szczeblach, próbujących wypracować, wdraŝać, organizować róŝne systemy i działania przeciwdziałające temu zjawisku. Efekty tych zmagań są bardzo róŝne, a oceniane winny być przez pryzmat wielu róŝnych czynników. Tym samym, oddając w Państwa ręce niniejsze opracowanie wyraŝam nadzieję, iŝ stanie się ono przydatnym źródłem informacji i cennym narzędziem pomocnym w planowaniu oraz podejmowaniu kluczowych decyzji w obszarze rynku pracy. Renata Błasiak Grudzień Wicedyrektor ds. Rynku Pracy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Szczecinie 7

7

8 1. Charakterystyka społeczno gospodarcza województwa zachodniopomorskiego Województwo zachodniopomorskie powstało dnia 1 stycznia 1999 roku w wyniku reformy administracji publicznej, na mocy ustawy z dnia 24 lipca w 1998 roku o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (województwa, powiaty, gminy) i od tamtego momentu, stanowi jedno z 16 województw Polski. W skutek przemian województwo zachodniopomorskie utworzono z województw: szczecińskiego, koszalińskiego, gorzowskiego (gminy powiatów choszczeńskiego i myśliborskiego), pilskiego (gminy powiatu wałeckiego) oraz województwa słupskiego (3 gminy powiatu sławieńskiego: Sławno gmina miejska i wiejska, Postomino). PołoŜone jest w północno zachodniej części Polski nad Morzem Bałtyckim. Graniczy z Niemcami na zachodzie oraz z trzema innymi województwami w Polsce (pomorskie, wielkopolskie, lubuskie). Od 2002 roku region składa się 21 powiatów (w tym 3 grodzkie: Szczecin, Koszalin i Świnoujście) oraz 114 gmin. W latach w województwie było 20 powiatów, natomiast w 2002 roku utworzono dodatkowo powiat łobeski z gmin wchodzących w skład powiatów goleniowskiego (Dobra), gryfickiego (Resko, Radowo Małe) i stargardzkiego (Łobez, Węgorzyno). W porównaniu do innych województw, zachodniopomorskie zajmuje piąte miejsce pod względem powierzchni (22 892,48 km 2 ) oraz jedenaste pod względem liczby mieszkańców. Według stanu na koniec grudnia 2008 roku województwo zachodniopomorskie zamieszkiwało osób, w tym 51,5% stanowiły kobiety ( osoby). W porównaniu z końcem 1999 roku liczba mieszkańców regionu zmalała o osób. W populacji województwa w ciągu ostatnich 10 lat odnotowano tendencję malejącą w liczbie osób w wieku przedprodukcyjnym (o 24,6% w porównaniu z końcem 1999 roku) w przeciwieństwie do zbiorowości osób w wieku poprodukcyjnym, gdzie zaobserwowano wzrost o 13,6%. Zachodzące zmiany w strukturze mieszkańców województwa są równieŝ charakterystyczne dla całej Polski oraz innych krajów rozwiniętych, bądź rozwijających się, co świadczy o starzeniu się społeczeństw. Jest to tendencja niepokojąca, gdyŝ przy równoczesnym spadku liczby osób młodych, w przyszłości podaŝ potencjalnych pracowników nie będzie współmierna do potrzeb rynku pracy. W ciągu ostatnich dwóch lat w województwie zachodniopomorskim zaobserwowano, niewielki wzrost liczby mieszkańców. W 2008 roku odnotowano dodatnie średnioroczne tempo przyrostu ludności na poziomie 0,04% (w Polsce +0,05%). Wykres 1. Liczba ludności w województwie zachodniopomorskim w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 9

9 Tabela 1. Liczba ludności ogółem, w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w województwie zachodniopomorskim w latach Wyszczególnienie Dynamika 2008/1999 (%) Ogółem ,2 w wieku przedprodukcyjnym ,6 w wieku produkcyjnym ,8 w wieku poprodukcyjnym ,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS W granicach województwa znajdują się 62 miasta. Głównym miastem regionu jest Szczecin, który zamieszkuje * 1 osób, co stanowi 24,0% populacji województwa. Jest tym samym największym miastem pogranicza polsko niemieckiego. W północno wschodniej części regionu dominujące znaczenie ma Koszalin, liczący * mieszkańców. Do większych ośrodków zaliczyć naleŝy ponadto: Stargard Szczeciński * mieszkańców, Kołobrzeg * mieszkańców, Świnoujście * mieszkańców, Szczecinek * mieszkańców i Police * mieszkańców. Zaludnienie województwa jest niskie i wynosi 74* osoby/km 2 (Polska 122* osoby/km 2 ). Poziom urbanizacji jest bardzo wysoki i wznosi 68,8% (w Polsce 61,0%). Dzięki swojemu połoŝeniu geograficznemu województwo zachodniopomorskie, jest waŝnym miejscem na mapie kraju. Przecinają się tu międzynarodowe i krajowe szlaki transportowe zarówno w układzie północ południe, jak i wschód zachód. Stolica województwa Szczecin stanowi waŝne centrum administracyjno - gospodarcze oraz transportowo dystrybucyjne, w którym spotykają się róŝne gałęzie transportu (drogowy, kolejowy, wodny i lotniczy). Największe zagęszczenie dróg krajowych występuje w pasie przygranicznym. Z drugiej strony zagroŝeniem dla rozwoju regionu jest jego peryferyjne połoŝenie w odniesieniu do polskiego rynku, a takŝe jego małe znaczenie, jeśli chodzi o zaspokajanie potrzeb rynku przez województwo. Względy historyczne i dysproporcje przestrzenne w sieci osadniczej, utrudniają dostęp do usług i miejsc pracy dla mieszkańców południowej i wschodniej części województwa. Potencjał gospodarczy regionu wyznacza przemysł i usługi związane z gospodarką morską. Dynamicznie rozwija się handel, turystyka i pozostałe usługi rynkowe. Turystyka stanowi waŝny dział gospodarki województwa zachodniopomorskiego, poniewaŝ ma duŝe potencjalne moŝliwości rozwoju. Rozwojowi tego sektora sprzyja duŝe bogactwo walorów przyrodniczych i turystycznych, które wpływają na atrakcyjność regionu. Warunki klimatyczne województwa mają wpływ na duŝą sezonowość usług turystycznych, co znajduje swoje odzwierciedlenie na rynku pracy (sezonowość zatrudnienia) Wykres 2. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w województwie zachodniopomorskim w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 1 * Dane GUS z dn. 31 grudnia

10 W województwie zachodniopomorskim według stanu na koniec 2008 roku w rejestrze REGON znajdowały się podmioty gospodarki narodowej (o 27,7% więcej, niŝ w analogicznym okresie 1999 roku), co stanowiło 5,7% wszystkich podmiotów w Polsce (z ogólnej liczby jednostek). Tabela 2. Liczba podmiotów gospodarki narodowej ogółem, w sektorze publicznym i prywatnym w województwie zachodniopomorskim w latach Dynamika Wyszczególnienie /1999 (%) Ogółem ,7 sektor publiczny ,8 sektor prywatny ,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Na koniec 2008 roku liczba jednostek sektora prywatnego w regionie stanowiła 96,7% ( jednostek), a publicznego 3,3% (6 996 jednostek). W stosunku do 1999 roku nastąpił wzrost liczby podmiotów gospodarki narodowej zarówno w sektorze publicznym o 45,8% (o jednostek), jak i w sektorze prywatnym o 27,1% (o jednostek). 100,0 Wykres 3. Udział (%) podmiotów gospodarki narodowej w podziale na sektory w latach ,0 80,0 70,0 60,0 % 50,0 97,1 96,6 96,3 96,0 96,0 96,0 96,0 95,9 95,9 96,7 40,0 30,0 20,0 10,0 2,9 3,4 3,7 4,0 4,0 4,0 4,0 4,1 4,1 3,3 0, Sektor publiczny Sektor prywatny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Wśród wszystkich województw, największą liczbę zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na koniec 2008 roku odnotowano w mazowieckim (17,3% ze wszystkich w Polsce), śląskim , wielkopolskim , dolnośląskim , małopolskim Są to regiony charakteryzujące się najniŝszym poziomem bezrobocia w Polsce. PoniŜej podmiotów zarejestrowanych było w województwie podlaskim i opolskim

11 Wykres 4. Liczba podmiotów gospodarki narodowej na koniec 2008 roku w przeliczeniu na mieszkańców danego województwa Zachodniopomorskie Mazowieckie Dolnośląskie Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Polska Łódzkie Opolskie Kujawsko - pomorskie Śląskie Małopolskie Świętokrzyskie Warmińsko - mazurskie Podlaskie Lubelskie Podkarpackie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Inaczej przedstawia się kolejność województw biorąc pod uwagę liczbę podmiotów w przeliczeniu na mieszkańców w danym regionie. Dla Polski jest to 985 zarejestrowanych jednostek. Najwięcej w końcu 2008 roku przypadało w województwach: zachodniopomorskim 1 259, mazowieckim 1 248, dolnośląskim 1 101, pomorskim 1 084, wielkopolskim i lubuskim Z grupy województw, gdzie na daną zbiorowość przypadało najmniej podmiotów wskazać naleŝy: podkarpackie 687, lubelskie 715, podlaskie 757, warmińsko mazurskie 812, świętokrzyskie 852. Najwięcej zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej w regionie znajduje się w Szczecinie, stanowiącym centrum administracyjne województwa, skupiającym najwięcej ludności i będącym stolicą Pomorza Zachodniego. W końcu 2008 roku zarejestrowanych było w mieście jednostek, co stanowiło 30,1% wszystkich w regionie. Znaczna liczba podmiotów znajdowała się takŝe w powiatach: Miasto Koszalin (8,7%), kołobrzeskim (6,4%), stargardzkim (5,5%). Najmniejsza liczba podmiotów zarejestrowana była w powiatach: łobeskim (1,5%), pyrzyckim (1,8%), choszczeńskim (1,8%). Porównując liczbę podmiotów w dwóch okresach czasowych 1999 i 2008 rok widać wzrost we wszystkich powiatach. Największy w białogardzkim (59,4%), świdwińskim (56,3%), pyrzyckim (54,6%). W województwie zanotowano przyrost o 25,6% tj podmiotów. W przeliczeniu na mieszkańców regionu przypadało na koniec roku zarejestrowanych podmiotów. W poszczególnych powiatach liczba podmiotów była zróŝnicowana. Najwięcej jednostek na mieszkańców było w powiatach: kołobrzeskim 1 781, Miasto Koszalin 1 722, Miasto Świnoujście i Miasto Szczecin podmiotów. Mniej niŝ podmiotów zarejestrowano w: choszczeńskim, łobeskim, świdwińskim, myśliborskim, pyrzyckim, gryfińskim i stargardzkim. Według wielkości jednostek mierzonej liczbą zatrudnianych pracowników zdecydowaną większość w województwie w końcu 2008 roku stanowiły te zatrudniające do 9 osób 96,2%. 12

12 Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej w powiatach na koniec 1999 i 2008 roku Powiaty Dynamika 2008/1999 (%) Udział w województwie w 2008 r. (%) Białogardzki ,4 2,3 Choszczeński ,9 1,8 Drawski ,4 2,8 Goleniowski ,7 3,9 Gryficki ,2 3,6 Gryfiński ,2 3,8 Kamieński ,4 3,2 Kołobrzeski ,7 6,4 Miasto Koszalin ,0 8,7 Koszaliński ,4 3,2 Łobeski* ,4 1,5 Myśliborski ,1 2,9 Policki ,7 3,9 Pyrzycki ,6 1,8 Sławieński ,5 2,8 Stargardzki ,1 5,5 Szczecinecki ,0 3,8 Świdwiński ,3 2,1 Miasto Świnoujście ,0 3,2 Wałecki ,2 2,7 Miasto Szczecin ,7 30,1 Województwo ,6 100,0 *W kolumnie 1999 wykorzystano dane z 2002 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Wykres 5. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON na koniec 2008 roku w przeliczeniu na mieszkańców danego powiatu Kołobrzeski Miasto Koszalin Miasto Świnoujście Miasto Szczecin Kamieński Gryficki Policki Wałecki Szczecinecki Sławieński Koszaliński Goleniowski Drawski Białogardzki Stargardzki Gryfiński Pyrzycki Myśliborski Świdwiński Łobeski Choszczeński Zachodniopomorskie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 13

13 2. Bezrobocie w Polsce Poszczególne regiony województwa w Polsce reprezentują róŝny poziom rozwoju gospodarczego, na co w przypadku kształtowania się pewnych tendencji i sytuacji na rynku pracy miały wpływ czynniki polityczne, ekonomiczne, społeczne, jak równieŝ historyczne i przyrodnicze. Wykres 6. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w Polsce w latach ,0 20,0 19,0 17,5 17, ,1 14,8 15 % , , , Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku Kobiety MęŜczyźni Stopa bezrobocia Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Wykres numer 6 przedstawia w jakim kierunku formowało się bezrobocie w Polsce po 1999 roku. W początkowym okresie liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła osób (w tym kobiet) i stanowili oni 13,1% cywilnej ludności aktywnej zawodowo. W kolejnych latach notowano przyrost w liczbie osób poza zatrudnieniem w rejestrach urzędów pracy, a maksimum tego trendu obserwowano w końcu 2002 roku osób. Do 2008 roku notowano stały spadek liczby osób poza zatrudnieniem, a zarejestrowane na koniec tego roku były osoby bezrobotne tj. 37,3% ( osoby) mniej niŝ w 1999 roku i 54,2% ( osób) mniej niŝ w 2002 roku. W strukturze zarejestrowanych bezrobotnych według płci większość w ciągu analizowanego okresu stanowiły kobiety. W końcu 1999 roku było to 55,6% ( osób), a w ,6% ( osób). Najmniejszą przewagę kobiet w zbiorowości bezrobotnych odnotowano w 2002 roku 51,2% ( osób), największą natomiast w ,2% ( osób). Tabela 4. Liczba bezrobotnych pobierających zasiłek i zamieszkujących wieś oraz ich udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych (%) w Polsce w latach Wyszczególnienie Bezrobotni pobierający zasiłek Udział w ogólnej liczbie bezrobotnych (%) 23,6 20,3 20,0 16,7 15,1 14,2 13,5 13,5 14,3 18,4 Bezrobotni zamieszkujący w ieś Udział w ogólnej liczbie bezrobotnych (%) 44,9 43,7 42,7 41,7 41,7 42,1 42,6 43,5 45,0 45,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS W końcu 1999 roku prawo do zasiłku posiadało osób bezrobotnych w Polsce i stanowili oni 23,6% wówczas zarejestrowanych. Największą liczbę osób z prawem do zasiłku notowano w końcu 2001 roku osób (20,0%). Do 2007 roku malała liczba osób z tej kategorii ( ), a w końcu 2008 była juŝ wyŝsza o osób. W porównaniu z 1999 rokiem notowano zmniejszenie się liczby osób z prawem do zasiłku o osób. Na koniec 2008 roku osoby pobierające zasiłek stanowiły 18,4% osób poza zatrudnieniem. Analizując strukturę osób bezrobotnych pod kątem miejsca zamieszkania w latach stwierdzić naleŝy, Ŝe większość stanowili mieszkańcy miast. W końcu 1999 roku 14

14 zarejestrowanych było osób zamieszkujących wieś (44,9% z ogólnej liczby bezrobotnych), a na koniec 2008 roku zbiorowość ta składała się z osób bezrobotnych (45,5%) tj. 36,5% mniej niŝ w 1999 roku. Tabela 5. Stopa bezrobocia w Polsce w latach Rok I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ,4 11,9 12,0 11,8 11,6 11,6 11,8 11,9 12,1 12,2 12,5 13, ,7 14,0 14,0 13,8 13,6 13,6 13,8 13,9 14,0 14,1 14,5 15, ,7 15,9 16,1 16,0 15,9 15,9 16,0 16,2 16,3 16,4 16,8 17, a) b) 20,1 20,2 20,1 19,9 19,2 19,4 19,4 19,5 19,5 19,5 19,7 20, a) 18,1 18,2 18,2 17,9 17,3 17,4 17,5 17,5 17,6 17,5 17,8 18,0 18,6 18,7 18,6 18,3 17,9 17,7 17,7 17,6 17,5 17,4 17,6 18,0 b) 20,6 20,7 20,6 20,3 19,8 19,7 19,6 19,5 19,4 19,3 19,5 20, ,6 20,6 20,4 19,9 19,5 19,4 19,3 19,1 18,9 18,7 18,7 19, ,4 19,4 19,2 18,7 18,2 18,0 17,9 17,7 17,6 17,3 17,3 17, ,0 18,0 17,8 17,2 16,5 15,9 15,7 15,5 15,2 14,9 14,8 14, ,1 14,8 14,3 13,6 12,9 12,3 12,1 11,9 11,6 11,3 11,2 11, ,5 11,3 10,9 10,3 9,8 9,4 9,2 9,1 8,9 8,8 9,1 9,5 a) Dane opracow ane zostały z w ykorzystaniem w yników Pow szechnego Spisu Rolnego przeprow adzonego w 1996 r. b) Wykorzystano w yniki Narodow ego Spisu Pow szechnego Ludności i Mieszkań oraz Pow szechnego Spisu Rolnego przeprow adzonych w 2002 r. Wskaźniki w w ariancie b) prezentow ane są na bieŝąco od stycznia 2004 roku. Źródło: GUS NajwyŜszą wartość stopy bezrobocia odnotowano w lutym 2003 roku 20,7%. Do marca 2005 roku wartość stopy oscylowała jeszcze w okolicach 20% i od tego momentu bezrobocie zaczęło maleć, a po 2004 roku w szybszym tempie. W końcu 2008 roku stopa bezrobocia wyniosła 9,5% tj. o 3,6% mniej niŝ w końcu 1999 roku i o 11,2% mniej niŝ w lutym 2003 roku. POLSKA ( 13,1% ) Wykres 7. Stopa bezrobocia w Polsce stan na koniec grudnia 1999 i 2008 roku Stopa bezrobocia w województwach stan na koniec grudnia 1999 roku POLSKA ( 9,5% ) Stopa bezrobocia w województwach stan na koniec grudnia 2008 roku Stopa bezrobocia (%) Stopa bezrobocia (%) Od 19,9 do 22,4 ( 1 ) Od 17,3 do 19,9 ( 2 ) Od 14,7 do 17,3 ( 3 ) Od 12,1 do 14,7 ( 6 ) Od 9,5 do 12,1 ( 4 ) Od 14,8 do 16,8 ( 1 ) Od 12,7 do 14,8 ( 4 ) Od 10,6 do 12,7 ( 2 ) Od 8,5 do 10,6 ( 4 ) Od 6,4 do 8,5 ( 5 ) *Stopa bezrobocia jest to odsetek osób bezrobotnych w liczbie cywilnej ludności aktywnej zawodowo. Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie, Wydział Badań i Analiz *Stopa bezrobocia jest to odsetek osób bezrobotnych w liczbie cywilnej ludności aktywnej zawodowo. Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie, Wydział Badań i Analiz Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Na koniec grudnia 1999 roku stopa bezrobocia w województwie zachodniopomorskim wynosiła 18,1%, natomiast dla Polski, była to wartość o 5 punktów procentowych niŝsza (13,1%). Z tą wartością analizowanego miernika nasz region znalazł się na drugiej pozycji, za województwem warmińsko mazurskim, mającym najwyŝszą wartość stopy 22,4%. Najmniejszym bezrobociem w końcu 1999 roku charakteryzowało się województwo mazowieckie 9,5%. W grudniu 2008 roku wartość stopy bezrobocia dla naszego województwa wyniosła 13,4%, a dla Polski 9,5%. Województwo zachodniopomorskie znalazło się na 3 miejscu (razem z woj. kujawsko pomorskim) wśród regionów dotkniętych w największym stopniu bezrobociem. Najmniejsze bezrobocie rejestrowane na koniec 2008 roku odnotowano w województwie wielkopolskim 6,4%. 15

15 W porównaniu z końcem 1999 roku zauwaŝalne są znaczne zmiany w liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w poszczególnych województwach. Największe spadki odnotowano w województwach: łódzkim (o 45,7%), pomorskim (o 45,6%), wielkopolskim (o 44,5%), dolnośląskim (o 44,0%), śląskim (o 41,6%), opolskim (o 40,0%). W najmniejszym stopniu zmalała liczba osób poza zatrudnieniem w województwie świętokrzyskim (o 27,7%). Tabela 6. Liczba bezrobotnych w województwach na koniec 1999 i 2008 roku Dynamika RóŜnica Wojew ództwa / (%) DOLNOŚLĄSKIE ,0 KUJAWSKO-POMORSKIE ,5 LUBELSKIE ,4 LUBUSKIE ,0 ŁÓDZKIE ,7 MAŁOPOLSKIE ,2 MAZOWIECKIE ,6 OPOLSKIE ,0 PODKARPACKIE ,8 PODLASKIE ,0 POMORSKIE ,6 ŚLĄSKIE ,6 ŚWIĘTOKRZYSKIE ,7 WARMIŃSKO-MAZURSKIE ,6 WIELKOPOLSKIE ,5 ZACHODNIOPOMORSKIE ,0 POLSKA ,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS -20,0 Wykres 8. Zmiany w liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w województwach w odniesieniu do 1999 roku -25,0 % -30,0-35,0-31,4-29,8-29,5-28,6-27,7-40,0-45,0-45,7-45,6-44,5-44,0-41,6-40,0-38,6-38,2-38,0-37,3-37,0-37,0-50,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 16

16 3. Bezrobocie w województwie zachodniopomorskim Liczba osób bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim od 1999 roku kształtowała się analogicznie do zmian zachodzących w Polsce. PoniŜszy wykres obrazuje przebieg i natęŝenie bezrobocia w ciągu analizowanego okresu, jak i w poszczególnych latach, gdzie szczególnie widoczny jest wpływ sezonowości na zmiany na lokalnym rynku pracy Wykres 9. Liczba bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim w latach (kwartalnie) I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV Kwartały Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MGPiPS-01, MGiP-01 i MPiPS-01 Na koniec 1999 roku w rejestrach Urzędów Pracy na terenie województwa zachodniopomorskiego pozostawało osób bezrobotnych. Do 2003 roku liczba osób poza zatrudnieniem w naszym regionie sukcesywnie rosła. Maksymalna liczba osób zarejestrowanych w analizowanym okresie przypada na luty 2003 roku osoby. Liczbę bezrobotnych powyŝej notowano jeszcze w niektórych miesiącach tego roku (sezon zimowy), a takŝe na początku Od maja bezrobocie zaczęło w widocznym stopniu spadać, od 2006 roku w szybszym tempie, a róŝnice między liczbą zarejestrowanych bezrobotnych z początku i końca roku były znaczne. Wykres 10. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w latach ,7 26,6 28,4 27,5 25, ,8 21, , ,4 % , Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku Kobiety MęŜczyźni Stopa bezrobocia Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MGPiPS-01, MGiP-01 i MPiPS-01 17

17 Liczbę bezrobotnych poniŝej odnotowano po raz pierwszy w marcu 2008 roku osób. W końcu 2008 roku w urzędach pracy zarejestrowanych było osób bezrobotnych tj. o mniej niŝ na początku 1999 roku i o osoby (58,5%) mniej niŝ w lutym 2003 roku. Stopa bezrobocia dla całego województwa w końcu 1999 roku wyniosła 18,1%. W kolejnych latach notowano wzrost jej wartości do 2003 roku 28,4%. W późniejszym okresie bezrobocie malało, co wiązało się z mniejszą liczbą osób bez pracy i na koniec 2008 roku stopa bezrobocia wynosiła 13,4% tj. o 4,7% mniej niŝ na początku badanego okresu i 15% mniej niŝ w 2003 roku Tabela 7. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec danego miesiąca w latach w województwie zachodniopomorskim Miesiące I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Miesiące I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MGPiPS-01, MGiP-01 i MPiPS Bilans bezrobocia w województwie zachodniopomorskim Ocena płynności bezrobocia, tj. porównanie napływu do bezrobocia (nowo zarejestrowani) i odpływu z bezrobocia (wyrejestrowani), jest jednym z istotnych elementów diagnozy rynku pracy. Napływ do bezrobocia przedstawia liczbę bezrobotnych, którzy w danym okresie sprawozdawczym (np. miesiącu, roku) zostali zarejestrowani w urzędach pracy. Natomiast odpływ z bezrobocia obejmuje liczbę osób, które w danym okresie sprawozdawczym zostały z róŝnych powodów wyłączone z ewidencji bezrobotnych (np. z powodu podjęcia pracy, nauki, dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego, nabycia praw emerytalnych i innych przyczyn). Gdy w pewnym okresie czasu napływ osób do bezrobocia przewyŝsza odpływ, wówczas mamy do czynienia z przyrostem bezrobocia, gdy sytuacja jest odwrotna - ze zmniejszaniem się skali bezrobocia Rejestracje i wyłączenia z ewidencji osób bezrobotnych Od 1999 do 2003 roku napływ bezrobotnych do rejestrów przewyŝszał odpływ. Największy przyrost bezrobocia notowano w 1999 roku osoby. Trend w którym przewaŝała liczba rejestracji utrzymywał się do 2003 roku. W 2004 roku po raz pierwszy liczba osób wyłączonych z rejestrów przekroczyła liczbę osób rejestrujących się w skali roku o osoby, RóŜnica systematycznie pogłębiała się osiągając najwyŝszą wartość w 2007 roku osób. W 2008 roku odnotowano juŝ mniejszą róŝnicę wynoszącą osób. Liczba wyłączeń z ewidencji w 1999 roku wynosiła osób, w kolejnym roku była juŝ wyŝsza o osób. Największy odpływ z bezrobocia przypadł na rok osób. W roku 2007 wartość ta, była niŝsza o osób. W ostatnim badanym roku liczba wyłączeń wyniosła osób. RóŜnica między liczbą wyłączeń w 1999 i 2008 roku wynosiła osoby. 18

18 Wykres 11. RóŜnica między napływem a odpływem bezrobotnych w latach Napływ Odpływ RóŜnica między napływem a odpływem bezrobotnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MGPiPS-01, MGiP-01 i MPiPS-01 W obszarze liczby wyłączeń bezrobotnych z ewidencji w urzędach pracy, występuje stały trend, a mianowicie sezonowość. Zmienność na rynku pracy w całym roku kalendarzowym ma swoje odbicie w statystykach dotyczących liczby osób będących poza zatrudnieniem. OŜywienie w niektórych działach gospodarki tj. rolnictwo, turystyka, leśnictwo czy teŝ budownictwo, następuje z reguły wraz z nadejściem wiosny czyli w marcu, co wiąŝe się z większą ilością ofert pracy i wyłączeń bezrobotnych z rejestrów PUP. Odwrotnie jest natomiast w przypadku sezonu zimowego (grudzień, styczeń). Wykres 12. Wielkość napływu i odpływu bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim w latach (kwartalnie) Kwartały IV III II I IV III II I IV III II I IV III II I IV III II I IV III II I IV III II I IV III II I IV III II I IV III II I Odpływ Napływ Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MGPiPS-01, MGiP-01 i MPiPS-01 19

19 4.2. Powody wyłączeń z rejestrów PUP W miesięcznych sprawozdaniach, dotyczących sytuacji na rynku pracy w zakresie zatrudnienia, uwzględniane są następujące przyczyny wyłączeń osób bezrobotnych z ewidencji PUP: podjęcie pracy, rozpoczęcie szkolenia, rozpoczęcie staŝu, rozpoczęcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy, rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej, niepotwierdzenie gotowości do podjęcia pracy, dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego, podjęcie nauki, ukończenie 60, bądź 65 roku Ŝycia w przypadku męŝczyzn, nabycie praw emerytalnych lub rentowych, nabycie praw do świadczenia przedemerytalnego inne. W 1999 roku poszczególne powody wyłączeń z ewidencji urzędów pracy kształtowały się następująco: podjęcie pracy 51,7% ( osób), niepotwierdzenie gotowości do pracy 35,2% ( osób), rozpoczęcie szkolenia lub staŝu (kategorie ujmowane w sprawozdaniach łącznie do 2004 roku) 5,8% (6 486 osób), dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 3,1% (3 504 osoby), nabycie uprawnień do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego 0,5% (599 osób), nabycie praw emerytalnych lub rentowych 0,5% (535 osób), podjęcie nauki 0,2% (176 osób), ukończenie 60/65 lat 0,1% (70 osób), inne 2,9% (3 259 osób). Wykres 13. Powody wyłączeń z ewidencji w 1999 roku w województwie zachodniopomorskim Rozpoczęcie szkolenia lub staŝu 5,8% Niepotwierdzenie gotowości do pracy 35,2% Podjęcie pracy 51,7% Dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 3,1% Podjęcie nauki; Ukończenie 60/65 lat; Nabycie praw emerytalnych lub rentowych; Nabycie uprawnień do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego 1,2% Inne 2,9% Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MPiPS-01 W 2008 roku wyrejestrowania obejmowały kolejno: podjęcia pracy 38,9% ( osób), niepotwierdzenie gotowości do podjęcia pracy 32,3% ( osoby), rozpoczęcie szkolenia 6,3% ( osób), dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 5,1% (8 849 osób), rozpoczęcie staŝu 5,1% (8 724 osoby), rozpoczęcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy 3,3% (5 761 osób), rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej 2,6% (4 572 osoby), nabycie praw emerytalnych lub rentowych 0,5% (865 osób), ukończenie 60/65 lat 0,2% (360 osób), nabycie praw do świadczenia przedemerytalnego 0,2% (301 osób), 20

20 podjęcie nauki 0,2% (292 osoby) inne 5,2% (9 064 osoby). Wykres 14. Powody wyłączeń z ewidencji w 2008 roku w województwie zachodniopomorskim Rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej 2,6% Rozpoczęcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy 3,3% Rozpoczęcie staŝu 5,1% Rozpoczecie szkolenia 6,3% Niepotwierdzenie gotowości do podjęcia pracy 32,3% Podjęcie pracy 38,9% Dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 5,1% Podjęcie nauki; Ukończenie 60/65 lat; Nabycie praw emerytalnych lub rentowych; Nabycie praw do świdczenia przedemerytalnego 1,1% Inne 5,2% Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MPiPS-01 W badanym okresie tj. w latach najczęstszym powodem wyłączeń z ewidencji było podjęcie pracy. W 1999 roku pracę podjęło osób, co stanowiło 51,7% wszystkich wyłączeń. W kolejnych latach notowano wzrost w liczbie podjęć, z maksimum w 2006 roku osoby tj. 46,1% udziału. Po tym roku obserwowano spadki w liczbie osób podejmujących zatrudnienie, a takŝe mniejszy udział wyłączeń z tego powodu. W 2008 roku pracę podjęło osób tj. 15,9% osób więcej niŝ w 1999 roku i o 25,0% mniej niŝ w 2006 roku. Udział podjęć pracy w ogólnej liczbie wyłączeń w 2008 roku wyniósł 38,9% wobec 51,7% w 1999 roku. Wykres 15. Liczba podjęć pracy w województwie zachodniopomorskim w latach i udział tego powodu wyłączeń z ewidencji , , ,7 51,2 47,9 51,3 50,1 47,2 46,1 42,0 38,9 50,0 40, ,0 20,0 % , ,0 Liczba podjęć pracy Udział podjęć pracy w ogólnej liczbie wyrejestrowań Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MGPiPS-01, MGiP-01 i MPiPS-01 21

21 Znaczna liczba osób bezrobotnych wyłączonych z ewidencji w latach nie potwierdziła gotowości do podjęcia pracy i był to drugi motyw wyłączeń pod względem wielkości odpływu bezrobotnych. Porównując 1999 i 2008 rok odnotowano wzrost liczby osób wyrejestrowanych w skutek nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy o tj. 41,1%. Inaczej jest w przypadku udziału tego powodu wyłączeń w ogólnej liczbie wyłączeń, gdzie odnotowano spadek o 2,9%. W kwestii podjęć pracy moŝemy mówić o zatrudnieniu subsydiowanym i niesubsydiowanym. Urzędy Pracy, jako instytucje mają za zadanie (obok prowadzenia rejestrów bezrobocia) łagodzenie skutków bezrobocia oraz aktywizację zawodową osób poza zatrudnieniem, głównie znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy np. długotrwale bezrobotni. Prace subsydiowane finansowane ze środków Funduszu Pracy, stanowią jedną z form pomocy dla osób poszukujących zatrudnienia. Wykres 16. Udział (%) podjęć pracy subsydiowanej i niesubsydiowanej w 1999 roku w województwie zachodniopomorskim 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 % 40,0 83,5 30,0 20,0 10,0 0,0 16,5 Subsydiowana Niesubsydiowana (w tym sezonowa) Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MPiPS-01 Pracę subsydiowaną w 1999 roku podjęło 16,5% bezrobotnych (9 591 osób) i były to kolejno: prace interwencyjne 60,3% (5 784 osoby), roboty publiczne 36,6% (3 509 osób) oraz otrzymanie poŝyczki na uruchomienie działalności gospodarczej lub rolniczej 3,1% (298 osób). Wykres 17. Udział (%) poszczególnych prac subsydiowanych w 1999 roku 70,0 60,0 50,0 % 40,0 30,0 60,3 20,0 10,0 0,0 36,6 Prace interwencyjne Roboty publiczne Otrzymanie poŝyczki na uruchomienie działalności gospodarczej lub rolniczej Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania GUS, MPiPS-01 3,1 Podobnie jak w 1999 roku, w 2008 pracę niesubsydiowaną (w tym sezonową) podjęło więcej osób 80,8% ( osoby). Udział pracy subsydiowanej w odniesieniu do 1999 roku zwiększył się do 19,2% ( osób). 22