Podstawowe terminy SEKSUALNOŚĆ ZDROWIE SEKSUALNE NORMY MEDYCZNE W SEKSUOLOGII PODSTAWY DEFINIOWANIA NORMY MEDYCZNEJ W SEKSUOLOGII

Transkrypt

1 NORMY MEDYCZNE W SEKSUOLOGII Podstawowe terminy Wykład inauguracyjny prof. Zbigniewa Lew-Starowicza XIV Konferencji Naukowej Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego Warszawa, AWF NORMA KLINICZNO- DIAGNOSTYCZNA: Cecha występująca u 95% badanych 2. MEDYCZNA NORMA SEKSUALNA Cechy seksualności nie wynikające z zaburzeń somatycznych i psychicznych 3. NOWA MEDYCZNA NORMA SEKSUALNA= ZDROWIE SEKSUALNE SEKSUALNOŚĆ CENTRALNY ASPEKT BYCIA CZŁOWIEKIEM PRZEZ CAŁE śycie, OBEJMUJĄCY: SEKS, PŁCIOWĄ IDENTYFIKACJĘ I ROLĘ, ORIENTACJĘ SEKSUALNĄ, EROTYZM, POśĄDANIE, INTYMNOŚĆ I REPRODUKCJĘ. SEKSUALNOŚĆ jest doświadczana i wyraŝana w myślach, fantazjach, przeŝyciach, przekonaniach, wartościach, zachowaniach, rolach i związkach. SEKSUALNOŚĆ powstaje w interakcji czynników biologicznych, psychologicznych, społecznych, ekonomicznych, politycznych, kulturowych, etycznych, prawnych, historycznych, religijnych i duchowych. [The Southeats Asian Consortion on Gender, Sexuality and Health 2005] ZDROWIE SEKSUALNE Integracja biologicznych, emocjonalnych, intelektualnych i społecznych aspektów Ŝycia seksualnego, waŝnych dla pozytywnego rozwoju osobowości, komunikacji i miłości (WHO,1986) Zdrowie seksualne jest częścią zdrowia reprodukcyjnego i polega na: -zdrowym rozwoju seksualnym -równych i odpowiedzialnych relacjach partnerskich -satysfakcji seksualnej -wolności od chorób, niedomagań, niemocy seksualnej, przemocy (Międzynarodowa Konferencja ONZ na Rzecz Ludności i Rozwoju, Kair 1994, par.7,36). PODSTAWY DEFINIOWANIA NORMY MEDYCZNEJ W SEKSUOLOGII 1. Deklaracja Praw Człowieka 2. Definicja zdrowia seksualnego WHO 3. Deklaracja Praw Seksualnych Człowieka WHO Klasyfikacje ICD-10, DSM-IV-R 5. Konsensusy zespołów ekspertów 1

2 NOWE OPRACOWANIA NORM MEDYCZNYCH W SEKSUOLOGII Klasyfikacja DSM-V 2008 NOWE NORMY SEKSUALNOŚCI 2. Klasyfikacja ICD-11 WHO Konsensus zespołu ekspertów WAS 2003, 2005, 2008 Orientacje seksualne Heteroseksualna Homoseksualna Biseksualna Aseksualna Homoerotyczna CYRKULARNY MODEL KOBIECEJ SEKSUALNOŚCI (The Basson Algorithm 2002) 1. emocjonalna bliskość 2. stymulacja seksualna 3. Satysfakcja CEL: SATYSFAKCJA A NIE ORGAZM ORGAZM KOBIETY Orgazm u kobiet jest to róŝnorodny, przejściowy szczyt odczuwania intensywnej przyjemności powodujący zmieniony stan świadomości zazwyczaj połączony z niezaleŝnymi od woli, rytmicznymi skurczami mięśni dna miednicy, z towarzyszącymi skurczami zwieraczy cewki i odbytu oraz z miotonią powodującą ustąpienie przekrwienia związanego z podnieceniem seksualnym (często częściowym) i dobrostanem psychicznym. (Second International Consultation of Sexual Medicine, Paris 2003) KRYTERIA ORGAZMU U KOBIETY Zmiana koloru warg sromowych mniejszych Skurcze pochwy, macicy, zwieracza odbytu Uwolnienie prolaktyny Aktywacja ciała migdałkowego w OUN (z wyj. orgazmu wyobraŝeniowego) 2

3 ORGAZM W LABORATORIUM róŝne drogi nerwowe FIZJOLOGICZNY CZAS TRWANIA EREKCJI U MĘśCZYZN rekord czasu osiągnięcia : 15 sekund czas skurczów rytmicznych: 13 do 51 sekund rekord liczby orgazmów w ciągu godziny: 134 (u męŝczyzn 16) podnosi próg bólu o 75% Wiek: Czas (w minutach) Do 25 lat powyŝej 65 7 WIELKOŚĆ CZŁONKA 12,9 cm (Journal of Urology 1996) 13,6 cm (IJJR 2000) 15,6 16,5 cm (badania internetowe) R.Edwards: The Definitive Penis Size 2007 Członek mały: dł.14, 1 obwód 11,8 Członek przeciętny: 16,1 12,7 Członek duŝy: 18,1 13,8 KR Wylie: Penile size and the small penis syndrome BJU It.6, badań, męŝczyzn, 50 programów cm długość cm obwód WaŜne: róŝnice rasowe 55% męŝczyzn zadowolonych z wielkości członka 85% kobiet zadowolonych z wielkości członka partnera 13 cm wystarcza większości kobietom WaŜny obwód!!! CZAS EJAKULACJI: IELT (wewnątrzpochwowy czas latencji ejakulacji) : 1. Waldinger 2005: 491 par, 4000 stosunków: od 30 sek.do 44 minut, Średni czas: 5,4 min. { 3,7 w Turcji 7,6 w UK} 2. Montorsi 2007: zdrowi męŝczyźni 7,3 min. 3. Leiblum 2007: wielu męŝczyzn z czasem 2-4 min.nie spełnia kryteriów PWN NORMY BADANIA MÓZGU FMRI Ośrodki sterujące zachowaniami sex (mniejsze u kobiet) Ośrodki sterujące toŝsamością (mniejsze u kobiet) Ośrodki sterujące emocjami (większe u kobiet, 2 półkule) 3

4 ZABURZENIA POśĄDANIA U KOBIET Brak lub zmniejszone uczucie zainteresowań seksualnych czy poŝądania, brak myśli czy fantazji seksualnych i brak reakcji poŝądania. Motywacja do osiągnięcia podniecenia seksualnego jest zmniejszona lub nieobecna. Brak takich doświadczeń wykracza poza przyjęte normy związane z cyklem Ŝyciowym czy długością związku. ZABURZENIA SEKSUALNE: -nowe definicje i kryteria diagnostyczne- Co nowego? aktywność sex kobiet moŝe wynikać z poza seksualnych motywów poŝądanie zaleŝne od wieku, długości trwania związku, innych zdarzeń brak fantazji moŝe występować u zdrowych seksualnie kobiet AWERSJA SEKSUALNA BARDZO SILNY LĘK LUB NIECHĘĆ DO LUB W TRAKCIE UCZESTNICTWA W JAKIEJKOLWIEK AKTYWNOŚCI SEKSUALNEJ. ZABURZENIA PODNIECENIA SEKSUALNEGO U KOBIET Subiektywne: Brak lub silnie zmniejszone uczucie podniecenia, przyjemności seksualnej podczas jakiekolwiek typu stymulacji seksualnej. NawilŜenie pochwy lub inne fizyczne objawy- obecne. Pochodzenia genitalnego: Brak lub zaburzone objawy genitalne podniecenia seksualnego. Z relacji: minimalne obrzmienie narządów płciowych czy lubrykacji podczas jakiejkolwiek stymulacji i zmniejszone czucie w okolicy genitalnej. Subiektywne uczucie podniecenia związane z bodźcami pozagenitalnymi zachowane. ZłoŜone: brak lub silnie zmniejszone uczucie podniecenia, przyjemności seksualnej podczas jakiejkolwiek stymulacji seksualnej, jak równieŝ skargi na brak lub zaburzony poziom podniecenia genitalnego. Przetrwałe podniecenie seksualne [PGAD] spontaniczne i niepoŝądane podniecenie genitalne np.uczucie mrowienia, pulsowania w przypadku braku zainteresowania seksualnego, czy poŝądania. Najczęściej jest to nieprzyjemne doznanie trwające godziny a nawet kilka dni. Zaburzenie podobne do priapizmu, vulvodynii. RóŜnicować z hyperseksualnością. Zaburzenia orgazmu Pomimo subiektywnie wysokiego poziomu osiąganego podniecenia brak orgazmu, znacznie zmniejszona intensywność jego odczuwania lub znaczne opóźnień jakiejkolwiek stymulacji. 4

5 ZABURZENIA WIĄśĄCE SIĘ Z BÓLEM Dyspaurenia: Trwały lub nawracający ból narządów płciowych podczas próby lub wprowadzania członka do pochwy. Pochwica: Trwałe trudności z wprowadzeniem do pochwy członka, palca lub innego przedmiotu, pomimo chęci kobiety do takiej czynności. Stwierdza się niezaleŝny od woli skurcz mięśniówki. NaleŜy wykluczyć nieprawidłowości anatomiczne. WYTRYSK PRZEDWCZESNY Trwałe bądź nawracające wytryski po minimalnej stymulacji seksualnej lub wkrótce po wprowadzeniu członka do pochwy i zanim pacjent tego sobie Ŝyczy, nad którymi nie ma kontroli, co powoduje u niego i (lub) partnerki zaburzenia. Nie rozpoznajemy, gdy: -nowa partnerka -rzadkie kontakty seksualne -kontakt po dłuŝszej przerwie -brak intymności PROPOZYCJE NOWYCH ROZPOZNAŃ: zachowania seksualne wiąŝące się ze snem (zespół Morfeusza) pedofilia: rozszerzenie o treści animacyjne w pornografii, wiek 13 lat. przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne zamiast PMS zaburzenia seksualne uwarunkowane kulturowo. Age- related hypogonadal syndrome uzaleŝnienie od seksu (kontrowersyjne) PROPOZYCJE NOWYCH METOD DIAGNOSTYCZNYCH: 1. Skale i kwestionariusze - standaryzacja międzynarodowa 2. wariograf zamiast pletyzmografii 3. fmri Zakończenie: Postępująca medykalizacja seksuologii Rosnące koszty diagnozy seksuologicznej Propozycja oddzielenia specjalisty medycyny seksualnej od seksuologa (nie- lekarze) Perspektywa powstania podspecjalizacji np. w zakresie: seksuologii wieku rozwojowego seksuologii wieku późnego seksuologii sądowej endokrynoseksuologii 5