II Wyjazdowa Sesja Naukowa Doktorantów Politechniki Łódzkiej

Transkrypt

1 II Wyjazdowa Sesja Naukowa Doktorantów Kwiecień ; Rogów Polska

2 ISBN Dział Wydawnictw Naukowo-Dydaktycznych Łódź, ul.wólczańska 223 tel.:(42) tel./fax. (42)

3 II Wyjazdowa Sesja Naukowa Doktorantów została przygotowana przy współpracy Samorządu Doktorantów Politechniki Łódzkiej z władzami Rektorskimi w celu umożliwienia Doktorantom prezentacji tematyki prowadzonych przez nich prac naukowo badawczych.

4 Spis treści 1. Adrian Ł.: Analiza procesów wymiany ciepła zachodzących w wymienniku ciepła typu rurka ciepła z czynnikiem roboczym R134A Antczak Ł.: Koncepcja oraz stanowisko doświadczalne mikrosiłowni hybrydowej Baryła P.: Wyznaczenie naprężeń w gruncie pod stopą fundamentową przy zastosowaniu metody analizy perturbacji stochastycznej Bienias M.: Dziwne zbiory w przestrzeniach euklidesowych Binienda M.: Wykorzystanie prądów Foucaulta Chebotarev S.: Synthesis and processing of signals with quasicontinuous energy spectrum Czubacka E.: Synteza i właściwości związków koordynacyjnych litowców z heksametylenotetraminą Doniec I.: Oczyszczanie barwników za pomocą cieczy jonowych Gębicki J.: Chemia radiacyjna stan obecny i perspektywy rozwoju. Przegląd subiektywny Gęsiarz H.: Poprawa bezpieczeństwa w transporcie szynowym Gurgenova K.: Rozpuszczalność olejku eterycznego w nadkrytycznym di tlenku CO Just P.: Otrzymywanie odlewów z żeliwa sferoidalnego metodą pełnej formy przy zastosowaniu sferoidyzacji w formie Kaczmarek A.: Kompleksy wybranych metali z ligandami należącymi do grup witamin. Synteza oraz niektóre właściwości fizyko- i biochemiczne Kaczorowski P.: Wpływ imregnacji palladynem na właściwości fizykochemiczne i aktywność katalizatorów Pd/Cu:Cr 2 O 3 :Al 2 O 3 w reakcji syntezy metanolu Kamińska D.: Rozpoznawanie stanów emocjonalnych w mowie naturalnej Kapusta P.: Przyspieszenie podstawowych działań algebry liniowej na potrzeby rekonstrukcji obrazów w tomografii pojemnościowej z wykorzystaniem systemów GPGPU Kazimierczak T.: Mechaniczna modyfikacja proszków węglowych wytwarzanych metodami CVD wspomaganymi plazmą częstotliwości radiowej Kokoszkiewicz M.: Plac Wolności w Łodzi przebudowa ponowoczesna druga. Człowiek i Plac Komorowski J.: Wpływ różnorodnych kombinacji parametrów procesu odwrócenia frontu krystalizacji w krzemie w reaktywnym procesie próżniowym na strukturę otrzymanych cienkich warstw krzemowych przetopionych na podłożu molibdenowym Krasiński M.: Uczące się systemy automatów komórkowych w symulacji procesów cieplnych. 45

5 21. Król K.: Fitoremediacja gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi Kucharski D.: Właściwości kompozytowych, warstwowych powłok tlenkowo hydroksyapaty - towych wytworzonych metodą zol żel na stopie tytanu Ti6Al7Nb Kucner A.: Wpływ procesu odwadniania osmotycznego na zawartość związków fenolowych w wybranych owocach jagodowych Kucner M.: Alternatywne metody oczyszczania soku surowego uzyskanego z krajanki buraczanej Kuśmierczak J.: Zastosowanie granulowanego tlenowego osadu czynnego do usuwania wybranych farmaceutyków Majchrowicz M.: Przyspieszenie rekonstrukcji obrazu w Elektronicznej Tomografii Pojemnościowej poprzez wykorzystanie rozproszonych systemów heterogenicznych Nowotniak R.: Metaoptymalizacja kwantowo inspirowanych algorytmów ewolucyjnych w Polskiej Infrastrukturze Gridowej PL-GRID Osiewała L.: Elektrochemiczna i fotoelektrochemiczna degradacja wybranych związków hydrotropowych Pawłowska P.: Bezglutenowe piwo owsiane jako żywność specjalnego przeznaczenia Perek A.: Elektrochemiczne, fotochemiczne i fotoelektrochemiczne unieszkodliwienie 2-etyloheksylosiarczanu sodu (EHS) Pietruszka M.: Związki karbonylowe, a jakość żytnich destylatów rolniczych Pokrzywa M.: Symulacja komputerowa wymiany ciepła w procesie chłodzenia w przemysłowych instalacjach hartowniczych Polańczyk A.: Ryzyko wystąpienia zakrzepów w protezach wewnątrznaczyniowych Polańczyk M.: Lee replanner Rosik R.: Porównanie wpływu glikolu propylenowego podawanego metodą MQL z emulgolem podczas procesu szlifowania tytanu Sekuła B.: Końska albumina surowicza nośnik leków przeciwzapalnych Shmigelskyi P.: Modeling of thermal processes in multilayer composites Sierański T.: Związki koordynacyjne berylowców z wybranymi ligandami N-donorowymi o sztywnej konformacji Skonieczka S.: Klasyfikacja stopnia uszkodzenia mięśnia sercowego na podstawie parametrów tekstury obrazów ultrasonograficznych z zastosowaniem środka cieniującego... 84

6 40. Skwierczyński P.: Wytwarzanie nanostrukturalnych warstw C/HAp hybrydową metodą plazmową RF PACVD MS dla potrzeb medycyny Strzelczyk P.: Badania krystalograficzne kompleksów awidyny z pochodnymi biotyny Szufa Sz.: Proces toryfikacji w warunkach izotermicznych roślin ślazowca rosnących w glebach zanieczyszczonych Świerczyński J.: Hybrydowa metoda wykorzystywana do chłodzenia strefy skrawania w procesie szlifowania Torzewicz T.: Generacja kompaktowych modeli termicznych systemów elektronicznych na podstawie pomiarów odpowiedzi temperaturowej wykonanych z automatyczną kontrolą warunków chłodzenia Trippner-Hrabi J.: Wyzwania rynku pracy XXI wieku. Co przyniesie przyszłość? Trofimov A.: Continous wideb and polyphase signals synthesis using interative method Symbol by Symbol Wąs Ł.: Zbadanie szybkości działania metody PCA za pomocą karty graficznej i GPU Computing implementacja własnych współczynników do stabilizacji wyników metody głównych składowań Ziemińska-Stolarska A.: Analiza wpływu zmian strumieni miogenów na stopień eutrofizacji wód w Zbiorniku Sulejowskim Zieliński K.: Struktury krystaliczne wołowej (BSA) oraz króliczej (RSA) albuminy surowiczej krwi

7 ANALIZA PROCESÓW WYMIANY CIEPŁA ZACHODZĄCYCH W WYMIENNIKU CIEPŁA TYPU RURKA CIEPŁA Z CZYNNIKIEM ROBOCZYM R134A Doktorant: mgr inż. Łukasz Adrian Promotor: dr hab. inż. Andrzej Gorczakowski prof. PŁ * Katedra Techniki Cieplnej i Chłodnictwa Wydział Mechaniczny Politechnika Łódzka, Polska lukasz.adrian@.p.lodz.pl Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki badań nad wymiennikiem ciepła typu rurka ciepła dla różnych temperatur. Wyniki badań pokazują efekty przemian fazowych dla cieczy roboczej w postaci czynnika chłodniczego R134a, oraz wpływu jej ilości na pracę i wydajność rurki ciepła. Jednym z głównych celów badań jest analiza i ocena efektywności rurek ciepła dla różnych ilości płynu roboczego w różnych temperaturach zarówno w sekcji parownikowej (dostarczanie ciepła) jak i w sekcji skraplacza (odbiór ciepła). W pracy przedstawiono wyniki badań nad rzeczywistym wymiennikiem ciepła typu rurka ciepła wykonanym z miedzi o długości 1769 mm, średnicy 18mm i grubości ścianki 1mm. Realizacja badań polegała na umieszczeniu rurki ciepła w wymienniku ciepła typu rura w rurze w celu dostarczenia i odbioru ciepła do i z rurki ciepła. Wcześniejsze badania na rurce ciepła z próżnią i powietrzem wewnątrz, pokazały, że istnieje znikomy strumień ciepła przewodzony przez ściany rurki ciepła wzdłuż jej osi. Podczas wypełniania rurki 50 g płynu R-134A (to jest około 10% pojemności) następuje znaczny wzrost strumienia ciepła odbieranego i oddawanego przez rurkę ciepła. Wyniki pomiarów dla próżni, powietrza i dla różnych ilości czynnika chłodniczego R134a są przedstawione w tej pracy.

8 ANALYSIS OF HEAT TRANSFER PROCESSES TAKING PLACE IN HEAT PIPE EXCHANGER WITH WORKING FLUID R134A PhD Student: mgr inż. Łukasz Adrian Supervisor: dr hab. inż. Andrzej Korczakowski prof. PŁ *Department of Heat Technology and Refrigeration, The Faculty of Mechanical Technical University of Lodz, Poland address: Abstract: This work presents results of research of the heat exchanger type heat pipe at different temperatures. The results of research show the effects of phase transitions for operating fluid as refrigerant R134A, its quantity and its impact on work and efficiency of the heat pipe [1]. One of the main goals is to analyze and evaluate the efficiency of heat pipes for different quantities working fluid and associated phase transitions at different temperatures on both the supply of heat and warm reception. This work presents results of studies on the actual heat pipe heat exchangers made of copper with a length of 1769 mm, a diameter of 18mm and wall thickness of 1mm. Implementation of research was to put both of which supply heat to the evaporator section and the location section of the condenser in flow heat exchanger that delivers and receives heat from the heat pipes on a tube type heat exchanger in the pipe [2]. Previous studies on the heat pipe with a vacuum and with air inside, proved that there is a negligible heat flux conducted through the pipe walls along its axis. While filling the pipe with 50 g fluid R-134A (it is about 10% of its capacity) it shows a significant increase in heat flux received and given off by the heat pipe. Measurement results for the vacuum, air and for different quantities refrigerant R134A is presented in this work.

9 KONCEPCJA ORAZ STANOWISKO DOŚWIADCZALNE MIKROSIŁOWNI HYBRYDOWEJ Doktorant: Łukasz Antczak Promotor: dr hab. inż. Władysław Kryłłowicz, prof. PŁ * Instytut Maszyn Przepływowych Wydział Mechaniczny Politechnika Łódzka, Polska lukasz.antczak@p.lodz.pl Streszczenie: W artykule zostanie przedstawiona koncepcja dwupaliwowej (biomasa oraz energia geotermalna) mikrosiłowni hybrydowej. Stanowisko doświadczalne tej siłowni jest budowane w Instytucie Maszyn Przepływowych. Mikrosiłownia (binarna w sensie termodynamicznym) składa się z dwóch obiegów: górnego obiegu parowego zasilanego energią ze spalania paliwa oraz obiegu dolnego wspomaganego energią geotermalną ( wykorzystujacego czynnik HFE 7100 jako medium robocze). Projekt ten jest finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w Polsce. Prezentacja obejmować będzie stanowisko doświadczalne ze szczególnym uwzględnieniem obu turbin: turbiny parowej i turbiny ORC wraz z pierwszymi wynikami badań.

10 CONCEPT AND A TEST STAND OF THE HYBRID MICRO POWER PLANT PhD Student: Łukasz Antczak Supervisor: Prof. Władysław Kryłłowicz * Institute of Turbomachinery Technical University of Lodz, Poland address:lukasz.antczak@p.lodz.pl Abstract: A concept of the hybrid micro power plant (double-fuelled: organic fuel and geothermal energy) will be presented. The test stand has been built at the Institute of Turbomachinery, TUL. A micro power plant (of the binary type in the thermodynamic sense) consists of two cycles: an upper steam cycle using energy from the combustion of fuel and a geothermal energy assisted bottom cycle (an ORC with HFE 7100 as the working fluid). The construction of the prototype of this power plant has been funded by the National Center for Research and Development, Poland. The test stand with a special focus on both the turbines: a steam turbine and an ORC turbine and the first experimental results will be described.

11 WYZNACZENIE NAPRĘŻEŃ W GRUNCIE POD STOPĄ FUNDAMENTOWĄ PRZY ZASTOSOWANIU METODY ANALIZY PERTURBACJI STOCHASTYCZNEJ Streszczenie: Doktorant: Patrycja Baryła Promotor: dr hab. inż. Marek Lefik, prof. PŁ * Katedra Geotechniki i Budowli Inżynierskich Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Politechnika Łódzka, Polska patrycja.baryla@gmail.com Kąt tarcia wewnętrznego jest jednym z najważniejszych parametrów wytrzymałościowych w geotechnice. Determinuje nośność na ścinanie oraz ma znaczny wpływ na odpór gruntu. Jego wartość zależy od wielu czynników, m in. wymiaru ziarn, ich kształtu oraz stopnia zagęszczenia gruntu. Podłoże gruntowe, jako z natury niejednorodne, jest niezwykle trudne do opisu z inżynierskiego punktu widzenia. Przedmiotem niniejszej pracy jest opis zagadnienia inżynierskiego jakim jest naprężnie pod stopą fundamentową za pomocą metody analizy stochastycznej z użyciem rozwinięcia szeregu Tylora dla charakterystyk losowych. Jako wejściową zmienną losową przyjęto wartość oczekiwaną kąta tarcia wewnętrznego wyznaczoną dla zbioru wielkości pomierzonych laboratoryjnie. Za pomocą analizy stochastycznej wyznaczono odpór gruntu pod stopą fundamentową o wymiarach jednostkowych, posadowioną w gruncie sypkim, obciążoną jednostkową siłą pionową. Rozważono stan graniczny nośności. Wyznaczone zostały wartość oczekiwana naprężeń, wariancja, skośność i kurtoza. Poprawność zastosowanej metody sprawdzono porównując wyniki z wynikami uzyskanymi za pomocą metody statystycznej Monte Carlo

12 PERTURBATION-BASED STOCHASTIC METHOD APPROACH TO THE STRESS INTO SOIL UNDER THE SPOT FOOTING PhD Student: Patrycja Baryła Supervisor: dr hab. inż. Marek Lefik, prof. PŁ * Department of Geotechnics and Engineering Structures Faculty of Civil Engineering, Architecture and Environmental Engineering Technical University of Lodz, Poland patrycja.baryla@gmail.com Abstract: The angle of internal friction is one of the most important strength parameters in geotechnics. It determines shear strength and has significant influence on the resistance of the soil. Its value depends on many factures i.a. the dimensions and shape of the particles and soil s density. The subsoil, heterogeneous in its nature, is very hard to describe from an engineer s point of view. The aim of this paper is to describe the stress under the spot footing using perturbation-based stochastic method with the Taylor expansions of probability characteristics. The input variable is the expected value of the angle of internal friction, counted by set of laboratory measured values. Resistance of soil under the unit spot footing embedded into loose ground and loaded by an unit vertical force, was assigned by stochastic method. The ultimate limit state was considered. Expected value, variance, skewness and kurtosis of the stress value were determined. Used method was validated by comparison with the results given by Monte Carlo statistic method.

13 Streszczenie: DZIWNE ZBIORY W PRZESTRZENIACH EUKLIDESOWYCH Doktorant: Marek Bienias Promotor: dr hab. Artur Bartoszewicz, prof. PŁ Instytut Matematyki Wydział FTIMS Politechnika Łódzka, Polska marek.bienias88@gmail.com Zbiór w przestrzeni euklidesowej nazywamy dziwnym jeśli ma nietrywialne, nieintuicyjne i ciekawe własności geometryczne lub algebraiczne. Zbiorem Mazurkiewicza (ang. two point set) nazywamy zbiór na płaszczyźnie rzeczywistej, który przecina każdą prostą w dokładnie dwóch punktach. W referacie wskazane zostaną konstrukcje zbiorów Mazurkiewicza (wykorzystujące zasadę rekursji pozaskończonej), które są: zbiorem całkowicie niemierzalnym względem pewnych ideałów lub zbiorem s niemierzalnym (względem algebry zbiorów Marczewskiego). Ponadto zostanie udowodniony fakt, że każdy zbiór Mazurkiewicza jest sumą dwóch bijekcji. (Ogólnie dowolny zbiór Mazurkiewicza jest sumą dwóch funkcji).

14 STRANGE SUBSETS OF EUCLIDEAN SPACES PhD Student: MarekBienias Supervisor: Prof. Artur Bartoszewicz Institute of Mathematics The Faculty of Technical Physics, Information Technology and Applied Mathematics Technical University of Lodz, Poland address: Abstract: We say that a subset of an euclidean space is strange if it has non-trivial, interesting algebraic or geometric properties. We call a subset of the real plane a two point set if it intersects every straight line in exactly two points. During the talk it will be shown some constructions (using the transfinite recursion) of two point sets that have some additional properties like completely non-measurability (with respect to some ideal) or s Marczewski non-measurability. More, it will be recalled that any two point set can be decomposed into two functions, with the proof that any two point set is an union of two bijections.

15 WYKORZYSTANIE PRĄDÓW FOUCAULTA Doktorant: Marek Binienda Promotor: Prof. dr. hab. in.ż. Zdzisław Haś * Instytut Inżynierii Materiałowej Wydział Mechaniczny Politechnika Łódzka, Polska marek.binienda@gmail.com Streszczenie: We wrześniu 1855 roku Jean Bernard Léon Foucault odkrył, że siła potrzebna do obracania krążka miedzi wzrasta jeżeli jest on umieszczony w polu magnetycznym. W krążku tym indukowały się prądy wirowe zwane również prądami Foucaulta, które równocześnie powodowały nagrzewanie się metalu. Zjawisko indukowania się prądów Foucaulta może mieć zarówno szkodliwe działanie jak i pożądane skutki, wykorzystywane w technice. Prądy te szkodliwie wpływają na sprawność transformatorów. Ciepło wydzielane w przewodzących prąd rdzeniu powoduje straty energii. Znane są metody minimalizacji tego zjawiska poprzez sposób wykonania rdzenia z pakietów odizolowanych blach, zamiast jednolitych brył metalu. Jednakże pożądane zjawiska związane z indukowaniem się prądów Foucaulta znalazły szerokie zastosowanie w praktyce. Prądy te generują zarówno ciepło jak i są źródłem sił elektromagnetycznych. Ogrzewanie w wyniku przepływu prądów jest wykorzystywane w piecach indukcyjnych, do rozgrzewania materiałów, generacji plazmy. Siły elektromagnetyczne zaś są wykorzystywane w zjawiskach lewitacji magnetycznej oraz w hamulcach magnetycznych. Szerokie zastosowanie prądy Foucaulta znalazły w nieniszczącącej diagnostyce struktur metali (defektoskopia wiroprądowa). Zjonizowany gaz jest środowiskiem przewodzącym prąd elektryczny. W plazmotronach ICP (Inductively Coupled Plasma) energia pola magnetycznego cewki indukuje przepływ prądów Foucaulta w gazie, powodując jego silne nagrzewanie. W wyniku tego zjawiska powstaje plazma, która może być wykorzystana w procesach obróbki cieplno chemicznej metali. W zbudowanym plazmotronie wytworzono plazmę w.cz. o pierścieniowym charakterze wyładowania w środowisku zjonizowanego azotu w celu opracowania metody dyfuzyjnego umacniania warstwy wierzchniej narzędzi skrawających o małych rozmiarach.

16 Abstract: FOUCAULT CURRENTS APPLICATION PhD Student: Marek Binienda Supervisor: Prof. Zdzisław Haś * Institute of Materials Science and Engineering Faculty of Mechanical Engineering, Technical University of Lodz, Poland marek.binienda@gmail.com In September 1855, Jean Bernard Léon Foucault discovered that the force required to rotate the disc of copper increases when it is placed in a magnetic field. The swirling currents induced into the disc are known as Foucault currents, which also cause heating of the metal. The phenomenon of induction of the Foucault currents can have either harmful or desirable effects. These currents adversely affect the efficiency of transformers. The heat generated in the conductive core causes energy losses. The method of minimize this phenomenon is solved by way of making the core of the isolated metal packages, instead of a single solid metal. However desirable phenomena related to the induction of the Foucault currents are widely used in many applications. These currents can generate a heat and can be a source of electromagnetic forces. Heating due to currents is used in induction furnaces, the heating of materials or generation of plasma. Electromagnetic forces are used in magnetic levitation and magnetic brakes. The extensive use of Foucault currents found in the nondestructive detection (eddy current detection). Ionized gas is electrically conductive environment. In the ICP (inductively coupled plasma) energy of the magnetic field coil induces Foucault currents flow in the gas, causing overheating. As a result of this phenomenon arises plasma, which can be used in the processes of chemical heat treatment of metals. The designed and constructed original device sustains RF plasma ring discharge in a ionized nitrogen environment to develop methods of diffuse strengthening the surface layer of cutting tools.

17 Streszczenie: Синтез и обработка сигналов с квазинепрерывным энергетическим спектром Doktorant: Sergey Chebotarev Promotor:Nikolay Bystrov, prof. NovSU Institute of Electronic and Information Systems Radiosystem Faculty NovSU, Russia В работе рассмотрен метод синтеза нового вида сигналов с многопозиционной фазовой манипуляцией, обладающих псевдослучайной амплитудной структурой огибающей энергетического спектра. Данные сигналы являются альтернативой сигналам, которые активно используются в настоящее время в радиолокационных системах и представляют собой когерентную пачку радиоимпульсов, следующих с высокой частотой повторения. Основным достоинством данного режима является возможность обнаружения слабых высокоскоростных целей за счёт качественной частотной селекции мощных отражений от подстилающей поверхности. Наиболее существенным недостатком данных сигналов является высокая степень неоднозначности измерения дальности. Предлагаемые сигналы позволяют осуществлять спектральную режекцию отражений от подстилающей поверхности при сохранении высокого разрешения по дальности и доплеровскому сдвигу частоты и однозначного измерения их параметров. Рассмотрен метод синтеза сигналов с квазинепрерывным энергетическим спектром на основе троичных последовательностей (ТП). Введены показатели качества синтеза сигнала, проведён анализ их зависимости от параметров исходных ТП (пик-фактор, среднеквадратический уровень боковых лепестков ПАКФ, число градаций фазы). Предложены и исследованы методы расширения зоны режекции в частотной области мощных мешающих отражений. На рисунке 1 представлен энергетический спектр синтезированного сигнала. На рисунке 2 приведены результаты Рисунок 1 обработки линейной смеси сильного и слабого сигналов (без использования и с использованием частотной режекции). Рисунок 2 Результаты обработки линейной смеси сигналов

18 SYNTHESIS AND PROCESSING OF SIGNALS WITH QUASICONTINUOUS ENERGY SPECTRUM PhD Student: Sergey Chebotarev Supervisor: Prof. N. Bystrov Institute of Electronic and Information Systems The Faculty of Radiosystem Novgorod State University, Russia address: Abstract: This article presents a method of synthesis of new type multi-position phase-shift keying signals with quasicontinuous energy spectrum structure. These signals are alternative to widely used type of signals, which are coherent packet of radio pulses with high repetition rate. The main advantage of currently using signals is the ability to detect low power targets. This feature is achieved due to highquality frequency selection of high-power reflections from underlying surface. The most significant drawback of this type of signals is a high degree of ambiguity of the range measurement. New type of signals allows spectral rejection of reflections from underlying surface while maintaining high resolution and unambiguous measurement of range and Doppler frequency. A method of synthesis of signals with quasicontinuous energy spectrum based on ternary sequences is considered. Synthesis quality characteristics are introduced and analyzed versus initial ternary sequence parameters (peak-factor, ACF sidelobes RMS, number of phase gradations). Methods of rejection zone extension are proposed. Figure 1 shows the energy spectrum of synthesized signal. Figure 1 Figure 2 shows the processing results of linear sum of strong and weak signals (without and with spectral rejection). db db Frequency Delay Frequency Delay Figure 2 Results of linear signal sum processing

19 SYNTEZA I WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW KOORDYNACYJNCH LITOWCÓW Z HEKSAMETYLENOTETRAMINĄ Doktorant: Ewelina Czubacka Promotor: prof. dr hab. inż. Marek Główka Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej Wydział Chemiczny Politechnika Łódzka, Polska ewelina.czubacka@dokt.p.lodz.pl Streszczenie: Jony metali z rodziny litowców pełnią ważne funkcje w prawidłowym funkcjonowaniu układów biologicznych, m.in. są niezbędne w działaniu niektórych enzymów białek i peptydów, nukleotydów oraz niektórych lipidów w błonach komórkowych. Z tego powodu chemia koordynacyjna kationów, zwłaszcza Na + i K + ma ogromne znaczenie ze względu na ich istotną rolę w procesach biologicznych. Heksametylenotetramina (hmta) jest czterofunkcyjnym, neutralnym ligandem organicznym, który może być wykorzystywany jako modulator sfery koordynacyjnej lub jako blok budulcowy w syntezie związków dwu- i wielojądrowych (jako środek sieciujący). Dzięki temu jest on wykorzystywany do otrzymywania nowych supramolekularnych struktur z jonami metali via różne typy koordynacji. W celu określenia właściwości chemicznych i koordynacyjnych układów zawierających biologicznie i technicznie ważne litowce i heksametylenotetraminę, otrzymano szereg związków wychodząc z różnych soli nieorganicznych litowców, a następnie określono ich charakterystykę spektroskopową i termiczną. Okazało się, że tworzenie różnych typów związków koordynacyjnych w przypadku fluorowców i tiocyjanianów jest silnie uwarunkowane rodzajem litowca. Lit wykazuje wyraźną tendencję do tworzenia monomerów, gdzie hmta znajduje się w zewnętrznej sferze koordynacji, sód do tworzenia dimerów ze skoordynowaną cząsteczką hmta, a potas i rubid do tworzenia polimerów koordynacyjnych.

20 SYNTHESIS AND PROPERTIES OF AKALI METAL COORDINATION COMPOUNDS WITH HEXAMETHYLENETETRAMINE PhD Student: Ewelina Czubacka Supervisor: Prof. Marek Główka Institute of General and Ecological Chemistry The Faculty of Chemistry Technical University of Lodz, Poland address: Abstract: The alkali metal ions play important roles in biological systems, for example they incorporate into important biological molecules such as enzymes, proteins and peptides, nucleotides and membrane lipids. The coordination chemistry of cations such as Na + and K + is of the utmost importance because of their significant role in biological processes. Hexamethylenetatramine (hmta) is a tetradentate neutral organic ligand which can be utilized as outer coordination sphere modulator of inner coordination sphere or as a building block of di- and multinuclear compounds (as a crosslinking agent). It has been used to assemble new supramolecular structures with metal ions via various coordination modes. In order to determine the chemical and coordination properties of systems containing biologically and technically important alkali metal and hexamethylenetetramine, number of compounds have been obtained starting from different alkali metal inorganic salts, and then determined their spectroscopic and thermal characterization. It turned out that the formation of different types of coordination compounds in case of halogenides and thiocyanates is strongly conditioned by a kind of an alkali metal. Lithium shows a marked tendency to forming monomers, where hmta is located in the outer coordination sphere, sodium to creating a dimer molecules with coordinated hmta and potassium and rubidium for the formation of coordination polymers.

21 OCZYSZCZANIE BARWNIKÓW ZA POMOCĄ CIECZY JONOWYCH Doktorant: Izabela Doniec Promotor: dr hab. inż. Krzysztof Wojciechowski, prof. PŁ * Instytut Inżynierii Środowiska Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Politechnika Łódzka, Polska izabela.doniec@.p.lodz.pl Streszczenie: Barwienie produktów takich jak papier, dywany, odzież, plastik, skóra, kosmetyki i produkty spożywcze wiąże się z produkcją kolorowych ścieków, które powinny być oczyszczone przed odprowadzeniem ich do środowiska. Barwniki w ściekach powodują wzrost poziomu toksyczności i gwałtowny wzrost chemicznego zapotrzebowania na tlen; maleje przenikalność światła, co wiąże się z zahamowaniem procesów fotosyntezy i zaburzeniem naturalnej równowagi środowiska wodnego. Nawet niskie stężenie barwnika jest widoczne gołym okiem, dlatego tak ważne jest usuwanie ich ze środowiska. Najważniejszą cechą barwników jest ich trwałość w gotowym produkcie jest to zaleta, jednak kiedy barwnik dostaje się do środowiska, staje się to wadą. Do odbarwiania ścieków wykorzystuje się procesy adsorpcji, flokulacji i zmętniania. Ciecze jonowe są substancjami, których budowa chemiczna pozwala na tworzenie z ich udziałem soli nierozpuszczalnych lub soli o niskiej rozpuszczalności. Właściwość ta została użyta w badaniach nad wykorzystaniem cieczy jonowych do usuwania barwników z roztworów wodnych. Ekstrakcja cieczami jonowymi może być alternatywną metodą usuwania barwników ze ścieków obok tych metod, które są obecnie stosowane. W pracy zostanie omówiony proces oczyszczania barwników za pomocą cieczy jonowych, jego efektywność i możliwość wykorzystania cieczy jonowych w obiegu zamkniętym.

22 REMOVAL OF DYES USING IONIC LIQUIDS PhD Student: Izabela Doniec Supervisor: Prof. Krzysztof Wojciechowski * Institute of Environmental Engineering The Faculty of Architecture, Civil Engineering and Environmental Engineering Technical University of Lodz, Poland address: izabela.doniec@ p.lodz.pl Abstract: Manufacturing of paper, carpets, clothes, leather, cosmetics and food produces colour effluent which should be removed before drain to the environment. Dyes in wastewater increase toxicity and chemical oxygen demand and decrease the light penetration which is combined with photosynthesis. These things interfere with the natural balance of the aquatic environment. Even low concentrations of the dye is visible, so it is important to remove it from the environment. The most important feature of the dyes is their stability - in the final product this is an advantage, but when dye gets into the environment, it becomes a disadvantage. Decolorizations process uses adsorption, flocculation and turbidity. Ionic liquids are substances whose chemical structure allows the creation of insoluble salts or salts of low solubility. This property has been used in studies on the use of ionic liquids for the removal of dyes from aqueous solutions. Extraction with ionic liquids may be an alternative method of removing dyes from wastewater. This paper will discuss the process of removal of dyes using ionic liquids, their effectiveness and the possibility of using ionic liquids in a closed circuit.