Wykorzystanie komputera i Internetu na zajęciach pracowni elektrycznej i elektronicznej

Transkrypt

1 Wykorzystanie komputera i Internetu na zajęciach pracowni elektrycznej i elektronicznej Opracował: mgr inŝ. Adam Borysiuk nauczyciel mianowany Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Radzyniu Podlaskim 1. Spis treści 1. Spis treści Wstęp Zastosowanie komputera do wykonywania ćwiczeń Elactronics Workbench AmiLab Crocodile Clips Pcschematic ELautomation PROTON+ Szkice Elektryczne Programy amatorskie Mierniki współpracujące z komputerem Lukas- Nőlle Katalogi elementów elektronicznych Kalkulator wartości rezystancji Komputer sprawdza i ocenia ucznia Dodatkowe zastosowania komputera i Internetu Podsumowanie... 20

2 2. Wstęp P racownia elektryczna i elektroniczna to zajęcia praktyczno-teoretyczne realizowane w technikum elektrycznym i szkołach zasadniczych kształcących w zawodach elektrycznych. Zajęcia powinny odbywać się w specjalnie wyposaŝonej sali, w której obecnie nie moŝe zabraknąć komputera (komputerów). W czasie trwania kursu pracowni elektrycznej i elektronicznej oprócz zajęć wstępnych i sprawdzających, uczniowie, na kilku godzinach lekcyjnych, wykonują ćwiczenia, w czasie których najczęściej wykonują pomiary róŝnych wielkość fizycznych i opracowują wyniki w postaci sprawozdania. Wymaga to znajomości budowy i zasady działania przedmiotu pomiaru, jak równieŝ umiejętności posługiwania się sprzętem pomiarowym (niekiedy bardzo skomplikowanym) i umiejętności wykorzystania odpowiednich metod pomiarowych. W czasie zajęć uczniowie wykonują pomiary na tzw. trenaŝerach lub stanowiskach pomiarowych, na których znajdują się badane układy z wyprowadzonymi punktami pomiarowymi. Do nich dołączane są przyrządy pomiarowe zgodnie z rodzajem mierzonej wielkości. Stanowiska pomiarowe powinny być tak skonstruowane, aby uczeń potrafił, zgodnie z posiadana wiedza i według dołączonej instrukcji, zbudować układ pomiarowy w celu wykonania wszystkich pomiarów. Dobrze zaprojektowany trenaŝer powinien spełniać następujące wymagania: - powinien zawierać przejrzysty schemat układu pomiarowego, - powinien posiadać moŝliwość modyfikacji układu mierzonego, - powinien mieć konstrukcje odporna na uszkodzenia, - powinien być wyposaŝony w odpowiednie zabezpieczenia chroniące go i dołączane przyrządy pomiarowe przed przypadkowym uszkodzeniem. W praktyce bardzo trudno jest te wszystkie wymagania zrealizować jednocześnie. Przede wszystkim zapewnienie moŝliwości zmian układu pociąga za sobą konieczność rozbudowania całego trenaŝera, zwiększenie kosztów wykonania oraz znaczne pogorszenie przejrzystości badanego układu. Ponadto nie da się całkowicie wyeliminować przypadków uszkodzeń mierzonych elementów lub układów elektronicznych oraz sprzętu pomiarowego. Takie przypadki zawsze, w mniejszym lub większym stopniu, dezorganizują prace w czasie zajęć. Niewątpliwa wada trenaŝerów jest to, iŝ do kaŝdego ćwiczenia niezbędny jest inny specjalnie zaprojektowany i wykonany trenaŝer. Wynika stad, Ŝe aby zrealizować program pracowni elektronicznej np. klas trzecich technikum elektronicznego, laboratorium elektroniczne musi być wyposaŝone w co najmniej kilkadziesiąt stanowisk pomiarowych. Wszelkie zmiany, czy wprowadzenie nowych ćwiczeń wymaga zaprojektowania i wykonania nowych modułów edukacyjnych. Alternatywą dla trenaŝerów mogą być układy z elementów montowane na stanowisku przez ucznia. Rozwiązanie to jest bardzo czasochłonne, szczególnie w przypadku skomplikowanych układów, ponadto wymaga dokładnego sprawdzenia układu przez nauczyciela. Uszkodzenia elementów są na porządku dziennym, więc niemal konieczny jest pracownik techniczny na takiej pracowni. 2

3 3. Zastosowanie komputera do wykonywania ćwiczeń Pojawienie się nowoczesnych programów symulujących działanie układów elektrycznych i elektronicznych, otworzyło nowe moŝliwości wykorzystania komputera na zajęciach pracowni elektrycznej i elektronicznej. Symulacja komputerowa moŝe z powodzeniem zastąpić większość ćwiczeń wykonywanych przy uŝyciu rzeczywistych stanowisk pomiarowych. Nie ma przy tym większości wad trenaŝerów i otwiera zupełnie nowe obszary badawcze. Po pierwsze, nie ma moŝliwości uszkodzenia czegokolwiek, jako Ŝe wszystko jest wirtualne. Po drugie, łatwo i szybko moŝna modyfikować badane układy, zmieniając parametry poszczególnych elementów układu, o wiele szybciej moŝna otrzymać charakterystyki. Po trzecie, znacznie wygodniej jest dokumentować wyniki pomiarów poprzez wydrukowanie schematów, wykresów i innych wyników symulacji. Jak z powyŝszego wynika, programy symulacyjne posiadają szereg zalet. Przy ich pomocy uczeń w szybki i wygodny sposób moŝe przeprowadzić wiele eksperymentów, których wykonanie w konwencjonalny sposób trwałoby znacznie dłuŝej. Oczywiście naleŝy pamiętać, Ŝe praca na komputerze nigdy w pełni nie zastąpi rzeczywistych elementów, układów, urządzeń i przyrządów pomiarowych. Dlatego teŝ naleŝy ją traktować jedynie jako uzupełnienie i wzbogacenie procesu edukacyjnego w pracowni. Dlaczego zupełnie nie odrzucimy konwencjonalnych metod wykonywania ćwiczeń na rzecz symulacji komputerowej? Istnieje kilka powodów: symulacje komputerowe są idealne - tu prawidłowo zaprojektowany układ zawsze będzie działał - w rzeczywistości jest róŝnie, tradycyjne zestawianie układów pomiarowych - wykonywanie połączeń, zastosowanie przyrządów pomiarowych, lutowanie, daje uczniowi praktyczne umiejętności, których nie zdobędzie na drodze teoretycznej, proces uruchamiania układów jest bardzo waŝny - uczniowie mają duŝą satysfakcję jeŝeli układ praktycznie wykonany zadziała, szczególnie jeŝeli jego uruchomienie stwarzało pierwotnie duŝo problemów. Do wykonywania ćwiczeń z wykorzystaniem symulacji komputerowej nie jest konieczny komputer PC o duŝej wydajności. Wystarczy teŝ prosta drukarka do wydrukowania wyników pracy uczniów. Wydruki te są częścią sprawozdania, które uczeń sporządza po wykonaniu ćwiczenia. Zanim zdecydujemy się na wykorzystanie komputera do pracy w pracowni elektronicznej, naleŝy się dobrze zastanowi jakiego oprogramowania będziemy uŝywać. Bardzo rozbudowany program symulacyjny niezbyt nadaje się do wykonywania ćwiczeń, poniewaŝ moŝe i najczęściej stwarza uczniom spore trudności związane z opanowaniem jego obsługi. Natomiast program prosty najczęściej ma małe moŝliwości symulacji lub nawet nie ma ich w ogóle. NaleŜy pamiętać, Ŝe komputer i odpowiednie oprogramowanie, jest tylko narzędziem środkiem do osiągnięcia celu jakim jest wykonanie ćwiczenia i wyciągniecie właściwych wniosków z wyników badań. 3

4 3.1 Elactronics Workbench Bardzo dobrym programem symulacyjnym moŝliwym do wykorzystania na pracowni elektrycznej i elektronicznej okazał się Elactronics Workbench. Jest to program na tyle prosty, Ŝe nie sprawia trudności w jego obsłudze (pomimo, Ŝe jest on w angielskiej wersji językowej) a jednocześnie posiada spore moŝliwości jeśli chodzi o róŝnorodność analiz pracy badanych układów elektronicznych. MoŜemy zadawać parametry źródła i na włączonych do układu miernikach pokaŝą się wartości. Ta funkcja doskonale pozwoli uczniom na porównanie teorii z praktyką i ocenę wpływu przyrządów pomiarowych na wyniki pomiarów. Poza tym program sporządzi nam wykresy zadanych charakterystyk. Rys. 1. Zrzut ekranu okna programu Elactronics Workbench z badanym układem mostka Graetz a. Po wykonaniu pomiarów w układzie rzeczywistym moŝna zmontować taki sam układ w programie Electronics Workbench i poddać go działaniu identycznego wymuszenia jak w rzeczywistości. Potem moŝna porównać wyniki z pomiarów rzeczywistych ze wskazaniami mierników podczas symulacji komputerowej. Wykorzystując funkcje analizy mamy moŝliwość badania zachowania się układów elektronicznych pod wpływem zmian napięcia zasilania, zmian temperatury, zmian parametrów poszczególnych elementów itd. 4

5 Program ten znakomicie nadaje się do celów szkoleniowych poniewaŝ uczniowie bardzo szybko poznają jego polecenia i po kilku zdaniach wyjaśnień potrafią przeprowadzić odpowiednie procedury. Szybkie uzyskanie wyników pomiarów jak równieŝ moŝliwość wygodnej modyfikacji układu badanego pozwala przebadać więcej układów i uzyskać więcej danych do wykonania sprawozdania. Electronics Workbench posiada bardzo rozbudowaną bibliotekę elementów oraz pokaźną liczbę przyrządów pomiarowych. DuŜa liczba opcji pozwala na elastyczne wykorzystanie programu. Jest on chyba jednym z bardziej popularnych programów stosowanych w szkołach średnich na pracowniach elektronicznych AmiLab Jednym z ciekawszych programów symulacyjnych, który moŝna wykorzystać na wcześniejszym etapie nauki w pracowni jest AmiLab. Jego obsługa jest prawie intuicyjna. Po narysowaniu układu moŝna przeprowadzić symulację jego działania - pomierzyć napięcia i prądy, obejrzeć i wydrukować oscylogramy. Rys. 2. Zrzut ekranu okna programu AmiLab z demonstracją zachowania I prawa Kirchhoffa. AmiLab jest przeznaczony dla uczniów szkół średnich i pierwszorocznych studentów. Do dyspozycji mamy podstawowe elementy: przewód, rezystor, masa, 5

6 źródło napięcia, woltomierz, amperomierz, kondensator, cewka, tranzystor NPN, oscyloskop, generator oraz dodatkowe elementy analogowe: przełącznik, dioda, diak, dioda święcąca, dioda Zenera, tyrystor, transformator, transformator trójuzwojeniowy, tranzystor PNP, triak, wzmacniacz operacyjny. Analizując program nauczania uczniów szkół średnich zasób elementów jest wystarczający do sprawdzenia teoretycznego działania układu. Symulacja w AmiLab oraz ćwiczenia praktyczne wykonywane na pracowniach oraz w laboratoriach doskonale obrazują zasadę działania danego elementu czy układu. Dzięki symulacji wirtualnej uczeń jest w stanie łatwo zapamiętać prawa rządzące elektroniką. Oprócz samego polskiego programu symulacyjnego AmiLab 1.0 znajdziemy w środku gotowe ćwiczenia. W folderze podstawowe prawa zostaniemy zapoznani z I i II prawem Kirchoffa, prawem Ohma oraz rezonansem szeregowym. Wszystko zostało staranie opisane i potwierdzone wzorami. W kolejnym folderze znajdziemy zestawy ćwiczeń do badania elementów: cewki (stany nieustalone), diaka (równieŝ jako generator), diody LED, kondensatora (ładowanie), triaka, tyrystora oraz wzmacniacza operacyjnego. Dodatkowo zbudowano układ do wyznaczania charakterystyk statycznych tranzystora, układ OE i OB. Osobną grupę stanowią zasilacze. Badanie filtra tętnień 1-połówkowego i 2-połówkowego, prostowników 1-fazowych i 3-fazowych, przetwornicy - powielacza napięcia, zasilacza stabilizowanego regulowanego, stabilizatorów z diodą Zenera z tranzystorem szeregowo i równolegle, ściemniaczy triakowych i tyrystowych. W przypadku braku czasu na zrobienie ćwiczenia moŝemy dany układ zasymulować i napisać sprawozdanie. Jednak musimy pamiętać, Ŝe wyniki uzyskane w AmiLab będą teoretyczne - w praktyce niemoŝliwe do uzyskania. Lepiej jest wykorzystać program do porównania wyników praktycznych z teoretycznymi. Bardziej zaawansowani elektronicy zostaną zawiedzieni po zobaczeniu niewielkiej ilości opcji i elementów Crocodile Clips Następnym programem, który moŝna zastosować jest Crocodile Clips. Posiada on szereg funkcji, które czynią go bardzo atrakcyjnym dla uczniów. Ciekawe animacje podczas symulacji działania układu powodują, Ŝe praca z tym programem jest bardzo przyjemna - np. przekroczenie maksymalnych parametrów pracy elementu powodują, Ŝe "wybucha". Program oferuje bogatą bibliotekę elementów i przyrządów pomiarowych. Istnieje moŝliwość drukowania schematów. 6

7 Rys. 3. Zrzut ekranu okna programu Crocodile Clips z demonstracją rozkładu napięć na Ŝarówkach Pcschematic ELautomation Pcschematic Elautomation to program łatwy i prosty w obsłudze. MoŜe być wykorzystany na pracowni elektrycznej dla starszych roczników uczniów. MoŜna w nim wykonywać całe projekty, jak równieŝ pojedyncze schematy szczególnie dla zagadnień instalacji elektrycznych i maszyn elektrycznych. Posiada obszerne bazy danych aparatury i biblioteki symboli. Zapewnia automatyczne tworzone i aktualizowane zestawienia. Program jest zorientowany projektowo (cały projekt w jednym pliku). Kompletne rysunki standardowe zawierające parametry dla wszystkich symboli mogą być przeciągane wprost na strony schematów. Wersje bezpłatne pozwalają: wykonać nieskomplikowany projekt (zawierający do 40 symboli i 10 stron), wydrukować wykonany projekt, zapisać wykonany projekt, zmodyfikować wykonany wcześniej projekt, sprawdzić działanie wszystkich funkcji programu, w tym m.in.: wykonać zestawienia, wygenerować listwy zaciskowe i kable, montaŝówkę, widok zabudowy (elewację), wykonać eksport/import DXF i DWG. 7

8 Wersje demonstracyjne są w polskiej wersji językowej i mają dołączone polskie podręczniki uŝytkownika. Rys. 4. Zrzut ekranu okna programu Pcschematic Elautomation ze schematem zasilania silnika trójfazowego. Z programu moŝna z łatwością skopiować profesjonalnie sporządzony schemat i wklejać go do dowolnego dokumentu. Będzie to stanowić znaczne udogodnienie dla uczniów, którzy po kaŝdym ćwiczeniu wykonanym na pracowni wykonują sprawozdanie. Przykładowy schemat znajduje się na rysunku 5. 8

9 Rys. 5. Schemat układu zasilania silnika trójfazowego wklejony z programu Pcschematic Elautomation PROTON+ Szkice Elektryczne PROTON+ Szkice Elektryczne jest programem wspomagającym tworzenie schematów elektrycznych. Program jest przejrzysty i łatwy w obsłudze. Jego podstawowe właściwości programu: - moŝliwa edycja kilku rysunków jednocześnie, - wbudowana biblioteka symboli elektrycznych, - moŝliwość dodawania własnych symboli. 9

10 Rys. 6. Zrzut ekranu okna programu PROTON+ Szkice Elektryczne z fragmentem instalacji pomieszczenia Programy amatorskie Przedmioty zawodowe, takie jak między innymi maszyny elektryczne, elektroenergetyka są dziedzinami wiedzy, dla których niestety jest mało gotowych programów umoŝliwiających wykorzystanie komputera na lekcjach. JeŜeli juŝ jakiś program się znajdzie, to często okazuje się, Ŝe jest to produkt niezbyt nadający się do wykorzystania na zajęciach, chociaŝby ze względu na nadmierne rozbudowanie lub zbyt wąską specjalizację. Często próbę uŝycia takiego programu moŝna porównać do strzelania z armaty do wróbla. W Internecie moŝna znaleźć amatorskie programy symulacyjne. Są to bardzo róŝne programy napisane przez uczniów jako prace z przygotowania zawodowego, a takŝe przez nauczycieli. Ich uniwersalność jest z załoŝenia ograniczona do zastosowania przy realizacji kilku tematów dotyczących poszczególnych tematów z maszyn elektrycznych i elektrotechniki. WaŜną zaletą jest to, Ŝe są to programy stosunkowo nieduŝe (mieszczą się często na jednej dyskietce), nie wymagają instalacji i nie mają praktycznie Ŝadnych wymagań sprzętowych. Przykładowy program z grupy prostych programów pisanych przez uczniów to "Prawa elektrotechniki". Został on napisany w środowisku programistycznym DELPHI. Program ten w bardzo prosty sposób pozwala na sprawdzenie takich praw jak Prawo Ohma, Prawa Kirchhoffa itp. Podstawową zaletą tego programu jest to, Ŝe moŝna tu szybko i sprawnie nauczyć i sprawdzić te prawa bez uŝycia 10

11 rzeczywistych obiektów, (więc w sposób bezpieczny). Tą metodę prezentacji praw elektrotechniki moŝna zastosować na zajęciach poprzedzających ćwiczenia praktyczne na pracowni. Wykorzystanie środowiska DELPHI podniosło znakomicie uŝyteczność programu i przyczyniło się do zwiększenia jego atrakcyjności dzięki komponentom graficznym. Rys. 7. Zrzut ekranu okna amatorskiego programu Prawa elektrotechniki. Nieco bardziej skompilowane programy amatorskie, to między innymi: "Silniki prądu stałego", "Transformatory" i "Układy trójfazowe". Pozwalają one na wykonanie wszystkich obliczeń związanych z określoną grupą maszyn elektrycznych oraz rysują ich charakterystyki i wykresy wskazowe. Rys. 8. Zrzut ekranu okna amatorskiego programu Silniki prądu stałego. Dzięki zastosowaniu środowiska programistycznego typu VISUAL, obsługa wszystkich prezentowanych tutaj programów jest bardzo prosta i intuicyjna. Polega ona 11

12 na wpisywaniu do okienek edycyjnych prawidłowych wartości (np. wartości znamionowe napięć, prądów itp.), wyborze niektórych wartości z kilku moŝliwych, które są dostępne (np. liczba faz), wyborze jednej z kilku opcji przy pomocy komponentu Check lub ustawieniu suwaka Scroll w odpowiedniej pozycji. Rys. 9. Zrzut ekranu okna amatorskiego programu Układy trójfazowe. ZłoŜoność tych programów jest juŝ na tyle duŝa, Ŝe pozwala zabezpieczyć się od wpisania w ogóle nierealnych wielkości (np. ujemna częstotliwość lub cosφ większy od 1). Rys. 10. Zrzut ekranu okna amatorskiego programu Transformatory. 12

13 4. Mierniki współpracujące z komputerem Obecnie znaczna część mierników elektrycznych posiada moŝliwość podłączenia ich do komputera za pomocą interfejsu celem transmisji danych. Multimetr łączy się z komputerem za pomocą szeregowego złącza typu RS-232C. Konieczne jest do tego oprogramowanie, które umoŝliwia wyświetlanie aktualnego wyniku pomiaru na monitorze komputera w postaci wskazania cyfrowego lub analogowego, a takŝe w postaci komparatora lub wykresu graficznego. Multimetr ma teŝ moŝliwość gromadzenia w pamięci do 5 wyników pomiarów i wyświetlania ich w miarę potrzeby za pomocą przycisków UP, DOWN i SET/RESET. Zawartość pamięci moŝna przesyłać do współpracującego komputera. 5. Lukas- Nőlle Lukas-Nőlle to niemiecka firma zajmująca się wyposaŝaniem specjalistycznych pracowni szkolnych. Niemal kaŝde stanowisko oferowane przez firmę posiada wersję, w której albo układ jest sterowany z komputera, albo wyniki pomiarów są przekazywane do komputera i poddawane stosownej obróbce. W bogatej ofercie firmy Znajdują się trenaŝery do kaŝdego tematu z elektroniki i elektrotechniki. Ponadto firma sprzedaje stanowiska laboratoryjne budowane z segmentów, z których zestawia się układy na poszczególne ćwiczenia. Układy posiadają bardzo dobre zabezpieczenia, co czyni je praktycznie niezniszczalnymi dla uczniów. PoniŜsze fotografie przybliŝają wysoki standard oferty firmy Lukas-Nőlle w dziedzinie maszyn i napędów elektrycznych 13

14 oraz instalacji elektrycznych. 6. Katalogi elementów elektronicznych W czasie pomiarów laboratoryjnych na zajęciach pracowni elektrycznej i elektronicznej często zachodzi potrzeba szybkiego uzyskania danych znamionowych konkretnego elementu elektronicznego. Czasem trzeba znaleźć zamiennik danego elementu, np. w przypadku uszkodzenia. Sieć Internet z łatwością pomoŝe nam w tym, poniewaŝ producenci podzespołów wychodzą naprzeciw oczekiwaniom klienta, 14

15 aby zapewnić teŝ sobie zbyt. Firmy niechętnie informują o zamiennikach dla produkowanych przez siebie elementów. Istnieją jednak programy, które stanowią bogatą bazę danych o elementach elektronicznych. Jedną z takich aplikacji jest Katalog półprzewodników wersja 3.0. Rys. 11. Zrzut ekranu okna programu Katalog półprzewodników. W pierwszym oknie wybieramy grupę elementów, która nas interesuje. Następnie przechodzimy do podania parametrów danego elementu, np. diody. Rys. 12. Zrzut ekranu okna programu Katalog półprzewodników (moŝna tu szukać danych znamionowych określonego typu diody). 15

16 Wpisując symbol cyfrowy elementu, po zatwierdzeniu enterem wyświetlą się nam parametry zadanego elementu. Rys. 13. Zrzut ekranu okna programu Katalog półprzewodników dane tranzystora BFY51. Program oprócz parametrów granicznych moŝe nam podać równieŝ zamiennik danego elementu innego producenta. Istnieje teŝ moŝliwość dodania elementów i ich danych znamionowych do bazy. 7. Kalkulator wartości rezystancji Istnieje system zapisu wartości rezystancji na rezystorze zrealizowany za pomocą barwnych pasków. Niewprawione osoby mają kłopot, bez korzystania z tablic, odczytać wartość rezystancji rezystora oznaczonego kodem paskowym. Ułatwia to umieszczony w Internecie kalkulator przeliczający kod paskowy na wartość liczbową i odwrotnie. Po wybraniu barw, które rozwijają się po kliknięciu myszką, automatycznie otrzymamy wynik. 16

17 Rys. 14. Zrzut ekranu okna programu kalkulatora wartości rezystancji. 8. Komputer sprawdza i ocenia ucznia Regulamin pracowni elektrycznej i elektronicznej zaleca, aby sprawdzić wiedzę ucznia z zakresu wykonywanego w danym dniu ćwiczenia oraz po kaŝdej serii ćwiczeń. Z pomocą moŝe nam przyjść komputer, który sprawdzi wiedzę ucznia testem i oceni go. To jednak, w pewnym sensie, pozorne wyręczenie się komputerem, poniewaŝ test musi przygotować nauczyciel. Istnieją róŝne programy realizujące testowanie i ocenianie uczniów. Jedne są proste, inne mają wiele zaawansowanych opcji i ustawień. Dosyć rozbudowanym programem do tych celów jest StmGenerator. RóŜnego typu pytania wraz z dystraktorami odpowiedzi mogą być wpisane do programu, wklejone lub importowane. W ustawieniach programu moŝna określić skalę ocen, progi punktów na poszczególne oceny, mieszanie pytań, ograniczenia czasowe, wyświetlanie komentarzy itd. Test moŝna zabezpieczać hasłem, moŝe mieć róŝną liczbę poprawnych odpowiedzi, a w pytaniach mogą być pliki graficzne, dźwiękowe a nawet filmy. 17

18 Rys. 15. Zrzut ekranu okna programu StmGenerator faza przygotowywania testu. Po odpowiednim przygotowaniu testu sprawdzającego wiedzę, moŝemy dokonać pomiaru dydaktycznego. Uczeń otwiera test w oknie stmtester i w zaleŝności od zadanych mu parametrów rozwiązuje test z ograniczeniem czasu na kaŝde pytanie, bez ograniczenia czasowego lub teŝ ma ograniczenie czasowe względem całego testu. MoŜna teŝ ustawić uczniowi moŝliwość poprawiania odpowiedzi, albo nie będzie miał tej moŝliwości. Tak przygotowanym testem moŝemy sprawdzać wiedzę całej grupy uczniów, szczególnie wtedy, gdy mamy w programie większą ilość pytań. Dany uczeń moŝe wtedy losować np. 10 pytań i być oceniony. Kolejny uczeń równieŝ wylosuje pytania, itd. 18

19 Rys. 16. Zrzut ekranu okna programu StmTESTER faza rozwiązywania testu przez ucznia. 9. Dodatkowe zastosowania komputera i Internetu Uczeń moŝe wykorzystać komputer i Internet do wykonania sprawozdania z wykonania ćwiczenia. W takim sprawozdaniu umieszcza się wiadomości wstępne, czyli podstawowe informacje o badanym urządzeniu, metodach pomiarowych itp. Informacje te z łatwością uczeń znajdzie w Internecie na wielu stronach branŝowych i dydaktycznych. KaŜde sprawozdanie ucznia zawiera czasem kilka schematów elektrycznych. Istnieją programy, które pozwalają na wygodne rysowanie takich schematów i właśnie te zostały omówione w poprzednich rozdziałach. Tabele pomiarowe i wykresy charakterystyk sporządzane na podstawie tabel uczeń moŝe wykonać w edytorze tekstu lub arkuszu kalkulacyjnym. RównieŜ przeliczanie całych kolumn liczb w tabelach moŝe zrobić za nas komputer. 19

20 10. Podsumowanie Twórcza praca z komputerem niewątpliwie naleŝy do "jasnej" strony informatyki. Komputer i Internet stanowią olbrzymią pomoc w prowadzeniu zajęć pracowni elektrycznej i elektronicznej. Nie naleŝy jednak stosowania komputera i wykorzystania Internetu uznać za rzecz nadrzędną. Niech pozostaną one tylko jako narzędzia pomocne w osiąganiu celów nauczanego przedmiotu. 20