Regulation of the European Parliament and of the Council on indices used as benchmarks in financial instruments and financial contracts, 8 June 2016

Transkrypt

1 Warszawa, 27 czerwca 2016 OPIS KLUCZOWYCH ASPEKTÓW NOWEJ REGULACJI UNII EUROPEJSKIEJ Rozporządzenie Parlamentu i Komisji Europejskiej w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki w instrumentach i kontraktach finansowych z 8 czerwca 2016 Regulation of the European Parliament and of the Council on indices used as benchmarks in financial instruments and financial contracts, 8 June 2016 Geneza regulacji Od czasu wykrycia manipulacji stawkami LIBOR, EURIBOR i innymi indeksami rynkowymi oraz wszczęcia śledztwa w tej sprawie, integralność finansowych wskaźników rynkowych jest przedmiotem większej uwagi regulatorów. Publiczną dyskusję na temat koniecznej reformy stawek referencyjnych zapoczątkowała w Wielkiej Brytanii publikacja raportu The Wheatley Review of LIBOR (2012), a dodatkowym bodźcem były stopniowo podejmowane przez UK Financial Conduct Authority (FCA) kroki prowadzące do regulacji wskaźników rynkowych. W czerwcu 2013 roku wytyczne dotyczące regulacji wskaźników przedstawiła International Organisation of Securities Commissions (IOSCO), a miesiąc później pojawił się pierwszy projekt Rozporządzenia dotyczącego wskaźników administrowanych na terenie Unii Europejskiej przedstawiony przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) przy współpracy z Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego (EBA). Finalna wersja wspomnianego projektu została przyjęta przez Parlament Unii Europejskiej, a następnie przez Radę Unii Europejskiej. Ostateczna wersja ww. Rozporządzenia została opublikowana 10 czerwca 2016 roku i wejdzie w życie dzień po opublikowaniu jej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Rozporządzenie ma na celu zapewnienie dokładności, rzetelności i integralności wskaźników oraz procesu ich ustalania, tak aby ograniczyć ryzyko manipulacji, podważenia zaufania do rynku, czy też narażenia konsumentów i inwestorów na 1

2 straty. Większość wytycznych zostanie jednak zaimplementowana nie wcześniej niż 18 miesięcy od tej daty. Wyjątkiem będą wytyczne mające zostać przyjęte z chwilą wejścia w życie regulacji oraz wytyczne modyfikujące Rozporządzenie ws. wykorzystania informacji poufnych i manipulacji na rynku (Market Abuse Regulation, MAR). Rozporządzenie dotyczące wskaźników dotyczy wszystkich wskaźników wykorzystywanych w kontraktach finansowych, papierach wartościowych oraz instrumentach pochodnych, zawieranych na rynku regulowanym lub poza nim w sytuacji, gdy wykorzystywane są one przez firmy inwestycyjne desygnowane na mocy MiFID II jako tzw. systematic internaliser (czyli zawierające transakcje na rachunek własny na rynku nieregulowanym). Klasyfikacja wskaźników W związku ze znaczącą liczbą wskaźników finansowych, w Rozporządzeniu wyszczególniono wskaźniki: I. o kluczowym znaczeniu critical benchmarks, II. III. istotne wskaźniki significant benchmarks oraz wskaźniki nieistotne non-significant benchmarks. Do pierwszej grupy zaliczane są wskaźniki, które: są wykorzystywane bezpośrednio bądź pośrednio w grupie wskaźników jako stawka referencyjna dla instrumentów finansowych, kontraktów finansowych lub jako miara wyników funduszy inwestycyjnych, a całkowita wartość indeksowanych do nich rynków jest na poziomie co najmniej 500 mld euro; są dostarczane przez uczestników fixingu, wśród których większość znajduje się w jednym kraju członkowskim UE i są uznawane za kluczowe przez właściwy organ zgodnie z kryteriami wyszczególnionymi w Rozporządzeniu; spełniają wszystkie kryteria z pierwszego punktu, z tą różnicą, że całkowita wartość rynku danego wskaźnika wynosi co najmniej 400 mld euro oraz wskaźnik nie ma (bądź 2

3 ma bardzo niewiele) rynkowych odpowiedników, a przypadek wycofania go z rynku bądź fakt, że jest oparty na niewiarygodnych danych rynkowych może mieć wpływ na integralność rynku, stabilność finansową oraz sektor realny w więcej niż jednym kraju członkowskim. Powyższe wskaźniki są przedmiotem dodatkowych wymogów, które dotyczą powołania odpowiednich kolegiów nadzorczych, procesu zmiany administratora stawki, cyklicznych raportów przedstawianych przez administratorów dotyczących wiarygodności wskaźnika jako odpowiedniego indeksu rynku bazowego odpowiednim organom oraz konieczności informowania odpowiednich organów o rezygnacji z uczestnictwa w kalkulacji stawki przez istotnego uczestnika fixingu. Istotne wskaźniki to wskaźniki, które: są wykorzystywane bezpośrednio bądź pośrednio w grupie wskaźników jako stawka referencyjna dla instrumentów finansowych, kontraktów finansowych lub jako miara wyników funduszy inwestycyjnych, a średnia całkowita wartość indeksowanych do nich rynków jest na poziomie co najmniej 50 mld euro; nie mają (bądź mają bardzo niewiele) rynkowych odpowiedników oraz przypadek wycofania ich z rynku bądź fakt, że jest oparty na niewiarygodnych danych rynkowych może mieć wpływ na integralność rynku, stabilność finansową oraz sektor realny w jednym bądź w więcej niż jednym kraju członkowskim. Administrator takiego wskaźnika ma możliwość niewypełniania niektórych wytycznych zawartych w Rozporządzeniu, jednak odpowiedni organ może zadecydować, że jedna lub więcej z takich wytycznych musi zostać przez niego spełniona na podstawie specyficznych kryteriów zawartych w Rozporządzeniu. Do grupy wskaźników nieistotnych zaliczane są wszystkie indeksy, które nie spełniają warunków zarówno wskaźników o kluczowym znaczeniu jak i wskaźników istotnych. Administratorzy tych wskaźników mają możliwość niewypełniania szerszej listy wytycznych 3

4 Rozporządzenia, w tym wielu specyficznych regulacji dotyczących funkcji kontrolnej oraz nadzorczej. Regulacje dotyczące administratorów wskaźników Jednym z najistotniejszych elementów Rozporządzenia są nowe wytyczne dotyczące praw i obowiązków administratorów wskaźników. Przede wszystkim podmioty te są zobowiązane w ciągu 42 miesięcy od wejścia w życie Rozporządzenia do wnioskowania o rejestrację (wystarczającą w przypadku wskaźników nieistotnych), bądź autoryzację (niezbędną w przypadku wskaźników o kluczowym znaczeniu oraz wskaźników istotnych) przez odpowiedni organ. W przypadku, gdy administratorzy chcą wprowadzić nowy wskaźnik po wejściu w życie Rozporządzenia, są oni zobowiązani do uzyskania autoryzacji przed wprowadzeniem wskaźnika na rynek. Wytyczne przeznaczone dla administratorów stawek referencyjnych dotyczą m. in. następujących obszarów ich działalności: Dane źródłowe: obowiązek zapewnianie reprezentatywności, transparentności i wiarygodności publikowanego indeksu poprzez odpowiednią identyfikację wartości ekonomicznych, które reprezentuje, i jak najszersze wykorzystanie danych transakcyjnych do wyznaczenia wartości indeksu. Zarządzanie oraz problem konfliktu interesów: obowiązek wprowadzenia solidnego systemu zarządzania kalkulacją stawki, jasnej struktury organizacyjnej oraz prawidłowego zdefiniowania roli poszczególnych podmiotów zaangażowanych w kalkulację oraz publikację wskaźnika; obowiązek przeciwdziałania wystąpieniu konfliktu interesów oraz jego natychmiastowej identyfikacji. Funkcje nadzorcze oraz ramy kontrolne: obowiązek ustalenia stałych i efektywnych zasad zapewniających nadzór nad wszystkimi aspektami kalkulacji oraz publikacji stawki; obowiązek wyznaczenia odpowiednich ram kontrolnych. 4

5 Metodologia: obowiązek stosowania metodologii zapewniającej wiarygodność, solidność oraz odporność wskaźnika w różnorakich okolicznościach; obowiązek zapewnienia transparentności stawki. Kodeks postępowania dla uczestników panelu: obowiązek sporządzenia kodeksu postępowania dla uczestników panelu zgodnie z Rozporządzeniem. Prowadzenie rejestru: obowiązek prowadzenia rejestru, w tym obowiązek zbierania wszystkich danych, metodologii kalkulacji stawki oraz wszelkich zmian oraz odchyleń od procedur i przyjętej metodologii. Outsourcing: brak możliwości delegowania funkcji kalkulacji wskaźnika, w przypadku gdyby osłabiło to kontrolę nad stawką oraz zmniejszyło możliwości odpowiedniego kompetentnego organu do prowadzenia nadzoru nad wskaźnikiem. Raportowanie naruszeń: obowiązek raportowania do odpowiedniego organu wszystkich zachowań, które mogą posiadać znamiona manipulacji lub próby manipulacji wskaźnikiem na mocy Rozporządzenia ws. wykorzystania informacji poufnych i manipulacji na rynku (MAR). Regulacje dotyczące uczestników fixingu Kolejny zbiór wytycznych zawartych w Rozporządzeniu dotyczy uczestników kalkulacji stawki referencyjnej. Są to podmioty, które dostarczają niezbędnych danych wejściowych do kalkulacji indeksu. Jak wspomniano powyżej, administratorzy zostali zobowiązani do sporządzenia kodeksu postępowania dla uczestników panelu, który ma wyznaczać ramy odpowiedzialności uczestników fixingu i, tym samym, zawierać takie elementy, jak: klarowne definicje danych wejściowych oraz wymagania zapewnianiające, że dane te spełniają wymogi zawarte w rozporządzeniu; identyfikacja podmiotów, które mogą dostarczać danych wejściowych, oraz procedury weryfikujące tożsamość uczestników fixingu; polityka zapewnienia dostarczania wszystkich właściwych danych wejściowych; 5

6 systemy oraz mechanizmy kontrolne, które uczestnik fixingu zobowiązany jest wprowadzić. Ponadto uczestnicy fixingu są zobowiązani do: zapewnienia, że dane wejściowe nie podlegają żadnym istniejącym ani potencjalnym konfliktom interesów; wprowadzenia ram kontrolnych zapewniających integralność, dokładność i wiarygodność danych wejściowych. Wskaźniki spoza Unii Europejskiej Jednym z największych wyzwań podczas konstrukcji projektu Rozporządzenia dotyczącego wskaźników było stworzenie warunków wykorzystywania wskaźników administrowanych poza Unia Europejską. Biorąc pod uwagę, że jurysdykcja Unii Europejskiej wyprzedza w przypadku regulacji dotyczących wskaźników inne kraje świata (w tym Stany Zjednoczone) wprowadzenie Rozporządzenia może doprowadzić do wyłączenia z możliwości funkcjonowania wskaźników spoza UE na rynkach finansowych Unii. W związku z tym, według Rozporządzenia, w przypadkach, gdy wskaźniki te są już wykorzystywane w Unii w momencie wejścia w życie Rozporządzenia, regulacja przewiduje możliwość funkcjonowania instrumentów finansowych oraz funduszy inwestycyjnych indeksowanych do tych wskaźników na zasadach sprzed wprowadzenia regulacji przez okres 42 miesięcy od tej daty. W przypadku wprowadzania na rynek nowych wskaźników Rozporządzenie daje trzy możliwości ich wykorzystywania na terenie UE: 1. Administrator spoza UE (i administrowany przez niego wskaźnik) może zostać zarejestrowany w Unii, jeśli decyzja o uznaniu równoważności jego stawki zostanie przyjęta przez Komisję Europejską, zgodnie z jurysdykcją, której podlega administrator, administrator jest autoryzowany (lub rejestrowany) oraz podlega danej jurysdykcji, administrator powiadomi Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) o zgodzie na używanie jego wskaźnika na terenie UE oraz 6

7 współpraca między ESMA a odpowiednim organem nadzorczym z kraju administratora przebiega sprawnie. 2. Do czasu uznania wskaźnika za równoważny, może on być używany przez nadzorowane jednostki pod warunkiem, że jego administrator zostanie zidentyfikowany przez kompetentny organ jako referencyjne państwo członkowskie w UE na podstawie precyzyjnych kryteriów. 3. Administrator spoza terenu Unii Europejskiej będzie mógł zarejestrować wskaźnik do stosowania w UE na mocy Rozporządzenia w przypadku, gdy powiązany z nim administrator lub inny podmiot nadzorowany w Unii Europejskiej złoży do odpowiedniego organu nadzorczego wniosek o uznanie wskaźnika lub ich grupy administrowanej przez podmiot spoza UE. Wpływ Rozporządzenia na rynek finansowy Rozporządzenie dotyczące wskaźników będzie miało istotny wpływ na instrumenty finansowe oraz umowy indeksowane do stawek referencyjnych. Zmieni to zarówno proces zarządzania stawką jak i samą jej konstrukcję wynikającą ze zmian wprowadzonych w metodologii kalkulacji indeksu. Ponadto proces wdrażania wymogów zawartych w Rozporządzeniu determinuje konieczność wyznaczania przez ESMA odpowiednich regulacyjnych standardów technicznych służących usprawnieniu wdrażania jego wytycznych. Mimo że większość przepisów Rozporządzenia wejdzie w życie dopiero pod koniec roku 2017 lub na początku roku 2018, administratorzy oraz uczestnicy fixingu wskaźników finansowych już teraz muszą rozważać potencjalne skutki wprowadzenia regulacji dotyczących ich działalności, czyniąc niezbędne przygotowania do uzyskania zezwolenia na działalność zgodnie z wymogami Rozporządzenia. 7