This copy is for personal use only - distribution prohibited. Zastosowanie testu VHIT w diagnostyce układu równowagi u dzieci

Transkrypt

1 Zastosowanie testu VHIT w diagnostyce układu równowagi u dzieci Application Video Head Impulse Test in the diagnosis of balance system in children Pepaś Renata 1, Pyda-Dulewicz Agata 2, Śmiechura Małgorzata 1, Konopka Wiesław 1,2 1 Klinika Otolaryngologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi 2 Zakład Dydaktyki Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Article history: Received: Accepted: Published: STRESZCZENIE: Wstęp. Jedną z nowych metod badania układu równowagi jest VHIT (Video Head Impulse Test). Jest używany w diagnostyce obwodowego uszkodzenia układu równowagi i wykorzystuje odruch przedsionkowo-oczny, który polega na ruchu gałek ocznych w przeciwnym kierunku do kierunku obracania głowy. Odruch przedsionkowo-oczny u noworodków jest słaby, normalizuje się do 2. miesiąca życia i dojrzewa w ciągu pierwszych 2 lat życia. Test VHIT pozwala na określenie miejsca uszkodzenia kanałowego w obrębie narządu przedsionkowego. Materiał i metoda. Badaniem objęto 28 osób w wieku od 5 do 18 lat, w tym dziewięcioro dzieci z zawrotami głowy i 19 dzieci zdrowych. U badanych przeprowadzono szczegółowy wywiad, badanie laryngologiczne i otoneurologiczne, a także diagnostykę audiologiczną. U wszystkich badanych wykonano badanie VHIT z rejestracją odruchu przedsionkowo-ocznego i oceną współczynnika nadążania (gain). W grupie osób z zawrotami głowy dodatkowo przeprowa- -dzono badanie wideonystagmograficzne. Wyniki. W grupie dzieci zdrowych prawidłowe wyniki współczynnika nadążania (gain) stwierdzono u 16 pacjentów. W grupie dzieci z zawrotami głowy na podstawie pełnego badania VNG u dwóch pacjentów rozpoznano uszkodzenie obwodowej części układu równowagi. Wyniki testu VNG u tych pacjentów pokrywały się z wynikami badania VHIT dla poszczególnych kanałów półkolistych bocznych. U siedmiorga dzieci z zawrotami głowy nie stwierdzono uszkodzenia obwodowej części układu równowagi. U czterech pacjentów w tej grupie zaobserwowano nieprawidłowe wyniki testu VHIT. Wnioski. Test VHIT pozwala w sposób szybki i nieinwazyjny przeprowadzić przesiewową analizę odruchu przedsionkowo-ocznego i wykryć uszkodzenie na poziomie poszczególnych kanałów półkolistych. Test VHIT może stanowić uzupełnienie diagnostyki zawrotów głowy w warunkach klinicznych, a także być rozwiązaniem dla dzieci, które źle znoszą standardowe testy VNG. SŁOWA KLUCZOWE: błędnik, móżdżek, nerw przedsionkowo-ślimakowy, oczopląs, zawroty głowy ABSTRACT: Introduction. VHIT (Video Head Impulse Test) is one of the new methods of testing the balance system. This test is used in the diagnostics of peripheral damage to the balance system with the use of the vestibulo-ocular reflex. The vestibulo-ocular reflex is the eye movement in the opposite direction to the direction of head rotation. It is observed in newborns, normalizes until 2 months of age, and matures within the first two years of life. The VHIT test allows to determine the site of a canal injury within the vestibular system. Material and method. The study included 28 patients aged from 5 to 18 years, including 9 children with vertigo and 19 healthy children. All patients underwent VHIT with the registration of the vestibulo-ocular reflex and ocular lag factor (gain) evaluation. Moreover, a full videonystagmography test was conducted in patients with dizziness. Results. In the group of healthy children, normal results of gain were observed in 16 patients. In the group of children with vertigo, we diagnosed damage of the peripheral part of the balance system in 2 children on the basis of the VNG test. VNG test results in these patients coincide with the results of the VHIT test for individual lateral semicircular 6 DOI: /

2 KEY WORDS: WSTĘP Zawroty głowy mogą występować w przebiegu chorób o rozmaitych przyczynach, stopniu nasilenia i częstości występowania [1]. Są objawem wielu nieprawidłowości, od niegroźnych zaburzeń do bardzo ciężkich chorób, których wczesne rozpoznanie może mieć istotne znaczenie dla dalszych losów chorego. Bardzo często jest wyrazem zaburzeń czynnościowych bez podłoża somatycznego. Zawroty głowy są dolegliwością, która dotyczy nie tylko ludzi dorosłych, lecz także dzieci. Zaburzenia przedsionkowe u młodych pacjentów jako podstawowy objaw nie są częste i są trudne do skategoryzowania [2, 3]. U dorosłych częstość ich występowania określa się na proc. ogólnej populacji, a u dzieci na 8-18 proc. [4]. Badania epidemiologiczne prowadzone na dużej grupie dzieci (2165) wykazały częstość ich występowania w 14 proc. [5]. Istotne znaczenie ma ustalenie, czy występujące zawroty głowy są typu ośrodkowego czy obwodowego, a także czy występują inne dolegliwości sugerujące chorobę ogólnoustrojową lub zaburzenia czynnościowe [6]. W czwartym-piątym roku życia dziecko osiąga wystarczającą dojrzałość układu nerwowego, aby w diagnostyce układu przedsionkowego używać wszystkich testów stosowanych u osób dorosłych (próby statyczno-dynamiczne Romberga, Romberga- -Foya i Unterbergera, próby móżdżkowe diadochokineza, próba palec-nos, próba zbaczania) [7, 8]. Najbardziej rozpowszechnione elektronystagmografia (ENG) czy wideonystagmografia (VNG) umożliwiają diagnostykę zawrotów głowy i zaburzeń równowagi przez rejestrację i analizę tak ważnego diagnostycznie objawu jakim jest oczopląs. Nie dają one nam jednak odpowiedzi na wszystkie pytania, więc nie mogą być jedynym badaniem, na którego podstawie stawiamy diagnozę. Jedną z metod badania układu równowagi jest VHIT (Video Head Impulse Test), wykorzystujący odruch przedsionkowo-oczny (VOR), wywołany w teście Halmagyi i Curthoysa. Test VHIT pozwala na określenie miejsca uszkodzenia kanałowego w obrębie narządu przedsionkowego [9]. MATERIAŁ I METODA canals. We observed vertigo without an injury within the peripheral parts of the balance organ in 7 children. In 4 patients in that group we observed abnormal VHIT test results. Conclusions. The VHIT test enables to perform a rapid and non-invasive screening analysis of the vestibulo-ocular reflex, and to detect damage to the individual semicircular canals. The VHIT test can complement the diagnostics of vertigo in the clinical setting, as well as be an option for children who do not tolerate standard VNG testing. labyrinth, cerebellum, vestibular-cochlear nerve, nystagmus, dizziness Badaniem objęto 28 osób (18 dziewczynek i 10 chłopców) w wieku od 5 do 18 lat (średnia 12,62 +/- 4,36 lat) w tym dziewięcioro dzieci z zawrotami głowy i 19 dzieci zdrowych. Diagnostyka obejmowała szczegółowy wywiad, badanie laryngologiczne i otoneurologiczne z oceną oczopląsu samoistnego, prób statycznych i dynamicznych. U badanych przeprowadzono także diagnostykę audiologiczną, z audiometrią tonalną i impedancyjną. U wszystkich badanych wykonano badanie VHIT z rejestracją odruchu przedsionkowo-ocznego i oceną współczynnika nadążania (gain). W grupie badanej została przeprowadzona diagnostyka symetrii pobudliwości błędników przy użyciu testu Halmagyi i Curthoysa. Analizę komputerową testu VHIT umożliwiała kamera wmontowana w gogle, rejestrująca odruch przedsionkowo-oczny. Odruch ten wywoływano biernie. Badając kanały półkoliste boczne, skręcano głowę pacjenta w płaszczyźnie poziomej, początkowo w prawą, a następnie w lewą stronę, natomiast badając kanały półkoliste przednie i tylne, przemieszczano głowę skręconą o 30 stopni w płaszczyźnie pionowej. Uczestnik w czasie całego badania skupiał wzrok na punkcie umieszczonym frontalnie jeden metr od niego. Aby otrzymać prawidłowy wynik, niezbędne było przemieszczenie głowy pacjenta o 20 stopni 20 razy, przy czym starano się utrzymać przyspieszenie ruchu na poziomie stopni/s. Ilościowa analiza testu polegała na wyznaczeniu średniej wartości wskaźnika poprawności odwzorowania ruchu głowy przez ruch gałek ocznych (gain). Idealna wartość wskaźnika wynosi 1. Autorzy testu VHIT sygnalizują, że zdrowe osoby osiągają w tym teście wartości zwykle niższe niż 1 (w przedziale 0,8-0,9), co jednak zależy od osobniczej czułości aferencji przedsionkowej i anatomicznego ułożenia kanałów półkolistych. W grupie dziewięciu osób z zawrotami głowy dodatkowo przeprowadzono badanie wideonystagmograficzne, z oceną oczopląsu samoistnego, prób okoruchowych (wahadło, sakkady, optokineza), prób położeniowych według Nylena. Poza tym u badanych wykonano próbę kaloryczną według Fitzgeralda- -Hallpike a z oceną niedowładu kanałowego (CP) i przewagi kierunkowej (DP). POLSKI PRZEGLĄD OTORYNOLARYNGOLOGICZNY, TOM 4, NR 2 (2015), s

3 WYNIKI U żadnego z badanych nie stwierdzono odchyleń w badaniu laryngologicznym i otoneurologicznym, a badania słuchu były w granicach normy. W grupie dzieci zdrowych (bez zaburzeń równowagi w wywiadzie), prawidłowe wyniki współczynnika nadążania (gain) stwierdzono u 16 pacjentów. U jednej osoby stwierdzono symetryczne zmniejszenie odpowiedzi z kanałów półkolistych bocznych. U dwóch osób stwierdzono słabszą odpowiedź ze strony prawego kanału półkolistego tylnego przy prawidłowym wyniku badania VNG. W grupie dzieci z zawrotami głowy wykonano pełne badanie VNG i na tej podstawie podzielono pacjentów na: chorych z uszkodzeniem obwodowej części układu równowagi (2 dzieci), chorych bez uszkodzenia obwodowej części układu równowagi (7 dzieci). W grupie pierwszej zaobserwowano cechy niedowładu kanałowego bez współistniejącej przewagi kierunkowej, przy prawidłowych wynikach prób okoruchowych i położeniowych. U badanych rozpoznano skompensowane uszkodzenie obwodowej części układu równowagi, u jednego dziecka po stronie prawej, u drugiego po lewej. Wyniki testu VNG u tych pacjentów pokrywały się z wynikami badania VHIT dla poszczególnych kanałów półkolistych bocznych. W grupie drugiej w badaniu VNG u żadnego z pacjentów nie stwierdzono oczopląsu samoistnego, a próby okoruchowe, położeniowe i kaloryczne były prawidłowe. W tej grupie w badaniu VHIT: u dwóch osób stwierdzono symetryczne obniżenie wskaźnika nadążania (gain) poniżej normy dla obydwu kanałów półkolistych bocznych, u dwóch osób stwierdzono obniżenie wskaźnika nadążania (gain) poniżej normy dla kanałów półkolistych bocznych prawych (Tab. I i II). OMÓWIENIE W obecnej praktyce klinicznej w obszarze diagnostyki zawrotów głowy stosuje się wiele zróżnicowanych testów i pomiarów wymagających specjalistycznej wiedzy i doświadczenia, a także sprzętu medycznego. W diagnostyce otoneurologicznej na szczególną Tab. 1. Wyniki średnich współczynników nadążania dla poszczególnych kanałów półkolistych w grupie dzieci zdrowych LATERAL L LATERAL R LA RP LP RA średnia gain 0,90 0,89 1,11 1,06 1,03 0,96 odchylenie standardowe 0,21 0,26 0,26 0,33 0,35 0,39 Tab. 2. Wyniki średnich współczynników nadążania dla poszczególnych kanałów półkolistych w grupie dzieci z zawrotami głowy. LATERAL L LATERAL R LA RP LP RA średnia gain 0,60 0,75 0,91 1,12 1,23 1,12 odchylenie standardowe 0,33 0,19 0,36 0,26 0,19 0,2 uwagę zasługuje obserwacja oczopląsu zarówno samoistnego, jak i indukowanego. Ciągłe udoskonalanie istniejących już technik jego obserwacji znacznie skraca czas badania i pozwala na postawienie precyzyjniejszej diagnozy. Rejestracja oczopląsu i jego parametrów, takich jak prędkość kątowa fazy wolnej czy częstotliwość, jest możliwa z zastosowaniem wideonystagmografii. VNG jest obecnie jedną z podstawowych metod diagnostyki otoneurologicznej [10]. Rozwój VNG datuje się na lata 90., począwszy od 1991 roku, kiedy to dr Eric Ulmer przy współpracy z Philippe em Guilemantem stworzył pierwsze prototypy wideonystagmografów. Metoda ta polega na rejestracji ruchów gałek ocznych za pomocą bardzo czułej wideokamery (<1 luks), działającej na podczerwień. Uzyskuje się zapis przemieszczania się oka źrenicy, który następnie jest analizowany przez specjalny program komputerowy. Metoda ta, choć nowocześniejsza, nie jest pozbawiona słabych stron, szczególnie w diagnostyce u dzieci. Podczas badania VNG konieczne jest zachowanie jednorodnego obrazu powierzchni źrenicy z największym natężeniem czerni i wyraźnym kontrastem (mruganie, łzawienie). Przy zapisie z wyłączeniem fiksacji należy uwzględnić lęk małych dzieci przed całkowitą, wymuszoną ciemnością. Istotną wadą testu jest także dość długi czas badania, co często staje się dużym problemem, gdyż mały pacjent często jest niecierpliwy. Wykonanie pełnego zestawu testów wchodzących w skład VNG zajmuje nawet około jednej godziny [11]. Inną metodą testowania układu równowagi jest VHIT (Videonystagmography Head Impulse Test). Jest to wartościowy test, używany w diagnostyce obwodowego uszkodzenia układu równowagi, wykorzystujący odruch przedsionkowo- -oczny (VOR) wywoływany w teście Halmagyi i Curthyosa [12]. 8

4 Odruch przedsionkowo-oczny polega na skojarzonym ruchu gałek ocznych w kierunku przeciwnym do ruchu głowy. Zadaniem jego jest stabilizacja obrazu na siatkówce podczas szybkiego ruchu. Ma bardzo krótki czas latencji (około 15 ms), dzięki czemu obraz na siatkówce jest stabilny nawet podczas szybkich ruchów głowy. Informacja o ruchu głowy pochodzi z narządu przedsionkowego. Receptory odbierające informację o ruchu obrotowym są zlokalizowane na grzebieniach bańkowych przewodów półkolistych, natomiast dla ruchu liniowego mieszczą się w narządzie otolitowym woreczka (dla ruchu pionowego) i łagiewki (dla ruchu poziomego). VOR zapewnia kompensacyjny ruch gałek ocznych dla ruchu głowy we wszystkich płaszczyznach. Zgodnie z pierwszym prawem Ewalda ruchy gałek ocznych kompensujące przyspieszenia kątowe głowy powstają na skutek asymetrycznie generowanych pobudzeń w odpowiadających kanałach półkolistych. Informacja z narządu przedsionkowego jest przekazywana do jąder przedsionkowych, a następnie do jąder gałkoruchowych i mięśni poruszających okoruchowych. Jeżeli ruch obrotowy głowy jest utrzymywany, gałki oczne poruszają się płynnie do momentu, w którym osiągają swoje maksymalne wychylenie w obrębie oczodołu (wolna faza oczopląsu), a następnie ruchem sakkadowym są przenoszone ponownie do położenia centralnego (szybka faza oczopląsu) [13-17]. Odruch przedsionkowo-oczny u noworodków jest słaby, normalizuje się do drugiego miesiąca życia i dojrzewa w ciągu pierwszych dwóch lat życia [18]. Odruch przedsionkowo-oczny stał się podstawą licznych metod badawczych, pozwalających stosunkowo szybko ukierunkować dalszą szczegółową diagnostykę otoneurologiczną. Do metod tych zaliczyć należy: próbę cieplną, test potrząsania głową, test Halmagyi i Curthoysa (H-C, HIT). Idea testu Hamagyi to wykonanie szybkich ruchów głową w płaszczyźnie poszczególnych kanałów półkolistych. Badanie obejmuje monitorowanie ruchu gałki ocznej, gdy pacjent skupia wzrok na nieruchomym celu, podczas gdy głowa jest poruszana energiczne w prawo lub w lewo w płaszczyźnie kanałów półkolistych. Pacjenci z niesprawnym kanałem nie mogą nadążyć za szybkimi obrotami głowy, skutkiem czego obserwuje się skokowe ruchy doganiające po impulsach głowy w kierunku uszkodzonej strony. Zastosowanie w teście kamery wideo i analiza komputerowa ruchów gałek ocznych pozwala na obserwację przesunięć, niewidocznych gołym okiem [19, 20]. Badanie VHIT pozwala na szybką i nieinwazyjną przesiewową ocenę odruchu przedsionkowo-ocznego. System ten wydaje się być użytecznym narzędziem klinicznym do diagnostyki i klasyfikacji zaburzeń obwodowej części narządu przedsionkowego przez identyfikację sakkad jawnych i ukrytych oraz pomiar odruchu przedsionkowo-ocznego (VOR) [21]. Według MacDougal i współpracowników [22] test VHIT może zwiększać dokładność diagnostyki pacjentów z ostrymi i nagłymi zawrotami głowy na oddziałach ratunkowych. System pomiarowy jest łatwy w obsłudze w warunkach klinicznych, zapewnia obiektywne pomiary odruchu przedsionkowo-ocznego (VOR). Badanie wykrywa sakkady zarówno jawne, jak i ukryte u pacjentów z zaburzeniami narządu przedsionkowego. Pomiary są szybkie (trwają około 10 min) i nieinwazyjne, a zautomatyzowane oprogramowanie do analizy zapewnia natychmiastowe wyniki. U pacjentów z ostrym zapaleniem neuronu przedsionkowego, nawet przy współistnieniu oczopląsu samoistnego, możliwa jest identyfikacja tożstronnego zaburzenia odruchu przedsionkowo-ocznego (VOR). W przedstawionym materiale w grupie dzieci z zawrotami głowy obserwowano zbieżność między badaniami VHIT i badaniem VNG w przypadku skompensowanego zmniejszenia pobudliwości błędnika. Natomiast w grupie pacjentów bez cech obwodowego uszkodzenia układu równowagi u ponad połowy pacjentów (57 proc.) otrzymano nieprawidłowe wyniki badania VHIT przy prawidłowych wynikach próby według Fitzgeralda-Hallpike a. Podobnie w doniesieniu Rambolda [23] w retrospektywnym badaniu obejmującym 1063 pacjentów przeanalizowano różnice w wynikach badań VHIT i próby kalorycznej rejestrowanej przy użyciu VNG. U 13,3 proc. badanych pacjentów otrzymano nieprawidłowy wynik w obu badaniach, u 4,6 proc. badanych nieprawidłowy był tylko test VHIT, a u 24 proc. pacjentów otrzymano tylko nieprawidłowy wynik badania VNG. Autor sugeruje, że wykonanie jako pierwszego badania testu VHIT, a następnie badania kalorycznego tylko u pacjentów z nieprawidłowym wynikiem VHIT znacznie skróciłoby czas diagnostyki u większości pacjentów z zawrotami głowy. Nie dotyczy to pacjentów z migrenowymi zawrotami głowy i chorobą Méniere a, u których efektywniejsze jest w pierwszej kolejności wykonanie testu kalorycznego. Podobnie Bell i współpracownicy [24] w swoim doniesieniu wywnioskowali, że badanie VHIT może być użytecznym dodatkiem do testów przedsionkowych, ale nie można go traktować jako ich alternatywę. W swoich badaniach Marzec i współpracownicy [19] nie stwierdzili zależności między wartościami współczynnika nadążania (gain) w teście VHIT a wielkością niedowładu kanałowego i przewagi kierunkowej w teście cieplnym. W kolejnych analizach testu VHIT autorzy sugerują zwrócenie uwagi na domniemaną większą zdolność korekcji odruchu przedsionkowo-okoruchowego u osób praworęcznych, wykazujących przewagę kierunkową w prawo (aspekt asymetrii napięcia przedsionkowego na poziomie ośrodkowym może mieć wpływ na wartość współczynnika nadążania) [19]. POLSKI PRZEGLĄD OTORYNOLARYNGOLOGICZNY, TOM 4, NR 2 (2015), s

5 WNIOSKI Test VHIT pozwala na szybką i nieinwazyjną przesiewową analizę odruchu przedsionkowo-ocznego, wykrywającą uszkodzenie w poszczególnych parach kanałów półkolistych. Piśmiennictwo Test VHIT stanowi uzupełnienie diagnostyki lokalizacyjnej uszkodzenia w obrębie narządu przedsionkowego w warunkach klinicznych, a także jest rozwiązaniem dla dzieci, które źle znoszą standardowe testy VNG. 1. Józefowicz-Korczyńska M., Łukomski M., Pajor A.: Ocena elektronystagmograficzna stanu narządu przedsionkowego u chorych z szumami usznymi i zmianami zwyrodnieniowymi odcinka szyjnego kręgosłupa. Otolaryngol. Pol., 2004; 58(2): Santana Fonseca A., Davidsohn V., Angeleri S.: Correlation between dizziness and impaired glucose metabolism. Rev. Bras. Otorhinolaryngol., 2006; 72(3): Talaska A.E., Schacht J.: Współczesne spojrzenie na uszkodzenia słuchu spowodowane lekami. Otorynolaryngol., 2006; 5(1): Lempert T., Neuhauser H.: Epidemiology of vertigo, migraine and vestibular migraine. J. Neurol. 2009; 256: Prusiński A.: Zawroty głowy. PZWL, Warszawa Pilarska E., Konieczna S., Lemka M.: Zawroty głowy u dzieci klasyfikacja, przyczyny, objawy, diagnostyka. Neurol. Dziec., 2012; 21(42): Pierchała K., Janczewski G.: Zawroty głowy. Oinpharma, Warszawa Pajor A., Gryczyński M., Łukomski M., Józefowicz-Korczyńska M.: Stan narządu przedsionkowego u chorych z odbiorczym uszkodzeniem słuchu. Otolaryngol. Pol., 2002; 56(6): Mangabeira Albernaz P.L., Zuma e Maia F.C.: The video head impulse test. Acta Otolaryngol., 2014; 134(12): Pyda-Dulewicz A., Pepaś R., Konopka W.: Trudności w diagnostyce i rehabilitacji zawrotów głowy i zaburzeń układu równowagi u dzieci. Rehabil. Prakt., 2015; 1: Pepaś R., Śmiechura M., Konopka W.: Ocena sprawności układu przedsionkowego u dzieci z zaburzeniami równowagi. Otorynolaryngol., 2014; 13(1): Olszewski J., Pietkiewicz P., Miłoński J., Bielińska M.: Zastosowanie testu VHIT (Videonystagmography Head Impulse Test) w diagnostyce uszkodzeń kanałów półkolistych. Otolaryngol. Pol., 2010; 64(7): Leigh R.J., Zee D.S.: The neurology of eye movements. Oxford University Press, New York Wong A.M.F.: Eye movement disorders. Oxford University Press, New York Krauzlis R.J.: Eye movements. W.: Fundamental neuroscience, red.: Squire L.R. Elsevier, Amsterdam 2008, Gawron-Koziorowska E., Budrewicz S., Jadanowski K.: Patofizjologia zaburzeń gałkoruchowych w niektórych schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego. Pol. Przegl. Neurol., 2009; 5: Schweigart G., Mergner T., Evdokimidis I., Morand S., Becker W.: Gaze stabilization by optokinetic reflex (OKR) and vestibulo-ocular reflex (i) during active head rotation in man. Vision Res., 1997; 12: Fife T.D., Tusa R.J., Furman J.M.: Assessment: Vestibular testing techniques in adults and children. Neurology, 2000; 55(10): Marzec M., Pawlak-Osińska K., Kaźmierczak H.: Znaczenie testu Halmagyi i Curthoysa w standardowej diagnostyce otoneurologicznej chorych z zaburzeniami przedsionkowymi. Otolaryngol. Pol., 2014; 68(2): Halmagyi G.M., Curthoys I.S.: A clinical sign of canal paresis. Arch. Neurol., 1988; 45(7): Curthoys I.S.: The interpretation of clinical tests of peripheral vestibular function; Laryngoscope, 2012; 122: MacDougall H.G., Weber K.P., McGarvie L.A., Halmagyi G.M., Curthoys I.S.: The video head impulse test Diagnostic accuracy in peripheral vestibulopathy. Neurology, 2009; 73(14): Rambold H.A.: Economic management of vertigo/dizziness disease in a county hospital: video-head-impulse test vs. caloric irrigation. Eur. Arch. Otorhinolaryngol., 2014 Jul Bell S.L., Barker F., Heselton H., MacKenzie E., Dewhurst D., Sanderson A.: A study of the relationship between the video head impulse test and air calorics. Eur. Arch. Otorhinolaryngol., 2014 Nov

6 Word count: 1749 Tables: 2 Figures: References: 24 Access the article online: DOI: / Full-text PDF: Corresponding author: Wiesław Konopka, wieslaw.konopka@umed.lodz.pl Copyright 2015 Polish Society of Otorhinolaryngologists Head and Neck Surgeons. Published by Index Copernicus Sp. z o.o. All rights reserved Competing interests: The authors declare that they have no competing interests. Cite this article as: Pepaś R., Pyda-Dulewicz A., Śmiechura M., Konopka W.: Application Video Head Impulse Test in the diagnosis of balance system in children. Pol Otorhino Rev 2015; 4(2): 6-11 POLSKI PRZEGLĄD OTORYNOLARYNGOLOGICZNY, TOM 4, NR 2 (2015), s