Ochrona środowiska w działalności energetycznej w prawie UE i polskim

Transkrypt

1 dr Małgorzata Nowaczek-Zaremba Ochrona środowiska w działalności energetycznej w prawie UE i polskim STUDIA PODYPLOMOWE 9 stycznia 2015r. Plan wykładu III. 9 stycznia 2015r. Pozostałe rodzaje działalności oraz zagadnienia związane z prawnym aspektem ochrony środowiska w energetyce. 1. Przesył i dystrybucja paliw lub energii. sieci elektroenergetyczne sieci gazowe sieci ciepłownicze 2. Zagadnienia związane z efektywnością energetyczną 3. Obrót paliwami lub energią 4. Systemy zarządzania ochroną środowiska na przykładzie wybranych przedsiębiorstw energetycznych PGE S.A., Tauron Dystrybucja S.A., CEZ Polska, EDF Polska 2 1

2 Przesył i dystrybucja paliw lub energii podmioty i obowiązki 1. Operator systemu przesyłowego en.el. (PSE Operator S.A.) 2. Operator systemu dystrybucyjnego grafika źródło: 3. art.4 ust. 1 prawa energetycznego- przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw lub energii, magazynowaniem paliw gazowych, w tym skroplonego gazu ziemnego, skraplaniem gazu ziemnego lub regazyfikacją skroplonego gazu ziemnego jest obowiązane utrzymywać zdolność urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w te paliwa lub energię w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych 4. Bezpieczeństwo energetyczne :pokrycie zapotrzebowania przy uwzględnieniu ochrony środow. 3 2

3 Sieci przesyłowe i dystrybucyjne energii elektrycznej 1. Procedura oceny oddziaływania na środowisko budowa napowietrznych linii elektroenergetycznych 2 ust. 1 pkt. 6 roz.poś.- zawsze znacząco oddziaływujące na środowisko stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne, o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 220 kv, o długości nie mniejszej niż 15 km (obowiązkowa ocena oddziaływania ) 3 ust. 1 pkt. 7 roz.poś.- potencjalnie znacząco oddziaływujące na środowisko stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne, o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 110 kv, inne niż wymienione w 2 ust. 1 pkt. 6 ( czyli bez względu na długość o przeprowadzeniu oceny decyduje każdorazowo w indywidualnej sprawę organ wydający decyzję środowiskową) 2. Oddziaływanie na ornitofaunę - minimalizacja negatywnego oddziaływania ryzyko porażenia prądem; ryzyko kolizji z przewodami energetycznymi i odgromowymi; ryzyko istotnych zmian w ekosystemach w okolicy linii, likwidacji ekosystemów lub stworzenie efektu barierowego poprawa: nadzór ornitologiczny, izolacje, trasa linii poza obszarami siedlisk gatunków chronionych, prowadzenie linii kablowych na odcinkach np. korytarzy ekologicznych będących trasami przelotu ptaków, stosowanie znaczników na przewodach (spirale, odstraszacz firefly), znakowanie przewodów odgromowych, budowa linii w pewnej odległości od ściany lasu. wykorzystywanie linii przez ptaki - pozytywne oddziaływanie linii na niektóre gatunki: gniazdowanie (platformy gniazdowe), wykorzystywane jako czatownie przez ptaki drapieżne 5 Sieci przesyłowe i dystrybucyjne energii elektrycznej 3. Napowietrzne linie elektroenergetyczne jako inwestycje celu publicznego Plany zagospodarowania przestrzennego gmin i województwa Art.6 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, celem publicznym jest budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń -----decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego Art. 15 ust. 3 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, Minister właściwy do spraw środowiska, po zasięgnięciu opinii dyrektora parku narodowego, może zezwolić na obszarze parku narodowego na odstępstwa od zakazów, o których mowa w ust. 1 ( zakaz budowy lub przebudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych ), jeżeli jest to uzasadnione potrzebą realizacji inwestycji liniowych celu publicznego, w przypadku braku rozwiązań alternatywnych i po zagwarantowaniu kompensacji przyrodniczej w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy - Prawo ochrony środowiska. Art. 34 ustawy o ochronie przyrody: Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska, może zezwolić na realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru NATURA 2000 lub obszary znajdujące się na liście proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów NATURA W przypadku, gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie może zostać udzielone jedynie w celu : ochrony zdrowia i życia ludzi; zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego lub wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu zgody Komisji Europejskiej. Koszty kompensacji przyrodniczej ponosi podmiot realizujący przedsięwzięcie. 6 3

4 Sieci przesyłowe i dystrybucyjne energii elektrycznej 4. Wycinka drzew, użycie ciężkiego sprzętu w obszarach zalesionych 5. Tytuł prawny do nieruchomości, na których posadowione są instalacje elektroenergetyczne: Linia elektroenergetyczna oraz stacja elektroenergetyczna to instalacja art. 3 pkt 6 prawa ochrony środowiska Służebność przesyłu -Dział III, Rozdział III Służebność przesyłu art KC Projekt ustawy o korytarzach przesyłowych - druk sejmowy nr 74 zmiany prawne mające usprawnić pozyskiwanie nieruchomości pod inwestycje liniowe korytarze przesyłowe nowe rozwiązanie systemowe. Jest to wyodrębniony pod względem prawnym teren niezbędny do posadownienia i prawidłowej eksploatacji urządzeń przesyłowych. 6. Pole elektromagnetyczne szczegóły w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania tych poziomów - nakaz ograniczenia natężenia pola elektrycznego na obszarach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową do wartości 1 kv/m. W uzasadnionych przypadkach w otoczeniu linii elektroenergetycznych, wzdłuż jej trasy możliwość utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania (art. 135 Prawa ochrony środowiska) 7. Stacje elektroenergetyczne a hałas ( transformatory, wentylatory chłodzące pomieszczenia) pomiary dźwięku, ekrany akustyczne zabudowa mieszkaniowa db w nocy i 50 lub 55 db w dzień 7 1. Gaz ziemny jako paliwo przyjazne środowisku, operatorzy systemu przesyłowego, magazynowania 2. Budowa gazociągów przesyłowych i dystrybucyjnych lub stacji redukcyjnych - 2 ust. 1 pkt. 21 roz.poś i 3 ust. 1 pkt. 33 roz.poś 3. Podziemne magazynowanie gazu ziemnego - 2 ust. 1 pkt. 22 roz.poś i 3 ust. 1 pkt. 36, 36a roz.poś 4. Budowa i eksploatacja terminalu LNG (skroplony gaz ziemny) budowa gazoportu w Świnoujściu : ustawa z dnia 24 kwietnia 2009r. o inwestycjach w zakresie regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu, tzw. specustawa o gazoporcie w Świnoujściu. 12 luty 2009r. Spółka Polskie LNG otrzymała decyzję środowiskową dla części morskiej terminalu, wydaną przez RDOŚ w Szczecinie. Analizy raportu środowiskowego wykazały brak oddziaływania transgranicznego terminalu LNG w Świnoujściu, a także brak znaczących oddziaływań na środowisko przyrodnicze - przy uwzględnieniu wpływu na człowieka Grafika, Sieci przesyłowe i dystrybucyjne gazu ziemnego 8 4

5 Cieplne sieci przesyłowe i dystrybucyjne 1. Sieci ciepłownicze 3 ust. 1 pkt. 34 roz.poś. - instalacje do przesyłu pary wodnej lub ciepłej wody, z wyłączeniem osiedlowych sieci ciepłowniczych i przyłączy do budynków 2. Warunki przyłączenia do sieci ciepłowniczej 3. Zmniejszanie strat energii w sieci ciepłowniczej - termomodernizacje sieci 4. Ciepło systemowe produkt w postaci energii cieplnej dostarczanej przez przedsiębiorstwo ciepłownicze za pośrednictwem sieci ciepłowniczej lub lokalnych kotłowni gazowych lub węglowych bezpieczeństwo, komfort i wygoda ochrona zdrowia i środowiska naturalnego 5. Rozbudowa systemu ciepłowniczego i realizacja Programu Ograniczania Niskiej Emisji na przykładzie Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Krakowie Plan na lata nowych rejonów gdzie będzie budowana nowa sieć ciepłownicza Inwentaryzacja pieców węglowych w Śródmieściu na 891 właścicieli i zarządców nieruchomości zgoda na ofertę MPEC. 10 5

6 Zużycie energii elektrycznej przez odbiorców końcowych w UE 11 Efektywność energetyczna a kwestie ochrony środowiska Cel pakietu klimatyczno-energetycznego m.in. racjonalne wykorzystanie energii i w konsekwencji ograniczenie jej zużycia. Efektywność energetyczna: obniżenie zużycia energii pierwotnej mające miejsce na etapie jej przetwarzania, przesyłu i dystrybucji w przetworzonej formie oraz na etapie konsumpcji przez użytkownika końcowego, spowodowane zmianami technologicznymi, zmianami zachowań i/lub zmianami gospodarczymi (ekonomicznymi), zapewniające taki sam lub wyższy poziom komfortu lub usług. Rozwiązania zwiększające efektywność końcowego zużycia energii powodują obniżenie zużycia zarówno energii pobieranej przez użytkowników końcowych, jak i energii pierwotnej. Cele polityki energetycznej UE w zakresie efektywności energetycznej wyznaczone dla danych sektorów gospodarki. Szczegółowe regulacje w zakresie: Charakterystyki energetycznej budynków (świadectwa energetyczne budynku) Efektywności energetycznej produktów (ekoprojekt dla produktów wykorzystujących energię) Znakowanie produktów w zakresie efektywności energetycznej (promowanie bardziej energooszczędnych urządzeń) 12 6

7 STRUKTURA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ (TYPOWE GOSPODARSTWO DOMOWE) Pozostałe, czuwanie grzejniki, itp.. 10% oświetlenie zmywarka sprzęt RTV urządzenia kuchenne pralka suszarka 14% - Sprzęt chłodniczy 13 Efektywność energetyczna a kwestie ochrony środowiska Dyrektywa z dnia 25 października 2012nr 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (weszła w życie 4 grudnia 2012r., czas na implementację do r. ) ustanawia wspólne ramy działań na rzecz promowania efektywności energetycznej w UE przewiduje ustanowienie krajowych celów w zakresie efektywności energetycznej na rok 2020 każde państwo jest zobligowane do ustalenia orientacyjnej krajowej wartości docelowej w zakresie efektywności energetycznej, instytucje publiczne jako wzór co do wykorzystania i zużywania energii ustanowienie długoterminowych strategii wspierania inwestycji w renowację krajowych zasobów mieszkaniowych obowiązki na dystrybutorów do osiągnięcia oszczędności energii końcowej podejmowanie działań promujących i umożliwiających efektywne wykorzystanie energii przez małych odbiorców, w tym gospodarstwa domowe państwa zobowiązane do umożliwienia końcowym odbiorcom energii dostępu do audytów energetycznych, nabycia po konkurencyjnych cenach indywidualnych liczników informujących o rzeczywistym zużyciu i czasie korzystania z energii (liczniki inteligentne) 14 7

8 Smart grid i smart metering Inteligentne sieci energetyczne (smart grid) kompleksowe rozwiązania energetyczne pozwalające na łączenie i optymalne sterowanie rozproszonymi dotychczas elementami infrastruktury energetycznej poprzez ich wzajemną komunikację. Możliwe jest to po stronie producentów, jak i odbiorców energii, a w efekcie umożliwia wzajemną wymianę i analizę informacji, co prowadzić ma do ułatwienia podejmowania decyzji o zużyciu lub dystrybucji energii. Inteligentne opomiarowanie (smart metering) jeden z elementów inteligentnej sieci energetycznej. Część opomiarowania stanowi inteligentny licznik energii elektrycznej, zwany także licznikiem zdalnego sterowania. Ułatwia on racjonalne zarządzanie energią elektryczną. Można dzięki niemu śledzić wielkość zużycia prądu oraz sprawdzić, w jaki sposób tryb naszego życia wpływa na wysokość rachunku za energię elektryczną. Licznik jest urządzeniem elektronicznym, wyposażonym w specjalny moduł komunikacyjny umożliwiający wysyłanie zmierzonych przez licznik danych do Operatora Systemu Dystrybucyjnego. Pozostała część smart metering to rozległa sieć teleinformatyczna, którą odczytywane przez licznik dane przesyłane są do centrów przetwarzania. 15 Smart grid i smart metering Grafika :

9 USTAWA z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej Ustawa Określa: krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej. ROZDZIAŁ 1 Art. 1 zasady sporządzania audytu efektywności energetycznej i uzyskania uprawnień audytora efektywności energetycznej 1 SPOSOBY POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ umowa, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej nabywanie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, o niskim zużyciu energii wymiana urządzeń, instalacji lub pojazdu na urządzenie na bardziej efektywne użytkowanie efektywnych energetycznie budynków 5. ROZDZIAŁ 3 Art. 10 przebudowa lub remont użytkowanych budynków, w tym realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego sporządzenie audytu energetycznego w o wspieraniu termomodernizacji i remontów eksploatowanych budynków Jednostka sektora publicznego, realizując swoje zadania, stosuje co najmniej dwa ze środków poprawy efektywności energetycznej oraz informuje o stosowanych środkach na swojej stronie internetowej lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości 9

10 PRZEDSIĘWZIĘCIA SŁUŻĄCE POPRAWIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ IZOLACJA INSTALACJI PRZEMYSŁOWYCH PRZEBUDOWA LUB REMONT BUDYNKÓW MODERNIZACJA ODZYSK ENERGII W PROCESACH PRZEMYSŁOWYCH OGRANICZENIE STOSOWANIE OZE URZĄDZEŃ UŻYTKU DOMOWEGO PRZEPŁYWÓW MOCY BIERNEJ ROZDZIAŁ 4 Art. 17 ROZDZIAŁ 4 3 Art. Art OŚWIETLENIA URZĄDZEŃ POTRZEB WŁASNYCH LOKALNYCH SIECI CIEPŁOWNICZYCH I ŹRÓDEŁ CIEPŁA URZĄDZEŃ I INSTALACJI WYKORZYSTYWANYCH W PROCESACH PRZEMYSŁOWYCH STRAT SIECIOWYCH W CIĄGACH LINIOWYCH STRAT W TRANSFORMATORACH STOSOWANIE DO OGRZEWANIA LUB CHŁODZENIA OBIEKTÓW ENERGII WYTWARZANEJ WE WŁASNYCH LUB PRZYŁĄCZONYCH DO SIECI ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII, W ROZUMIENIU USTAWY Z DNIA 10 KWIETNIA 1997 R. PRAWO ENERGETYCZNE, CIEPŁA UŻYTKOWEGO W KOGENERACJI, W ROZUMIENIU USTAWY Z DNIA 10 KWIETNIA 1997 R. PRAWO ENERGETYCZNE, LUB CIEPŁA ODPADOWEGO Z INSTALACJI PRZEMYSŁOWYCH 9 KOLOROWE CERTYFIKATY + BIAŁE CERTYFIKATY ZIELONE świadectwa pochodzenia energii elektrycznej wyprodukowanej z Odnawialnych Źródeł Energii ŻÓŁTE świadectwa pochodzenia z jednostek kogeneracji opalanych paliwami gazowymi lub o łączej mocy nieprzekraczającej 1 MWe. CZERWONE świadectwa pochodzenia z jednostek kogeneracji w biogazowniach o mocy zainstalowanej przekraczającej 1MW PRAWO ENERGETYCZNE 2 FIOLETOWE świadectwa pochodzenia z jednostek kogeneracji opalanych metanem pozyskiwanym w kopalniach lub biogazem 10

11 Obrót paliwami lub energią 1. Obrót art. 3 pkt. 6 prawa energetycznego: działalność gospodarcza polegająca na handlu hurtowym albo detalicznym paliwami lub energią 2. Paliwa stałe, ciekłe i gazowe 3. Koncesje art. 32 ust. 4 prawa energetycznego, udzielane na wniosek podmiotu przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Pakiety Informacyjne dla przedsiębiorców, 4. Paliwa ciekłe obrót podlega koncesjonowaniu przez Prezesa URE, w szczególności tych, które są wykorzystywane jako źródło energii w rozumieniu przemian energetycznych, co oznacza ich spalanie w przystosowanych do tego celu urządzeniach i instalacjach. Grupy paliw ciekłych: benzyny silnikowe inne niż benzyny lotnicze, paliwa lotnicze, oleje napędowe, oleje opałowe, gaz płynny (LPG), estry stanowiące samoistne paliwa ciekłe. 5. Procedura oddziaływania na środowisko - 3 ust. 1 pkt. 35 roz.poś instalacje do dystrybucji ropy naftowej, produktów naftowych, substancji lub mieszanin w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 25 lutego 2011r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, niebędących produktami spożywczymi, z wyłączeniem stacji paliw gazu płynnego. 6. Instalacja (emisja gazów i pyłów) załącznik do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (instalacje do przesyłu, przeładunku lub magazynowania paliw płynnych) 7. Warunki koncesji m.in. spełnianie obowiązków z zakresu przepisów ochrony środowiska, przepisów metrologicznych (aktualne decyzje legalizacyjne UDT na np. odmierzacze paliw), parametry jakościowe paliw - ustawa z dnia 25 sierpnia 2006r. w sprawie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych 21 Obrót paliwami stacja paliw Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. stacja paliw płynnych obiekt budowlany, w skład którego wchodzić: budynek, podziemne zbiorniki magazynowe paliw płynnych, podziemne lub nadziemne zbiorniki gazu płynnego (LPG), odmierzacze paliw płynnych i gazu płynnego, instalacje technologiczne, w tym urządzenia do magazynowania i załadunku paliw płynnych oraz gazu płynnego, instalacje wodno-kanalizacyjne i energetyczne, podjazdy i zadaszenia oraz inne urządzenia usługowe i pomieszczenia pomocnicze 22 11

12 Ochrona środowiska na stacji paliw 1. hermetyzacja - wyposażenie stacji w urządzenia zabezpieczające przed emisją par produktów naftowych I kategorii do powietrza atmosferycznego w procesie zasilania zbiorników magazynowych paliw ciekłych (tzw. VRS 1 duże wahadło gazowe) oraz w procesie wydawania tych produktów do zbiorników pojazdów drogowych ( tzw. VRS 2 małe wahadło gazowe) Przy obrocie benzynami bezołowiowymi (Pb 95, Pb 98) 2. Urządzenia zabezpieczające przed przenikaniem produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych- separatory substancji ropopochodnych. Powstające w nich odpady kwalifikowane jako odpady niebezpieczne - kategoria 1305 wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów. 23 Ochrona środowiska na stacji paliw 3. Zbiorniki dwupłaszczowe - urządzenia do sygnalizacji wycieku produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych (od ) 4. Urządzenia do pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych (od ) 5. Pozwolenie wodnoprawne - pozwolenie wodnoprawne wymagane jest każdorazowo, gdy wody opadowe i roztopowe z terenu stacji wprowadzane są do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych. Obowiązek dotyczy także stacji paliw wyposażonych w separatory. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Przy braku wymaganego pozwolenia - zbiornik bezodpływowy lub umowa z przedsiębiorstwem wodno-kanalizacyjnym. 6. Świadectwa legalizacji instalacji pomiarowych (odmierzacze paliw, nalewaki, wagi samochodowe itp.) 7. Decyzje i protokoły Urzędu Dozoru Technicznego dla zbiorników magazynowych na stacjach 24 12

13 Systemy zarządzania ochroną środowiska 1. Normy ISO i zharmonizowana europejska norma EN ISO Environmental Management Systems - System Zarządzania Środowiskowego narzędzie pozwalające na stałe ograniczanie oddziaływań na środowisko przy jednoczesnej optymalizacji wykorzystywania zasobów organizacji. 2. EMAS = Rozporządzenie z dnia 25 listopada 2009r., nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (Eco Management and Audit Scheme) Udział przedsiębiorstwa w systemie EMAS ma charakter całkowicie dobrowolny, jednakże podjęcie decyzji o spełnieniu wymagań systemu jest równoznaczne z konsekwentnym wypełnianiem podjętych zobowiązań. Głównym założeniem systemu jest wyróżnienie tych organizacji, które wychodzą poza zakres minimalnej zgodności z przepisami i ciągle doskonalą efekty swojej działalności środowiskowej. 3. System EMAS wykazuje duże podobieństwo do normy ISO Od roku 2001 treść normy ISO została włączona do rozporządzenia EMAS. 4. Wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego w oparciu o wymagania normy ISO można traktować jako krok w kierunku rejestracji w systemie EMAS. 4. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu. Weryfikatorzy środowiskowi rejestr, Rejestr krajowy organizacji w systemie EMAS 25 Systemy zarządzania ochroną środowiska Organ prowadzący rejestr krajowy Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska Certyfikat 26 13

14 Systemy zarządzania ochroną środowiska 1. Polityka Zintegrowanego Systemu Zarządzania deklaracja firmy do prowadzenia działalności zakładu zgodnie z określonymi zasadami w tym w trosce o środowisko naturalne. 2. Zidentyfikowanie znaczących aspektów środowiskowych: emisja SO2, NO2, pyły, CO2 emisja hałasu wytwarzanie odpadów paleniskowych, niebezpiecznych zagospodarowanie popiołu, żużlu, gipsu zużycie wody technologicznej, wytwarzanie ścieków przemysłowych zużycie paliwa (węgiel, mazut, olej napędowy) aspekty wynikające z realizacji nowego projektu o istotnym wpływie na środowisko oddziaływanie wizualne obiektów elektrowni zanieczyszczenie wód i gruntu aspekt potencjalny 3.Ochrona środowiska jako priorytet cele i zadania : inwestowanie w nowoczesne technologie, modernizacje istniejących jednostek (instalacje odsiarczania, odpylania, odazotowania spalin, biomasa, kogeneracja), porealizacyjne monitoringi przyrodnicze 27 14

15 Instytucje, strony www, wykaz aktów prawnych Towarzystwo Ochrony Przyrody Salamandra, Polska Izba Paliw Płynnych, Krajowa Agencja Poszanowania Energii, EMAS, ; Centrum Informacji o Środowisku Rozporządzenie z dnia 25 listopada 2009r., nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (Dz. U.U.E. 2009, L 342/1) Dyrektywa z dnia 25 października 2012 nr 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (Dz.U.UE, 2012, L 315) Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (Dz. U. Nr 70, poz. 631 z późn.zm) Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 551) Ustawa z dnia r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013r. Nr 1235 z późn. zm.) Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (tj.dz. U. z 2014, poz. 518)) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009r. Nr 152, poz z późn. zm) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012r., Nr 145 z późn. zm) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012r., Nr 1059 z późn. zm) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2013r., poz z późn. zm) Ustawa z 24 kwietnia 2009r. o inwestycjach w zakresie regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (tj Dz. U. z 2014, poz. 1728) Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o Krajowym Systemie Ekozarządzania i Audytu (EMAS) (Dz. U. Nr 70, poz. 631 z późn. zm.) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010r., Nr 213. poz. 1397, z późn.zm) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania tych poziomów (Dz. U. z 2003r., Nr 192, poz. 1883) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. z 2004r., Nr 283, poz. 2839) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz. U. Nr 221, poz. 1441) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2005r., Nr 243, poz. 2063) Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2001r., Nr 112, poz. 126) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego ( Dz. U. z 2006r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm) 29 PODSUMOWANIE r 1. Rodzaje działalności energetycznej (wg systematyki ustawy Prawo energetyczne) wytwarzanie paliw lub energii; przesyłanie lub dystrybucja paliw lub energii; przesyłanie dwutlenku węgla (CCS) magazynowanie paliw gazowych, skraplanie gazu ziemnego i regazyfikacja skroplonego gazu ziemnego; magazynowanie paliw ciekłych obrót paliwami lub energią 2. Źródła pierwotnego prawa UE istotne dla energetyki: (brak wyłączeń dla sektora energetycznego) Traktat Lizboński (Ochrona środowiska, Energetyka - kompetencje dzielone ) Traktat EURATOM energetyka jądrowa 3. Źródła wtórnego prawa UE istotne dla energetyki: wiążące: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje (taki charakter mają obecnie Konkluzje BAT) soft law: Energy Road Map 2030/2050, Komunikaty, Zielone i Białe Księgi, rezolucje, wynikające z aktów prawa wtórnego dokument referencyjny BAT (BREF), Konkluzje Rady Europejskiej (kierunki strategiczne polityki energetycznej) 4. Nowe cele redukcyjne polityki klimatyczno-energetycznej UE (poprzednie z 2008r.- 3x20): Konkluzje Rady Europejskiej z posiedzenia z Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 40% (porównanie do roku 1990); zwiększenie produkcji energii z OZE o 27%; racjonalizacja zużycia energii i ograniczenie jej zużycia o 27% 5. Polityka energetyczna Polski i założenia tzw. trójpaku Polityka energetyczna Polski do 2030r. z 2009r. forma uchwały Rady Ministrów poddana strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko miks/koszyk energetyczny obrazuje strukturę energetyczną w danym kraju (paliwa, konsumpcja, wytwarzanie) reforma prawa energetycznego rozbicie na ustawy branżowe 30 15

16 PODSUMOWANIE r. 1. Rodzaje proekologicznych źródeł wytwarzania energii elektrycznej elektrownie wodne, elektrownie jądrowe, elektrownie z blokami gazowymi/ na biomasę, farmy wiatrowe, elektrownie słoneczne (fotowoltaiczne), geotermalne, oceanotermalne 2. Definicja OZE w Dyrektywie 2009/28/WE a ustawie Prawo energetyczne (+projekt OZE) hydroenergia (energia płynącej wody) energia spadku rzek energia śródlądowych wód powierzchniowych z wyłączeniem energii uzyskiwanej z pracy pompowej w elektrowni szczytowo-pompowej : elektrownie szczytowopompowe nie są zaliczane do OZE i nie korzystają z systemu wsparcia zakłady termicznego przekształcania odpadów a OZE spalanie śmieci, traktowane jako biomasa, o ile spełnione są warunki klasyfikowania energii elektrycznej wytworzonej ze spalania odpadów do energii z OZE. 3. Dyrektywa 92/43/EWG, Dyrektywa79/409/WE i Dyrektywa 2009/28/WE (dyrektywa ptasia, siedliskowa i OZE) jak należy je interpretować w kontekście uregulowań krajowych zaostrzających przepisy dotyczące np. budowy farm wiatrowych? Art.193 T.Lizbońskiego Państwa członkowskie mogą ustanawiać bardziej rygorystyczne środki ochrony środowiska, pod warunkami zachowania zasady proporcjonalności i niedyskryminacji. Są one notyfikowane Komisji. Orzeczenie w sprawie C-2/10 Azienda Agroo-Zootecnica 4. Źródła OZE a aspekty ochrony środowiska: lokalizacja i wpływ na krajobraz, podleganie procedurze oceny oddziaływania na środowisko kwalifikowane jako przedsięwzięcia zawsze znacząco lub mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, znacząco oddziaływujące na obszar Natura 2000 pozwolenia wodnoprawne elektrownie wodne : na szczególne korzystanie z wód w zakresie piętrzenia wód lub/i poboru wody na cele energetyczne 5. Czy w Polsce powstanie pierwsza elektrownia jądrowa? obiekty jądrowe, działalność związane z narażeniem, postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania Uchwała Rady Ministrów z dnia r. Program polskiej energetyki jądrowej harmonogram : I blok w 2024 Wyłoniona spółka - PGE Energetyka Jądrowa budowa szczególny reżim prawny 31 PODSUMOWANIE Jakie paliwo wykorzystuje elektrownia konwencjonalna i co to jest kogeneracja? wykorzystywanie paliw kopalnych węgiel kamienny, brunatny, ropa, gaz kogeneracja to jednoczesne wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła (występuję w elektrociepłowniach), większa sprawność instalacji oznacza mniejsze zużycie paliwa wsparcie dla kogeneracji wysokosprawnej, 7. Dyrektywa 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych Dyrektywa IED: wchodzi w życie od 1 stycznia 2016r. i określa bardziej rygorystyczne standardy emisji dla nowych i starych instalacji (dotyczy poziomów emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłów) wprowadza obowiązki w zakresie ochrony gleb i wód poziemnych konieczność sporządzenia tzw. rejestru początkowego wprowadza wymóg opracowania branżowych dokumentów referencyjnych BAT (najlepsze dostępne techniki) tzw. BREFy (opracowywane w Technicznych Grupach Roboczych); na podstawie BREF zostaną wydane konkluzje BAT w formie wiążących decyzji, bez konieczności implementacji przesunięcie w czasie stosowania zaostrzonych norm dają mechanizmy derogacyjne np. Przejściowy Plan Krajowy przyjęty uchwała r. lub derogacja kierowana wyłącznie do zakładów zasilających sieci ciepłownicze ( głównie ciepłownie lokalne - do r.) 8. Jakie instalacje energetyczne wymagają uzyskania pozwolenia zintegrowanego? Obowiązek ten dotyczy eksploatacji instalacji o mocy zainstalowanej powyżej 50 MW, które kwalifikowane są jako duże obiekty energetycznego spalania (Large Combustion Plants regulowane Dyrektywą LCP nr 2001/80/WE) 9. W jaki sposób prawo Unii Europejskiej wpływa na ograniczenie emisji CO2 przez zakłady przemysłowe, w tym elektrownie i elektrociepłownie? Dyrektywą 2003/87/WE ustanowiono Europejski System Handlu Emisjami, który wprowadza system udzielania pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych i reguluje szczegółowo kwestie związane z uzyskiwanymi przez poszczególne państwa członkowskie, krajowych pułapów darmowych emisji w danym okresie rozliczeniowym. Brakujące limity przedsiębiorstwa kupują na aukcjach lub od innych przedsiębiorców, którzy nie wykorzystali przyznanych uprawnień

17 PODSUMOWANIE r. 1. Czy działalność w zakresie przesyłania/dystrybucji paliw lub energii podlega ocenie oddziaływania na środowisko stosownie do aktualnych przepisów? Tak kwestie szczegółowo reguluje roz.poś. Dotyczą one budowy napowietrznych linii elektroenergetycznych, sieci gazowych, stacji redukcyjnych, sieci ciepłowniczych 2. Czy w parku narodowym można budować napowietrzną sieć elektroenergetyczną? Tak, pod warunkiem, że stanowi ona inwestycję liniową celu publicznego, w przypadku braku rozwiązań alternatywnych i po zagwarantowaniu kompensacji przyrodniczej. 3. Czy korzystają Państwo z ciepła sieciowego? 4. Co to są białe certyfikaty? certyfikaty potwierdzające uzyskanie oszczędności energii w rozumieniu ustawy o efektywności energetycznej 5. Jakie główne urządzenia i dokumenty zapewniają dochowanie wymogów ochrony środowiska na stacji paliw: urządzenia do hermetyzacji, separatory, zbiorniki dwupłaszczowe, monitoring stanów magazynowych pozwolenia wodnoprawne, świadectwa legalizacji i dokumenty Urzędu Dozoru Technicznego 5. Jak przedsiębiorstwa energetyczne chcą skutecznie minimalizować swoje oddziaływanie na środowisko? Wsparciem realizacji tych zamierzeń mogą być stosowane systemy zarządzania środowiskowego, wdrażanie efektywnych technologii oraz planowane szkolenia dla dostawców i klientów Stosowanie standardów środowiskowych EMAS i ISO. Nacisk na przestrzeganie przepisów prawa oraz przekazywanie informacji o wpływach środowiskowych zainteresowanym, w tym społeczności lokalnej. 33 Dziękuję za uwagę 17