Niniejsza wersja obowiązuje od dnia 11 września 2012

Transkrypt

1 WYTYCZNE WYKONANIA, MONTAŻU, ODBIORU I EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH W PŁASZCZU OSŁONOWYM HDPE (UKŁADANYCH BEZPOŚREDNIO W GRUNCIE) Uwaga: Projekty rurociągów preizolowanych przeznaczonych do eksploatacji w warszawskim systemie ciepłowniczym (w.s.c.) powinny być wykonywane na podstawie niniejszych wytycznych, z uwzględnieniem zasad i wytycznych projektowania producentów rur i elementów preizolowanych oraz zgodnie z PN-EN A1:2010 "Projektowanie i montaż systemu preizolowanych zespolonych rur do instalacji grzewczych" Niniejsza wersja obowiązuje od dnia 11 września 2012 Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej SA Ośrodek Badawczo Rozwojowy Ciepłownictwa ul. Skorochód-Majewskiego 3, Warszawa

2 Niniejszy dokument stanowi element zbioru podstawowych wymagań technicznych Stołecznego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej S.A. Opracowany został w formie materiałów pomocniczych, które należy uwzględnić przy projektowaniu sieci i przyłączy ciepłowniczych oraz węzłów cieplnych i instalacji będących częścią lub przewidzianych do współpracy z miejską siecią ciepłowniczą. SPEC S.A. zachęca do korzystania z informacji zawartych w niniejszym dokumencie dla ułatwienia uzgadniania dokumentacji projektowych. Stosowanie niniejszego dokumentu nie zwalnia z obowiązku przestrzegania przepisów prawnych oraz właściwego wykorzystania wiedzy inżynierskiej. Dokument został przygotowany przez: Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Ciepłownictwa SPEC SA Warszawa, ul. W. Skorochód-Majewskiego 3 tel.: fax: obrc@spec.waw.pl Informacje o niniejszym dokumencie można uzyskać od autora: Ewa Kręcielewska tel ewa.krecielewska@spec.waw.pl Aktualne informacje znajdują się na stronie internetowej: Ochrona własności Niniejszy dokument nie może być kopiowany w celu sprzedaży. Może być stosowany wyłącznie w ramach współpracy i na potrzeby SPEC S.A. Organizacje, które zamierzają uzyskać pozwolenie na kopiowanie niniejszego dokumentu w całości lub w części z zamiarem wykorzystania w innych celach muszą skontaktować się z sekretariatem Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Ciepłownictwa SPEC S.A. listownie lub wykorzystując pocztę elektroniczną. OBRC SPEC S.A. zastrzega sobie prawo do odmówienia zgody bez wyjaśnienia przyczyny. 1

3 SPIS TREŚCI I. PRZEZNACZENIE 4 II. PARAMETRY WODY SIECIOWEJ W W.S.C. 4 III. WYMAGANIA TECHNICZNE 5 1. Rury stalowe 5 2. Płaszcz osłonowy 5 3. Izolacja ze sztywnej pianki poliuretanowej 5 4. Zespół rurowy 5 5. Izolowanie połączeń spawanych 5 6. System sygnalizacyjno-alarmowy BRANDES 6 7. Armatura 7 8. Zespoły kształtek (łuki, trójniki, podpory stałe, zwężki) 8 9. Materiały uszczelniające i montażowe Kompensatory 8 IV. DOKUMENTACJA 10 V. WYMAGANIA WYKONAWCZE Wykonanie sieci ciepłowniczej preizolowanej Podłoże Wykop Lokalizacja sieci ciepłowniczych Przejścia pod jezdniami Kompensacja wydłużeń termicznych Posadowienie podpór stałych Lokalizacja armatury odcinającej Odwodnienia rurociągów Odpowietrzenia rurociągów Odwodnienia komór/ studzienek Aparatura kontrolno-pomiarowa Odgałęzienia Badanie połączeń spawanych Ciśnieniowa próba hydrauliczna Przejście rurociągu preizolowanego przez ściany Wykonanie odgałęzienia preizolowanego od istniejącej sieci kanałowej Płukanie i czyszczenie od wewnątrz rurociągów preizolowanych Komory 18 VI. TECHNOLOGIA MONTAŻU Przygotowanie wykopu Przygotowanie rur Układanie rur Spawanie rur stalowych Montaż innych elementów s.c. preizolowanych Montaż zespołu złącza Stwierdzone usterki Zasypywanie sieci Wykonanie zasypki Montaż systemu sygnalizacyjno alarmowego BRANDES 23 VII. SKŁADOWANIE ELEMENTÓW PREIZOLOWANYCH 25 VIII. TRANSPORT 27 2

4 IX. NADZORY I ODBIORY S.C. PREIZOLOWANYCH Nadzory Odbiory 28 X. ZALECENIA POODBIOROWE W ZAKRESIE EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH Uwagi ogólne Powykonawczy schemat montażowy Ewidencja sieci Kontrola sieci Połączenie s.c. kanałowej i preizolowanej Eksploatacja armatury 30 XI. PROJEKTOWANIE SYSTEMU BRANDES 32 XII. Normy powołane 33 Załącznik 1 Wymagania dla przewodowych rur stalowych na podstawie Zarządzenia nr 1/2012 z dnia 20 lutego 2012 roku w sprawie rur przewodowych przeznaczonych do stosowania w warszawskim systemie ciepłowniczym (w.s.c.) 36 Załącznik 2 Wymiary płaszcza osłonowego 40 Załącznik 3 Wymagania i metody badań izolacji z pianki poliuretanowej 41 Załącznik 4 Wymagania i metody badań preizolowanego zespołu rurowego 42 Załącznik 5 Treść Zarządzenia Nr 1/2008 w sprawie udzielania odstępstw w odniesieniu do obowiązujących zasad projektowania i budowy węzłów cieplnych i sieci ciepłowniczej 43 Załącznik 6 Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach DN 800, możliwości systemu sygnalizacyjno-alarmowego firmy BRANDES 44 Załącznik 7 Średnice odwodnień i odpowietrzeń w zależności od DN rurociągu 46 Załącznik 8 Rodzaje osiowych kompensatorów mieszkowych stosowanych w w.s.c. 47 Załącznik 9 Dodatkowe wymagania przy projektowaniu s.c. opracowane przez Dział Projektowania i Uzgadniania Dokumentacji SPEC S.A. 48 Załącznik 10 Przykładowy przekrój oraz zalecane wymiary wykopów 49 Załącznik 11 Treść Porozumienia branżowego zawartego w dniu roku pomiędzy SPEC i STOEN 50 Załącznik 12 Kołpak ochronny (kapturek ochronny) 52 Załącznik 13 Schematy rozwiązań typowych przy przejściach rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku 53 Załącznik 14 Próba szczelności złącza 54 Załącznik 15 Montaż systemu sygnalizacyjno-alarmowego 55 Załącznik 16 Protokół pomiarowy systemu nadzoru BRANDES 59 Załącznik 17 Karta odczytów pętli pomiarowej BRANDES 60 Załącznik 18 Zasada prowadzenia nadzoru i lokalizacji awarii 61 Załącznik 19 Projektowanie systemu BRANDES 63 3

5 I. PRZEZNACZENIE Wytyczne dotyczą rur i elementów preizolowanych z rurą przewodową ze stali niskowęglowej niestopowej, w płaszczu osłonowym z polietylenu wysokiej gęstości (HDPE), przeznaczonych do budowy podziemnych wodnych rurociągów ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie. II. PARAMETRY WODY SIECIOWEJ W W.S.C. 1. Robocze parametry wody sieciowej w węzłach cieplnych i rurociągach wysokoparametrowych w.s.c. wynoszą: ciśnienie p r w = 1,6 MPa temperatura zasilanie t r w z = 119 C temperatura powrót t r w p = 59 C 2. Z uwagi na możliwość przekroczenia roboczej temperatury wody sieciowej w rurociągach zasilających średniodobowo o 5 C, armaturę i urządzenia w węzłach cieplnych i w rurociągach ciepłowniczych wysokoparametrowych pod względem wytrzymałościowym należy dobierać/ projektować dla temperatury t r w z max = 124 C przy ciśnieniu 1,6 MPa. Warunki na obydwa parametry muszą być spełnione równocześnie. 3. Nie dopuszcza się do stosowania w sieci ciepłowniczej i w węzłach cieplnych po stronie sieciowej armatury i urządzeń z korpusem z żeliwa szarego. 4. Robocze parametry wody w rurociągach niskoparametrowych wynoszą: ciśnienie p r n = 1,0 MPa temperatura zasilanie t r n z = 90 C temperatura powrót t r n p = 70 C 5. Pod względem wytrzymałościowym rurociągi niskoparametrowe i stosowane w nich urządzenia należy dobierać/ projektować dla temperatury t r n z = 90 C przy ciśnieniu 1,0 MPa. Warunki na obydwa parametry muszą być spełnione równocześnie. 4

6 III. WYMAGANIA TECHNICZNE 1. Rury stalowe odcinek rury stalowej (o długości 6, 8, 12, 16 m) stosowany do prefabrykacji nie może zawierać połączeń (obwodowych): spawanych, gwintowanych, kołnierzowych i innych, stan powierzchni rur przed zaizolowaniem powinien odpowiadać wymaganiom PN-EN 253:2009 p oraz stopniom czystości A, B lub C wg PN-EN ISO :2008, grubości ścianek oraz wymagania dotyczące wykonania stalowych rur przewodowych przeznaczonych do stosowania w w.s.c. przedstawiono w załączniku 1, 2. Płaszcz osłonowy materiałem podstawowym, z którego wykonywany jest płaszcz osłonowy, ma być polietylen, spełniający wymagania podane w PN-EN 253:2009 p , właściwości i metody badań płaszcza osłonowego zgodne z wymaganiami PN-EN 253:2009 p , nominalne średnice zewnętrzne i minimalne grubości ścianek płaszcza osłonowego określone są w tabeli 5 p PN-EN 253:2009, nominalne średnice zewnętrzne i minimalne grubości ścianek płaszcza osłonowego w zależności od średnicy nominalnej i średnicy zewnętrznej rury przewodowej przedstawiono w załączniku Izolacja ze sztywnej pianki poliuretanowej izolację stanowi sztywna pianka poliuretanowa (PUR), spełniająca wymagania PN-EN 253:2009 p. 4.4, o właściwościach określonych w załączniku 3, środek porotwórczy, pozwalający na zachowanie przyjętych metod przetwarzania systemów poliuretanowych, powinien być substancją czystą ekologicznie, mającą zerowe oddziaływanie na warstwę ozonową (posiadający zerowy potencjał niszczenia warstwy ozonowej: ODP= 0), grubość izolacji na rurociągu powrotnym ma być taka sama, jak na rurociągu zasilającym. 4. Zespół rurowy spełniający wymagania PN-EN253:2009 p. 4.5, zgodnie z załącznikiem Izolowanie połączeń spawanych Złącze (kompletna konstrukcja połączenia pomiędzy sąsiednimi odcinkami rur oraz kształtkami preizolowanymi) ma spełniać wymagania normy PN-EN 489:2005 i/ lub PN-EN 489:2009. Do zabezpieczania izolacji na połączeniach spawanych dla rurociągów DN32 DN400 należy stosować nasuwki termokurczliwe z polietylenu wysokiej gęstości HDPE sieciowane radiacyjnie na całej długości (za wyjątkiem miejsc umożliwiających wgrzewanie korków, jeśli występują), z klejem i mastyką uszczelniającą. Osłonę izolacji na połączeniach spawanych dla nominalnych średnic rur przewodowych DN 450 mają stanowić mufy zgrzewane elektrycznie lub złącza typu ISOJOINT III. Nasuwki (mufy) mają posiadać świadectwo badania obciążenia od gruntu (w tzw. skrzyni z piaskiem), przeprowadzonego wg PN-EN 489:2005 (zgrzewane elektrycznie) i/ lub PN-EN 489:

7 Mufy zgrzewane elektrycznie mają ponadto posiadać świadectwa z badań, wykonanych zgodnie z PN-EN 253:2009: p surowca zastosowanego do ich produkcji, p wskaźnika szybkości płynięcia materiału. Izolowanie połączeń spawanych musi odbywać się poprzez mechaniczne wtryśnięcie pianki PUR w obszar pomiędzy mufą i stalową rurą przewodową. Zabezpieczeniem otworów montażowych w mufach mają być korki wtapiane (wgrzewane) stożkowe wykonane z PEHD. W uzasadnionych przypadkach, na zasadzie odstępstwa (załącznik 5), do izolowania połączeń spawanych, dopuszcza się: półcylindryczne otuliny ze sztywnej pianki PUR, posiadające świadectwo z badań wykonanych w OBRC SPEC S.A. W przypadku izolowania połączeń spawanych otulinami półcylindrycznymi należy mieć na uwadze fakt kompleksowego pogorszenia, z powodu przerwania ciągłości izolacji, wytrzymałości na ścinanie. Przy dużej ilości załamań i odgałęzień pogorszenie to może spowodować, że rurociąg preizolowany, który jest z założenia konstrukcją zespoloną, stanie się konstrukcją ślizgową, ręczne izolowanie połączeń spawanych na rurociągach do DN300. Pianka ma być dostarczana w zestawach porcjowanych, z określoną nazwą dostawcy, instrukcją przechowywania i użycia oraz określonym terminem trwałości. Pianka musi posiadać świadectwo z badań wykonanych w OBRC SPEC S.A. Do zabezpieczenia pianki PUR na połączeniach spawanych nie dopuszcza się składanych muf metalowych, ani muf sieciowanych w inny sposób, niż radiacyjnie. 6. System sygnalizacyjno-alarmowy BRANDES 1 Stosowany w w.s.c. system sygnalizacyjno alarmowy został oparty na założeniach opracowanych przez niemiecką firmę BRANDES. Działa on na zasadzie pomiaru rezystancji pętli pomiarowej. W piance poliuretanowej rur i elementów preizolowanych umieszczone są przewody: czujnikowy (BS-FA) niklowo-chromowy o średnicy 0,5 mm i stałej oporności 5,7Ω/m, w czerwonej izolacji teflonowej z perforacją, co 15 mm, powrotny (BS-RA) miedziany o średnicy 0,8 mm i stałej oporności 0,036Ω/m, w zielonej izolacji teflonowej. Liczba i rozmieszczenie par przewodów zależą od średnicy nominalnej rurociągu (elementu) preizolowanego: DN para przewodów sygnalizacyjno alarmowych, w rozstawie za dziesięć druga, 500 DN pary przewodów sygnalizacyjno alarmowych, w rozstawie na obwodzie, co 180, 800 DN pary przewodów sygnalizacyjno alarmowych, DN > pary przewodów sygnalizacyjno alarmowych. Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach preizolowanych 800 DN 1000 oraz DN> przedstawiono w załączniku 6. Możliwości systemu BRANDES pokazano w załączniku 6. Przewody tworzą pętlę pomiarową o maksymalnej długości 1000 m (długość przewodu czujnikowego), nadzorującą tym samym odcinek rury o długości 1000 m (załącznik 6). Zalecanym jest, aby na zakończeniach pętli pomiarowych umieszczane były jednostki, które pozwalają na ciągłą kontrolę i automatyczną lokalizację uszkodzeń. Elementy systemu nadzoru mają spełniać wymagania normy PN-EN 14419: opracowano na podstawie materiałów FINPOL ROHR 2 opracowane przez Dział Projektowania i Uzgadniania Dokumentacji SPEC S.A. oraz FINPOL ROHR 6

8 7. Armatura 7.1. Wymagania szczegółowe dot. armatury przemysłowej stosowanej w rurociągach w.s.c: z końcówkami do spawania wykonanymi ze stali niestopowych niskowęglowych, o średnicach i grubościach ścianek podanych w załączniku 1, szczegółowe wymagania dot. armatury zawarte są w opracowaniach umieszczonych na stronie internetowej SPEC S.A. 3 : Wymagania techniczne dla przepustnic odcinających (zaporowych), Wymagania techniczne dla kurków kulowych wysokoparametrowych 7.2. W rurociągach: DN 600 zalecane jest stosowanie przepustnic zaporowych: z wielowarstwową uszczelką lamelową, z siedliskiem, obrzeżem dysku i trzpieniem napędowym wykonanym ze stali odpornej na korozję, odpornych na różnicę ciśnień przy zamykaniu i otwieraniu p = 1,6 MPa, z możliwością dławienia przepływu oraz zasilania z obu stron. 200 DN 500 zalecane jest stosowanie kurków kulowych lub przepustnic zaporowych z uszczelką lamelową, DN 150 zalecane jest stosowanie kurków kulowych: element odcinający (kula) oraz trzpień napędowy wykonane z materiałów odpornych na korozję, elementy wpływające na szczelność kurków (pierścienie dociskowe i podtrzymujące uszczelkę) wykonane z materiałów odpornych na korozję, 7.3. Armatura odcinająca DN 125 ma być wyposażona w napęd ręczny z przekładnią mechaniczną, 7.4. W rurociągach preizolowanych: DN 200 należy stosować armaturę odcinającą niepreizolowaną, DN < 200 należy stosować armaturę odcinającą preizolowaną 7.5. Armatura preizolowana ma być wykonana zgodnie z PN-EN 488: Armatura odcinająca w odwodnieniach i odpowietrzeniach: średnice odwodnień i odpowietrzeń (wraz z zalecanymi grubościami rur) w zależności od średnicy rurociągu głównego podano w załączniku 7, korpus armatury odcinającej poza preizolacją montowanej w studzienkach ma być wykonany ze stali odpornej na korozję, zabrania się stosowania odwodnień tzw. górnych, nie należy stosować tzw. paneli odcinająco odpowietrzających (zblokowanej w jednym elemencie preizolowanym armatury odcinającej i odpowietrzenia) Osłonę paneli z armaturą odcinającą, paneli odwadniających oraz odpowietrzających powinny stanowić elementy HDPE z tzw. wyciąganą szyjką Elementy HDPE z tzw. wyciąganą szyjką 3 gania_techniczne_dla_urzadzen_stosowanych_w_sieci_cieplowniczej_w.s.c 7

9 8. Zespoły kształtek (łuki, trójniki, podpory stałe, zwężki) wymagania i badania zgodnie z PN-EN 448:2009, zaleca się, aby osłonę trójników stanowiły elementy HDPE z tzw. wyciąganą szyjką, przewodowa rura stalowa w gatunku określonym w załączniku 1, łuki stalowe minimalne grubości ścianek określono w załączniku 1, wykonanie łuków stalowych wg załącznika 1, trójniki stalowe minimalne grubości ścianek odgałęzienia głównego określono w załączniku 1. kontrola spoin części stalowych przed zaizolowaniem: wzrokowa ocena powierzchni 100 % spoin, dla rur przewodowych DN 350 badanie szczelności 100% spoin, kontrola radiograficzna lub ultradźwiękowa spoin czołowych: 5% dla rur przewodowych DN % dla rur przewodowych DN % dla rur przewodowych DN 400 Spoiny powinny odpowiadać poziomowi jakości B według PN-EN ISO 5817: Materiały uszczelniające i montażowe wg specyfikacji producentów rur preizolowanych oraz inne, dopuszczone przez Kolegium Techniczne SPEC S.A., na przykład: uszczelnienia gazoszczelne do przejść przez ściany WGC produkcji INTEGRA, manszety EPDM produkcji INTEGRA, PSI 4 płozy produkcji INTEGRA, FRANKEN PLASTIK (system RACI), PSI, EUROSPACER 5, uszczelki końcowe termokurczliwe produkcji INTEGRA, ENERGOFIT, RADPOL, CANUSA 5, CEGA, Berry Plastics. 10. Kompensatory Kompensatory niepreizolowane przeznaczone do montażu w komorach ciepłowniczych (załącznik 8) kompensatory mają być wykonane zgodnie z PN-EN 14917:2009, mieszki kompensatorów wielowarstwowe, wykonane ze stali austenitycznych X6CrNiTi18-10 (materiał ) lub X6CrNiMoTi (materiał ) wg PN-EN :2007, osłona wewnętrzna mieszka powinna być wykonana z takiego materiału, jak mieszek, osłona zewnętrzna mieszka ma być wykonana ze stali niestopowej niskowęglowej, z określonym naciągiem wstępnym, z końcówkami do spawania wykonanymi ze stali niestopowych niskowęglowych, o średnicach i grubościach ścianek podanych w załączniku 1, wytrzymałość zmęczeniowa mieszka kompensatora: min pełnych cykli pracy (nie dotyczy kompensatorów jednorazowych), szczegółowe wymagania dot. kompensatorów zawarte są w opracowaniu umieszczonym na stronie internetowej SPEC S.A. 3 Wymagania techniczne dla osiowych kompensatorów mieszkowych Kompensatory preizolowane (załącznik 8) 4 dystrybucja ARMATECH 5 dystrybucja ATAGOR 8

10 Kompensator preizolowany powinien być wykonany wg dokumentacji konstrukcyjnej producenta rur preizolowanych. Mieszek kompensatora powinien posiadać zabezpieczenie przed nadmiernym rozciągnięciem przekraczającym maksymalną zdolność kompensacyjną Kompensatory jednorazowe Kompensator jednorazowy nie preizolowany powinien być wykonany zgodnie z wymogami normy PN-EN 13941:2010. Konstrukcja kompensatora jednorazowego powinna po jego zaspawaniu pozwolić na przeniesienie naprężeń ściskających i rozciągających o wartościach identycznych jak dla prostych odcinkach rur prostych. 9

11 IV. DOKUMENTACJA 1. Na wykonawstwo sieci ciepłowniczej preizolowanej wymagane jest opracowanie dokumentacji technicznej uzgodnionej w SPEC S.A., 2. Dokumentacja powinna być opracowana na podstawie wytycznych (instrukcji) projektowych producenta systemu i uwzględniać wytyczne eksploatacyjne oraz projektowe SPEC S.A., 3. Projekt s.c. ma uwzględniać wymagania norm PN-EN A1:2010 oraz PN-EN :2002. W przypadku projektów należących do klasy A (rurociągi o małych lub średnich średnicach DN<400) oraz małych naprężeniach osiowych, rurociągi o małym ryzyku okaleczenia ludzi lub spowodowania szkód w środowisku, rurociągi o małym ryzyku strat ekonomicznych) oraz do klasy B (duże naprężenia osiowe, rurociągi o małych lub średnich średnicach) projektowanie, obliczenia i budowę rurociągu można przeprowadzić na podstawie dokumentacji ogólnej, pod warunkiem, że jest ona zgodna z wymaganiami normy PN-EN A1:2010 i spełnione są wszystkie wymagania wynikające z warunków lokalnych (ciśnienie, temperatura, wpływ ruchu drogowego itd.). 4. Dokumentacja sieci ciepłowniczej powinna zawierać szczegółowe rozwiązania, jak: opis przyjętej metody kompensacji wydłużeń termicznych, obliczenia wymiarów stref kompensacyjnych oraz kontrolę długości ramion kompensacyjnych, w przypadku stosowania kompensatorów osiowych, ich rozstaw z podaniem typu, zdolności kompensacyjnej, oraz obliczonych wydłużeń dla przyjętych parametrów pracy, w przypadku stosowania kompensatorów jednorazowych ich rozstaw, wartość naciągu wstępnego oraz wyliczoną temperaturę zamknięcia/ zaspawania. sposób odwadniania i odpowietrzania rurociągu, sposób odwodnienia studzienki uzgodniony z właściwym Zakładem Energetyki Cieplnej SPEC S.A. wymiary betonowych bloków podpór stałych, schemat systemu sygnalizacyjno alarmowego BRANDES, 5. Przy projektowaniu s.c. należy uwzględniać uwagi przedstawione w załączniku 9 10

12 V. WYMAGANIA WYKONAWCZE 1. Wykonanie sieci ciepłowniczej preizolowanej tylko na podstawie dokumentacji uzgodnionej w SPEC i legalnych zmian. 2. Podłoże przy budowie s.c. preizolowanej należy stosować podłoże o grubości cm (w zależności od średnicy rurociągów), z podsypki piaskowej o zalecanej granulacji 0, 2 1 mm, z występującymi frakcjami grubszymi o granulacji 1 1,8 mm do 15%, dopuszczone jest stosowanie piasku o granulacji do 2 mm, z dopuszczalną zawartością do 10% ziaren o grubości powyżej 4 mm, podsypka piaskowa nie może zawierać gliny, kamieni i ziaren z ostrymi krawędziami, które mogłyby uszkodzić rurociąg lub złącza na połączeniach spawanych, skład materiału powinien pozwolić na uzyskanie współczynników tarcia wymaganych w projekcie technicznym przy uwzględnieniu starannie wykonanego zagęszczenia, w przypadku gruntów nieprzepuszczalnych lub okresowego występowania wód gruntowych powyżej poziomu rur preizolowanych pod podsypką właściwą należy wykonać warstwę przepuszczalną drenażową o grubości ok. 10 cm, ze żwiru o zróżnicowanej grubszej granulacji. 3. Wykop przykładowy przekrój i zalecane minimalne wymiary wykopów przedstawiono w załączniku 10, głębokość układania minimalne przykrycie gruntem rurociągu preizolowanego powinno wynosić cm, w zależności od średnicy rurociągów, zaleceń producenta, metody układania i trasy przebiegu, w miejscach wypłyceń, tam gdzie nie da się zapewnić min. 40 cm zasypki i narażonych na duże obciążenia należy zastosować żelbetową płytę odciążającą, ułożoną ponad rurociągiem. W przypadku występowania naziomu nad rurociągiem mniejszego niż 40 cm należy wykonać obliczenia stabilności pionowej rurociągu dla maksymalnej temperatury pracy zgodnie z wytycznymi normy PN-EN A1:2010, maksymalna wysokość naziomu nie powinna być większa niż 6 m (przykrycie ponad 2,0 m wymaga uzyskania odstępstwa SPEC S.A.). Dodatkowo dla rurociągów o średnicach nominalnych większych niż DN400 przy występowaniu ciężkiego ruchu kołowego oraz przykryciach rurociągów większych niż 2,5 m zalecane jest wykonanie obliczeń sprawdzających zgodnie z wytycznymi normy PN-EN A1:2010 pod kątem ryzyka owalizacji przekroju rurociągu (maksymalnie dopuszczalna owalizacja średnicy 6%), szerokość w poziomie dna wykopu powinna być o min. 35 cm większa, niż suma średnic zewnętrznych układanych rur preizolowanych z niezbędnymi poszerzeniami w miejscach spawania. Zaleca się zachowanie cm odstępu między rurociągiem zasilającym i powrotnym, głębokość wykopu powinna być max cm większa, niż przewidywany poziom dolnej powierzchni rur preizolowanych (w zależności od średnicy rurociągu), a w przypadku okresowego występowania wód gruntowych lub układania sieci w gruntach nieprzepuszczalnych głębokość wykopu powinna być powiększona o 10 cm dla ułożenia warstwy drenażowej. 11

13 Rurociągi preizolowane zaleca się układać powyżej maksymalnego poziomu wód gruntowych. Tam, gdzie rurociągi poddane są stałemu zewnętrznemu działaniu wody, należy zapobiec przepuszczaniu wody na połączeniach, przez wybór osłony z podwójnym uszczelnieniem (dwie metody uszczelnienia połączenia, które funkcjonują niezależnie od siebie i są wykonywane osobno) oraz poszerzony zakres kontroli na etapie montażu. Przy głębokości wykopu większej niż 1 m przy gruntach niespoistych zaleca się wykonanie wykopów z wymaganym pochyleniem lub oszalowaniem skarpy bocznej. 4. Lokalizacja sieci ciepłowniczych 4.1. Przebieg trasy sieci ciepłowniczej musi być zgodny z obowiązującymi przepisami projektowania uzbrojenia podziemnego, ze zwróceniem szczególnej uwagi na przepisy ochronne zieleni. Projektowanie i realizacja obiektów oraz drzew i zieleni obok trasy sieci ciepłowniczej nie może utrudniać wykonywania remontów, konserwacji i usuwania awarii sieci ciepłowniczej Należy dążyć do lokalizacji sieci ciepłowniczych poza jezdniami z wyjątkiem przejść poprzecznych Sieć ciepłowniczą należy prowadzić w odległościach od zabudowy umożliwiających dokonywania remontów i wymiany sieci ciepłowniczej. Zabudowa A Preizolowana s.c. Pas eksploatacyjny o szerokości uzależnionej od DN s.c. A szerokość pasa od bocznej krawędzi rury osłonowej do zabudowy Dla rurociągów o średnicy: DN200 A = min. 2,0 m DN250 DN500 A = min. 3,0 m DN600 A = min. 5,0 m 4.4. Fundamenty budynków muszą być tak zagłębione, aby w przypadku awarii: zapewniały bezpieczeństwo konstrukcji budynku przy szerokoprzestrzennym wykopie, zabezpieczały budynek przed podmywaniem W podanych w p pasach można umieszczać uzbrojenie podziemne (prowadzone równolegle do trasy sieci ciepłowniczej) w minimalnych odległościach 6 od boku rury osłonowej: kanalizacja telefoniczna i kable telefoniczne 1,0 m, kable energetyczne 1,0 m, wodociąg 1,5 m, kanalizacja 1,5 m, gazociąg 1,0 m, oraz lokalizować ciągi uliczne, które stanowić będą jednocześnie drogi eksploatacyjne dla s.c W podanych w p pasach można umieszczać nasadzenia (drzewa, krzewy) w odległości od boku rury osłonowej, L = min 2 m Kolizje poprzeczne dopuszcza się prowadzenie s.c. preizolowanej zarówno nad, jak i pod urządzeniami infrastruktury podziemnej, 6 odległości powyższe muszą być przeanalizowane i ewentualnie zweryfikowane przy projektowaniu sieci ze wstępnym naprężeniem termicznym. Istnieje możliwość w uzasadnionych przypadkach i po uzgodnieniu z właścicielami innych sieci zmniejszenia minimalnych odległości wskazanych powyżej, przez zastosowanie dodatkowej osłony wokół rurociągu ciepłowniczego, względnie wokół elementów obcych sieci. 12

14 szczegółowe rozwiązania powinien zawierać projekt techniczny w oparciu o indywidualne uzgodnienia z przedsiębiorstwami branżowymi, szczegółowe rozwiązanie dotyczące kolizji między s.c. preizolowaną i kablami energetycznymi zawarte jest w załączniku Sieci ciepłownicze powyżej DN100 należy prowadzić ze spadkami umożliwiającymi odwodnienie rurociągów. Minimalny spadek sieci nie powinien być mniejszy niż 3. Mniejszy spadek można dopuścić w przypadkach uzasadnionych Przy prowadzeniu przewodów jeden obok drugiego, przewód zasilający powinien znajdować się z prawej strony (patrząc w kierunku przepływu wody w przewodzie zasilającym). Warunek ten nie dotyczy odcinków o zmiennym kierunku zasilania W przypadku prowadzenia przewodów jeden nad drugim, przewód zasilający należy umieścić u góry. 5. Przejścia pod jezdniami szczegółowe rozwiązanie powinno być zawarte w dokumentacji, w miejscach małego natężenia ruchu (jezdnie lokalne, parkingi osiedlowe) w zależności od głębokości posadowienia dopuszcza się zastosowanie nad rurociągiem preizolowanym płyt odciążających, w przypadku przejść pod jezdniami metodą wykopu otwartego zaleca się prowadzenie rurociągów preizolowanych w rurach ochronnych z tworzyw sztucznych (np. z żywic poliestrowych wzmocnionych włóknem szklanym, polipropylenu czy polietylenu) o podwyższonej wytrzymałości (odpowiedniej tzw. sztywności obwodowej SN), w przypadku przechodzenia pod jezdnią metodą przecisku należy stosować grubościenne stalowe rury ochronne. Ochronna rura stalowa musi być zabezpieczona antykorozyjnie, w przypadku przejść pod torami tramwajowymi zaleca się stosowanie rur ochronnych z tworzyw sztucznych o podwyższonej wytrzymałości, w szczególnych przypadkach rury ochronne należy zabetonować (szczegółowe rozwiązanie powinno być zawarte w dokumentacji), przy układaniu rurociągów preizolowanych w rurach ochronnych należy stosować płozy dystansowe (na przykład INTEGRA, RACI EUROSPACER). Rodzaj zastosowanych płóz jest zależny od średnicy zewnętrznej rury osłonowej i ciężaru rury preizolowanej po wypełnieniu wodą, średnicy wewnętrznej rury ochronnej oraz zakładanej odległości między płozami. Wytrzymałość płóz (maksymalne statyczne obciążenie obwodu na pierścień) podane jest w katalogach producentów płóz dystansowych, przy przesuwaniu rur o znacznym ciężarze (DN 200) i przy długich odcinkach rury ochronnej (L 12 m) zalecane jest stosowanie płóz prowadzących, w przypadku przepustów o znacznej długości kółek do płóz, w przypadku przejść pod torami kolejowymi i bocznicami należy przeprowadzić indywidualne uzgodnienia, 6. Kompensacja wydłużeń termicznych zaleca się stosować kompensację naturalną wykorzystując załamania w przebiegu rurociągu, w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się inne metody kompensacji (wykorzystując niepreizolowane osiowe kompensatory mieszkowe montowane w komorach ciepłowniczych, kompensatory mieszkowe preizolowane, kompensatory jednorazowe załącznik 8) oraz podgrzew wstępny, 13

15 7. Posadowienie podpór stałych w blokach betonowych, o wymiarach zgodnych z dokumentacją. Rozmieszczenie podpór stałych musi być zgodne z zasadami obliczania długości odcinków kompensowanych. Klasę betonu oraz grubość stalowych prętów określa projektant sieci. 8. Lokalizacja armatury odcinającej armaturę odcinającą zaleca się lokalizować poza obrębem jezdni, parkingów, zakładów przemysłowych, obiektów prywatnych, w przypadku przyłączy do budynków zaleca się: stosowanie indywidualnego odcięcia dla każdego odbiorcy, dla czterech budynków tego samego odbiorcy, o łącznym zapotrzebowaniu poniżej 1 MW, możliwe jest zastosowanie jednego wspólnego odcięcia, niepreizolowaną armaturę odcinającą DN 200 należy umieszczać wyłącznie w komorach. Armaturę po zamontowaniu w rurociągu należy zaizolować, armaturę odcinającą preizolowaną DN < 200 należy umieszczać w studzienkach żelbetowych z włazem 7. Inne rozwiązania, w przypadku braku miejsca na lokalizację studzienki, wymagają zgody na zasadzie odstępstwa (załącznik 5), preizolowaną armaturę odcinającą DN125 i DN150 należy umieszczać w studzienkach z kręgów żelbetowych φ1400 mm, posadowionych na fundamencie betonowym (lub z bloczków betonowych), w układzie ścian równoległym do ułożenia rur preizolowanych. Dla możliwości obsługi z zewnątrz za pomocą przenośnej przekładni mechanicznej armatura ma być umieszczona w świetle włazu studzienki. Możliwość zakładania przekładni przenośnych musi przewidywać projekt techniczny studzienki, preizolowaną armaturę odcinającą DN 100 należy umieszczać w studzienkach z kręgów żelbetowych φ800 mm, posadowionych na fundamencie betonowym (lub z bloczków betonowych), w układzie ścian równoległym do ułożenia rur preizolowanych. Armatura ma być umieszczona w świetle włazu studzienki dla możliwości obsługi z zewnątrz za pomocą klucza (dźwigni), trzpień armatury odcinającej zlokalizowanej w studzience powinien być zabezpieczony kołpakiem ochronnym (załącznik 12), 9. Odwodnienia rurociągów odwodnienie należy wykonać w najniższym punkcie rurociągu preizolowanego, dla rurociągów preizolowanych do DN100 odwodnienia należy stosować tylko przy długich (powyżej 200 m) odcinkach sieci i dużych (powyżej 5%) spadkach, sposób odwodnienia rurociągu powinien być określony w dokumentacji uzgodnionej z właściwym Zakładem Energetyki Cieplnej, w przypadku przebiegu rurociągu preizolowanego po starej trasie zaleca się pozostawienie komory w miejscach przewidywanego odwodnienia rurociągów, w rurociągach preizolowanych w.s.c. należy stosować tylko odwodnienia dolne, preizolowane panele odwadniające (z armaturą odcinającą poza preizolacją) mają być montowane w komorach lub studzienkach 7, 7 szczegółowe rozwiązania studzienek znajdują się na stronie gania_techniczne_dla_rurociagow_preizolowanych_w_w.s.c. 14

16 10. Odpowietrzenia rurociągów stosowane w najwyższym punkcie sieci ciepłowniczej, dla rurociągów preizolowanych do DN100 odpowietrzenia należy stosować tylko przy długich (powyżej 200 m) odcinkach sieci i dużych spadkach (powyżej 5%), sposób odpowietrzenia rurociągu powinien być określony w dokumentacji uzgodnionej z właściwym Zakładem Energetyki Cieplnej, zaleca się umieszczanie odpowietrzeń przyłączy w węzłach cieplnych, wylot odpowietrzenia winien być skierowany do dołu (szczegółowe rozwiązanie powinno być uzgodnione ze SPEC), dopuszczone jest zastosowanie odpowietrzników automatycznych, przystosowanych do pracy w rurociągach wysokoparametrowych, w przypadku montażu paneli odpowietrzających w studzienkach 7 (z armaturą odcinającą poza preizolacją) mają być spełnione następujące wymagania: studzienki z kręgów żelbetowych o średnicy φ800 mm, posadowione na fundamencie betonowym (lub z bloczków betonowych), w układzie ścian równoległym do ułożenia rur preizolowanych, armatura z korpusem ze stali odpornej na korozję w świetle włazu dla możliwości obsługi kluczem z zewnątrz, armatura odcinająca w odpowietrzeniu zlokalizowana w studzience powinna być zabezpieczona kołpakiem ochronnym (załącznik 12). 11. Odwodnienia komór/ studzienek sposób odwodnienia komory/ studzienki powinien być określony w dokumentacji i uzgodniony z właściwym Zakładem Energetyki Cieplnej. 12. Aparatura kontrolno-pomiarowa Termometry na przewodach zasilających magistralnych (DN 400) montować w odstępach, co 1 km (dokładny rozstaw należy uzgodnić ze SPEC), na przewodach powrotnych: na wszystkich odgałęzieniach DN 200 (w prefabrykowanych komorach), na przyłączach do zakładów przemysłowych, na przyłączach do budynków prywatnych DN>100 tuleje termometrów na rurociągach DN>150 muszą być wykonane wg typowej dokumentacji CEWOK, dla rurociągów DN<150 należy stosować elementy preizolowane z wbudowanym termometrem opaskowym, w studzienkach Φ1400 mm, tuleje należy montować w wydzielonych studzienkach lub w komorach wspólnych z armaturą, miejsce montażu tulei musi zapewniać szczelność (hermetyczność) układu sieci preizolowanej 8. 8 nie należy wykonywać przerwania ciągu rurociągów preizolowanych wyłącznie pod potrzeby montażu termometrów; tam gdzie zachodzi konieczność pomiaru temperatury zaleca się zastosowanie rozwiązań niewymagających rozcinania preizolacji np. zamówienie elementu zaworu preizolowanego z wbudowanym opaskowym czujnikiem elektronicznym i kablami (do podłączenia zewnętrznego urządzenia odczytującego) wyprowadzonymi do obudowy zaworu. 15

17 12.2. Manometry na przewodach zasilających i powrotnych magistrali ciepłowniczych (DN 400) w odstępach, co 1 km (do uzgodnienia w SPEC) oraz z każdej strony armatury odcinającej, na odgałęzieniach zasilających i powrotnych DN 150 za armaturą odcinającą, rurki manometryczne muszą być wykonane i instalowane wg wytycznych eksploatacyjnych SPEC, rurki manometryczne należy montować w wydzielonych studzienkach lub komorach wspólnie z armaturą (miejsce montażu musi zapewniać szczelność układu sieci preizolowanej). 13. Odgałęzienia wykonywane z preizolowanych trójników wznośnych (prostopadłych i równoległych) z odejściem do góry, średnica nominalna odgałęzienia nie może być mniejsza niż DN32, stosunek średnicy odgałęzienia do średnicy rurociągu głównego powinien być zgodny z wytycznymi eksploatacyjnymi SPEC, tj. dla DN> : 3 dla DN : 6 dopuszcza się wykonanie odgałęzienia o średnicy wynikającej z potrzeb cieplnych, pod warunkiem zastosowania rury o grubości ścianki nie mniejszej niż 0,8 grubości ścianki rurociągu głównego, w przypadku wykonywania odgałęzienia w istniejącym rurociągu o grubościach ścianek określonych w załączniku 1, tabela 1-2 należy stosować gotowe trójniki preizolowane, w przypadku wykonywania odgałęzienia w istniejącym rurociągu o ściankach grubszych, niż określone w złączniku 1, tabela 1-2, dopuszczone jest wykonywanie tzw. wcinek przy pomocy łuków o grubościach ścianek określonych w załączniku 1, tabela 1-3, wykonanie wcinki wymaga zgody na zasadzie odstępstwa (załącznik 5), wykonanie wcinki w rurociąg magistralny może być wykonywane tylko przez SPEC S.A., wykonywanie tzw. wcinek na gorąco (przy zastosowaniu zaworów do wcinki na gorąco) można wykonywać przy temperaturach powietrza > 0 C. 14. Badanie połączeń spawanych 9 wymagane wykonanie badań wszystkich połączeń spawanych, badanie połączeń spawanych zgodnie z: PN-EN :2005 PN-EN ISO 5817:2009 PN-EN ISO :2006 obowiązkowe metody badania połączeń spawanych: ultradźwiękowa z udokumentowanym wynikiem badania (zapis na dyskietce lub w postaci graficznej), zgodnie z: PN-EN 583-1:2001 ;PN-EN 583-1:2001/A1:2006, PN-EN 583-4: 2003/A1:2005, PN- EN 583-5:2005 PN-EN 1712:2001, PN-EN 1712:2001/A1:2005, PN-EN 1712:2001/Ap1:2003 PN-EN 1713:2002, PN-EN 1713:2002/A1:2005 PN-EN 1714:2002, PN-EN 1714:2002/A1:2005 PN-EN 10160:2001 przy poziomie badania A do C w poziomie jakości C lub B wg PN-EN ISO 5817: uzgodniono z Sekcją Diagnostyki Spoin i Kontroli Jakości Pionu Zaplecza Technicznego SPEC S.A. 16

18 kontrola wzrokowa, wg: PN-EN 970:1999 oraz PN-EN 970:1999/Ap1:2003 PN-EN 13018:2004 dla rurociągów DN 500 wymaga się wykonywanie spoin, co najmniej przy poziomie badania B w poziomie jakości B wg PN-EN ISO 5817: 2009 badania spoin mają być prowadzone przez kompetentny, wykwalifikowany i specjalistyczny personel. W celu udokumentowania kwalifikacji zaleca się, żeby pracownicy posiadali certyfikat zgodnie z normą PN-EN 473:2002, wyniki przeprowadzonych badań należy udokumentować zgodnie z normą PN-EN ISO :2006 oraz PN-EN :2005. po awarii rurociągu ciepłowniczego i konieczności wymiany odcinka rurociągu, badaniom należy poddać wszystkie spoiny na rurociągach DN 300. Zaleca się wykonywanie spoin, co najmniej w poziomie jakości C, przy poziomie badania A wg PN-EN ISO 5817: 2009 badanych zgodnie z normą PN-EN 1714: Ciśnieniowa próba hydrauliczna 10 hydrauliczna próba szczelności nie jest wymagana, próbę wykonuje się w uzasadnionych przypadkach, zgodnie z decyzją inspektora nadzoru. 16. Przejście rurociągu preizolowanego przez ściany przejście rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku, komory, studzienki musi być wykonane, jako tzw. przejście szczelne, schemat rozwiązania typowego przy przejściu rurociągu preizolowanego przez ścianę budynku zamieszczono w załączniku 13, schemat rozwiązania typowego przy przejściu rur kanalizacji wtórnej przez ścianę budynku zamieszczono w załączniku Wykonanie odgałęzienia preizolowanego od istniejącej sieci kanałowej odgałęzienie rurociągu preizolowanego od istniejącej sieci tradycyjnej wykonuje się zgodnie z projektem. 18. Płukanie i czyszczenie od wewnątrz rurociągów preizolowanych 11 płukanie/ czyszczenie rurociągów nie jest wymagane, płukanie/ czyszczenie rurociągów wykonuje się w uzasadnionych przypadkach, zgodnie z decyzją inspektora nadzoru, wg zasad zapisanych w kolejnych punktach: płukanie rurociągów DN należy prowadzić wykorzystując wodę wodociągową z próby ciśnieniowej, metodą na wypływ. Szybkość płukania powinna być równa maksymalnej szybkości eksploatacyjnej czynnika grzejnego, tj. 1,5 m/s. Pobór próbki wody (min. 1,5 litra) powinien nastąpić w końcowej fazie płukania z dolnej części przewodu odpływowego. Czas płukania i ewentualnie liczbę płukań ustala się indywidualnie w zależności od oceny próbek wody. Pobór i zrzut wody wg protokółu MPWiK. płukanie rurociągów DN250 DN400 należy prowadzić wykorzystując wodę wodociągową z próby ciśnieniowej. Po przeprowadzeniu próby ciśnieniowej 10 na podstawie ustaleń Kolegium Technicznego SPEC S.A. w dniu roku 11 na podstawie ustaleń Kolegium Technicznego SPEC S.A. w dniu roku 17

19 rurociągów przeprowadzić zrzut wody za pomocą podłączenia wody wodociągowej i sprężonego powietrza do przewodów. Ma to na celu zwiększenie burzliwości przepływu oraz szybkości wypływającej wody. Ciśnienie wody i powietrza należy regulować za pomocą zaworów tak, aby istniała możliwość odprowadzenia wody do kanalizacji i nie następowały uderzenia hydrauliczne w rurociągach. Na przewodzie wodociągowym należy zamontować zawór zwrotny antyskażeniowy. Ciśnienie sprężonego powietrza max 0,6 MPa. Powyższą metodę należy stosować zawsze po wykonaniu próby szczelności, niezależnie od stosowania innych sposobów oczyszczenia rurociągów (z wyjątkiem płukania metodą na wypływ ). Czas płukania i ewentualnie liczbę płukań ustala się indywidualnie w zależności od oceny próbek wody. Pobór i zrzut wody wg protokółu MPWiK. czyszczenie od wewnątrz przewodów o średnicach DN 450 należy prowadzić mechanicznie, poprzez piaskowanie lub szczotkowanie przy pomocy specjalnych agregatów, bezpośrednio PRZED przystąpieniem do spawania sztang, na placu budowy. 19. Komory Ogólne wymagania podane są w Wytycznych techniczno-eksploatacyjnych dla sieci ciepłowniczych kanałowych, p. 5 Komory. Zewnętrzne obudowy kanałów i komór ciepłowniczych muszą być zabezpieczone przeciwwilgociowo. W przypadku gruntów nawodnionych zabezpieczenie ma być realizowane przy użyciu specjalistycznych materiałów, wg odrębnego projektu budowlanego. 18

20 VI. TECHNOLOGIA MONTAŻU Elementy preizolowane dostarczane na budowę powinny być przed montażem skontrolowane w zakresie ustalonym przez dostawcę. Elementy preizolowane powinny być zabezpieczone denkami chroniącymi wnętrza rur przewodowych przed zanieczyszczeniem. Denka można zdjąć z rury przewodowej bezpośrednio przed spawaniem rurociągów. Dla zapewnienia prawidłowej jakości przyłącza preizolowanego konieczne jest zachowanie odpowiedniej kolejności czynności montażowych: 1. Przygotowanie wykopu wykop do bezkanałowego układania rurociągów preizolowanych powinien być przygotowany zgodnie z punktem V 3. Dno wykopu należy zniwelować. 2. Przygotowanie rur przed układaniem każda sztanga powinna być sprawdzona pod względem działania systemu alarmowego. 3. Układanie rur przed przystąpieniem do montażu rurociągu rury należy ułożyć w wykopie. Zaleca się układanie rur na drewnianych podkładach grubości ok. 10 cm, umieszczonych na dnie wykopu w odstępach 2 3 m. Ustalenie właściwych rzędnych rurociągów winno odbywać się przez podsypywanie lub podkopywanie podkładów. przed zakończeniem montażu podkłady należy usunąć nie zmieniając położenia rur. w przypadku, gdy nie korzysta się z powyższej metody, przed ułożeniem rur w wykopie należy wykonać zniwelowaną podsypkę piaskową, 3.1 Spawanie rur stalowych Spawanie, występujące przy montażu i budowie m.s.c. jest jednym z najważniejszych procesów, mających wpływ na trwałość sieci ciepłowniczej Spawacze, wykonujący spawanie rurociągów m.s.c. powinni posiadać odpowiednie kwalifikacje zgodnie z normą PN-EN 287-1:2007, uprawniające do stosowania danych metod spawania, grup materiałów, zakresu średnic i metod spawania. Spawacze obsługujący mechaniczne urządzenia do spawania muszą posiadać kwalifikacje zgodnie z normą PN-EN 1418: Personel nadzorujący wykonanie prac spawalniczych jest odpowiedzialny za wszystkie prace spawalnicze i kontrole. Personel ten musi mieć kwalifikacje zgodnie z normą PN-EN ISO 14731:2006, odpowiednio do danych wymagań jakościowych określonych w grupie norm PN-EN ISO 3834: Metody spawania muszą być określone i dopuszczone zgodnie z normami PN-EN ISO :2007, PN-EN ISO : Przygotowanie rurociągów do spawania, stosowane elektrody i sposób wykonania spoin powinny być zgodne z dokumentacją techniczną, W przypadku braku lub niepełnego przedstawienia w dokumentacji technologii wykonania spoin, należy przestrzegać następujących zasad: 12 uzgodniono z Głównym Specjalistą ds. Spawalnictwa SPEC S.A. 19

21 rury do spawania powinny być ustawione współosiowo, rurociągi należy montować i spawać z wykorzystaniem centrowników, zmiana kierunku osi (ukosowanie) na połączeniu rur stalowych może wynosić: DN max 2 DN300 max 1,5 DN400 max 1 > DN500 max 1 W uzasadnionych przypadkach potwierdzonych obliczeniami przeprowadzonymi przez projektanta rurociągu na prostych odcinkach s.c. dopuszcza się większe zmiany kierunku osi (ukosowania) na połączeniach rur stalowych. w pobliżu podpór stałych oraz osiowych kompensatorów mieszkowych (w odległościach mniejszych od 12 metrów) nie wolno zmieniać kierunku osi spawanych rur, rurociągi o średnicy nominalnej DN 80 o grubości ścianki g = max 3,2 mm można spawać acetylenowo-tlenowo 13, po wykonaniu każdej warstwy spoiny należy usunąć żużel, a spoinę oczyścić mechanicznie (szlifierką) lub szczotką drucianą. W przypadku spawania elektrodą rutylowo zasadową konieczne jest użycie szlifierki, rurociągi o średnicy nominalnej DN > 150 należy spawać elektrycznie metodą spawania łukowego elektrodą otuloną MMA (111) w osłonie gazu obojętnego metodą TIG (141), MIG/MAG (131/135) lub przy pomocy drutu proszkowego samoosłonowego (114) - gwarantującą uzyskanie wymaganej jakości i wytrzymałości spoin 14 należy zapewnić przygotowanie krawędzi spawanych zgodnie z normą PN-ISO 6761:1996, elektrody do spawania powinny być stosowane zgodnie z kartą technologiczną spawania i odpowiadać wymaganiom norm: PN-91/M-69430, PN-EN ISO 2560:2006, PN-79/E-69010, PN-EN ISO 17632:2008, PN-EN ISO 14343:2007, PN-EN 12536:2002, PN-EN ISO 6847:2005 oraz posiadać świadectwa odbioru 3.1.B zgodnie z normą PN-EN 10204:2006; przykładowe typy elektrod przeznaczonych do spawania stali niskostopowych i drobnoziarnistych, oznaczone wg PN-EN ISO 2560:2006, przeznaczone do spawania łukowego: elektroda REKORD 38 odpowiednik elektrody ER 2.46, EMONA, EMWELD. Grubootulona elektroda rutylowa zasadowa, o bardzo dobrych właściwościach spawalniczych, przydatna szczególnie do spawania w pozycjach pułapowych oraz do wykonywania warstw przetopowych. Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 6,0 mm. Przy zastosowaniu tej elektrody warstwę przetopową należy wykonać przy pomocy elektrody φ 2,5 mm. Pozostałe warstwy, wypełnienie i lico wykonać elektrodami o średnicach φ 3,25 mm i φ 4,0 mm. Do warstw wypełnienia i lica stosować również elektrody RAPID 46 S (ER 3.46), elektroda RAPID 46S (SPAWMET) odpowiednik elektroda ER 3.46 (BAILDON). Grubootulona elektroda rutylowa kwaśna, przeznaczona do spawania niskowęglowych stali konstrukcyjnych, szczególnie zalecana do wykonywania warstw przetopowych w pozycjach przymusowych. Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 6,0 mm. Warstwę przetopową wykonać elektrodą REKORD 38 (ER 2.46, OK 46.00). Warstwy pozostałe lub lico wykonywać elektrodami REKORD 38 (ER 2.46) lub RAPID 46 S (ER 3.36), 13 uzgodniono z Głównym Specjalistą ds. Spawalnictwa oraz z Kierownikiem Sekcji Diagnostyki Spoin i Kontroli Jakości SPEC S.A. 14 uzgodniono z Głównym Specjalistą ds. Spawalnictwa oraz z Kierownikiem Sekcji Diagnostyki Spoin i Kontroli Jakości SPEC S.A. 20

22 elektroda NORMAL EP odpowiednik elektrody ER 1.46, RUTILEN 12. Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 5,0 mm. Elektrody te należy stosować do spawania konstrukcji i prac warsztatowych, do wykonywania spoin sczepnych (pamiętając o przetopieniu miejsc sczepień odpowiednią elektrodą (REKORD 38 ER 2.46; RAPID 46 S ER 3.46, OK ER 2.46), elektroda OK (ER 2.46, RUTINEL 12/ RUTWELD 12) Stosowane średnice elektrod φ 2,5 mm 5,0 mm. Elektrod tych nie można stosować do rur o grubości ścianki powyżej 8 mm. Przy zastosowaniu tej elektrody warstwę przetopową należy wykonać przy pomocy elektrody φ 2,5 mm. Pozostałe warstwy, wypełnienie i lico wykonać elektrodami o średnicach φ 3,25 mm i φ 4,0 mm. elektroda EMONA (rutylowa zasadowa) stosowana również pod nazwą EMWELD Stosowane średnice elektrod φ 2,0 mm 5,0 mm. Przeznaczona do spawania rurociągów wykonanych ze stali R35, K10, K18, (przed spawaniem konieczne suszenie temp. 140 C), elektroda RUTILEN 12/ RUTWELD 12 (rutylowa celulozowa) Uniwersalna elektroda do spawania konstrukcji stalowych, szczególnie małogabarytowych. Polecana do spawania w pozycjach przymusowych góra dół, elektroda RUTILEN 13/ RUTWELD 13 Grubootulona elektroda rutylowa, polecana do wykonywania spoin pachwinowych, posiadająca doskonałe właściwości spawania. Elektroda do spawania konstrukcji stalowych (odpowiednik ER 1.46) małogabarytowych i o cienkich ściankach, elektrody powinny posiadać atesty producenta, elektrody używane do wykonywania spoin na budowie muszą być przechowywane w odpowiednich warunkach, konieczne jest stosowanie suszarek i termosów do elektrod, przy temperaturze poniżej 5 C i na żądanie właściciela rurociągu należy zabezpieczyć spoinę przed nadmiernie szybkim stygnięciem, spoiny niespełniające określonych wymagań muszą być naprawione lub wycięte, naprawa musi być wykonana przy zastosowaniu dopuszczonych metod spawania, Przed rozpoczęciem spawania należy upewnić się, czy wszystkie niezbędne elementy (np. mufy, pierścienie uszczelniające) zostały nasunięte na rury, Przed rozpoczęciem spawania elementów preizolowanych ze sobą należy sprawdzić, czy przewody systemu kontrolnego BRANDES nie są uszkodzone (przerwane), W czasie spawania pianka izolacyjna elementów preizolowanych oraz płaszcz osłonowy muszą być zabezpieczone przed oddziaływaniem płomienia palnika, np. poprzez metalowe osłony, Dopuszczone jest spawanie kilku elementów rurociągów na poziomie gruntu wzdłuż krawędzi wykopu i opuszczenie całego odcinka prefabrykatu do wykopu tak, aby nie uszkodzić połączeń spawanych, ani płaszcza osłonowego, Po wykonaniu spawania należy przeprowadzić badania połączeń spawanych zgodnie z punktem V Montaż innych elementów s.c. preizolowanych Kompensatory jednorazowe stosowane przy układaniu sieci ze wstępnym podgrzewem, montaż zgodny z wytycznymi projektowymi oraz zaleceniami producenta systemu preizolowanego, Podpory stałe montaż zgodny z wytycznymi projektowymi oraz zaleceniami producenta systemu preizolowanego. 21

23 3.3 Montaż zespołu złącza Zamocowanie stałe należy zakotwić w gruncie przez zastosowanie żelbetowego bloku oporowego wg projektu budowlanego. Bloki betonowe powinny być zabezpieczone przeciwwilgociowo według obowiązujących przepisów, w zależności od stopnia agresywności i rodzaju gruntu. do wykonania zespołu złącza (montażu nasuwek (muf) i izolowania połączeń spawanych) można przystąpić po otrzymaniu pozytywnego wyniku badania połączeń spawanych określonego w punktach V 14 i V 15. Wynik badań powinien być potwierdzony odpowiednimi protokołami, wszystkie złącza powinny być wykonywane przez odpowiednio do tego celu przygotowany personel, zarówno w zakresie montażu nasuwek (muf), jak i izolowania połączeń spawanych. Osoby wykonujące zespoły złączy powinny przejeść stosowne szkolenia w zakresie prowadzonych prac, przed przystąpieniem do montażu złącza należy: na końcach łączonych elementów preizolowanych delikatnie wyciąć warstwę pianki PUR, zwracając uwagę na to, aby nie uszkodzić przewodów alarmowych, oczyścić z ewentualnych zanieczyszczeń mechanicznych (na przykład piasek, błoto) powierzchnie rur przewodowych bez izolacji i w razie konieczności wysuszyć, sprawdzić połączenia systemu alarmowego. Wynik sprawdzenia połączenia przewodów systemu nadzoru powinien być potwierdzony odpowiednim protokółem. powierzchnię płaszcza osłonowego należy odtłuścić i starannie przetrzeć do sucha za pomocą szmatki. Następnie należy ją aktywować za pomocą papieru ściernego o ziarnistości i podgrzać za pomocą łagodnego płomienia (palnik propan butan) do temperatury około 60 C. Czynności tych nie powinno się przeprowadzać podczas wilgotnej pogody i deszczu, o ile rury nie są pod przykryciem. po zamontowaniu mufy (nasuwki), przed zaizolowaniem, wszystkie złącza zgrzewane elektrycznie na rurociągach DN 450 oraz na rurociągach DN 32 prowadzonych w miejscach trudnodostępnych muszą przejść z pozytywnym wynikiem próbę szczelności: po zamontowaniu mufy (nasuwki) na połączeniu spawanym jeden otwór montażowy należy zatkać korkiem, w drugim umieścić zestaw pompki z manometrem, zgodnie z załącznikiem 14. Końce mufy oraz, w przypadku mufy zgrzewanej elektrycznie z arkusza HDPE, zgrzew wzdłużny, należy spryskać wodą ze środkiem pieniącym (na przykład. mydłem) ciecz nie może mieć negatywnego oddziaływania na płaszcz osłonowy, materiał złącza, ani środowisko, badanie szczelności należy wykonywać z zastosowaniem powietrza pod ciśnieniem 20 kpa, w temperaturze 40 C, przez minimum 2 minuty. W tym czasie należy obserwować, czy na końcach nasuwki i ewentualnie na połączeniu wzdłużnym nie pojawią się bańki mydlane. Ich brak jest oznaką prawidłowego montażu można przystąpić do zalewania mufy pianką izolacyjną. W przypadku pojawienia się baniek należy postępować wg wskazówek producenta muf. izolowanie połączeń spawanych: musi odbywać się zgodnie z wymogami zastosowanego systemu preizolowanego, przez odpowiednio do tego celu przeszkolony personel zgodnie z zaleceniami producenta systemu preizolowanego oraz normy PN-EN A1:2010, nie należy podejmować robót izolacyjnych, gdy temperatura otoczenia jest ujemna lub wyższa niż + 40 C, 22

24 komponenty do otrzymania pianki PUR muszą być przed przystąpieniem do izolowania przechowywane w temperaturze pokojowej (ok. 20 C), należy zwrócić uwagę na właściwe odpowietrzenie złącza i zapobieganie nadmiernym stratom pianki, izolowania połączeń spawanych nie należy przeprowadzać w dni deszczowe, o ile rury nie są pod przykryciem, izolowanie połączeń spawanych powinno odbywać się tego samego dnia, w którym zabezpieczono je mufą (nasuwką), po zaizolowaniu połączeń spawanych należy wykonać dokumentację powykonawczą systemu alarmowego. 4. Stwierdzone usterki W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek uszkodzeń płaszcza osłonowego lub innych elementów sieci, należy bezwzględnie zawiadomić producenta systemu preizolowanego i inspektora nadzoru SPEC. 5. Zasypywanie sieci przed przystąpieniem do zasypywania sieci należy dokonać odbioru złączy izolowanych pod względem hermetyczności i odbioru dokumentacji powykonawczej układu alarmowego, wykonać strefy kompensacyjne zgodnie z projektem, sprawdzić prawidłowość wykonania przejść przez ściany (budynków, komór, studzienek), zgodnie z zaleceniami podanymi w punkcie V 16. Rura preizolowana powinna być wyprowadzona minimum 25 cm za ścianę. Potwierdzeniem przeprowadzenia czynności wymienionych w p. VI 5, powinien być odpowiedni wpis do dziennika budowy. 6. Wykonanie zasypki bez względu na metodę układania sieci, powyżej górnej powierzchni rur preizolowanych należy wykonać zasypkę piaskową o grubości min. 10 cm, zasypka powinna być zagęszczona do momentu osiągnięcia stopnia zagęszczenia podanego w projekcie sieci ciepłowniczej, po wykonaniu ustabilizowanej zasypki piaskowej należy oznaczyć trasę przebiegu sieci taśmą ostrzegawczą (kolor czarny), po ustabilizowaniu zasypki pozostałą część wykopu należy uzupełnić gruntem rodzimym. W gruncie piaszczystym niezawierającym gruzu ani ostrych kamieni wykonywanie dodatkowej podsypki i zasypki nie jest wymagane, jednak konieczna jest stabilizacja, co najmniej 10 cm powyżej górnej powierzchni rur. Przy stabilizowaniu zasypki należy uważać, by nie uszkodzić rur osłonowych, zasypka gruntem rodzimym powinna być zagęszczona do momentu osiągnięcia stopnia zagęszczenia podanego w projekcie sieci ciepłowniczej. 7. Montaż systemu sygnalizacyjno alarmowego BRANDES Do łączenia przewodów systemu sygnalizacyjno alarmowego wg schematu załączonego do dokumentacji, można przystąpić po otrzymaniu pozytywnego wyniku badania określonego w punkcie V

25 Przewody łączy się ze sobą za pomocą tulejek zaciskowych, które izoluje się koszulkami termokurczliwymi. W rurach prostych zawsze należy łączyć przewód czerwony z czerwonym, a zielony z zielonym. Montaż systemu sygnalizacyjno-alarmowego opisano w załączniku

26 VII. SKŁADOWANIE ELEMENTÓW PREIZOLOWANYCH Wszystkie elementy preizolowane lub przeznaczone do stosowania w rurociągach preizolowanych powinny być składowane zgodnie z wytycznymi producenta systemu preizolowanego Rury preizolowane proste należy przechowywać i magazynować w taki sposób, aby były zabezpieczone przed uszkodzeniem lub zgnieceniem rury osłonowej. Rury należy układać na płaskiej powierzchni (na całej długości mają się stykać się z podłożem) lub na miękkich podkładach tak, aby nie były nadmiernie ściskane. Rury należy składować wg asortymentów wymiarowych, w stosach o wysokości do 2 m, zabezpieczone przed rozsuwaniem się. Zaleca się układać je tak, aby etykiety znajdowały się zawsze z tej samej strony. Rury preizolowane należy składować i przechowywać z ochronnymi kapslami (denkami) z tworzywa sztucznego założonymi na końcówki rur stalowych Łuki preizolowane należy składować w paletach wg asortymentów wymiarowych. Wysokość składowania do 1,5 m. Dopuszcza się składowanie kolan w stosach (do 5 warstw) tak, aby stykały się z sobą maksymalne dużą powierzchnią, 1.3. Trójniki preizolowane należy składować na paletach podzielone wg asortymentów wymiarowych. Dopuszcza się składowanie trójników w stosach, tak, aby maksymalną powierzchnią stykały się ze sobą. Wysokość składowania nie powinna przekraczać 1,5 m, 1.4. Podpory stałe dopuszcza się składowanie luzem, na paletach wg asortymentów wymiarowych z uwzględnieniem zabezpieczenia przed uszkodzeniem malarskiej powłoki antykorozyjnej. Uszkodzone powłoki malarskie, po uprzednim dokładnym oczyszczeniu uszkodzonej powierzchni, należy uzupełnić, 1.5. Elementy prefabrykowane: łuki, odgałęzienia, redukcje, armatura, podpory stałe i inne należy przechowywać i magazynować na płaskim podłożu, w taki sposób, aby były zabezpieczone przed uszkodzeniem lub zgnieceniem zewnętrznej rury polietylenowej oraz korozją wewnętrzną rury stalowej Składowanie i magazynowanie rur i elementów prefabrykowanych w niskich temperaturach Rury oraz elementy prefabrykowane: łuki, odgałęzienia, redukcje, armaturę, podpory stałe, składowane i magazynowane w niskich temperaturach (poniżej -10 C), z uwagi na kruchość polietylenu, należy zabezpieczyć przed uderzeniami mechanicznymi. Rur i elementów preizolowanych nie wolno przenosić i transportować w temperaturach poniżej -20 C. 25

27 1.7. Mufy zaleca się składowanie na paletach, warstwami w pozycji pionowej do maksymalnej wysokości 1,5 m wg asortymentów wymiarowych. Dopuszcza się składowanie muf w pakietach po 10 szt. spiętych taśmą opakowaniową lub folią termokurczliwą. Niedopuszczalnym jest składowanie materiałów termokurczliwych w sposób narażający je na bezpośrednią ekspozycję światła słonecznego Izocyjanian i poliol powinny być składowane pod zamknięciem w temperaturze pokojowej (18 22 C). Nie mogą być składowane w pomieszczeniach dostępnych dla osób niepowołanych, w pomieszczeniach biurowych lub socjalnych. Płynna pianka jest produktem o okresie przydatności jednego roku licząc od daty produkcji umieszczonej na opakowaniu Uszczelki końcowe oraz opaski termokurczliwe wraz z ochronną folią zabezpieczającą warstwę mastyki należy przechowywać w suchych pomieszczeniach zabezpieczając przed wpływem promieni słonecznych i wysokiej temperatury Elementy systemu sygnalizacyjno-alarmowego należy przechowywać w oryginalnych opakowaniach, w warunkach zabezpieczających przed ich zawilgoceniem oraz uszkodzeniem mechanicznym 15 Nie wolno dopuszczać spadku temperatury składnika B (izocyjanian) poniżej +10 C gdyż następuje wtedy jego krystalizacja. W przypadku spadku temperatury chemikaliów poniżej +18 C przed piankowaniem należy wstawić je do ciepłego pomieszczenia aż do osiągnięcia przez nie temperatury +18 C +22 C, a w przypadku izocyjanianu (składnik B) aż do rozpuszczenia się wydzielonych kryształów. 26

28 ABB ABB ABB WYTYCZNE WYKONANIA, MONTAŻU, ODBIORU I EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH W PŁASZCZU OSŁONOWYM VIII. TRANSPORT Wszystkie elementy preizolowane lub przeznaczone do stosowania w rurociągach preizolowanych powinny być transportowane zgodnie z wytycznymi producenta systemu preizolowanego Elementy preizolowane należy przewozić środkami transportu zabezpieczone przed wpływami atmosferycznymi i uszkodzeniami mechanicznymi, 1.2. Wysokość załadunku nie powinna przekraczać 1,5 m, 1.3. Nie należy przewozić elementów preizolowanych w temperaturach ujemnych Rozładunek Podczas rozładunku rur nie można zrzucać ani staczać na ziemię. Podczas rozładunku rury należy chronić przed uszkodzeniem. Do podnoszenia nie stosować lin ani łańcuchów stalowych mogących uszkodzić zewnętrzną rurę HDPE. Rury o średnicach od DN32 do DN40 z uwagi na ich wiotkość należy podnosić w pękach za pomocą trawersy. Do podnoszenia rur 6 m i 12 m o średnicach DN50 i większych należy stosować taśmy o szerokości min. 100 mm. Dn32 - DN40 27

29 IX. NADZORY I ODBIORY S.C. PREIZOLOWANYCH 1. Nadzory 1.1. Nadzór nad wykonawstwem s.c. preizolowanej sprawuje Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. zarówno dla inwestycji własnych, jak i dla inwestorów obcych. Inwestorzy obcy zlecają pełnienie nadzoru techniczno eksploatacyjnego SPEC S.A., Nadzór jest obowiązkowy Do zlecenia należy dołączyć zatwierdzoną w SPEC S.A. dokumentację techniczną W przypadkach, gdy w trakcie montażu sieci występują rozbieżności między inspektorem nadzoru ze strony SPEC S.A. a wykonawcą, inspektor nadzoru winien zawiadomić OBRC i projektanta s.c Nadzór merytoryczny nad wdrażaniem technologii sieci preizolowanych sprawuje na zlecenie i z upoważnienia SPEC S.A. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Ciepłownictwa. 2. Odbiory 2.1. Zasady ogólne zgodne z punktem II 1, 2.1, 2.2, 2.4 Zasad sprawowania nadzorów i odbiorów urządzeń cieplnych do eksploatacji i konserwacji SPEC S.A. w ramach Wytycznych techniczno eksploatacyjnych SPEC, 2.2. Zasady szczegółowe. W ramach nadzoru technicznego inspektor nadzoru SPEC S.A. powinien uczestniczyć w następujących komisjach: Wprowadzenia na budowę Odbioru materiałów Sprawdzenia niwelacji dna wykopu lub podsypki Odbioru wykonania montażu sieci z oceną połączeń spawanych oraz wykonania instalacji alarmowej ze wstępnym sprawdzeniem prawidłowości jej działania (Protokół pomiarowy dla systemu BRANDES załącznik 17) Wykonania badania szczelności osłony złącza Odbioru wykonania instalacji alarmowej po zaizolowaniu połączeń spawanych Wykonania stref kompensacyjnych oraz przejść przez przegrody budowlane Wykonania zasypki piaskowej Odbioru końcowego kwalifikującego sieć do uruchomienia Odbioru końcowego 2.3. W trakcie budowy s.c. preizolowanej inspektor nadzoru musi uczestniczyć we wszystkich komisjach roboczych dotyczących ewentualnych zmian projektowo wykonawczych Potwierdzeniem uczestnictwa w komisjach odbiorów częściowych i komisjach roboczych powinien być wpis w dzienniku budowy, natomiast zakończenie etapu robót powinno być potwierdzone spisaniem Protokółu odbioru częściowego s.c. preizolowanej Odbiór końcowy obiektu sieci ciepłowniczej powinien być potwierdzony spisaniem Protokółu odbioru końcowego i przekazania do eksploatacji obiektu sieci ciepłowniczej. 28

30 X. ZALECENIA POODBIOROWE W ZAKRESIE EKSPLOATACJI RUROCIĄGÓW PREIZOLOWANYCH 1. Uwagi ogólne Przewidywana trwałość preizolowanych rurociągów ciepłowniczych, w przypadku, kiedy nie występuje korozja wewnętrzna rur przewodowych lub nie wystąpiły przypadkowe uszkodzenia z zewnątrz, wynosi minimum 30 lat, w zależności od rodzaju zastosowanej izolacji cieplnej z pianki PUR i temperatury nośnika ciepła. Eksploatacja preizolowanych sieci ciepłowniczych, pod względem regulacji hydraulicznej jest taka sama jak sieci kanałowych. W czasie eksploatacji preizolowanej sieci ciepłowniczej, wymaga się sprawdzania: systemu sygnalizacji i lokalizacji zawilgocenia izolacji, armatury i mieszkowych kompensatorów osiowych zamontowanych w komorach ciepłowniczych, armatury odcinającej w panelach odwadniających i odpowietrzających zlokalizowanej w studzienkach ciepłowniczych. 2. Powykonawczy schemat montażowy Każdy odcinek sieci ciepłowniczej preizolowanej powinien mieć powykonawczy schemat montażowy zawierający: dokładny schemat sieci ciepłowniczej z długościami (całkowitą i instalacyjną) oraz zaznaczonymi wszystkimi elementami sieci, dokładny schemat pomontażowy systemu sygnalizacyjno alarmowego. Oznakowanie preizolowanych sieci ciepłowniczych na mapach geodezyjnych powinno być wykonane innym kolorem niż sieci tradycyjnych. Powykonawczy schemat montażowy powinien być sporządzony i podpisany przez wykonawcę sieci ciepłowniczej i sprawdzony przez inspektora sprawującego nadzór nad budową z ramienia eksploatatora sieci. 3. Ewidencja sieci Ewidencja sieci ciepłowniczych preizolowanych powinna być przeprowadzona w sposób przejrzysty. Należy wprowadzić numerację pętli instalacji alarmowych oraz przygotować dziennik pomiarowy systemu lokalizacji i sygnalizacji uszkodzeń (załącznik 17). 4. Kontrola sieci Kontrola preizolowanej sieci ciepłowniczej w czasie jej eksploatacji polega na okresowym sprawdzaniu stanu izolacji przy użyciu sygnalizatorów awarii. Zasada prowadzenia nadzoru i lokalizacji awarii opisana została w załączniku 18. Kontrola może być prowadzona w sposób automatyczny lub ręczny, w zależności od zastosowanego systemu sygnalizacji i lokalizacji uszkodzeń oraz przyjętej metody. W przypadku kontroli prowadzonej ręcznie każdy odcinek powinien być sprawdzony, co najmniej raz w miesiącu, przy czym potwierdzeniem przeprowadzonej kontroli powinien być wpis do dziennika pomiarowego. W przypadku uzyskania niezadowalających wyników pomiaru, tzn. sygnału o awarii, należy powiadomić odpowiednie służby. 29

31 Jeżeli preizolowana sieć ciepłownicza znajduje się w okresie gwarancji lub rękojmi, to należy bezzwłocznie powiadomić wykonawcę, który zobowiązany jest do usunięcia usterki (awarii). Po okresie gwarancyjnym (lub rękojmi) eksploatator sieci powinien przystąpić do zlokalizowania usterki (awarii), a następnie jak najszybciej ją usunąć. Ewentualny wymieniony odcinek sieci powinien być zaznaczony na powykonawczym schemacie sieci. 5. Połączenie s.c. kanałowej i preizolowanej Wszędzie tam gdzie jest to zasadne, w miejsce skorodowanych odcinków rurociągów kanałowych, należy układać rurociągi preizolowane. W celu ochrony pianki PUR przed przenikaniem wilgoci, końce wbudowanego odcinka rurociągu preizolowanego, muszą być zabezpieczone termokurczliwymi uszczelkami końcowymi, a powierzchnie niezaizolowane (w tym spoiny ze starym rurociągiem) zabezpieczone antykorozyjnie. W miejscu połączenia rurociągu kanałowego i preizolowanego ułożonego bezpośrednio w gruncie, koniec kanału należy zamurować. Przy przejściu rurociągu preizolowanego ułożonego bezpośrednio w gruncie przez ścianę kanału należy stosować: pojedyncze gumowe pierścienie uszczelniające w miejscach gdzie nie występują przemieszczenia osiowe i poprzeczne, podwójne pierścienie gumowe z taśma poślizgową między nimi w miejscach gdzie występują przemieszczenia, adaptery w miejscach gdzie nie występują przemieszczenia poprzeczne. Przyjęte rozwiązania powinny zapewnić szczelność przejścia zabezpieczać kanał przed penetracją wody gruntowej. Przy łączeniu rurociągów preizolowanych ułożonych bezpośrednio w gruncie z rurociągami w kanale ciepłowniczym, należy przewidzieć sposób odwodniania kanału. 6. Eksploatacja armatury Gwarancją szczelności i sprawności stosowanych w preizolowanej sieci ciepłowniczej kurków kulowych jako armatury odcinającej, w tym również w odwodnieniach i odpowietrzeniach, jest konieczność zamykania ich i otwierania, co najmniej raz na pół roku. Zasady tej należy bezwzględnie przestrzegać. Otwieranie i zamykanie armatury w odwodnieniach i odpowietrzeniach należy prowadzić po wyłączeniu z ruchu odcinka rurociągu, na którym jest zamontowana. Odcinające kurki kulowe z uszczelnieniem niemetalowym (z teflonu lub, teflonu z wypełniaczem grafitowym) nie mogą pracować jako urządzenia służące do regulacji natężenia przepływu. W przypadku stwierdzenia miejscowej korozji kurka kulowego poza preizolacją w preizolowanym odwodnieniu lub odpowietrzeniu zamontowanym w studzience lub w skrzynce hydrantowej, korpus i króćce armatury należy oczyścić i pomalować, w celu zapewnienia ochrony antykorozyjnej. W przypadku korozji rozległej kurek kulowy należy wymienić na armaturę z korpusem ze stali odpornej na korozję. Istniejące na rurociągach preizolowanych odwodnienia górne należy sukcesywnie przebudowywać na dolne. Wymiana paneli odwadniających górnych na dolne wiąże się również z koniecznością umiejscowienia zaworów odwodnienia w studni z kręgów żelbetowych z zamykanym włazem. Dla możliwości obsługi kluczem z powierzchni gruntu armatura, powinna być zamontowana w świetle włazu. Sposób odwodnienia studzienki powinien być określony w dokumentacji i uzgodniony z właściwym Zakładem Energetyki Cieplnej. Dla umożliwienia łatwiejszego dostępu do armatury i 30

32 możliwości jej obsługi z powierzchni gruntu należy również wymieniać skrzynki hydrantowe na studzienki z kręgów betonowych. Docelowe pozostawienie skrzynek hydrantowych dopuszczone jest tylko w przypadkach szczególnych, np. w przypadku braku miejsca na wybudowanie studzienki. 31

33 XI. PROJEKTOWANIE SYSTEMU BRANDES Projektowanie instalacji wyposażonych w system sygnalizacyjno alarmowy BRANDES następuje w czterech fazach: projektowanie koncepcyjne, projektowanie części dotyczącej wyposażenia w elementy systemu BRANDES, projektowanie części aparaturowej, projektowanie wykonawcze. Projektowanie systemu BRANDES omówiono w załączniku

34 XII. Normy powołane 1. PN-EN 253:2009 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół rurowy ze stalowej rury przewodowej, izolacji cieplnej z poliuretanu i płaszcza osłonowego z polietylenu 2. PN-EN ISO :2008 Przygotowanie podłoży stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów - Wzrokowa ocena czystości powierzchni - Część 1: Stopnie skorodowania i stopnie przygotowania niepokrytych podłoży stalowych oraz podłoży stalowych po całkowitym usunięciu wcześniej nałożonych powłok 3. PN-EN :2006 Wyroby metalowe - Rodzaje dokumentów kontroli 4. PN-EN 10220:2005 Rury stalowe bez szwu i ze szwem - Wymiary i masy na jednostkę długości 5. PN-EN A2:2009 Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej 6. PN-EN :2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 5: Rury ze stali niestopowych i stopowych spawane łukiem krytym z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej 7. PN-ISO 6761:1996 Rury stalowe - Przygotowanie końców rur i kształtek do spawania 8. PN-EN 253:2005 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół rurowy ze stalowej rury przewodowej, izolacji cieplnej z poliuretanu i płaszcza osłonowego z polietylenu 9. PN-EN ISO 845:2000 Gumy i tworzywa sztuczne porowate - Oznaczanie gęstości pozornej (objętościowej) 10. PN-93/C Tworzywa sztuczne porowate - Próba ściskania sztywnych tworzyw porowatych (itd. ISO 844: 1978) 11. PN-EN ISO 8497:1999 Izolacja cieplna - Określanie właściwości w zakresie przepływu ciepła w stanie ustalonym przez izolacje cieplne przewodów rurowych 12. PN-EN ISO 4590:2005 Sztywne tworzywa sztuczne porowate - Oznaczanie udziału procentowego objętości otwartych i zamkniętych komórek (metoda 1) 13. PN-EN 489:2005 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół złącza stalowych rur przewodowych z izolacją cieplną z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu 14. PN-EN 489:2009 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół złącza stalowych rur przewodowych z izolacją cieplną z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu 15. PN-EN 14419:2009 Sieci ciepłownicze -System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - System kontroli i sygnalizacji zagrożenia stanów awaryjnych (oryg.) 16. PN-EN 488:2011 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Zespół armatury do stalowych rur przewodowych, z izolacją cieplną z poliuretanu i płaszczem osłonowym z polietylenu 17. PN-EN 448:2009 Sieci ciepłownicze - System preizolowanych zespolonych rur do wodnych sieci ciepłowniczych układanych bezpośrednio w gruncie - Kształtki - zespoły ze stalowej rury przewodowej, izolacji cieplnej w poliuretanu i płaszcza osłonowego z polietylenu 18. PN-EN ISO 5817:2009 Spawanie - Złącza spawane ze stali, niklu, tytanu i ich stopów (z wyjątkiem spawanych wiązką) - Poziomy jakości według niezgodności spawalniczych 19. PN-EN :2007 Stale odporne na korozję - Część 1: Gatunki stali odpornych na korozję 20. PN-EN 14917:2009 Metalowe mieszkowe złącza kompensacyjne do zastosowań ciśnieniowych 21. PN-EN A1:2010 Projektowanie i montaż systemu preizolowanych rur zespolonych 22. PN-EN :2002 Rurociągi przemysłowe metalowe - Część 3: Projektowanie i obliczenia 33

35 23. PN-EN :2005 Rurociągi przemysłowe metalowe - Część 5: Kontrola i badania 24. PN-EN ISO :2006 Spawalnictwo - Spawanie metali - Pełne wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie 25. PN -EN 583-1:2001 Badania nieniszczące -Badania ultradźwiękowe Część 1: Zasady ogólne, PN-EN 583-1:2001/A1:2006 Badania nieniszczące - Badania ultradźwiękowe - Część 1: Zasady ogólne, PN- EN 583-4:2003/A1:2005 Badania nieniszczące -Badania ultradźwiękowe -Część 4: Badania nieciągłości prostopadłych do powierzchni, PN-EN 583-5:2005 Badania nieniszczące -Badania ultradźwiękowe - Część 5: Charakteryzowanie i wymiarowanie nieciągłości 26. PN - EN 1712:2001 Badanie nieniszczące złączy spawanych - Badania ultradźwiękowe złączy spawanych - Poziomy akceptacji, PN-EN 1712:2001/A1:2005 Badanie nieniszczące złączy spawanych - Badania ultradźwiękowe złączy spawanych - Poziomy akceptacji, PN-EN 1712:2001/Ap1:2003 Badanie nieniszczące złączy spawanych - Badania ultradźwiękowe złączy spawanych - Poziomy akceptacji 27. PN-EN 1713:2002 Badania nieniszczące spoin - Badania ultradźwiękowe. Charakterystyka wskazań w spoinach, PN-EN 1713:2002/A1:2005 Badania nieniszczące spoin - Badania ultradźwiękowe - Charakterystyka wskazań w spoinach 28. PN - EN 1714:2002 Badania nieniszczące złączy spawanych - Badanie ultradźwiękowe złączy spawanych, PN-EN 1714:2002/A1:2005 Badania nieniszczące złączy spawanych - Badanie ultradźwiękowe złączy 29. PN-EN 10160:2001 Badanie ultradźwiękowe wyrobów stalowych płaskich grubości równej lub większej niż 6 mm (metoda echa) 30. PN-EN 970:1999 oraz PN-EN 970:1999/Ap1:2003 Spawalnictwo - Badania nieniszczące złączy spawanych - Badania wizualne 31. PN-EN 13018:2004 Badania nieniszczące - Badania wizualne - Zasady ogólne, 32. PN-EN 473:2002 Badania nieniszczące - Kwalifikacja i certyfikacja personelu badań nieniszczących - Zasady ogólne 33. PN -EN 287-1:2007 Egzamin kwalifikacyjny spawaczy - Spawanie - Część 1: Stale 34. PN -EN 1418:2000 Personel spawalniczy -Egzaminowanie operatorów urządzeń spawalniczych oraz nastawiaczy zgrzewania oporowego dla w pełni zmechanizowanego i automatycznego spajania metali 35. PN-EN ISO 14731:2006 Spawalnictwo - Nadzór spawalniczy - Zadania i odpowiedzialność 36. PN-EN ISO :2006 Spawalnictwo - Spawanie metali - Wytyczne doboru wymagań dotyczących jakości i stosowania 37. PN-EN ISO :2006 Spawalnictwo - Spawanie metali - Standardowe wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie 38. PN-EN ISO :2006 Spawalnictwo - Spawanie metali - Podstawowe wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie 39. PN-EN ISO :2007 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali - Instrukcja technologiczna spawania - Część 1: Spawanie łukowe, 40. PN-EN ISO :2005 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali - Instrukcja technologiczna spawania - Część 2: Spawanie gazowe 41. PN-EN ISO :2002 Spawanie i procesy pokrewne - Przygotowanie brzegów do spawania - Część 2: Spawanie stali łukiem krytym 42. PN-91/M Spawalnictwo -Elektrody stalowe otulone do spawania i napawania - Ogólne wymagania i badania 43. PN-EN ISO 2560:2006 Spawalnictwo - Materiały dodatkowe do spawania - Elektrody otulone do ręcznego spawania łukowego stali niestopowych i drobnoziarnistych - Oznaczenie 44. PN-79/E Wyroby z węgli uszlachetnionych -Elektrody spawalnicze 45. PN-EN ISO 17632:2008 Materiały dodatkowe do spawania - Druty proszkowe do spawania łukowego w osłonie i bez osłony gazowej stali niestopowych i drobnoziarnistych - Klasyfikacja 34

36 46. PN-EN ISO 14343:2007 Materiały dodatkowe do spawania - Druty elektrodowe, druty i pręty do spawania łukowego stali nierdzewnych i żaroodpornych - Klasyfikacja 47. PN-EN 12536:2002 Materiały dodatkowe do spawania - Pręty do spawania gazowego stali niestopowych i stali odpornych na pełzanie - Klasyfikacja 48. PN-EN ISO 6847: 2005 Materiały dodatkowe do spawania - Wykonanie stopiwa do analizy składu chemicznego 35

37 Załącznik 1 Wymagania dla przewodowych rur stalowych na podstawie Zarządzenia nr 1/2012 z dnia 20 lutego 2012 roku w sprawie rur przewodowych przeznaczonych do stosowania w warszawskim systemie ciepłowniczym (w.s.c.) 1. W zależności od średnicy nominalnej rurociągu, rury przewodowe stosowane w w.s.c. mają być wykonane ze stali niestopowych, według tabeli 1-1. Tabela 1-1. Średnica nominalna DN DN < DN < 400 DN 400 Proces wytwarzania Gatunek stali Norma przedmiotowa Zgrzewanie elektryczne P235GH Zgrzewanie elektryczne Spawanie łukiem krytym spoina wzdłużna lub spiralna P235TR1 P235TR2 Zgrzewanie elektryczne P235GH Spawanie łukiem krytym spoina wzdłużna lub spiralna P235GH PN-EN :2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych i stopowych zgrzewane elektrycznie z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej PN-EN :2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 1: Rury ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze pokojowej PN-EN :2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych i stopowych zgrzewane elektrycznie z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej PN-EN :2004/A1:2006 Rury stalowe ze szwem do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 5: Rury ze stali niestopowych i stopowych spawane łukiem krytym z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej 2. Dopuszcza się stosowanie rur przewodowych bez szwu ze stali P235GH wg PN-EN A2:2009 Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych - Warunki techniczne dostawy - Część 2: Rury ze stali niestopowych z określonymi własnościami w temperaturze podwyższonej. 3. Średnice i grubości ścianek oraz masy stalowych rur przewodowych mają być zgodne z PN-EN 10220:2005 Rury stalowe bez szwu i ze szwem - Wymiary i masy na jednostkę długości. 4. Tolerancje grubości ścianek rur przewodowych mają być zgodne z normami przedmiotowymi: PN-EN A2:2009, PN-EN :2004/A1:2006, PN-EN :2004/A1:2006 oraz PN-EN :2004/A1: Zalecane grubości ścianek rur stalowych stosowanych w prostych odcinkach rur preizolowanych oraz przeznaczonych do montażu w węzłach cieplnych określono w tabeli 1-2 (kolumny 4, 5). 6. Dopuszcza się inne grubości ścianek w przypadkach uzasadnionych warunkami wytrzymałościowymi, lokalizacyjnymi oraz innymi podlegającymi indywidualnej ocenie na etapie opracowania projektów technicznych. 7. Oznaczenie rur przeznaczonych do budowy rurociągów w.s.c. powinno: zapewniać identyfikowalność pomiędzy wyrobem, a dokumentem kontroli, zawierać: a) wyszczególnienie materiału (powołanie dokumentu, oznaczenie materiału), b) nazwę lub znak producenta, c) stempel przedstawiciela kontroli zgodnie z PN-EN :2005 Rurociągi przemysłowe metalowe - Część 2: Materiały. 36

38 Tabela 1-2. Grubość ścianki rury stalowej g, mm DN < 400 DN 400 DN d z, mm (rury zgrzewane EN 253 (rury spawane łukiem elektrycznie lub spawane krytym ze spoiną spiralną) łukiem krytym) ,3 2,0 2, ,9 2,0 2, ,7 2,3 2, ,4 2,6 2, ,3 2,6 2, ,3 2,9 2, ,1 2,9 2, ,9 3,2 3, ,3 3,6 3, ,7 3,6 3, ,3 4,0 4, ,1 4,5 4, ,0 5,0 5, ,9 5,6 5, ,6 5,6 5, ,4 6,3-6, ,0 6,3-6, ,0 6,3-6, ,0 7,1-7, ,0 8,0-8, ,0 8,8-8, ,0 10,0-10, ,0 11,0-11, ,0 12,5-12, ,0 12,5-14,2 8. Do budowy rurociągów w.s.c. należy stosować rury z ukosowanymi końcami zgodnie z PN-ISO 6761:1996 Rury stalowe - Przygotowanie końców rur i kształtek do spawania. 9. W przypadku: przejścia rurociągu (niepreizolowanego) przez komorę lub podporę stałą, instalacji odwadniających i odpowietrzających w komorach, łuków oraz odgałęzień głównych w rurociągach preizolowanych, miejsc wskazanych przez projektantów s.c. należy zawsze stosować rury o grubościach określonych w tabeli 1-3 (kolumny 3, 4). 10. Rury stalowe muszą posiadać świadectwo odbioru 3.1 wg PN-EN 10204:2006 Wyroby metalowe - Rodzaje dokumentów kontroli. 11. Rury przeznaczone do stosowania w w.s.c mają posiadać poświadczenie badania jakościowego wydane przez Ośrodek Badania Jakości Wyrobów ZETOM Warszawa. 12. W przypadku, gdy uzasadniają to obliczenia statyczne wykonane dla rurociągu, dopuszcza się zastosowanie grubości ścianki rury przewodowej na odgałęzieniach głównych trójników preizolowanych innej niż określona w tabeli 1-3, ale nie mniejszej od minimalnych grubości określonych w tabeli

39 Tabela 1-3. DN d z, mm Grubość ścianki rury stalowej g, mm DN < 400 (rury zgrzewane elektrycznie lub spawane łukiem krytym) DN 400 (rury spawane łukiem krytym ze spoiną spiralną) Zalecana długość sztangi preizolowanej L, m ,3 2, ,9 2, ,7 2, , ,3 3, ,3 3, ,1 3, ,9 3, ,3 4,0-6, ,7 4,0-6, ,3 4,5-6, ,1 5,0-6, ,0 5,6-6, ,9 6,3-6, ,6 6,3-6, ,4-7,1 6, ,0-7,1 6, ,0-7,1 6, ,0-8,0 6, ,0-8,8 6, ,0-10,0 6, ,0-11,0 6, ,0-12,5 6, ,0-14,2 6, ,0-16,0 6, W celu zapewnienia wytrzymałości na ciśnienie wewnętrzne i wytrzymałości na momenty zginające oraz osiowe siły ściskające, trójniki można wzmacniać za pomocą nakładek (płyt). 14. W przypadku, gdy uzasadniają to obliczenia statyczne wykonane dla rurociągu, dopuszcza się zastosowanie grubości ścianki rury przewodowej w łukach preizolowanych innej niż określona w tabeli 1-3. Grubość ścianki łuku w każdym miejscu nie może być mniejsza, niż na prostym odcinku rury przewodowej. 15. Zalecane długości sztang rur preizolowanych wykonanych metodą tradycyjną określono w tabeli W uzasadnionych przypadkach, przy poawaryjnej wymianie odcinków sieci ciepłowniczej, należy stosować rury o grubościach ścianek dostosowanych do grubości ścianek rur łączonych. 17. Łuki stalowe w kształtkach preizolowanych mają być wykonywane metodą: 1) DN 600 gięcia na zimno rur ze szwem wzdłużnym lub rur bezszwowych, gięcia na gorąco rur ze szwem wzdłużnym lub rur bezszwowych. 2) DN > 600 gięcia na gorąco rur ze szwem wzdłużnym, formowania na gorąco z płyt stalowych. 38

40 18. Położenie spoin w łukach musi być zgodne z rysunkiem 1-1. Rysunek

41 Załącznik 2 Wymiary płaszcza osłonowego Zależność pomiędzy DN, d z (mm), D e (mm) oraz e min (mm) przedstawiono w tabeli 2-1. Tabela 2-1. Zależność DN, dz (mm), De (mm) oraz e min(mm) DN d z, mm D e, mm e min, mm 20 26, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 40

42 Załącznik 3 Wymagania i metody badań izolacji z pianki poliuretanowej Wymagania i metody badań dla izolacji z pianki PUR przedstawiono w tabeli 3-1. Tabela 3-1. Wymagania i metody badań dla izolacji ze sztywnej PUR w rurach preizolowanych Lp. Parametr Wymagania Metodyka badań 1. Gęstość pozorna dowolna PN-EN 253:2005 oraz PN-EN ISO 845:2000 Wytrzymałość na ściskanie w 2. PN-EN 253:2009 oraz PN-93/C (idt kierunku promieniowym przy 10% 0,3 ISO 844: 1978) odkształceniu σ 10, MPa 3. Współczynnik przewodzenia ciepła przed starzeniem λ 50, W/mK Współczynnik przewodzenia ciepła po starzeniu λ 50, W/mK 4. Struktura komórkowa 0,029 PN-EN ISO 8497:1999 PN-EN 253:2009 wartość współczynnika przewodzenia ciepła należy podawać wraz z gęstością - izolacji, przeciętną wielkością komórek i składem gazu w komórkach Jednolita, przeciętny wymiar komórek w kierunku promieniowym powinien być mniejszy, niż 0,5 mm PN-EN 253:

43 Załącznik 4 Wymagania i metody badań preizolowanego zespołu rurowego Wymagania i metody badań dla zespołu rurowego przedstawiono w tabeli 4-1. Tabela 4-1. Wymagania i metody badań dla zespołu rurowego LP Własność Wartość Opis badania 1. Końce rury min 150 mm bez izolacji PN-EN 253:2009 oraz przygotowane do PN-ISO 6761:1996 spawania Wytrzymałość na ścinanie przed starzeniem i po starzeniu w kierunku osiowym τ 2. ax, MPa: min 0,12 przy temperaturze rury przewodowej 23 ± 2 C min 0,08 przy temperaturze rury przewodowej 140 C PN-EN 253:2009 Wytrzymałość na ścinanie przed starzeniem i po 3. starzeniu w kierunku stycznym w temperaturze min 0,2 pokojowej τ tan, MPa 4. Odchylenie od współosiowości e, mm (3 14) w zależności od średnicy rury HDPE 42

44 Załącznik 5 Treść Zarządzenia Nr 1/2008 w sprawie udzielania odstępstw w odniesieniu do obowiązujących zasad projektowania i budowy węzłów cieplnych i sieci ciepłowniczej Na podstawie Uchwały nr 39 Zarządu SPEC S.A. z dnia 6 lutego 2008 roku, w związku z opinią Kolegium Technicznego SPEC S.A. zawartą w Protokole z posiedzenia Kolegium Technicznego SPEC S.A. z dnia 8 listopada 2007 roku, zarządza się, co następuje: 1 W odniesieniu do obowiązujących zasad zawartych w Wytycznych projektowania węzłów cieplnych roku udzielam upoważnienia do wydawania odstępstw: 1. na etapie opracowywania i uzgadniania dokumentacji technicznej Kierownikowi Działu Projektowania i Uzgadniania Dokumentacji (ID), 2. na etapie realizacyjnym Zastępcy Dyrektora Zakładu ds. Eksploatacji i Produkcji (ED), w zakresie podległej mu komórki organizacyjnej. 2 W odniesieniu do obowiązujących zasad zawartych w Wytycznych wykonania, montażu, odbioru i eksploatacji rurociągów ciepłowniczych preizolowanych udzielam upoważnienia do wydawania odstępstw: 1. na etapie opracowywania i uzgadniania dokumentacji technicznej Kierownikowi Działu Projektowania i Uzgadniania Dokumentacji (ID), 2. na etapie realizacyjnym Dyrektorowi Pionu Eksploatacji i Produkcji (E). Wystąpienie o odstępstwo, o którym mowa w ust.1, opiniowane jest przez Kierownika Działu Ruchu (ER) oraz Zastępcę Dyrektora Zakładu ds. Eksploatacji i Produkcji (ED), w zakresie podległej mu komórki organizacyjnej. 43

45 Załącznik 6 Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach DN 800, możliwości systemu sygnalizacyjno-alarmowego firmy BRANDES Schematy ułożenia przewodów alarmowych w rurach preizolowanych 800 DN 1000 oraz DN> 1000 przedstawiono na rysunkach 6-1 i Możliwości systemu sygnalizacyjno-alarmowego firmy BRANDES przedstawiono na rysunku 6-3. UłoŜenie przewodów alarmowych w rurze preizolowanej 800 Dn pary przewodów sygnalizacyjno-alarmowych Zasilanie Powrót 800 Dn Dn 1000 Petla 1 zielony Petla 1 zielony zielony zielony zielony zielony Petla 2 Petla 3 Petla 2 Petla 3 Rysunek 6-1. Rozstaw przewodów systemu sygnalizacyjno-alarmowego BRANDES w rurach preizolowanych 1000 DN 800 UłoŜenie przewodów alarmowych w rurze preizolowanej Dn pary przewodów sygnalizacyjno-alarmowych Zasilanie Powrót Dn 1000 Dn 1000 Petla 1 Petla 1 zielony zielony zielony zielony Petla 2 Petla 3 Petla 2 Petla 3 zielony Petla 4 zielony zielony Petla 4 zielony Rysunek 6-2. Rozstaw przewodów systemu sygnalizacyjno-alarmowego BRANDES w rurach preizolowanych DN> opracowane przez Dział Projektowania i Uzgadniania Dokumentacji SPEC S.A. oraz FINPOL ROHR 44

46 POMIARY KONTROLNE NADZÓR + LOKALIZACJA AUTOMATYCZNA pętla czujnikowa tester BS-MH2 * 400 m * NADZÓR CIĄGŁY 220V/5 0Hz < 400 m urządzenie centralne BS V/5 0Hz R S m 220V/50Hz 1000 m urządzenie nadzorujące BS-300 LOKALIZACJA RĘCZNA lokalizator ręczny BS-POK 220V/5 0Hz RS 232 * < 2000 m urządzenie centralne BS m 1000 m 220V/50Hz RS 232 * < 1000 m urządzenie centralne BS m 500 m urządzenie centralne BS-1010 < m = SYSTEM BS-1 220V/50Hz RS 232 zasilacz trasowy BS-1101/1102 BS-1200 BS-1200 BS-1200 BS V 50Hz BS m 500 m 1000 m 1000 m 1000 m 1000 m 500 m 1000 m 1000 m 1000 m Rysunek 6-3. Możliwości systemu BRANDES: BS-MH2 (LH20S) tester ręczny do pomiarów kontrolnych (pętla do 1800 m) BS-300 (LPS-2) nadzór ciągły (pętla do 1000 m) BS-POK (LP10S) lokalizator ręczny (do 1000 m) BS-304 nadzór ciągły i lokalizacja awarii (do 400 m) BS-501 nadzór ciągły i lokalizacja awarii (do 1000 m lub 2 x 500 m) BS-502 nadzór ciągły i lokalizacja awarii (do 2 x 1000 m) 100% 0% 100% przewód czujnikowy przewód powrotny (NiCr 8020) (miedziany) Rysunek 6-4. Pętla pomiarowa na prostym odcinku rurociągu 100% 0% 100% przewód czujnikowy (NiCr 8020) przewód powrotny (miedziany) Rysunek 6.5. Pętla pomiarowa z odgałęzieniem 45

47 Załącznik 7 Średnice odwodnień i odpowietrzeń w zależności od DN rurociągu Średnice odwodnień i odpowietrzeń przedstawiono w tabeli 7-1. Tabela 7-1. Średnice odwodnień i odpowietrzeń wraz z grubościami ścianki zalecane do stosowania w rurociągach w.s.c. 18 Średnica nominalna DN odwodnienia (należy stosować tylko odwodnienia dolne) odpowietrzenia rurociągu grubość ścianki grubość ścianki średnica DN średnica DN g, mm g, mm 32, ,9 15 2, ,9 15 2, ,9 15 2,9 125, ,2 25 2, ,2 25 2,9 250, ,2 25 2, ,2 25 2, ,2 40 3, ,0 40 3, ,0 50 3,2 900, 1000, ,5 50 3, ,5 50 3,2 18 wg uzgodnień z Głównym Specjalistą ds. Spawalnictwa SPEC S.A., w przypadku łączenia rury o grubszej ściance z rurą o cieńszej ściance (na przykład odwodnienie DN65 g = 7,1 mm z rury DN400 g = 6,3 mm) zalecane jest podwójne ukosowanie wg normy PN-ISO 6761:

48 Załącznik 8 Rodzaje osiowych kompensatorów mieszkowych stosowanych w w.s.c. Rysunek 8-1. Pojedynczy mieszkowy kompensator osiowy przeznaczony do montażu w komorze ciepłowniczej Rysunek 8-2. Podwójny mieszkowy kompensator osiowy przeznaczony do montażu w komorze ciepłowniczej Rysunek 8-3. Mieszkowy kompensator osiowy przeznaczony do preizolacji Rysunek 8-4. Kompensator jednorazowy przeznaczony do montażu w rurociągach z podgrzewem wstępnym 47