This copy is for personal use only - distribution prohibited.
|
|
- Maria Maciejewska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Artykuł oryginalny/original research article Wpływ działania doustnych środków antykoncepcyjnych na wybrane parametry układu hemostazy u młodych kobiet z nagłym zaburzeniem czynności układu równowagi The effect of oral contraceptives on selected parameters of homeostasis in young women with sudden balance disorders Joanna Urbaniak, Hanna Zielińska-Bliźniewska, Piotr Pietkiewicz, Jurek Olszewski * Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej, II Katedry Otolaryngologii UM w Łodzi, Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. med. Jurek Olszewski, Poland informacje o artykule Historia artykułu: Otrzymano: Zaakceptowano: Dostępne online: Słowa kluczowe: zawroty głowy antykoncepcja doustna choroba zakrzepowo-zatorowa Keywords: Vertigo Oral contraception Thromboembolic disease Dostępne online journal homepage: abstract Introduction: The aim of the study was to evaluate the correlation between hormonal contraceptives and sex hormones levels as a possible cause of vertigo related to coagulation disorders and fibrinolyse. Material and methods: The study was conducted on 25 female patients aged 23 39, who were treated at the Department of Otolaryngology and Laryngological Oncology, Medical University of Lodz, due to vertigo. The studied patients were divided into 3 groups: I 7 women that used hormonal contraceptives; II 9 women that no used hormonal contraceptives for the last 6 months; III 9 women who never used contraceptives. The methodology included: an otoneurological and audiological examination, blood tests, levels of fibrinogen, D-dimers, APTT, PT, ALAT, ASPAT and BMI, estradiol and progesterone levels. Results: In 16 out of the 25 patients the obtained results diverged from normal sex hormones concentration in serum. In each studied group the relation between sex hormones concentration in serum and coagulation and fibrinolyse parameters was proved. The correlation between an increased concentration progesterone and D-dimers was found. Conclusions: An increased concentration of estrogens in serum may have an additional negative effect on a possibility of a thromboembolic episode. In the female patients interested in oral contraception, the prophylactic exclusion of risk factors for a thromboembolic disease seems to be vital Published by Elsevier Urban & Partner Sp. z o.o. on behalf of Polish Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery Society. * Adres do korespondencji: Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej II Katedry Otolaryngologii UM w Łodzi, ul. Żeromskiego 113, Łódź. Tel.: ; fax: Adres jurek.olszewski@umed.lodz.pl (J. Olszewski) /$ see front matter 2012 Published by Elsevier Urban & Partner Sp. z o.o. on behalf of Polish Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery Society.
2 Wstęp Zawroty głowy i zaburzenia równowagi są subiektywnym objawem zaburzenia czynności całości, bądź części układu równowagi. Stanowią poważny, często bagatelizowany problem zdrowotny. Mogą one być sygnałem zarówno niegroźnych zaburzeń, jak i poważnej, zagrażającej życiu choroby pacjenta. Konieczna jest szybka i dokładna diagnostyka przyczyn zawrotów, co nieraz jest trudnym problemem medycznym. Główną przyczyną zawrotów głowy są zaburzenia związane z uchem wewnętrznym, które stanowią około 50%. Szacuje się, że u 23,9% pacjentów nie udaje się ustalić rozpoznania [1 3]. Od ponad 50 lat jest dostępna w aptekach dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna. Stała się ona najbardziej uniwersalną metodą antykoncepcyjną, zawdzięcza to wysokiej skuteczności (wskaźnik Pearla ok. 0,5%), pełnej odwracalności działania oraz wysokiej akceptowalności przez kobiety [4]. Obecnie ocenia się, że ok. 100 mln kobiet jest w trakcie przyjmowania dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej. Najczęstszą przyczyną rezygnacji z tego rodzaju antykoncepcji jest pojawienie się objawów niepożądanych, a najczęstszym skutkiem ubocznym są zaburzenia w układzie hemostazy, co wiąże się z występowaniem epizodów zakrzepowo- -zatorowych. Do czynników addycyjnych ryzyka rozwinięcia choroby zakrzepowo-zatorowej zalicza się palenie tytoniu, nieunormowane ciśnienie tętnicze, otyłość i wiek powyżej 35. roku życia [5]. Wykazano, że doustne leki antykoncepcyjne wywierają wpływ na poziom niemal każdego białka układu krzepnięcia [6, 7]. Ponieważ wszystkie składowe układu krzepnięcia i fibrynolizy współistnieją w delikatnej równowadze, nawet najmniejsze wahanie poziomu białek biorących udział w procesie krzepnięcia może wiązać się z uruchomieniem całej kaskady. Wielokrotnie w przeprowadzanych badaniach udowodniono, że doustne tabletki antykoncepcyjne, w zależności od generacji leku i użytej w nich składowej progesteronowej, zwiększają poziom fibrynogenu, protrombiny, czynników krzepnięcia VII, VIII i X, a zmniejszają poziom czynnika V, antytrombiny, stężenie i aktywność inhibitora szlaku czynnika tkankowego (TFPI) [8 10]. Ponadto dowiedziono, że z większym ryzykiem powstania choroby zakrzepowo-zatorowej wiąże się przyjmowanie doustnych leków antykoncepcyjnych III generacji niż starszej II generacji [11, 12]. Celem pracy była ocena wpływu działania doustnych środków antykoncepcyjnych na wybrane parametry układu hemostazy u młodych kobiet z nagłym zaburzeniem czynności układu równowagi. Materiał i metody Spośród kobiet leczonych w Klinice Laryngologii i Onkologii Laryngologicznej USK im. WAM w Łodzi w okresie , z powodu nagłych zawrotów głowy, badaniami objęto grupę 25 kobiet w wieku lat (średnia 30 0,5 roku), które podzielono na 3 grupy: I pacjentki przyjmujące hormonalne leki antykoncepcyjne 7 osób, II pacjentki, które przestały przyjmować hormonalne leki antykoncepcyjne w ciągu ostatniego pół roku 9 osób, III pacjentki niestosujące antykoncepcji 9 osób. U wszystkich chorych przeprowadzono szczegółowy wywiad chorobowy, wywiad ginekologiczny z naciskiem na informacje dotyczące przyjmowania doustnych leków antykoncepcyjnych, zaburzeń hormonalnych oraz zaburzeń miesiączkowania. Na podstawie wywiadu chorobowego wykluczono u epizody zakrzepowo-zatorowe w przeszłości oraz choroby nowotworowe. Wykonano pomiar BMI, badanie otoneurologiczne, pełne badanie audiologiczne, na które składała się: audiometria tonalna progowa, słowna, tympanometria oraz BERA. Badania laboratoryjne obejmowały: poziom cholesterolu, glukozy, lipidogram, morfologię, Alat i Aspat (celem wykluczenia chorób wątroby jako przyczyny zaburzeń układu krzepnięcia). Następnie u każdej chorej wykonywano RTG kręgosłupa szyjnego spoczynkowe i czynnościowe. Badanie otoneurologiczne obejmowało próby statyczno- -dynamiczne (Romberga, Unterbergera, Romberga i Foya) oraz badanie VNG. Na badanie wideonystalmograficzne składała się rejestracja: śledzenia ciągłego, śledzenia kaskadowego oraz oczopląsu wywołanego bodźcem położeniowym, określanego w pięciu pozycjach wg Nylena, oczopląsu wywołanego bodźcem kinetycznym za pomocą fotela wahadłowego, oczopląsu wywołanego bodźcem termicznym w teście dwukalorycznym wg Fitzgeralda i Hallpike'a. Szczegółowo wykonana diagnostyka zawrotów głowy miała za zadanie wykluczenie innych możliwych ich przyczyn. Stąd też w celu pośredniego potwierdzenia ewentualnej przyczyny zakrzepowo-zatorowej u kobiet oznaczano stężenie w surowicy krwi: D-dimer, fibrynogenu, INR, APTT, PT (celem oceny zaburzeń w układzie krzepnięcia) oraz poziom estrogenów i progesteronu. W wynikach stężenia hormonów płciowych w surowicy krwi uwzględniano różnicę wartości w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Otrzymane wyniki badań poddano analizie statystycznej za pomocą testu x 2 (ze względu na małą liczbę kobiet), przyjmując poziom istotności p < 0,05. Wyniki badań U zawroty głowy (Tab. I) miały charakter ośrodkowy, w grupie I 4/7 przypadków, w grupie II 5/9 przypadków i w grupie III 5/9 przypadków oraz mieszany, odpowiednio w 3/7 przypadków, 3/5 przypadków i 4/9 przypadków. Zawroty głowy o charakterze obwodowym zanotowano tylko w 1 przypadku w grupie II, w której kobiety w ciągu ostatniego pół roku zrezygnowały z przyjmowania doustnej antykoncepcji. Po uwzględnieniu fazy cyklu miesiączkowego nieprawidłowe stężenia progesteronu w surowicy krwi stwierdzono (Tab. II): w grupie I u 2/7, w grupie II u 3/9 i w grupie III u 3/9, natomiast nieprawidłowe stężenie estradiolu w surowicy krwi
3 Tabela I Ocena charakteru zawrotów głowy w poszczególnych grupach Table I The evaluation of vertigo type in particular groups of the studied patients Tabela II Ocena wyników stężenia hormonów płciowych w surowicy krwi u Table II The evaluation of the results of sex hormones concentration in serum of the studied patients Progesteron w poszczególnych grupach przedstawiało się następująco: wgrupiei u 6/7, w grupie II u 2/9 i w grupie III u 3/9. Najczęściej odstępstwa od normy w stężeniu hormonów płciowych w surowicy krwi wykazano dla grupy I w odniesieniu do estradiolu. Ogółem u 32% stwierdzono zaburzenia stężenia progesteronu w surowicy krwi, a u 44% zaburzenia dotyczyły stężenia estradiolu. Częściej odchylenia od normy dla parametrów oceniających układ krzepnięcia i fibrynolizy uzyskano u z grupy III (Tab. III). Stężenie D-dimerów w surowicy krwi było nieprawidłowe u 6/25 i najczęściej jego zaburzenie dotyczyło grupy III (3/9 ), natomiast nieprawidłowe stężenie fibrynogenu w surowicy krwi występowało jedynie u 1 pacjentki z grupy III. Analizując czynniki ryzyka wpływające na rozwinięcie się choroby zakrzepowo-zatorowej, takie jak palenie papierosów i wiek, stwierdzono (Tab. IV), że nałóg palenia dotyczył 2 będących w trakcie doustnej antykoncepcji hormonalnej (grupa I), natomiast w wieku powyżej 35 lat najwięcej było (6/9) nigdy niestosujących antykoncepcji doustnej (grupa III). Wykazano zależność pomiędzy stężeniem hormonów płciowych w surowicy krwi u a parametrami oceniającymi układ krzepnięcia i fibrynolizy (Tab. V). Stwierdzono znamienną statystycznie (p < 0,05) korelację pomiędzy nieprawidłowym stężeniem progesteronu w surowicy krwi a podwyższonym ponad normę steżeniem D-dimerów u 2/8. Nieprawidłowe stężenie estradiolu w surowicy krwi i podwyższone stężenie D-dimerów wykazano u 2/11. Omówienie Estradiol Prawidłowy Nieprawidłowy Prawidłowy Nieprawidłowy I , , , ,71 II , , , ,22 III , , , ,33 Ogółem , , , ,00 Jak wynika z dostępnych publikacji, doustne środki antykoncepcyjne zwiększają ryzyko powstania epizodów zakrzepowo-zatorowych pod postacią udaru niedokrwiennego bądź zawału mięśnia sercowego, a głównym czynnikiem odpowiedzialnym za powstanie zakrzepów jest stężenie komponenty estrogenowej w tabletce. W ostatnich publikacjach mówi się o kompleksie estrogenowo-progesteronowym zwiększającym ryzyko zakrzepów i zatorów [8, 13]. W badaniach własnych stwierdzono nieprawidłowe stężenie estradiolu w surowicy krwi u 44%, co może być przyczyną aktywacji kaskady krzepnięcia. Zawroty głowy ujawniające się u mogą być przyczyną niedrożności jednego z odgałęzień tętnicy podstawnej, powodującej niedokrwienie ośrodkowej bądź obwodowej części układu równowagi. U 24% kobiet (1/7 w grupie I, 2/9 w grupie II oraz 3/9 w grupie III) wykryto podwyższone stężenie w surowicy krwi D-dimerów, powstających w procesie degradacji fibryny przez plazminę, Tabela III Ocena wyników stężenia parametrów układu krzepnięcia w surowicy krwi u Table III The evaluation of the results of coagulation parameters concentration in serum of the studied patients 27 Fibrynogen Charakter zawrotów głowy Ośrodkowy Mieszany Obwodowy n % n % n % I , , II , , ,11 III , , D-dimery I , , ,29 II , , ,22 III , , , ,33 Ogółem , , , ,00
4 Tabela IV Ocena czynników ryzyka wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej u Table IV The evaluation of the risk factors for a thromboembolic disease in the studied patients Fibrynogen co potwierdzałoby wcześniejszą aktywację układu krzepnięcia. Zwiększony poziom D-dimerów jest pośrednim dowodem wcześniejszej aktywacji układu krzepnięcia i fibrynolizy. Prawdopodobnie przyczyną podwyższenia D-dimerów w grupie III (kobiety niestosujące antykoncepcji) były inne przyczyny. Największe ryzyko powstania epizodu zakrzepowo-zatorowego istnieje w pierwszym roku kuracji. Jest to spowodowane ujawnieniem się w pierwszych miesiącach przyjmowania antykoncepcji doustnej dodatkowych czynników ryzyka zakrzepicy, takich jak: oporność na naturalne antykoagulanty, czynnik V Leiden, brak naturalnych czynników antykrzepliwych, zmniejszony poziom lub aktywność białka S lub C, palenie papierosów, otyłość, wiek > 35. r.ż. i wiele innych [10, 14]. Kobietymające te zaburzenia jako izolowane, bez dodatkowych czynników ryzyka, nie wykazują większej zapadalności na chorobę zakrzepowo-zatorową. Wrazzpoczątkiem przyjmowania antykoncepcji doustnej kumulują się czynniki ryzyka i dochodzi do incydentu zakrzepowo- -zatorowego. Stąd konieczność wykonania stosownych badań przed włączeniem leków antykoncepcyjnych u nowych. Podczas przyjmowania antykoncepcji doustnej prawidłowy poziom niemal wszystkich białek układu krzepnięcia zostaje zaburzony. Nawet nieduże odstępstwo od normy jednego białka układu krzepnięcia zaburza delikatną równowagę imoże powodować uruchomienie całej kaskady układu krzepnięcia i fibrynolizy [6 10]. Janczewski i wsp. [15] w swoich badaniach wykazali negatywny wpływ komponenty progesteronowej na układ równowagi. Z kolei Orendorz-Frączkowska i wsp. [16] stwierdzili, że u kobiet w okresie menopauzy występuje spadek estradiolu, wzrost stężenia hormonów LH i FSH, co ma wpływ na występowanie zawrotów głowy, głównie pochodzenia ośrodkowego. Uzyskane wyniki własne wymagają potwierdzenia na większym materiale klinicznym, co będzie realizowane w ramach uzyskanego grantu KBN. Wnioski 1. W badanym materiale wykazano zależność statystyczną pomiędzy nieprawidłowym stężeniem progesteronu w surowicy krwi a podwyższonym stężeniem D-dimerów u młodych kobiet z nagłym zaburzeniem czynności układu równowagi. 2. Zwiększone stężenie estrogenów w surowicy krwi może dodatkowo negatywnie wpływać na możliwość pojawienia się epizodu zakrzepowo-zatorowego. 3. Konieczne wydaje się być wykluczenie istniejących czynników ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej u zainteresowanych włączeniem doustnych leków antykoncepcyjnych, jako postępowanie profilaktyczne. Finasowanie/Financial support D-dimery I , , , ,58 II , , , ,44 III , , , ,67 Ogółem , , , ,00 Tabela V Ocena zależności pomiędzy wynikami stężenia hormonów płciowych a fibrynogenem i D-dimerami u Table V The evaluation of the correlation between the results of sex hormones concentration and fibrinogen and D-dimers concentration in the studied patients Progesteron Estradiol Hormony płciowe Liczebność D-dimery Fibrynogen n % Norma 17 68, , , ,12 1 5,88 Nieprawidłowy 8 32, , , , Norma 14 56, , , ,86 1 7,14 Nieprawidłowy 11 44, , , ,91 1 9,10 Praca wykonana w ramach grantu KBN nr / / Wkład autorów/authors contribution JU główny badacz, udział w przygotowaniu, prowadzeniu i opracowaniu wyników badań. HZ-B udział w zebraniu piśmiennictwa. PP przygotowanie piśmiennictwa i streszczenia w języku angielskim. JO koncepcja pracy, udział w kierowaniu badaniem i odpowiedzialny za przygotowanie ostatecznej wersji pracy do druku.
5 Konflikt interesu/conflict of interest Nie występuje. Etyka/Ethics Treści przedstawione w artykule są zgodne z zasadami Deklaracji Helsińskiej, dyrektywami EU oraz ujednoliconymi wymaganiami dla czasopism biomedycznych. Badania własne zostały przeprowadzone zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Klinicznej i zaakceptowane przez lokalną Komisję Bioetyki, a ich uczestnicy wyrazili pisemną zgodę na udział. pismiennictwo/references [1] Tacikowska G, Kubiczek-Jagielska M. Schemat postępowania terapeutycznego w zawrotach głowy. Warszawa: Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu; [2] Kubiczek-Jagielska M, Tacikowska G. Diagnostyka i leczenie zawrotów głowy. Warszawa: Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu; [3] Pierchała K. Analiza przyczyn zawrotów głowy i zaburzeń równowagi na materiale Pracowni Elektronystagmografii Kliniki Otolaryngologii Akademii Medycznej w Warszawie w latach Biblioteczka Prospera Meniere'a 1998; 2(1 2):7 57. [4] Szamatowicz M. Hormonalna dwuskładnikowa antykoncepcja dlaczego, kiedy, jak? Ginekol Położ 2008;7: [5] Rosendaal FR. Venous thrombosis, multicausal disease. Lancet 1999;353: [6] Johnson JV, Lowell J, Badger GJ, Rosing J, Tchaikovski S, Cushman M. Effects of oral and transdermal hormonal contraception on vascular risk markers: a randomized controlled trial. Obstet Gynecol 2008;111: [7] Middeldrop S, Meijers JC, van den Ende AE, van Enk A, Bouma BN, Tans G, et al. Effect on coagulation of levonogestrel- and desogestrel-containing low dose oral contraceptives: a cross over study. Thromb Haemost 2000;84:4 8. [8] Tchaikovski SN, Rosing J. Mechanisms of estrogen-induced venous thromboembolism. Thromb Research 2010; 126:5 11. [9] Olivieri O, Friso S, Manzato F, et al. Resistance to activated protein C in healthy women talking oraz contraceptives. Br J Hematol 1995;91: [10] Koenen RR, Christella M, Thomassen LG, Guella A, Bernardi F, Lunghi B, et al. Effect of oral contraceptives on the anticoagulant activity of protein S In plasma. Thromb Haemost 2005;93: [11] Herings RM, Urquhart J, Leufkens HG. Venous thromboembolism among new users of different oral contraceptives. Lancet 1999;354: [12] De Jong-van den Ber L, Tobi H, Bijker B, van den Berg P. Influence of the third generation pill controversy on prescriptions for oral contraceptives among first time users: population based study. BMJ 2003;326: [13] Odlind V, Milsom I, Person I, Victor A. Can changes In sex hormone binding globuline predict the risk of venous thromboembolism with combined oral contraceptive pills? Acta Obstet Gynecol Scand 2002;81: [14] Flynn ME, Ledger WL. The pros and cons of the oral contraceptive pill. Curr Obstet Gynaecol 2000; 10: [15] Janczewski G, Goździk-Żołnierkiewicz T, Krauze A. Ototoksyczność leków. Wiad Lek 1995;48: [16] Orendorz-Frączkowska K, Pośpiech L, Gawron W, Jędrzejuk D. Zawroty głowy u kobiet w okresie menopauzy. Otolaryngol Pol 2004;58:
otolaryngologia polska 67 (2013) journal homepage:
otolaryngologia polska 67 (2013) 25 29 Dostępne online www.sciencedirect.com journal homepage: www.elsevier.com/locate/otpol Artykuł oryginalny/original research article Wpływ działania doustnych środków
Bardziej szczegółowoDoustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi Żylna choroba zakrzepowozatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny
Bardziej szczegółowoWnioski naukowe i podstawy do tych wniosków
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu oraz szczegółowe wyjaśnienie różnic w stosunku do zalecenia PRAC 296 Wnioski naukowe i podstawy do tych wniosków CHMP
Bardziej szczegółowoROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII
Dominik Bień ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH BADANIA WYKONANO W KLINICE OTORYNOLARYNGOLOGII
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoWpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem Lek. med. Bogumił Ramotowski Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski Promotor pracy Prof. dr
Bardziej szczegółowoZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ I IMMUNOLOGII KLINICZNEJ WIEKU ROZOJOWEGO AM W WARSZAWIE.
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ I IMMUNOLOGII KLINICZNEJ WIEKU ROZOJOWEGO AKADEMII MEDYCZNEJ W WARSZAWIE. ZAKŁAD DIAGNOSTYKI LABORATOTORYJNEJ WYDZIAŁU NAUKI O ZDROWIU AKADEMII MEDYCZNEJ W WARSZAWIE Przykładowe
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 20 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej produktów leczniczych zawierających lewonorgestrel
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoWYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoPrzedmowa 11 Bożydar Latkowski Antoni Prusiński. Wprowadzenie 12 Antoni Prusiński. Część I. Wybrane problemy otoneurologii 21
Spis treści Przedmowa 11 Wprowadzenie 12 Część I. Wybrane problemy otoneurologii 21 1. ABC anatomii i fizjologii narządu przedsionkowego jako obwodowego receptora układu równowagi 22 2. Badanie otoneurologiczne
Bardziej szczegółowoDesogestrel SUBSTANCJE CZYNNE. Grupa farmakoterapeutyczna: progestageny i estrogeny, produkty złożone. GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC)
SUBSTANCJE CZYNNE Desogestrel GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) Grupa farmakoterapeutyczna: progestageny i estrogeny, produkty złożone. Kod ATC: G03AC09 PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoEpidemiologia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi - analiza retrospektywna
Audiofonologia Tom XIII 1998 Katarzyna Pierchala, Grzegorz Janczewski Klinika Otolaryngologij Akademii Medycznej w Warszawie Antoni Grzanka Instytut Podstaw Elektroniki Politechniki Warszawskiej Epidemiologia
Bardziej szczegółowoPowikłania zakrzepowo-zatorowe w antykoncepcji hormonalnej. Czy i jak możemy zapobiegać
ZAGADNIENIA ENDOKRYNOLOGII GINEKOLOGICZNEJ Powikłania zakrzepowo-zatorowe w antykoncepcji hormonalnej. Czy i jak możemy zapobiegać Tomasz Pertyński 1, Grzegorz Stachowiak 2, Ludomir Stefańczyk 3 1 Wojewódzki
Bardziej szczegółowoGrant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy Kryterium Dane (jakie) Dane (źródło) Reguła Moduł wiek wiek pacjent/osoba > 18 lat (włączająca) kliniczne
Bardziej szczegółowoJustyna Kinga Stępkowska
Warszawski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauki o Zdrowiu Justyna Kinga Stępkowska Ilościowa ocena wybranych antygenów nowotworowych u zdrowych kobiet stosujących dwuskładnikową antykoncepcję hormonalną
Bardziej szczegółowoStany nadkrzepliwości (trombofilie)
Stany nadkrzepliwości (trombofilie) DEFINICJA I ETIOPATOGENEZA Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do zakrzepicy żylnej lub (rzadko) tętniczej, związana z nieprawidłowościami hematologicznymi.
Bardziej szczegółowoLECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2
załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Bardziej szczegółowou Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych
1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoŻylna choroba zakrzepowo-zatorowa w świetle nowych badań
Krystyna Zawilska Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa w świetle nowych badań U jakich pacjentów warto diagnozować wrodzoną trombofilię? Trombofilią nazywamy wrodzone lub nabyte zaburzenia mechanizmu hemostazy
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Profilaktyka i terapia krwawień u dzieci z hemofilią A i B.
Załącznik nr do zarządzenia Nr./2008/DGL Prezesa NFZ Nazwa programu: PROFILAKTYKA I TERAPIA KRWAWIEŃ U DZIECI Z HEMOFILIĄ A I B. ICD- 10 D 66 Dziedziczny niedobór czynnika VIII D 67 Dziedziczny niedobór
Bardziej szczegółowoWskazania do diagnostyki w kierunku trombofilii
Wskazania do diagnostyki w kierunku trombofilii dr n. med. Agnieszka Padjas II Katedra Chorób Wewnętrznych, Klinika Alergii i Immunologii Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum Co to jest trombofilia?
Bardziej szczegółowoWybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist
Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist (IF-4) Dr n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Warszawa
Bardziej szczegółowoScienceDirect. journal homepage: Sudden hearing loss as a symptom of vestibular schwannoma
polski przeglą d otorynolaryngologiczny 2 (2013) 189 193 Dostępne online www.sciencedirect.com ScienceDirect journal homepage: www.elsevier.com/locate/ppotor Artykuł oryginalny/original research article
Bardziej szczegółowoWARIANTY POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBRNY ZŁOTY PLATYNOWY
RODZAJ ŚWIADCZENIA: WARIANTY POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBRNY ZŁOTY PLATYNOWY 24h Infolinia Medyczna Podstawowe Informacje Medyczne Koordynacja Leczenia Na Terenie Kraju Serwis SMS Potwierdzenie Terminu
Bardziej szczegółowoZaburzenia lipidowe u pacjentów z zawrotami głowy Lipid disorders in patients with vertigo
Artykuł redakcyjny Aktualn Neurol 2012, 12 (3), p. 143 148 Hanna Zielińska-Bliźniewska, Joanna Urbaniak, Anna Jałocha-Kaczka, Joanna Michalska, Jurek Olszewski Received: 18.10.2012 Accepted: 09.11.2012
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z łagodną postacią choroby Alzheimera oraz trudności z funkcjonowaniem psychicznym Jest to podsumowanie badania klinicznego
Bardziej szczegółowoHemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010
HemoRec in Poland Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010 Institute of Biostatistics and Analyses. Masaryk University. Brno Participating
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoPAKIET POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBNY ZŁOTY PLATYNOWY BURSZTYNOWY
PAKIET POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBNY ZŁOTY PLATYNOWY BURSZTYNOWY INDYWIDUALNY 65zł/mies. 80zł/mies. 120zł/mies. 200zł/mies. 300zł/mies. 65zł/mies. PARTNERSKI 130zł/mies. 160zł/mies. 240zł/mies. 400zł/mies.
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności leczenia chorych z zawrotami głowy typu mieszanego za pomocą rehabilitacji ruchowej
otolaryngologia polska 66 (2012) 337 341 Doste pne online www.sciencedirect.com journal homepage: www.elsevier.com/locate/otpol Artykuł oryginalny/original research article Ocena skuteczności leczenia
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Artykuł oryginalny/original research article Anomalie anatomiczne tętnic doczaszkowych u chorych z zawrotami głowy i zaburzeniami słuchu Anatomical anomalies of the vertebral and carotid arteries in patients
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoUkład krzepnięcia a znieczulenia przewodowe
Układ krzepnięcia a znieczulenia przewodowe We wszystkich obecnie dyscyplinach zabiegowych obowiązuje standard profilaktyki przeciwzakrzepowej z zastosowaniem heparyn (zwłaszcza drobnocząsteczkowych).
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowo3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński
VERTIGOPROFIL VOL. 3/Nr 3(11)/2009 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz 2 XXXVI Międzynarodowy Kongres Towarzystwa Neurootologicznego
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY POMPEGO (ICD-10 E 74.0)
Załącznik B.22. LECZENIE CHOROBY POMPEGO (ICD-10 E 74.0) WIADCZENIOBIORCY Kwalifikacji świadczeniobiorców do terapii dokonuje Zespół Koordynacyjny ds. Chorób Ultrarzadkich powoływany przez Prezesa Narodowego
Bardziej szczegółowoPostępowanie z chorym przed i po implantacji leczonym doustnymi lekami p-zakrzepowymi
Postępowanie z chorym przed i po implantacji leczonym doustnymi lekami p-zakrzepowymi Dr hab.n.med.barbara Małecka Krakowski Szpital Specjalistyczny im.jana Pawła II 1 1. Leczenie przeciwzakrzepowe wiąże
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoTransdermalne systemy hormonalne
Transdermalne systemy hormonalne Gdańsk 2014 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Olga Strzelec Korekta: Teresa Moroz Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Tomasz Kowalewski Seria wydawnicza
Bardziej szczegółowoLP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa przedłużonego APTT
Maria Podolak-Dawidziak Diagnostyka różnicowa przedłużonego APTT Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku AM, Wrocław Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji APTT czas
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Zapobieganie krwawieniom u dzieci z hemofilią A i B.
załącznik nr 5 do zarządzenia 45/2008/DGL z dnia 7 lipca 2008 r. załącznik nr 33 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: ZAPOBIEGANIE KRWAWIENIOM U DZIECI Z
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia rodzinna - co warto wiedzieć
I Katedra i Klinika Kardiologii Gdański Uniwersytet Medyczny Hipercholesterolemia rodzinna - co warto wiedzieć Dlaczego to takie ważne? Marcin Gruchała Czynniki ryzyka zawału serca 15 152 osób z pierwszym
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoW Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ:
W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ: "Profilaktyka raka szyjki macicy"- dla wszystkich Pań w wieku 25-59 lat, które nie miały
Bardziej szczegółowoTen poradnik dla Pacjentki może być rozpowszechniany wyłącznie przez lekarzy dla kobiet, którym ginekolog przepisał tabletki antykoncepcyjne Naraya
Ten poradnik dla Pacjentki może być rozpowszechniany wyłącznie przez lekarzy dla kobiet, którym ginekolog przepisał tabletki antykoncepcyjne Naraya Plus. SZANOWNA PANI Pani lekarz ginekolog przepisał Pani
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL) 10 Marca 2014, Kraków HEAL reprezentuje interesy Ponad 65 organizacji członkowskich
Bardziej szczegółowoSezon pylenia roślin w Polsce w 2016 roku
Sezon pylenia roślin w Polsce w 2016 roku dr n. med. Piotr Rapiejko 1 dr n. med. Agnieszka Lipiec 2 dr hab. Małgorzata Puc 3 dr Małgorzata Malkiewicz 4 dr hab. n. med. Ewa Świebocka 6 dr n. med. Grzegorz
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoANTYKONCEPCJA DORAŹNA OCTAN ULIPRYSTALU Stanisław Radowicki Konsultant Krajowy w dziedzinie położnictwa i ginekologii Warszawa 24 lutego 2015 r. Fizjologia cyklu miesiączkowego Okno płodności Cykl miesiączkowy
Bardziej szczegółowoEDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Bardziej szczegółowoDIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK
KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy doktorskiej lek. Agaty Pala-Sadzy. Przedstawiona mi do oceny praca doktorska dr Agaty Pala - Sadzy przeprowadzona
KATEDRA I KLINIKA OTOLARYNGOLOGII WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO 02-097 Warszawa, ul. Banacha la tel. 599 25 21 tel. / fax. 599 25 23 e mail: otolaryngology@wum.edu.pl Kierownik Katedry i Kliniki:
Bardziej szczegółowoMetotreksat - mity i fakty. Co o stosowaniu tego leku mówią badania środa, 02 lipca :47
Metotreksat - podstawowy lek stosowany zgodnie z zaleceniami EULAR w pierwszej linii leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) - nie posiada ulotki przygotowanej dla pacjentów reumatoidalnych. Część
Bardziej szczegółowoNowe doustne antykoagulanty. okiem diagnosty laboratoryjnego.
Nowe doustne antykoagulanty okiem diagnosty laboratoryjnego. Paweł Kozłowski Laboratorium Centralne Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej Warszawski Uniwersytet
Bardziej szczegółowoTab.1. Charakterystyka materiału do badań w Pracowni Hemostazy LDH
LABORATORIUM DIAGNOSTYKI HEMATOLOGICZNEJ Pracownia Hemostazy ul. Szamarzewskiego 82/84, 60-569 Poznań tel. 61 854 9576, 61854 9599 Kierownik: dr hab. n. med. Maria Kozłowska-Skrzypczak prof. UM Tab.1.
Bardziej szczegółowoUdary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoDiagnostyka audiologiczna
SYLLABUS + PROGRAM ZAJĘĆ I semestr rok akademicki 2017/2018 A. Ogólny opis : Nazwa pola Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Komentarz Diagnostyka audiologiczna Jednostka oferująca przedmiot Audiology
Bardziej szczegółowoKarolinaPiotrowska.com
LISTA BADAŃ ZADBAJ O SWOJE LIBIDO AKADEMIA SEKSUALNEJ MAMY KarolinaPiotrowska.com Witaj, nazywam się Karolina Piotrowska i jestem psychologiem specjalizującym się w pracy z zaburzeniami seksuologicznymi.
Bardziej szczegółowoKrzysztof Błecha Specjalistyczny gabinet lekarski rehabilitacji i chorób wewnętrznych w Żywcu.
Krzysztof Błecha Specjalistyczny gabinet lekarski rehabilitacji i chorób wewnętrznych w Żywcu. Dyslordoza szyjna a zaburzenia neurowegetatywne Dyslordoza of neck and neurovegetative disorders Słowa kluczowe:
Bardziej szczegółowoPAKIETY PROFILAKTYCZNE DLA KOBIET
Medyczne Laboratorium Diagnostyczne Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie PAKIETY PROFILAKTYCZNE DLA KOBIET Zainwestuj w siebie - zadbaj o swoje zdrowie Pakiet podstawowy 76,00 zł morfologia krwi
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 111/2013 z dnia 26 sierpnia 2013 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Zoladex,
Bardziej szczegółowoNFZ. 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości
NFZ 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości Weryfikacja założeń modelu opieki koordynowanej POZ. Skoncentrowanie działań zespołu
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA SCHORZEŃ TARCZYCY NA PODSTAWIE STĘŻENIA SELENU W SUROWICY KRWI.
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 3, 563-567 WOJCIECH DEJNEKA, KRZYSZTOF SWORCZAK 1, ŁUKASZ OBOŁOŃCZAK 1, JERZY ŁUKASIAK KLASYFIKACJA SCHORZEŃ TARCZYCY NA PODSTAWIE STĘŻENIA SELENU W SUROWICY KRWI. CLASSIFICATION
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoPodsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu Seasonique
VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu Seasonique Omówienie rozpowszechnienia choroby Antykoncepcja służy do kontrolowania płodności, natomiast niektóre metody antykoncepcji
Bardziej szczegółowo