Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej

Transkrypt

1 Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP.III Protokół z kontroli kompleksowej w Środowiskowym Domu Samopomocy (ŚDS) w Bochni, przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie: Teresę Łochmańczyk - starszego inspektora, Elżbietę Nowak starszego inspektora wojewódzkiego. Kontrolę przeprowadzono 18 marca 2011 roku, na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586), rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 roku w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) oraz na podstawie upoważnienia nr WP.III z 09 marca 2011 roku wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Przedmiot i zakres kontroli objął funkcjonowanie placówki, kwalifikacje kadry oraz wykorzystanie miejsc. Ilekroć w dalszej części protokołu jest mowa o: - ŚDS należy przez to rozumieć Środowiskowy Dom Samopomocy w Bochni, ul. Karolina 14 F, - ustawie o pomocy społecznej należy przez to rozumieć ustawę z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zm.), - rozporządzeniu należy przez to rozumieć rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Organizacja pracy i funkcjonowanie placówki. Środowiskowy Dom Samopomocy (ŚDS) w Bochni jest ośrodkiem wsparcia, przeznaczonym dla 28 osób przewlekle psychicznie chorych oraz osób upośledzonych umysłowo (typ AB). Placówka jest jednostką organizacyjną Powiatu Bocheńskiego powołaną do realizacji zadania zleconego przez administrację rządową w ramach pomocy społecznej. Podstawę działalności, cel i przedmiot działania, ramowe zasady organizacji i zarządzanie określa Statut Środowiskowego Domu Samopomocy w Bochni. Zadania i organizację wewnętrzną ŚDS określa Regulamin Organizacyjny ŚDS będący załącznikiem do Uchwały Nr 673/03 Zarządu Powiatu w Bochni z dnia 8 września 2006 roku. W czasie kontroli placówkę reprezentowała Pani Dyrektor Barbara Hałas. Osoba kierująca ŚDS posiada wykształcenie wyższe, ukończone studia podyplomowe w zakresie pomocy społecznej (Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny), oraz specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej (Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno- Społeczny), legitymuje się 14 letnim stażem pracy w Środowiskowym Domu Samopomocy. Pani Hałas zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w wymiarze ¼ etatu. Pani Dyrektor spełnia wymagania kwalifikacyjne na zajmowanym stanowisku, określone w art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Doprecyzowaniem szczególnych wymagań w stosunku do osoby kierującej ŚDS jest zapis 9 ust. 1. rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy, który stanowi, iż Kierownik domu jest obowiązany posiadać wykształcenie wyższe na kierunku mającym zastosowanie przy świadczeniu usług w domu oraz co najmniej półroczny staż pracy na stanowisku, na którym miał bezpośredni kontakt z osobami z zaburzeniami psychicznymi. 1

2 Ponadto, treść 27 cytowanego rozporządzenia: Osoby zatrudnione na stanowisku kierownika domu w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, niespełniające wymaganych kwalifikacji w zakresie wykształcenia, o których mowa w 9 ust. 1, mogą być nadal zatrudnione na tym stanowisku. Zgodnie z zapisem 4 Statutu celem Domu jest stworzenie, osobom zakwalifikowanym, systemu oparcia społecznego poprzez zaspokajanie ich potrzeb bytowych, edukacyjnych, społecznych, ukierunkowanych na podtrzymanie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia. Zakres i poziom świadczeń Domu jest dostosowany do indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających. Do podstawowych zadań ŚDS należy: 1/ organizacja całokształtu spraw związanych z życiem osób niepełnosprawnych w środowisku zamieszkania, 2/ prowadzenie rehabilitacji społecznej i zawodowej rozumianej jako zespół działań zmierzających do osiągnięcia przez użytkowników poprawy jakości życia, samodzielnego funkcjonowania oraz powstrzymania postępującej regresji, 3/ reprezentowanie interesów niepełnosprawnych w społeczności lokalnej oraz przeciwdziałanie społecznej rekompensacji, 4/ dążenie do pełnej integracji społecznej osób niepełnosprawnych poprzez aktywne uczestnictwo w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do ich zainteresowań i potrzeb. Dla każdej grupy uczestników został opracowany Program działalności Środowiskowego Domu Samopomocy w Bochni, w którym zawarte zostały cele ogólne, cele szczegółowe, formy realizacji programu terapeutycznego, metody, sposoby oceny efektów działalności Domu oraz możliwości realizacyjne poszczególnych form działania. Cel ogólny tj. świadczenie usług dziennych w zakresie integracji, aktywizacji oraz wsparcia terapeutycznego jest tożsamy zarówno dla osób zaburzonych psychicznie jak i dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Różnicowanie celów następuje na poziomie szczegółowym. Ponadto w placówce opracowany jest roczny plan pracy oraz kalendarz imprez. Użytkownicy Domu. Placówka dysponuje 28 miejscami, wszystkie miejsca są obsadzone. Do placówki uczęszcza 17 osób przewlekle psychicznie chorych oraz 11 osób upośledzonych umysłowo. Korzystanie z usług świadczonych w ŚDS jest możliwe po uzyskaniu decyzji administracyjnej wydanej z upoważnienia Starosty przez Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Z analizy skontrolowanych akt wynika, iż do czasu wejścia w życie rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy PCPR w Bochni kierował klientów do placówki na czas nieokreślony. W przypadku braku wolnych miejsc, kierowano klienta na czas określony. Co pozostaje w niezgodzie z zapisem 7 ust. 6-8 rozporządzenia cyt: 6. W przypadku osób, które po raz pierwszy wystąpiły o skierowanie do domu, decyzję o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 3 miesiące, konieczny do dokonania przez zespół wspierająco-aktywizujący oceny możliwości zaproponowania osobie indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego oraz okresu, jaki będzie niezbędny do jego realizacji. 7. Po dokonaniu oceny, o której mowa w ust. 6, oraz przygotowaniu indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego osobę kieruje się do domu na czas określony, uzgodniony z kierownikiem domu, niezbędny do realizacji indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego. 8. Okres, na jaki osoba została skierowana do domu, może być przedłużony, w szczególności w sytuacji braku postępów w realizacji indywidualnego planu postępowania wspierającoaktywizującego, okresowego braku możliwości skierowania osoby do innego ośrodka wsparcia, domu pomocy społecznej lub warsztatu terapii zajęciowej albo braku możliwości zatrudnienia, w tym w warunkach pracy chronionej na przystosowanym stanowisku pracy. 2

3 W decyzji kierującej określono również zasady odpłatności ponoszonej przez użytkownika za pobyt w placówce lub zwolnienie z odpłatności. Odpłatność ustalana jest zgodnie z przepisami art. 51 b ustawy o pomocy społecznej. Uczestnicy osiągający dochód przekraczający kwotę 250% odpowiedniego kryterium dochodowego (kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie), ponoszą odpłatność na poziomie 5% kwoty dochodu. Poniższa tabela obrazuje odpłatność za pobyt w ŚDS. Lp. Odpłatność za pobyt w ośrodku wsparcia Liczba osób osoby zwolnione z tytułu osiągania dochodu 22 nieprzekraczającego kwoty 250 % odpowiedniego kryterium dochodowego osoby ponoszące odpłatność w wys. 5 % kwoty 5 dochodu osoby częściowo zwolnione z odpłatności w trybie 1 art. 51 b ust. 6 w związku z art. 64 pkt 2ustawy o pomocy społecznej osoby całkowicie zwolnione z odpłatności w trybie art. 51 b ust. 6 w związku z art. 64 pkt 2ustawy o pomocy społecznej 0 Pracownicy Domu utrzymują z rodzinami uczestników stały kontakt. Dodatkowe środki finansowe pozyskane w ramach realizacji projektu pod nazwą Uwierzyć w siebie w 2010 roku wykorzystano na zorganizowanie turnusu rehabilitacyjno-integracyjnego w specjalistycznym ośrodku. W ramach turnusu zostały zorganizowane warsztaty terapeutyczne dla rodzin uczestników śds. Warsztaty miały na celu wsparcie psychologiczne rodziców, a także pogłębienie ich wiedzy w zakresie prowadzenia procesu rehabilitacji swoich podopiecznych. Utworzona w trakcie turnusu grupa wsparcia kontynuuje swoją działalność w formie cyklicznych, comiesięcznych spotkań. W toku kontroli stwierdzono, że frekwencja uczestników ustalana jest na podstawie codziennie podpisywanej przez uczestników listy obecności. Dodatkowo obecność odnotowywana jest przez pracownika śds. Uczestnicy bądź ich rodziny informują o nieobecności uczestnika, uzasadniając przyczyny absencji (np. choroba, urlop, hospitalizacja lub inne). W dniu kontroli w placówce udział w zajęciach brały 24 osoby. Placówka jest czynna od poniedziałku do piątku w godz. od 7.00 do z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Uczestnicy docierają do placówki zarówno we własnym zakresie jak i są dowożeni samochodem będącym własnością Domu Pomocy Społecznej w Bochni. Koszt paliwa oraz wydatki związane z zatrudnieniem kierowcy ponosi ŚDS. Struktura zatrudnienia i kwalifikacje pracowników. Stanowisko Lp. Wykształcenie 1. Dyrektor wyższe, studia podyplomowe w zakresie pomocy społecznej Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno- Socjologiczny, studia podyplomowe w zakresie organizacji pomocy społecznej Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno-Społeczny 2. Terapeuta wyższe, Akademia Pedagogiczna w Krakowie Wydział Pedagogiczny-kierunek pedagogika w zakresie pedagogika specjalna specjalizacja oligofrenopedagogika Wymiar czasu pracy w przeliczeniu na pełny etat 1/4 5/8 3

4 3. Terapeuta 4. Terapeuta 5. Terapeuta 6. Terapeuta 7. Terapeuta pedagog 8. Terapeuta psycholog 9. St. pracownik socjalny wyższe zawodowe, Krakowska Szkoła Wyższa 3/4 Wydział Nauk o Rodzinie-kierunek Nauka o Rodzinie wyższe, Katolicki Uniwersytet Lubelski pedagogika 1/2 specjalna, Liceum plastyczne Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna w Katowicach 1/4 Małopolska Wyższa Szkoła Zawodowa Wydział Komunikacji Społecznej i Informatyki Stosowanej - kierunek Pedagogika wyższe Uniwersytet Jagielloński Instytut Pedagogiki - Pedagogika resocjalizacyjna Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie Wydział Psychologii średnie- Szkoła Policealna Pracowników Służb Społecznych w Krakowie, Dyplomowany Pracownik Socjalny 10. St. opiekun średnie - kurs roczny opiekunów St. opiekun średnie - kurs roczny opiekunów 1/4 Wg stanu na dzień kontroli w ŚDS zatrudnionych było 13 osób (w tym 11 osób w zespole wspierająco-aktywizującym). Pracownicy na stanowisku: terapeuta oraz starszy opiekun zatrudnieni są w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozostali pracownicy realizują swoje zadania w ramach niepełnych etatów. Na stanowisku psychologa zatrudniono osobę w wymiarze 1/8 etatu. W skład zespołu wspierająco-aktywizującego wchodzi dyrektor, terapeuci, opiekunowie, pracownik socjalny, psycholog. Osoby pracujące w placówce zatrudnione są przez Dyrektora placówki. Przeanalizowano kwalifikacje zatrudnionej kadry. Osoby zespołu wspierająco-aktywizującego zatrudnione są w ramach 5,5 etatu. Wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu wspierająco - aktywizującego winien wynosić nie mniej niż 1 etat na 7 uczestników w domu typu A oraz nie mniej niż 1 etat na 5 uczestników w domu typu B. Zatem wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu wspierająco-aktywizującego jest wyższy od wymaganego standardu, określonego w rozporządzeniu. Wszyscy pracownicy zespołu biorą udział w szkoleniach w zakresie pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Poniższy wykaz obrazuje szkolenia jakie odbyli pracownicy zespołu w okresie Lp. Stanowisko Temat szkolenia Data odbytego 1. dyrektor 1.Postawy rodziców wobec niepełnosprawnego dziecka i ich wpływ na 4. Rozwiązywanie sytuacji trudnych. Doskonalenie umiejętności komunikacji z wykorzystaniem metod mediacji. 6. Uczę się i wiem-ii edycja - wypalenie zawodowe 7. Doskonalenie umiejętności społecznych, trening porozumiewania się. 2. terapeuta 5.Omówienie negatywnych emocji i sposobów radzenia sobie z nimi. 3. st. opiekun 1/2 1 1/8 1/4 szkolenia r. 4

5 4. terapeuta 5. terapeuta 6. terapeuta 7. terapeuta 8. st. pracownik socjalny 9. terapeuta 10. terapeuta psycholog 6. Uczę się i wiem-ii edycja - wypalenie zawodowe 7. Doskonalenie umiejętności społecznych, trening porozumiewania się. 1. Rola wybranych metod terapeutycznych w pracy z osobami z upośledzeniem umysłowym 2. Wpływ właściwej komunikacji na efektywność pracy terapeutycznej 3. Omówienie negatywnych emocji i sposobów radzenia sobie z nimi. 4. Rozwiązywanie sytuacji trudnych. doskonalenie umiejętności 5. Doskonalenie umiejętności społecznych, trening porozumiewania się. 1.Ikony, złocenia - warsztaty 2. Postawy rodziców wobec niepełnosprawnego dziecka i ich wpływ na 3. Doskonalenie umiejętności społecznych, trening porozumiewania się. 1. Rozwiązywanie sytuacji trudnych. doskonalenie umiejętności 2. Doskonalenie umiejętności społecznych, trening porozumiewania się. 4. Omówienie negatywnych emocji i sposobów radzenia sobie z nimi. 5. Rozwiązywanie sytuacji trudnych. doskonalenie umiejętności komunikacji z wykorzystaniem metod mediacji 11. st. opiekun 3. Omówienie negatywnych emocji i sposobów radzenia sobie z nimi r r r. 5

6 4. Wpływ właściwej komunikacji na efektywność pracy terapeutycznej. 5. Rozwiązywanie sytuacji trudnych. doskonalenie umiejętności Z przedłożonego sprawozdania z działalności ŚDS dotyczącego zestawienia środków finansowych ponoszonych przez placówkę wynika, że ok. 59,52% wydatków to koszty zatrudnienia, 7,05% to wydatki związane z opłatami za media i inne wydatki związane z utrzymaniem budynku, 1,90% to wydatki związane z transportem, 31,32% to wydatki związane z działalnością merytoryczną domu (zakup materiałów do terapii itp.), zaledwie 0,18% budżetu stanowią remonty. Rodzaj i zakres świadczonych usług. Środowiskowy Dom Samopomocy zapewnia swoim użytkownikom różnorodne formy aktywizacji i rehabilitacji. Oferowane są treningi, w tym: - Trening umiejętności społecznych i interpersonalnych ( w tym: umiejętność nawiązywania i podtrzymywania rozmowy, umiejętność rozwiązywania konfliktów interpersonalnych, umiejętność radzenia sobie w instytucjach, urzędach i sklepach, umiejętność funkcjonowania w grupie, ćwiczenie umiejętności niezbędnych do poszukiwania pracy), - Trening umiejętności samoobsługi (w tym: trening dbałości o wygląd zewnętrzny, trening higieniczny, trening kulinarny, trening umiejętności praktycznych, trening budżetowy), - Trening umiejętności spędzania czasu wolnego (w tym: rozwijanie zainteresowań literaturą, audycjami radiowymi, telewizyjnymi, internetem oraz udział w spotkaniach towarzyskich, kulturalnych i rekreacji), - Terapia zajęciowa (w tym: ergoterapia, arteterapia, terapia ruchem), - Trening umiejętności niezbędnych do poszukiwania i podjęcia pracy w tym: umiejętność napisania własnego CV oraz życiorysu, nauka autoprezentacji, podtrzymanie umiejętności obsługi komputera, korzystania z przeglądarki internetowej, urządzeń biurowych zdobytych w czasie kursu komputerowego realizowanego w okresie w ramach projektu finansowanego ze środków unijnych Uwierzyć w siebie - program aktywizacji osób niepełnosprawnych psychicznie i intelektualnie z terenu Powiatu Bocheńskiego. Wiedza na temat instytucji, pośredniczących w znalezieniu pracy, - Wsparcie psychologiczne (kontakty indywidualne z uczestnikami oraz ich rodzinami, podnoszenie wiedzy i umiejętności radzenia sobie z problemami związanymi z chorobą psychiczną), - Wsparcie socjalne, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, edukacja w zakresie socjalnym, - Integracja ze środowiskiem w tym: rozwijanie i podtrzymywanie umiejętności kontaktów rodzinnych oraz ze środowiskiem zewnętrznym. W ramach treningu kulinarnego Dom umożliwia uczestnikom spożywanie gorącego posiłku. Warunki lokalowe placówki. Środowiskowy Dom Samopomocy w Bochni usytuowany jest na parterze dwukondygnacyjnego budynku, który stanowi wyodrębnione skrzydło przy Domu Pomocy Społecznej. Na piętrze znajduje się siedziba Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Wejście do placówki znajduje się na poziomie gruntu. Otoczenie budynku oraz pomieszczenia placówki pozbawione są barier architektonicznych. Łączna powierzchnia użytkowa wynosi: 218,3 m 2. W placówce znajdują się następujące pomieszczenia: - hol, - szatnia uczestników, - sala ogólna spotkań, w której znajdują się 2 stanowiska komputerowe, - pokój indywidualnego poradnictwa, - pomieszczenie kuchenne wyposażone w niezbędny sprzęt, w której przygotowywane są posiłki oraz prowadzone są zajęcia pracowni samodzielności kulinarnej, - jadalnia pełniąca również rolę pomieszczenia działalności wspierającej, aktywizującej, 6

7 - pracownia plastyczna i techniczna, w której uczestnicy poznają i stosują różne techniki plastyczne, rozwijają zdolności, - pomieszczenie rehabilitacyjne, - sanitariaty, w tym łazienka wyposażona w WC i prysznic, toaleta dla kobiet z prysznicem, toaleta dla mężczyzn, toaleta dla personelu, pomieszczenie gospodarcze z pralką, - pomieszczenie biurowe. Średni metraż powierzchni użytkowej przypadający na 1 uczestnika to 7,8 m². Pomieszczenia w Domu udekorowane są pracami uczestników. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej inspekcji. Na tym protokół zakończono. Protokół zawiera 7 ponumerowanych stron. Załączniki: Nr 1 kserokopia list obecności za miesiąc marzec Nr 2 wykaz pomieszczeń Nr 3 wykaz pracowników Komplet załączników znajduje się przy egzemplarzu protokołu włączonym do akt kontroli. Pouczenie Zgodnie z 15 ust. 2 pkt 7 w związku z 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.). Kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 16 ust. 1 ww. rozporządzenia Kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz za poświadczeniem odbioru otrzymuje kierownik jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. Kraków, 31 marca 2011 roku Data otrzymania protokołu: r, Data i miejsce podpisania protokołu: r. Kraków Podpis Kierownika jednostki kontrolowanej: Podpisy inspektorów kontrolujących: DYREKTOR Starszy Inspektor (-) mgr inż. Barbara Hałas (-) mgr Teresa Łochmańczyk ŚRODOWISKOWY DOM SAMOPOMOCY Bochnia, ul. Karolina 14 f tel Starszy inspektor wojewódzki (-) mgr Elżbieta Nowak 7