KONKURS BIOLOGICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW Opracowany przez nauczycieli VII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO w ZSOiS w Zielonej Górze.

Transkrypt

1 KONKURS BIOLOGICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW Opracowany przez nauczycieli VII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO w ZSOiS w Zielonej Górze. Imię i nazwisko ucznia... Klasa... Pełna nazwa szkoły... Adres szkoły... Miejscowość... Imię i nazwisko opiekuna/ nauczyciela... VIII KONKURS BIOLOGICZNY Meduza rok szkolny 2009/2010 Masz przed sobą zestaw pytań konkursowych. Czytaj uważnie. Staraj się odpowiadać krótko i rzeczowo. Pisz wyraźnie!!! POWODZENIA! Zad. 1. (2pkt) Poniżej przedstawiono różne komórki ciała człowieka. Podpisz rysunki Zad. 2. (1pkt) Podkreśl, które spośród niżej wymienionych komórek lub organizmów są według Ciebie komórczakami? toczek, ulwa, skrętnica, mięśień szkieletowy, plemnik, Zad. 3. (3pkt) Wypisz 3 gatunki grzybów trujących

2 Zad. 4. (2pkt) Połącz dziedzinę biologii (kolumna I) ze zjawiskiem, którym się ona zajmuje (kolumna II). Kolumna I Kolumna II 1. Genetyka a. Stosunki panujące między organizmami 2. Ekologia b. Przenoszenie substanji przez błony 3. Fizjologia c. Determinacja płci u zwierząt 4. Biochemia d. Proces powstawania i wydalania moczu 5. Cytologia e. Proces powstawania mocznika Zad. 5. (2pkt) Określ czy poniższe zdania są prawdziwe wpisując P czy fałszywe wpisując F. Zad. 6. (3pkt) I. Nefron to podstawowa jednostka funkcjonalna i strukturalna nerki.... II. Witamina D odpowiada za prawidłowe widzenie.... III. Zimowy sen u zwierząt to hibernacja.... IV. Rośliny iglaste nie przeprowadzają procesu fotosyntezy.... V. Drewno to tkanka wzmacniająca, która przewodzi wodę.... Wymień trzech przedstawicieli gadów występujących w Polsce. a)... b)...

3 c)... Zad. 7. (1pkt) Do tkanek roślinych nie należą: a) łyko, b) miękisz, c) miazga, d) neuron, e) skórka, Zad. 8. (2pkt) Przyporządkuj poniższe rzędy ssaków do gatunków podanych w formie zdjęć. Rząd ssaków Zdjęcie 1. Naczelne a. 2. Owadożerne b. 3. Drapieżne c. 4. Gryzonie d.

4 a) b) c) d) Zad. 9. (1 pkt) Wskaż możliwe grupy krwi dzieci w związku mężczyzny o grupie krwi AB z kobietą o grupie krwi O. a) tylko AB b) tylko A lub B c) A, B lub AB d) tylko O e) wszystkie możliwe grupy krwi A, B, AB lub O Zad. 10. (1 pkt) W anafazie mitozy chromosom dzieli się na: a) dwie chromonemy b) dwie chromatyny c) dwie chromatydy d) dwa centromery Zad. 11. (2 pkt) Wymien w kolejności fazy mejozy charakterystyczne dla I podziału: Zad. 12. (3 pkt) Spośród poniższych cech wybierz i wpisz w tabelę numery, które charakteryzują DNA a, które charakteryzują RNA. 1. dwuniciowy, 2. zawiera Adeninę, Guaninę, Tyminę i Uracyl, 3. Zawiera rybozę, 4. Posiada resztę kwasu fosforowego, 5. Jednoniciowy

5 DNA RNA Zad. 13. (3 pkt) Wymień trzy objawy Zespołu Downa Zad. 14. (1 pkt) Na poniższym schemacie przedstawiono nukleotyd (element budowy cząsteczki DNA). Przyporządkuj oznaczeniom literowym (a,b,c,) nazwy wybrane spośród poniższych: Reszta kwasu fosforowego, zasada azotowa, aminokwas, deoksyryboza, ryboza. a)... b)... c)... Zad. 15. (1 pkt) Wskaż prawidłową definicję genu. Uzasadnij swoją odpowiedź. a) jeden gen odpowiada za ujawnienie się jednej cechy. b) jeden gen koduje syntezę jednego białka. c) jeden gen koduje syntezę jednego łańcucha polipeptydowego.

6 Zad. 16. (2 pkt) Uzupełnij tabelę. Narząd cewka moczowa odbyt móżdżek nadnercza Układ Zad. 17. (2 pkt) Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje literę F Żyły to naczynia krwionośne wyprowadzające krew z serca Pęcherzyki płucne oplata sieć naczyń włosowatych Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej komorze, skąd krew wypływa aortą Krwiobieg mały jest nazywany inaczej płucnym. Zad. 18. (2 pkt) Korzystając z podanych pojęć, wpisz obok nazw narządów nazwy właściwych błon zmniejszających tarcie, w czasie ich skurczu i rozkurczu. opłucna, otrzewna, okostna, osierdzie, torebka stawowa a) płuca b) serce Zad. 19. (1 pkt) Wentylacja płuc zachodzi na skutek pracy a) jedynie przepony.

7 b) mięśni międzyżebrowych i przepony. c) jedynie mięśni międzyżebrowych. d) mięśni gładkich. Zad. 20. (2 pkt) Wymień dwie funkcje jąder Zad. 21. (1 pkt) W usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii i energii uczestniczą a) płuca, serce, żołądek b) nerki, płuca, skóra c) skóra, jajniki, nerki. d) skóra, nerki, żołądek. Zad. 22. (3 pkt) Ułóż drogę impulsu nerwowego po łuku odruchowym, wpisując cyfry od 1 do 5. Wskaż i podpisz na ilustracji receptor neuron czuciowy..... rdzeń kręgowy..... neuron ruchowy..... receptor..... efektor

8 Zad. 23. (3 pkt) Wpisz nazwy narządów przedstawionych na ilustracjach Zad. 24. (3 pkt) Podpisz na ilustracji elementy budowy nerki, korzystając podanych wyrazów. kora, rdzeń, miedniczka nerkowa Zad.25. (1 pkt) Nadrzędną rolę w funkcjonowaniu układu hormonalnego odgrywa a) tarczyca b) szyszynka c) trzustka d) przysadka mózgowa. Zad. 26. (1 pkt)

9 Właściwy narząd równowagi to a) kosteczki słuchowe b) ślimak c) kanały półkoliste d) błona bębenkowa. Zad. 27. (1 pkt) Do funkcji komórek glejowych nie należy a) pośredniczenie w przekazywaniu tlenu z krwi do neuronów. b) wypełnianie przestrzeni między neuronami. c) przewodzenie impulsów nerwowych. d) ochrona tkanki nerwowej. Zad. 28. (1 pkt) Proces połączenia plemnika z komórką jajową zachodzi w: a) macicy b) pochwie c) jajowodzie d) szyjce macicy. Zad. 29. (1 pkt) Funkcja móżdżku polega na: a) przekazywaniu impulsów nerwowych między półkulami. b) kontrolowaniu napięcia mięśni. c) przekazywaniu informacji czuciowych. d) rozpoznawaniu dźwięków. Zad. 30. (1 pkt) Żółć produkowana jest przez a) jelito cienkie b) wątrobę c) pęcherzyk żółciowy d) trzustkę Zad. 31. (2 pkt)

10 Schemat przedstawia transport różnych substancji przez łożysko. Określ kierunki przechodzenia przez łożysko tlenu, dwutlenku węgla, substancji odżywczych i mocznika, przyporządkowując je strzałkom oznaczonym cyframi od 1 do Zad. 32. (1 pkt) Śledziona jest narządem układu a) pokarmowego b) limfatycznego c) krwionośnego d) wydalniczego. Zad. 33. (1 pkt) Insulina jest wytwarzana przez a) tarczycę b) trzustkę c) nadnercza d) przysadkę mózgową. Zad. 34. (1 pkt) Uporządkuj oznaczone struktury według rosnącego stężenia mocznika. W odpowiedzi posłuż się cyframi. 1 tętnica nerkowa, 2 - żyła nerkowa,

11 3- moczowód... Zad. 35. (1 pkt) U roślin o liściach pływających (np. u grzybieni) aparaty szparkowe: a) znajdują się po obu stronach liścia b) znajdują się tylko po spodniej stronie liścia c) znajdują się tylko po wierzchniej stronie liścia d) w ogóle nie występują e) nie występują na liściach Zad. 36. (3pkt) Poniżej wypisano trzech znanych biologów. Napisz w jednym zdaniu czym się zajmowali. 1. Karol Darwin Grzegorz Mendel Karol Linneusz-... Zad. 37. (2pkt) Podaj dwa gatunki roślin, u których sporofit jest pokoleniem dominującym Zad. 38. (2pkt) Przyporządkuj definicję do pojęcia. Pojęcie Definicja 1. Ekosystem a) Podstawowa jednostka ekologiczna, a należące do niej osobniki, o podobnych cechach, żyją w takich samych

12 warunkach, kontaktują się ze sobą i mogą się swobodnie krzyżować dając płodne potomstwo. Umożliwia to ciągły przepływ informacji genetycznej. 2. Biocenoza b)zbiór osobników zamieszkujących określone środowisko, posiadających podobne cechy. Osobniki te mogą się krzyżowć i wydawać na świat płodne potomstwo. 3. Gatunek c) biocenoza wraz z jej całym nieożywionym środowiskiem 4. Populacja d) Ogół organizmów danego środowiska (terenu) powiązanych ze sobą różnymi czynnikami ekologicznymi. Organizmy te tworzą pewną całość, która dzięki samoregulacji i rozmnażaniu utrzymuje się w stanie dynamicznej równowagi w przyrodzie Zad. 39. (3pkt) Ustal co należy wpisać do tabeli w miejsca X,Y,Z. Zależność Rodzaj zależności Definicja A Gatunek B I X Y Rośliny Bakterie motylkowe Rhizobium II protokooperacja Współżycie dwóch gatunków (A i B) korzystne dla obu gatunków, ale niekonieczne Z Zad. 40. (3pkt) Elementy biotyczne i abiotyczne środowiska wykorzystywane przez ludzi do zaspokajania potrzeb nazywamy zasobami przyrody. Podziel wymienione poniżej zasoby przyrody na odnawialne i nieodnawialne.

13 Marmur, woda, gleba, węgiel, rudy metali, powietrze (za każde prawidłowe przyporządkowanie- 0,5 pkt) ODPOWIEDZI (72 pkt) Zad. 1. (2pkt) erytrocyt, neuron, mięsień gładki, oocyt Zad. 2. (1pkt) Toczek, mięsień szkieletowy Zad. 3. (3pkt) Grzyby trujące to np. :muchomor sromotnikowy, muchomor plamisty, gąska siarkowa, lisówka pomarańczowa. Zad. 4. (2pkt) c a d e b Zad. 5. (2pkt) I. P II.F III.P IV.F

14 V.F Zad. 6. (3pkt) a) żółw błotny b) jaszczurka zielona c) żmija zygzakowata Zad. 7. (1pkt) d Zad. 8. (2pkt) c a d b Zad. 9. (1 pkt) b Zad. 10. (1 pkt) c Zad. 11. (2 pkt) 1. Profaza II, 2. Metafaza II, 3. Anafaza II, 4. Telofaza II Zad. 12. (3 pkt) DNA RNA 1,4 2,3,4,5 Zad. 13. (3 pkt) 1. wady serca, 2. fałda mongolska wokół oczu, 3. duży język, 4. niedorozwój umysłowy Zad. 14. (1 pkt) a- zasada azotowa, b- deoksyryboza, c- reszta kwasu fosforowego Zad. 15. (1 pkt) wszystkie definicje definiują gen. Zad. 16. (2 pkt) Narząd cewka moczowa odbyt móżdżek nadnercza Układ moczowy pokarmowy nerwowy hormonalny Zad. 17. (2 pkt) F, P, P, P

15 Zad. 18. (2 pkt) a) opłucna, b) osierdzie Zad. 19. (1 pkt) b Zad. 20. (2 pkt) produkcja gamet, wydzielanie testosteronu Zad. 21. (1 pkt) b Zad. 22. (3 pkt) 2,3,4,1,5 Zad. 23. (3 pkt) Trzustka, tchawica, błędnik Zad. 24. (3 pkt) Kora Rdzeń Miedniczka nerkowa

16 Zad.25. (1 pkt) d Zad. 26. (1 pkt) c Zad. 27. (1 pkt) c Zad. 28. (1 pkt) c Zad. 29. (1 pkt) b Zad. 30. (1 pkt) b Zad. 31. (2 pkt) strzałki 1 i 4 - tlen u substancje odżywcze (1 pkt) strzałki 2 i 3 dwutlenek węgla i mocznik (1 pkt). Zad. 32. (1 pkt) b Zad. 33. (1 pkt) b Zad. 34. (1 pkt) Prawidłowa kolejność, to 2, 1, 3 Zad. 35. (1 pkt) c Zad. 36. (3pkt) 1. Karol Darwin- ewolucjonista, poświęcił swoje życie badaniom zmienności organizmów. 2. Grzegorz Mendel- genetyk, prowadził doświadczenia na groszku pachnącym. 3. Karol Linneusz- ojciec sytematyki i taksonomii. Zad. 37. (2pkt) 1. Sosna zwyczajna 2. Narecznica samcza Zad. 38. (2pkt) c d b a

17 Zad. 39. (3pkt) X- Symbioza (mutualizm) Y- Współżycie dwóch gatunków (A i B) korzystne dla obu gatunków Z- Ukwiał i rak pustelnik Zad. 40. (3pkt) Zasoby odnawialne: woda, gleba, powietrze Zasoby nieodnawialne: marmur, węgiel, rudy metali.