Zarząd Koła YES

Transkrypt

1

2 Zapraszamy! Zarząd Koła YES Prezes : Malwina Gorczak ( malwina_gorczak@wp.pl) Wiceprezesi: Edyta Dołęgowska ( edyta.dolegowska@gmail.com) Ewelina Gruszewska ( ewelina8703@wp.pl) Skarbnik : Magdalena Majewska ( dusia-87@wp.pl)

3 Wstęp...3 An interview with Erasmus students of the Faculty of Law, the University of Białystok Życie jak w Madrycie...6 Praktyka na Malcie...7 Belgia - Gent...8 Czechy - Brno...9 U.S.A. - Boston Bułgaria i Szkocja...12 Dania - Aarhus...13 Francja - Rennes...14 Grecja - Saloniki...15 Hiszpania - Alcante...16 Hiszpania - Bilbao...17 Laponia - Rovaniemi...18 Litwa - Wilno...19 Niemcy - Halle...20 Portugalia - Lizbona...21 Słowenia - Lublana...22 Słowenia - Maribor...23 Turcja - Stambuł YES (Your Erasmus Support) - koło na TAK!...26 RADA PROGRAMOWA: prof. Stanisław Bożyk, prof. Leonard Etel, prof. Cezary Kulesza, prof. Adam Lityński, prof. Mirosława Melezini, prof. Eugeniusz Ruśkowski, prof. Joanna Sieńczyło-Chlabicz, prof. Ryszard Skarzyński, prof. Grażyna Szczygieł, prof. Mieczysława Zdanowicz REDAKCJA: Redaktor Naczelna: Martyna Kropiewnicka, martyna.kropiewnicka@op.pl Sekretarz Redakcji: Izabela Gawkowska Korekta: mgr Piotr Jać Kolegium Redakcyjne: dr Ewa Kowalewska-Borys, dr Arkadiusz Bieliński, dr Andrzej Jackiewicz, dr Andrzej Sakowicz, mgr Dominika Jocz, mgr Dominik Kościuk, mgr Marek Zaremba Współpraca: Malwina Gorczak, Edyta Dołęgowska, Ewelina Gruszewska, Magdalena Majewska Projekt, opieka graficzna, skład i łamanie: Paweł Jakubczyk, pejot_uk@tlen.pl Zdjęcia: archiwa prywatne, Internet KONTAKT: Biuletyn Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku ul. Mickiewicza 1, pok. 320; Białystok biuletyn@uwb.edu.pl WYDAWCA: Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku ul. Mickiewicza 1, pok. 320; Białystok Nakład: 500 egzemplarzy Drodzy Czytelnicy, Wraz z Prezesem koła Your Erasmus Support oddaję w Wasze ręce specjalny numer Biuletynu.... Numer w całości poświęcony jest studenckim wymianom międzynarodowym w ramach programu LLP - Erasmus a także wymianom organizowanym do Szkocji na University of Abertay Dundee oraz Bostonu do College of Criminal Justice of Northeastern University. Już od wielu lat nasza uczelnia daje studentom możliwość zdobycia nowych doświadczeń i poszerzenia horyzontów poprzez wyjazdy do krajów europejskich oraz U.S.A., gdzie mogą oni szlifować język obcy oraz poznawać odmienne kultury. Czytając zamieszczone w Biuletynie... artykuły dowiecie się, jakie niezapomniane chwile przeżyły Wasze koleżanki i Wasi koledzy. Dla większości z nich były to jedne z najpiękniejszych i najbardziej pouczających doświadczeń w życiu. Być może po przeczytaniu tego numeru ktoś z Was nabierze ochoty na przygodę życia? Przed Wami, drodzy Czytelnicy, roztaczają się perspektywy, z których być może nie zdawaliście sobie sprawy. Wystarczy odrobina wiary w siebie i znajomość języka obcego, a otworzą się przed Wami ogromne możliwości. Kuchnia śródziemnomorska, starożytne greckie budowle, błękit oceanu, zamki nad Loarą... to tylko kilka z licznych atrakcji, jakie oferuje wymiana studencka. Każdy znajdzie tu coś dla siebie - atrakcje turystyczne, odmienne kultury, międzynarodowe znajomości, poznanie różnych metod nauczania i wiele, wiele więcej... Nasza uczelnia pozwala również na odbycie międzynarodowych praktyk studenckich, co jeszcze bardziej poszerza możliwości zdobycia nowych doświadczeń i zwiększa szanse na zrealizowanie marzeń o przyszłej karierze zawodowej. Praktyka w obcym kraju to prawdziwa szkoła życia! Na łamach Biuletynu... możecie przeczytać, jak wspomniane praktyki wyglądały w Hiszpanii i na Malcie. Warto wspomnieć, iż pomysłodawcami i inicjatorami wydania numeru specjalnego było koło Your Erasmus Support (YES), które swoją działalność prowadzi z myślą o studentach przyjeżdżających do Polski w celu edukacji międzynarodowej. YES dynamicznie propaguje wymianę międzynarodową, a jego członkami są przede wszystkim studenci, którzy sami doświadczyli studiowania za granicą. Drodzy Studenci - numer ten jest wydany specjalnie dla Was i z myślą o Was. Mam nadzieję, że jego lektura zachęci Was do podjęcia przełomowej decyzji w Waszym życiu - być może wielu z Was do tej pory wahało się, a po przeczytaniu Biuletynu... Wasze wątpliwości zostaną rozwiane. A może Ci z Was, którzy nawet nie myśleli o wymianie międzynarodowej, uwierzą we własne możliwości i nabiorą wiatru w żagle. Wszystko przed Wami! Życzę Wam, drodzy Studenci, odwagi w podejmowaniu decyzji i przeżycia niesamowitej studenckiej przygody! Miłej lektury Zastrzegamy sobie prawo do skracania i opracowania edytorskiego nadesłanych tekstów. Autor przekazując utwór do publikacji przenosi na Wydawcę prawa autorskie do publikacji utworu na piśmie oraz jego rozpowszechniania na innych polach eksploatacji takich jak Internet.

4 Lifelong Learning Programme Erasmus. An interview with Erasmus students of the Faculty of Law, the University of Białystok Ewelina Gruszewska, studentka V roku prawa In the academic year 2010/2011 at the University of Białystok there are 40 exchange students representing 6 foreign countries. 18 of them who came from Czech Republic, Italy, Lithuania, Slovenia, Spain and Turkey are temporarily studying at the Faculty of Law. They explain us the main reasons why they have decided to study at the University of Białystok, what do the appreciate the most, describe their current experience while living among Polish people, in a Polish city. How are you doing here, in Białystok? Ivana: I think I m doing well here! Quite soon I got used to the names of the streets, the bus connections, the weather, the people, the shops, the pubs and the clubs. Thanks to the mentors help and support and to the good company of the other Erasmus students, I felt at ease at once! Paula: I am very fine here in Białystok! I am having a good time here: I am studying, having fun, meeting new people and seeing interesting places. Ilaria (the Faculty of Economics and Management): Perfect! My stay in Białystok gives me a chance to meet new people from many parts of the world and, at the same time, an opportunity to improve my English knowledge. What is your overall impression of Białystok and its citizens? What was the most unexpected for you here, in the city? Ivana: I think that Białystok is a nice city, usually quiet, with the necessary venues for young people as well a lot of discos and clubs, a lot of malls And it offers the chance of several recreational and amusing activities to have fun and spend the time. Also you can quite easily reach almost all places around the city by bus. About the citizens I usually don t generalize, but I have to say that quite all from those I met have been polite and kind. The most unexpected thing was the huge amount of sweets available in shops or any else where Białystok is a sort of sweetsland for me! Lorenzo: The people in Białystok are very hospitable and friendly, of course there are some exceptions. Lucia: Białystok is a big-small city. Generally it is quite small city but at the same time it seems to be much bigger than my city. Some citizens are peculiar, but I have found great friends here! Paula: You can find everything what you need here and people are very kind, particularly at the University. However I would say that Polish people are quite cold. Ilaria: The city is small, but buildings and streets are new! For me this is the most unexpected in Białystok. Leticia: It s very different from Spanish cities. What is the most interesting part of living abroad? Lucia: The most interesting is the experience in general, in particular the opportunity to live with people from all over the world and get to know about their cultures. Leticia: Meeting new people, visiting different places and countries, getting to know about various cultures. Paula: Improving my language skills, meeting new cultures and enhancing my opinion about different countries and customs. Ilaria: The most interesting in living abroad is to know new culture and thanks of this to open your mind for new thoughts! Ivana: In my opinion, living abroad represents the chance to test ourselves in a context different from the usual one, to try our independence and to deal with responsibilities on our own. But at the same time, it s a chance to gain a stronger European citizenship consciousness, to provide our studies and culture with a wider knowledge, no longer limited to national borders. Then I think that the confrontation with different cultures and habits, if there s mutual respect, is always something useful and wonderful. Moreover, being under the LLP-Erasmus programme, all these things and chances are doubled and tripled, because you meet people coming from lots of different nations, each one with his/her own way of thinking, background and culture. Are you familiar with Polish language? Do you speak Polish? Paula: It is quite hard for me but I will try to learn some Polish vocabulary. Hopefully I will manage to do it by the end of the academic year. Lucia: Nie, nie mówię po polski :-) Lorenzo: I try to learn Polish, it s difficult but not impossible. Ivana: I can say (or better I try to do it) few words and sentences in Polish, the basic ones. At the beginning the Polish language was a very awkward impediment... The main problem was the pronunciation, because of few letters and sounds that are new for me. Of course now I have more familiarity with Polish language, thanks to the Polish language course we attend to and to the ordinary life among Polish people, in a Polish city. Have you travelled around Poland? Lucia: Yes, I have gone to Krakow. It is very beautiful! Paula: Yes, I have been to Warsaw and me and my friends are planning to visit more places. Lorenzo: I was a few times in Poland: Katowice, Krakow, Warsaw, Gdansk, Sopot and Gdynia. Ilaria: As for now just two places: Warsaw and Augustow. Ivana: I have traveled around Białystok I ve been to Tykocin, Supraśl and Kiermusy; I have been different times to Warsaw too. I hope to visit more of Poland after coming back from the Christmas holidays. I am really impressed by your accumulated experience! Why have you chosen the Faculty of Law at the University of Białystok? Lorenzo: The reason is that I had a good offer in English subjects here at your Faculty. Paula: My Spanish University is involved in an Erasmus project with your Faculty. I also heard about the excellent reputation of Polish universities. Lucia: I wanted to come to Poland and Białystok was the only possibility. But now I am so happy! Ilaria: I have chosen the University of Białystok thanks to the experience from friends of mine there. Ivana: Firstly, I chose Poland because here, more than in other countries, I have the possibility of confronting and meeting with a geographic 4

5 been in an Orthodox church or in a synagogue for example And all these different souls in the city give their own contribute to the cultural life of Białystok, to its monuments, its traditions and celebrations. I think that this is an alive lesson of mutual respect. What is your opinion about Polish food? Lucia: I prefer Spanish food but I like Polish soups! :-) Lorenzo: I love żurek! Ivana: I come from Italy, so the food is a soft spot for me But this doesn t mean that I m skeptical of other countries cuisine, even better I like trying other countries typical dishes, and I actually tried almost every typical food and drink of the Polish cuisine! My favourite one is the kremówka About the rest, it is a matter of tastes! and cultural context of living different from mine, and this is fascinating in my opinion. Moreover, I think that if I had not come here under the LLP-Erasmus programme, I would have never visited this country, so I caught the chance! But the main reason of my choice was the offering of courses in English rather than in the national language. I wished to study specifically at the University of Białystok because of the good organization of the international students exchange: I found lots of information for the incoming Erasmus students on the websites of the University and of the Faculty of Law and also then, by contacting the coordinators, I received satisfying information about the held courses, the lodging and all the rest. Thanks to that, I could organize my stay at the University of Białystok, Faculty of Law properly even before the leaving for Poland and all this reassured me and gave me certainties among all the insecurities of starting a period of study abroad. Last but not least, another reason was the opportunity to attend lectures not available in my University and in which I m very interested. I m happy with my choice in conclusion. Will foreign experience that you are gaining in Poland help you in finding a good job in your country? Lucia: This experience can help me to learn languages and as it comes to law, I can compare different systems of law. Paula: Sure! Lorenzo: It s better for the curriculum but it doesn t help so much. Ivana: I don t know, I m not thinking about it but, apart from positive consequences in finding a good legal job or not, surely the experience that I m gaining here in Poland will be useful in my life in general, helping to form the person and the jurist that I will be. Which field of law are you especially interested in? Ivana: I m keen on the penal branch of law and on the criminology. Lucia: I like company law. Paula: International and European law. Leticia: I prefer business law. Lorenzo: Commercial, labor or matrimonial law. How was Polish Christmas Eve that you have participated? Ivana: It was nice in my opinion, I like taking part in all the traditional Polish celebrations and events, I think that this is the right way to understand and appreciate the cultural tradition of the Polish people and country. The best part of the Polish Christmas Eve for me was the sharing of the Opłatek at the beginning of the dinner, wishing each other well. It has been new for me, but very heartfelt and sincere. Lucia: The Polish Christmas Eve was veeeery different from traditional Spanish Christmas Eve. Paula: It was different from customs in Spain but enjoyable and funny. Lorenzo: It was nice to be with our Polish friends! What was the most terrific event you have taken part in? Ilaria: The situation when the temperature was 22 degree below zero! Ivana: It was at the end of November, during the first real snowfall, here in Białystok: I waited for the bus 50 minutes, it was snowing a lot and it was very cold Moreover, I was carrying two heavy bags of shopping! When finally the bus arrived, it was crowded, really crowded, we were packed like sardines and each stop was worse, with people getting off the bus, and more people getting into! I was totally frozen and simply standing was a test of contortionism. It took me 3 hours to come from the city centre back to the dormitory In the end I managed to get off the bus some stops earlier than usually and I reached my warm room on foot, preferring walking in the snow and in the wind. This is my worst experience I hope not only for the moment! Paula: KULIG has been the most amazing and splendid experience for me! Thanks a lot for your answers! It was a great pleasure to talk to all of you. Lorenzo: Nie ma za so! ENJOY YOUR STAY! Kulig has been the most memorable experience for Erasmus students. Bonfire during the sleigh ride in Supraśl. Bowling tournament the Erasmus team. Tour the pubs during the Integration Week. There is no accounting for taste. :-) Let s change the topic. How about the weather? In December there has already been -25 C degrees and around half a meter of snow! Have you find difficult to struggle through the snow? Ilaria: I had some problems with the weather but this could be a new experience too! :-) Lucia: I would prefer not to talk about the weather. Everyday I pray not to fall down! Paula: At the beginning it was terrible. But now I am getting used to it! Lorenzo: I am using thermal clothes and the snow and temperature are not such a big problem! Ivana: Oh, I like the snow, but I can t say the same about the cold! Anyway, the important thing is wearing warm clothes, then equipping themselves against the cold and the snow with the proper fittings! And of course it s necessary to take care of themselves Luckily, I ve never fallen ill during these first three months! What is your opinion about cultural life in Białystok? Lucia: Sometimes I think that it is even very similar to Spanish one, but I ve noticed that here in Białystok some people are very religious and religion influences theirs lives. Lorenzo: There is a big cultural life, I hope to take advantage of it more in the second semester. Ilaria: It s like in every European city! Ivana: The thing that I appreciate the most about the Białystok culture is the melting pot and the coexistence between different religions Before coming to Poland I had never 5

6 Życie jak w Madrycie Lifelong Learning Programme Marta Lulewicz, studentka IV roku prawa Studiowanie prawa nie musi być monotonnym, pięcioletnim maratonem. Uniwersytet w Białymstoku oferuje wiele możliwości wyjazdów zagranicznych i zdobycia doświadczenia jeszcze w trakcie studiów. Ja już z nich skorzystałam, czas na Ciebie! Lifelong Learning Programme Uczenie się przez całe życie, to program mający za zadanie promować w szczególności wymianę, współpracę i mobilność pomiędzy systemami kształcenia i szkolenia w Unii Europejskiej, aby stały się one światowym punktem odniesienia w dziedzinie jakości dydaktyki. Realizacja tego projektu jest przewidziana na lata Uczestniczy w nim 31 krajów: 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Islandia, Norwegia, Lichtenstein i Turcja. Praktykę można odbyć w różnego rodzaju instytucjach kancelariach, urzędach czy korporacjach. Ja swoją praktykę odbyłam w Gestair S.A. Private Jets w Madrycie. Firma trudni się obsługą czarterowych lotów międzynarodowych, sprzedażą samolotów oraz prowadzi szkołę dla pilotów. Mogłoby się wydawać, że jako studentka prawa nie mam zbyt wiele wspólnego z liniami lotniczymi, czy kursami dla pilotów jednak nic bardziej mylnego! Gestair S.A. zatrudnia trzech prawników i praktykę odbyłam pod opieką jednego z nich. Każdego dnia miałam do czynienia z prawem międzynarodowym i różnego rodzaju zagadnieniami natury prawniczej. Dlatego też praca w tej korporacji pozwoliła mi na zdobycie ogromnej wiedzy, nie tylko stricte prawniczej, ale także na temat pracy w firmie o zasięgu międzynarodowym. Każdy dzień był inny, pełen nowych obowiązków i wyzwań. Oprócz wielu lekcji i uwag dotyczących prawa zarówno hiszpańskiego, jak i międzynarodowego miałam okazję dowiedzieć się więcej na temat negocjacji, rozmów z klientem czy sposobów podpisywania umów. Praca w Gestair S.A. poszerzyła moje horyzonty i dała mi możliwość współpracy ze znakomicie wykwalifikowaną kadrą. Było to dla mnie ogromne wyzwanie i sprawdzian zarówno wiedzy, jak i osobowości, charakteru czy zdolności aklimatyzacyjnych w nowym środowisku. Madryt jest stolicą i największym miastem Hiszpanii, położonym w środkowej części kraju, u podnóża Sierra de Guadarrama, nad rzeką Manzanares. Wakacje spędzone w Madrycie brzmi gorąco? Bo było! Temperatura niejednokrotnie przekraczała 40 C, ale na szczęście klimatyzacja jest praktycznie w każdym miejscu, a czas wolny po pracy najczęściej spędzałam w jednym z licznych basenów. W tak upalne dni hiszpańska siesta (popołudniowa drzemka) była koniecznością. Dzięki temu odkryłam, dlaczego Hiszpanie są uważani za leniwych klimat zdecydowanie temu sprzyja! Ponadto Madryt, jako jedna z europejskich stolic, jest głównym ośrodkiem kulturalnym i naukowym. Miasto jest znane z bogatych muzeów, zwłaszcza Prado jednego z najważniejszych na świecie (można tu znaleźć dzieła artystów takich, jak Pablo Picasso, Diego Velázquez czy Francesco Goya) oraz Muzeum Narodowe Reina Sofia. Brak dostępu do morza jest rekompensowany przez liczne parki, w których popołudniami można się opalać a wieczorem uprawiać jogging lub zorganizować piknik z przyjaciółmi. Bez wątpienia odbyte praktyki mogę zaliczyć do jednych z cenniejszych i bardziej interesujących doświadczeń w moim życiu. Oprócz samych umiejętności zdobywanych podczas wykonywania praktyk, warto też pamiętać, że wymiana zagraniczna to także bogate doświadczenie kulturowe. Odkąd zaczęłam naukę języka hiszpańskiego, moim marzeniem był wyjazd do Hiszpanii, aby dokładnie poznać tamtejsze obyczaje, które znałam jedynie z książek, filmów i opowieści. Jak wyjechać na praktykę w ramach LifeLong Learning Programme? Wystarczą chęci, znajomość języków obcych i trochę szczęścia. :-) Cała trudność polega na znalezieniu instytucji przyjmującej, w której moglibyśmy odbyć praktyki. Moim celem była Hiszpania, a bazą w poszukiwaniach był Internet. Do wielu firm wysyłałam maile z opisem programu i prośbą o odbycie praktyk. Odpowiedź od jednej z nich otrzymałam zaledwie po kilku dniach, a po dwóch tygodniach miałam już bilet do Madrytu! Gdy już dojdziemy do porozumienia z instytucją, zostaje do załatwienia kilka spraw formalnych. Należy podpisać umowę pomiędzy nami, daną firmą i Uniwersytetem. Podczas wyjazdu znajdujemy się pod opieką Uniwersytetu i otrzymujemy grant na okres praktyk. Jednak organizacja całego wyjazdu należy tylko do nas. Wiem, że szukanie odpowiedniej instytucji z reguły trwa o wiele dłużej niż tydzień, ale warto próbować. Zdobyte doświadczenie i wspomnienia są bezcenne, a CV z adnotacją o odbytych praktykach zagranicznych wygląda zdecydowanie atrakcyjniej. Do wyboru jest aż 31 państw każdy powinien znaleźć odpowiednie miejsce według własnych preferencji, zarówno językowych, jak i klimatycznych. Liczba osób wyjeżdżających na praktykę jest ograniczona, a czasu do końca realizacji projektu pozostało niewiele, także nie ma na co czekać. Powodzenia! 6

7 Praktyka na Malcie Aleksandra Brysiewicz, studentka V roku prawa Golden Bay Gorący piasek i ręcznik przy ręczniku Biorę łyk Kinnie, miejscowego przysmaku, i idę schłodzić się w orzeźwiającym morzu. 17/25 km tyle miejsc do wyboru, ale dziś wybieramy do zwiedzenia starą stolicę, Mdinę. A późnym wieczorem oczywiście Paceville, czyli jedyne takie miejsce na wyspie, gdzie zabawa zaczyna się każdego dnia i kończy bladym świtem albo jeszcze później. Zaraz, zaraz kilka godzin wcześniej Przewracam się z boku na bok. Sen był krótki, bo przy uciążliwym upale dopiero nad ranem udaje się zasnąć. Na wyspie poranki bywają jednak rześkie i tak jest też dziś, dlatego podróż do Valetty jest przyjemna. Łapię pierwszy lepszy autobus wszystkie mają końcową trasę w stolicy Malty. Mijam bramę miasta. Mimo, że jest jeszcze wcześnie, metropolia wydaje się już pełna turystów. Przed oczami przewijają się kolejne obrazy: sąd, biblioteka, parlament Skręcam w lewo, idę wąską uliczką w dół, mijam kościół anglikański i widzę już szyld znajomej kancelarii. To tam, jak co dzień, zetknę się za chwilę z rzeczywistością maltańskich adwokatów. Johnatan wita mnie wesołym bongu (czyt. bondziu) a po chwili spotykam Annę i Mary Grace. W pokoju, który dzielę z Joseanne, już czekają przygotowane akta sprawy, z którą należy się zapoznać. Obowiązki na dziś: zapoznać się ze sprawą, a o 11:00 wyprawa do sądu z moim opiekunem, doktorem Hugh Peralta. To będzie pierwszy raz, więc nawet nie kryję podekscytowania. Ponieważ na Malcie językiem urzędowym jest angielski, nie mam problemów z dogadaniem się z pozostałymi pracownikami. Język maltański jest dość specyficzny. Akta obejmują dokumenty sporządzone w obu językach, dlatego część z nich jest dla mnie całkowicie niezrozumiała. W drodze do sądu mój opiekun tłumaczy mi istotę sprawy, a już na miejscu przedstawia reprezentowanych klientów. Dr Peralta uprzedza mnie, że w sądzie cała rozprawa toczy się w języku maltańskim zatem tylko z gestykulacji oraz natężenia emocjonalnego składanych wypowiedzi mogę wywnioskować ich wagę i cel. Poza tym kilka spraw rozpoznawanych jest na tej samej sali, co wprowadza nieco chaosu. Na naszą kolej musieliśmy trochę czekać. Po rozprawie jeszcze chwilę rozmawiamy o naszych wrażeniach z przebiegu rozprawy i wracamy do biura. Na dziś wolne. Kolejny dzień W kancelarii czas płynie szybko, głównie za sprawą obowiązków i miłych pogawędek. Dziś z Mariem (praktykant, student miejscowego uniwersytetu) podpatruję pracę innych adwokatów. Później pomagam Joss w archiwizowaniu akt zamkniętych spraw. James, jeden z adwokatów, objaśnia mi shipping law. Koniec na dziś. Powrót do domu po pracy nie jest już tak przyjemny ze względu na nieustający skwar. Spakowany w torebkę strój kąpielowy z pewnością się przyda. Z moimi współlokatorami umówiliśmy się dziś na skalistą plażę w Sliemie. Po drodze zachodzę do pastapizzerii (punkty gastronomiczne z pysznymi bułeczkami z ciasta francuskiego z ricottą oraz timpana). Kolejna podróż autobusem przyprawia mnie o uśmiech. Z początku ciężko było przyzwyczaić się do lewostronnego ruchu. Jazda przy otwartych drzwiach i oknach pozwala jednak trochę się orzeźwić. Czas szybko mija podczas leniwego plażowania. Jest już 18:00. Wracamy, by przygotować się na wieczorne świętowanie i podjeść trochę prickly pears (owoce kaktusa) i świeżych fig. Dziś festa w pobliskim kościele. To niesamowite wydarzenie, które gromadzi wszystkich mieszkańców okolicy. Po uroczystej procesji, około 21:00 imponujący pokaz fajerwerków (Maltańczycy co roku wygrywają mistrzostwa świata w ich puszczaniu). Nie obędzie się bez miejscowego piwa Cisk. Po jakimś czasie wracamy na naszą kwaterę, aby przygotować się do następnego dnia. To tylko dwa dni z trzech gorących miesięcy spędzonych na Malcie. Okres wakacji, jaki tam spędziłam, obfitował we wszelkiego rodzaju wydarzenia. Bianco notte, festiwal piwa, festiwal wina, codzienne festy i wiele koncertów to tylko nieliczne z nich. Poznałam wielu ludzi, których długo nie zapomnę, a niektórych jeszcze spotkam. Cennym doświadczeniem była praca w kancelarii, gdzie zaznajamiałam się maltańskim prawem i tamtejszymi zwyczajami, a także szlifowałam język (głównie pod kątem specjalistycznego prawniczego angielskiego). Nadzwyczajna gościnność i życzliwość, jakiej doświadczyłam, na długo zostanie w mojej pamięci, a Malta na zawsze pozostanie dla mnie uroczą wysepką państewkiem, w którym przeżyłam cudowne wakacje. A to wszystko dzięki programowi wymian Erasmus Practice! fot. 7

8 BELGIA Gent Agata Kowalczuk, doktorantka w Zakładzie Prawa Karnego i Kryminologii Wydziału Prawa UwB Zacznę najprościej jak to możliwe mam na imię Agata i jestem doktorantką w Zakładzie Prawa Karnego i Kryminologii Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Zdecydowałam się na wyjazd w ramach programu LLP Erasmus w wieku 27 lat i z całą pewnością mogę stwierdzić, że wyboru dokonałam zbyt późno. Dlatego też chciałabym zaprezentować Wam Gent, jedno z najpiękniejszych miast świata mając nadzieję, że kiedyś ktoś ponownie stwierdzi: I love Gent. Na początek kilka informacji o Gent. I tu pojawia się rada przed podjęciem decyzji o wyborze miejsca pobytu proponuję zapoznać się z informacjami o historii, kulturze, społeczności, językach, pogodzie i innych praktycznych kwestiach. Pozwoli to uniknąć ewentualnych rozczarowań, które na pierwszy rzut oka w przypadku studenta Erasmusa wydają się być niemożliwe. Moim zdaniem najlepiej oddaje to film Do you want to know more about Belgium?, który możecie obejrzeć w serwisie Youtube ( krsk). Gent to miasto położone we flamandzkiej części Belgii, zatem języka francuskiego tu nie poćwiczycie :-) Angielski i niderlandzki są używane na co dzień, aczkolwiek Centrum Językowe przy Uniwersytecie w Gent oferuje ogromny wybór kursów językowych w bardzo przystępnych cenach. Plusem jest to, że zarówno studenci, jak i osoby starsze, porozumiewają się bez problemów w języku angielskim. Można śmiało stwierdzić, iż Gent jest miastem studenckim i należy do studentów. Pod względem liczby żaków jest najważniejszym miastem uniwersyteckim w Belgii a większa część miasta dostosowana jest do ich potrzeb. W Gent znajduje się duża liczba akademików i warto zwrócić uwagę, że od roku akademickiego 2011/2012 studenci Erasmusa będą kwaterowani w nowych budynkach. Prężnie działający rynek najmu prywatnych lokali powoduje, iż studenci nie mają problemu ze znalezieniem noclegu. Restauracje studenckie ulokowane są zarówno w centrum, jak i na poszczególnych wydziałach; wszystkie oferują obiady w bardzo przystępnych cenach. Większość mieszkańców i niemalże wszyscy studenci poruszają się za pomocą rowerów, które widoczne są wszędzie, niezależnie od pory dnia i nocy. Rower można wynająć po przyjeździe. Studenci Erasmusa, zarówno przed przyjazdem jak i po, mają do dyspozycji pomoc doradcy Andre de Cokera, który jak oceniam jest w stanie rozwiązać w zasadzie każdy problem. Erasmus Student Network (ESN) to bardzo prężnie działająca organizacja, oferująca zarówno opiekę buddies, jak i całą gamę imprez dla studentów Erasmusa, począwszy od wycieczek do najpiękniejszych miast Belgii (Antwerpii, Brugii, Ostendy), aż po eskapady do Paryża czy Amsterdamu. Ponadto ESN organizuje wiele integracyjnych imprez, takich jak: Welcome Party, International Dinner, Flag Party oraz wiele innych w tym również Polish Party. Studenci Erasmusa posiadają swój własny pub, Porter House, gdzie w każdą środę odbywa się impreza, na której spotkać można niemalże wszystkich studentów Erasmusa. Do tej krótkiej informacji załączam kilka zdjęć abyście mogli zobaczyć, że właśnie w Gent warto przeżyć przygodę swojego życia. Dla osób zainteresowanych wyjazdem do Gent w ramach Erasmusa służę dodatkowymi informacjami: agata.kowalczuk@wp.pl 8

9 CZECHY Brno Monika Żakowicz, studentka IV roku prawa A hoj, Dlaczego Czechy? Czy ten niewielki kraj jest odpowiedni, aby przeżyć w nim jedną z największych przygód życia? Ci z nas, którzy wybrali ten właśnie kraj jako cel przygody w programie Erasmus, z początku nie byli przepełnieni entuzjazmem i nie uznawali Czech za kraj nadzwyczaj atrakcyjny. Jednakże ja, z perspektywy czasu, z pełną odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że mój wybór okazał się strzałem w dziesiątkę. Pobyt w Brnie, a spędziłam w tym czeskim mieście prawie pół roku, wspominam z wielkim sentymentem. Miasto to jest niezwykle przyjazne, otwarte na ludzi, z piękną architekturą i cudownymi zabytkami jak np. willa Tugendhat wpisana w 2002 r. na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, czy Špilberk. Potęgę tego drugiego co do wielkości miasta w Czechach, podkreśla także to, że mieszczą się tu najważniejsze instytucje wymiaru sprawiedliwości Sąd Najwyższy oraz Sąd Konstytucyjny. Co roku na wymianę do Brna przyjeżdża niemal 500 studentów nie tylko z Europy, ale także z całego świata (m.in. z Brazylii, Peru, Chin, Mongolii, Indii, Australii, Kanady, USA), aby studiować właśnie w tym mieście. Poziom nauczania jest zadowalający, porównywalny do poziomu nauczania w Polsce, a organizacja i pomoc dla przyjeżdżających studentów jest wzorowa. Wybrałam Czechy z kilku istotnych powodów. Ważnym czynnikiem była odległość. Miasto leży na tyle blisko Polski, że niemal w każdej chwili można było przyjechać do domu. Kolejnym powodem, w moim przypadku najważniejszym, była ogromna ilość przedmiotów pokrywających się z przedmiotami objętymi naszym rodzimym programem studiów. Wyjeżdżając na III roku praktycznie nie odczułam sesji letniej. Aż cztery z sześciu przedmiotów obowiązkowych udało mi się zaliczyć w Brnie. Bardzo miło wspominam zajęcia z Czech Tax Law oraz General Theory of Law, na które to oprócz mnie uczęszczała jeszcze tylko jedna osoba. Atmosfera była więc bardzo kameralna. Ponad to Brno ma świetną lokalizację. Jeśli ktoś lubi podróże, to ma kolejny powód do tego, aby wybrać właśnie to miasto. Stolice aż trzech państw są niemal na wyciągnięcie ręki około trzech godzin jazdy do Pragi i około dwóch do Wiednia i Bratysławy. W Czechach jest również wiele miast, które warto zobaczyć, m.in. Karlove Vary, Kutna Hora, Český Krumlov. Jeżeli komuś oprócz bardzo dobrego poziomu nauczana zależy także na nieodłącznym elemencie takiej wymiany, jakim są wszelkiego rodzaju spotkania towarzyskie, to na pewno się nie rozczaruje (tu nadmienię tylko, że ceny wszelkiego rodzaju trunków są niższe niż w Polsce chociażby piwo najtańsze, jakie zwróciło moją uwagę, kosztowało 0,68 zł!). Integracja między studentami jest niesamowita. Każdy jest do siebie przyjaźnie nastawiony. Tworzyliśmy jedną wielką rodzinę. Wieczory spędzaliśmy bądź w klimatycznych kawiarenkach i pubach, bądź w akademiku na tzw. party w bejsmencie. Z wieloma osobami do dziś utrzymuję kontakt i mam tylko nadzieję, że odległość, jaka nas dzieli, i upływający czas nie zniszczą naszych przyjaźni. Osobiście ujęła mnie w Brnie bardzo tania rozrywka kulturalna. O ile w Polsce przeciętnego studenta nie stać na częste wyjście do teatru, to w Czechach teatr należy do masowej rozrywki. Studenci mogą sobie pozwolić na liczne wyjścia do opery, na balet czy do filharmonii. Cena biletu oscyluje w granicach 20 zł, a często jest nawet niższa. :-) Taki wyjazd pozwala zdobyć nieoceniony bagaż doświadczeń, które w pewnym stopniu zmieniają człowieka, jego sposób myślenia i postrzegania pewnych spraw. To wspaniała lekcja życia. Wyjazd w programie Erasmus pozwala na polepszenie umiejętności konwersacji w obcym języku, dodaje także pewności siebie. Człowiek szybko musi dostosować się do miejscowych zwyczajów, odnaleźć się w nieznanym mieście, pośród nowych twarzy. Erasmus sprawia, że życie nie jest już takie samo jak kiedyś Moim zdaniem warto korzystać z wyjątkowych okazji, jakie dają nam studia. Warto podejmować takie decyzje, które nieraz tak przewracają nasze życie do góry nogami, że trudno potem wrócić do normalności. To, co zyskujemy, przewyższa wartość potencjalnych strat. Ważne, aby czerpać z wyjazdu jak najwięcej korzyści. Jedyne, czego teraz żałuję, to tego, że moja przygoda skończyła się tak szybko Pomimo innych atrakcyjnych propozycji, z których warto skorzystać studiując, bycie erasmusem jest jedyne w swoim rodzaju i niepowtarzalne. Szkoda, że taka okazja trafia się tylko raz w życiu 9

10 U.S.A. Boston Katarzyna Klibisz, studentka V roku prawa Powszechnie uważa się, że amerykańskie uniwersytety oferują najwyższy na świecie poziom kształcenia. Najlepiej świadczy o tym ich dominująca pozycja wśród pierwszej setki w corocznych rankingach najlepszych światowych uczelni. Niezależne i zdecentralizowane uniwersytety amerykańskie zarządzane są w sposób korporacyjny, co stanowi o szybkości przystosowywania się do zmian, jak również wpływa na kwalifikowanie szkolnictwa wyższego do sektora biznesu. Źródłem finansowania uniwersytetów amerykańskich są obok współpracy z sektorem przemysłowym korzyści uzyskane ze sponsoringu drużyn sportowych, jak również z opłaty czesnego. Koszt podjęcia nauki w USA wynosi około 20 tys. dolarów za semestr (i więcej, w zależności od prestiżu uniwersytetu), co dla polskiego studenta, przyzwyczajonego do edukacji na publicznym, bezpłatnym uniwersytecie, stanowi problem. Będąc studentką trzeciego roku Uniwersytetu w Białymstoku, rozważając kwestię wyjazdu na studia amerykańskie, również spotkałam się z tą barierą, jednak rozwiązaniem okazała się możliwość aplikowania na Northeastern University w Bostonie, który na podstawie umowy bilateralnej z moją uczelnią macierzystą, zwalnia studentów Wydziału Prawa UwB z płacenia czesnego. Teraz mogę stwierdzić, że była to najlepsza decyzja, jaką mogłam podjąć w tamtym okresie. Postaram się przedstawić Wam korzyści związane z tym wyzwaniem. Stolica stanu Massachusetts jest jednym z najstarszych miast amerykańskich. Boston, gdyż o nim mowa, zapisał się na kartach historii amerykańskiej jako miejsce narodzin rewolucji zmierzającej do uznania niepodległości Stanów Zjednoczonych przez Wielką Brytanię, a także jako miejsce odczytania Deklaracji Niepodległości. Obecnie jest to ważny ośrodek kulturowy i naukowy. Ze względu na bogactwo architektoniczne stolica stanu Massachusetts określana jest mianem najbardziej europejskiego miasta Ameryki. W obrębie Bostonu i pobliskiego Cambridge istnieje około 50 uniwersytetów, z których najbardziej znane to Harvard University i Massachusetts Institute of Technology. Położony w ścisłym centrum miasta Northeastern University również zalicza się do tego znakomitego grona największych uniwersytetów w Bostonie. Skorzystanie z możliwości wyjazdu semestralnego na Northeastern University stwarza niepowtarzalną szansę zmierzenia się z amerykańskim systemem szkolnictwa wyższego, z pominięciem obowiązku poniesienia wysokich kosztów studiowania, a jedynie pokrywając koszty utrzymania. Należy jednak wskazać, że program oferowany przez Northeastern University skierowany jest do studentów zainteresowanych problematyką kryminologiczną. Zajęcia odbywają się bowiem na College of Criminal Justice, który jest jednostką niezależną od tamtejszego Wydziału Prawa. Wiodąca pozycja college u (CCJ znajduje się w pierwszej dziesiątce amerykańskich wydziałów kryminologicznych) determinuje poziom kształcenia. Decydując się na tę wymianę, należy mieć świadomość ogromu pracy i braku jakichkolwiek przejawów odmiennego traktowania studentów z wymiany. Studiowanie w Stanach Zjednoczonych wymaga dużej dozy samodyscypliny, a przede wszystkim systematycznej pracy przez cały semestr. Zdecydowanie nie polecam przyjęcia strategii tytanicznego wysiłku intelektualnego wyłącznie przed sesją przede wszystkim ze względu na fakt, iż wynikiem końcowym na uczelniach amerykańskich nie jest ocena z egzaminu, lecz średnia ważona poszczególnych ocen. W zależności od tego, czy student wybierze przedmioty z poziomu undergraduate czy graduate, system procentowy i obowiązki studenta kształtują się odmiennie. Co do zasady, na poziomie undergraduate (poziom niższy) ocenę końcową stanowi w 20% ocena z każdego z przeprowadzanych zaliczeń (od 2-4). Następne 20% oceny końcowej to pisemne prace domowe, które wymagają solidnego przygotowania i gruntownej znajomości tematu. Kolejne 10% stanowią oceny otrzymywane z cotygodniowych quizów (są to krótkie, elektroniczne wejściówki). Istotna jest również aktywność, gdyż stanowi 5% oceny końcowej. I wreszcie obecność również 5%. Na poziomie graduate (poziom wyższy) system procentowy rozkłada się odmiennie. Najistotniejszym składnikiem oceny końcowej jest tzw. final exam (egzamin końcowy), który stanowi 50% oceny głównej. W zależności od przedmiotu zaliczenie może przybrać formę albo referatu pisanego podczas zajęć, albo stronicowej pracy napisanej w domu. Z kolei 30% stanowi tzw. midterm exam (egzamin w połowie semestru), który najczęściej przybiera formę referatu pisanego podczas zajęć. Wreszcie na ostatnie 20% oceny końcowej składają się: aktywność, obecność na zajęciach i prace domowe wykonywane samodzielnie, a następnie prezentowane podczas zajęć. Pobyt na Northeastern University charakteryzuje się brakiem jakichkolwiek form uprzywilejowania studentów zagranicznych decydujących się na spędzenie semestru w USA. Zarówno profesorowie, jak i studenci, przyzwyczajeni są do funkcjonowania w wielokulturowej społeczności, stąd wszelkie przejawy odmiennego traktowania są surowo zabronione. Świadomość braku uprzywilejowania wpływa mobilizująco, a intensywna i systematyczna praca w kraju, w którym za ściąganie grozi wyrzucenie z uczelni, jest zdecydowanie gwarancją sukcesu. Organizacja zajęć w USA stanowczo różni się od formy przyjętej na polskich uniwersytetach. Fundamentem zajęć jest dyskusja dwóch równouprawnionych podmiotów: wykładowcy i studenta. Studia w USA uczą myślenia i rozwiązywania problemów. Niespotykana jest forma zajęć w postaci wykładów. Największą popularnością cieszy się więc konwersatorium. Zajęcia przeprowadzone są w atmosferze wzajemnego szacunku i możliwości swobodnego wygłaszania choćby najbardziej kontrowersyjnych poglądów. Studenci zobligowani są do wysłuchania i ustosunkowania się do odmiennych opinii, przez co uczą się nie tylko sztuki argumentacji, kultury prowadzenia dyskusji, tolerancji lecz także otwartości na poglądy innych. W przeciwieństwie do polskich studentów, Amerykanie nie wahają się wdawać z profesorami w dyskusję i wyrażać dezaprobatę wobec poglądów kadry naukowej. Relacja pomiędzy wykładowcą a studentem to życzliwy stosunek partnerski. Większość studentów po ciężkim dniu nauki udaje się do akademików. Należy podkreślić, że akademik amerykański niczym nie przypomina stereotypowego polskiego, szarego akademika. Wręcz przeciwnie warunki w akademikach są porównywalne z trzygwiazdkowym hotelem. Budynki zazwyczaj są wyposażone w jadalnie, sale komputerowe, siłownie, pracownie artystyczne itp. W akademikach zawsze panuje wesoła atmosfera. Oczywistym jest, że życie studenckie to nie tylko nauka. Northeastern University oferuje wiele atrakcji aby umilić ciężką pracę studentów. W trakcie semestru organizowane są wycieczki oraz imprezy okolicznościowe, w pełni finansowane ze środków uczelni na które należy zapisać się we wrześniu, tuż po przyjeździe, pod rygorem braku miejsc. Studia w USA uprzyjemnia również bardzo aktywna działalność klubów studenckich i niesamowite bogactwo zajęć pozalekcyjnych. Wielkie wrażenie sprawiają same możliwości materialne uczelni (sale komputerowe, ogromne kompleksy budynków, zaplecze sportowe). Od imprez organizowanych przez uniwersytet należy odróżnić weekendowe zwyczaje studentów amerykańskich. W piątkowe popołudnia zatłoczone w tygodniu biblioteki pustoszeją w niewiarygodnym tempie kiedy każdy szanujący się student przygotowuje się do wypełnienia obowiązków czysto towarzyskich. W piątkowy i sobotni wieczór przestrzega się zasady, że nie wypada nadwyrężać się intelektualnie: wszelkie odstępstwa od tej reguły skutkować mogą wykluczeniem z kręgów towarzyskich. Dni te zarezerwowane są wyłącznie na cele rekreacyjne. Zachęcam wszystkich do aplikowania na tę wymianę, profity z tym związane mówią same za siebie. Fakt studiowania na Norteastern University daje nowe możliwości rozwoju, wzbogaca w doświadczenia, zaś sam dyplom na pewno zwiększa atrakcyjność na rynku pracy. Pobyt w Bostonie jest ogromnym wyzwaniem intelektualnym, którego pracowity, otwarty na nowe doświadczenia student nie powinien się obawiać. Ponadto wielką zaletą jest sama możliwość spędzenia czasu za granicą, doszlifowania języka, poznania nowej kultury i możliwość przebywania w międzynarodowym kręgu kulturowym. 10

11 U.S.A. Boston Sylwia Sasinowska, studentka V roku prawa Boston z czym się kojarzy? W momencie, gdy zapadła decyzja, że jadę do Bostonu, zaczęłam rozmyślać nad wspaniałymi, roztaczającymi się przede mną perspektywami. Ta podroż stała się dla mnie prawdziwym wyzwaniem. Nie musiałam długo zastanawiać się nad podjęciem decyzji o uczestnictwie w wymianie. Sam fakt, że Boston to miejsce położone na innym kontynencie wystarczył, aby rozbudzić przyjemne podekscytowanie tak niecodziennym przeżyciem, jakim jest podróż do Ameryki. Świadomość przebywania w miejscu obcym, nieznanym a na dodatek w kraju, który jest potęgą gospodarczą sprawiała, że zapragnęłam jak najszybciej zwiedzić jego wszystkie najważniejsze zakątki. Ku memu zaskoczeniu, poznanie samego miasta było dość szybkie i łatwe ze względu na świetnie rozwiniętą komunikację miejską. Metrem można było dojechać z jednego końca miasta na drugi w ciągu godziny. Architektura Bostonu wskazuje, że jest to jedno z najstarszych miast Stanów Zjednoczonych. W mieście przeważają tzw. bliźniaki domy zbudowane w tym samym stylu, z czerwonej cegły, o ciemnych okiennicach. Centrum miasta jest jednak zdominowane przez drapacze chmur. Najwyższymi są Prudential Tower i John Hancock Tower, a w ich sąsiedztwie wieżowiec Christian Science Center (centrum nauki). W Bostonie znajduje się wiele interesujących muzeów: Museum of Fine Arts, Isabella Stewart Garden Museum, Boston Children s Museum, Science Museum, State House Museum itp. Pasjonatom przyrody polecam New England Aquarium (NEA), gdzie można zobaczyć wszelkie okazy zwierząt żyjących w oceanie, natomiast dla osób lubiących adrenalinę NEA organizuje wyjazd na tzw. whale watching. Szczęście sprzyja niewielu tylko wybrańcom faktycznie uda się zobaczyć wieloryby wypływające na powierzchnię. Od zawsze ważnym miejscem w Bostonie był port. Również dziś w zatoce można zobaczyć mnóstwo statków i żaglówek. Przez miasto przepływa rzeka Charles River, tworząca romantyczny klimat. Miasto zapewnia również miejsca rekreacji dla miłośników joggingu. Wbrew przekonaniu, mieszkańcy Bostonu dbają o swoje zdrowie i wygląd. Studenci Northeastern University posiadają piętrową siłownię Marino Center, wyposażo- ną w najnowocześniejszy sprzęt co świadczy o popularności sportu. Miłośnicy baseballu nie opuszczają meczy bostońskiej drużyny Red Sox, grającej we wschodniej dywizji American League. Boston jest miastem studenckim. Mieści się tu ponad 70 college ów i uniwersytetów, w tym Harvard University i Massachusetts Institute of Technology. Studia w Bostonie obfitują w liczne wydarzenia i atrakcje kulturalne sprawiające, że miasto tętni życiem przez cały rok. Wielokulturowość tego miejsca sprawia, że dzielnice różnią się od siebie nawet pod względem serwowanego jedzenia. Można tu spróbować smaków z całego świata, nie pomijając oczywiście tradycyjnie amerykańskich fast foodów. Niezależnie od tego, czy to biznesmen czy zwykły student, nastolatek czy emeryt, wszystkich ich można spotkać w dziennych kafejkach: Starbucks, Dunkin Donuts, Mc Donald s itp., czytających gazetę, surfujących po Internecie i pijących ze spokojem kawę. Krótko mówiąc bezstresowe życie. Reasumując, Boston zalicza się do najciekawszych miejsc studenckich Ameryki Północnej. 11

12 Bułgaria i Szkocja Po co właściwie jechać? Czyli kilka praktycznych porad, jak zostać w domu Ryszard Jakubowski, student V roku prawa Napisała do mnie pani prezes (i tu już oburzą się feministki, które wykrzyczą, że jaka pani prezes że przecież powinno mówić się prezeska ). Zostawiając jednak partyjną nowomowę feministyczną Napisała do mnie pani prezes Malwina Gorczak i zwróciła się z prośbą o napisanie artykułu o Erasmusie. Nadmienić należy, że wyżej wspomniana Malwina jest prezesem koła YES, czyli Your Erasmus Support. Okazja nie byle jaka, albowiem wkrótce ukaże się specjalne wydanie Biuletynu Wydziału Prawa UwB i jak już się wypoci te 6-7 tysięcy znaków, można będzie załączyć do artykułu jakąś słit focię, czyli plus 50 punktów do lansu na uczelni (zakładając oczywiście, że ktokolwiek akurat ten tekst przeczyta). Prócz tego cel szczytny, bo promowanie studiów za granicą, a ku mojemu wielkiemu zdziwieniu liczba chętnych na zagraniczne wyjazdy spada i cieszą się one coraz mniejszym zainteresowaniem. Cóż zrobić pomyślałem trzeba siadać i pisać. I teraz właśnie siedzę i siedzę, myślę i myślę jakby powiedziała Beata Kozidrak. O czym Wam tu opowiedzieć? A uwierzcie mi, że jest o czym (jak już się lansować, to po całości), bo udało mi się wyjechać i do Szkocji i do Bułgarii. Ale o czym pisać? Może o innych ludziach i kulturze, może o pogodzie i jedzeniu, albo o przygodzie i wietrze we włosach (jak ktoś je ma, oczywiście). Marszczyłem czoło i myślałem. Aż w końcu... ciach. Wiem, mam, trzymam mocno i nie puszczę jest pomysł. Znając trochę Polaków i mój kraj ukochany, wiem jak Was zachęcić i o czym opowiedzieć. Drogie studentki i drodzy studenci NIE JEDŹCIE! Ot tak, po prostu, nie jedźcie. Zostańcie w domach, na kanapach, krzesłach, krótko mówiąc: na tyłkach. Nie warto. Bo i po co? Znosić to wszystko. Pakowanie, autobus, taksówka na lotnisko, samolot, autobus, taksówka pod dom, rozpakowywanie. Cała ta podróż nie jest łatwym kawałkiem chleba stres, rozłąka, inny kraj, obcy ludzie, nowy język. Jak sami widzicie, to wszystko nie jest przyjemne. Sama podróż wydaje się mocno przereklamowana. A poza tym każdy dziś jeździ; ten był w Indiach, tamten w Maroku, więc komu zaimponujemy Erasmusem w Czechach? Bądźcie oryginalni i asertywni ZO- STAŃCIE a wujek Rysiek powie Wam jak poczuć zagranicę, nie wychodząc z domu. I możliwe, że nigdy nie będzie Wam dane zobaczyć faceta w spódnicy (chyba, że przez przypadek przyłapiecie swojego ojca w mini swojej matki, ale to przypadki odosobnione). Możliwe też, że nigdy nie pójdziecie do prawdziwego szkockiego PUB u (Public House, czyli na nasze dom publiczny), gdzie jak napisała do mnie przyjaciółka chadzają brzydkie dziewczynki w berecikach, a od siebie dodałbym jeszcze, że z krzywymi zębami. Piwo leją tam do samego końca, aż tworzy się menisk wypukły. Ostatecznie przecież jeden pint to jeden pint, za tyle zapłaciłeś i tyle dostajesz. Nikomu nie przyszło do głowy, żeby zrobić ciut większe szklanki z kreseczką, nie sposób więc donieść tego do stolika, nie oblewając sobie rąk i wszystkiego dookoła po drodze. Nigdy też, w takim razie, nie poczujecie tego specyficznego zapachu oraz gwaru w pubie i nie przykleicie się do pozalewanych piwskiem stolików. Być może nigdy nie usłyszycie prawdziwego Szkota wykrzykującego Aj ja bastards!, ani nie skosztujecie prawdziwego szkockiego śniadania (co akurat wyjdzie Wam na zdrowie). Lepiej zostać tu, u siebie, gdzie bezpiecznie. Tam można zginąć na każdym kroku. Bo zakodowane rozglądanie się w lewo, w prawo, w lewo nijak nie sprawdza się przy ruchu lewostronnym. Możliwe, że nigdy nie będzie Wam dane zastanawiać się, kto ich uczył angielskiego, albo też jakiego angielskiego Wy się uczyliście, skoro pani w sklepie nie rozumie mleko proszę. Jeśli chodzi o Bułgarię, nigdy nie będzie Wam dane poznać tych ludzi, ich mentalności i skłonności do zabawy, bo która inna nacja wyszłaby protestować przeciwko zakazowi picia na ulicach. Nigdy nie skosztujecie kawarmy, banicy, taratoru, czy wreszcie zwalającej z nóg, niczym precyzyjny cios szpadlem w głowę, rakiji. Nigdy nie doświadczycie tej łatwości komunikacji z kobietami, które w końcu przemówią wprost i tak znaczyć będzie tak, a nie nie (wszytko dzięki odwrotnemu kiwaniu głową). Nie doświadczycie tego i miliona innych, najmniejszych rzeczy. Za to zostaniecie w domu, gdzie dobrze i swojsko. Gdzie, zamiast poznawać nowych ludzi, kulturę, język, można normalnie pogadać, że oto Marcin przytył, Krzysiek schudł, Malwina nie zaliczyła koła, a Magda wiecie, ta starościna pokazała... no, zresztą sami wiecie, co pokazała. Gdzie zamiast pubu można normalnie w lokalu, nie przylepiając się do stolika, sączyć rodzime, rozcieńczane wodą piwo. Zatem, jeśli już słusznie postanowiliście zostać, wujek Rysiek powie Wam, jak trochę tej zagranicy poczuć u siebie. Dziś w programie Zrób to sam, red. Adam Słodowy i zagranica pod dachem. Potrzebne rzeczy Szkocja: sztormiak, wiadro, działający prysznic, wanna sztuk jedna, komputer z Internetem, dwadzieścia kilo piachu, kamienie (mogą być te z podwórka, byle ostre), spryskiwacz do szyb, wiatrak. By poczuć się jak w Szkocji postępuj następująco: uruchom komputer i połącz się z Internetem, w Youtube wpisz Bagpipes i rozkoszuj się dźwiękiem gdzieś pomiędzy hałasem a muzyką. Dla osłuchania się z językiem, w wyżej rzeczonym serwisie, puść sobie Chewbaccę z Gwiezdnych Wojen lub film Eleven. A teraz spacer, gotowi? Zaczynamy. Uruchom wyszukiwarkę Google i wybierz szkockie miasto, które chciałbyś zwiedzić może być Aberdeen, Glasgow, Edynburg czy Dundee. W wynikach wyszukiwania wybierz sekcję z grafikami. Uruchom wiatrak i ustaw nawiew na zimny. Wiatrak ustaw tak, aby strumień powietrza uderzał Cię w twarz, następnie uprzednio przygotowanym spryskiwaczem (koniecznie z zimną wodą), pryskaj sobie w twarz i maszeruj w miejscu, przeglądając wcześniej włączone obrazki. Tak właśnie wygląda zwiedzanie w optymalnych warunkach pogodowych. Teraz nieco gorsza aura jesień i te sprawy. Aby odbyć taki spacer, powinniśmy udać się do łazienki, założyć sztormiak, wejść pod prysznic z odkręconą zimną wodą i stać tak w zależności od zakładanej długości spaceru, nie krócej jednak niż pół godziny (a najlepiej, gdyby wiatrak z poprzedniego spaceru także owiewał nam twarz zimnem). By poczuć się jak na jednej ze szkockich plaż należy: rozsypać w łazience piach i porozrzucać ostre kamienie, następnie bosymi stopami maszerować w kółko i kaleczyć sobie stopy. Pryskać w wiatrak spryskiwaczem wypełnionym słoną wodą. I tak oto na Waszej twarzy poczujecie prawdziwą, morską bryzę. By dopełnić wizyty w uroczej Szkocji, pozostaje kąpiel. Wannę wypełniamy jak zwykle zimną wodą i wsypujemy do niej 5 (słownie: pięć) kilo soli. Rozbieramy się do gatek i ciach do wanny na jakieś 10 do 15 minut. Gotowe. Prawda, że to proste, łatwe i przyjemne? I nie trzeba się tłuc samolotami z płaczącymi dziećmi, megabusami i czym jeszcze. A teraz w odcinku Zrób to sam, Adam Słodowy i Bułgaria w zasięgu ręki. Potrzebne rzeczy: samochód z nawigacją, 20 kilo piachu, 5 kilo soli, farelka, karnet na solarium, lampka ze stuwatową żarówką, komputer z Internetem. I, tak jak poprzednio, w serwisie Youtube wyszukujemy czałga (mniej więcej miks polskiego disco polo z muzyką folkową), bardziej wysublimowanym melomanom polecam Bregovića. Podobnie jak przy Szkocji, uruchamiamy Google i szukamy miasta: Sofii albo Plowdiw. Choć ja poleciłbym Veliko Tarnowo, lub jeśli ktoś bardziej gustuje w nadmorskich klimatach Nesebar/ Sozopol. By poczuć klimat uruchamiamy farelkę, a także kuchenkę gazową, piekarnik oraz oczywiście odkręcamy wszystkie grzejniki. Świecąc sobie stuwatową żarówką w twarz, rozkoszujemy się bułgarskim słońcem. Kąpiel w Morzu Czarnym to zupełnie to samo, co plażowanie w Szkocji, jedynie bez kamieni na plaży i z gorącą wodą w wannie. Jeszcze tylko opalenizna, wsiadamy w samochód i w nawigacji wklikujemy adres solarium, na które mamy karnet. Za każdym razem, gdy nawigacja kieruje nas w prawo, jedziemy prosto, przy czym mówimy: Da, da, da, znam kde (pol. Tak, tak, tak, wiem gdzie ). Gdy już dotrzemy do solarium, wchodzimy do jednej z tych diabelnych maszyn i siedzimy do końca ważności karnetu (ważne, by maszyna cały czas była włączona, inaczej nie uzyskamy pełnego efektu). I gotowe. I po co było jechać? Doświadczać, eksplorować? Teraz, gdy ktoś przyjedzie z Grecji lub innej Bułgarii, powiedzcie mu stary, wiem o czym mówisz, byłem, widziałem, spójrz tylko na moją opaleniznę. Tym oto pozytywnym akcentem, żegnam się. 12

13 DANIA Aarhus Ewelina Gruszewska, studentka V roku prawa Postanowiłam podzielić się z Wami wspomnieniami z pobytu na Aarhus University w Danii. Chciałabym zacząć od pozytywnych aspektów związanych ze studiowaniem w kraju Hansa Christiana Andersena, po czym pragnę wspomnieć te mniej przyjemne i wymienić pewne ciekawostki. Jak wynika z ostatnio opublikowanego rankingu Times Higher Education QS World University Rankings najlepszych uniwersytetów na całym świecie, Aarhus University zajmuje 3. miejsce w Skandynawii, 29. w całej Europie i 81. miesjce na świecie. Zaskakujacą rzeczą jest liczba studentów międzynarodowych w tak małym skandynawskim kraju jakim jest Dania. Wymiana studencka to nie tylko program Erasmus, ale także Nordplus (program stypendialny głównie dla krajów nordyckich) i inne dwustronne umowy ze szkołami wyższymi na całym świecie. W roku akademickim 2008/2009 Aarhus Univesity odwiedza łącznie ponad 550 studentów reprezentujących ponad 30 państw na całym świecie, w tym na Faculty of Law łącznie 70 studentów (dane otrzymane od koordynatorów na uniwersytecie). Studiowanie w tak licznej grupie i międzynarodowej atmosferze to niezwykła okazja poznania ludzi z całego świata, ich poglądów, mentalności, kultury i zwyczajów. I tak najliczniej reprentowani są studenci z Hiszpanii i Niemiec, a na Wydziale Prawa nawet Australii. Przyznam, że przez pół roku przebywania z ludźmi z różnych stron świata znacznie zmieniło się moje wyobrażenie dotyczące poszczególnych narodowości. Warta podkreślenia jest życzliwość i otwartość Duńczyków. Na uniwersytecie przez 5 dni w tygodniu otwarty jest International Secretariat, gdzie koordynatorzy i duńscy studenci oferuja pomoc i wyjaśniają wszystkie watpliowści związane z nauką i życiem w ich kraju. Wszystko odbywa się w bardzo miłej atmosferze i zawsze, w razie ewentualnych problemów, można do nich się zgłosić. Aarhus University oferuje dla studentów Erasmusa darmowe (opłacone przez UE bądź też sam uniwersytet) 3,5 tygodniowe kursy języka duńskiego, które organizowane są sierpniu i styczniu. Jest to niepowtarzalna okazja do nauki podstawowych zwrotów w języku duńskim, nauki o kulturze Duńczyków, zwiedzenia najważniejszych obiektów w Aarhus i okolicach, a co najważniejsze poznania wielu ludzi z całego świata. Kolejnym, niezwykle ważnym powodem, dlaczego warto wybrać Aarhus University są oferowane przez tamtejszą uczelnię stypendia dla studentów międzynarodowych. Studenci z Europy Środkowej i Wschodniej, w tym także Polski, mogą otrzymać tzw. Top-Up Grant. Wysokość tego grantu wynosi jednorazowo ok. 500 euro na semestr. Warunkiem otrzymania stypednium jest realizacja przedmiotów, które w sumie wynoszą 30 punktów ECTS, co na Wydziale Prawa rówoważne jest z pozytywnym ukonczeńczeniem 3 kursów. Jest to stypendium na tzw. wyrównanie szans studentom z biedniejszych krajów. W rzeczywistości jest to tylko pomoc symboliczna. Innym rodzajem stypednium jest Travel Grant skierowany tylko do studentów z najdalej położonych państw świata m.in. z Australii, Kanady, Singapuru, Chin. Niestety semestr zimowy rozpoczyna się w Danii już 1 września, a w przypadku kursów językowych już w sierpniu. Dlatego wybierając studia w skandynawskim kraju, jesteśmy zmuszeni poświęcić na naukę część swoich wakacji. BStudiując i przebywając w Danii dłużej niż 3 miesiące jesteśmy zmuszeni aplikować o szereg dokumentów, m. in. o pozwolenie na pobyt i tzw. numer CPR (zbliżony do polskiego nrumeru pesel, jednak o szerszym zastosowaniu). Wszystkie te dokumenty można wyrobić już w trakcie pierwszego miesiąca pobytu. Dania jest bardzo drogim krajem. Największe koszty to opłata za akademik, bilet miesięczny, a także podręczniki. Nie ma możliowści wypożyczenia książek z biblioteki, gdyż zazwyczaj jest tam tylko jeden egzemplarz z możliością skorzystania w czytelni. Dlatego też wiele studentów międzynarodowych podejmuje pracę w wymiarze kilku, kilkunastu godzin w tygodniu. Pozwala to pokryć koszty związane z utrzymaniem. W wiekszości miejsc, w tym w komunikacji miejskiej, nie ma zniżek dla studentów. Duńscy studenci dostają stypednium od państwa, zatem rzadko przysługują im zniżki. Jeśli chodzi o duńską pogodę, jest ona niestety często deszczowa i wietrzna. W porównaniu z Polską, lato jest tam chłodniejsze, a zima łagodniejsza. Jakże ważny jest dla studentów wyjeżdżającym na wymianę międzynarodową stystem punktowy tzw. ECTS, czyli Europen Credit Transfer System. Zasadą jest, że każdy przedmiot realizowany na Wydziale Prawa na Aarhus University równoważny jest 10 punktom ECTS. Każdy student Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białysmtoku zobowiązany jest do zaliczenia na wymianie międzynarodowej minimum 3 przedmiotów w semestrze (lub odpowiednio 6 rocznie) w języku obcym. Ciekawostką jest to, że władze Wydziału Prawa na Aarhus University zezwalają studentom międzynarodowym na realizację tylko 3 przedmiotów semestralnie, uzasadniając to wystarczającą ilością materiału i trudnością kursów. Teoretycznie to tylko 3 kursy, a jak się okazuje aż 3 kursy (zwłaszcza gdy na III roku prawa na UwB mamy obowiązek zaliczenia procedury administracyjnej, karnej i prawa cywilnego cz.ii). Na każde zajęcia profesorowie proszą o przeczytanie dużej ilości artykułów, rozwiązanie kazusów i przygotowanie do merytorycznej dyskusji w trakcie zajęć. Niewielką część zajęć stanowi merytoryczne omawianie regulacji prawnych, najczęściej nauczyciele od razu proszą studentów o rozwiązywanie casów. Egzaminy są zawsze ustne. Przeprowadzane są przez profesora prowadzącego zajęcia i kooegzaminatora, który czuwa nad prawidłowym przebiegiem egzaminu. Umiejętność prezentowania ustnie swojej wiedzy w języku angielskim z zastosowniem terminów prawniczych to nie lada wyzwanie i duży stres. Duńskie studia prawnicze, inaczej niż w Polsce, podzielone są na studia licencjackie i magisterskie. Możemy jednak pozazdrościć Duńczykom ich własnego systemu stypednialnego. Każdy duński student, niezależnie od wyników uzyskiwanych w toku studiów, otrzymuje stypendium w wysokości 300 euro miesięcznie z racji studiowania, a 600 euro/mies. za fakt, iż studiuje i nie mieszka z rodzicami (wymagana jest przy tym odpowiednia odległość wyrażona w kilometrach od domu rodziców). Fakt ten dowodzi, iż Duńczycy wspierają szybkie usamodzielnienie się młodych ludzi. Istotne jest jednak, że Duńczycy płacą bardzo wysokie podatki, nawet do 60 % dochodu dla osób najwięcej zarabiających i w ten sposób mają możliowść wspierania m. in. szkolnictwa wyższego. Duńczycy są bardzo sumienni i dokładni w tym, co robią i tego samego wymagają od studentów międzynarodowych. Warto pamietać o wyznaczonych terminach do załatwiania wszystkich formalności, np. zapisywaniu się na wybrane przez siebie kursy, monitorowaniu, czy żadne z kursów nie zostały odwołane, wysyłanie ewentualnych potwierdzeń swoich decyzji (gdy są wymagane), bo może okazać się, że limit miejsc na dany kurs został wyczerpany. Z własnego doświadczenia i napotkanych trudności na początku pobytu w Danii wiem, że jest to bardzo ważne. Kolejnym zagadnieniem godnym zauważenia jest wiek duńskich studentów. Studenci III-IV roku prawa rzadko mają odpowiednio lata. Często duńska młodzież zaraz po szkole średniej nie rozpoczyna edukacji na uczelni wyższej, ale dużo podróżuje. Zdarzo się też, że studia nie trwają, tak jak w polskim systemie, pięciu lat, ale więcej. Duńczycy nie śpieszą się z ukończeniem szkoły wyższej, w trakcie studiów często podejmują pracę. Co ciekawe, młodzi Duńczycy często już w trakcie studiów zakładają rodziny. Na kursach na duńskiej uczelni, polscy studenci mając lata, są jednymi z najmłodszych. Większość Duńczyków uczestniczących w tych samych zajęciach ma często 24-25, a nawet 27 lat. Zdarza się, że na zajęciach, np. na kursie International Trade and Finance Law, prowadzonym przez uznanego duńskiego prawnika, uczestniczą osoby w wieku lat. Rzadkością zatem jest, że studenci w Danii kończą studnia tak jak Polacy w wieku 24 lat. Z turystycznego punktu widzedzenia, Dania przyznam szczerze - jest mało atrakcyjna. W stolicy kraju Kopenhadze, jest wiele miejsc wartych odwiedzenia, chociazby Nyhavn, Ogrody Tivoli, Pałac Królewski i inne. Pozostałe trzy najwieksze miasta Danii - Aarhus, Odense i Aalborg są wizulanie zblizone do stolicy państwa z charakterystycznym kanałem płynącym przez centrum miasta, przy nim główne uliczki z kawiarenkami, olbrzymi dom handlowy i deptak siecią różnych mniejszych sklepików. To co wyróżnia Aarhus (drugie co do wielkości miasto w Danii) spośród innych duńskich miast, to skansen Den Gamle. Dziś muzeum ma 75 zabytków, głównie domów z XVI-XVIII wieku, przeniesionych z całej Jutlandii. Tworzą one stare miasteczko, malowniczo położone nad rzeką. Jest ono reklamowane jako jedyne miejsce na świecie, gdzie można odczuć unikalną atmosferę miasta z czasów Andersena. Od Wielkanocy do jesieni na terenie skansenu działa żywe muzeum - pracownicy muzeum ubrani w stroje z epoki odtwarzają życie mieszkańców. Samo budownictwo duńskie jest mało atrakcyjne, wiekszość budynków sprawia wrażenie pozostałości po starych fabrykach. Moim zdaniem, edukacja w Danii wzbogaca nas o nowe, ważne i niezapomniane doświadczenie, uczy nowego spojrzenia na system kształcenia i gospodarkę państwa wysoko rozwiniętego oraz skłania do rekleksji nad możliwością przeniesienia pewnych skandynawskich rozwiązań do naszego szkolnictwa i innych dziedzin życia. 13

14 FRANCJA Rennes Jolanta Piszczatowska, studentka V roku prawa Semestr zimowy w ramach programu LLP Erasmus spędziłam we Francji. Kraj ten od zawsze mnie fascynował, a pobyt tam był poniekąd spełnieniem moich marzeń. Również wybór konkretnego miejsca okazał się niezwykle prosty. Paryż stolicę Francji, niezwykłą i dużą aglomerację zamieniłam na Rennes, miasto położone w północno-zachodniej części kraju, w klimatycznym regionie Bretanii. Institut d Etudes Politiques de Rennes (IEP) okazał się strzałem w dziesiątkę. Uczelnia ta jest jedną z kilku prestiżowych Grandes Ecoles, funkcjonujących we Francji. Ciekawostką jest, że w IEP funkcjonuje obligatoryjna wymiana międzynarodowa, którą objęci są słuchacze trzeciego roku. Studenci międzynarodowi stanowią prawie 20% wszystkich studiujących w Rennes. Nauka w takim środowisku sprzyja poznawaniu kultury, zwyczajów czy nawiązaniu przyjaźni z ludźmi z różnych stron świata, m.in. z Australii, Japonii czy Chile. Już na samym początku należy się przygotować na to, że semestr zimowy rozpoczyna się 13 września, a w przypadku kursu językowego już pod koniec sierpnia. Dlatego też, wybierając się na studia do Rennes, byłam zmuszona skrócić swoje wakacje i rozpocząć kolejny rok akademicki miesiąc wcześniej. Zajęcia, na które uczęszczałam w Instytucie, były prowadzone w języku francuskim. Jednak istnieje możliwość wyboru przedmiotów anglojęzycznych czy hiszpańskojęzycznych. Obecność na nich była sumiennie kontrolowana przez profesorów. Studenci mogli również rozpocząć naukę języka angielskiego na darmowych kursach organizowanych przez uczelnię. Większość egzaminów przeprowadzana jest w formie ustnej, co sprzyja lepszej nauce języka. W IEP działa bardzo dobrze wyposażona biblioteka, dzięki temu nie musiałam kupować podręczników. Mogłam bez ograniczeń korzystać z jej zasobów, jak i zasobów innych bibliotek położonych w Rennes. Atmosfera, jaka panuje na uczelni, jest niezwykle przyjazna; żaden student nie jest pozostawiany sam sobie ze swoimi kłopotami. Każdy otrzymuje swojego opiekuna (studenta z IEP), dlatego też w przypadku wystąpienia ewentualnych problemów można liczyć na jego pomoc, jak i pomoc serwisu międzynarodowego. Studenci zagraniczni objęci są również opieką stowarzyszenia studenckiego Zephyr, które zajmuje się integracją w szerokim tego słowa znaczeniu; poczynając od rozwiązywania problemów z zakwaterowaniem, po organizowanie czasu wolnego. Przyznam, że zdarzyło mi się korzystać z oferowanej pomocy, ponieważ administracja francuska potrafi dokuczyć. Uwierzcie mi, na początku wszyscy studenci trochę narzekali, niemniej z czasem można się do tego przyzwyczaić. Wytrwałam, kierując się zasadą co mnie nie zabije, to mnie wzmocni. ;-) Zakwaterowanie otrzymałam w akademiku położonym w pobliżu uczelni. W Rennes standardem są jednoosobowe pokoje, wyposażone w podstawowe meble oraz umywalkę. Kuchnia oraz łazienka były wspólne dla wszystkich studentów, jednakże nie stwarzało to żadnych problemów nigdy nie znalazłam się w sytuacji, kiedy musiałabym czekać w kolejce na prysznic. Ogólnie mówiąc, stan akademika był zadowalający. Francja jest dość drogim krajem. Największe koszty to wydatki na żywność, rozrywkę czy komunikację miejską (a trzeba dodać, że nie występują tu bilety ulgowe). Erasmus to nie tylko czas, który mamy przeznaczyć na naukę, ale również na przyjemności. W wolnych chwilach wraz z nowymi znajomymi zwiedzaliśmy liczne muzea i wystawy, ale także spędzaliśmy czas chodząc do kina, pubów czy też spacerując po mieście. Rennes to typowe miasto studenckie organizowane są tu liczne wydarzenia kulturalne. Z przekonaniem mogę stwierdzić, że nie można się tu nudzić. Podczas wymiany zwiedziłam wiele ciekawych miejsc. Uważam, że Paryż jest elementem obowiązkowym takiego wyjazdu. Na wycieczce do Disneylandu mogłam poczuć się znów jak małe dziecko. Rennes dzieli zaledwie kilkanaście kilometrów od malowniczych plaż Saint Malo czy Mont St. Michel oraz Kanału La Manche. Dlatego każdy wolny weekend mogłam spędzać tam, korzystając ze słonecznych kąpieli. Podczas semestru zimowego organizowane były jednodniowe wycieczki do różnych miast, takich jak Laval, Vitre, czy Fougeres. Mieliśmy także możliwość zwiedzenia zamków nad Loarą. Muszę jeszcze wspomnieć o słynnej na cały świat kuchni francuskiej. Zapewne większości kojarzy się ona z licznymi gatunkami win, serów czy też ślimakami i żabimi udkami. Jednak nie mnie. Kuchnia regionalna Bretanii, gdzie mieszkałam, specjalizuje się w galletes występujących w dwóch postaciach (na słodko i słono); oraz słynie z cydru wina o niskiej zawartości alkoholu (5%), produkowanego z jabłek. Patrząc wstecz na moje nowe doświadczenie, mogę powiedzieć śmiało, że nie żałuję czasu spędzonego w Rennes. Dzięki programowi Erasmus zyskałam wiele nowych wspomnień, poznałam wielu interesujących ludzi i przeżyłam wiele niezapomnianych chwil. Była to przygoda mojego życia. 14

15 Grecja Saloniki Edyta Dołęgowska, studentka V roku prawa Moja przygoda z Erasmusem rozpoczęła się wraz z początkiem trzeciego roku studiów. Przerażenie, mieszające się z podekscytowaniem, wsiadły ze mną do samolotu i w ten sposób swój ośrodek życiowy na 5 miesięcy przeniosłam w bałkańskie regiony Hellady. Kiedy wcześniej zastanawiałam się nad wyborem miejsca, w które chciałabym pojechać, wśród moich priorytetów pojawiły się: dobry poziom uniwersytetu oraz nie ukrywajmy, bo to właśnie z Grecją nam się kojarzy wspaniała pogoda. Uzbrojona w słowniki polsko-greckie (Grecy niechętnie mówią po angielsku), podręczniki i strój kąpielowy wyruszyłam na swoją przygodę. Moim miastem od października stały się Saloniki ośrodek, który można nazwać chyba najbardziej prostudenckim miejscem pod słońcem. Olbrzymi kampus uniwersytecki obejmuje centralną arterię miasta. To na jego terenie znajdują się wydziały, biblioteki, darmowa stołówka studencka (z której, przy greckich cenach, bardzo chętnie korzystają żacy), a także zielone aleje pełne palm, pod którymi wygrzewają się w wolnych chwilach młodzi naukowcy. Kiedy człowiek zachwyci się już tym wszystkim, najwyższa pora żeby zasiąść w sali wykładowej i zdobywać wiedzę w języku grecko-angielskim (taka mieszanka jest najczęściej spotykana u profesorów, którzy często prowadzą równocześnie zajęcia także dla swoich studentów). Wszystkie zajęcia są oferowane w języku angielskim, odbywają się w postaci dwugodzinnych wykładów, raz w tygodniu lub raz na dwa tygodnie. Atmosfera na uniwersytecie jest bardzo przyjazna Erasmusom, choć przy próbie załatwienia jakiejś pilnej sprawy niezmiennie uzyskuje się odpowiedź awrio (gr. jutro), co jest znakomitym dowodem na grecką niespieszność oraz wyrazem hołdowania zasadzie co masz zrobić dziś, zrób jutro. Grecja słynie ze swojej niezwykle smakowitej kuchni. Kto z nas nie słyszał o sałatce greckiej (horiatiki), jagnięcinie, fecie, gyrosie czy sosach tza-tziki? Komu Hellada nie kojarzy się z przepysznym winem i świeżymi winogronami oraz oliwkami? Może ktoś próbował baklawy ciastka orzechowo-miodowego? Kulinaria greckie zachwycają nie tylko smakiem, lecz także porami i sposobem ich spożycia. Często zdarza się bowiem, że w greckich domach nie ma kuchni, ponieważ każdy posiłek łącznie ze śniadaniem na słodko jest spożywany w jadłodajni (tratoria). Kolację, którą je się całymi rodzinami, rozpoczyna się zwykle około 23:00. Z tego też względu życie w Grecji zaczyna się późno. Pierwsze sklepy otwierane są o 9:00, a dziekanat o 10:00. Jednak najprzyjemniejszą częścią dnia jest obowiązkowa sjesta, podczas której wszystko jest zamknięte, rolety w greckich domach zasłonięte i cała Grecja śpi od 13:00 do 15:00. Studenci przyjeżdżający do Grecji na Erasmusa dostają dwuosobowe pokoje w akademikach. I choć pralka jest jedna na całe piętro, a kuchnia jedna na cały akademik, zaś łazienki wspólne, to wszystkim jest wesoło. Życie w akademiku podczas Erasmusa jest bowiem najlepszym przykładem multikulturowej wymiany przyzwyczajeń oraz wspaniałym nauczycielem specyfiki poszczególnych krajów. Nie ma tu miejsca na uprzedzenia czy kłótnie. To tutaj student dowiaduje się, że Hiszpanie śpią w środku dnia, żeby w nocy czerpać garściami radość z klubowego życia, a Czesi spędzają całe dnie w kuchni, przyrządzając swoje tradycyjne przysmaki. Tylko w akademiku można jednocześnie poznać pół świata i nie zwariować od nadmiaru różnorodności. Uważam, że Saloniki są miastem, w którym każdy Erasmus znajdzie coś dla siebie. Dla jednych będzie to wspaniałe zaplecze naukowe i wyposażone biblioteki, dla innych fakt, iż miasto jest położone nad samym morzem a z akademika do pierwszych fal jest zaledwie jedna przecznica. Fani archeologii z pewnością odwiedzą Pertalonę miejsce skąd wg Greków pochodzą najstarsze szczątki człowieka zaś miłośnicy wieczorów przy greckiej muzyce na żywo oraz tańcu zorba nieraz odwiedzą tawerny i wieczory spędzą przy dobrym winie zagryzanym oliwkami. Podsumowując, każdemu zastanawiającemu się jeszcze nad celem swojej erasmusowej podróży, polecam właśnie Saloniki. To miejsce, które łatwo pokochać na zawsze. 15

16 HISZPANIA Alicante Barbara Małyszko-Bojczuk, studentka IV roku prawa Alicante to miasto, które zaspokoi oczekiwania każdego studenta wybierającego się na wymianę studencką w ramach programu LLP Erasmus. Uniwersytet, na którym studiowałam, prezentuje bardzo wysoki poziom nauczania. Organizowanych jest tam wiele konferencji naukowych, jak i wyjazdów na inne uczelnie. Wykładowcy i pracownicy mają przyjazne podejście i chętnie otaczają opieką Erasmusów. Zajęcia odbywają się w języku hiszpańskim a sposób nauczania różni się od stosowanego na polskich uczelniach dzięki czemu uczestnictwo w zajęciach jest bardzo interesującym doświadczeniem. Kampus uniwersytecki wygląda trochę jak z amerykańskich filmów: ogromny, pełno zieleni i wszędzie studenci leżący na trawie z książkami. Co ciekawe, biblioteka otwarta jest całą dobę. W Alicante studiują ludzie z całego świata, dlatego korzyści z tej kulturowej wymiany nie brakuje. Poznajemy ludzi ze wszystkich krajów, poprzez zamieszkiwanie z innymi studentami z wymiany międzynarodowej, bądź też nawiązując z nimi kontakty na uczelni. Odkrywamy hiszpańską kulturę i uczymy się samodzielności z dala od domu, rodziny i przyjaciół. Pakiet tych doświadczeń znakomicie uzupełnia śródziemnomorski klimat i przyjazne, życzliwe dusze. Życie nocne kwitnie na starym mieście każdego dnia. Małe, nastrojowe bary są otwarte do późnych godzin nocnych. Można zjeść tam tapas i napić się hiszpańskiego wina. Porcja oliwek, trójkącik omletu, kawałek pikantnej kiełbaski albo miniaturowe kanapeczki czy to wszystko mieści w sobie słowo tapas? Tak! I znacznie więcej... Przekąska jest mała, ale niekoniecznie kolorowa, przybiera różne kształty i konsystencje. Za to zawsze smakuje wyśmienicie. Tapas to danie, dzięki któremu fast food jak do tej pory nie zrobił kariery w Hiszpanii. Tę tradycyjną przekąskę serwuje się przy barze, między posiłkami, na stojąco, do kieliszka wina. imprez są też walki byków. Często walczy się z mniejszymi bykami walki te nazywa się novilladas. W tym katolickim kraju okres Świąt Bożego Narodzenia trwa miesiąc, zaczynając się Adwentem i kończąc w Święto Trzech Króli 6 stycznia. Jest to czas spotkań z najbliższymi, rodziną, przyjaciółmi. Czas wyjątkowych wydarzeń i wyjątkowych potraw, które spożywa się tylko w tym okresie. Na przykład, do sylwestrowej tradycji należy zjadanie jednego z dwunastu gron z kiści winogron o północy, kolejno wraz z każdym uderzeniem zegarów. 12 gron oznacza dobrobyt przez 12 miesięcy w roku. Trzeba jeść szybko, ale na szczęście w Hiszpanii łatwo o winogrona bez pestek. Następnie wszyscy składają sobie życzenia, pijąc szampana i wino musujące. Odliczanie uderzeń odbywa się według zegara na Casa de Correos na placu Puerta del Sol w Madrycie. Studentów zainteresowanych zwiedzaniem miasto kusi dobrymi połączeniami autobusowymi i rozwiniętą siecią dróg. Na obrzeżach Alicante znajduje się lotnisko, co ułatwia podróżowanie. Z tanimi liniami lotniczymi można zwiedzić całą Hiszpanię za bardzo niską cenę. Wymiana w ramach programu Erasmus to bardzo proste równanie: należy wybrać z życia studenckiego to, co najlepsze, dodać do tego mnóstwo wspaniałych przygód, pomnożyć przez nieskończenie wiele zdobytego doświadczenia, a wynik podnieść do kwadratu. Dzięki temu wyjazdowi utwierdziłam się w przekonaniu, że podróże kształcą; zrozumiałam, że dążąc do celu, niekoniecznie trzeba chodzić utartymi szlakami, a najważniejsze w życiu jest ciągłe rozwijanie swojej osobowości, swoich zdolności i umiejętności. Namawiam każdego studenta na wyjazd w ramach programu Erasmus, bo jest to ogromna inwestycja w samego siebie i niezapomniana przygoda. Obchody narodowych świąt to najlepszy sposób obserwowania życia Hiszpanów i poznawania zwyczajów oraz tradycji. Hiszpania ma swoje fiesty. Są to święta połączone z jarmarkiem, procesjami, zabawą, karnawałem i winem. Regionalne fiesty odbywają się w różnych terminach. Mówi się, że nie ma w Hiszpanii takiego dnia, w którym nie odbywa się fiesta. Te święta trwają od jednego do dwóch dni i są zwykle dedykowane jakiemuś świętemu. Częścią 16

17 HISZPANIA Bilbao Magdalena Majewska, studentka V roku prawa Rekrutacja na program do Bilbao jak co roku przyciągnęła mnóstwo chętnych. Szczęśliwców tym razem było sześciu i to ja, wraz z piątką innych studentów z Wydziału Prawa UwB, reprezentowałam w Hiszpanii nie tylko nasz Wydział, ale i Polskę. Uniwersytet w Białymstoku jest bowiem jedyną polską uczelnią biorącą udział w tym międzynarodowym programie. W tym roku Erasmus Intensive Summer Programme (IP) odbywał się pod hasłem General Problems of Transnational Law and its Implications for the Companies in International Trade. Dziesięć dni w Bilbao to wspaniała okazja do sprawdzenia swojej teoretycznej wiedzy prawniczej w praktyce, a przy okazji do poznania wielu wspaniałych ludzi. Program w Bilbao od lat odbywa się według ustalonego schematu od rana do południa zajęcia prowadzone są w ramach wykładów, po południu zaś przybierają formę workshopu. Tegoroczna tematyka zajęć porannych była naprawdę różnorodna zresztą tak samo, jak i prowadzący. Studenci mieli okazję uczestniczyć w zajęciach z mediacji z ekspertami ze Strasburga, zgłębiać tajniki chińskiego prawa ochrony własności intelektualnej, zastanawiać się nad istnieniem prawa Internetu, analizować zastosowanie norm kolizyjnych w prawie międzynarodowym, czy dowiedzieć się co nieco na temat procesu integracji Turcji z Unią Europejską. Popołudniowe zajęcia spędzaliśmy podzieleni na około 12-osobowe grupy w taki sposób, aby w jednej grupie nie znalazły się dwie osoby z tego samego państwa czy uniwersytetu. Każda z grup miała za zadanie opracowanie kazusu i przygotowanie się do symulacji rozprawy sądowej. Przygotowany przez organizatorów kazus był prawdziwym wyzwaniem, nawet dla dwunastu mądrych głów. Dwanaście wizji świata i dwanaście poglądów na prawo walczyło przez osiem dni z kazusem: normami kolizyjnymi, Konwencją o Międzynarodowej Sprzedaży Towarów, Traktatem Założycielskim i innymi aktami prawnymi mając przy tym wiele śmiechu, dobrej zabawy, ale i poważnych dyskursów prawniczych. Zajęcia w grupach były wspaniałą okazją nie tylko do zacieśnienia relacji w grupie międzynarodowej, ale też do zrozumienia, że tylko globalne spojrzenie na problemy i obserwacja z wielu perspektyw mogą doprowadzić do poprawnych wniosków. Zwieńczeniem prac w małych grupach było przygotowanie dziesięciostronicowego rozwiązania kazusu, podpartego zarówno argumentacją korzystną dla pozwanego, jak i dla powoda, co okazało się zadaniem niełatwym. Każda z grup utożsamiała się w jakiś sposób z powo- dem lub pozwanym. Następnie owoc naszych starań, uwieczniony na papierze, musieliśmy wcielić w życie podczas symulacji rozprawy sądowej, zwanej moot court. Symulacje odbywały się początkowo między grupami, tak aby wyłonić dwie najlepsze drużyny. Starcie zwycięskich drużyn odbyło się w Sądzie Najwyższym dla Kraju Basków i było oceniane przez prawdziwych sędziów i profesorów uniwersyteckich. Wydarzenie, dzięki swojej wspaniałej oprawie, znalazło się na pierwszych stronach baskijskich gazet, a także zostało zaprezentowane w lokalnej telewizji. Jednakże Bilbao to nie tylko wspaniała przygoda naukowa, ale również niezwykłe doznanie kulturowe. Miasto, będące stolicą Kraju Basków, jest wtopione w górski krajobraz. Środkiem miasta, przez prawie całą jego długość płynie rzeka, nad którą rozpościerają się przepiękne i wymyślne mosty. W zabudowie królują kamienice, których partery zajmują sklepy najsławniejszych światowych oraz hiszpańskich marek. Gdzieniegdzie królują nowoczesne, awangardowe budynki. Znacznie wyróżnia się zwłaszcza muzeum Guggenheima, które jest główną atrakcją turystyczną miasta. A do tego wszystkiego bliskość oceanu i piękne nocne niebo nad Bilbao. Czy można oczekiwać lepszego zakończenia wakacji? Będąc w Bilbao, koniecznie trzeba odwiedzić także hiszpańską Juratę czyli San Sebastian. To bardzo urokliwe miasteczko położone około półtorej godziny drogi autokarem od Bilbao jest żywym obrazem prawdziwej, leniwej, przepięknej, starej Hiszpanii. Wzdłuż całego miasteczka ciągną się bajeczne plaże, a na ulicach leje się Sangria, podczas gdy w maleńkich barach goście mogą zasmakować lokalnych tapas. Można tam kupić świeże krewetki prosto od ulicznego sprzedawcy i podziwiać morskie piękności w oceanarium. Program w Bilbao ma jeszcze kilka innych zalet. Po pierwsze, a może przede wszystkim, jego uczestnicy nie ponoszą kosztów uczestnictwa z własnej kieszeni, bo w całości pokrywany jest z funduszy Unii Europejskiej; organizatorzy zapewniają także wyżywienie i zakwaterowanie. A wszystko to w pięknej, słonecznej Hiszpanii gdy w Polsce zaczyna się, deszczowy na ogół, wrzesień! Gorąco polecam wyjazd do Bilbao wszystkim tym studentom i studentkom, którzy nie boją się podejmować wyzwań i pragną spędzić część wakacji w atrakcyjny, jednakże naukowy sposób. fot. 17

18 LAPONIA Rovaniemi Dorota Jurowczyk, studentka V roku prawa Od około 3 miesięcy mogę się pochwalić, że mieszkam na kole podbiegunowym. Po takim czasie człowiek jest już zupełnie przyzwyczajony do panującego tu klimatu. Nawet widok reniferów na drodze nie jest już tak zadziwiający. Jednak nadal wracam myślami do momentu, kiedy zaczęła się moja podróż do Rovaniemi. Na szczęście nie byłam sama, ponieważ razem ze mną pojechał drugi student z Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Na początku polecieliśmy samolotem do Helsinek, później pojechaliśmy pociągiem, który nota bene był o wiele lepszy i wygodniejszych od polskich. Kiedy już wiedzieliśmy, że zbliżamy się do celu, z zaciekawieniem spoglądaliśmy przez okno. Ku naszemu zdziwieniu nie zobaczyliśmy żadnych śladów miasta, na zewnątrz był tylko las. Dopiero po kilku minutach, gdy dotarliśmy na dworzec, uwierzyliśmy, że się nie zgubiliśmy. Pierwsze wrażenie nie było najlepsze, ponieważ byliśmy przyzwyczajeni do lata w Polsce. Zdziwiło więc nas, że jest tak zimno. Już na samym początku byliśmy zmuszeni do schowania wszystkich jesiennych ubrań głęboko do szafy. Kolejną rzeczą, która odróżniała to miasto od Białegostoku, był brak rozwiniętej komunikacji miejskiej. Każdy student posiada rower, którym porusza się po mieście przez cały rok. Stan pogody nie jest ważny śnieg czy deszcz I tak głównym środkiem transportu jest rower. Na samym początku był to nie lada problem, ale z biegiem czasu naprawdę polubiłam swoje dwa kółka. Mile zaskoczona byłam życzliwością i otwartością Finów. Co najważniejsze, nie mogę potwierdzić powszechnej opinii, że jest to naród cichy i nieśmiały. Jest jeszcze jedna cecha, która ich wyróżnia - punktualność. Na wykładach z łatwością można poznać, kto jest z Finlandii, ponieważ Finowie nigdy się nie spóźniają. Natomiast Hiszpanie bardzo często przychodzą na wykłady z opóźnieniem. Zaskoczona byłam również ilością kawy, jaką przeciętny student potrafi wypić w ciągu dnia. Nawet profesorowie robią przerwy w trakcie wykładów jedynie po to, aby napić się kawy. Uniwersytet Lapoński to jeden wielki kampus, w którym mieszczą się wszystkie wydziały. Sale wykładowe są bardzo dobrze wyposażone, poza tym moją uwagę przykuła duża ilość pracowni komputerowych. Ponadto w budynku kampusu mieszczą się 2 stołówki i jedna kawiarnia, aby umilić studentom pobyt na uczelni. Inny jest także system zaliczania przedmiotów. Oprócz pisemnych egzaminów bardzo często student musi napisać esej lub dziennik z wykładów. Jednak ogólnie poziom nauczania jest wyraźnie niższy od poziomu na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Możemy jednak pozazdrościć fińskim studentom jednej bardzo istotnej rzeczy, mianowicie comiesięcznych stypendiów naukowych w wysokości ok euro. Ciekawą rzeczą jest także to, że w każdym akademiku jest darmowa sauna. Jest także kilka innych powodów, dla których warto przyjechać do Rovaniemi. Jednym z nich są renifery. W samym mieście na jednego mieszkańca przypadają 3 renifery. Wystarczy oddalić się od centrum, aby mieć możliwość spotkania tych zwierząt. Jednak czasami może być to groźne. Niedawno jeden ze studentów, jadąc rowerem na uczelnię, omal nie zderzył się z reniferem, który stał na samym środku ścieżki rowerowej. W Finlandii warto także odwiedzić wioskę Świętego Mikołaja, która jest położona na kole podbiegunowym. Jest naprawdę pięknie, kiedy spadnie śnieg i całe miejsce jest oświetlone lampkami. Nie można pominąć spotkania z samym Świętym Mikołajem. Warto też zobaczyć jego Urząd Pocztowy. Ciekawe jest to, że Polacy są jednym z najbardziej aktywnych narodów pod względem wysyłania listów do Świętego Mikołaja. Jednak jedna rzecz, która najbardziej utkwiła mi w pamięci zorza polarna. Za każdym razem, kiedy widzę czyste niebo, spoglądam w górę, żeby sprawdzić, czy znowu ją widać. Ten widok jest oszałamiający. Jest to jedyna rzecz, dla której można czekać przez długi czas, nawet przy bardzo niskiej temperaturze. 18

19 LITWA Wilno Emila Jurgielewicz, doktorantka w Zakładzie Prawa Karnego i Kryminologii Wydziału Prawa UwB Dnia, w którym stałam się Erasmusem, prawdopodobnie nigdy nie zapomnę. Był to 2 września 2008 r., bardzo słoneczny i ciepły, a zarazem pełen wrażeń wtorek. Około godziny 14 dotarłam do akademika, gdzie powitała mnie mentorka - Dovile, która pomogła mi zaaklimatyzować się oraz załatwić wszelkie formalności związane z pokojem. W przeciągu kolejnej godziny poznałam innego mentora - Arturasa, który zbierał pieniądze na wycieczkę nad Morze Bałtyckie. Wspomnianego mentora otaczało kilkunastu Erasmusów, każdy z nich był bardzo otwarty i przyjazny. Studenci z całej Europy i nie tylko powitali mnie w rodzinie Erasmusów na Mykolo Romerio Universitetas w Wilnie na rok akademicki 2008/2009. Dzięki temu, iż wszyscy byli tak życzliwi, przełknęłam pierwszego dnia gorzką pigułkę, jaką był lekki zawód związany z kondycją pokoi i łazienek w akademiku. Tego samego dnia wieczorem całą grupą pojechaliśmy na otwarty koncert w centrum miasta. Wówczas pierwszy raz zobaczyłam Wilno nocą. Wrażenie było niesamowite. Podświetlone kościoły, mosty i inne budynki wileńskiej starówki wyglądały bardzo zjawiskowo. Wieczór był ciepły, więc długo pozostaliśmy w centrum. Kolejne dni były podobne. Z racji, iż nie rozpoczęły się jeszcze zajęcia merytoryczne, mieliśmy dużo wolnego czasu, który poświęcaliśmy na zwiedzanie miasta. Wieczorami również jeździliśmy do centrum na różnego rodzaju wydarzenia kulturalne, które były zapowiedzią 2009 roku, w którym Wilno zostało stolicą kultury europejskiej. Podczas tych pierwszych dni na Litwie, jeden zapadł mi szczególnie w pamięci. Był to dzień, na który mentorzy zaplanowali International dinner. Już od rana w całym akademiku panowało zamieszanie, albowiem studenci przygotowywali tradycyjne potrawy z państw swojego pochodzenia. Jedni szli na łatwiznę i odgrzewali już gotowe produkty, inni byli bardziej kreatywni - robili wszystko od podstaw. Efekty swojej pracy każdy mógł zaprezentować i spróbować podczas międzynarodowego obiadu. Stoły akademickiej stołówki były zastawione różnymi pysznościami. Mi najbardziej smakowały portugalskie placki z marchewki oraz tureckie potrawy, a także zrobiona przez Francuzów bagietka na słodko. Dzień po dniu mijał, a ja przystosowywałam się do życia studenckiego w Wilnie. Zaskoczeniem dla mnie był fakt, że po legitymację studencką musiałam zgłosić się do banku i tam też za nią zapłacić. Ponadto zauważyłam, że mało kto próbuje jeździć autobusami miejskimi na tzw. gapę. W Wilnie jest tak wielu kontrolerów biletów, że nie sposób przed nimi uciec. Wielkim a zarazem pozytywnym zaskoczeniem był koszt biletów komunikacji miejskiej, których cena wynosiła ok. 12 lt (wówczas stosunek złotego do lita wynosił 1:1, zatem było to ok. 12 zł) za miesiąc na wszystkie linie. Przez większość mojego wyjazdu mieszkałam z Litwinką o imieniu Dovile. Dzięki niej mogłam dowiedzieć się więcej o Wilnie, tradycjach litewskich i życiu studenckim. Dovile często pomagała mi odrabiać pracę domową z języka litewskiego. Moja nauczycielka, pani Violeta była niezwykle ciepłą i pełną energii osobą. To ona najwięcej opowiadała Erasmusom o Litwie, co warto zobaczyć, gdzie warto jechać. Zachęcała wszystkich do rozmawiania po litewsku, albowiem naród ten bardzo lubi, jak ludzie przynajmniej próbują rozmawiać w ich języku. Dzięki pani Violecie nauczyłam się wielu podstawowych zwrotów, które ułatwiły porozumiewanie się na stołówce akademickiej, w sklepie, czy na ulicy, gdy chciałam zapytać o drogę. Zajęcia, które wybrałam jako obowiązkowe na uczelni, okazały się niezwykle ciekawe. Każdy z prowadzących miał pomysł na zainteresowanie Erasmusów swoim przedmiotem. Najbardziej fascynujące były zajęcia z kryminalistyki. Poznałam wówczas w sposób praktyczny, na czym polega większość technik śledczych. Zajęcia z europejskiego prawa administracyjnego również wzbudzały zainteresowanie wśród Erasmusów. Podczas nich przygotowywaliśmy m.in. prezentacje dotyczące prawa administracyjnego z kraju swego pochodzenia - jak się okazało było wiele podobieństw, ale też i wiele niezwykłych różnic. Osobliwe były również wykłady z prawa policyjnego, czy zajęcia o tematyce związanej z rolą sądownictwa w dzisiejszej demokracji. Nadzwyczaj podobały mi się wykłady o terroryzmie, podczas których odwiedziliśmy m.in. siedzibę jednostki antyterrorystycznej ARAS w Wilnie. Erasmus to nie tylko nauka i miasto w którym się mieszka, ale to też wycieczki do wielu innych ciekawych miejsc. Litwa jest bardzo małym państwem, więc w sumie wszędzie jest blisko. Kilka dni spędziłam z innymi Erasmusami nad Morzem Bałtyckim, które od strony litewskiej nie różni się niczym szczególnym. Miejscowości położone nad morzem są, jak w każdym państwie, oblegane przez turystów, szczególnie w okresie wakacji. My byliśmy tam w połowie września, więc już nie było tak wielu wczasowiczów, co dawało wrażenie, iż są to ciche i spokojne miasteczka. Następna wyprawa była do Ignalina, jest to miasto w którym znajduje się litewska elektrownia atomowa. Kolejna atrakcyjna wycieczka odbyła się do Šiauliai (š czyta się jak polskie sz). W okolicy tego miasteczka położona jest Góra Krzyży, bardzo interesujące i unikatowe miejsce. Miałam także możliwość zobaczenia zamku w Trokach, o którym słyszał za pewne każdy. Dzięki takim wyprawom doświadczyłam, jak podróżuje się po Litwie. I chociaż autobusy i pociągi są bardzo wygodne, to często było w nich zimno. Bycie Erasmusem to niezapomniane przygody, niesamowici ludzie oraz niepowtarzalne doświadczenia. Wyjeżdżając do innego państwa, miałam możliwość nie tylko poznać tamtejszy język i kulturę. Zaprzyjaźniłam się z wieloma ciekawymi osobami z całej Europy i nie tylko (byli również studenci z Turcji, Kazachstanu, Kirgistanu, Kanady). Odbyłam również niecodzienne praktyki w Wydziale Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Wilnie. Dzięki wymianie studenckiej nauczyłam się studiować w języku angielskim. Poznałam wielu interesujących ludzi, co przyczyniło się do tego, iż wszystkie spędzone wspólnie chwile były niepowtarzalne. 19

20 NIEMCY Halle mgr Magdalena Grochowska Niemcy na pierwszy rzut oka wydają się dla nas, polskich studentów, mało atrakcyjnym celem wyjazdów w ramach programu LLP-Erasmus. Blado wypadają w zestawieniu z upalną, śródziemnomorską Grecją czy tajemniczą i mroźną Finlandią. Brak tej egzotyki i uprzedzenia powodowane przez stereotypowe myślenie, nie zachęcają do wyjazdu w ramach wymiany za Odrę. Jednak z perspektywy ośmiomiesięcznego pobytu na Martin-Luther Uniwersität Halle-Wittenberg uważam, że nie mogłam trafić lepiej. Halle, cel mojego wyjazdu, jest studenckim miastem położonym w Saksonii- Anhalt. Funkcjonuje tu wiele szkół wyższych, wśród których największą jest Uniwersytet Marcina Lutra. Patron nie został wybrany przypadkowo uniwersytet powstał z połączenia dwóch odrębnych uczelni w Halle i Wittenberdze, gdzie nauczał ojciec reformacji. Jak na miasto studenckie przystało, liczną grupę stanowią studenci zagraniczni, w tym tzw. Erasmi. Organizacją ich pobytu zajmuje się działające przy uniwersytecie Biuro Erasmusa, będące odziałem Akademickiego Urzędu ds. Obcokrajowców (Akademisches Auslandsamt). Dodatkowo przy Wydziale Prawa MLU ustanowieni są dalsi koordynatorzy, którzy zawsze służą radą i pomocą studentom zagranicznym przebywającym na wydziale. Erasmi nie są więc pozostawieni sami sobie. Ma to znaczenie szczególnie na początku pobytu. Opieka Biura Erasmusa i tutorów nie kończy się jednak wraz z upływem okresu adaptacyjnego. Przez cały rok akademicki, w każdą środę, organizowane są wycieczki, spotkania towarzyskie (Stammtische) oraz wieczorki konwersacyjne (Tandem- Abende) o tematyce związanej z danym krajem. Wydziałowi koordynatorzy doradzają natomiast przy wyborze przedmiotów, przypominają o terminach i przybliżają zasady studiowania, które często różnią od tych na rodzimych uniwersytetach. Odmiennością najbardziej rzucającą się w oczy jest system oceniania. Zamiast ocen wprowadzono osiemnastopunktową skalę z progiem zdawalności ustalonym na poziomie czterech punktów. Studenci prawa co dwa lata zdają tzw. Zwischenprüfung, który jest przepustką na wyższe lata studiów. Przystąpić mogą do niego studenci, którzy zdali w tym czasie określoną liczbę egzaminów. Zajęciea prowadzone są w formie wykładów i ćwiczeń, ale uczestnictwo w jednych jak i w drugich nie jest obowiązkowe. Nie funkcjonują żadne listy obecności. Ciekawy jest sposób wyrażania aprobaty po wykładzie prowadzący nie jest nagradzany brawami, ale pukaniem w blaty. Studenci zagraniczni mają ponadto okazję korzystać z darmowego kursu języka niemieckiego, prowadzonego przez Uniwersyteckie Centrum Językowe (Sprachenzentrum). Przewidziane są rożne poziomy i moduły, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Studenci z Erasmusa uczestniczą także w obfitym w wydarzenia życiu uniwersyteckim. Do gustu przypadła mi szczególnie aktywność i kreatywność niemieckich studentów. Chętnie biorą udział zarówno w projektach ambitnych, takich jak wyjazdowe seminaria, oraz typowo integracyjnych jak Summer Eve. Nie są bierni, wiedzą, czego chcą, a do tego mają mocne poczucie obowiązku. Trudno wyobrazić sobie lepszą kombinację. Okresem, który szczególnie utkwił mi w pamięci, był czas przygotowań do Bożego Narodzenia. Niemiecka tradycja urządzania jarmarków bożonarodzeniowych jest starannie pielęgnowana, wzbudza zainteresowanie i przyciąga turystów. Ma jednak niewiele wspólnego z amerykańskim Christmas. Rynki główne w większych miastach pokrywają się rzędami drewnianych stoisk z grzanym winem, kiełbaskami, ozdobami świątecznymi a przede wszystkim łakociami w każdym rodzaju i kolorze. O każdej porze jest tu tłok. Wszyscy, którzy znajdą chwilę na wypicie grzanego wina i pogawędkę z przyjaciółmi, nie pogardzą taką okazją. Warto podkreślić, że Halle stanowi świetną bazę wypadową. Położone jest niemal w sercu Niemiec i ma się wrażenie, że wszędzie jest blisko. Do Lipska czy Drezna jest przysłowiowy rzut beretem. Góry Harz i Szwajcaria Saksońska Pierwsze tygodnie oznaczają przede wszystkim starcie ze sprawami organizacyjnymi. Należy uregulować kwestie związane z immatrykulacją, zameldowaniem, ubezpieczeniem. Studenci zagraniczni są dokładnie poinformowani, dokąd mają się udać i z jakimi dokumentami. Czasami towarzyszą im koordynatorzy. to kolejne obowiązkowe miejsca do odwiedzenia. Wyjeżdżając do Halle, trzeba mieć na uwadze, że oferta wykładów prowadzonych w języku angielskim jest bardzo uboga. Język niemiecki jest więc podstawą. Wyjazd jest świetną okazją do szlifowania języka, jednak komunikatywna jego znajomość w dniu wyjazdu wiele ułatwi samemu zainteresowanemu, jak i osobom z jego otoczenia. Nie używa się także systemu punktów ECTS, co dla przyjeżdżających jest często niemałym problemem. Planując wyjazd na cały rok akademicki trzeba pamiętać, że semestr letni kończy się w połowie lipca i należy nastawić się na krótsze wakacje. Po sesji zimowej są miesięczne ferie, które odpowiednio przedłużają rok akademicki. Nie pozostaje mi nic innego jak tylko zachęcić do wyboru Niemiec, w szczególności Halle, jako celu wymiany. Będzie to na pewno czas, który pozostawi po sobie wiele niezapomnianych wspomnień. 20