Za rok 2005 także o składkach na otwarte fundusze emerytalne, należnych i odprowadzonych, w kwotach ogółem za rok 2005.

Transkrypt

1 Trwa akcja informowania ubezpieczonych o stanie ich indywidualnych kont w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Obecny, 2007 rok, jest kolejnym rokiem wysyłki informacji. Jest jednak rokiem szczególnym, bowiem informacja wysyłana do ubezpieczonych w bieżącym roku jest inna niż dotychczasowe. Zawiera znacznie szerszy zakres danych przekazywanych ubezpieczonym - dane o wysokości zwaloryzowanego kapitału początkowego (jeśli został ubezpieczonemu naliczony) oraz zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne. Przypomnijmy kilka podstawowych zasad dotyczących informowania ubezpieczonych o stanie ich kont. Informowanie jest bardzo ważnym, ustawowym zadaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wynikającym z art. 50 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r., Nr 11, poz. 74 ze zm). Dotyczy ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., posiadających na swych indywidualnych kontach w ZUS zewidencjonowane zapisy o składkach na ubezpieczenie emerytalne. Szczegóły w tym zakresie zawierają artykuły: 50 oraz 40 ustawy systemowej. Dotychczas, a dokładnie za lata , Zakład informował o składkach na ubezpieczenie emerytalne, z wyłączeniem składek na otwarte fundusze emerytalne, zewidencjonowanych za dany rok, w wysokości nominalnej, w podziale na miesiące. Za rok 2005 także o składkach na otwarte fundusze emerytalne, należnych i odprowadzonych, w kwotach ogółem za rok W informacji o stanie konta za 2006 rok, Zakład podaje po raz pierwszy: wysokość zwaloryzowanych składek (ogółem) na ubezpieczenie emerytalne, z wyłączeniem składek na OFE, za lata należnych w przypadku ubezpieczonych nie będących płatnikami tych składek, - wpłaconych w przypadku ubezpieczonych będących płatnikami składek oraz osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego według stanu na dzień 31 grudnia 2006 r., w przypadku gdy kapitał ten został już ubezpieczonemu obliczony, wysokość składek (ogółem) na otwarte fundusze emerytalne za okres , odpowiednio należnych i odprowadzonych w przypadku osób będących członkami OFE oraz osób mających ustawowy obowiązek przynależności do OFE,

2 a także, podobnie jak w latach ubiegłych: wysokość składek na ubezpieczenie emerytalne, z wyłączeniem składek na otwarte fundusze emerytalne, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w ZUS, odpowiednio należnych bądź wpłaconych, za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia poprzedniego roku (w przypadku informacji za 2006 rok chodzi o składki według stanu na 31 grudnia 2006 r.), w wysokości nominalnej, w podziale na miesiące. W informacji za 2006 rok nie są podawane dane o kwocie hipotetycznej emerytury. Informowanie np. 35-latków o kwotach hipotetycznej emerytury, jaką uzyskaliby w wieku emerytalnym, wynoszącym dla kobiet 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat, na wiele, wiele lat (nawet 25 - w przypadku najmłodszych kobiet, czy 30 w przypadku mężczyzn) przed rzeczywistym zakończeniem aktywności zawodowej, a zarazem bez uwzględniania tego okresu ubezpieczenia w wyliczeniach, miałoby wątpliwy walor poznawczy, bo wyliczona w ten sposób kwota nie odzwierciedlałaby faktycznej wysokości przyszłej emerytury. Odstąpienie od podania uprawnionym ubezpieczonym kwoty hipotetycznej emerytury wynika z racjonalnych pobudek. Zdaniem wielu ekspertów, mocno dyskusyjny jest sens takiej informacji dla tak młodych ubezpieczonych, zwłaszcza przy relatywnie niskich kwotach wynikających ze sposobu wyliczenia hipotetycznej emerytury, określonego w art. 50 ust. 2 ustawy systemowej (podzielenie sumy zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, składek za ostatni rok i zwaloryzowanego kapitału początkowego, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w ZUS, według stanu na 31 grudnia poprzedniego roku, przez średnie dalsze trwanie życia w wieku 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny). A zatem hipotetyczna emerytura, według zapisów art. 50 ust. 2 ustawy, to inaczej mówiąc kwota, jaką otrzymałby z ZUS 35-letni ubezpieczony (lub starszy) w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, gdyby już więcej nie pracował. Należy mieć jednak na względzie, że w ten sposób obliczana hipotetyczna emerytura pochodzi tylko z I filaru, a ubezpieczony ma przed sobą perspektywę wieloletniej aktywności zawodowej. Zamiast kwoty hipotetycznej emerytury, do wysyłanej ubezpieczonym Informacji o stanie konta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych uwzględniającej składki na fundusz emerytalny za lata , Zakład dołącza poglądową informację o wysokości przyszłej emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (czyli I filaru). Poglądowa informacja przedstawia przybliżone wielkości i bardzo uproszczony sposób wyliczenia wysokości przyszłej emerytury,

3 uzależnionej od stanu środków zgromadzonych na koncie. Uświadamia także istotną prawidłowość, że im późniejszy od obowiązującego, ustawowego wieku (60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny) jest wiek przejścia na emeryturę, tym będzie ona wyższa. Z myślą o odbiorcach Informacji..., ZUS w dniu 1 sierpnia 2007 r. udostępnił nowy serwis internetowy pod adresem: Z założenia serwis ten jest przeznaczony dla ubezpieczonych, którzy otrzymają z Zakładu informację o stanie konta i są zainteresowani wysokością przyszłego świadczenia z I filaru. Pod powyższym adresem, znaleźć można szczegółowe wyjaśnienia dotyczące danych zawartych w Informacji. W ramach serwisu udostępniony został także Kalkulator emerytalny, umożliwiający samodzielne obliczanie orientacyjnej, prognozowanej wysokości emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość emerytury wyliczonej przy pomocy kalkulatora jest kwotą prognozowaną na podstawie przyjętych założeń (w tym założeń makroekonomicznych) i wpisanych przez użytkownika indywidualnych parametrów, w tym odpowiednich danych z Informacji... oraz zakładanej wysokości przyszłych zarobków i zakładanego wieku przejścia na emeryturę. Na podstawie wprowadzonych do kalkulatora danych, tj. wysokości zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanych składek, zakładanych przyszłych zarobków oraz założeń makroekonomicznych, uzyskuje się prognozowany wynik w kwocie brutto, tj. przed potrąceniem podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne. Podkreślenia wymaga jednak fakt, że wysokość tak oszacowanej emerytury jest wartością poglądową i nie może stanowić podstawy do żadnych roszczeń wobec ZUS. Warto odwiedzić również stronę zawierającą wyjaśnienia dotyczące danych wykazywanych w informacjach za lata oraz składek wykazanych w drugiej części informacji za 2006 rok (tj. za okres do 31 grudnia 2006 r.), a także wskazówki dotyczące postępowania reklamacyjnego w razie stwierdzenia przez ubezpieczonego nieprawidłowości w danych wykazanych w otrzymanych informacjach. Wróćmy do zawartości Informacji o stanie konta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych uwzględniającej składki na fundusz emerytalny za lata Należy pamiętać, że na pełną, informacyjną zawartość nie mogą liczyć ci ubezpieczeni, którzy złożyli dokumenty o obliczenie kapitału początkowego, ale jeszcze nie otrzymali z ZUS decyzji o jego ustaleniu.

4 Według stanu na 30 września 2007 r., ZUS wydał decyzji o ustaleniu kapitału początkowego (wobec złożonych wniosków). Warto w tym miejscu przypomnieć, że ZUS ma obowiązek ustalenia kapitału początkowego na wniosek ubezpieczonego w każdym czasie, ponieważ kapitał początkowy jako podstawa do ustalenia przyszłej emerytury jest prawem nabytym ubezpieczonego. Część ubezpieczonych otrzyma informację za 2006 r. w terminie późniejszym. Chodzi o zdiagnozowane przez Zakład przypadki, gdy wysyłka informacji nie zawierałaby w pełni prawidłowych danych. Dotyczy to np.: osób, które przebywały na urlopach macierzyńskich i wychowawczych w okresie trzech pierwszych lat funkcjonowania zreformowanego systemu ubezpieczeń społecznych (a dokładniej: od stycznia 1999 r. do maja 2001 r.), byłych sędziów i prokuratorów oraz byłych żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb tzw. mundurowych, a także osób, które mają wiele kont. W przypadkach, gdy ubezpieczony otrzyma Informację..., do której ma zastrzeżenia, ma prawo złożyć reklamację do jej zawartości. Należy jednak mieć świadomość, że zapisy na kontach ubezpieczonych w zakresie dotyczącym składek na ubezpieczenie emerytalne, są dokonywane przez Zakład przede wszystkim na podstawie przesyłanych przez płatników składek dokumentów ubezpieczeniowych (zgłoszeń, deklaracji, imiennych raportów miesięcznych), dokonywanych przez płatników wpłat z tytułu składek, a także na podstawie elektronicznej wymiany danych dotyczących członkostwa ubezpieczonego w otwartym funduszu emerytalnym oraz rozliczeń składek pomiędzy ZUS a OFE. Podstawowym celem wysyłanych przez Zakład informacji o stanie kont, jest właśnie umożliwienie ubezpieczonym weryfikacji prawidłowości zapisów na ich kontach i podjęcia działań interwencyjnych w razie stwierdzenia nieprawidłowości u płatnika składek, w ZUS, w OFE lub w instytucji obsługującej wpłaty. Dzięki informacjom z ZUS, ubezpieczeni mogą w pośredni sposób kontrolować uczciwość swych płatników. Reklamacje dotyczące informacji o stanie konta ubezpieczonego w ZUS to temat ogromnie szeroki i wykraczający poza ramy tego artykułu. Nie należy jednak zapominać, że jeśli są zasadne stanowią sposób na efektywne naprawienie stwierdzonych na koncie nieprawidłowości. Ubezpieczony może złożyć reklamację w dowolnej jednostce terenowej ZUS

5 (która nie może odmówić jej przyjęcia), choć najwygodniej dla ubezpieczonego będzie to uczynić w jednostce właściwej ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Po stwierdzeniu w otrzymanej informacji nieprawidłowości dotyczących danych osobowych ubezpieczonego, tj. imienia, nazwiska, numerów PESEL i NIP oraz serii i numeru dowodu osobistego albo paszportu (przy czym seria i numer dowodu osobistego albo paszportu podawane są tylko w przypadku braku numerów PESEL i NIP lub jednego z nich), danych adresowych, a także nieprawidłowości dotyczących kwot składek lub braku składek (w wysokości nominalnej, I i II filar), najpierw należy zwrócić się do źródła, tj. do płatnika składek, w celu wyjaśnienia, czy w dokumentach przekazywanych do ZUS podane zostały prawidłowe dane. Płatnik nie tylko nie może odmówić takiego sprawdzenia, ale wiąże go określony termin na poinformowanie ubezpieczonego na piśmie, tj. 60 dni od otrzymania od ubezpieczonego wniosku o sprostowanie danych przekazanych do ZUS. Do rozpatrzenia reklamacji przez Zakład, niezbędny jest określony zakres informacji: dane identyfikacyjne ubezpieczonego (PESEL, NIP, ewentualnie - ale wyłącznie w przypadku gdy brak jest numeru PESEL i/lub NIP - rodzaj, seria i numer dokumentu tożsamości), dane adresowe ubezpieczonego, przyczyna/y reklamacji, dane identyfikacyjne płatnika/ów składek (nazwa lub nazwisko i imię, NIP, REGON, PESEL). Z uwagi na szerszy zakres danych zawartych w Informacji..., rozszerzeniu uległa również lista możliwych przyczyn reklamacji. Doszły powody związane z nowym, waloryzacyjnym zakresem informacji, tj.: brak kwoty zwaloryzowanych składek, nieprawidłowa wysokość zwaloryzowanych składek, brak kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego, nieprawidłowa wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego, Niezależnie od tego, czy stwierdzone nieprawidłowości dotyczą jednej, bądź kilku danych wykazanych w Informacji..., ubezpieczony składa tylko jedną reklamację z podaniem wszystkich przyczyn.

6 Skala reklamacji jest relatywnie niska. Nie odzwierciedla wszelkich zaistniałych na kontach nieprawidłowości. Nie każdy odbiorca Informacji... jest zainteresowany otrzymaną z Zakładu korespondencją. Nie każdy przestudiuje ją na tyle wnikliwie, by stwierdzić nieprawidłowości. Nie każdy z tych, którzy stwierdzą nieprawidłowości, zechce zadać sobie trudu działań reklamacyjnych. A naprawdę warto! Dostajemy do ręki dokument, którego zawartość przełoży się w przyszłości na wysokość naszego świadczenia. Przewiduje się, że Informacja o stanie konta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych uwzględniająca składki na fundusz emerytalny za lata wysłana będzie do większej niż corocznie liczby ubezpieczonych. Wynika to ze specyfiki tegorocznej informacji. Odmiennie niż w poprzednich latach, gdy informację otrzymywali ci ubezpieczeni, którzy za dany rok, objęty zakresem informowania, mieli na koncie zewidencjonowaną bodaj jedną składkę na ubezpieczenie emerytalne, informację za 2006 rok otrzymają również ci ubezpieczeni, którzy dotychczas za poszczególne, odrębne lata nie otrzymali informacji z ZUS, ale mają na koncie zewidencjonowaną chociaż jedną składkę na ubezpieczenie emerytalne w dowolnym roku z przedziału , a nawet ci ubezpieczeni, którzy nie mają na koncie żadnych składek za ten okres, ale mają obliczony kapitał początkowy. Jak przedstawia się w statystyce informacja za 2006? Oto kilka cyfr. wysyłkę rozpoczęto na początku sierpnia 2007 r., wygenerowano dotychczas sztuk, wysyłka do ubezpieczonych dokonywana jest sukcesywnie, według stanu na początek listopada br. liczba wysłanych informacji wyniosła szt. Na ogólną liczbę szt. wysłanych dotychczas informacji za 2006 rok, zarejestrowano według stanu na początek listopada br.: szt. reklamacji, stosunek procentowy złożonych reklamacji do wysłanych informacji wynosi 0,13%, załatwiono szt. reklamacji, wskaźnik załatwionych dotychczas reklamacji stanowi 60,55%, w trakcie załatwiania znajduje się szt. reklamacji. Wśród zakończonych reklamacji (tj szt.), za bezzasadne uznano aż 3282 szt., zaś reklamacji zasadnych stwierdzono 865 szt.

7 Waloryzacja przeprowadzana jest według zasad określonych w art. 25 i 173 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.). Waloryzacja składek za dany rok polega na pomnożeniu kwoty składek, odpowiednio należnych lub wpłaconych, zewidencjonowanych na koncie w ZUS (tj. w I filarze) na dzień 31 stycznia danego roku, tj. składek zewidencjonowanych za okres od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok (z uwzględnieniem dotychczasowych waloryzacji) przez wskaźnik waloryzacji ogłoszony dla danego roku. Waloryzacja kapitału początkowego polega na pomnożeniu kwoty kapitału początkowego zewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego, powiększonej o kwoty z tytułu wcześniej przeprowadzonych waloryzacji kapitału początkowego, przez wskaźnik waloryzacji. Odbywa się na takich samych zasadach, jak waloryzacja składek na ubezpieczenie emerytalne z tym, że pierwsza waloryzacja, dokonywana jest za 1999 rok, przy zastosowaniu odrębnego wskaźnika waloryzacji ustalonego wyłącznie dla kapitału początkowego w wys. 115,60%. Następne waloryzacje kapitału początkowego, dokonywane za rok 2000 i kolejne lata według wskaźników waloryzacji, jak dla składek. Wskaźniki waloryzacji składek (i kapitału początkowego) wynoszą: 1 za rok ,72%, za rok ,68%, za rok ,90%, za rok ,00%, za rok ,63%, za rok ,55%, za rok ,90%. 2 W przypadku ubezpieczonych będących płatnikami składek na własne ubezpieczenia oraz osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, waloryzacji 1 Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki społecznej z dnia 25 maja 2006 r. w sprawie wskaźników waloryzacji składek za lata (M.P. z dnia 23 czerwca 2006 r., Nr 42, poz. 453). 2 ostatni dotychczas ogłoszony wskaźnik to wskaźnik waloryzacji składek za 2006 r. obwieszczeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji składki za 2006 rok (M.P. z dnia 28 czerwca 2007 r. Nr 39, poz. 453).

8 podlegają składki na ubezpieczenie emerytalne faktycznie wpłacone od daty wpłaty, zaś w przypadku pozostałych ubezpieczonych, waloryzacji podlegają składki należne, tj. składki wykazane w dokumentach rozliczeniowych, przekazanych do ZUS przez płatników składek. Informację zawierającą dane o zwaloryzowanych składkach na ubezpieczenie emerytalne otrzymują ubezpieczeni, na kontach których zewidencjonowano składki za co najmniej jeden miesiąc z okresu od stycznia 1999 r. do grudnia 2005 r. Informację zawierającą dane o zwaloryzowanym kapitale początkowym otrzymują ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy podlegali ubezpieczeniu społecznemu przed 1 stycznia 1999 r. i otrzymali decyzję ZUS o jego ustaleniu. Redaguje: Departament Ubezpieczeń i Składek