PRZEG. EPID., 1996, 50, 4

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZEG. EPID., 1996, 50, 4"

Transkrypt

1 PRZEG. EPID., 1996, 50, 4 Andrzej Zieliński, Grażyna Cholewińska, Barbara Wondolowska, Elżbieta Bąkowska, Ewa Kopicz-Kamińska, Jadwiga Zajączkowska, Natalia Zalewska-Schonthaler, Joanna Baran, Andrzej Lipniacki, Wojciech Woźny, Andrzej Horban, Ewa Burkacka WSTĘPNE BADANIA ZASTOSOWANIA TECHNIKI REAKCJI ŁAŃCUCHOWEJ POLIMERAZY (PCR) W DIAGNOSTYCE GRUŹLICY W POPULACJI PACJENTÓW CENTRUM DIAGNOSTYKI I TERAPII AIDS Centrum Diagnostyki i Terapii AIDS w Warszawie Dyrektor: dr n. med. A. Horban Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Dyrektor: prof. dr hab. K. Roszkowski Wyniki uzyskane w badaniach i przedstawione w pracy potwierdzają specyficzność i czułość techniki PCR jako szybkiego i wiarygodniego testu, bardzo użytecznego w diagnostyce gruźlicy u osób zakażonych H1V WSTĘP Rozprzestrzenienie się infekcji HIV zmieniło radykalnie sytuację epidemiologiczną gruźlicy w świecie. Kraje rozwinięte, które jak się wydawało, miały już opanowany problem gruźlicy, obserwują znowu wzmożoną dynamikę nowych zakażeń. W najbardziej dotkniętych epidemią HIV krajach afrykańskich gruźlica jest najczęstszą przyczyną zgonów spośród chorób zakaźnych (1, 2, 3, 8). Rozpowszechnienie gruźlicy sprawia, że w tych krajach zgony osób zakażonych HIV następują często zanim rozwinie się pełnobjawowy AIDS. Obniżenie odporności komórkowej stanowi najistotniejszy z czynników zwiększających prawdopodobieństwo uaktywnienia się gruźlicy utajonej oraz przyspieszających rozwój tej choroby zarówno w obrębie płuc jak też innych narządów i układów (8). Również częściej niż w populacji ogólnej występuje u osób z HIV kolonizacja układu oddechowego prątkami atypowymi. Najczęściej nie są one patogenami płucnymi, choć w przebiegu AIDS mogą dawać ciężkie uogólnione infekcje. W związku z tym, że czas oczekiwania na identyfikację gatunku prątka w wyniku hodowli wynosi kilka tygodni, konieczne jest wprowadzenie szybkich, ale podobnie czułych i specyficznych metod diagnostycznych, z których reakcja łańcuchowa polimerazy jest w chwili obecnej rozwiązaniem najbardziej obiecującym, mimo że bywa niekiedy krytykowana z powodu swej nadczułości (7).

2 402 A. Zieliński i inni N r 4 Niżej przedstawiona została wstępna analiza wyników zastosowania metody PCR w diagnostyce gruźlicy w Centrum Diagnostyki i Terapii AIDS w zestawieniu ze służącymi jako punkt odniesienia metodami poszukiwania prątków w preparatach bezpośrednich i w hodowli. MATERIAŁ I METODY Badania popłuczyn oskrzelowych lub indukowanej plwociny w kierunku obecności materiału genetycznego prątków gruźlicy przeprowadzono metodą reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) testami Amplicor Mycobacterium Tuberculosis Test firmy Roche u 180 osób HIY+ pozostających pod opieką Poradni Profilaktyczno- -Leczniczej Centrum bądź hospitalizowanych w oddziałach szpitalnych Centrum. Badania te są rutynowo wykonywane u wszystkich osób hospitalizowanych w Centrum, a także u tych pacjentów ambulatoryjnych Poradni, którzy z racji trybu życia (bezdomność, uzależnienie od środków odurzających) są szczególnie zagrożeni zakażeniem gruźlicą lub u których występują objawy budzące u lekarza prowadzącego podejrzenie infekcji gruźliczej. Ograniczone środki finansowe nie pozwalają jak dotąd na objęcie tymi badaniami wszystkich osób będących pod opieką Centrum. Niezależnie od standardowego sprawdzania stosowanej techniki PCR na hodowlach wzorcowych wykonano cztery badania na materiale pochodzącym od czterech pacjentów z Instytutu Gruźlicy i Chorób Pluc. Trzech z potwierdzonym tam rozpoznaniem gruźlicy płuc oraz jednego z rozpoznaniem MAC (Mycobacterium avium complex). We wszystkich trzech przypadkach gruźlicy uzyskano wynik dodatni, a w przypadku MAC wynik ujemny. Material, badany techniką PCR w kierunku obecności materiału genetycznego Mycobacterium tuberculosis był również badany w Pracowni Mikrobiologii Instytutu Gruźlicy i Chorób Pluc techniką preparatów bezpośrednich oraz hodowli na podłożach Bactec lub Septi-Chek. WYNIKI BADAŃ Wyniki badań plwociny w kierunku obecności materiału genetycznego prątków gruźlicy techniką PCR wykonano u 180 pacjentów HIV (-f) pozostających pod opieką Centrum. Średnia wieku zbadanych pacjentów wynosi 32,1 lat i nie różni się istotnie od średniej wieku podgrupy osób u których wykryto zakażenie prątkiem gruźlicy (34,5 1.). W zbadanej grupie wyniki dodatnie PCR wskazujące na obecność materiału genetycznego prątków gruźlicy w indukowanej plwocinie lub w popłuczynach oskrzelowych stwierdzono u 6 osób, co stanowi 3,33%. Spośród tych osób trzy miały potwierdzoną gruźlicę w hodowli prątków, u jednej osoby hodowla jest w toku, a w dwu przypadkach posiew dał wynik ujemny. W jednym z tych sześciu przypadków gruźlica miała charakter uogólniony: potwierdzone badaniem PCR ropnie gruźlicze w wątrobie i zmniejszające się po leczeniu przeciwprątkowym zmiany w mózgu. W pięciu przypadkach u pacjentów z dodatnim wynikiem PCR stwierdzono obecność prątków w plwocinie w preparacie bezpośrednim. W jednym przypadku dodatni

3 N r 4 Zastosowanie PCR w diagnostyce gruźlicy wynik PCR nie znalazł potwierdzenia ani w preparacie bezpośrednim anjw hodowli jednak ze względu na obecność objawów ogólnych jak poty nocne i stany em^czkowe lekarz prowadzący zdecydował się na podjęcie leczenia przeciwpyłowego, po którym wyżej wymienione objawy ustąpiły, a powtórzone po dwóch iniesiącach badanie PCR dało wynik ujemny. Z pozostałych pięciu osób jedna wypa<]la z obserwacji Centrum przechodząc pod opiekę rejonowej przychodni przeciwgruźliczej, natomiast u pozostałych czterech zostało podjęte leczenie przeciwgruźljcze po którym obserwowano poprawę kliniczną i w przypadkach zmian płucnych popraw? radiologiczną. Ponadto u wszystkich pacjentów pozostających pod opieką Centruj) u których stwierdzono dodatni wynik PCR i podjęto leczenie przeciwprątkowe, ропо( ще wykonane po kilku tygodniach leczenia badanie PCR dawało wyniki ujemne Spośród jedenastu pacjentów Centrum, u których stwierdzono ujemny ^ynik PCR, a u których w preparacie bezpośrednim indukowanej plwociny lub wykryto obecność prątków kwasoopornych, u czterech wyhodowano prątki atypowe (w dwóch przypadkach M. xenopii, w jednym M. gordonae, a w jednym Mycobacwiwi avium complex), natomiast u pozostałych siedmiu hodowle prątków były ujemne fjie stwierdzono ani jednego przypadku, w którym dodatni wynik PCR wspó^tępowałby z potwierdzonym zakażeniem prątkami atypowymi. A także nie stwier(jzo o żadnego przypadku, w którym znalezienie prątków kwasoopornych w preparacie bezpośrednim i potwierdzenie MTB w hodowli współwystępowałoby z ujemnym wynikieff1pcr. W trzech przypadkach gruźlicy rozpoznanej i leczonej przez ponad dwa miesiące przed wprowadzeniem badań PCR wyniki tego badania były ujemne. UjeiPne wtedy również były preparaty bezpośrednie i hodowle prątków. Nie zaobserwowano też objawów nawrotu choroby. Badania PCR w kierunku materiału genetycznego Mycobacterjum tuberculosis w próbkach innych niż plwocina lub BAL wykonano w 12 przypadły z powodu podejrzenia gruźlicy rozsianej. W jednym wzmiankowanym wyżej przypału materiał pochodzący z ropnia wątroby dał wynik dodatni. W pozostałych jedenastu wyniki były ujemne. W pięciu przypadkach był to płyn mózgowo-rdzeniowy) w caerech płyn z opłucnej, a w dwóch mocz. W żadnym z tych jedenastu przypadki zostało potwierdzone w czasie późniejszej obserwacji rozpoznanie gruźlicy pozaphjcnej. Tabela I. Zestawienie wyników badań PCR plwociny indukowanej lub pophi^yj, oslcrzelowych u pacjentów H IV (+ ) leczonych w centrum D i T AIDS

4 OMÓWIENIE Częste występowanie gruźlicy, a także jej ciężki i często nietypowy przebieg u osób HIV( + ) wymaga podjęcia wysiłku w kierunku wprowadzenia czułych i specyficznych metod diagnostycznych, które pozwalałyby na stosunkowo szybkie podjęcie właściwego leczenia lub profilaktyki (6). Istotnym celem prezentowanych tu badań była ocena techniki reakcji łańcuchowej polimerazy w diagnostyce gruźlicy. Jest to nowa technika, która wciąż wymaga weryfikacji klinicznej oraz laboratoryjnej przy zastosowaniu hodowli. W naszym materiale jej wysoka czułość i specyficzność została potwierdzona w pełni. Nie mieliśmy ani jednego przypadku wyniku fałszywie dodatniego w stosunku do prątków atypowych, a wyniki dodatnie w przypadkach pozostających w obserwacji Centrum D i T AIDS potwierdzane były bądź w hodowli w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc bądź też pośrednio poprzez następującą po leczeniu przeciwprątkowym poprawę kliniczną i konwersję dodatnich wyników PCR na ujemne. Jednak konieczne są dalsze badania dla wypracowania zasad postępowania przy dodatnich wynikach PCR w warunkach braku potwierdzenia w hodowli i przy niespecyficznych objawach klinicznych. Ma to znaczenie między innymi dlatego, że badanie materiału genetycznego nie rozróżnia prątków żywych od martwych. Rozróżnienia tego można dokonać tylko w hodowli prątka, która nadal pozostaje wzorcem do którego m usimy odnosić oceny nowych, szybciej działających metod (5, 6). Zwłaszcza, że niezwykle wysoka czułość metody PCR stwarza niebezpieczeństwo występowania wyników fałszywie dodatnich z powodu zanieczyszczenia znajdującym się w powietrzu materiałem genetycznym prątków (7). Mimo, że w naszych badaniach nie spotkaliśmy wyniku fałszywie dodatniego, Centrum D i T AIDS nie zaleca podjęcia leczenia lekami przeciwprątkowymi w wypadkach, gdy wynik PCR MTB jest dodatni, a nie występują objawy kliniczne lub radiologiczne stwarzające podejrzenie gruźlicy przy braku potwierdzenia w hodowli prątków. Pacjenci tacy powinni być jednak bardzo dokładnie obserwowani pod względem klinicznym i radiologicznym, a pełne badania plwociny (preparat bezpośredni, hodowla i PCR) należy powtórzyć u nich co najmniej dwukrotnie w odstępach kilkutygodniowych. Jednak w tych wypadkach, w których istnieje uzasadnione kliniczne lub radiologiczne podejrzenie gruźlicy rozpoczęcie leczenia nawet przy braku potwierdzenia w preparacie bezpośrednim jest w pełni usprawiedliwione tym, że u pacjenta z obniżoną odpornością opóźnienie w podjęciu leczenia spowodowane oczekiwaniem na wynik hodowli może mieć poważne konsekwencje. Innym niezwykle ważnym zastosowaniem metody PCR w diagnostyce mycobacterioz w klinice AIDS są sytuacje w których ujemny wynik PCR współwystępuje z obecnością w tym samym materiale prątków kwasoopornych stwierdzanych w preparacie bezpośrednim. Zazwyczaj, szczególnie w przypadku Mycobacterium avium, jest to kolonizacja dróg oddechowych bez istotnych konsekwencji klinicznych i jeśli nie współwystępuje z tym infekcja uogólniona w postaci bakteremii, nie wymaga ona leczenia, a przynajmniej pozwala na odłożenie decyzji o leczeniu do czasu uzyskania wyników hodowli (9). Pozwala to na uniknięcie przewlekłego podawania nie obojętnych przecież leków i na racjonalizację kosztów opieki medycznej.

5 Zastosowanie PCR w diagnostyce gruźlicy 405 WNIOSKI 1. Technika PCR ze względu na swą czułość i specyficzność i szybkość uzyskania wyników może stanowić ważne uzupełnienie klasycznych metod diagnostycznych gruźlicy. 2. U osób z AIDS może ona być pomocna dla rozróżnienia pomiędzy zakażeniem prątkami gruźlicy, a kolonizacją płuc prątkami atypowymi. 3. Hodowla prątków pozostaje nadal podstawową, standardową metodą ich identyfikacji, a dalsza ocena przydatności PCR w diagnostyce powinna być weryfikowana poprzez porównywanie z wynikami hodowli. A. Zieliński, G. Cholewińska, B. Wondołowska, E. Bąkowska, E. Kopacz-Kamińska, J. Zajączkowska, N. Zalewska-Schonthaler, J. Baran, A. Lipniacki, W. Woźny, A. Horban, E. Burkacka IN ITIA L ASSESSMENT OF THE USE OF POLYMERASE CHAIN REACTION (PCR) IN D IAG NO SIS OF TUBERCULOSIS AM ONG PATIENTS OF AIDS DIAGNOSIS AND THERAPY CENTER IN WARSAW SUM M ARY This initial report on the use of PCR in diagnosis of ТВ was based on a group of 180 patients observed in the AIDS Diagnosis and Therapy Center in Warsaw. Out of 6 patients with positive results of PCR assay for MTB, five had positive AFB smears in induced sputum or BAL, two had positive MTB cultures. Five of them were treated with tuberculostatic drugs with clinical improvement and had negative sputum PCR MTB results after several weeks. Additional 11 patients with AFB positive sputum or BAL smears and negative PCR MTB were observed. None of them developed pulm onary tuberculosis, and none of them was confirmed by culture as MTB infection. The results presented in this paper confirm high specificity and sensitivity of polimerase chain reaction (PCR) as an fast diagnostic test very useful in the clinical setings of AIDS. With the increase of collected material further evaluation will be continued. PIŚM IENNICTW O 1. Gruźlica i choroby układu oddechowego w Polsce w 1993 r. Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc. Zakład Epidemiologii i Organizacji Walki z Gruźlicą. Warszawa Korzeniewska-Kosela М.: Klinika, 1995, 1, Clancy L. i wsp.: Eur Res J., 1991, 4, Narain J.P. i wsp.: Tubercle. Lung Dis., 1992, 73, Bloom BR rd.: Tuberculosis, Washington 1994, Crawford J.T.: New technologies in the diagnosis of tuberculosis. Semin Respir Infect., 1994, 9(2), Shaw R.J.: Polymerase chain reaction. Ginical Tuberculosis Ed. PD O Davies, London 1994; Shafer R:. Tuberculosis. Textbook of AIDS Medicine. Ed. S. Broder i wsp. Baltimore 1994; Young L.S.: Atypical Mycobacteria, tamże 283. Adres: Centrum Diagnostyki i Terapii AIDS, Warszawa, ul. W olska 37

uzyskano tylko w 13 przypadkach gruźlicy PŁUC tzn. w 21,0% przypadków gruźlicy u dzieci

uzyskano tylko w 13 przypadkach gruźlicy PŁUC tzn. w 21,0% przypadków gruźlicy u dzieci Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w Polsce 2012/2013 Dane o zachorowaniach na gruźlicę w Polsce pochodzą z Krajowego Rejestru Zachorowań na Gruźlicę, który prowadzony jest w Instytucie Gruźlicy i Chorób

Bardziej szczegółowo

Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim

Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Gruźlica jest przewlekłą chorobą zakaźną. W większości przypadków zakażenie zlokalizowane jest w płucach

Bardziej szczegółowo

Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii

Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu

Bardziej szczegółowo

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka molekularna w OIT

Diagnostyka molekularna w OIT Diagnostyka molekularna w OIT B A R B A R A A D A M I K K A T E D R A I K L I N I K A A N E S T E Z J O L O G I I I I N T E N S Y W N E J T E R A P I I U N I W E R S Y T E T M E D Y C Z N Y W E W R O C

Bardziej szczegółowo

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje

Bardziej szczegółowo

Sekretariat Dyrektora Tel.: (22) , (22) Fax: (22)

Sekretariat Dyrektora Tel.: (22) , (22) Fax: (22) SP ZOZ Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie Centrum Diagnostyki i Terapii AIDS ul. Wolska 37, 01-201 Warszawa Tel.: (22) 33 55 351-355 e-mail: info@zakazny.pl Mapa dojazdu Sekretariat Dyrektora Tel.:

Bardziej szczegółowo

Zapobieganie gruźlicy u osób po. Dr hab. n. med. Maria Korzeniewska- Koseła Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc

Zapobieganie gruźlicy u osób po. Dr hab. n. med. Maria Korzeniewska- Koseła Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Zapobieganie gruźlicy u osób po przeszczepieniach narządów Dr hab. n. med. Maria Korzeniewska- Koseła Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Gruźlica u osób po przeszczepieniach narządów (solid organ transplant-

Bardziej szczegółowo

Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie chorób płuc dzieci za rok 2014

Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie chorób płuc dzieci za rok 2014 Warszawa dn. 15.02.2015 dr n. med. Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny 01-184 Warszawa, ul. Działdowska 1 Tel., fax 22 45 23 204, email

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz

Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki

Bardziej szczegółowo

Przegląd standardowych metod diagnozowania gruźlicy w świetle współczesnej epidemiologii.

Przegląd standardowych metod diagnozowania gruźlicy w świetle współczesnej epidemiologii. Przegląd standardowych metod diagnozowania gruźlicy w świetle współczesnej epidemiologii. Gruźlica jest chorobą zakaźną, która nęka ludzkość od stuleci. Fakt ten został potwierdzony dzięki współcześnie

Bardziej szczegółowo

Tabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego

Tabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Informacja dla Zarządu Województwa Łódzkiego na temat realizacji w 2004 roku Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( ) ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu

Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-P Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek

Bardziej szczegółowo

Program profilaktyki i wczesnego wykrywania gruźlicy i chorób płuc

Program profilaktyki i wczesnego wykrywania gruźlicy i chorób płuc Załącznik nr 11 do Programu Ochrony Zdrowia na lata 2017-2019 Program profilaktyki i wczesnego wykrywania gruźlicy i chorób płuc 2017 r. 2019 r. Wydział Polityki Mieszkaniowej, Spraw Socjalnych i Zdrowia

Bardziej szczegółowo

Piątek. 9:20 9:40 Śródmiąższowe włóknienia płuc w badaniu mikroskopowym prof. Renata Langfort

Piątek. 9:20 9:40 Śródmiąższowe włóknienia płuc w badaniu mikroskopowym prof. Renata Langfort Program 9 lutego Piątek 8:30 9:50 Sesja I: Śródmiąższowe włóknienie płuc, część I 8:30 8:40 Śródmiąższowe choroby płuc prowadzące do włóknienia - wprowadzenie 8:40 9:00 Włóknienie płuc w przebiegu różnych

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia II WYDZIAŁ LEKARSKI. Rok: IV.

Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia II WYDZIAŁ LEKARSKI. Rok: IV. 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (Kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów np.: Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Rok akademicki: 2015/2016

Bardziej szczegółowo

Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna

Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna Joanna Chorostowska-Wynimko Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie OBJAWY LEKARZ POZ Późna DIAGNOSTYKA zgłaszalność WSTĘPNA do lekarza POZ

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka HIV 1. Na czym polegają testy HIV? a) testy przesiewowe

Diagnostyka HIV 1. Na czym polegają testy HIV? a) testy przesiewowe Diagnostyka HIV 1. Na czym polegają testy HIV? a. testy przesiewowe b. test Western blot 2. Kto powinien zrobić sobie test na HIV? 3. Kiedy wykonywać testy HIV? 4. Dzieci kobiet zakażonych HIV 5. Gdzie

Bardziej szczegółowo

Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci

Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki

Bardziej szczegółowo

Odrębności gruźlicy u dzieci. Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM

Odrębności gruźlicy u dzieci. Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM Odrębności gruźlicy u dzieci Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM Odrębności gruźlicy wieku dziecięcego Objawy i przebieg choroby Diagnostyka Leczenie Profilaktyka

Bardziej szczegółowo

Opis struktury zagadnień rozważanych w obszarach badawczych projektu Quality of Life w czasie spotkania #1 Perspektywa Dynamiki Systemów

Opis struktury zagadnień rozważanych w obszarach badawczych projektu Quality of Life w czasie spotkania #1 Perspektywa Dynamiki Systemów Opis struktury zagadnień rozważanych w obszarach badawczych projektu Quality of Life w czasie spotkania #1 Perspektywa Dynamiki Systemów Elementy określone przez liderów sekcji w obszarze Biotechnologia

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2012/2013 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY V roku

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2012/2013 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY V roku PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2012/2013 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY V roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : PULMONOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE W-0018_001 WYTYCZNE WYDAWANIA RAPORTÓW Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH. Data wprowadzenia: 10-10-2010

WYTYCZNE W-0018_001 WYTYCZNE WYDAWANIA RAPORTÓW Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH. Data wprowadzenia: 10-10-2010 WYDAWANIA RAPORTÓW Z BADAŃ Data wprowadzenia: 1 / 6 Nazwisko Stanowisko Data Podpis Opracował Tadeusz Gadomski Kierownik 10.10.2010 ZaakceptowałBożena Szelągowska Pełnomocnik ds. Zarządzania Jakością 10.10.2010

Bardziej szczegółowo

Program Profilaktyki Zdrowotnej

Program Profilaktyki Zdrowotnej Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr IX/56/2011 Program Profilaktyki Zdrowotnej Realizowany w roku 2011 pod nazwą Badania wad postawy wśród dzieci klas pierwszych szkół podstawowych miasta Tczewa w ramach programu

Bardziej szczegółowo

Źródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia populacji

Źródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia populacji Źródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia populacji Źródła informacji, którymi dysponuje epidemiologia dzielimy na: pierwotne (bezpośrednie) wtórne (pośrednie) Za pierwotne źródła informacji uznaje

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ

ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ Cykl wykładów związanych z Dniami Promocji Zdrowia w ramach NPZ realizowanego przez WOMP Wrocław Opracowała por. Monika Szopa ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z GRUŹLICĄ Światowy Dzień

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 115/2016 z dnia 20 czerwca 2016 r. o projekcie programu polityki

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka mikrobiologiczna swoistych i nieswoistych zakażeń układu oddechowego

Diagnostyka mikrobiologiczna swoistych i nieswoistych zakażeń układu oddechowego Diagnostyka mikrobiologiczna swoistych i nieswoistych zakażeń układu oddechowego Paweł Gruszczyński Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej WCPiT I Zjazd Polskiego Towarzystwa Pneumonologii Dziecięcej Poznań,

Bardziej szczegółowo

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Bardziej szczegółowo

ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ

ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ Lek. med. Jacek Krajewski Praktyka Lekarza Rodzinnego Jacek Krajewski Seminarium Nowe perspektywy w leczeniu HCV znaczenie diagnostyki

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca każdego roku.

Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca każdego roku. Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca każdego roku. Wyznaczony został przez Światowe Zgromadzenie WHO w rocznicę poinformowania świata nauki o wyizolowaniu prątka gruźlicy przez Roberta Kocha

Bardziej szczegółowo

Opieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych układu oddechowego Pielęgniarstwo

Opieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych układu oddechowego Pielęgniarstwo Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy

Bardziej szczegółowo

Wirus zapalenia wątroby typu B

Wirus zapalenia wątroby typu B Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku

Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku w sprawie wyrażenia zgody na realizację programu zdrowotnego w zakresie szczepień ochronnych przeciwko grypie, dla mieszkańców Miasta

Bardziej szczegółowo

Zapalenia płuc u dzieci

Zapalenia płuc u dzieci Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,

Bardziej szczegółowo

WZW C rok po przełomie. Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi

WZW C rok po przełomie. Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi WZW C rok po przełomie Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi Transmisja HCV w Polsce Zakażenia krwiopochodne drogą płciową

Bardziej szczegółowo

Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne

Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne 29-30 września 2017 roku Centralny Szpital Kliniczny MSW w Warszawie Centrum Konferencyjne ul. Wołoska 137 02-507 Warszawa Kierownictwo

Bardziej szczegółowo

Populin jest perspektywicznym przeciwgruźliczym środkiem pochodzenia naturalnego

Populin jest perspektywicznym przeciwgruźliczym środkiem pochodzenia naturalnego Populin jest perspektywicznym przeciwgruźliczym środkiem pochodzenia naturalnego Został opracowany wspólnie z Biolit Sp. z o. o. i Syberyjskim Państwowym Uniwersytetem Medycznym 1 Gruźlica jest jedną z

Bardziej szczegółowo

Choroby zakaźne i pasożytnicze Kod przedmiotu

Choroby zakaźne i pasożytnicze Kod przedmiotu Choroby zakaźne i pasożytnicze - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby zakaźne i pasożytnicze Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChZiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski

Bardziej szczegółowo

Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty

Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Wojciech Gaszyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Posiedzenie Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej 1. Adres jednostki: Adres: ul. Szamarzewskiego 84, 60-569 Poznań

Bardziej szczegółowo

Anna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała

Anna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała Anna Durka Zastosowanie aktywowanego białka C (Xigris) u pacjentów leczonych z powodu ciężkiej sepsy w II Zakladzie Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK nr 2 im. WAM w Łodzi. Opiekun pracy: Dr n. med.

Bardziej szczegółowo

AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r.

AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r. AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r. /- Cel główny kontroli: Celem głównym kontroli była ocena efektów osiągniętych przez podmioty odpowiedzialne za

Bardziej szczegółowo

Zakład Mikrobiologii Klinicznej [1]

Zakład Mikrobiologii Klinicznej [1] Zakład Mikrobiologii Klinicznej [1] Dane kontaktowe: Tel. 41 36 74 710, 41 36 74 712 Kierownik: dr n. med. Bonita Durnaś, specjalista mikrobiologii Personel/Kadra: Diagności laboratoryjni: mgr Dorota Żółcińska

Bardziej szczegółowo

Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.

Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju. Warunki finansowania programu profilaktyki raka piersi I. Część A. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań

Bardziej szczegółowo

EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE

EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE Dane krajowe zostały opracowane na podstawie informacji przekazanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny (zwany dalej NIZP-PZH) oraz zamieszczonych

Bardziej szczegółowo

SYLABUS x 8 x

SYLABUS x 8 x SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Reumatologia Lekarski I Lekarski Jednolite magisterskie 5-letnie Stacjonarne polski Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Interpretacja wyników testów serologicznych

Interpretacja wyników testów serologicznych Interpretacja wyników testów serologicznych Dr hab. Kazimierz Tarasiuk Główny Lekarz Weterynarii PIC Polska i Europa Centralna VI FORUM PIC, Stryków, 18.11.09 Systematyczne monitorowanie statusu zdrowia

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie

Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu

Bardziej szczegółowo

Zalecenia rekomendowane przez Ministra Zdrowia. KPC - ang: Klebsiella pneumoniae carbapenemase

Zalecenia rekomendowane przez Ministra Zdrowia. KPC - ang: Klebsiella pneumoniae carbapenemase Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w zakładach opieki zdrowotnej szczepów bakteryjnych Enterobacteriaceae wytwarzających karbapenemazy typu KPC * * KPC - ang: Klebsiella pneumoniae

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia gruźlicy w województwie wielkopolskim i system nadzoru

Epidemiologia gruźlicy w województwie wielkopolskim i system nadzoru STUDIA I ARTYKUŁY Acta Medicorum Polonorum Nr 8/2018 Zeszyt 1 Artykuł nadesłany 25 lipca 2018 r., zaakceptowany 18 sierpnia 2017 r. DOI 10.2883/amp.2018.3 Epidemiologia gruźlicy w województwie wielkopolskim

Bardziej szczegółowo

Nowe wyzwania dla medycyny zakażeń w świetle zachodzących zmian w epidemiologii drobnoustrojów oraz demografii pacjentów

Nowe wyzwania dla medycyny zakażeń w świetle zachodzących zmian w epidemiologii drobnoustrojów oraz demografii pacjentów Ełk 11-13 października 2017r. REGIONALNE FORUM MEDYCYNY ZAKAŻEŃ w EŁKU 11-13 października 2017r. Nowe wyzwania dla medycyny zakażeń w świetle zachodzących zmian w epidemiologii drobnoustrojów oraz demografii

Bardziej szczegółowo

Plan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital Obserwacyjno-Zakaźny ul. Krasińskiego 4/4a

Plan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital Obserwacyjno-Zakaźny ul. Krasińskiego 4/4a Plan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital Zakaźny ul. Krasińskiego 4/4a Lp. Nazwa Oddziału Temat szkolenia Grupa zawodowa Miesiąc 1. Izba Przyjęć Postępowanie z pacjentem po ekspozycji na zakażenie krwiopochodne.

Bardziej szczegółowo

Wysypka i objawy wielonarządowe

Wysypka i objawy wielonarządowe Wysypka i objawy wielonarządowe Sytuacja kliniczna 2 Jak oceniasz postępowanie lekarza? A) Bez badań dodatkowych nie zdecydowałbym się na leczenie B) Badanie algorytmem Centora uzasadniało takie postępowanie

Bardziej szczegółowo

AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune

AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune (D)eficiency (S)yndrome. Przyczyny zakażenia AIDS Czynnikiem

Bardziej szczegółowo

Poradnia Immunologiczna

Poradnia Immunologiczna Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje

Bardziej szczegółowo

Biuro Służby Zdrowia Centralnego Zarządu Służby Więziennej. Zadania w zakresie redukcji szkód realizowane przez Polską Więzienną Służbę Zdrowia

Biuro Służby Zdrowia Centralnego Zarządu Służby Więziennej. Zadania w zakresie redukcji szkód realizowane przez Polską Więzienną Służbę Zdrowia Zadania w zakresie redukcji szkód realizowane przez Polską Więzienną Służbę Zdrowia Więzienna służba zdrowia zapewnia opiekę zdrowotną osobom pozbawionym wolności w oparciu m.in. o Ustawę z dnia 6 czerwca

Bardziej szczegółowo

marketinginformacja Diagnostyka weterynaryjna Szybkie testy dla rolnictwa +++ dostępne w SalesPlusie +++

marketinginformacja Diagnostyka weterynaryjna Szybkie testy dla rolnictwa +++ dostępne w SalesPlusie +++ marketinginformacja Data 24.10.2014 Numer Autor MI_FS_13_2014_Testy weterynaryjne Philipp Peters Diagnostyka weterynaryjna Szybkie testy dla rolnictwa +++ dostępne w SalesPlusie +++ Dzięki szybkim testom

Bardziej szczegółowo

Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna do leczenia CIĘŻKA UMIARKO WANA ŁAGODNA

Bardziej szczegółowo

Wirus HPV w ciąży. 1. Co to jest HPV?

Wirus HPV w ciąży. 1. Co to jest HPV? Wirus HPV w ciąży Czy zdajesz sobie sprawę z tego, że rak szyjki macicy jest drugą, najczęstszą chorobą nowotworową u kobiet na świecie a piąta wśród kobiet i mężczyzn łącznie? W samej Polsce, jak donosi

Bardziej szczegółowo

Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich

Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich dr n. med. Agata Korzeniecka - Kozerska Założenia TRUDNOŚCI Z USTALENIEM CZY

Bardziej szczegółowo

Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec

Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej

Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym

Bardziej szczegółowo

Biologia medyczna, materiały dla studentów

Biologia medyczna, materiały dla studentów Jaka tam ewolucja. Zanim trafię na jednego myślącego, muszę stoczyć bitwę zdziewięcioma orangutanami Carlos Ruis Zafon Wierzbownica drobnokwiatowa Fitosterole, garbniki, flawonoidy Właściwości przeciwzapalne,

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017 Profilaktyka zakażeń RSV w Polsce od 1.1.213 Profilaktyka zakażeń wirusem RS (ICD-1 P 7.2, P 27.1) Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 216/217 Ewa Helwich Klinika Neonatologii

Bardziej szczegółowo

Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa?

Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa? Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa? Wyniki najnowszego badania Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher. Wczesne rozpoznanie Ustalenie

Bardziej szczegółowo

FARMAKOTERAPIA STWARDNIENIA ROZSIANEGO TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ

FARMAKOTERAPIA STWARDNIENIA ROZSIANEGO TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ FARMAKOTERAPIA STWARDNIENIA ROZSIANEGO TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ Prof. dr hab. med. Halina Bartosik - Psujek Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie LEKI I RZUTU PREPARATY INTERFERONU

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE ZESPOŁU W ZWIĄZKU ZE ZDARZENIEM W PRZYCHODNI DOM MED W PRUSZKOWIE REKOMENDACJE

WYTYCZNE ZESPOŁU W ZWIĄZKU ZE ZDARZENIEM W PRZYCHODNI DOM MED W PRUSZKOWIE REKOMENDACJE WYTYCZNE ZESPOŁU W ZWIĄZKU ZE ZDARZENIEM W PRZYCHODNI DOM MED W PRUSZKOWIE REKOMENDACJE Na podstawie analizy dokumentacji wybranych pacjentów szczepionych w NZOZ Przychodni Lekarskiej DOM MED w Pruszkowie

Bardziej szczegółowo

Kwestionariusz wiedzy dla pracowników programów i placówek narkotykowych

Kwestionariusz wiedzy dla pracowników programów i placówek narkotykowych Inicjatywa EMCDDA na rzecz redukcji szkód Zwiększanie testowania na obecność wirusa zapalenia wątroby (WZW) typu C oraz skierowań do leczenia wśród iniekcyjnych użytkowników narkotyków w programach i placówkach

Bardziej szczegółowo

1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz:

1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz: Ćwiczenie 2 2018/19 1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz: obecność nabłonków, leukocytów, pałeczek Gram(+),

Bardziej szczegółowo

Trudności diagnostyczne w rozpoznaniu przyczyny limfadenopatii śródpiersia. Katarzyna Górska

Trudności diagnostyczne w rozpoznaniu przyczyny limfadenopatii śródpiersia. Katarzyna Górska Trudności diagnostyczne w rozpoznaniu przyczyny limfadenopatii śródpiersia Katarzyna Górska OPIS PRZYPADKU 37-letnia kobieta, rasy czarnej, pochodzenia etiopskiego od 10 lat mieszkająca w Europie negowała

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : WIELODYSCYPLINARNE ASPEKTY DIAGNOSTYKI I LECZENIA MUKOWISCYDOZY

Bardziej szczegółowo

Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii

Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia

Bardziej szczegółowo

ONKONAWIGATOR. Kompleksowa opieka onkologiczna dla Ciebie i Twoich bliskich

ONKONAWIGATOR. Kompleksowa opieka onkologiczna dla Ciebie i Twoich bliskich ONKONAWIGATOR Kompleksowa opieka onkologiczna dla Ciebie i Twoich bliskich Grupa LUX MED sprawdzony wybór w leczeniu onkologicznym! Zdrowie to najcenniejszy skarb każdego z nas. Grupa LUX MED dzięki połączeniu

Bardziej szczegółowo

Mikrobiologiczna diagnostyka gruźlicy oraz zasady ochrony pacjentów i pracowników przed zakażeniami wywołanymi prątkami gruźlicy

Mikrobiologiczna diagnostyka gruźlicy oraz zasady ochrony pacjentów i pracowników przed zakażeniami wywołanymi prątkami gruźlicy Mikrobiologiczna diagnostyka gruźlicy oraz zasady ochrony pacjentów i pracowników przed zakażeniami wywołanymi prątkami gruźlicy Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc 1 i Krajowej Izby Diagnostów

Bardziej szczegółowo

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,

Bardziej szczegółowo

INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ MOLEKULARNYCH W CHOROBIE HUNTINGTONA

INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ MOLEKULARNYCH W CHOROBIE HUNTINGTONA XX Międzynarodowa konferencja Polskie Stowarzyszenie Choroby Huntingtona Warszawa, 17-18- 19 kwietnia 2015 r. Metody badań i leczenie choroby Huntingtona - aktualności INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ MOLEKULARNYCH

Bardziej szczegółowo

Regina B.Podlasin Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

Regina B.Podlasin Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie Regina B.Podlasin Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie http://www.ptnaids.pl/ Gorączka, zapalenie gardła, powiększenie węzłów chłonnych Zakażenie wirusem Epsteina-Barr (EBV) = mononukleoza zakaźna Zakażenie

Bardziej szczegółowo

Celem Tygodnia Szczepień w Polsce jest podkreślanie roli szczepień powszechnych i indywidualnych poprzez:

Celem Tygodnia Szczepień w Polsce jest podkreślanie roli szczepień powszechnych i indywidualnych poprzez: W dniach 22-26 kwietnia obchodzimy, już po raz IX, Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), realizowana i koordynowana na poziomie lokalnym przez poszczególne

Bardziej szczegółowo

KONGRES AKADEMII PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII PRAKTYCZNEJ VI

KONGRES AKADEMII PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII PRAKTYCZNEJ VI KONGRES AKADEMII PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII PRAKTYCZNEJ VI edycja 21-23 WRZEŚNIA 2017 Hotel Copernicus Bulwar Filadelfijski 11, 87-100 Toruń II KOMUNIKAT PATRONAT CZWARTEK 21 WRZEŚNIA 2017 Otwarcie Kongresu

Bardziej szczegółowo

Dziecko przebyło zapalenie oskrzeli, kaszle przewlekle

Dziecko przebyło zapalenie oskrzeli, kaszle przewlekle Dziecko przebyło zapalenie oskrzeli, kaszle przewlekle Dr hab. n. med. Piotr Albrecht Kierownik Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Podział kaszlu w oparciu o kryterium czasowe Kaszel ostry

Bardziej szczegółowo

Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat

Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób

Bardziej szczegółowo

Pracownia Diagnostyki Molekularnej. kierownik dr n. med. Janusz Stańczak. tel. (22) tel. (22)

Pracownia Diagnostyki Molekularnej. kierownik dr n. med. Janusz Stańczak. tel. (22) tel. (22) kierownik dr n. med. Janusz Stańczak tel. (22) 33 55 261 tel. (22) 33 55 278 e-mail jstanczak@zakazny.pl 1 / 6 1. Struktura Pracownia Diagnostyki Molekularnej (PDM) zawiera trzy działy: Mikrobiologii Klinicznej,

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu

Choroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu Choroby wewnętrzne - gastroenterologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-G Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu

Bardziej szczegółowo

SHL.org.pl SHL.org.pl

SHL.org.pl SHL.org.pl Kontrakty na usługi dla szpitali SIWZ dla badań mikrobiologicznych Danuta Pawlik SP ZOZ ZZ Maków Mazowiecki Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa Warunki prawne dotyczące konkursu ofert Ustawa z dnia 15 kwietnia

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka HIV i AIDS Krajowe Centrum ds. AIDS

Profilaktyka HIV i AIDS Krajowe Centrum ds. AIDS Profilaktyka HIV i AIDS Krajowe Centrum ds. AIDS Środowiska medyczne Narzędzia profilaktyki 2013 Wydawnictwa E-learning Cele I. Ograniczanie nowych zakażeń II. Lepsze zdrowie pacjenta Wcześniejsze rozpoznania

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej

Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej Ponad 60% zakażeń w praktyce klinicznej jest wywołana przez wirusy. Rodzaj i jakość materiału diagnostycznego (transport!) oraz interpretacja wyników badań

Bardziej szczegółowo

OCENA rozprawy naukowej na stopień doktora nauk medycznych lek. Julii Macias

OCENA rozprawy naukowej na stopień doktora nauk medycznych lek. Julii Macias Lublin 2017-10-11 OCENA rozprawy naukowej na stopień doktora nauk medycznych lek. Julii Macias pt.: Rola sonikacji w diagnostyce biofilmu endoprotez stawowych powikłanych zapalnie Aloplastyka dużych stawów

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Kiedy skierować dziecko do onkologa-algorytmy postępowania pediatry

Bardziej szczegółowo

EMA potwierdza zalecenia mające na celu jak największe ograniczenie ryzyka wystąpienia zakażenia mózgu PML w trakcie stosowania leku Tysabri

EMA potwierdza zalecenia mające na celu jak największe ograniczenie ryzyka wystąpienia zakażenia mózgu PML w trakcie stosowania leku Tysabri 25/04/2016 EMA/266665/2016 EMA potwierdza zalecenia mające na celu jak największe ograniczenie ryzyka wystąpienia zakażenia mózgu PML w trakcie stosowania leku Tysabri U pacjentów z grupy zwiększonego

Bardziej szczegółowo

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A. Dr n. med. Jacek Klakočar

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A. Dr n. med. Jacek Klakočar GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A Dr n. med. Jacek Klakočar Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu Gorączka krwotoczna Ebola (inaczej: choroba wywołana przez wirusa Ebola [Ebola

Bardziej szczegółowo

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka parazytoz jak sprawdzić z kim mamy do czynienia?

Diagnostyka parazytoz jak sprawdzić z kim mamy do czynienia? https://www. Diagnostyka parazytoz jak sprawdzić z kim mamy do czynienia? Autor: Anna Bartosik Data: 24 kwietnia 2019 W poprzedniej części naszego kompendium wiedzy o pasożytach świń odpowiedzieliśmy na

Bardziej szczegółowo

Test w kierunku HIV. Niniejsza broszura skierowana jest do osób (lub ich opiekunów), którym zaproponowano lub zalecono wykonanie testu w kierunku HIV.

Test w kierunku HIV. Niniejsza broszura skierowana jest do osób (lub ich opiekunów), którym zaproponowano lub zalecono wykonanie testu w kierunku HIV. Test w kierunku HIV Do kogo skierowana jest niniejsza broszura? Niniejsza broszura skierowana jest do osób (lub ich opiekunów), którym zaproponowano lub zalecono wykonanie testu w kierunku HIV. Jaki jest

Bardziej szczegółowo

USŁUGI MEDYCZNE CENA Uwagi

USŁUGI MEDYCZNE CENA Uwagi CENNIK USŁUG MEDYCZNYCH dla pacjentów, którzy nie posiadają ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia lub z odrębnych przepisów wynika, że świadczenie udzielane jest odpłatnie lub za częściową odpłatnością

Bardziej szczegółowo