STRATEGIA OŚWIATOWA MIASTA TYCHY NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały nr XII/164/15 Rady Miasta Tychy z dnia 25 czerwca 2015 r. STRATEGIA OŚWIATOWA MIASTA TYCHY NA LATA

2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie Metodologia opracowania strategii Struktura strategii Autorzy strategii Charakterystyka bieżącego stanu sektora oświaty Sieć publicznych szkół i placówek oświatowych Kadra pedagogiczna Kadra administracyjno obsługowa Charakterystyka wybranych elementów oferty edukacyjnej Języki obce Klasy sportowe Kierunki kształcenia zawodowego Innowacje pedagogiczne Cyfryzacja szkół i placówek oświatowych Projekty unijne Specjalne potrzeby edukacyjne uczniów Wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych Szkolnictwo niepubliczne Finansowanie zadań oświatowych Sytuacja demograficzna i prognoza naboru Diagnoza sektora oświaty Diagnoza oczekiwań uczestników procesów edukacyjnych Analiza SWOT Wnioski podsumowujące diagnozę Wizja i misja tyskiej oświaty oraz cele i zadania strategii Zestawienie celów strategicznych, operacyjnych i zadań Szczegółowy opis celów i zadań 32 1

3 1. WPROWADZENIE Posiadanie strategii oświatowej w samorządzie lokalnym nie stanowi obowiązku wynikającego z przepisów prawa. Coraz częściej jednak samorządy podejmują się tego zadania, aby uporządkować i ukierunkować swoją politykę oświatową, wytyczając prowadzonym szkołom i placówkom oświatowym cele działania i kierunki rozwoju. Pierwsza strategia oświatowa Miasta Tychy została opracowana na lata , a jej realizacja przedłużyła się do roku Przez ostatnie lata stanowiła podstawę i swoisty kierunkowskaz w zarządzaniu szkołami i placówkami oświatowymi, a dla nich samych podstawę do opracowywania swoich koncepcji pracy i rozwoju. Strategia pozwoliła na ukierunkowanie wydatkowania środków budżetowych przeznaczanych corocznie na zadania oświatowe, a także wspierała pozyskiwanie funduszy unijnych na realizację licznych programów rozwojowych szkół i na ich doposażenie, co w znaczący sposób wzbogaciło ofertę edukacyjną miasta Tychy. 1.1 Metodologia opracowania strategii Niniejsza strategia oświatowa opracowana została na lata Jej autorami jest powołany przez Prezydenta Miasta Tychy zespół ekspertów składający się z dyrektorów szkół i placówek oświatowych oraz przedstawicieli Miejskiego Zarządu Oświaty w Tychach jednostki odpowiedzialnej za kreowanie polityki oświatowej miasta. Przygotowany dokument ma charakter otwarty. Określa w ramowy sposób cele operacyjne i służące ich realizacji zadania, które w efekcie mają doprowadzić do osiągnięcia wyznaczonych celów strategicznych. Pamiętać jednak należy, że na skutek zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych, sytuacji ekonomicznej, czy nawet potrzeb, nie wszystkie z planowanych w perspektywie 6-letniej zadań zostaną zrealizowane. Z drugiej zaś strony warto podkreślić, że każda dodatkowa inicjatywa, która powstanie w trakcie realizacji strategii, wpisująca się w zakładane cele, może z powodzeniem uzupełniać, bądź korygować zaplanowane przedsięwzięcia. Proces przygotowywania nowej strategii oświatowej Miasta Tychy został rozpoczęty od zdiagnozowania oczekiwań w zakresie kierunków rozwoju tyskiej oświaty w perspektywie kilku kolejnych lat z punktu widzenia nauczycieli, uczniów oraz rodziców, a więc wszystkich uczestników procesów edukacyjnych. Do każdej ze szkół i placówek oświatowych, a dokładnie do rad pedagogicznych, rad rodziców i samorządów uczniowskich, zwrócono się z prośbą o określenie przez każdy z ww. organów trzech głównych problemów, których rozwiązanie spełniłoby ich oczekiwania oraz przyczyniłoby się do poprawy jakości funkcjonowania lokalnego systemu oświaty. Wyniki tej ankiety, jak również dotychczasowe doświadczenia i wiedza organu prowadzącego oraz ekspertów, pozwoliły wyznaczyć trzy obszary, w obrębie których przeprowadzono analizę SWOT. Dokonano oceny silnych i słabych stron, wskazując również szanse i zagrożenia płynące z otoczenia zewnętrznego. Wnioski z badania ankietowego oraz analizy SWOT stały się podstawą do określenia wizji i misji tyskiej oświaty na lata Na tej podstawie, w toku dalszych prac, sprecyzowano trzy główne cele strategiczne i podporządkowane im cele operacyjne. W toku licznych spotkań w grupach roboczych wyznaczono zadania, których realizacja przez najbliższe lata przybliżać nas będzie do osiągnięcia zakładanych celów i realizacji misji tyskiej oświaty. Wypracowane w powyższy sposób założenia strategii zostały przedłożone do 2

4 konsultacji członkom Komisji Oświaty i Spraw Społecznych oraz zamieszczone na stronie Tyskiego Portalu Oświatowego, celem zapoznania z planowanymi na najbliższe lata działaniami wszystkich zainteresowanych sprawami oświaty w mieście Tychy. 1.2 Struktura strategii Dokument rozpoczyna przedstawienie charakterystyki bieżącego stanu tyskiej oświaty. Kolejna część poświęcona jest wspomnianej już powyżej diagnozie sektora oświaty w Tychach, na którą składają się: wyniki badania ankietowego w zakresie oczekiwań uczestników procesów edukacyjnych uczniów, rodziców, nauczycieli, analiza SWOT wybranych obszarów działalności oświatowej, wnioski podsumowujące. Dalsza część dokumentu strategii, bazując na części diagnostycznej i wyciągniętych wnioskach, przedstawia wizję i misję tyskiej oświaty oraz wynikające z niej cele strategiczne i przyjęte cele operacyjne. Ostatnia, najistotniejsza część strategii, szczegółowo opisuje szereg zadań planowanych w ramach poszczególnych celów operacyjnych, uwzględniając potencjalne źródła ich realizacji, podmioty odpowiedzialne, czas realizacji i zakładane wskaźniki. 1.3 Autorzy strategii Celem opracowania Strategii Oświatowej Miasta Tychy na lata Prezydent Miasta Tychy Zarządzeniem Nr 0050/38/14 z dnia 10 lutego 2014r. powołał zespół ekspertów w osobach dyrektorów reprezentujących różne typy szkół i placówek w następującym składzie: Beata Czerwińska dyrektor Przedszkola nr 5 Danuta Durbas dyrektor Przedszkola nr 14 Lidia Celmer dyrektor Przedszkola nr 21 Danuta Waszak dyrektor Przedszkola nr 29 z Oddz. Integracyjnymi Marek Knapczyk dyrektor Szkoły Podstawowej nr 3 Ewa Kołodziej dyrektor Szkoły Podstawowej nr 6 Dorota Grzesica dyrektor Szkoły Podstawowej nr 18 Aldona Iwaniuk dyrektor Szkoły Podstawowej nr 22 Małgorzata Chełchowska dyrektor Gimnazjum nr 1 Andrzej Rafa dyrektor Gimnazjum nr 3 Marianna Niesobska dyrektor Gimnazjum nr 11 Jacek Baran dyrektor Zespołu Szkół Sportowych Barbara Sobczak dyrektor Zespołu Szkolno Przedszkolnego nr 1 Joanna Wojtynek dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego Anita Iskierka dyrektor III Liceum Ogólnokształcącego Grażyna Jurek dyrektor Zespołu Szkól nr 1 Anna Chrobaczek dyrektor Zespołu Szkół nr 2 Marek Wac dyrektor Zespołu Szkół nr 5 Adam Burczyk dyrektor Zespołu Szkół nr 6 Joanna Żebrowska dyrektor Zespołu Szkół nr 7 Teresa Wodzicka dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 Katarzyna Gąska dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury nr 2 Izabela Rodak dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej 3

5 Liczba jednostek sportowe lub z oddziałami sportowymi z oddziałami dwujęzycznymi z oddziałami przedszkolnymi muzyczne z oddziałami integracyjnymi specjalne lub z oddziałami specjalnymi Strategia oświatowa Miasta Tychy na lata Współautorami strategii są również pracownicy Miejskiego Zarządu Oświaty w Tychach, w tym m.in. Anna Kozak kierownik działu Budżetu i Analiz (opracowanie części 2, tj. Charakterystyka bieżącego stanu sektora oświaty ). Koordynacja prac i zredagowanie niniejszego dokumentu strategii należało do zadań Doroty Gnacik dyrektora Miejskiego Zarządu Oświaty w Tychach. 2. CHARAKTERYSTYKA BIEŻĄCEGO STANU SEKTORA OŚWIATY 2.1 Sieć publicznych szkół i placówek oświatowych Miasto Tychy jest organem prowadzącym 81 szkół i placówek oświatowych różnego typu funkcjonujących w 59 jednostkach organizacyjnych. Miasto Tychy jest jednostką samorządu terytorialnego realizującą zarówno zadania oświatowe należące do zadań gminy (prowadzenie przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów), jak również zadania, za których realizację odpowiadają powiaty (prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych, artystycznych i specjalnych, poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz placówek wychowania pozaszkolnego). Bezpośredni nadzór nad działalnością publicznych szkół i placówek oświatowych, dla których organem prowadzącym jest Miasto Tychy, pełni Miejski Zarząd Oświaty. Strukturę publicznej oświaty w roku szkolnym 2014/2015 przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 1. Struktura publicznych szkół i placówek oświatowych w Tychach. w tym Typ placówki oświatowej Przedszkola Szkoły podstawowe Szkoły podstawowe specjalne Gimnazja Gimnazja dla dorosłych 1 Gimnazja specjalne 1 1 Licea ogólnokształcące Technika 6 Zasadnicze szkoły zawodowe* 4 Zasadnicze szkoły zawodowe specjalne 1 1 Szkoły specjalne przysposabiające do pracy 1 1 Technika uzupełniające dla dorosłych** 1 Szkoły policealne** 1 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne 1 Młodzieżowe domy kultury 2 Państwowe szkoły muzyczne I stopnia 1 1 Razem *w tym 1 bez naboru, **bez naboru 4

6 Liczba uczniów Liczba oddziałów Liczba uczniów Liczba oddziałów Liczba uczniów Liczba oddziałów Liczba uczniów Liczba oddziałów Liczba uczniów Liczba oddziałów Liczba uczniów Liczba oddziałów Strategia oświatowa Miasta Tychy na lata W roku szkolnym 2014/2015 z oferty publicznych szkół i przedszkoli korzysta łącznie uczniów. W przypadku przedszkoli na przestrzeni 5 lat nastąpił wzrost liczby wychowanków o 322 dzieci, tj. o 11 %. Natomiast liczba uczniów szkół kształtuje się na poziomie 96 % w porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011, co oznacza że w ciągu 5 lat szkolnych nastąpił spadek liczby dzieci i młodzieży kształcącej się w szkołach publicznych o 605 uczniów. Liczba oddziałów w szkołach spadła o 22, zaś w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych utworzono 16 nowych oddziałów. Dynamikę zmian liczby uczniów i oddziałów w poszczególnych latach szkolnych przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 2. Liczba uczniów i oddziałów w publicznych szkołach i przedszkolach w Tychach w latach Różnica 2010/ / / / / / /2011 Wyszczególnienie Przedszkola (w tym oddz przedszkolne w SP) Przedszkola specjalne RAZEM PRZEDSZKOLA Szkoły podstawowe Gimnazja Licea ogólnokształcące Licea profilowane Szkoły zawodowe Szkoła podstawowa specjalna Gimnazjum specjalne Szkoła zawodowa specjalna Szkoły artystyczne RAZEM SZKOŁY OGÓŁEM Źródło: dane MZO - sprawozdania placówek o stanie zatrudnienia w danym roku szkolnym (średnia) 5

7 2010/ / / / /2015 Zmiany w liczbie etatów ( ) Zmiana % Strategia oświatowa Miasta Tychy na lata Kadra pedagogiczna Zmiany struktury szkolnictwa publicznego będące następstwem zmian demograficznych oraz obniżenie wieku rozpoczynania przez dzieci obowiązku szkolnego i rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego, wyznaczają poziom zatrudnienia w tyskich szkołach i placówkach oświatowych. Nauczyciele realizujący zadania dydaktyczno-wychowawcze w tyskich szkołach i placówkach oświatowych w roku szkolnym 2014/2015 zatrudnieni są w łącznym wymiarze etatów kalkulacyjnych (z godzinami ponadwymiarowymi). Największą grupę zatrudnionych stanowią nauczyciele szkół podstawowych i gimnazjów etatów (55 %), natomiast nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych stanowią 19 % wszystkich zatrudnionych nauczycieli (354 etaty). Pedagodzy zatrudnieni w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych to 16 % kadry pedagogicznej w Tychach (304 etaty), zaś pozostali nauczyciele kształcący w szkołach specjalnych, szkole artystycznej, poradni psychologiczno-pedagogicznej i młodzieżowych domach kultury zatrudnieni są łącznie w wymiarze 190 etatów, tj. 10 % ogółu zatrudnionych nauczycieli. Tabela nr 3. Zmiany w zatrudnieniu nauczycieli w publicznych szkołach i przedszkolach w latach Etaty kalkulacyjne nauczycieli Wyszczególnienie Przedszkola 301,69 301,57 289,93 301,14 304,06 2,37 0,8% Szkoły podstawowe i gimnazja 1 013, ,38 997,11 986, ,06 17,87 1,8% Szkoły ponadgimnazjalne 448,71 422,78 381,53 351,40 353,82-94,89-21,1% Państwowa Szkoła Muzyczna 24,77 26,94 26,42 30,20 32,46 7,69 31,0% Szkoły specjalne 99,97 99,31 105,10 94,98 99,32-0,65-0,7% Poradnia Psych.- Pedagog. Młodzieżowe domy kultury 35,93 32,28 31,02 30,36 30,33-5,60-15,6% 33,57 33,63 27,68 28,17 27,46-6,11-18,2% OGÓŁEM 1 957, , , , ,51-79,32-4,1% Źródło: dane MZO - sprawozdania placówek o stanie zatrudnienia w danym roku szkolnym (średnia za rok szkolny). Wśród zatrudnionych nauczycieli z roku na rok przybywa pedagogów z najwyższym stopniem awansu zawodowego, czyli nauczycieli dyplomowanych, którzy stanowią obecnie ponad 60% wszystkich zatrudnionych. 6

8 stażysta kontraktowy mianowany dyplomowany razem stażysta kontraktowy mianowany dyplomowany Strategia oświatowa Miasta Tychy na lata Tabela 4. Struktura zatrudnienia nauczycieli w latach Liczba etatów ujęcie % Rok szkolny 2010/ ,23 285,27 455,75 937, ,82 4% 16% 26% 54% 2011/ ,05 280,61 410,23 983, ,94 3% 16% 24% 57% 2012/ ,42 252,93 397,81 986, ,17 2% 15% 24% 59% 2013/ ,63 213,49 393,18 993, ,88 2% 13% 24% 61% 2014/ ,83 193,49 396, , ,43 3% 12% 24% 61% Źródło: dane MZO - sprawozdania placówek o stanie zatrudnienia w danym roku szkolnym (etaty z umowy bez godzin ponadwymiarowych). Wykres 1. Struktura zatrudnienia nauczycieli w publicznych szkołach i placówkach oświatowych w roku 2014/ ,8 193,5 stażysta kontraktowy 1 005,3 396,8 mianowany dyplomowany Źródło: dane MZO - sprawozdania placówek o stanie zatrudnienia w roku szkolnym 2014/2015 (etaty z umowy bez godzin ponadwymiarowych). 2.3 Kadra administracyjno obsługowa Zadania administracyjno-finansowe w szkołach, przedszkolach i placówkach oświatowych realizuje 178 etatów pracowników, zaś zadania obsługowe spoczywające na placówkach oświatowych wykonują pracownicy zatrudnieni w łącznym wymiarze 534 etatów. 7

9 Strukturę stanowisk administracyjno-obsługowych tyskich placówek oświatowych we IX 2014 roku przedstawia wykres nr 2. Wykres 2. Struktura zatrudnienia pracowników administracyjno-obsługowych w publicznych szkołach i placówkach oświatowych w roku 2014/ ,45 94,40 45,38 39,85 30,75 księgowość i płace sekretarz szkoły intednent 62,25 pozostali pracownicy administracji 116,73 pomoce nauczyciela, ratownicy 77,79 konserwatorzy, dozorcy, palacze c.o. 169,93 62,21 sprzątaczka woźni, woźni oddziałowi w przedszkolach pracownicy kuchni pozostali pracownicy obsługi (w tym opiekun przy przejściu przez jezdnię) Źródło: dane MZO - sprawozdania placówek o stanie zatrudnienia w roku szkolnym 2014/ Charakterystyka wybranych elementów oferty edukacyjnej Języki obce Szkoły publiczne w Tychach prowadzą nauczanie języka angielskiego, niemieckiego, francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego, rosyjskiego i łacińskiego. Wiodącym językiem obcym jest język angielski, którego uczy się dzieci i młodzieży szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Uczniowie gimnazjów, liceów i techników obowiązkowo poznają i doskonalą dwa języki obce. Natomiast pierwszy kontakt z językiem obcym dzieci mają już w przedszkolach (język angielski). W 3 gimnazjach i 1 liceum ogólnokształcącym funkcjonują klasy dwujęzyczne. Liczba uczniów klas dwujęzycznych we wrześniu 2014 r. wynosiła 386. Liczbę uczniów pobierających naukę pozostałych języków obcych przedstawia poniższy wykres. 8

10 Wykres 3. Liczba uczniów uczących się języków obcych w roku szkolnym 2014/2015 (bez języka angielskiego) niemiecki francuski 524 włoski hiszpański 4449 rosyjski łacina Źródło: Arkusze organizacyjne szkół na rok szkolny 2014/ Klasy sportowe Dużą popularnością wśród uczniów cieszą się klasy o profilu sportowym. W roku szkolnym 2014/2015 uczęszczało do nich 831 uczniów. Szeroki wachlarz oferowanych dyscyplin sportowych umożliwia wybór szkoły zgodny z predyspozycjami i zainteresowaniami dzieci i młodzieży kształconej w Tychach. Spośród uczniów szkół podstawowych klasy sportowe wybrało 426 uczniów, w gimnazjach profil sportowy wybrało w bieżącym roku 371 uczniów, zaś w przypadku szkół ponadgimnazjalnych 34 uczniów (tylko jedna szkoła prowadzi klasy sportowe na tym etapie edukacyjnym). Wykres 4. Liczba uczniów klas sportowych w podziale na poszczególne dyscypliny sportu siatkówka piłka ręczna koszykówka piłka nożna hokej, unihokej 116 pływanie 146 Źródło: Arkusze organizacyjne szkół na rok szkolny 2014/

11 2.4.3 Kierunki kształcenia zawodowego Ważniejszym z wyborów dotyczącym kształcenia jest dla ucznia wybór szkoły ponadgimnazjalnej. W roku szkolnym 2014/15 kształcenie w technikach wybrało 42,5% absolwentów gimnazjów, a w zasadniczych szkołach zawodowych blisko 13% (w ubiegłym roku szkolnym było to odpowiednio 41% i 16%). Na rok szkolny 2015/2016 przygotowana oferta szkół ponadgimnazjalnych przewiduje 47% miejsc w klasach pierwszych w technikach, a w zasadniczych szkołach zawodowych 20%. Wachlarz typów szkół oraz proponowane kierunki kształcenia są corocznie dostosowywane do potrzeb i prognoz lokalnego rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem szans na zatrudnienie po zakończeniu nauki w szkole. Pełny wykaz kierunki kształcenia zawodowego w publicznych szkołach zawodowych przedstawiają tabele nr 5 i 6. Tabela nr 5. Kierunki kształcenia zawodowego w technikach. Zawód lub profil kształcenia ogólnozawodowego w technikach technik analityk** technik ochrony środowiska** technik ekonomista technik handlowiec*** technik księgarstwa***,**** technik obsługi turystycznej technik organizacji reklamy technik informatyk technik teleinformatyk technik elektryk technik elektronik technik górnictwa podziemnego**,**** technik budownictwa technik architektury krajobrazu** technik mechanik*** technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej** technik usług fryzjerskich***,**** technik logistyk technik informatyk technik pojazdów samochodowych technik eksploatacji portów i terminali technik żywienia i usług gastronomicznych technik hotelarstwa technik technologii żywności** kelner*** ** brak chętnych w roku szkolnym 2014/2015, *** nie prowadzono naboru w roku szkolnym 2014/2015, **** nie prowadzono naboru w roku szkolnym 2015/2016 Źródło: Arkusze organizacyjne szkół na rok szkolny 2014/2015 i 2015/2016 Nazwa szkoły Technikum nr 1 w ZS nr 1 Technikum nr 2 w ZS nr 2 Technikum nr 3 w ZS nr 4 Technikum nr 4 w ZS nr 5 Technikum nr 5 w ZS nr 6 Technikum nr 6 w ZS nr 7 10

12 Tabela nr 6. Kierunki kształcenia zawodowego w szkołach zawodowych. Zawód lub profil kształcenia ogólnozawodowego w szkołach zawodowych elektryk** monter-elektronik**,**** oddział wielozawodowy - zawody budowlane: murarz-tynkarz monter izolacji budowlanej monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych operator obrabiarek skrawających* fryzjer sprzedawca oddział wielozawodowy: zawody usługowe - przedmioty zawodowe w formie kursów, zajęcia praktyczne u pracodawców mechanik pojazdów samochodowych elektromechanik pojazdów samochodowych mechanik motocyklowy* lakiernik**,**** cukiernik kucharz piekarz** murarz-tynkarz**** kucharz * nowy zawód w roku szkolnym 2015/2016 ** brak chętnych w roku szkolnym 2014/2015 *** nie prowadzono naboru w roku szkolnym 2014/2015 **** nie prowadzono naboru w roku szkolnym 2015/2016 Źródło: Arkusze organizacyjne szkół na rok szkolny 2014/2015 i 2015/2016 Nazwa szkoły Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 w ZS nr 4 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3 w ZS nr 5 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4 w ZS nr 6 Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5 w ZS nr 7 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 6 w ZSS nr Innowacje pedagogiczne Dużym uatrakcyjnieniem oferty edukacyjnej są liczne innowacje pedagogiczne opracowywane i realizowane przez nauczycieli tyskich szkół. Tabela nr 7. Liczba innowacji i eksperymentów pedagogicznych w roku szkolnym 2014/2015. Liczba godzin na innowacje i eksperymenty pedagogiczne Typ placówki realizowane w roku szkolnym 2014/2015 innowacje pedagogiczne eksperymenty pedagogiczne Przedszkola 6 - Szkoły podstawowe 24 - Gimnazja 42 3 Licea ogólnokształcące 3 - Młodzieżowe domy kultury 2 - Razem: 77 3 Źródło: Arkusze organizacyjne szkół na rok szkolny 2014/

13 2.4.5 Cyfryzacja szkół i placówek oświatowych Jednym z zadań organu prowadzącego jest zapewnienie odpowiednich warunków do realizacji podstawy programowej. W związku z powyższym każdego roku z budżetu miasta oraz z pozyskanych środków unijnych rozbudowywana jest baza dydaktyczna, ze szczególnym uwzględnieniem sprzętu komputerowego i multimediów, który w coraz większym stopniu jest wykorzystywany w procesie dydaktycznym. Porównanie przyrostu wybranych elementów tychże zasobów w poszczególnych typach placówek oświatowych przedstawia tabela nr 8. Tabela nr 8. Wyposażenie szkół w komputery, projektory multimedialne i tablice interaktywne. Typ placówki komputery projektory multimedialne tablice interaktywne różnica różnica różnica Przedszkola Szkoły podstawowe Gimnazja Licea ogólnokształcące Szkoły zawodowe Szkoły specjalne Pozostałe placówki oświatowe RAZEM Źródło: dane z Systemu Informacji Oświatowej W ślad za rozwojem technologii cyfrowych coraz większe zastosowanie w tyskich szkołach znajdują dzienniki elektroniczne. Jako wyłączną formę dokumentacji wdrożyło go już 16 szkół, zaś 9 szkół jest w okresie przejściowym i prowadzi równocześnie ewidencję w tradycyjnym dzienniku papierowym jak również w elektronicznym. Kolejnych 5 szkół podstawowych planuje wprowadzić dzienniki elektroniczne w najbliższej przyszłości Projekty unijne Miejski Zarząd Oświaty w ramach swojej działalności pozyskał ze środków Unii Europejskiej kwotę ok. 20 mln zł na realizację projektów edukacyjnych, dzięki którym wsparcie w formie dodatkowych zajęć wyrównawczych, rozwijających, kursów i szkoleń zawodowych otrzymali uczniowie. Nauczyciele, dyrektorzy szkół, przedszkoli i placówek oświatowych oraz inni pracownicy oświaty, mieli również możliwość podniesienia swoich kwalifikacji, uczestnicząc w ramach projektów unijnych w różnorodnych szkoleniach. Dodatkowo, dzięki udziałowi w projektach, szkoły znacznie wzbogaciły swoją bazę dydaktyczną. W roku szkolnym 2014/2015 Miejski Zarząd Oświaty realizuje 3 projekty, a szkoły realizują łącznie 12 projektów finansowanych ze środków unijnych. 12

14 Specjalne potrzeby edukacyjne uczniów W porównaniu do roku szkolnego 2010/2011, o prawie 25 % wzrosła liczba dzieci i młodzieży posiadająca orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego uczęszczających do szkół i przedszkoli, dla których organem prowadzącym jest Miasto Tychy. W roku szkolnym 2010/2011 liczba dzieci posiadających ww. orzeczenia wynosiła 541, tj. 3,16 % wszystkich uczniów i wychowanków. We wrześniu 2014 roku liczba uczniów wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki wynosiła 674, czyli 4 % wszystkich uczniów. Wykres nr 5.Liczba dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w publicznych szkołach i przedszkolach w Tychach w latach 2010/2011 i 2014/ / /2015 Źródło: Sprawozdania szkół, opracowania i analizy MZO. Stosownie do wzrostu liczby dzieci legitymujących się orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, dostosowywana była sieć oddziałów integracyjnych i specjalnych, co prezentuje tabela nr 9. Wzrost oddziałów integracyjnych nastąpił w szkołach podstawowych, gdzie obserwujemy największy wzrost liczby uczniów z orzeczeniem. Nadmienić należy, iż duża część dzieci z ww. orzeczeniem kształci się również w oddziałach ogólnodostępnych. Tabela nr 9. Liczba oddziałów integracyjnych w publicznych przedszkolach i szkołach w latach Wyszczególnienie 2010/ / / / /2015 Przedszkola Szkoły podstawowe Gimnazja Licea ogólnokształcące Razem Źródło: Arkusze organizacyjne szkół (dane MZO). 13

15 2.5 Wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych Jednym ze wskaźników pomiaru efektów nauczania w Tychach są wyniki sprawdzianów, egzaminów zewnętrznych i matur osiągane przez uczniów tyskich szkół, które zgodnie z ustawą o systemie oświaty prezentowane są corocznie w Informacji o stanie realizacji zadań oświatowych. W ciągu ostatnich 10 lat wyniki sprawdzianu przeprowadzanego dla uczniów 6 klas szkół podstawowych są wyższe niż średnie wyniki na Śląsku i w Polsce. Tabela nr 10. Średnie wyniki sprawdzianów w szkołach podstawowych w Tychach, na Śląsku i w Polsce w latach Sprawdzian - szkoła 2010/ / / /2014 podstawowa Polska 25,27 22,75 24,03 25,82 Śląsk 24,90 22,56 23,55 25,44 Tychy 26,34 23,34 24,57 26,20 Źródło: Informacje o stanie realizacji zadań oświatowych (MZO) Wykres 6. Wyniki sprawdzianu w klasie szóstej szkoły podstawowej w Tychach na tle średnich wyników na Śląsku i w Polsce w latach ,00 30,80 29,00 27,00 25,00 23,00 26,40 27,29 26,10 22,70 25,76 26,34 23,34 24,57 26,20 Polska Śląsk Tychy 21,00 Źródło: Informacje o stanie realizacji zadań oświatowych (MZO) 14

16 Wyniki egzaminu gimnazjalnego na przestrzeni ostatnich lat osiągane są również na poziomie przewyższającym średni wynik na Śląsku i w kraju. W ubiegłym roku stało się tak w przypadku 6 z 7 części egzaminu. Tabela nr 11. Wyniki egzaminu w tyskich gimnazjach w 2014 roku w porównaniu do średnich wyników Ogólnokrajowych i na Śląsku Egzamin gimnazjum część humanistyczna język polski część humanistyczna historia, wos część matematycznoprzyrodnicza matematyka część matematycznoprzyrodnicza przedmioty przyrodnicze część język angielski poziom podstaw. część język angielski poziom rozszerz. część język niemiecki poziom podstaw. Polska 68,00% 59,00% 47,00% 52,00% 67,00% 46,00% 54,00% Śląsk 69,08% 58,93% 46,00% 52,11% 67,96% 45,31% 56,12% Tychy 70,95% 61,04% 48,49% 52,91% 72,18% 50,63% 53,25% Źródło: Informacje o stanie realizacji zadań oświatowych (MZO) Wykres 7. Średnie wyniki egzaminów w gimnazjach w Tychach, na tle średnich wyników na Śląsku i w Polsce w roku % 70% 70,95% 72,18% 65% Polska 61,04% 60% 55% 52,91% Śląsk 50% 48,49% 50,63% 53,25% Tychy 45% 40% część humanistyczna język polski część humanistyczna historia, wos część matematycznoprzyrodnicza matematyka część matematycznoprzyrodnicza przedmioty przyrodnicze część język angielski poziom podstawowy część język angielski poziom rozszerzony część język niemiecki poziom podstawowy Źródło: Informacje o stanie realizacji zadań oświatowych (MZO) 15

17 Podobnie kształtują się wyniki egzaminów maturalnych osiąganych w publicznych szkołach ponadgimnazjalnych w Tychach na tle średnich wyników na Śląsku i w Polsce. Zdawalność matur młodzieży kształconej w publicznych szkołach w Tychach wyniosła w 2014 roku 91 %, co znacznie przewyższa średnią zdawalność matur w kraju (82 %) i na Śląsku (83 %). Tabela nr 12. Wyniki egzaminu maturalnego w tyskich szkołach w 2014 roku w porównaniu do średnich wyników Ogólnokrajowych i na Śląsku (sesja majowa). Matura 2014 pisemny egzamin z języka polskiego pisemny egzamin z matematyki pisemny egzamin z języka angielskiego Polska 51,00% 48,00% 69,00% Śląsk 51,53% 46,86% 69,35% Tychy 54,73% 48,04% 70,37% Źródło: Informacje o stanie realizacji zadań oświatowych (MZO) Wykres 8. Średnie wyniki egzaminów maturalnych w Tychach, w porównaniu do wyników na Śląsku i w Polsce w roku % 70,37% 65% 60% Polska 55% 54,73% Śląsk 50% 48,04% Tychy 45% 40% pisemny egzamin z języka polskiego pisemny egzamin z matematyki pisemny egzamin z języka angielskiego Źródło: Informacje o stanie realizacji zadań oświatowych (MZO) 16

18 Zdawalność egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe wg starej podstawy programowej w Tychach wyniosła w technikach 69,4 %. Średnia zdawalność tego egzaminu w 2014 roku na Śląsku to 66,5 %. Zdawalność egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, przeprowadzanego dla uczniów zasadniczych szkół zawodowych, wyniosła 55,2 %. Średnia zdawalność egzaminu w zasadniczych szkołach zawodowych wg starej podstawy programowej na Śląsku to 68,48 %. Świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie, wydane przez komisję okręgową po zdaniu egzaminu wg nowej podstawy programowej, uzyskało w 2014 roku 65,2 % uczniów publicznych techników, natomiast średnia zdawalność na Śląsku to 68,7 % podchodzących do egzaminu. Tabela nr 13. Zdawalność egzaminów w publicznych technikach i szkołach zawodowych w 2014 roku w porównaniu do zdawalności egzaminów na Śląsku. Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie Zdawalność Tychy Śląsk egzamin wg "starej podstawy programowej" przeprowadzany w technikach 69,4% 66,5% egzamin wg "starej podstawy programowej" przeprowadzany w zasadniczych szkołach zawodowych 55,2% 68,5% egzamin wg "nowej podstawy programowej" przeprowadzany w technikach 65,2% 68,7% Źródło: Informacje o stanie realizacji zadań oświatowych (MZO) 2.6 Szkolnictwo niepubliczne Uzupełnieniem oferty publicznych szkół i placówek oświatowych działających na terenie miasta Tychy są niepubliczne przedszkola i punkty przedszkolne, niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych oraz inne placówki oświatowo-wychowawcze, prowadzone przez osoby fizyczne i prawne, wpisane do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonej przez Miejski Zarząd Oświaty. Liczba uczniów i wychowanków niepublicznych placówek dotowanych z budżetu miasta Tychy ulegała znacznym zmianom na przestrzeni ostatnich lat. Przy ogólnym wzroście liczby uczniów i słuchaczy, wynoszącym ponad 50% w ciągu ostatnich 10 lat, znaczny i stabilny wzrost liczby wychowanków dotyczył niepublicznych przedszkoli i punktów przedszkolnych. Liczba dzieci objęta wychowaniem przedszkolnych w placówkach niepublicznych wzrosła od 2004 roku o ponad 800 dzieci, z tego w ciągu 5 ostatnich lat o niespełna 400 dzieci. W 2004 roku w Tychach funkcjonowały 4 przedszkola niepubliczne (do VIII 2004 roku tylko 1), natomiast obecnie miasto Tychy dotuje 25 niepublicznych przedszkoli i punktów przedszkolnych. W przypadku szkół podstawowych nastąpił niewielki wzrost liczby uczniów (o 45), podobnie było w przypadku uczniów gimnazjów. Natomiast w przypadku liceów ogólnokształcących młodzieżowych w ciągu ostatnich 5 lat liczba uczniów spadła o 90, żeby osiągnąć stan sprzed ponad 10 lat. W przypadku szkół zawodowych dla młodzieży obserwujemy wzrost liczby uczniów wybierających naukę w szkołach niepublicznych. W roku bieżącym z budżetu miasta Tychy dotowane są 3 szkoły tego typu. Liczba słuchaczy szkół dla dorosłych prowadzonych na terenie Tychów ulegała znacznym wahaniom. Po wzroście liczby słuchaczy w 2010 roku, w porównaniu do roku 2004 (o

19 osób), nastąpił spadek liczby uczniów szkół dla dorosłych o ponad osób i we IX 2014 roku wynosił 1608 słuchaczy. Liczba szkół dla dorosłych dotowana z budżetu miasta Tychy wynosi obecnie 20. Tabela nr 14. Liczba uczniów w niepublicznych szkołach i placówkach oświatowych w latach 2004, Placówka IX 2004 IX 2009 IX 2010 IX 2011 IX 2012 IX 2013 IX 2014 Różnica Przedszkola i punkty przedszkolne Szkoły podstawowe Gimnazja Licea ogólnokształcące (dla młodzieży) Szkoły ponadgimnazjalne (dla młodzieży) Licea ogólnokształcące i uzupełniające (dla dorosłych) Szkoły policealne (dla dorosłych) Ośrodek Rehabilitac.- Edukacyjno- Wychowawczy Ogółem liczba wychowanków, uczniów i słuchaczy Źródło: dane MZO - wykazy liczby uczniów będące podstawą do udzielania dotacji w miesiącu wrześniu Wybrane zmiany ujęte w powyższej tabeli obrazuje również wykres nr 9. Wykres 9. Struktura Liczba uczniów niepublicznych szkół i przedszkoli w latach 2004, (wybrane typy) Przedszkola i punkty przedszkolne Licea ogólnokształcące (dla młodzieży) IX 2004 IX 2009 IX 2010 IX 2011 IX 2012 IX 2013 IX 2014 Szkoły ponadgimnazjalne (dla młodzieży) Licea ogólnokształcące i uzupełniające (dla dorosłych) Szkoły policealne (dla dorosłych) Źródło: dane MZO - wykazy liczby uczniów będące podstawą do udzielania dotacji w miesiącu wrześniu. 18

20 2.7 Finansowanie zadań oświatowych W 2014 roku na działalność oświatową przeznaczono zł (bez remontów i inwestycji). Wynagrodzenia i pochodne pracowników szkół i placówek oświatowych stanowiły 72 % wydatków ogółem (bez wydatków osobowych ponoszonych w ramach projektów i programów finansowanych ze środków zewnętrznych). Pozostałe wydatki osobowe to 4,5 % wykonania środków na funkcjonowanie szkół w 2014 roku. Na dotacje dla niepublicznych szkół i placówek oświatowych oraz dotacje dla innych jst wydatkowano 10 % środków przeznaczonych na działalność oświatową. Wydatki na energię stanowiły 4,2 %, wydatki związane z realizacją projektów finansowanych ze środków zewnętrznych to 1,6 %, natomiast pozostałe wydatki rzeczowe (bieżące i inwestycyjne) wyniosły 7,7 % budżetu oświaty. Wydatkowanie środków na działalność oświatową w 2014 roku według poszczególnych rodzajów wydatków, a także źródła ich przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 15. Wydatki na działalność oświatową i źródła ich w 2014 roku. Wyszczególnienie Wydatki % wydatków Wynagrodzenia nauczycieli ,4% Wynagrodzenia administracji i obsługi ,3% Pochodne od wynagrodzeń (ZUS, Fundusz Pracy) ,1% Wynagrodzenia i pochodne finansowane ze środków zewnętrznych (projekty i programy UE, inne) ,3% Umowy zlecenia ,1% Pozostałe wydatki osobowe ,5% Dotacje dla niepublicznych szkół i placówek, dotacje i rozliczenia z jst ,0% Wydatki rzeczowe na programy i projekty finansowane ze środków zewnętrznych (projekty UE, inne) ,3% Energia, woda, gaz ,2% Zakup środków żywności w przedszkolach i stołówkach szkolnych ,5% Pomoce naukowe ,6% Pozostałe wydatki rzeczowe ,5% Wydatki inwestycyjne ,1% Razem wydatki w 2014 roku ,0% Wyszczególnienie Źródła % dochodów Subwencja oświatowa ,3% Dotacje celowe z budżetu państwa, środki z WFOŚiGW, środki z jst ,7% Opłaty rodziców za pobyt dzieci w przedszkolach powyżej 5 godz., wpłaty za żywienie, Zieloną Szkołę, inne wpłaty rodziców ,2% Programy i projekty realizowane ze środków zewnętrznych ,6% Pozyskane środki własne placówek oświatowych ,8% Inne dochody związane z działalnością oświatową ,2% Środki własne miasta ,2% z tego środki własne miasta na zadania subwencjonowane ,7% Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetu za rok 2014, metryczka oświatowa subwencji oświatowej z MEN 19

21 Wydatkowanie środków na działalność szkół i przedszkoli wg poszczególnych typów placówek obrazuje poniższy wykres. Wykres 10. Struktura wydatków na działalność oświatową w Tychach w 2014 roku. 1,2% 4,3% 5,8% 1,3% szkoły podstawowe i gminazja przedszkola i punkty przedszkolne szkoły ponadgimnazjalne 19,5% 45,7% szkoły specjalne szkoły artystyczne pozostała działalność 22,2% MZO Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetu za rok Do wydatków związanych z funkcjonowaniem szkół i przedszkoli należą także wydatki na remonty budynków szkolnych oraz konserwacje urządzeń, na które w 2014 roku przeznaczono zł (środki w dyspozycji Wydziału Realizacji Inwestycji). 2.8 Sytuacja demograficzna i prognoza naboru Znaczący kryzys demograficzny obserwowany od końca lat 80-tych uległ zahamowaniu w roku Na przestrzeni lat liczba dzieci urodzonych w kolejnych rocznikach zmniejszyła się o Od roku 2000 do 2010 liczba urodzeń stopniowo wzrastała, osiągając poziom nieco powyżej 1500 (tj. o 567 więcej od roku 2000). Z kolei w ostatnich latach obserwujemy nieznaczny spadek liczby urodzeń, jednakże w stosunku do rocznika 2000, w roku 2014 urodziło się o 331 dzieci więcej. Dzieci z najbardziej niszowego rocznika 2000 w przyszłym roku szkolnym, tj. we wrześniu 2016 roku rozpoczną edukację w szkole ponadgimnazjalnej, a zatem wkrótce opuszczą system edukacji na poziomie, za który odpowiedzialne jest Miasto Tychy. 20

22 Wykres nr 11. Liczba dzieci zameldowanych w Tychach wg roczników urodzeń Źródło: dane z bazy meldunkowej miasta Tychy Na nabór uczniów do szkół istotny wpływ, poza demografią, ma reforma obniżająca wiek szkolny. Planowana liczba uczniów klas pierwszych szkół podstawowych w roku szkolnym 2015/2016 osiągnie poziom przekraczający uczniów. Jest to skutek objęcia dzieci 6- letnich obowiązkiem szkolnym. Wzrost liczby oddziałów w gimnazjach odnotowany zostanie analogicznie za 6 lat, zaś po kolejnych 3 latach zwiększeniu ulegnie liczba oddziałów klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych. Prognozowaną liczbę uczniów klas pierwszych obrazuje wykres nr.12. Wykres nr 12. Planowana liczba uczniów klas pierwszych szkoły podstawowe gimnazja szkoły ponadgimnazjalne Źródło: Baza meldunkowa miasta Tychy, arkusze organizacyjne szkół na rok szkolny 2014/