VI. Podstawowe obszary działalności prewencyjnej (w tym dot. promocji ochrony pracy) w 2008r.

Transkrypt

1 VI. Podstawowe obszary działalności prewencyjnej (w tym dot. promocji ochrony pracy) w 2008r. Program działania na 2008r. w obszarach działalności prewencyjnej obejmował działania wspomagające kontrole z zakresu przestrzegania prawa pracy, kampanie informacyjno-promocyjne dotyczące przeciążania układu mięśniowo-szkieletowego i BHP w rolnictwie oraz programy promocyjne przestrzeganie prawa pracy w małych zakładach i przeciwdziałanie negatywnym skutkom przeciążenia psychicznego i stresu w pracy. Działania wspomagające kontrole z zakresu przestrzegania prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy spełnianie wymagań minimalnych Celem działań było eliminowanie zagrożeń i zmniejszanie ryzyka zawodowego przy użyciu sprzętu roboczego, w tym maszyn i urządzeń przez dostosowanie do minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. W ramach realizacji tematu zorganizowano dla 66 firm seminaria, na których omówiono tematykę dostosowania maszyn do minimalnych wymagań w świetle obowiązujących przepisów oraz spełniania przez nowe maszyny zasadniczych wymagań bezpieczeństwa. W ramach zajęć seminaryjnych tematy specjalistyczne przybliżyli uczestnikom inspektorzy pracy, przedstawiając opracowane wcześniej prezentacje multimedialne. Uczestnicy seminariów otrzymali wydawnictwa PIP tematycznie związane z wymaganiami bhp, jakie powinny spełniać maszyny i urządzenia techniczne. W 2008 roku inspektorzy pracy podczas kontroli informowali pracodawców o wymogach dotyczących dostosowania maszyn budowlanych do minimalnych wymagań bhp. Ponadto wydawnictwa rozprowadzane były w trakcie zorganizowanych konferencji, seminariów i szkoleń dla pracodawców oraz pracowników. Działania wspomagające kontrole z zakresu przestrzegania prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy program informacyjnoedukacyjnych Młodzi Pracownicy 2008 Celem programu było zwiększenie wśród młodych pracowników świadomości zagrożeń związanych z pracą, promocja obecności zagadnień bezpieczeństwa pracy w procesie edukacji i przygotowania młodych ludzi do pracy. Do programu Kultura bezpieczeństwa przystąpiło14 szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa. W programie uczestniczyło 53 nauczycieli, którzy z inspiracji OIP przeprowadzili 139 lekcji dla ponad 2 tyś uczniów. Ponadto w ramach programu: podtrzymano współpracę z nauczycielami szkół, które uczestniczyły w poprzednich latach w programie (7 szkół 15 nauczycieli), przygotowano i przekazano nauczycielom konspekt lekcji wychowawczej na temat kultury bezpieczeństwa, przeprowadzono 11 prelekcji dla młodzieży z udziałem inspektorów pracy monitorowano realizację programu edukacyjnego, poprzez zbieranie informacji o działaniach w szkołach (meldunki i informacje zwrotne opracowane przez OIP), w siedzibie OIP zorganizowano konferencję dla nauczycieli w trakcie której dokonano podsumowania programu Kultura bezpieczeństwa w roku szkolnym 2007/2008 oraz wręczono świadectwa udziału w programie a także zapoznano z działaniami profilaktycznymi PIP Stres w pracy i Mniej dźwigaj Dla potrzeb promocji problematyki programu zorganizowano Dni otwarte OIP dla młodzieży wychodząc poza siedzibę Okręgowego Inspektoratu Pracy tj : na zaproszenie Komendy Wojewódzkiej OHP stoisko informacyjno-doradcze w ramach Targów Edukacji i Pracy dla młodzieży pod hasłem Twoja kariera w Twoich rękach.

2 w Centrum Kształcenia dla Młodzieży i Dorosłych AWANS w Kielcach zorganizowano Dni Otwarte OIP dla młodzieży z udziałem Okręgowego Inspektoratu Pracy i Powiatowego Urzędu Pracy w Kielcach. Program obejmował poradnictwo prawne dotyczące prawa pracy i instrumentów rynku pracy, oferty pracy PUP, wydawnictwa (ulotki, broszurki, poradniki), prelekcje na temat bezpieczeństwa i ochrony pracy dla uczniów drugich klas. W dniach otwartych uczestniczyło ponad 600 uczniów szkół ponadgimnazjalnych, Uzupełnieniem działań promocyjnych w zakresie ochrony pracy młodzieży i młodocianych były: spotkania szkoleniowe dla ponad 170 osób kadry oświatowej szkół (dyrektorzy, sip, specjaliści bhp, nauczyciele ) w celu zainteresowania problematyką bezpieczeństwa i ochrony pracy (ZS w Sandomierzu, Włoszczowie, SCDN w Kielcach) 5 spotkań, szkolenia dla 269 uczniów młodocianych oraz 16 opiekunów praktycznej nauki zawodu, przeprowadzone w 3 szkołach oraz sali konferencyjnej Cechu Spożywczego i OIP w Kielcach 5 szkoleń. Tematyka szkoleń dotyczyła praw i obowiązków związanych z ochroną pracy młodocianych oraz oceną zagrożeń na stanowiskach pracy w różnych zawodach w tym: kucharz, cukiernik, piekarz, murarz, posadzkarz, mechanik samochodowy, współpraca przy organizacji konkursu dla młodzieży na najlepszy projekt pod nazwą Moje wymarzone miejsce pracy. Konkurs przeprowadzono przy współpracy ze Świętokrzyskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i instytucjami rynku pracy, współpraca przy organizacji regionalnego etapu konkurs wiedzy o bhp dla młodocianych zatrudnionych w rzemiośle (30 reprezentantów z 6 cechów rzemieślniczych). Konkurs przeprowadzono we współpracy z Izbą Rzemieślniczą i Kuratorium Oświaty w Kielcach Laureat tego konkursu zajął II miejsce w eliminacjach centralnych w Warszawie. organizacja wspólnie z Komendą Wojewódzką OHP wojewódzkiego konkursu wiedzy o bhp dla uczniów Hufców Pracy (25 reprezentantów z 6 Hufców). uczestnictwo w 15 spotkaniach informacyjno konsultacyjnych dla partnerów społecznych na temat współdziałania na rzecz poprawy bezpieczeństwa nauki i pracy młodocianych (Kuratorium Oświaty, Izba Rzemieślnicza, Cechy Rzemieślnicze Komenda Wojewódzka OHP, szkoły). Kampania informacyjno-promocyjna Ochrona pracy w rolnictwie indywidualnym Działalność prewencyjna w rolnictwie indywidualnym na terenie Okręgowego Inspektoratu Pracy w Kielcach obejmowała swym zasięgiem województwo świętokrzyskie, w którego skład wchodzi12 powiatów ziemskich w tym 102 gminy. Przy okręgowym inspektorze pracy działa Wojewódzka Komisja ds. BHP w Rolnictwie a w 4 powiatach Powiatowe Zespoły ds. bhp w rolnictwie, które w ostatnim czasie zostały powołane z inicjatywy OIP przy współpracy ze Starostami w Opatowie, Busku Zdroju, Staszowie i Włoszczowie. Spotkania tych Komisji i Zespołów pozwalają na wymianę informacji między instytucjami oraz uzgodnienia kierunków działania i współpracy partnerskiej na rzecz poprawy warunków pracy w rolnictwie indywidualnym. Istotnym elementem forum i kierunków działania jest analiza wypadkowości w rolnictwie indywidualnym na podstawie statystyk KRUS oraz aktywność partnerów, instytucji i organizacji. Charakteryzując poszczególne formy działalności należy potwierdzić że wynikają one z faktycznych potrzeb społecznych i rocznego planu działania OIP w Kielcach. W 2008 roku Okręgowy Inspektorat Pracy w Kielcach w ramach kampanii informacyjno - promocyjnej BHP w rolnictwie bezpieczne gospodarstwo rolne przeprowadził 811 przedsięwzięć w formie działań edukacyjnopromocyjnych i informacyjno-doradczych, adresowanych do rolników i ich rodzin, sołtysów, samorządów gminnych i powiatowych oraz instytucji i osób działających na rzecz bezpieczeństwa i ochrony pracy w rolnictwie. W ramach działalności edukacyjno promocyjnej dotyczącej bezpieczeństwa pracy w rolnictwie w 2008 roku OIP zorganizował lub uczestniczył w organizacji :

3 49 szkoleń w których uczestniczyło 2663 osoby 32 konkursów wiedzy w których udział wzięło 1175 osób, 5 konkursów plastycznych z udziałem 305 uczestników, 16 stoisk informacyjno- promocyjnych, które odwiedziło ponad 3000 osób i w trakcie ich funkcjonowania udzielono 351 porad oraz przekazano 4845 szt wydawnictw w formie poradników, ulotek, plakatów dotyczących problematyki ochrony pracy w rolnictwie wydanych przez PIP oraz innych informacji opracowanych przez OIP, 2 spotkań Wojewódzkiej Komisji ds. BHP w Rolnictwie działającej przy Okręgowym Inspektorze Pracy w Kielcach 4 spotkań Powiatowych Zespołów ds. BHP w Rolnictwie w porozumieniu ze Starostami w Opatowie, Staszowie, Busku Zdroju i Włoszczowe. 26 spotkań informacyjno konsultacyjnych z partnerami społecznymi oraz przedstawicielami samorządów powiatowych i gminnych na temat współpracy oraz bieżącej informacji dotyczącej wypadkowości i bezpieczeństwa pracy w rolnictwa indywidualnym. Wakacyjnej akcji profilaktycznej związanej z bezpieczeństwem dzieci wiejskich pod nazwą Bezpieczne wakacje i Pomóżmy dzieciom spędzić szczęśliwie wakacje (apele i pisma profilaktyczne do samorządów, sołtysów oraz prelekcje i spotkania z dziećmi dotyczące organizacji opieki nad dziećmi w czasie wakacji i prac polowych) W ramach działalności informacyjnodoradczej przeprowadzono 608 wizytacji prac i gospodarstw rolnych w tym : 40 wizytacji wiosennych prac polowych, 334 wizytacji żniwnych prac polowych, 67 wizytacji jesiennych prac polowych 171 wizytacji gospodarstw rolnych w ramach prowadzonej oceny gospodarstw rolnych w konkursach, wizytacje gospodarstw rolnych sołtysów, członkiń kół gospodyń wiejskich, wizytacje gospodarstw w związku z wypadkami przy pracy (współpraca z krus). Dodatkowymi elementem promocji ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym były działania popularyzacji problematyki w mediach i na stronie internetowej OIP poprzez : 14 publikacji prasowych ( Aktualności Rolnicze i Echo Dnia) 1 reportaż w TV, 25 krótkich informacji radiowych, 12 przypadków zamieszczenia tematyki bhp w rolnictwie na stronach internetowych gmin i instytucji współpracujących na rzecz rolnictwa, 2633 wejść na stronę internetowa oip i podstronę rolnictwo. W ramach działalności szkoleniowej przeprowadzono 49 szkoleń, w tym : 22 szkolenia dla 845 rolników w tym sołtysów, członkiń kół gospodyń wiejskich, operatorów kombajnów zbożowych, 3 szkolenia dla 171 uczniów szkół rolniczych, 24 spotkania szkoleniowe dla 1647 dzieci wiejskich szkół podstawowych i gimnazjalnych. Do ciekawych spotkań szkoleniowych można zaliczyć : szkolenia dla rolników hodowców bydła mlecznego w ramach współpracy z Polską Federacją Hodowców Bydła i Producentów Mleka Oddział w Łodzi. W trakcie 4 spotkań regionalnych (Opatów, Wiślica, Włoszczowa, Końskie) dla 188 rolników zaprezentowano zasady bhp w gospodarstwach rolnych i zwrócono uwagę na potrzebę prowadzenia oceny ryzyka zawodowego w gospodarstwie rolnym. Inicjatywa powyższa spotkała się z uznaniem przedstawiciela ZZ Solidarność oraz pracowników Stacji Oceny i Hodowli Zwierząt. Wspólnie apelowano do rolników o bieżącą likwidację zagrożeń wypadkowych w celu poprawy warunków pracy dla domowników gospodarstw a także pracowników służb doradczych 3

4 odwiedzających gospodarstwa rolne w tym zootechników. Hodowcom przekazano Listę kontrolna PIP - zagrożeń w gospodarstwach rolnych, która może być pomocna w ocenie warunków pracy. szkolenia dla rolników - operatorów kombajnów zbożowych. Tematyka tych spotkań obejmowała zagadnienia bhp w gospodarstwie rolnym oraz przy pracach żniwnych. Ponadto uczestników zapoznano z problematyką dolegliwości układu mięśniowo szkieletowego i apelem GIP do rolników o szczególną troskę i bezpieczeństwo w czasie żniw a zwłaszcza bezpieczeństwo dzieci. udział w seminarium pod nazwą Festiwal Zdrowia w Busku Zdroju w dniach 11 i 12 września 2008r. i wygłoszenie referatu na temat "Wypadki i schorzenia wynikające z obciążeń pracą fizyczną w rolnictwie". W prezentacji przedstawionej przez OIP zapoznano uczestników z wypadkami i dolegliwościami układu mięśniowo - szkieletowego przy pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych. W 2008 roku OIP zorganizował lub współpracował w organizacji 37 konkursów, dotyczących problematyki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w rolnictwie indywidualnym w których uczestniczyło 1680 osób, w tym : 12 konkursów wiedzy dla rolników i dorosłych domowników gospodarstw rolnych, w których uczestniczyło 589 osób, 2 konkursy wiedzy dla 125 uczniów szkół rolniczych, 18 konkursów wiedzy dla 461 uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych, 5 konkursów plastycznych i innych, w których uczestniczyło 305 osób. Do interesujących konkursów można zaliczyć : finał ogólnopolskiej Olimpiady Młodych Producentów Rolnych w dniach 13 i 14 marca br. w Kielcach, do którego OIP został zaproszony przez Zarząd Krajowy Związku Młodzieży Wiejskiej. W przedsięwzięciu tym, Okręgowy Inspektorat Pracy w Kielcach współpracował poprzez: przygotowanie 10 pytań testowych i 15 pytań problemowych z praktycznej wiedzy o bhp w rolnictwie, uczestnictwo przedstawiciela OIP w Krajowej Komisji Egzaminacyjnej, Dla jednego z laureatów Olimpiady ufundowano nagrodę. Podsumowanie Olimpiady nastąpiło w dniu 14 marca br podczas Międzynarodowych Targów Techniki Rolniczej Agrotech w Centrum Targowym w Kielcach. Wojewódzki konkurs oceny gospodarstw pn. Piękne i Bezpieczne Gospodarstwo Agroturystyczne. Współpraca OIP polegała na promocji konkursu, wizytacji 11 gospodarstw rolnych na etapie wojewódzkim i ufundowaniu jednej nagrody dla laureata. Wojewódzki Konkurs Wiedzy o bhp w rolnictwie dla sołtysów podczas Krajowego Turnieju Sołtysów w Wąchocku w dniu 28 czerwca 2008r. Konkurs został zorganizowany przez OIP Kielce i placówkę KRUS w Starachowicach przy współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Ziemi Kieleckiej W konkursie wiedzy w formie testu uczestniczyło 108 sołtysów. Organizatorzy ufundowali atrakcyjne nagrody, a punktacja z konkursu została zaliczona do klasyfikacji Krajowego Turnieju Sołtysów. Konkursy wiedzy dla rolników pn. Bezpieczny kombajnista były organizowane przez OIP, KRUS i ŚODR dla uczestników kursu dla operatorów kombajnów zbożowych. Konkursy te zostały zorganizowane w formie testu na zakończenie szkolenia i pomagają utrwalić wiadomości dotyczące bezpieczeństwa pracy w rolnictwie ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa pracy w czasie żniw. W 2008r. dla potrzeb promocji problematyki bhp w rolnictwie zorganizowano 16 stoisk informacyjno- promocyjnych, które odwiedziło 3070 osób, udzielono 351 porad oraz przekazano 4845 szt wydawnictw PIP w formie poradników, ulotek, plakatów dotyczących problematyki ochrony pracy oraz informacji opracowanych przez OIP, w tym 2400 dotyczących bezpieczeństwa pracy w rolnictwie Stoiska informacyjno promocyjne zorganizowano w czasie targów i imprez dla mieszkańców terenów wiejskich, m.in.: Międzynarodowych Targów Rolniczych Agrotech w CTK Kielce r. Dnia Chleba w Staszowie w dniu r.

5 Dożynek Wojewódzkich w Opatowie ( ) Dożynek Powiatu Włoszczowskiego ( ), Festiwalu Zdrowia w Busku Zdroju ( ) imprez o charakterze lokalnym ( festyny szkolne i sołeckie 14 stoisk) W ramach współpracy z partnerami społecznymi porozumienia Głównego Inspektora Pracy na rzecz poprawy warunków pracy w rolnictwie, przeprowadzono 6 spotkań Komisji ds. BHP w Rolnictwie tj. 2 posiedzenia Wojewódzkiej Komisji ds. BHP w Rolnictwie oraz 4 spotkania Powiatowych Zespołów ds. BHP w Rolnictwie w powiecie buskim i włoszczowskim, opatowskim i staszowskim. Posiedzenia Wojewódzkiej Komisji ds. BHP w Rolnictwie zorganizowano: W dniu 25 czerwca br, z udziałem Wojewody Świętokrzyskiego Pani Bożentyny Pałki-Koruby - podjęto problematykę dolegliwości mięśniowoszkieletowych przy pracy w rolnictwie oraz omówiono plan wspólnych działań profilaktycznych na II półrocze 2008, a zwłaszcza w zakresie wizytacji prac żniwnych i bezpieczeństwa dzieci na wsi w czasie wakacji. w dniu r. z udziałem przedstawicieli starostów z Buska - Zdroju i Staszowa, Policji i Kuratorium w Kielcach oraz prezesa Fundacji 4H w Warszawie - omówiono zagadnienia dotyczące najczęściej występujących urazów u dzieci na wsi, spowodowanych zagrożeniami przy pracach w gospodarstwach rolnych oraz wymieniono informacje w zakresie wspólnych działań na rzecz bezpieczeństwa pracy w rolnictwie w 2009 roku. W komisjach powiatowych, powoływanych z inicjatywy OIP przy współpracy ze starostami, jako przykładowe i powtarzające się obszary działania w zakresie problematyki bezpieczeństwa i ochrony pracy w rolnictwie wymieniano : wspólne działania edukacyjne w szkołach wiejskich, współpracę przy szkoleniach członków OSP prowadzących gospodarstwa rolne, informowanie wójtów o wspólnych działaniach na terenie powiatu oraz zachęcanie do uczestnictwa i pomocy organizacyjnej, podejmowanie problematyki legalności i prawidłowości przy zatrudnianiu pracowników najemnych i sezonowych w gospodarstwach rolnych. przekaz informacji odnośnie imprez regionalnych i możliwości organizacji wspólnych stoisk informacyjno promocyjnych. W 2008r Okręgowy Inspektorat Pracy w Kielcach uczestniczył w przedsięwzięciach związanych z promocją problematyki bezpieczeństwa dzieci na wsi poprzez : Udział OIP w wojewódzkiej akcji prewencyjnej Pomóżmy dzieciom spędzić szczęśliwie wakacje, W tej sprawie Okręgowy Inspektor Pracy w Kielcach wspólnie z Wojewodą, Marszałkiem Województwa, Komendantem Wojewódzkim Policji podpisali i przekazali apel do gmin o wspieranie organizacji zajęć dla dzieci w czasie wakacji. Przedstawiciel OIP przy udziale Policji, Straży Pożarnej, KRUS, zorganizował 8 spotkań edukacyjnych dla 328 dzieci i młodzieży (Bodzechów, Łagów, Niemienice, Bidziny, Kije, Bocheniec, Huta Stara, Lipowe Pole). W trakcie tych spotkań przeprowadzono prelekcje i quizy o bezpiecznym zachowaniu się w domu, w czasie zabaw, w ruchu drogowych i w czasie pomagania rodzicom przy pracach w gospodarstwach rolnych. Przedsięwzięcie zakończyło się uroczystym podsumowaniem i wręczeniem wyróżnień dla samorządów, które aktywnie zaangażowały się w działania na rzecz bezpieczeństwa dzieci w czasie wakacji. Współpracę OIP przy organizacji dużego festynu edukacyjnego dla ponad 600 dzieci z 10 gmin, który został przeprowadzony w dniu 20 sierpnia 2008r. pod nazwą "Baw się razem z nami wesoło i bezpiecznie". W przedsięwzięciu tym poza OIP wzięli udział przedstawiciele Komendy Policji, Straży Pożarnej, Centrum 5

6 Ratownictwa Medycznego, Komendy Wojewódzkiej ZHP i KRUS. Organizatorzy imprezy przeprowadzili pokazy sprzętu policyjnego i przeciwpożarowego oraz tresury psa policyjnego a także udzielania pierwszej pomocy w akcji ratunkowej. Okręgowy Inspektorat Pracy w Kielcach zorganizował konkursy wiedzy na temat jak bezpiecznie pomagać rodzicom w gospodarstwie rolnym oraz wystawę prac plastycznych Wypadki przy pracy powodem niepełnosprawności i stoisko z wydawnictwami PIP. Honorowym Gościem imprezy była Pani Mariola Gosławska Naczelnik Wydziału Biura Prewencji Komendy Głównej Policji i Pan Piotr Żołądek Wicewojewoda Świętokrzyski. Patronat Okręgowego Inspektora Pracy w Kielcach nad festynem dla dzieci z gminy Bodzechów w dniu r. pn Bezpieczna wieś przepis na lato. W trakcie festynu przeprowadzono konkursy związane z bezpieczeństwem dzieci na wsi, pokazy ratownictwa i pożarowe oraz podsumowano konkursy prowadzone w czasie półkolonii dla dzieci. Impreza jest dobrym przykładem współpracy z samorządem gminny, gronem pedagogicznym szkoły i instytucjami działającymi na rzecz poprawy warunków pracy w rolnictwie z tereniu powiatu ostrowieckiego. Udział OIP w rządowej akcji pn Bezpieczne Wakacje 2008, dotyczącej bezpiecznego przebywania mieszkańców w czasie wakacji na terenie województwa świętokrzyskiego. W tym zakresie podjęto współpracę z Wydziałem Zarządzania Kryzysowego Wojewody Świętokrzyskiego. Współpraca polegała na wskazaniu działań OIP wspierających bezpieczeństwo dzieci i osób dorosłych w czasie wakacji na terenie województwa świętokrzyskiego oraz udział w kilku przedsięwzięciach organizowanych przez Wojewodę. W ramach działalności informacyjnodoradczej prowadzono wizytacje prac polowych i gospodarstw rolnych. W trakcie wizytacji dokonano przeglądów stanu technicznego sprzętu rolniczego, udzielono porad technicznych oraz przekazano ulotki, broszury na temat ochrony i bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych a także apel Głównego Inspektora Pracy do rolników o szczególną troskę i bezpieczeństwo dzieci wiejskich. Zanotowano szereg niebezpiecznych zachowań ludzi i sytuacji stwarzających duże zagrożenie wypadkowe między innymi takie jak: 1) przewożenie osób na wozach i przyczepach załadowanych słomą i sianem (126 przypadków) oraz na błotnikach i zaczepach ciągników 46 przypadków 2) używanie ciągników i przyczep o wadliwym stanie technicznym i w dużym stopniu wyeksploatowanych 648 nieprawidłowości na 507 ocenianych, 3) znaczne nieprawidłowości przy użytkowaniu kombajnów zbożowych, maszyn do zbioru ziemniaków, kosiarek rotacyjnych do zbioru trawy - zwłaszcza wyposażenia w osłony, 4) nieprawidłowości przy transporcie w pozycji roboczej na 126 ocenianych stwierdzono 80 nieprawidłowości. Podczas wizytacji prowadzonych przez OIP zanotowano szereg przypadków angażowania dzieci do rożnych prac zarówno polowych jak i w gospodarstwie a także przebywania w strefie niebezpiecznych prac i maszyn rolniczych. Na 278 napotkanych dzieci w gospodarstwach, 160 przebywało w strefie bezpośredniego zagrożenia a 12 wykonywało prace wzbronione młodocianym. W szkołach przeprowadzono pogadanki dla dzieci i ogłoszono gminny konkurs plastyczny na temat jak bezpiecznie pomagać rodzicom w gospodarstwie a zwłaszcza przy wykonywaniu różnych niebezpiecznych czynności. Wizytacje gospodarstw prowadzone były w : gospodarstwach rolników (sołtysów, członkiń kół gospodyń wiejskich, delegatów izb rolniczych) 89 wizytacji, gospodarstwach rolników indywidualnych uczestniczących w konkursach 56 wizytacji, w gospodarstwach w których zdarzyły się wypadki przy pracy 26 wizytacji przy współpracy KRUS i sołtysów. Podczas wizytacji prac polowych i gospodarstw rolnych w 2008 roku uwagę zwrócono także na problematykę:

7 sposobu podnoszenia zbyt dużych ciężarów oraz występowanie wymuszonej pozycji przy pracach w gospodarstwie rolnym. zagospodarowanie płyt azbestowocementowych w gospodarstwach rolnych W czerwcu 2008r. na terenie OIP w Kielcach podjęto medialną kampanię na rzecz bezpieczeństwa pracy w rolnictwie, której celem było zapobieganie wypadkom na wsi podczas nasilonych prac polowych. Wszystkim mediom działającym na terenie woj. świętokrzyskiego przekazano apel głównego inspektora pracy, skierowany do rolników o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas prac w polu i w obejściu gospodarskim. Przygotowano informacje dla prasy o działaniach prewencyjnych podejmowanych przez OIP Kielce. Dziennikarze podjęli ten ważny społecznie problem zapraszając przedstawicieli OIP do udziału w audycjach Radia Kielce, Radia Plus, Radia Eska, Telewizji Nowa Kielce. Kampania informacyjno-kontrolna Mniej Dźwigaj 2008 W 2008r. PIP była koordynatorem działań prewencyjnych inspekcji pracy państw członkowskich UE w zakresie dotyczącym ograniczenia obciążeń układu mięśniowo szkieletowego. Działania te związano z sektorami budownictwa i handlu. W OIP Kielce obszar realizowanych przedsięwzięć został rozszerzony o: - seminaria dla wybranych grup nauczycieli i przedstawicieli szkół oraz dla uczniów Ochotniczych Hufców Pracy z terenu województwa świętokrzyskiego m.in. z tematyką obciążeń układu mięśniowo szkieletowego. Ten kierunek działań promocyjnych związano w OIP Kielce z przyszłą pracą młodych ludzi wchodzących w pierwszy okres aktywności zawodowej i z eliminacją zjawiska przenoszenia do tej pracy złych nawyków dźwigania i przenoszenia ciężarów, - współpracę z Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny Pracy i podległymi mu liderami promocji zdrowia w zakładowych i międzyzakładowych ośrodkach zdrowia w zakresie prewencji wypadkowej i współpracy międzyinstytucjonalnej, w tym udział przedstawiciela WOMP w seminariach poświęconych obciążeniom układu mięśniowo szkieletowego organizowanych w OIP - Kielce, - ponowienie (po 2007r.) seminarium dla sektora służby zdrowia (w tym przypadku dla domów pomocy społecznej) szczególnie wyrażającego zainteresowanie zagadnieniami prac podnoszenia i przenoszenia podopiecznych i pacjentów, - promowanie ograniczenia zagrożeń przy ręcznych pracach transportowych wśród rolników indywidualnych gospodarstw rolnych, - przekazanie pracownikom służby bhp założeń, celów i materiałów szkoleniowych kampanii Mniej dźwigaj na posiedzeniu Starachowickiego Oddziału Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP. W okresie kwiecień grudzień 2008r. przeprowadzono 10 własnych seminariów oraz uczestniczono w 1 Festiwalu Zdrowia w Busku Zdroju, na którym wygłoszony został przez przedstawiciela OIP Kielce referat o wypadkach i schorzeniach wynikających z obciążeń pracą fizyczną w rolnictwie. Prezentacje wykorzystywane w trakcie seminariów dla poszczególnych grup przedstawicieli pracodawców sektorów budownictwa i handlu wzbogacono o własne 2 filmy pokazujące ograniczenia obciążeń układu mięśniowo szkieletowego przy pakowaniu, paletyzacji i zmechanizowanym transporcie materiałów budowlanych i artykułów spożywczych oraz o 1 film z OIP Łódź prezentujący bezpieczeństwo pracy przy układaniu nawierzchni ulicy. Omawianie zasad ręcznego transportu materiałów związano z projekcją filmów animowanych z cyklu NAPO dźwiga, autorstwa Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Miejscu Pracy w Bilbao. Na części z tych spotkań o charakterze szkoleniowym (dla handlu i budownictwa) omówiono zasady oceny obciążeń układu mięśniowo szkieletowego poziomów I i II, tj. listy SLIC (Komitetu Wyższych Inspektorów Pracy UE), niemieckiej metody KIM i angielskiej MAC. Jedno z seminariów zostało zorganizowane wspólnie z pracownikami 7

8 służby BHP firmy JERONIMO MARTINS dla sieci sklepów BIEDRONKA z terenu województwa świętokrzyskiego. Część zajęć związana była z ćwiczeniami i prezentacją poprawnych metod podnoszenia i przenoszenia ciężarów. Kampania Mniej dźwigaj związana była z dystrybucją wydawnictw PIP, tj. broszur, plakatów i ulotek opracowanych odrębnie dla sektorów handlu, budownictwa i służby zdrowia. Rozpowszechnianie tych opracowań miało miejsce podczas seminariów dla każdego uczestnika, w trakcie dwustronnych spotkań z partnerami zewnętrznymi OIP, na targach i giełdach pracy, podczas imprez masowych dla zainteresowanych tą problematyką oraz dla konkretnych pracodawców w ramach inspektorskich czynności kontrolno prewencyjnych. Wydawnictwa PIP związane z promocją ograniczenia obciążeń układu mięśniowo szkieletowego zostały bardzo dobrze ocenione przez ich odbiorców (adresatów kampanii). W okresie 12 miesięcy 2008r. inspektorzy pracy przeprowadzili 71 prewencyjnych kontroli podmiotów gospodarczych w ramach zadania ochrony układu mięśniowo szkieletowego pracowników i osób wykonujących pracę zarobkową. Przeprowadzone czynności wiązały się m.in. z poradnictwem technicznym i wskazaniem dostępu do dodatkowych materiałów źródłowych na stronach internetowych OIP i GIP. Podczas realizacji tego zadania udzielono łącznie 235 porad technicznych oraz 2 porady w formie pozakontrolnej dla zainteresowanego pracownika i pracodawcy. Działania programowe OIP poprzedziła konferencja prasowa w marcu 2008r., na której omawiano pracę w placówkach handlu i zwrócono uwagę na konieczność zminimalizowania wysokiego ryzyka powstania dolegliwości mięśniowo-szkieletowych u pracowników sklepów przy nadmiernych obciążeniach masą przemieszczanych towarów i przeciążeniach tempem wykonywania prac transportowych. Współpraca z regionalnymi mediami spowodowała, że czytelnicy poprzez okresową publikację mieli dostęp do informacji o realizowanej kampanii. Dziennikarze otrzymali na piśmie dane o przebiegu działań prewencyjnych i wydawnictwa PIP. W dzienniku Echo dnia przedstawiono fragment internetowej strony PIP. W roku 2007 patronat medialny nad kampanią przyjęły TVP-3 Kielce i Radio-KIELCE oraz dziennik Echo dnia. Uczestnicy 3 ostatnich seminariów w IV kwartale 2008r. objęci zostali badaniem ankietowym związanym z wyrażeniem przez nich oceny o przygotowanych przez PIP materiałach, wartości merytorycznej zajęć, przydatności uzyskanych informacji. Generalnie seminaria przeprowadzone przez OIP Kielce zostały ocenione jako dobre lub bardzo dobre. Najwyżej oceniono przygotowanie merytoryczne (ok. 72%) i prowadzenie zajęć (68%). Mniej pozytywnie oceniono przydatność uzyskanych informacji w działalności zawodowej (ok. 58% bardzo dobrych ocen). Kampania informacyjno-promocyjna Ocena ryzyka zawodowego Kampania ta była prowadzona w ramach europejskiej kampanii pod auspicjami Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy w Bilbao. W 2008r. w Okręgowym Inspektoracie Pracy działania prewencyjne dotyczące popularyzacji oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy prowadzone były jako: - seminaria, konferencje, szkolenia I tak: w Zarządzie Regionu NSZZ Solidarność przeprowadzono szkolenie dla ponad 30 przewodniczących organizacji związkowych i społecznych inspektorów pracy na temat oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, zorganizowano warsztaty edukacyjne dla 23 pracodawców, którzy zgłosili się do programu prewencyjnego "Przestrzeganie prawa pracy w małych zakładach pracy". W trakcie spotkania pracodawcy poprzez ćwiczenia dokonywali oceny ryzyka na wybranych stanowiskach pracy, w siedzibie OIP odbyło się seminarium na temat oceny ryzyka zawodowego dla 30 osób z 26 firm branży budowlanej, gastronomicznej, drzewnej oraz przerobu tworzyw sztucznych z terenu województwa. Obecnych zaznajomiono z podstawami prawnymi oraz metodami szacowania i dokumentowania ryzyka zawodowego,

9 w Domu Rzemiosła w Kielcach, Okręgowy Inspektorat Pracy wraz z Cechem Spożywczym zorganizował spotkanie seminaryjno szkoleniowe w zakresie BHP dla pracowników i pracodawców z sektora prywatnego. Wzięło w nim udział 33 przedstawicieli 25 firm z terenu całego województwa. Szkolenie objęło m.in. tematykę bhp i oceny ryzyka zawodowego. Tematy przybliżyli uczestnikom inspektorzy pracy, przedstawiając prezentacje multimedialne. Konferencja popularno - naukowa nt. "Poprawa jakości w procesie spawania" w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim, którą zorganizowano pod patronatem Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach oraz Okręgowego Inspektoratu Pracy w Kielcach. W trakcie seminarium inspektor pracy wygłosił referat na temat oceny ryzyka zawodowego uwzględniającego zagrożenia występujące przy pracach spawalniczych. Uczestniczyło ponad 40 osób związanych z kształceniem i pracą w branży spawalniczej. - kontrole prewencyjne w 2008r. inspektorzy pracy przeprowadzili 34 kontroli prewencyjnych podmiotów gospodarczych (od mikroprzedsiębiorstw do dużych zakładów), związanych z poradnictwem technicznym i wskazaniem dostępu do dodatkowych materiałów źródłowych (w tym wydawnictwa PIP dot. oceny ryzyka w pięciu krokach). W trakcie 65 kontroli tematycznych związanego z oceną ryzyka zawodowego udzielono łącznie 189 porad technicznych (z zakresu dotyczącego bhp). - poradnictwo w siedzibie OIP udzielono 44 porady techniczne nt. oceny ryzyka zawodowego dla przedstawicieli zakładów reprezentujących różne branże. W udzielanych poradach główny nacisk położono na metodykę identyfikacji i oceny poziomu zagrożeń, szacowanie ryzyka zawodowego oraz dokumentację tych działań. Informowano również o konieczności podejmowania działań korygujących w przypadkach, gdy zostanie przekroczony poziom ryzyka akceptowalnego, - przedsięwzięcia promujące kampanię informację o sposobie dokonywania oceny ryzyka przekazywano podczas 14 stoisk promocyjnych PIP zorganizowanych poza Okręgiem. W trakcie szkoleń, stoisk i kontroli inspektorów w zakładach pracy przekazano 220 egzemplarzy wydawnictwa Ocena ryzyka zawodowego w pięciu krokach. Program prewencyjno-promocyjny w budownictwie Celem programu była promocja standardów bezpiecznej pracy na budowie i poprawa bezpieczeństwa pracy w sektorze budowlanym. Wykorzystano w tej sprawie lokalne media, gdzie przedstawiono analizę przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz wyniki kontroli w zakresie przestrzegania przepisów bhp w zakładach prowadzących działalność budowlaną. W siedzibie OIP Kielce odbyło się seminarium związane z Kampanią prewencyjną w budownictwie. W seminarium udział wzięły 34 osoby pracodawcy i ich przedstawiciele (kierownicy budów, pracownicy służb bhp). W trakcie seminarium mówiono: zagrożenia notowane na placach budów w 2008r. z porównaniem danych do roku poprzedniego, wypadki przy pracy w budownictwie od 2000r., wymagania bhp dla skonkretyzowanych przypadków placów budów, sprzęt ochrony zbiorowej i środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed upadkiem z wysokości, ręczny transport i możliwości jego eliminacji bądź ograniczenia. Zaprezentowano przykłady dobrych praktyk. Jedna ze świętokrzyskich firm, zajmujących się dystrybucją środków ochrony indywidualnej zaprezentowała praktyczny sposób użycia różnego rodzaju sprzętu ochrony indywidualnej zabezpieczającego pracowników przed upadkiem z wysokości. Zorganizowano dwa szkolenia dla 44 firm z branży budowlanej. Udział wzięli przedstawi- 9

10 ciele przedsiębiorstw - pracodawcy, kierownicy budów, pracownicy służby bhp. Ponadto w spotkaniach uczestniczyły również osoby reprezentujące 3 oddziały Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP z woj. świętokrzyskiego oraz Komendy OHP z Kielc. Ogółem w szkoleniach udział wzięło 66 osób. Na szkoleniach tych inspektorzy pracy omówili: - zagrożenia występujące podczas prowadzenia robót budowlanych ze szczególnym uwzględnieniem prac na wysokości, - zasady prawidłowej organizacji i prowadzenia robót, - nowoczesne systemy ochrony zbiorowej przed upadkiem z wysokości, - ochrony indywidualne przed upadkiem z wysokości oraz zasady ich stosowania, - wymogi bezpieczeństwa przy eksploatacji rusztowań budowlanych, - zasady bezpiecznego wykonywania ręcznych prac transportowych. Podczas tych szkoleń odbyły się praktyczne pokazy montażu rusztowań budowlanych oraz praktyczne pokazy używania ochron indywidualnych stosowanych przy pracach w budownictwie. W trakcie kontroli i wizytacji firm budowlanych, zorganizowanych konferencji i seminariów, szkoleń dla pracodawców przekazano uczestnikom wydawnictwa PIP tematycznie związanych z programem. Program prewencyjny dot. Przeciwdziałania negatywnym skutkom przeciążenia psychicznego i stresu w miejscu pracy Program stanowił kontynuację dwuletnich działań prewencyjnych PIP w zakresie zapobiegania negatywnym skutkom przeciążenia psychicznego i stresu w miejscu pracy. Celem programu było ułatwienie pracodawcom i pracownikom identyfikacji źródeł nadmiernego i szkodliwego stresu zawodowego i zastosowania metod przeciwdziałania. W 2008r. program skierowany był dla odbiorców z grupy agencje pracy tymczasowej, urzędów i bankowości. W OIP rozesłano ankiety do 150 pracodawców. Zorganizowano 6 szkoleń z włączeniem praktycznych sposobów radzenia sobie ze stresem. Treningi antystresowe prowadzone były przez psychologa z Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy. W 35 zakładach pracy zaproponowano dokonanie oceny stresogenności cech pracy. Ostatecznie ocenę przeprowadziło 5 pracodawców. W ramach promocji programu rozprowadzono tematyczne materiały wydawnicze PIP i wykorzystano media lokalne. Przestrzeganie prawa pracy w mikroprzedsiębiorstwach W 2008r. kontynuowany był program adresowany do pracodawców zatrudniających do 9 pracowników, oparty na zasadzie samokontroli. Działania promocyjne w tym zakresie prowadzone były poprzez : kontakt inspektorów pracy z pracodawcami małych zakładów pracy w trakcie prowadzonych kontroli, w czasie których przekazywane były ulotki PIP dotyczące informacji i sposobu przystąpienia do tego programu, przekazywanie cechom rzemieślniczym, organizacjom pracodawców i partnerom społecznym z terenu województwa świętokrzyskiego pisemnej informacji o programie wraz z ulotkami PIP, uruchomienie na stronie internetowej OIP zakładki - program prewencyjny dla małych zakładów pracy gdzie podano szczegóły uczestnictwa w programie, kontakt telefoniczny do dodatkowych konsultacji oraz kartę zgłoszenia do pobrania, przekazywanie informacji i ulotek dotyczących programu na stoiskach promocyjno informacyjnych OIP podczas targów i wystaw ( 20 stoisk promocyjnych poza siedziba Okręgu) 4 szkolenia ogólne z omówieniem Podstawowej listy kontrolnej PIP oraz zapoznaniem z celami i harmonogramem programu prewencyjnego dla małych zakładów pracy w których uczestniczyło 145 pracodawców. szkolenie szczegółowe dla 32 pracodawców, którzy przystąpili do programu, składając deklaracje udziału w programie.

11 Do końca 2008r. Dyplom PIP uzyskały 23 małe zakłady pracy zatrudniające 152 pracowników w następujących branżach : fryzjerstwo, gastronomia, budownictwo, sprzedaży paliw płynnych i gazowych, sprzedażą hurtową i detaliczną artykułów spożywczych i przemysłowych, usługi doradcze oraz szkoleniowe, naprawy pojazdów mechanicznych, produkcji osłon okiennych. Z zakładów, które uzyskały Dyplom PIP w 2008 roku 6 to nowe podmioty gospodarcze. Szkolenia dla partnerów społecznych Celem zadania było poszerzenie wiedzy partnerów społecznych z zakresu prawa pracy oraz bhp w ramach współdziałania Państwowej Inspekcji Pracy ze związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, organami samorządowymi i administracji państwowej, w tym szczególnie ze społeczną inspekcją pracy. W ramach współdziałania z partnerami społecznymi w zakresie edukacyjnym w 2008 roku przeprowadzono 27 szkoleń, w których uczestniczyło 840 osób w tym : 15 szkoleń dla 378 członków organizacji związkowych w tym 53 społecznych inspektorów pracy, 4 szkolenia dla organizacji pracodawców, w których uczestniczyło 80 osób, 8 szkoleń dla przedstawicieli instytucji samorządowych i administracji państwowej, w których uczestniczyło 382 osoby. Do najbardziej charakterystycznych przedsięwzięć w zakresie szkoleń dla partnerów społecznych OIP należały : 1. Szkolenia na wniosek NSZZ Solidarność Regionu Świętokrzyskiego w Kielcach, które przeprowadzono wg opracowanego harmonogramu tematycznego. Tematyka tych szkoleń dotyczyła czasu pracy, wynagrodzeń, ocena ryzyka zawodowego, stresu w pracy, przyczyny i okoliczności wypadków przy pracy, warunków i norm pomieszczeń pracy. 2. Szkolenia (3) przeprowadzone wyłącznie dla społecznych inspektorów pracy, w których szczegółowo omówiono zadania i uprawnienia społecznej inspekcji pracy (NSZZ Solidarność Regionu Świętokrzyskiego, ZZ Energetyki, ZZ Odlewników). Szkolenia te są kontynuacją przyjętej strategii przez OIP sukcesywnych szkoleń od kilku lat dla społecznych inspektorów pracy. 3. Organizacja przy współpracy Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach dwóch konferencji pn. "Lista kontrolna PIP, jako narzędzie pomocne przy ocenie bezpieczeństwa pracy i nauki w szkole". W tym zakresie w dniu i r. przeprowadzono spotkania szkoleniowe z zakresu tematów objętych tą listą, a także zapisów wynikających z Karty Nauczyciela. Uczestników zapoznano z działaniami prewencyjnymi PIP, w tym z przebiegiem programu edukacyjnego "Kultura bezpieczeństwa" i Stresu w pracy W konferencji uczestniczyły 102 osoby w tym dyrektorzy szkół, społeczni inspektorzy pracy, specjaliści bhp i nauczyciele przedmiotów zawodowych z terenu woj. świętokrzyskiego. Dodać należy że drugi termin konferencji został wprowadzony na wyraźne zainteresowanie tą tematyką przez środowisko oświatowe. Ważne miejsce w działaniach promocyjnych inspekcji zajmują spotkania i narady informacyjne z różnymi jej partnerami. Pozwalają one na bieżąco wsłuchiwać się w sygnały płynące od partnerów społecznych oraz wychodzić na przeciw ich oczekiwaniom, dotyczącym eliminowania nieprawidłowości w dziedzinie prawa pracy. Podczas tych spotkań z regionalnymi strukturami związkowymi omawiano bieżące problemy w sferze przestrzegania prawa pracy, kwestie związane z programem działania PIP, legalności zatrudnienia i formami współpracy. Najpilniejsze problemy ochrony pracy były także przedmiotem rozmów ze środowiskami pracodawców. Koncentrowano się zwłaszcza na tematyce bezpieczeństwa pracy młodocianych, warunkach, w jakich zatrudniani są pracownicy wielkopowierzchniowych placówek handlowych, przestrzeganiu przepisów prawa pracy. W spotkaniach lokalnych instytucji samorządowych i organizacji społecznych dominowała problematyka bezpieczeństwa publicznego, a tym w rolnictwie oraz edukacji dzieci i młodzieży w zakresie kształtowania kultury bezpieczeństwa. 11

12 Konkursy Celem organizacji konkursów jest popularyzowanie wiedzy na temat bezpieczeństwa i prawa pracy, a także wskazywanie prawidłowych i najlepszych wzorców w sferze ochrony pracy. Są one tradycyjną formą działalności prewencyjnej Państwowej Inspekcji Pracy. Konkursy przeprowadzone w 2008r. przez Okręgowy Inspektorat Pracy cieszyły się dużym zainteresowaniem, o czym świadczy ich liczba oraz liczba uczestników. Przeprowadzono 43 konkursy, w których wzięło 1613 uczestników spośród których wyłoniono 249 laureatów. Między innymi: Konkurs wiedzy i bhp dla młodzieży z zakładów rzemieślniczych do rywalizacji przystąpiło 30 uczniów, z wyłonionych 6 laureatów dwaj pierwsi uczniowie reprezentowali województwo świętokrzyskie w ogólnopolskim etapie konkursu w Warszawie, Konkurs Pracodawca organizator pracy bezpiecznej uczestniczyło 26 pracodawców wyłoniono 9 laureatów, z których jeden Zakład Cukierniczy Heka Andrzej w Starachowicach uhonorowany został statuetką MECUM TUTISSIMUSIBIS przez Głównego Inspektora Pracy, Konkurs o tytuł Najaktywniejszego zakładowego społecznego inspektora pracy chęć uczestnictwa zgłosiło 6 społecznych inspektorów pracy wyróżniono czterech. Wojewódzki Konkurs Moje wymarzone miejsce pracy konkurs dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Okręgowy Inspektorat Pracy współpracuje przy jego organizacji, przekazując wiedzę na temat bhp, Targi Konkurs Piękne i bezpieczne gospodarstwo agroturystyczne współpraca OIP ze Świętokrzyskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego. Finał konkursu podczas Dni Otwartych ŚODR w Modliszewicach. Celem zadania była prezentacja działań Państwowej Inspekcji Pracy, poradnictwo, promocja ochrony pracy. W 2008 roku na terenie działania OIP zorganizowano 24 stoiska informacyjno- promocyjne podczas targów branżowych w Centrum Targowym w Kielcach, targów i giełd pracy organizowanych przez OHP, Powiatowe Urzędy Pracy oraz podczas imprez wojewódzkich, powiatowych, gminnych i lokalnych. Stoiska informacyjno promocyjne PIP odwiedziło około 4600 osób, udzielono 731 porad z zakresu ochrony pracy w tym 351 dotyczących rolnictwa - poza siedzibą OIP. Porady dotyczyły głownie problematyki zawierania umów o pracę, rozliczenia czasu pracy, udzielania urlopów wypoczynkowych, sposobu przeprowadzania profilaktycznych badań lekarskich i szkoleń bhp, warunków zatrudnienia młodocianych, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy. Na terenach wiejskich, podczas imprez dożynkowych i okolicznościowych festynów dominowała tematyka bhp w rolnictwie oraz szkodliwości i sposobu unieszkodliwiania wyrobów azbestowych. W trakcie prowadzenia stoisk przekazano 6845 wydawnictw PIP i informacji opracowanych przez OIP. Na stoiskach eksponowane były tablice informacyjne z logiem i adresami PIP i OIP a tam gdzie pozwalały warunki, organizowane były wystawy prac plastycznych.