Lokalna Strategia Rozwoju na lata do realizacji w ramach PROW na lata

Transkrypt

1 Lokalna Strategia Rozwoju na lata do realizacji w ramach PROW na lata OBEJMUJĄCA OBSZARY WIEJSKIE POWIATU CZARNKOWSKO-TRZCIANECKIEGO Czarnków 2009 Stowarzyszenie Czarnkowsko-Trzcianecka Lokalna Grupa Działania ul. Rybaki 3, Czarnków tel ; lgd.czarnkow@wp.pl

2 WSTĘP 4 I. CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA, JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LSR 5 I.1. Informacje ogólne 5 I.2. Opis procesu budowania partnerstwa 5 I.3. Charakterystyka członków LGD i sposób lub zmiany składu LGD 8 I.3.1. Lista członków LGD z wyszczególnieniem sektora z którego się wywodzą, prowadzonej działalności i funkcji w LGD 8 I.3.2. Sposoby rozszerzania lub zmian składu LGD 12 I.4. Struktura Rady - Organu Decyzyjnego, do której wyłącznej właściwości należy ocena zgodności operacji z LSR i wybór operacji 14 I.5. Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego 15 I.5.1. Walne Zgromadzenie (Zebranie) Członków 15 I.5.2. Zarząd 16 I.5.3. Organ kontrolny Komisja Rewizyjna 17 I.5.4. Organ decyzyjny Rada ds. wyboru projektów 17 I.5.5. Opis stanowisk precyzujący podział obowiązków i zakres odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach oraz procedura naboru pracowników 21 I.5.6. Opis warunków technicznych i lokalowych biura LGD 23 I.6. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego 24 I.7. Doświadczenie członków LGD w realizacji operacji 25 II. OPIS OBSZARU OBJĘTEGO LSR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚĆI 28 II.1. Zasięg terytorialny wykaz gmin wchodzących w skład LGD oraz uwarunkowania przestrzenne i geograficzne 28 II.2. Uwarunkowania przyrodnicze i środowiskowe 29 II.3. Uwarunkowania kulturowe 33 II.4. Uwarunkowania historyczne 35 II.5. Ocena społeczno-gospodarcza obszaru, w tym potencjału demograficznego i gospodarczego obszaru oraz poziomu aktywności społecznej 36 II.5.1. Potencjał demograficzny 36 II.5.2. Potencjał gospodarczy 38 II.5.3. Stan rozwoju infrastruktury wiejskiej 39 II.5.4. Stopień aktywności społecznej 41 II.6. Specyfika obszaru 32 III. ANALIZA SWOT OBSZARU OBJĘTEGO LSR 45 IV. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE LSR ORAZ PLANOWANE DO REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA 50 IV.1. Uwagi ogólne dotyczące celów i przedsięwzięć 50 IV.2. Cele ogólne i szczegółowe oraz przedsięwzięcia 55 IV.3. Opis przedsięwzięć LSR 56 V. OKREŚLENIE MISJI LGD 69

3 VI. WYKAZANIE SPÓJNOŚCI SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LSR 70 VII. UZASADNIENIE PODEJŚCIA ZINTEGROWANEGO REALIZOWANEGO W RAMACH LSR 72 VIII. UZASADNIENIE PODEJŚCIA INNOWACYJNEGO REALIZOWANEGO W RAMACH LSR 74 IX. OKREŚLENIE PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR I PROCEDURY WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD PROCEDURY ODWOŁAŃ OD ROZSTRZYGNIĘĆ CIAŁA DECYZYJNEGO W SPRAWIE WYBORU OPERACJI W RAMACH DZIAŁANIA 4.1,,WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU", KRYTERIÓW NA PODSTAWIE KTÓRYCH JEST OCENIANA ZGODNOŚĆ OPERACJI Z LSR ORAZ KRYTERIÓW WYBORU OPERACJI A TAKŻE PROCEDURY ZMIANY TYCH KRYTERIÓW 76 IX.1. Tryb przyjmowania i postępowania z wnioskami o udzielenie pomocy 76 IX.2. Procedury oceny zgodności operacji z LSR 81 IX.3. Procedury wpływu operacji do pomocy finansowej według lokalnych kryteriów 82 IX.4. Procedura odwołań od rozstrzygnięć Rady 84 IX.5. Zmiany kryteriów oceny zgodności z LSR i lokalnych kryteriów 84 IX.6. Zakres odpowiedzialności i podział zadań w procesie oceny, ustalania procedur i zmian kryteriów oceny i wyboru operacji 85 IX.7. Całościowa struktura przyjmowania, oceny i wyboru operacji przez LGD 87 X. OKREŚLENIE BUDŻETU LSR DLA KAŻDEGO ROKU JEJ REALIZACJI 90 X.1. Uwagi ogólne dotyczące budżetu 90 X.2. Budżet LSR na poszczególne lata i kierunki wydatkowania 93 X.3. Harmonogram realizacji działań i przedsięwzięć LSR (z dokładnością do 1\2 roku) 94 XI. OPIS PROCESU PRZYGOTOWANIA I KONSULTOWANIE LSR 95 XII. OPIS PROCESU WDRAŻANIA I AKTUALIZACJI LSR 98 XII.1. Ogólny opis procesu wdrażania i aktualizacja LSR 98 XII.2. Szczegółowy opis procesu wdrażania przez LGD poszczególnych działań PROW 100 1) Wdrażanie LSR w zakresie objętym działaniem 4.1.\413 PROW 100 2) Wdrażanie LSR w zakresie objętym działaniem 4.2.\421 PROW 102 3) Wdrażanie LSR w zakresie objętym działaniem 4.3.\431 PROW 103 4) Wdrażanie LSR w zakresie objętym działaniami Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) i innych programów dostępnych w obszarze wdrażania LSR 105 XIII. ZASADY I SPOSÓB DOKONYWANIA OCENY EWALUACJI WŁASNEJ PLANOWANY PRZEZ LGD SPOSÓB WYKORZYSTANIA UZYSKANYCH W WYNIKU EWALUACJI INFORMACJI 106 XIV. OKREŚLENIE POWIĄZAŃ LSR Z INNYMI DOKUMENTAMI PLANISTYCZNYMI ZWIĄZANYMI Z OBSZAREM OBJĘTYM LSR 108 XV. WSKAZANIE PLANOWANYCH DZIAŁAŃ, PRZEDSIEWZIĘĆ LUB OPERACJI DO REALIZACJI PRZEZ LGD W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW WDRAŻANYCH NA OBSZARZE OBJĘTYM LSR 111 XVI. PRZEWIDYWANY WPŁYW REALIZACJI LSR NA ROZWÓJ REGIONU I OBSZARÓW WIEJSKICH 113 XVII. INFORMACJA O ZAŁĄCZNIKACH 116

4 WSTĘP Lokalną Strategię Rozwoju (LSR) uchwaliło Stowarzyszenie pn. Czarnkowsko-Trzcianecka Lokalna Grupa Działania w dniu 30 stycznia 2009 roku po uprzedniej analizie przydatności dotychczasowej Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW) i po zebraniu ze środowisk wiejskich sugestii, co do wyboru aktualnych celów i kierunków działania oraz po wielokrotnych dyskusjach na posiedzeniach LGD i grup mieszkańców. Lokalna Strategia Rozwoju zastąpi, w odniesieniu do lat , ZSROW, która obejmowała lata ale kierunkowo także lata dalsze. Cechą Strategii jest podejście terytorialne, a jej cele nie zapatrują się jedynie na poszczególne przedsięwzięcia i beneficjentów, ale na cały obszar. Inaczej: w Strategii widzi się nie tylko pojedyncze drzewa, ale cały las. Tak skonstruowana LSR jest strategią rozwoju zrównoważonego. Kreuje, oparte o naturalne walory i silne strony obszaru, zróżnicowane kierunki działania. Są one przede wszystkim nastawione na turystykę, która obok rolnictwa, leśnictwa oraz istniejącego przemysłu i usług staje się częścią gospodarki obszaru. Więcej jego wizytówką. Turystyka mając z istoty swej charakter interdyscyplinarny przyspieszy rozwój wszystkich dziedzin, a w konsekwencji przyczyni się do podniesienia dochodów i jakości życia mieszkańców wsi. LSR obejmuje swym zasięgiem gminy wiejskie i miejsko-wiejskie powiatu Czarnkowsko- Trzcianeckiego, o łącznym obszarze 1798,5 km 2 i zaludnieniu mieszkańców (wg miejsca stałego zameldowania). Tereny te mają cechy wybitnie wiejskie, a ich wyróżnikiem jest odcinek Doliny Noteci, a ściślej odcinek Noteci Bystrej, wraz ze Szwajcarią Czarnkowską. Dolina Noteci, z uwagi na jej unikalny charakter, jest kluczowym składnikiem tego obszaru, w znacznej mierze ważącym na jego życiu społecznym i gospodarczym. 4

5 I. CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA, JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LSR I.1. Informacje ogólne a) Nazwa: CZARNKOWSKO - TRZCIANECKA LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA b) Status prawny : Stowarzyszenie c) Data wpisu do KRS: Pierwsze dokumenty rejestrowe zostały złożone w XXII Wydziale Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 10 lutego Wpis pod numerem grupa uzyskała Postanowieniem z dnia 24 marca Dokonano modyfikacji statutu zmianami w dniu r., i zmiany zgłoszono do KRS. d) Nr KRS Statut jest załącznikiem nr.1, a wypis z KRS zał. nr 3 do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. I.2. Opis procesu budowania partnerstwa Lokalna Grupa Działania (LGD) jest zrzeszeniem uczestników publicznych, społecznych i gospodarczych, połączonych partnerstwem, które ustaliło wspólną strategię rozwoju obszarów wiejskich. Wśród władz samorządowych Powiatu Czarnkowsko- Trzcianeckiego, gmin, sołectw, najaktywniejszych organizacji pozarządowych i mieszkańców rodziły się różnego rodzaju inicjatywy mające na celu ożywienie społeczno-gospodarcze obszarów wiejskich. Ażeby wyjść im naprzeciw i zwiększyć efekty realizacyjne postanowiono te oddolne inicjatywy zintegrować z sobą, poprzez wspólne planowanie i działanie. Tak zrodził się pomysł utworzenia Lokalnej Grupy Działania. Proces budowy partnerstwa w LGD rozpoczął się w październiku 2005 roku podczas szeregu spotkań jakie miały miejsce przy okazji spotkań informacyjnych szkoleniowych oraz zbierania opinii i ankiet niezbędnych do nakreślenia celów i działań ujętych w ZSROW. Budowę partnerstwa rozpoczęto od znalezienia i zachęcenia potencjalnych liderów środowisk wiejskich i samorządów lokalnych, kandydatów do Lokalnej Grupy Działania. Inicjator spotkania Pan Tadeusz Teterus, a potem przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Ireneusz Krupka, który wraz z wolontariuszami ze Starostwa Powiatowego Iwoną Barczyńską oraz Anną Bielejewską organizował spotkania podczas których przybliżał specyfikę Pilotażowego Programu Leader+, jego wiodące tematy. Zaakceptowana została 5

6 idea utworzenia Lokalnej Grupy Działania i wystąpienia o środki finansowe ze Schematu II Leader+. Wyznaczono też wstępnie tematy wiodące i cele strategiczne. Zważywszy na lokalne warunki uznano, że powinny one dotyczyć rozwoju turystyki i poprawy warunków życia na obszarach wiejskich. Przez aklamację przyjęto inicjatywę dalszego konsultowania w środowisku wiejskim tematów wiodących i celów strategicznych, a potem opracowanie wstępnej wersji ZSROW. Ireneusz Krupka współpracujący z środowiskami wiejskimi przeprowadził szkolenie informacyjne dotyczące Leadera+ i wiodących tematów oraz celów strategicznych z przedstawicielami rolników dwóch największych gmin: wiejskiej Czarnków (obecnych 20 rolników); miejsko-wiejskiej Trzcianka (obecnych 27 rolników). Anna Bielejewska spotkała się z reprezentacją rolników powiatu skupioną w Powiatowej Komisji Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Na spotkaniach tych pozyskano ankiety dot. ZSROW, jej tematów wiodących i celów oraz zachęcano do współtworzenia i budowy partnerstwa jakim jest LGD. Pracownicy i wolontariusze z miejscowego Ośrodka Doradztwa Rolniczego podobne szkolenie informacyjno-konsultacyjne przeprowadzili w pozostałych gminach. Poprzez prowadzone późniejsze konsultacje, doradztwo i szkolenia upowszechniano idee Lidera oraz poznawano rzeczywiste potrzeby obszaru. Szczególnie przydatne były konsultacje prowadzone : na Komisjach rad gmin, właściwych dla obszarów wiejskich; na Komisji Rolnictwa, Leśnictwa, Ochrony Środowiska i Gospodarki Przestrzennej Rady Powiatu Czarnkowsko Trzcianeckiego; na posiedzeniu Komisji Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej; w lokalnych towarzystwach turystycznych i agroturystycznych; na zebraniach środowiskowych i branżowych. Do dyskusji nad partnerstwem i jego celami zachęcano też społeczność wiejską regionu poprzez artykuł informacyjno - promocyjny w lokalnej prasie: Nadnoteckie Echa,,,Tygodnik Nowy,,,Tygodnik Notecki. Wnioski z dyskusji oraz z diagnozy i analizy SWOT przyczyniły się do zredagowania ostatecznej wersji ZSROW uchwalonej maju w 2006 roku, i skutecznie zrealizowanej w ramach schematu II P.P. Leader+. ZSROW uwzględniała lata z realizacją do 2008 r. włącznie, zgodnie z zasadą n+2, ale przewidywała też kierunkowo cele i działania na dalsze lata. Przystępując do 6

7 sporządzenia i uchwalenia Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR) w ramach PROW wykorzystano po części ustalenia ZSROW i wyniki tamtej konsultacji, zgodnie z zasadą i potrzebą zachowania ciągłości planowania. Niemniej już w I kwartale 2007 r., zaczęto konsolidować lokalną społeczność wokół budowy LSR, jej celów i założeń. Na spotkaniach z ludnością pozyskiwano w trybie ankietyzacji, informacje o zaszłych od czasu budowy ZSROW zmianach w obszarze, dokonano ponownej analizy SWOT i zebrano informację co do oczekiwań społeczności lokalnej na przyszłość. Umożliwiając ludziom realizację prac nad planowaniem swojej lokalnej przyszłości. Utrwalono partnerstwo i skonsolidowano społeczność. Kolejnym etapem procesu budowania i konsolidowania partnerstwa była realizacja przez Stowarzyszenie projektów, współfinansowanych przez Urząd Marszałkowski WW w ramach konkursów ofert na realizację zadania publicznego: w zakresie przedsięwzięć artystycznych służących popularyzacji różnych dziedzin sztuki. W ramach tego zadania odbyły się XIV Wielkopolski Konkurs Sygnalistów Myśliwskich Goraj Zamek 2008r. oraz w zakresie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych pn. Wspomaganie rozwoju społeczności lokalnych poprzez działania mające na celu dostosowanie lokalnych strategii rozwoju do wymagań rozwoju obszarów wiejskich. To zadanie pozwoliło przeprowadzić osiem spotkań (szkoleń\warsztatów) podczas których od 13 do 22 października 2008 r. na obszarze LGD doprecyzowano cele i przedsięwzięcia Lokalnej Strategii Rozwoju. Przy tej okazji wskazywano społeczności wiejskiej celowość i skuteczność wspólnego działania, co poprawiło klimat do partycypacji partnerów społeczno gospodarczych i osób fizycznych we wspólnym działaniu. Zarząd zachęcał mieszkańców wsi do poszerzania partnerstwa poprzez wstępowanie do LGD i rozszerzania jego działalności. Do budowania partnerstwa, jego umacniania i konsolidacji szczególnie przyczynili się: przedstawiciele sektora publicznego w składzie siedmiu gmin : Gmina Czarnków, Lubasz, Połajewo, Krzyż, Drawsko, Wieleń, Trzcianka i powiat czarnkowsko-trzcianecki. a). przedstawiciele sektora społecznego: Związek Kółek, Fundacja Gębiczyn, Związek Harcerstwa Polskiego, Powiatowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych, Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Lokalnych Ostoja, Powiatowe Koło Gospodyń Wiejskich, Zespół Obrzędowy Rożanie z Roska, Towarzystwo 7

8 Krzewienia Kultury Fizycznej, Powiatowe Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe oraz wiele osób fizycznych. b). przedstawiciele sektora gospodarczego przedsiębiorcy powiatu Czarnkowsko- Trzcianeckiego, zrzeszeni w Forum Gospodarczym, Bank Spółdzielczy w Czarnkowie, Biuro projektowe Fundusze europejskie, Rejonowy Związek Spółek Wodnych, Wypożyczalnia kajaków, Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe, Pracownia Usług Przyrodniczych, Gospodarstwo Agroturystyczne,,Jędrusiowa Chata. I.3. Charakterystyka członków LGD i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD I.3.1. Lista członków LGD z wyszczególnieniem sektora z którego się wywodzą, prowadzonej działalności i funkcji w LGD Lp. 8 Imię i nazwisko/nazwa członka/przedstawiciel członka Sektor z jakiego pochodzą poszczególn i członkowie Rodzaj prowadzonej działalności przez członków LGD Funkcje jaką pełnią poszczególni członkowie/ Przedstawiciele Liczba członków LGD a) b) c) d) e) f) 1. Powiat Czarnkowsko-Trzcianecki / Przedstawiciel Wiesław Maszewski Starosta Powiatu publiczny Działalność samorządowa Członek Zwyczajny 2. Gmina Trzcianka / Przedstawiciel Iwona Moraczyńska-Leelling 3. Gmina Czarnków / Przedstawiciel Bolesław Chwarścianek 4. Gmina Krzyż Wlkp./ Przedstawiciel Burmistrz Miasta i Gminy 5. Gmina Wieleń / Przedstawiciel Magdalena Sobczak zastępca Burmistrza Wielenia 6. Gmina Lubasz / Przedstawiciel Grażyna Graj 7. Gmina Połajewo / Przedstawiciel Stanisław Pochyluk Wójt Gminy 8. Gmina Drawsko / Przedstawiciel Anna Fręś Zastępca Wójta 9. Elżbieta Rybarczyk/ Działacz Powiatowego Związku Kółek i Organizacji Rolniczych 10. Artur Powchowicz/ Działacz Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej,,Bajka publiczny Działalność samorządowa Sekretarz Zarządu publiczny Działalność samorządowa Członek Zwyczajny publiczny Działalność samorządowa Członek Zwyczajny publiczny Działalność samorządowa Członek Zwyczajny publiczny Działalność samorządowa Członek Zwyczajny publiczny Działalność samorządowa Członek Zwyczajny publiczny Działalność samorządowa Skarbnik Zarządu społeczny Działalność społeczna, Prezes Zarządu społeczny Działalność społeczna, Zastępca Prezesa Zarządu

9 11. Powiatowy Związek LZS / Pavol Antonić 12. Powiatowy Związek Kółek Rolniczych i Organizacji Rolniczych / Janusz Białoskórski 13. Agroturystyka Dwór i Stajnia Dębogóra / Maria Rau-Heina społeczny Działalność sportowa Członek Zarządu społeczny Działalność społeczna Członek Zarządu gospodarczy Działalność agroturystyczna, gospodarstwo rolne Członek Zarządu 14. Tadeusz Wachowiak społeczny Działalność samorządowa, Działacz społeczny Członek Komisji Rewizyjnej 15. Powiatowe Koło Gospodyń Wiejskich / Teresa Matuszczak społeczny Działalność społeczna Członek Komisji Rewizyjnej 16. Towarzystwo Krzewienia Kultury społeczny Działalność sportowa Członek Zwyczajny Fizycznej Bajka / Florian Gielnik 17. Pracownia Usług Przyrodniczych / Wojciech Rybarczyk gospodarczy Działalność gospodarcza, Przewodniczący Rady 18. Stowarzyszenie Przyjaźni społeczny Działalność społeczna Członek Rady Niesłyszącym / Grzegorz Bogacz 19. Stowarzyszenie Serce Dziecka / społeczny Działalność społeczna Członek Rady Maria Pertek 20. OSP Połajewo z siedzibą w społeczny Działalność społeczna Członek Rady Przybychowie / Jan Michałek 21. Przedsiębiorstwo Produkcyjno- gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Rady Handlowo-Usługowe / Witold Dolny 22. Gospodarstwo Agroturystyczne gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Rady Jędrusiowa Chata / Andrzej Wojciechowski 23. Fundacja Gębiczyn społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 24. Maciej Strawa społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 25. Biuro projektowe Fundusze gospodarczy Działalność usługowa Członek Zwyczajny Europejskie / Anna Krysztopolska-Przyłucka 26. Tadeusz Teterus/ Działacz społeczny Działalność samorządowa, Członek Zwyczajny społeczny ZHP 27. Władysław Dymek społeczny Działalność ekonomiczna Członek Zwyczajny 28. Jacek Piechowiak społeczny Działalność rolnicza, Członek Zwyczajny Działalność agroturystyczna 29. Jarosław Cieślik społeczny Działalność Członek Zwyczajny agroturystyczna, Działalność rolnicza 30. Związek Harcerstwa Polskiego / społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Edward Joachimiak 31. Forum Gospodarcze Powiatu gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Czarnkowsko-Trzcianeckiego / Bożena Jasińska 32. Barbara Warnke społeczny Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 33. Remigiusz Malach społeczny Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 34. Kompleks Turystyczny gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Drawa Hotel / Mirosław Wiśniewski 35. Marta Sobieska społeczny Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny 36. Bogdan Tomaszewski społeczny Działalność samorządowa, Działalność społeczna Członek Komisji Rewizyjnej 37. Zespół Obrzędowy Rożanie / społeczny Działalność społeczno- Członek Zwyczajny 9

10 Lucyna Bukowska kulturalna 38. Mariusz Michałek gospodarczy Działalność usługowa Członek Zwyczajny 39. Ochotnicza Straż Pożarna w społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Rosku / Stefan Waśko 40. Henryk Helak społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 41. LZS Sokół / Henryk Kolasiński społeczny Działalność sportowa Członek Zwyczajny 42. LZS Orzeł / Krystian społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Kawczyński 43. Arkadiusz Gorączka społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 44. Stowarzyszenie Rodziców, Dzieci i Osób Niepełnosprawnych / Dorota Ociepa społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 45. Pensjonat January / Janusz gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Piszczoła 46. Stowarzyszenie Bliżej Siebie i społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Natury / Jakub Placha 47. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Kuźnica Czarnkowska, Radosiew i Radolinek / Waldemar Pawłowski 48. Rejonowy Zespół Spółek gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Wodnych / Krzysztof Marcinkowski 49. Miejsko-Gminny Ośrodek społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Kultury w Wieleniu / Alicja Adamczyk 50. Gminny Ośrodek Kultury w społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Połajewie / Małgorzata Hejdysz 51. Gminny Ośrodek Kultury w społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Lubaszu / Andrzej Kopaczewski 52. Zachodniopomorskie społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Towarzystwo Przyrodnicze / Maciej Tracz 53. CREX Usługi przyrodnicze / gospodarczy Działalność gospodarcza, Członek Zwyczajny Marek Maluśkiewicz Działalność usługowa 54. Bank Spółdzielczy / gospodarczy Działalność bankowa Członek Zwyczajny Przedstawiciel Irena Kubiś 55. Maciej Heina gospodarczy Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny 56. Mirosław Jankowski Mechanika gospodarczy Działalność gospodarcza, Członek Zwyczajny pojazdowa, Blacharstwo, Lakiernictwo / Iwona Jankowska Działalność usługowa 57. Małgorzata Jędrych F.H. Rożek / gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Sławomir Grześkowiak 58. Artur Oto społeczny Działalność samorządowa, działalność społeczna Członek Rady 59. Anna Mikołajewska społeczny Działalność samorządowa, Członek Rady działalność społeczna 60. Sylwia Marek społeczny Działalność samorządowa, Członek Rady działalność społeczna 61. Maria Mierzejewska gospodarczy Działalność rolnicza Członek zwyczajny 62. Dorota Mierzwiczak społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 63. Adam Wieczorek społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 64. Magdalena Szrama społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 65. Stowarzyszenie Rozwoju Turystyki Bukówka / Jacek Woźniak społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 10

11 66 Ochotnicza Straż Pożarna w społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Wieleniu/ Martyna Doboczyńska 67 Związek Harcerstwa Polskiego społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Chorągiew Wielkopolska/ Hanna Sotek 68 Adrian Hałuszka społeczny Osoba fizyczna Członek Zwyczajny 69 Tomasz Serafinowski gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 70 Przemysłw Sanocki gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 71 Katarzyna Buchtmann gospodarczy Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny 72 Miejsko Gminny Ośrodek społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Kultury w Krzyżu Wlkp./ Katarzyna Waśko 73 Piotr Kulesza gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 74 Kazimierz Robak gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 75 Mirosław Pachulski gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 77 Joanna Sanocka Pertek gospodarczy Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny 78 Mieczysław Rozpłoch gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 79 Krzysztof Kowal gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 80 Marcin Błedzki gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 81 Adam Błędzki gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 82 Rafał Batura gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 83 Barbara Smug / Gospodarstwo gospodarczy Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny Agroturystyczne,,Nad Stawem 84 Stefan Szczepski gospodarczy Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny 85 Stowarzyszenie Inicjatywa społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Gorajska/ Tomasz Szrama 86 Mariusz Makowski gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 87 Olga Aftarczuk gospodarczy Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny 88 Ośrodek Sportu i gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Rekreacji/Małgorzata Krzeszewska 89 Wodne Ochotnicze Pogotowie społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Ratunkowe Woj. Wielkopolskiego / Pan Piotr Syrotiak 90 Parafia RzymskoKatolicka w społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Lubaszu / Mirosław Wawrzyniak 91 Stowarzyszenie Wspólna Droga/ społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Artur Geremek 92 Lubaskie Towarzystwo społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Kulturalne/ Wiesław Łyczykowski 93 Iwona Wcislek gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 94 Marcin Wahl gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 95 Stowarzyszenie,,Przyszłość dla społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Śmieszkowa"/ Krzysztof Chyży 96 Agata Wahl gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 97 Magdalena Jeżewska gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 98 PTTK Szamotuły / Paweł społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Mordala 99 Robert Piskalski gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 100 Barbara Piskalska gospodarczy Działalność rolnicza Członek Zwyczajny 101 Gastronomia,,Estera" / Estera gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Dymek 102 Stowarzyszenie Rozwoju Wsi społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Rychlik/ Sylwester Flisikowski 103 Katarzyna Jarczyńska gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 11

12 104 Michał Jarczyński gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 105 IPM Spółka gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 106 Stowarzyszenie Przyjazna Wieś / społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Iwona Kitcza 107 Auto Części Auto Handel/ gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Krzysztof Helwich / 108 TELCOM A. T. W./ Agnieszka gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Wysoczańska 109 Łukasz Białoskórski gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 110 Kazimierz Woltmann społeczny Osoba fizyczna Członek Zwyczajny 111 Sławomir Peregrym gospodarczy Działalność agroturystyczna Członek Zwyczajny 112 Alina Zandon społeczny Osoba fizyczna Członek Zwyczajny 113 Joanna Rogowska / Stacja gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Kontroli Pojazdów,,JOANNA" 114 Centrum SDC - właściciel Ewa gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Wesołowska 115 Stowarzyszenie Ludzi społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Kreatywnych,,POKRZYWA" - przedstawiciel Bartosz Sokulski 116 Krzysztof Wojnicki społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny 117 Bambinis Wiesław Natkaniec gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 118 Jarosław Rogowski gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 119 Adam Świderski gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 120 Zakład Fryzjerski / Justyna Hliwa gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 121 Stowarzyszenie,,Nasza Wieś społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Naszym Domem" - przedstawiciel Łucja Magdziesz 122 AGROBUD Zenon Rejmaniak gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 123 Edukacja Lubasz Sp z o. o. Sp. k. gospodarczy Działalność gospodarcza/ Członek Zwyczajny - przedstyawiciel Renata Małecka działalność edukacyjna 124 Karol Hellmann gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 125 Krystyna Łotyszonek społeczny Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 126 Damian Sikora społeczny Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 127 Paulina Sikora społeczny Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 128 Rolnicza Firma Usługowa - gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny przedstawiciel Zbigniew Mazur 129 Firma Usługowa - Sławomir gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny Garstka 130 Karolina Wachowiak społeczny Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 131 Stowarzyszenie Klubu społeczny Działalność społeczna Członek Zwyczajny Jezdzieckiego Leśna Podkowa - Minika Kochanowska 132 Jarosław Kozera społeczny Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 133 Firma ROLPOL - Zdzisław Gospodarcz Działalność gospodarcza/ Członek Zwyczajny Kozera y działalność rolnicza 134 Jerzy Dębski gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 135 Monika Serafinowska gospodarczy Działalność gospodarcza/ działalność rekreacyjna Członek Zwyczajny 12

13 136 Radosław Trafiłowski gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 137 Wioletta Trafiłowska gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 138 Andrzej Przyłucki gospodarczy Działalność gospodarcza/ Członek Zwyczajny działalność rolnicza 139 Mechanika Pojazdowa - gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny przedstawiciel Jacek Sotek 140 ONDRE Daniel Heina gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 141 Józef Kłakowicz gospodarczy Działalność gospodarcza/ Członek Zwyczajny działalność rolnicza 142 Warehouse Sp. z o. o. gospodarczy Działalność gospodarcza/ Członek Zwyczajny przedstawiciel Pan Jarosław Kozera. działalność rolnicza 143 Handel Usługi Janusz Piszczoła przedstawiciel Pani Edyta Kolarska gospodarczy Działalność gospodarcza Członek Zwyczajny 144 Niepubliczny Punkt Przedszkolny EDUCHATKA - przedstawiciel Pani Joanna Juchnowicz gospodarczy Działalność gospodarcza/ działalność edukacyjna Członek Zwyczajny RAZEM: 144 I.3.2. Sposoby rozszerzania lub zmian składu LGD W pozyskiwaniu nowych partnerów Stowarzyszenie prezentuje postawę otwartości i gotowości do pomocy oraz współpracy. Stowarzyszenie ma formułę otwartą na liderów społeczności lokalnej, reprezentujących różne organizacje pozarządowe, rolników, przedsiębiorców i innych osób zainteresowanych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich podejściem,,leader. Osoby fizyczne i prawne zainteresowane uczestnictwem mogą, zgodnie ze statutem, w każdej chwili przystąpić do Stowarzyszenia zgłaszając akces do Zarządu Stowarzyszenia. W miarę realizacji przedsięwzięć i pokazywania społeczności wiejskiej celowości i skuteczności wspólnego działania poprawiać się będzie klimat do szerszej niż dotąd partycypacji partnerów społeczno-gospodarczych i osób fizycznych we wspólnym działaniu. Zarząd będzie zachęcał mieszkańców wsi do poszerzania partnerstwa poprzez wstępowanie do LGD i rozszerzania jego działalności. W sukurs temu przychodzą lokalne kryteria oceny i wyboru operacji, gdzie przyznano punkty za członkostwo w LGD. Sposób rozszerzania i zmian składu LGD określa statut Stowarzyszenia (patrz; rozdział 3 statutu), który przewiduje rozszerzenie, zmiany składu Stowarzyszenia na następujących zasadach. : 1) członków zwyczajnych i wspierających przyjmuje się w drodze uchwały Zarządu, na podstawie pisemnej deklaracji kandydata i uzyskania rekomendacji co najmniej jednego członka Stowarzyszenia ; 13

14 2) członkiem honorowym może zostać osoba fizyczna lub prawna szczególnie zasłużona dla Stowarzyszenia. Członkostwo honorowe nadawane jest na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia. Ponadto Zarząd jest organem wykonawczym Stowarzyszenia (patrz rozdział 6 statutu) i jest odpowiedzialny za bieżące kierowanie działalnością Stowarzyszenia, odpowiada za swą pracę przed Walnym Zgromadzeniem. I.4. Struktura Rady - Organu Decyzyjnego, do której wyłącznej właściwości należy ocena zgodności operacji z LSR i wybór operacji Rada stanowi organ decyzyjny Stowarzyszenia do oceny zgodności operacji z LSR i wyboru operacji w ramach realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju i jest organem Stowarzyszenia Czarnkowsko Trzcianeckiej LGD. Rada w co najmniej 50 % składa się z podmiotów o których mowa w art. 6 ust. 1 lit b i c rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich czyli partnerów gospodarczych i społecznych oraz innych odpowiednich podmiotów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego, oraz podmiotami odpowiedzialnymi za promowanie równości mężczyzn i kobiet - wybieranych i odwoływanych przez Walne Zebranie. Członkami Rady nie mogą być członkowie Zarządu i Komisji Rewizyjnej. Wykluczono też możliwość zatrudnienia Członka Rady w Biurze LGD (Regulamin Organizacyjny Rady - 3). Rada w myśl statutu - składa się z od 9 do 17 osób, w tym Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego. Walne Zgromadzenie zdecydowało, że Rada ma liczyć 9 osób. W skład Rady wchodzą: a). przedstawiciele terytorium wszystkich gmin będących członkami LGD; Poniższa tabela przedstawia skład i strukturę Rady (organu decyzyjnego LGD) Lp. Imię\imiona i nazwisko członka\osoby Nazwa członka, którego przedstawicielem w Radzie LGD jest dana osoba Gmina, którą członek\osoba reprezentująca członka Rady reprezentuje Sektor (publiczny, gospodarczy i społeczny) 1. Anna Mikołajewska Osoba fizyczna Powiat Czarnkowsko- Trzcianecki sektor społeczny 2. Sylwia Marek Osoba fizyczna Gmina Drawsko sektor społeczny 14

15 3. Artur Oto Osoba fizyczna Gmina Krzyż Wlkp. sektor społeczny 4. Wojciech Rybarczyk 5. Witold Dolny 6. Andrzej Wojciechowski 7. Maria Pertek 8. Jan Michałek 9. Grzegorz Bogacz Pracownia Usług Przyrodniczych Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo - Usługowe Gmina Krzyż Wlkp. Gmina Czarnków sektor gospodarczy sektor gospodarczy Gospodarstwo Agroturystyczne Gmina Wieleń sektor gospodarczy Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym,,Serce dziecka Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Stowarzyszenie,,Przyjaźni Niesłyszącym Gmina Lubasz Gmina Połajewo Gmina Trzcianka sektor społeczny sektor społeczny sektor społeczny I.5. Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego. LGD swoje cele statutowe realizować będzie zgodnie ze swoją misją i w sposób jak to opisano w dalszej części LSR, a w szczególności poprzez wdrażanie zgodnie z ustalonymi zasadami - Lokalnej Strategii Rozwoju, w tym: działania promocyjne i informacyjne dotyczące założeń i sposobu realizacji tej strategii; pomoc szkoleniową i doradczą w zakresie przygotowania wniosków o pomoc finansową i realizację projektów\operacji zgodnych ze strategią; przyjmowanie wniosków aplikacyjnych i dokonywanie oceny zgodności z LSR i wyboru projektów\operacji zgodnie z procedurami i lokalnymi kryteriami opisanymi w rozdziale IX; realizowanie własnych projektów (np. projektów współpracy). Lokalna Grupa Działania, mająca formę Stowarzyszenia, dostosowała swoją strukturę do wymagań 15 ustawy z 7 marca 2007 o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, to znaczy posiada w swojej strukturze następujące organy: Walne Zebranie Członków, Zarząd, Radę oraz Komisję Rewizyjną. Funkcjonowanie poszczególnych organów regulują odrębne regulaminy. Regulamin Organizacyjny Rady jest załącznikiem nr 2 do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Pozostałe regulaminy są w aktach LGD. I.5.1. Walne Zgromadzenie (Zebranie) Członków jest najwyższym organem władzy Stowarzyszenia. W szczególności WZCz powołuje (wybiera) i odwołuje spośród swoich członków (zwyczajnych) składy pozostałych organów. Nadto Walne Zebranie Członków 15

16 uchwala Statut i Regulaminy, Lokalną Strategię Rozwoju, plany działania LGD, wysokość składek członkowskich, rozpatruje sprawozdania pozostałych organów LGD z działalności udziela im absolutorium. Nadto decyduje o przystąpieniu LGD do innych organizacji, rozpatruje odwołania członków od decyzji Zarządu w sprawach członkostwa, podejmuje uchwały w sprawie rozwiązania Stowarzyszenia. I.5.2. Zarząd - jest organem wykonawczym Stowarzyszenia, kieruje działalnością Stowarzyszenia i odpowiada za swą pracę przed Walnym Zgromadzeniem. Zarząd jest właściwy we wszystkich sprawach Stowarzyszenia, nie zastrzeżonych statutowo na rzecz innych organów. Do zakresu działania Zarządu należy w szczególności: 1) reprezentowanie interesów Stowarzyszenia na zewnątrz; 2) kierowanie bieżącą pracą Stowarzyszenia i Biura LGD, przy czym dyspozycje kierownikowi\dyrektorowi Biura wydaje Prezes lub upoważniony przez niego członek Zarządu; 3) współdziałanie z organami administracji rządowej i samorządowej, podmiotami gospodarczymi, organizacjami społecznymi oraz innymi instytucjami w sprawach dotyczących działalności statutowej; 4) składanie sprawozdań z działalności Zarządu na Walnym Zgromadzeniu; 5) zwoływanie, przygotowywanie uchwał i wniosków na WZCz i ich realizowanie; 6) podejmowanie decyzji w sprawach majątkowych Stowarzyszenia z zastrzeżeniem uprawnień Walnego Zgromadzenia; 7) przyjmowanie nowych członków zwyczajnych i wspierających Stowarzyszenia; 8) opracowanie LSR; 9) przygotowywanie projektów do realizacji, które zostaną objęte wnioskami o dofinansowanie; 10) organizowanie szkoleń, kursów, doradztwa, itp.; 11) wnioskowanie o nadanie odznak i nagród; 12) zatrudnianie i zwalnianie dyrektora Biura Stowarzyszenia oraz innych pracowników tego Biura; 13) wnioskowanie do Walnego Zgromadzenia o wybór członków Rady. Zarząd składa się z 5 do 7 członków, w tym: Prezesa, Wiceprezesa, Sekretarza, Skarbnika oraz Członków Zarządu. Wiceprezes zastępuje Prezesa pod jego nieobecność. 16

17 Liczbę członków Zarządu ustala każdorazowo Walne Zgromadzenie. Obecnie, zgodnie z decyzją WZCz jest ich siedmiu. Zarząd może uzupełnić swój skład o nowych członków na miejsce członków ustępujących w liczbie nie przekraczającej 1/3 składu Zarządu pochodzącego z wyboru. Posiedzenia Zarządu odbywają się w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Organizację i tryb pracy Zarządu określa regulamin uchwalony przez Walne Zgromadzenie. I.5.3. Organ kontrolny Komisja Rewizyjna Komisja Rewizyjna składa się z 3 do 5 osób w tym: z przewodniczącego, sekretarza i członków. Liczbę członków Komisji Rewizyjnej ustala każdorazowo Walne Zgromadzenie. Obecnie jest trzech. Postanowienia 21 ust. 4 Statutu Stowarzyszenia w zakresie kooptacji stosuje się odpowiednio. Do kompetencji Komisji Rewizyjnej należy: 1) badanie i analizowanie przynajmniej raz w roku całokształtu działalności Stowarzyszenia, przede wszystkim jego gospodarki finansowej pod względem legalności, celowości, gospodarności i prawidłowości wydatków oraz płacenia składek; 2) kontrola pracy Zarządu i Rady; 3) występowanie z wnioskiem o zwołanie Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia; 4) dokonywanie wyboru podmiotu mającego zbadać sprawozdanie finansowe Stowarzyszenia zgodnie z przepisami o rachunkowości; 5) wydawanie zaleceń pokontrolnych oraz określenie sposobów i terminów usunięcia nieprawidłowości; 6) składanie Walnemu Zgromadzeniu sprawozdań ze swej działalności; 7) wnioskowanie corocznie o udzielenie lub nie udzielenie absolutorium Zarządowi. Szczegółowy zakres, zasady i tryb postępowania Komisji Rewizyjnej określa regulamin Komisji Rewizyjnej uchwalony przez Walne Zgromadzenie. I.5.4. Organ decyzyjny Rada ds. wyboru projektów Rada jest organem, wybieranym na wniosek Zarządu przez Walne Zgromadzenie spośród członków Lokalnej Grupy Działania, obecnych na Walnym Zgromadzeniu. Do wyłącznej kompetencji Rady należy ocena i wybór operacji (projektów), które 17

18 mają być realizowane w ramach opracowanej przez LGD Lokalnej Strategii Rozwoju. Rada składa się z 9-17 członków wybieranych przez Walne Zgromadzenie, na wniosek Zarządu i konstytuuje się na najbliższym posiedzeniu Rady. WZCz ustaliło 9 osobowy skład Rady. Spośród członków Rady, przez Walne Zgromadzenie wybierany jest Przewodniczący Rady, który współpracuje z Zarządem oraz Biurem LGD. Co najmniej 50% członków Rady stanowią podmioty sektora społecznego lub gospodarczego bądź ich przedstawiciele. Członek Rady zgodnie z 27 ust. 6 Statutu - nie może jednocześnie pełnić funkcji członka Komisji Rewizyjnej i Zarządu. Nie może on też być pracownikiem Biura LGD, co wynika z postanowień 3 Regulaminu organizacyjnego Rady. A. Organizacja pracy Rady 1. Pracę Rady organizuje Przewodniczący Rady; 2. Członkowie Rady mają obowiązek uczestniczenia w posiedzeniach Rady; 3. W razie niemożności wzięcia udziału w posiedzeniu Rady, członek Rady zawiadamia o tym przed terminem posiedzenia Przewodniczącego Rady; 4. Posiedzenia Rady zwoływane są przez Przewodniczącego Rady odpowiednio do potrzeb wynikających z naboru wniosków przez LGD; 5. Prawomocność posiedzenia i podejmowanych przez Radę decyzji wymaga obecności co najmniej 50 % składu; ( członków Rady reprezentujących sektor społeczny i gospodarczy ) 6. Wynik głosowania w sprawie uznania operacji za zgodną z LSR jest pozytywny, jeśli na daną operacje oddano bezwzględną większość głosów obecnych na posiedzeniu członków Rady uprawnionych do głosowania; 7. Rada wybierana jest na okres 4 lat, kadencyjność Rady pokrywa się z kadencyjnością Zarządu i Komisji Rewizyjnej; 8. Szczegółowe zasady funkcjonowania Rady określa Regulamin Organizacyjny Rady, zatwierdzany przez Walne Zgromadzenie. 9. Podczas głosowania nad każdym wnioskiem partnerzy gospodarczy i społeczni muszą dysponować co najmniej 50% głosów. Zważywszy na szczególne znaczenie w działalności LGD procedur i lokalnych kryteriów oceny i wyboru operacji oraz rolę dokumentów w procesie oceny zgodności operacji z LSR i wyboru tych operacji do pomocy finansowej, a także zmian lokalnych kryteriów w rozdziale IX (podrozdz. IX.6) opisano podział zadań poszczególnych organów 18

19 LGD w tym zakresie pamiętając o wyłącznej właściwości Rady w procesie oceny i wyboru operacji. Zgłoszono też do LSR stosowne wzory dokumentów. B. Zasady powoływania członków organu decyzyjnego LGD - uregulowane zapisami statutowymi. Rada ds. oceny i wyboru operacji - Organ Decyzyjny jest organem, wybieranym na wniosek Zarządu przez Walne Zgromadzenie spośród członków Lokalnej Grupy Działania, obecnych na Walnym Zgromadzeniu jak jest zapisane w Statucie, ( patrz 16 i 27) spośród przedstawicieli trzech sektorów. Do wyłącznej kompetencji Rady należy ocena i wybór operacji (projektów), które mają być realizowane w ramach opracowanej przez LGD Lokalnej Strategii Rozwoju. Rada zgodnie z decyzją WZCz składa się z 9 członków. Przez Walne Zgromadzenie wybierany jest też Przewodniczący Rady, który współpracuje z Zarządem oraz Biurem LGD. Zarząd przed zgłoszeniem do WZCz wniosku o wybór członków Rady zwraca się do przedstawicieli poszczególnych sektorów w Stowarzyszeniu, o wskazanie kandydatów do Rady, reprezentujących te sektory. Dokumentami potwierdzającymi przedstawicielstwo w Radzie są: 1) w przypadku j.s.t. uchwały rad gmin\powiatu; 2) w przypadku sektora społecznego: a). Oświadczenie o zamieszkaniu, zameldowaniu albo działaniu na obszarze objętym LSR, jeśli jest to osoba fizyczna; b). Podpisy członków organizacji nie posiadającej statutu i osobowości prawnej rekomendującej daną osobę; c). Uchwała j.s.t., jeśli dotyczy to osoby wskazanej przez jednostkę nie posiadającą osobowości prawnej, dla której organem prowadzącym jest j.s.t.; d). Zgodnie ze statutem danej jednostki, jeśli przedstawiciel wywodzi się z innej organizacji albo instytucji. 3) W przypadku przedsiębiorców odpis z KRS lub zaświadczenie z Ewidencji Działalności Gospodarczej, w którym wskazano osoby uprawnione do reprezentacji. 19

20 C. Zasady odwoływania poszczególnych członków organu decyzyjnego LGD, są uregulowane zapisami statutowymi (patrz 16 ust. 1 pkt. 8 statutu ). Kompetencja w tej sprawie przysługuje WZCz a wniosek w tej sprawie składa Zarząd. D. Opis procedur funkcjonowania organu decyzyjnego LGD zawarty jest w Statucie Stowarzyszenia ( patrz: rozdział 8 Statutu, Rada Stowarzyszenia ) oraz w Regulaminie Organizacyjnym Rady obydwa dokumenty są załącznikiem do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Pracę Rady organizuje Przewodniczący Rady. Członkowie Rady mają obowiązek uczestniczenia w posiedzeniach Rady. W razie niemożności wzięcia udziału w posiedzeniu Rady, członek Rady zawiadamia o tym przed terminem posiedzenia Przewodniczącego Rady. Posiedzenia Rady zwoływane są przez Przewodniczącego Rady odpowiednio do potrzeb wynikających z naboru wniosków przez LGD. Prawomocność posiedzenia i podejmowanych przez Radę decyzji wymaga obecności co najmniej 50 % składu. Podczas głosowania nad każdym wnioskiem partnerzy gospodarczy i społeczni muszą dysponować co najmniej 50% głosów. Wynik głosowania w sprawie uznania operacji za zgodną z LSR jest pozytywny, jeśli na daną operacje oddano bezwzględną większość ważnych głosów obecnych na posiedzeniu członków Rady, a do pomocy finansowej kwalifikowane są operacje, które wg lokalnych kryteriów wyboru uzyskały najwyższą ilość punktów. Szczegółowe zasady funkcjonowania Rady określa Regulamin Organizacyjny Rady, zatwierdzony przez Walne Zgromadzenie, stanowiący załącznik do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. E. Procedury wyłączenia członka organu decyzyjnego od udziału w dokonywaniu wyboru operacji w razie zaistnienia okoliczności, które mogą wywołać wątpliwość, co do jego bezstronności, w szczególności w przypadku gdy wniosek dotyczy członka Rady lub podmiotu, który reprezentuje. Szczegółowo regulują to zapisy zawarte w Regulaminie Rady LGD (patrz: Rozdział VI Głosowanie 22) który mówi: Członek Rady jest wyłączany z głosowania nad wnioskiem zgłaszanym przez siebie lub osoby z nim powiązane. Procedura wyłączania członka Rady jest następująca: Przed przystąpieniem do głosowania dotyczącego oceny zgodności operacji z LSR i jej wyboru zgodnie z lokalnymi kryteriami, Przewodniczący Rady udostępnia członkom Rady listę z oświadczeniem- pod odpowiedzialnością karną, że podpisujący się na liście nie jest wnioskodawcą, ani nie jest powiązany w jakikolwiek sposób z wnioskodawcami wniosków rozpatrywanych na posiedzeniu. Jeśli jest wnioskodawcą lub jest powiązany z którymś wnioskodawców 20

21 dopisuje w oświadczeniu:,,z wyjątkiem wnioskodawcy wniosku nr. Osoby, powiązane są wyłączane z głosowania nad wnioskiem, którego to powiązanie dotyczy. Fakt ten odnotowuje się w protokole z posiedzenia Rady, gdzie wpisuje się nazwisko i imię osoby wyłączanej i wnioskodawcy powiązanego z wyłączanym. Lista z oświadczeniami w załączniku do LSR. W przypadku, gdy są przesłanki wskazujące na wątpliwości, co do powiązań członka Rady z wnioskodawcą, wątpliwości te rozstrzyga w głosowaniu Rada zwykłą większością głosów. Przy obliczaniu ilości głosów i punktów, osoby wyłączone z głosowania nad wnioskiem członka Rady lub osoby fizycznej, bądź prawnej z nim powiązanej nie są brane pod uwagę. W przypadku rozpatrywania wniosku gminy wyłączane są osoby reprezentujące jednostkę samorządu (wójt lub inna osoba reprezentująca tą jednostkę). Nie dotyczy to osoby reprezentującej terytorium gminy. Wyżej wymienione procedury odnoszą się również do przypadku rozpatrywania odwołań od rozstrzygnięć Rady. O spełnieniu kryteriów mówiących o tym, że żaden z członków Rady organu decyzyjnego nie jest zatrudniony w Biurze LGD mówi zapis Regulaminu Organizacyjnego Rady w 3 ust. 2.,,Członek Rady nie może jednocześnie pełnić funkcji członka Komisji Rewizyjnej i Zarządu oraz nie może być pracownikiem Biura LGD. Zakaz łączenia funkcji w organie decyzyjnym z funkcją w zarządzie lub organie kontroli jest także uwzględniony w Statucie Stowarzyszenia ( patrz : Statut, Rozdział 8 Rada Stowarzyszenia 27 pkt 6). I.5.5 Opis stanowisk precyzujący podział obowiązków i zakres odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach oraz procedura naboru pracownika: Opis stanowisk i procedury naboru pracowników są załącznikiem nr 5 i 6 do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Tu scharakteryzujemy je pokrótce. Przewiduje się od dwóch do czterech pełnoetatowych pracowników biura LGD 1) dyrektor\ kierownik Biura 1 osoba. Wymagane kwalifikacje: wykształcenie wyższe i stosowna praktyka; 2) asystent dyrektora\kierownika Biura - 2. Obsługa\ księgowa, prawna i inna specjalistyczna zlecana będzie wykonawcom zewnętrznym. Etatowy Członek Zarządu zostanie wskazany właściwą uchwałą Zarządu. Dyrektor Biura będzie odpowiedzialny za całokształt pracy Biura, w tym także za: 21

22 planowanie działalności Biura, w szczególności przygotowanie rocznych planów pracy i budżetu; kierowanie pracą Biura w celu realizacji założonych zadań i planów. inicjowanie zadań realizowanych przez Biuro Stowarzyszenia w ramach wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju oraz w ramach innych programów, których beneficjentem będzie Stowarzyszenie; wykonywanie zadań wynikających z procedury naboru i oceny wniosków o pomoc; przygotowywanie analiz i wniosków dotyczących wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju; zlecanie zadań wykonawcom zewnętrznym i nadzór nad realizacją tych zadań; składanie sprawozdań z działalności biura i stanu realizacji zadań; współpraca z Zarządem, Radą ds. wyboru projektów oraz wykonywanie poleceń Prezesa Zarządu; wdrażania LSR w tym wykonywanie zadań wynikających z procedury naboru i oceny wniosków o pomoc, doradztwo w przygotowaniu wniosków aplikacyjnych itp.; przygotowywanie i realizowanie projektów współpracy; przygotowywanie wniosków o pomoc na funkcjonowanie LGD i wniosków o płatność. Asystent będzie odpowiedzialny w szczególności za: pełną obsługę sekretarską Biura, posiedzeń organów LGD; sporządzanie, przechowywanie i archiwizowanie dokumentów; wykonywanie zadań związanych z animowaniem społeczności lokalnej; doradztwo w zakresie przygotowywania wniosków o pomoc; wykonywanie zadań wynikających z realizacji innych niż PROW programów, których beneficjentem będzie LGD; wykonywanie innych zadań zleconych przez kierownika Biura. Etatowy członek Zarządu odpowiedzialny będzie w szczególności za: bieżący nadzór nad funkcjonowaniem Biura, kontakty z Urzędem Marszałkowskim i innymi organami administracji publicznej, kontakty z innymi instytucjami, organizacjami i osobami, w szczególności działającymi w obszarze tematycznym związanym z funkcjonowaniem LGD, planowanie i prowadzenie działań związanych z promocją działalności LGD Nabór pracowników będzie dokonywany w trybie konkursowym zgodnie z załączoną do wniosku o wybór LGD procedurą. Etatowy Członek Zarządu zostanie wskazany właściwą uchwałą Zarządu. 22

23 W przypadku realizacji przez pracowników Biura LGD (zarówno Dyrektora jak i asystentów) innych niż PROW programów, których beneficjentem będzie LGD ich wynagrodzenie będzie proporcjonalnie wypłacane z poszczególnych źródeł finansowania. I.5.6. Opis warunków technicznych i lokalowych biura LGD Umowa dzierżawy na pomieszczenia biurowe z dnia 24 listopada 2009 roku pomiędzy Powiatem Czarnkowsko Trzcianeckim oraz Czarnkowsko Trzcianecką Lokalną Grupą Działania określa w szczegółach warunki lokalowe stowarzyszenia. Przedmiotem umowy są pomieszczenia biurowe o łącznej powierzchni 53,36 m², znajdujące się na poddaszu użytkowym w budynku administracyjnym, położonym w Czarnkowie przy ul. Kościuszki 88. Stowarzyszenie ma również dostęp do Sali konferencyjnej, w której organizowane są spotkania oraz szkolenia dla beneficjentów. Ponadto w ramach wynajmu zapewniono dostęp do korytarzy, toalet oraz magazynku. Dwa wynajmowane pomieszczenia pozwalają na sprawne funkcjonowanie stowarzyszenia oraz obsługę beneficjentów. Schemat obrazujący strukturę organizacyjną Czarnkowsko Trzcianeckiej LGD WALNE ZEBRANIE CZŁONKÓW 54 RADA LGD ( organ decyzyjny) 9 członków ZARZĄD (organ wykonawczy) 7 osobowy KOMISJA REWIZYJNA (kontrolna) 3 osoby BIURO 3 osoby + 1 etatowy członek zarz du 23

24 I.6. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego Dokumenty potwierdzające wiedze i doświadczenie członków Rady są załącznikami do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Rada ds. oceny i wyboru operacji tzn. Organ decyzyjny Czarnkowsko Trzcianeckiej Lokalnej Grupy Działania to reprezentacja osób i środowisk zaangażowanych w realizację różnych projektów i działań mających na celu rozwój obszarów wiejskich takich jak,,budowa sieci kanalizacyjnej dla wsi Śmieszkowo,,,Modernizacja sali wiejskiej w Gębicach,,,Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w miejscowości Antoniewo. Ponad 50% członków reprezentuje sektor społeczno-gospodarczy. Członkowie Rady mają doświadczenie w pracy na rzecz społeczności lokalnej i rozwoju obszarów wiejskich, jak i udziału w różnego typu projektach i programach lokalnych, regionalnych i krajowych, a połowa z nich także w projektach finansowanych ze środków UE. Większość członków Rady ma doświadczenie w zarządzaniu środkami publicznymi lub brała czynny udział w pracach rożnego typu komitetach, komisjach i ciałach decyzyjnych rożnych organizacji i instytucji. Radę stanowi grupa osób o wysokich kwalifikacjach i doświadczeniu w wielu dziedzinach, takich jak: prowadzenie działalności gospodarczej, agroturystyki, organizacja imprez i festynów, działalność kulturalno-oświatowa, promocja produktu lokalnego, zarządzanie projektami, zarządzanie instytucją publiczną itp. Do ciała decyzyjnego wybrano zarówno dobrych organizatorów, jak i osoby mające doświadczenie w podejmowaniu decyzji czy kontroli finansowej. Wszyscy członkowie Rady zgodzili się kandydować i zostali wybrani przez Walne Zgromadzenie (Zebranie) Członków Stowarzyszenia Czarnkowsko Trzcianeckiej LGD. Połowa członków Rady ma ukończone rożnego typu szkolenia i kursy z zakresu rozwoju obszarów wiejskich, znajomości PROW np.,,dostosowanie Lokalnej Strategii rozwoju do wymagań określonych w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich , która zakłada realizację przedsięwzięć i projektów angażujących sektor publiczny, gospodarczy i społeczny,,,program Rozwoju Obszarów Wiejskich itp. Rada w większości posiada również udokumentowaną wiedzę z zakresu rozwoju obszarów wiejskich np. szkolenia,,współpraca się wszystkim opłaca,,,pozyskiwanie Zewnętrznych Źródeł Finansowania Projektów Informatycznych dla Samorządów Lokalnych oraz,,realizacja Projektów infrastrukturalnych w gminach wiejskich. 9 członków Rady jest od co najmniej 3 lat zameldowanych na pobyt stały na obszarze objętym LSR. Jedna osoba będąca członkiem Rady posiada udokumentowaną znajomość języka angielskiego stopniu umożliwiającym swobodne porozumiewanie się. 24

25 I.7. Doświadczenie członków LGD w realizacji operacji LGD posiada doświadczenie, które zdobyła podczas realizacji projektu dotyczącego obszarów wiejskich powiatu czarnkowsko trzcianeckiego. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich to jedno z głównych działań jakie Czarnkowsko-Trzcianecka Lokalna Grupa Działania realizowała w ramach II schematu Pilotażowego Programu Leader +. Tematem projektu był Rozwój turystyki i innych form aktywności zawodowej dla wykorzystania potencjału przyrodniczo-kulturowego i poprawy jakości życia na obszarach wiejskich powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. Wśród licznych działań promocyjnych, informacyjnych, doradczych oraz szkoleniowych LGD aktywnie promowała cele Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW) oraz idee programu LEADER+ poprzez współorganizację różnych spotkań, wystaw, imprez folklorystycznych, turystycznych i kulturalnych, upowszechniając tym samym wartości kulturowe oraz tradycje wsi. Rozwój turystyki z możliwie najlepszym wykorzystaniem potencjału przyrodniczego, kulturowego obszaru oraz stworzenie lepszych warunków bytu i rozwoju różnych form przedsiębiorczości na wsi dla poprawy jakości życia to główne kierunki na które LGD przy realizacji tego projektu kładło nacisk. Wszystkie działania i założenia projektu oparte były o metodę partnerską. Założenia ZSROW realizowane były poprzez: promocje i informacje dotyczące założeń i sposobu realizacji strategii rozwoju obszarów wiejskich; pomoc szkoleniową i doradczą w zakresie przygotowania i realizacji projektów dotyczących strategii rozwoju obszarów wiejskich; przygotowanie i opracowanie analiz, dokumentacji związanej ze szczegółowym planowaniem inwestycji oraz kreowaniem nowych produktów zgodnie z założeniami i priorytetami zapisanymi w Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich. Wymienione działania były tematami, które połączyły różne środowiska w trakcie realizacji projektu i pozwoliły lepiej poznać potrzeby obszarów wiejskich. Rozwój turystyki, infrastruktury technicznej, ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego oraz rozwijanie przedsiębiorczości spowodowało ożywienie społeczno-gospodarcze obszarów wiejskich oraz integrację społeczności. Doświadczenie i wiedza, którą Zarząd i Członkowie LGD zdobyli podczas realizacji tego projektu umożliwi im w przyszłości efektywne wdrażanie celów i przedsięwzięć zapisanych w LSR, a pozyskane przez Stowarzyszenie wsparcie finansowe w 25

26 okresie budżetowym UE umożliwi kontynuowanie rozpoczętych wtedy prac na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz uaktywnienie na tym polu lokalnych beneficjentów. Ponadto LGD w roku 2008 wnioskowała o środki finansowe z innych źródeł. Złożyła w tym czasie: siedem ofert na realizację zadań z zakresu kultury. Z czego 2 zostały pozytywnie rozpatrzone: "XIV Wielkopolski Konkurs Sygnalistów Myśliwskich - Goraj - Zamek 2008", "XII Wielkopolskie Spotkania Budowniczych Dud i Kozłów Połajewo Czarnków - Poznań". Zrealizowano pierwszy projekt. Drugi z uwagi na miejsce poza obszarem LGD nie została przez nas realizowana. wniosek do Ministerstwa Sportu i Turystyki na realizację zadania publicznego pod nazwą Nasze Rodzinne Euro Cykl imprez sportowych z elementami profilaktyki, realizowany na terenach wiejskich powiatu Czarnkowsko - Trzcianeckiego. Wysokość wnioskowanej dotacji to zł. - nie otrzymaliśmy środków. W marcu 2008 r. wniosek o pozyskanie środków z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego (Komponent III Funduszu dla Organizacji Pozarządowych Równe szanse i integracja społeczna ) dla projektu pod nazwą : "Sport naszą szansą na sukces". Projekt wspomagający aktywność organizacji pozarządowych powiatu Czarnkowsko Trzcianeckiego- również bez rezultatu. Doświadczenie członków LGD Członkowie LGD są przedstawicielami sektora społecznego, publicznego i gospodarczego. Środowisk biznesowych, agroturystycznych, turystycznych i osób bezpośrednio związanych z tą branżą. Członkami LGD są również samorządy lokalne, które realizowały projekty i działania budowlano - inwestycyjne, modernizacyjne, a także działania miękkie finansowane z różnych źródeł i programów m. in.: ZPORR, EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU WSI, PHARE, SAPARD, SPO Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego, Komisja Europejska, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Gmina Czarnków wykonała sześć projektów w ramach SPO Odnowa Wsi, które dotyczyły rozbudowy i modernizacji sal wiejskich i świetlic na terenie gmin, budowy obiektu sportowo-rekreacyjnego oraz budowy ścieżki dydaktycznej 26

27 dla turystyki pieszej i rowerowej. Zakres zdobytych doświadczeń podczas ubiegania się o środki i realizacja tamtych projektów skupia się wokół tematów, które łączą różne środowiska. Są nimi: rozwój turystyki, infrastruktura techniczna, ochrona środowiska i dziedzictwa kulturowego, rozwijanie przedsiębiorczości itp. Doświadczenie i wiedza, którą członkowie LGD zdobyli podczas realizacji w/w projektów umożliwi efektywne wdrażanie celów i przedsięwzięć LSR oraz pojedynczych operacji. Tabela precyzująca doświadczenia członków jest załącznikiem nr 17 do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. II. OPIS OBSZARU OBJĘTEGO LSR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚĆI II.1. Zasięg terytorialny wykaz gmin wchodzących w skład LGD oraz uwarunkowania przestrzenne i geograficzne Obszar objęty Lokalną Strategią Rozwoju (LSR) obejmuje powiat Czarnkowsko-Trzcianecki (z wyłączeniem gminy miejskiej Czarnków), położony w północnej części województwa wielkopolskiego. Zachodnia granica stanowi równocześnie granicę z województwem lubuskim. Na północy obszar graniczy z województwem zachodniopomorskim. Na wschodzie z powiatami: pilskim, chodzieskim i obornickim, a na południu z powiatami: szamotulskim i międzychodzkim. Obszar działania LGD, objęty LSR, składa się z 7 gmin, które są członkami LGD i nie są członkami innych LGD, ubiegających się o wybór do realizacji LSR. Trzy z nich mają status miejsko-wiejskich (Trzcianka kod: , Krzyż Wlkp oraz Wieleń ), a cztery pozostałe - status gmin wiejskich ( Czarnków , Drawsko , Lubasz , Połajewo ). Całkowita powierzchnia obszaru objętego LSR wynosi 1798,5 km 2, i zamieszkiwana jest przez osób. 27

28 Ukształtowanie powierzchni jest typowe dla krajobrazu polodowcowego: moreny czołowe, denne, pola zandrowe, ozy, jeziora. W rejonie Czarnkowa występują pagórkowate pasma moreny czołowej. Falisty krajobraz moreny dennej spotkać można w rejonie Trzcianki i Połajewa. Większe pola zandrowe zbudowane z piasków zalegają na południe od Czarnkowa i koło Trzcianki, a także w okolicach rzeki Drawy i Płocicznej. Swoistą odrębnością krajobrazową a jednocześnie kluczową cechą, która definiuje obszar, jest płaska Dolina Noteci. Pokryta łąkami, poprzecinana starorzeczami i kanałami, obramowana wysokimi wzgórzami krawędzi, jest częścią pradoliny Toruńsko- Eberswaldzkiej, terenem o nieprzeciętnych walorach krajobrazowych. Występuje wyraźna różnica krajobrazowa między zatorfionymi częściami dna doliny zajętymi przez łąki, a jej wyższymi terenami piaszczystymi z polami wydmowymi, porośniętymi borami. Tak, więc budowa geologiczna obszaru jest urozmaicona. Obszar objęty LSR to miejsce przecięcia się ważnych szlaków komunikacyjnych na osi z południa na północ, od Poznania do Bałtyku (droga nr 178) oraz na osi z zachodu na wschód - trasa komunikacyjna Kostrzyn n/odrą Gorzów Wlkp. Piła (droga nr 181). Ponadto na terenie objętym LSR krzyżują się ważne tranzytowe linie kolejowe, które przebiegają przez Krzyż Wlkp. Trzciankę w kierunku Piły oraz bardziej uczęszczana linia z Poznania do Szczecina. Główną rzeką obszaru jest Noteć, na której znajdują się trzy mosty w Czarnkowie, Drawsku i Wieleniu, i działają dwie przeprawy promowe (we wsiach Ciszkowo i Walkowice). Można powiedzieć, że rzeka Noteć przecina dokładnie na połowę opisywany obszar, zapewniając jego komunikację poprzez mosty i promy, i stanowi wraz z Doliną jego główną cechę przestrzennogeograficzną. Powiat Czarnkowsko-Trzcianecki, stanowiący obszar objęty LSR - mapa poglądowa 28

29 II.2. Uwarunkowania przyrodnicze i środowiskowe Obszar objęty LSR jest wyjątkowo urozmaicony i bogaty w walory przyrodniczo-środowiskowe i krajobrazowe. Ponad połowę powierzchni zajmują lasy. Lesistość wynosi 51,4% przy ogólnej lesistości dla kraju około 29% i województwa - 25,7%. Rozległe kompleksy leśne są ostoją dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Bez wątpienia lokalnym skarbem są bory zasobne w dziką zwierzynę. Można spotkać tu jelenie, dziki, sarny, lisy, kuny, jenoty. Jest też kilkadziesiąt jezior, kilka rzek, mnóstwo strumyków, są wreszcie malownicze wzgórza, doliny wąwozy, jary. Słowem, wszystko to, co natura może dać człowiekowi. Jeziorność obszaru wynosi 0,62% i jest niższa od przeciętnej krajowej. Wyższa jest w gminach: Krzyż Wlkp. 1,20%, Lubasz 0,85%, Wieleń 0,84% i Trzcianka 0,79%. Jeziora kwalifikujące się do rekreacyjnego wykorzystania to: Piast i Moczydło, w gm. Drawsko, Królewskie i Raczek w gm. Krzyż Wlkp., Wielkie i Kruteckie - gm. Lubasz, Leśne, Miejskie i Smolarskie w gm. Trzcianka oraz Duże, Białe i Górne - gm. Wieleń. Przez obszar prowadzą ciekawe szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe oraz szlaki wodne i konne. O wyjątkowej urodzie regionu decydują Puszcza Notecka, Drawieński Park Narodowy i Dolina Noteci. Puszcza Notecka zajmuje pagórkowate tereny południowej części obszaru objętego LSR. W drzewostanie dominują zwarte bory sosnowe, porastające tereny ubogich, piaszczystych wydm, a na siedliskach żyźniejszych występują bory mieszane z drzewostanem wielogatunkowym. Puszcza jest największym i najbogatszym w faunę i florę kompleksem leśnym Wielkopolski. Obszar leśny Puszczy Noteckiej jest wytypowany do sieci ekologicznej Natura 2000, pod nazwą Puszcza Notecka (kod PL ). Obszar ten należący do największych w centralnej i północnej Polsce, stanowi ostoję zagrożonych i rzadkich gatunków ssaków i ptaków (jedyna ostoja wilka w zachodniej Polsce). W gminie Krzyż Wlkp. znajduje się Drawieński Park Narodowy, zajmując jedynie jej niewielką, południową część o powierzchni ok. 377,8ha (2,16 % powierzchni gminy) oraz 1523,5ha otuliny. Piękny krajobraz parku ukształtował wędrujący lodowiec i jego roztopowe wody lat temu. Wody wypływające spod lodowca wyrzeźbiły koryta rzek Drawy i Płocicznej. Korzystając z tak szczególnego daru natury rozwinęła się tutaj turystyka kajakowa Szlak kajakowy Drawy należy do najpiękniejszych w Polsce. Nurt rzeki jest bardzo zróżnicowany, miejscami nizinny, spokojny, a miejscami bystry i trudny, stawiający kajakarzom wysokie wymagania. Rzeka Drawa znana była turystom już przed II wojną światową. Kilkakrotnie przepłynął ją papież Jan Paweł II. Dlatego odbywają się tu, co roku spływy kajakowe "Śladami papieża". Rzeka ma długość 199kilometrów, a jej głębokość waha się od kilku centymetrów do 2 metrów. Pod względem czystości wody zalicza się do I i II klasy. 29

30 Druga rzeka - Płociczna ze względu na to, że ma rangę rezerwatu jest wyłączona spod ruchu turystycznego. Warto nadmienić, że w obu rzekach odbywa swe tarło troć wędrowna, zadomowił się też pstrąg potokowy, brzana, certa. Dolina Noteci jest naturalnie wyrzeźbionym przez wody topniejącego lodowca obniżeniem terenu o szerokości 3 do 6km, którego środkiem płynie rzeka Noteć, zasilana wodami wielu dopływów. Kiedyś było to pasmo rozlewisk, bagien i trzęsawisk. Poczynając od średniowiecza, stopniowo, obszar ten przekształcano w rozległe łąki i pastwiska. Zmiany w ekonomice rolnictwa i ochrony środowiska po 1989 roku spowodowały, że tereny te powracają do dawnego wyglądu. Zwiększa się obszar zakrzaczeń i zadrzewień, odtwarzają się pierwotne stosunki wodne. Dolina Noteci jest wytypowana do europejskiej sieci ekologicznej Natura Wejdą tu dwa obszary: Nadnoteckie Łęgi (Czarnków, Trzcianka, Wieleń) o powierzchni 16617,8ha oraz Dolina Noteci (gminy jak wyżej i inne spoza LSR) o powierzchni 47658ha. Mają tu legowiska rzadkie, objęte ochroną ptaki. Częścią doliny jest też Szwajcaria Czarnkowska, obszar zaliczany do najładniejszych w Wielkopolsce, którego stolicą, jak sama nazwa wskazuje, jest miasto Czarnków. Na odcinku kilkunastu kilometrów krawędź doliny jest stroma, co przysparza wiele malowniczych widoków. Występują tu głębokie jary, jest mnóstwo wijących się ścieżek i wąwozów. Obszary prawnie chronione zajmują 44,2% powierzchni objętej LSR. Są to: a) Drawieński Park Narodowy (tylko część powierzchni Parku położona jest w granicach województwa wielkopolskiego i znajduje się ona na terenie gminy Krzyż Wlkp.) b) Rezerwaty przyrody: faunistyczny Czapliniec Kuźnicki (gm. Czarnków) i torfowiskowe Źródliska Flinty (na pograniczu gm. Czarnków i Budzyń w powiecie chodzieskim) oraz Wilcze Błoto (gm. Wieleń). c) Obszary chronionego krajobrazu to Puszcza nad Drawą (gm. Trzcianka, Wieleń i Krzyż Wlkp.), Puszcza Notecka (gm. Drawsko, Wieleń, Czarnków, Lubasz, Połajewo) oraz Dolina Noteci ( gm. Wieleń, Trzcianka, Czarnków, Lubasz); d) OBSZARY Natura W Dolinie Noteci występują duże obszary o ogromnych wartościach przyrodniczo-krajobrazowych nie objęte dotychczas formami ochrony przyrody (gm. Wieleń, Drawsko, Krzyż Wlkp.). Do obszarów prawnie chronionych na terenie gm. Wieleń należy zaliczyć węzłowe obszary przyrodnicze doliny rzeki Noteci i Gulczanki - biocentra o znaczeniu międzynarodowym. Usytuowanie obszarów prawnie chronionych ilustruje mapa - załącznik nr 1. Obszary objęte ochroną wykluczają dowolność gospodarowania w ich granicach. Ten zwiększony stopień trudności w prowadzeniu działalności uwzględniamy w lokalnych kryteriach wyboru projektów. 30

31 Pomimo znacznych ilości rzek i jezior zasoby wodne nie są najbogatsze. Przewidziano przeto budowę kilku zbiorników wodnych. Dodać warto, iż wody podziemne zakwalifikowane są do obszarów najwyższej ochrony ONO, bądź obszarów wysokiej ochrony OWO. Użytki rolne na obszarze objętym LSR mają powierzchnię 61611ha i stanowią niecałe 42% obszaru wobec 63,5% w województwie i 58% w kraju. Zajmują dopiero drugie po lasach miejsce. Według waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej opracowanej przez IUNG w Puławach obszar objęty LSR, klasyfikuje się na odległym miejscu. Podczas gdy w kraju i województwie ogólny wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi odpowiednio 66,6 i 63,4, to w rejonie czarnkowsko-trzcianeckim zaledwie 52,3. Tylko gmina Lubasz i Połajewo mają wskaźniki wyższe (59,4 i 58). Natomiast znacznie niższe mają gminy Drawsko (47,2), Krzyż Wlkp. (49,5) i Wieleń (47,1). Na niskich wskaźnikach waloryzacji zaważyła przede wszystkim słaba jakość gleb. Cały obszar objęty LSR zakwalifikowano do pomocy finansowej w ramach ONW. Cztery gminy o najsłabszych glebach (Drawsko, Krzyż Wlkp., Wieleń i Trzcianka) mieszczą się w grupie ONW nizinne II. Pozostałe trzy gminy (Czarnków, Lubasz, Połajewo) objęte są ONW nizinne I. W kryteriach wyboru operacji w ramach działania,,różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej preferujemy gospodarstwa o niskich wskaźnikach bonitacji gleb, które upatrują źródeł zwiększenia dochodów w działalności pozarolniczej. Zasoby kopalin Najważniejsze rodzaje kopalin na obszarze objętym LSR to: kruszywa naturalne, torf, gytia. Występują one we wszystkich gminach. W gm. Czarnków (Romanowo D.) i Wieleń występują dodatkowo piaski kwarcowe, a w gm. Trzcianka kreda pojezierna (Wrząca) i węgiel brunatny. Klimat Obszar objęty LSR leży w strefie klimatu umiarkowanego, przejściowego, co uwidacznia się zmiennymi stanami pogody. Średnia temperatura powietrza obszaru wynosi 7 o C (najzimniejszy styczeń, najcieplejszy lipiec), Opady 650m. Liczba dni z pokrywą śnieżną Duże powierzchnie leśne oraz rozległa dolina Noteci sprzyjają tworzeniu się specyficznego i zróżnicowanego lokalnie mikroklimatu. Obecność torfowisk, bagien, dolin rzecznych powoduje wzrost wilgotności powietrza zwłaszcza w nieckowatym zagłębiu gminy Trzcianka. Na otwartych polach okresowo występują silne porywiste wiatry. Tam, gdzie występuje większa koncentracja źródeł emisji (Czarnków, Trzcianka, Krzyż Wlkp. i Wieleń) dochodzi do lokalnego wzrostu temperatur, szczególnie w okresie zimowym oraz zwiększonej ilości mgieł związanej ze wzrostem zanieczyszczeń. Zanieczyszczenie środowiska 31

32 Rzeki: Noteć, Trzcianka i Gulczanka są pozaklasowe z tendencją do poprawy czystości. Drawa i Bukówka są II klasy czystości. Wody podziemne sklasyfikowano pod względem jakości jako II (wody średniej jakości). Zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi jak: miedź, ołów cynk zalicza się do I stopnia zanieczyszczenia. Oznacza to zawartość nieco podwyższoną. Gleby te mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy polowe z ograniczeniem warzyw przeznaczonych dla dzieci. Zawartość pozostałych metali: niklu, manganu, żelaza, chromu i arsenu mieści się w granicach zawartości neutralnej. Występuje też znaczne zakwaszenie gleb. Tylko 1/3 nie wymaga wapnowania. Ocena wynikowa zanieczyszczeń powietrza pod kątem ochrony zdrowia i pod kątem ochrony roślin wyraża się klasą ogólną strefy A, tj. zanieczyszczeniem w korzystnych granicach. Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza w obszarze są lokalne kotłownie i indywidualne paleniska korzystające z węgla, a także ruch samochodowy i zakłady przemysłowe. Niewielkie przekroczenie wartości dopuszczalnych hałasu występuje tylko przy drodze 178 (Oborniki - Połajewo - Czarnków -Trzcianka) wskutek coraz większego udziału w transporcie pojazdów ciężkich. Podobnie jest w ośrodkach miejskich (Czarnków, Trzcianka). W wyniku przeprowadzonych pomiarów nie stwierdzono na terenach przyległych do dużych zakładów przekroczeń dopuszczalnych poziomów dźwięku. II.3. Uwarunkowania kulturowe Występowanie obiektów zabytkowych na terenie opisywanego obszaru jest zróżnicowane i wynika z wielu uwarunkowań, głównie fizjograficznych i osadniczych. Na szczególną uwagę zasługuje nie tylko przyroda, ale i dziedzictwo kulturowe Doliny Noteci. Wiąże się ono bardzo ściśle z zabytkami o charakterze pradziejowym oraz śladami osadnictwa olęderskiego z początków XVII w. Te ostatnie, na skutek długoletnich zaniedbań w większości są w złym stanie technicznym, a w wielu przypadkach zostały znacząco przekształcone. Na uwagę zasługuje też architektura sakralna oraz rezydencjonalna. Wiąże się ona głównie z działalnością fundacyjną możnych rodów wielkopolskich głównie Czarnkowskich i Sapiehów. Na terenie Wielenia znajduje się dawna okazała rezydencja rodu Sapiehów. W Goraju, gmina Lubasz, natomiast okazały pałac Hochbergów i ich drewniany dworek myśliwski w Gniewomierzu. Warto też wymienić działalność kulturalną podtrzymującą ludowe tradycje, lokalne obyczaje itp., że wymienimy np. kultywowanie dożynek z pełną obrzędowością, reaktywowanie tradycji muzykowania na dudach itd. Urbanistyka: Centrum powiatu, miasto Czarnków, wzmiankowane w 1369 r. położone na lewym brzegu Noteci, na skrzyżowaniu ważnych dróg z Poznania do Wałcza i Szczecina oraz z Wielenia do Ujścia i Nakła. Już w X-XII wieku był to gród o znaczeniu strategicznym. Zabudowa miasta, objętego ochroną 32

33 konserwatorską przez wpis do rejestru zabytków składa się głównie z kamienic typowych dla architektury XIX w. i 1 połowy XX w. Wprawdzie m. Czarnków nie wchodzi w skład obszaru objętego działalnością LGD, ale jest jego centrum społeczno-gospodarczym i turystycznym oraz stolicą gminy wiejskiej Czarnków. Miasto Trzcianka, lokowane w 1731 r., rozplanowane wzdłuż dróg dojazdowych, nieregularne, będące wynikiem samorzutnego przekształcenia wsi w miasto oraz scalenia różnych organizmów: wsi, miasta i folwarku. Założenie to objęte jest ochroną konserwatorską. Ponadto ważniejsze zabytkowe układy urbanistyczne występują w Krzyżu Wlkp. z poł. XIX w. oraz wsiach Lubasz, Połajewo i Drawsko. Wszystkie w/w założenia urbanistyczne są uwzględniane i chronione przy planowaniu przestrzennym, a nowe działania inwestycyjne prowadzone w ten sposób, aby nie wpływały ujemnie na ich zabytkowe walory. Architektura sakralna: Do szczególnie cennych obiektów sakralnych na tym terenie należą kościoły w Czarnkowie, Lubaszu i Wieleniu, z wnętrzami o bogatym wyposażeniu, wśród którego znajdują się m.in. cynowe sarkofagi. Kościoły parafialne są właściwie utrzymywane, a ich stan techniczny, pozwala na korzystanie z nich. Aż 9 kościołów jest drewnianych lub szachulcowych, stanowiąc cenne dziedzictwo architektury i budownictwa. Rezydencje oraz parki: Na obszarze działania LGD znajduje się 36 pałaców i dworów, w tym 12 wpisanych do rejestru zabytków. Do najcenniejszych należą założenia parkowo-pałacowe w Goraju, Wieleniu Pn., Lubaszu. Ze względu na dużą wartość pod względem historycznym, układu kompozycyjnego i drzewostanu parki przydworskie należałoby poddać inwentaryzacji i gruntownej rewaloryzacji z odtworzeniem dawnego układu kompozycyjnego. Zabudowa mieszkalna: Zabudowa mieszkalna występuje najliczniej na terenach założeń urbanistycznych wpisanych do rejestru zabytków w Czarnkowie, Wieleniu oraz w Trzciance. Większość budynków mieszkalnych zbudowanych w końcu XIX w. oraz do 1939 r. jest w zadowalającym stanie technicznym i prowadzone są w nich bieżące naprawy i remonty. 33

34 Zabytki archeologiczne: Zabytki archeologiczne występują prawie na całym obszarze objętym LSR. Dziewięć stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków, znajduje się na obszarze gminy Trzcianka. Są tam: cmentarzyska kurhanowe, położone w lesie - w Białej, stan. 1, Sarcz, stan. 2, Stobno, stanowiska nr 42, 46, 57, Trzcianka, stan. 2 i 3, dobrze zachowane, nie zagraża im działalność gospodarcza człowieka. grodzisko w Radolinie. Jedno stanowisko mieści się w parku dworskim w Lubaszu. Teren gmin Drawsko, Krzyż Wlkp. oraz Wieleń naukowcy określają jako,,archeologiczne Eldorado. Sama śluza na Noteci jest ponad 100-letnim zabytkiem. Można tutaj połączyć współczesność z przeszłością, aż do mezolitu. Może to być miejsce atrakcyjne turystycznie np. dla płynących Notecią. Środkowy rejon Pradoliny Noteci stanowi dla studiów nad stosunkami kulturowymi na pograniczu Pomorza i Wielkopolski niezwykle interesujący obszar. Potwierdziły to dotychczasowe wyniki prac ratowniczych prowadzonych w tym rejonie w ostatnich latach. Z grupy nowych formacji archeologicznych, odkrytych w dorzeczu środkowej Noteci, uwagę szczególną zwracają między innymi badania archeologiczne w Wapniarni, stan Badania na tym stanowisku przyniosły wyjątkowo bogate ślady osadnictwa z okresu neolitu, epoki brązu (osada i cmentarzysko kultury łużyckiej), początku epoki żelaza (osada kultury jastorfskiej), okresu wpływów rzymskich (osada kultury wielbarskiej i przeworskiej), wczesnego średniowiecza (osada z 2 poł. XI poł. XIII w.) Stanowisko to położone jest około 300 m od płaskiego i kurhanowego cmentarzyska ludności przynajmniej kilku różnych kultur w Białej, datowanego na III II w. p.n.e. Do wyjątkowych odkryć należy gromadne znalezisko przedmiotów brązowych z Roska, stan. 47 (stanowisko wpisane do rejestru zabytków w 2003 r.) łączące się z kulturą łużycką. Zespół brązów z Roska datuje się na VIII VII wiek p.n.e. Jest to zespół narzędzi charakterystyczny głównie dla Śląska i Wielkopolski. W Europie doby epoki brązu skarby o podobnie jednolitym składzie znane są jedynie z Czech (2 skarby) oraz środkowej Łaby i Siedmiogrodu (dwa skarby). Trudno przecenić również wyniki badań w Rosku, stan. 4 prowadzone w 2003 r. Na niewielkim wzniesieniu znajdującym się w pradolinie Noteci odkryto wielokulturowe stanowisko ze śladami po obozowiskach i osadach z doby mezolitu, neolitu, wczesnej epoki brązu oraz osadę ludności kultury łużyckiej. II.4. Uwarunkowania historyczne Obszar objęty LSR był zamieszkały od zamierzchłej przeszłości. Świadczą o tym zabytki i wykopaliska archeologiczne opisane w podrozdz. II.3. Najstarsze ślady sięgają okresu mezolitu. W 34

35 starożytności przebiegało tu jedno z odgałęzień rzymskiego szlaku bursztynowego. Geograf aleksandryjski Ptolemeusz w 150 r. wymienił Limioseleion (Lubasz), jako punkt postoju rzymskich kupców na szlaku bursztynowym. Historyczne wzmianki o miejscowościach objętych LSR znajdują się u Długosza, opisującego wyprawy Bolesława Krzywoustego nad Noteć. W średniowieczu krzyżowały się tu ważne szlaki handlowe. Pierwszy wiodący z Poznania na Pomorze, a drugi wzdłuż Noteci od Nakła, Ujścia przez Czarnków, Wieleń do Drezdenka i dalej do Frankfurtu. W opisywanym obszarze mieści się pełno pamiątek (pałaców, parków, kościołów) po sławnych rodach: Nałęczów, Czarnkowskich, Górków, Sapiehów, Poniatowskich (herb Trzcianki Ciołek jest pozostałością po tym rodzie, tak jak herb Czarnkowa Nałęcz po Nałęczach i Czarnkowskich.) Szlaki drogowe i rzeka Noteć sprzyjały żywym kontaktom handlowym i gospodarczym. Napłynęły tu liczne grupy obcokrajowców: Holendrów, Żydów, Niemców, które koegzystowały z sobą w wielowiekowej zgodzie. Dopiero okres zaborów, podczas którego część obszaru znalazła się po stronie Niemiec, poróżnicował lokalną społeczność. Dziś - choć nie bez pewnych trudnościponownie się ona integruje. Bliższe informacje o cechach historycznych obszaru oraz jego zabytkach i walorach kulturowych znajdują się w podrozdz. II.6. Specyfika obszaru i sposób jej wykorzystania i w załączniku nr 2 Cechy historyczne i kulturowe obszaru wg gmin. II.5. Ocena społeczno gospodarcza obszaru, w tym potencjału demograficznego i gospodarczego obszaru oraz poziomu aktywności społecznej II.5.1. Potencjał demograficzny Obszar objęty LSR należy do nisko zaludnionych - 42os./km 2 przy średniej dla województwa wielkopolskiego 112os./km 2. Trzeba podkreślić znaczne zróżnicowanie gęstości zaludnienia w poszczególnych gminach. Najgęściej zaludniony obszar stanowi oprócz miasta Czarnkowa - miastogmina Trzcianka 62os./km 2, natomiast najmniejsza jest gęstość zaludnienia Miasta i Gminy Wieleń, 31osób/km 2 Ludność gmin obszaru objętego LSR ( Bank Danych Regionalnych na 31.XII 2006r., wg miejsca stałego zameldowania) WYSZCZEGÓLNIENIE OGÓŁEM Gmina Czarnków Gmina Drawsko Gmina Miejsko-Wiejska w Krzyżu Wlkp

36 Gmina Lubasz Gmina Połajewo Gmina Miejsko-Wiejska w Trzciance Gmina Miejsko-Wiejska we Wieleniu RAZEM Miejscowości Ludność według wieku w obszarze wdrażania LSR (źródło: Bank Danych Regionalnych 31.XII.2006r.) Ludność w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej Wiek produkcyjny mężczyźni w wieku lat kobiety w wieku lat Wiek poprodukcyjny mężczyźni 65 lat i więcej kobiety 60 lat i więcej Czarnków Krzyż Wlkp Lubasz Połajewo Wieleń Drawsko Trzcianka RAZEM (23,3%) (63,4%) (13,3%) Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym jest wyższy niż przeciętnie w województwie gdzie wynosi 21,1%, w wieku produkcyjnym jest zbliżony (64,77%), w wieku poprodukcyjnym niższy (14,13%). W lokalnych kryteriach wyboru dajemy preferencje dla gmin, gdzie jest większy niż przeciętnie udział ludzi młodych, aby tworzyć zachętę do ich pozostania na wsi 36

37 Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Czarnkowie według gmin (Dane z Biuletynu Województwa Urzędu Pracy w Poznaniu, styczeń 2007) Stopa bezrobocia w dniu 31 XII 2006 r. wynosiła w obszarze około 10%, ale stopa długotrwale bezrobotnych tylko około 6%. Różnica między tymi wielkościami to chwilowo bezrobotni, którzy poszukują pracy, bo zostali z niej zwolnieni albo sami się zwolnili. Zwraca uwagę że większość bezrobotnych to kobiety. Jest ich 3.193, podczas gdy mężczyzn 1.879: przy podobnej liczebności populacji obydwu płci. Jeszcze gorzej wygląda problem braku pracy dla ludzi młodych. W tej grupie bezrobocie sięga około 20% i to jest największym zmartwieniem LGD. W 2008 roku wskaźnik ten jest niższy, bo część wyjechała w poszukiwaniu pracy za granicę lub do miast. Niemniej problem ten został uwzględniony w lokalnych kryteriach wyboru operacji gospodarczych. I.5.2. Potencjał gospodarczy Liczba gospodarstw rolnych i ich charakterystyka Gospodarstw powyżej 1ha jest 4886, a przeciętna ich wielkość wynosi 12,6ha, w tym użytki rolne zajmują 11,2ha. Jest to powierzchnia większa niż przeciętna w kraju i w województwie. Znamienne i korzystne jest to, iż 70% gruntów skoncentrowanych jest w gospodarstwach o powierzchni powyżej 15ha, przyjmowanej dziś, jako minimum do utrzymania się rodziny rolnika z produkcji rolnej. Gospodarstwa prowadzone są w sposób mało intensywny i w umiarkowany sposób 37

38 powiązane z rynkiem. Wskaźnik intensywności produkcji liczony metodą prof. Kopcia wynosi 266,24 punktu, przy średnim dla województwa 325,35. Tylko 46,5% gospodarstw produkuje głównie na rynek i utrzymuje się z tej produkcji. Pozostałe 53,5% prowadzi działalność wyłącznie, lub głównie na własne potrzeby. Te ostatnie stanowią bazę dla rozwoju rolniczej działalności niszowej, np. ekologicznej. Liczba podmiotów gospodarczych MSP i ich charakterystyka Działalność gospodarczą prowadzi 5197 podmiotów. Spośród wymienionych jednostek gospodarczych 24% zajmuje się handlem i gastronomią, 13% działalnością produkcyjno-usługową, 8% - transportem, po 1% przypada na zakłady produkujące wyroby przemysłowe i wyroby spożywcze. Liczba podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców obszaru wynosi liczba ta jest zbliżona do analogicznych obszarów wiejskich Wielkopolski. Średnia dla Wielkopolski (wraz z dużymi miastami) wynosi 102. Informacje o branżach gospodarki mających kluczowe znaczenie dla rozwoju Jak można by wnosić z liczby podmiotów gospodarczych w poszczególnych branżach, największe znaczenie miałby handel i gastronomia, a najmniejsze produkcja wyrobów przemysłowych i wyrobów spożywczych. Tymczasem tak nie jest. Zważywszy, bowiem na wielkość zatrudnienia, produkcji i sprzedaży, a także na wielkość potencjału produkcyjnego zakładów wytwórczych kluczowe znaczenie dla obszaru mają branże: metalowa (produkcja wyposażenia dla gastronomii, wyposażenia statków, meble okrętowe, produkcja żeliwa i wyrobów żeliwnych); przemysł drzewny (płyty paździerzowe, sklejki, meble); przemysł odzieżowy; przemysł spożywczy; produkcja artykułów z tworzyw sztucznych. II.5.3. Stan rozwoju infrastruktury wiejskiej Infrastruktura obszaru objętego LSR jest gorsza od przeciętnej w Wielkopolsce. Wartość syntetycznego miernika tzw. infrastruktury wiejskiej, obejmującej zarówno cechy takie jak długość dróg na 100km 2, podłączenia sieci gazowej i kanalizacyjnej, jak też cechy społeczne (lekarze, pielęgniarki i nauczyciele na 1000 mieszkańców) wynosi dla obszaru 0,390, a dla województwa 0,443 (wskaźniki z obowiązującej,,strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Wielkopolsce). Spośród ważniejszych składników infrastruktury i problemów związanych z tą infrastrukturą, które mają wpływ na stan i atrakcyjność obszaru oraz kierunki jego rozwoju na uwagę zasługują: 38

39 Stan dróg: Wskaźnik długości dróg w km na 1km 2 wynosi 0,74 i jest niższy od krajowego (0,86). Tylko 47,27% z nich jest w bardzo dobrym i dobrym stanie, 27% w stanie ostrzegawczym i w złym blisko 26%. Samorządy terytorialne, przy współudziale środków unijnych z roku na rok ten stan rzeczy zmieniają, co sprzyjać będzie zamieszczonemu rozwojowi turystyki. Istotnym elementem wymagającym szerszych działań, głównie w skali ponad lokalnej, jest infrastruktura techniczna drogi wodnej na Noteci (szlak żeglugi śródlądowej Odra-Wisła) obejmująca porty rzeczne w Czarnkowie i Krzyżu, mosty drogowe i kolejowe promy oraz śluzy. Niemal wszystkie pochodzą z końca XIX i początku XX w i wymagają remontów. Gospodarka wodno-ściekowa: Tereny wiejskie są zwodociągowane w 80% (od 57% w gminie Wieleń do 100% w gminie Połajewo). Z sieci kanalizacyjnej korzysta 30% mieszkańców (od 15% w gm. Wiejskiej Czarnków, do 63,4% w gm. Trzcianka). Stan ten systematycznie się poprawia. Gospodarka odpadami: Odpady odbierane są średnio od 40% mieszkańców. Jest 6 składowisk pod kontrolą i kilka dzikich. We wsiach część odpadów jest kompostowana lub skarmiana zwierzętami. Sieć telekomunikacyjna: Operatorami sieci tel-kom. są: Telekomunikacja Polska S.A., Netia oraz NOM. Połączenia realizowane są w ruchu automatycznym, co umożliwia dostęp do szerokiej gamy usług, jak Internet, czy szybka transmisja danych np. między firmami a bankami. Jest to stan dobry. Sieć energetyczna: Siecią elektryczną objętych jest 100% mieszkańców, jakkolwiek część sieci wymaga modernizacji, a wiele przedsiębiorstw i gospodarstw rolnych reelektryfikacji. Większość miejscowości, nawet większych nie ma dostępu do sieci gazowej. Część obszaru położona jest na podziemnych wodach geotermalnych i może w przyszłości korzystać z tego źródła ciepła. Infrastruktura edukacyjna: Obejmuje 34 szkoły podstawowe i 1 specjalną oraz 169 oddziałów gimnazjalnych, w tym 6 specjalnych, a także 10 szkół ponadgimnazjalnych, spośród których należy wymienić Zespół Szkół Specjalnych w Gębicach i Technikum Leśne w Goraju, prowadzące nabór uczniów w całym kraju i uczestniczące w realizacji ZSROW i LSR. Rozłożenie placówek oświatowych w terenie jest racjonalne i proporcjonalne do liczby uczniów. Wiele szkół ma certyfikaty i wyróżnienia. Prowadzone 39

40 jest także Centrum Kształcenia Praktycznego i Ośrodek Doskonalenia Zawodowego, co może być przydatne w realizacji podejścia,,leader. Infrastruktura ochrony zdrowia: Ochronę zdrowia zabezpieczają 2 szpitale (w Czarnkowie i Trzciance), Zespół Poradni Specjalistycznych, Oddział Ratownictwa Medycznego oraz 46 niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Tak, więc nasycenie placówkami jest wystarczające, także na potrzeby turystów choć brak środków finansowych i specjalistycznego sprzętu medycznego czyni służbę zdrowia podobnie jak w całym kraju mało sprawną. Infrastruktura kultury, turystyki, sportu i rekreacji: Obejmuje biblioteki: powiatową i gminne, Młodzieżowy Dom Kultury w Trzciance, gminne ośrodki kultury, amfiteatry i wiele innych obiektów. Zaplecze sportowo-rekreacyjne i turystyczne jak na obszary wiejskie jest bogate. Obejmuje boiska, hale sportowo-widowiskowe, baseny, skocznie narciarską, tory saneczkowe, korty tenisowe, gospodarstwa agroturystyczne, kilka ścieżek rowerowych i dydaktycznych oraz wiele innych obiektów. Najbogatszą infrastrukturę z tego zakresu ma miasto Czarnków i otaczające je tereny gminy wiejskiej Czarnków. Niemniej bogata jest infrastruktura turystyczno sportowo - rekreacyjna na pozostałym obszarze. Z wyróżniających się obiektów tego zakresu należy wymienić: dwa kryte baseny w Gębicach; kompleksy turystyczno sportowo- - rekreacyjne; urządzone kąpieliska nad jeziorami: Sarcz, Straduń, Duże, Królewskie, Białe, Wielkie (Miały), Małe, Księże i innymi, z zapleczem gastronomicznym, biwakowym, sportowym (boiska), wypożyczalniami sprzętu itp.; korty tenisowe w Trzciance, Drawsku, Kwiejcach, Wieleniu; 45 gospodarstw agroturystycznych rozmieszczonych w całym obszarze z bogata ofertą turystyczno-wypoczynkową; 6 hoteli; 2 amfiteatry; dwanaście szlaków rowerowych, w tym dwa o znaczeniu ponad regionalnym: Euro-Rout (R- 1) i Transwielkopolska Trasa Rowerowa. Pozostałe 10 szlaków ma znaczenie lokalne, a ich łączna długość wynosi 438km. II.5.4. Stopień aktywności społecznej W obszarze istnieje prawie 200 organizacji pozarządowych. Ich działalność jest bardzo różnorodna i obejmuje wszystkie strefy życia społecznego i gospodarczego. Cechują się one dużą 40

41 aktywnością. Świadczy o tym chociażby popularność konkursów w ubieganiu się o środki finansowe kierowane corocznie przez Starostwo Powiatowe do organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących działalność pożytku publicznego w ramach Programu Współpracy Powiatu z Organizacjami Pozarządowymi. Aktywność społeczną ukształtowały i kształtują nadal trudne warunki egzystencji na tych obszarach. Wskaźnik jakości życia jest w obszarze wdrażania LSR nadal niższy niż średni wojewódzki i wynosi odpowiednio 0,141 i 0,305. Zalewowe kiedyś tereny, zapóźnienie cywilizacyjne, ale także nabyte cechy od mieszkających tu kiedyś obcych nacji, zadecydowały o potrzebie ucieczki do przodu, wybicia się, poprawy własnego losu mieszkańców, co LGD będzie im ułatwiać. Mimo dużego rozproszenia ludność zdobywała się na wspólne działanie. Powstały w przeszłości: Spółdzielnia Zaopatrzenia i Zbytu ROLNIK, Bank Ludowy, Towarzystwo Sokół, Bractwo Kurkowe. Tak jest i dzisiaj. Funkcjonują różnego rodzaju korporacje (Forum Gospodarcze, Kółka rolnicze, 53 Spółdzielnie i Banki ludowe. Nieprzerwanie funkcjonują Ochotnicze Straże Pożarne, utworzyły się Koła łowieckie. Poprzez Koła Gospodyń Wiejskich i instytucje kultury kultywuje się sztukę ludową, pielęgnuje obyczaje, zachowuje dziedzictwo kulinarne. Wydawany jest wspólny kalendarz imprez kulturalnych. Wszystko to świadczy o dużej integracji społecznej wokół postawionych sobie celów, co dobrze rokuje LEADER-owi. II.6. Specyfika obszaru O specyfice obszaru świadczą wyróżniające go cechy. Zaś najważniejszymi z nich są jednorodność i spójność, rozumiane jako to, co łączy i jednoczy (Cechy obszaru szczegółowo opisano w podrozdziałach II.1. II.5.). Obszar objęty LSR jest jednorodny i spójny pod względem geograficznym, przestrzennym, przyrodniczym, społeczno-gospodarczym, kulturowym i historycznym. Wyznacznikiem spójności i jednorodności przestrzennej obszaru jest to, iż jest on zwarty i leży w jednym obrysie, w granicach jednego powiatu. Spójność stąd wynikająca ma nie tylko charakter przestrzenny i administracyjny, ale także społeczny i gospodarczy. Ludzie się ze sobą kontaktują na różnych płaszczyznach, zadzierzgają więzi społeczne, wymieniają poglądy i towary, integrują się z sobą i identyfikują z obszarem, na którym przyszło im żyć. Historia obszaru to, zapoczątkowane średniowiecznym i późniejszym osadnictwem, długie wieki zespolonego współżycia ludzi i natury. W wyniku tej symbiozy, a także potrzeb mieszkających tu ludzi i gospodarki, wykorzystującej możliwie najlepiej zasoby natury, ukształtował się dzisiejszy krajobraz przyrodniczokulturowy i gospodarczy. Dolina Noteci przecinająca równoleżnikowo obszar na dwie, prawie równe, części charakteryzuje się wzorcową symbiozą dziedzictwa natury, kultury, historii i gospodarki. Mając tak unikalny charakter pretenduje do światowego dziedzictwa. Czynione są starania władz wojewódzkich o wpisanie jej do zabytków UNESCO. Tymczasem bogate dziedzictwo natury i kultury potwierdzają akty prawne, ustanawiające, na blisko połowie obszaru, jego ochronę. Bądź to poprzez przepisy dotyczące sieci,,natura 2000 bądź,,obszarów chronionego krajobrazu, 41

42 rezerwatów przyrody i parków (Drawieński Park Narodowy). Dziedzictwo kultury reprezentują: 36 pałaców i dworów, w tym 12 wpisanych do rejestru zabytków, 9 kościołów, w tym kilka zabytkowych 9 stanowisk archeologicznych (wszystkie w rejestrze zabytków), śluzy nad Notecią (zabytki techniki). Dolina Noteci podporządkowuje sobie gospodarkę, czyniąc jej głównymi sektorami leśnictwo (lesistość obszaru wynosi aż 51,4%) z przemysłem drzewnym, rolnictwo, rybactwo, a obecnie coraz częściej turystykę i wypoczynek. Wybór celów i przedsięwzięć w LSR jest tego wyrazem, a lokalne kryteria wyboru operacji preferują turystykę. Specyfika obszaru to także jego peryferyjność, oddalenie od dużych miast i związane z tym niskie zaludnienie (42osoby\km 2, gdy w Wielkopolsce 112osó\km 2 ) niedorozwinięta infrastruktura drogowa (wskaźnik długości dróg 0,74km\1km 2, przy średnim krajowym 0,86km), uboga infrastruktura techniczna (wskaźnik 0,308, wobec 0,465 w województwie), a także niski poziom życia (wskaźnik 0,141 wobec 305 w województwie). Bardzo dynamicznie tworzona jest infrastruktura turystyczna, sportowa i rekreacyjna, a jej stan jest coraz bardziej zadowalający (dużo ścieżek, tras rowerowych, boisk itd.). LSR i lokalne kryteria wyboru operacji preferują dalszy rozwój tej infrastruktury. Specyficzną, ale pozytywną cechą obszaru objętego LSR jest aktywność społeczna, wywołana rywalizacją o przodownictwo dwóch części społeczności: przednoteckiej i zanoteckiej. Jest to związane z zaszłością historyczną (część zanotecka- trzcianecka, należała od rozbioru Polski do II wojny światowej do Prus, i do Niemiec). To zróżnicowanie uwidoczniono też w nazwie powiatu: czarnkowsko-trzcianeckiego. Specyfika i spójność obszaru to nie tylko to, co łączy i jednoczy. To także chęć wykorzystania w praktyce tej spójności, wyraz wspólnych dążeń ludności zamieszkującej obszar i stawianych sobie celów. Dążeniem tym jest wspomniana już wcześniej, a związana z peryferyjnością obszaru, chęć poprawy swojego losu, wyrwania się z istniejącego stanu, zaktywizowania działań i uczynienia swego miejsca zamieszkania bardziej przyjaznym, bacząc przy tym, aby zachować dziedzictwo natury i nie uronić nic z tego, co dobre, ugruntowane w historii, tradycji i kulturze. Więcej - aby uczynić z tego dźwignię rozwoju. Stąd myśl zjednoczenia się w Lokalnej Grupie Działania dla realizacji wspólnych celów, odpowiadających specyfice obszaru i jego zasobów. Cele te i przedsięwzięcia prowadzące do ich realizacji opisano w rozdziale IV a ich spójność ze specyfiką obszaru w rozdziale VI. Cele te podobnie jak przedsięwzięcia i zadania (operacje) warunkują się wzajemnie. Ich realizacja przyniesie lokalnej społeczności oczekiwane zmiany społeczno-gospodarcze, a szerszemu ogółowi (w tym turystom) ułatwi dostęp do unikalnej przyrody, przepięknych krajobrazów i miejscowych dóbr kultury. 42

43 Nasuwające się z oceny zasobów i uwarunkowań sposoby wykorzystania specyfiki obszaru są zbieżne z propozycjami, oczekiwaniami i nadziejami lokalnej społeczności, wyrażonymi w ankietach na spotkaniu w Czarnkowie w dniu 23 kwietnia 2007 roku. LGD zamierza wykorzystać specyfikę obszaru dla: rozwoju turystyki, rekreacji i wypoczynku; rozwoju gospodarczego, który nie narusza jej naturalnych i autropogenicznych dóbr odziedziczonych po przodkach; wsparcia występującej w obszarze aktywności społeczności lokalnej dążącej do poprawy swego losu. Dajemy temu wyraz w celach i przedsięwzięciach LSR oraz w preferencjach dla operacji realizujących w\w kierunki rozwoju obszaru. Preferencje te zawarliśmy w lokalnych kryteriach wyboru operacji, o czym wspomnieliśmy w poprzednich podrozdziałach. 43

44 II. ANALIZA SWOT OBSZARU OBJĘTEGO LSR Analiza SWOT obejmuje identyfikację i klasyfikację czynników wewnętrznych (mocne i słabe strony) i zewnętrznych (szanse i zagrożenia) warunkujących rozwój obszaru objętego opracowaniem. Zderzenie ze sobą mocnych i słabych stron z szansami i zagrożeniami pozwala określić pozycję (potencjał) obszaru, a także możliwość osłabienia, lub wzmocnienia siły oddziaływania tych czynników. Analiza SWOT uwzględnia zasoby i uwarunkowania, a więc odnoszące się do obszaru fakty (opisano je w rozdziale II Opis obszaru... ). Zawiera też w sobie elementy uspołecznionej diagnozy. Dostarczone mieszkańcom obszaru, w trakcie konsultacji społecznej w dniu 23 kwietnia 2007 r. w Czarnkowie ankiety dot. SWOT a potem konsultacji na szkoleniach - warsztatach w październiku 2008 r. umożliwiły zebranie lokalnej opinii, ułatwiły uporządkowanie i podsumowanie danych wyjściowych. W ten sposób analiza SWOT stała się dodatkowo narzędziem zespołowej analizy i oceny zjawisk, zdarzeń i problemów wspierając wybór najlepszego rozwiązania. Metoda analizy SWOT jest, w odniesieniu do planistycznych dokumentów o charakterze społeczno-gospodarczym, najlepszym sposobem zidentyfikowania, sklasyfikowania, oceny i zdiagnozowania czynników wpływających na rozwój danego obszaru i opracowania na tej podstawie najkorzystniejszej strategii. MOCNE STRONY SŁABE STRONY ambitni i wartościowi ludzie dążący do poprawy niewykorzystane w pełni walory przestrzeni własnego losu; i środowiska (mała promocja, brak informacji i atrakcyjność przyrodniczo-krajobrazowa obszaru; niedostatek infrastruktury turystycznej o średnim i duży odsetek terenów o niskim poziomie degradacji wyższym standardzie itd.); środowiska oraz objętych ochroną przyrody; obawa czy młodzież postawi swój potencjał twórczy i duża lesistość; racjonalnie kształtowane przez samorządy przestrzenie pod względem zachowania użytków o wysokich walorach rolniczych, krajobrazowych i intelektualny do dyspozycji wsi, czy zacznie z niej wyjeżdżać; niski stopień powiązań kooperacyjnych na obszarach wiejskich, tak w zakresie produkcji, jak i usług; przyrodniczych; niski poziom infrastruktury społecznej i technicznej na zrównoważone pod względem technologiczno- wsi; ekologicznym rolnictwo; niska jakość życia mieszkańców wsi, zwłaszcza we brak uciążliwego dla przyrody wsiach popegeerowskich; i mieszkańców przemysłu; niskie dochody gmin i mieszkańców wsi, brak kapitału bogate dziedzictwo kulturowe; własnego na rozwój; atrakcyjność krajobrazów będących sumą cech mało dobrych dróg; 44

45 naturalnych i kulturowych obszaru; niewystarczająca oferta około biznesowa dla wysoka aktywność mieszkańców mieszkańców wsi; i środowisk biznesowych, głównie w zakresie usług; brak wysokokwalifikowanych specjalistów; rozwinięta i dalej się rozwijająca infrastruktura mało rozwinięta sieć łącz internetowych; turystyczna i starania władz samorządowych o środki finansowe na rozwój infrastruktury środowiskowej, komunikacyjnej i technicznej; wsie podatne na przeobrażenia w kierunku wielofunkcyjności; bliskość granicy zachodniej; różnorodność lokalnych mikroklimatów; mała pojemność wysypisk odpadów komunalnych, zaśmiecanie lasów; niski, jak na region turystyczny, poziom estetyzacji wsi i zagród; niska jakość przestrzeni rolniczej; gorsza od przeciętnej jakość przestrzeni rolniczej i potrzeba poszukiwania nowych źródeł dochodów w sąsiedztwo Drawieńskiego Parku Narodowego, gospodarstwach rolnych. zwiększające atrakcyjność przyrodniczą obszaru; potencjalne zasoby wód geotermalnych. SZANSE ZAGROŻENIA wzrost popytu na usługi turystyczne niebezpieczeństwo marginalizacji obszarów wiejskich w i rekreacyjne (otwarcie granic w ramach UE, przypadku ograniczania przez władze polskie i unijne osłabienie zagranicznego ruchu pomocy finansowej np. metropolizacja kraju; turystycznego na kierunkach Egipt, Tunezja ze możliwość zmniejszenia się popytu na usługi turystyczne względów bezpieczeństwa); na rzecz słonecznych wczasów zagranicznych w miarę powiększenie rynków zbytu o kraje UE; ograniczania zagrożeń terrorystycznych; wzrost popytu na żywność o dużych walorach zwiększający się drenaż wykwalifikowanych kadr ( także smakowych, co zwiększy dochody wsi i jej aktywność ze wsi) przez duże miasta i zagranicę; inwestycyjną; niestabilność prawa i niepewność jutra dla dokonująca się, choć powoli, poprawa infrastruktury nowotworzonych firm produkcyjnych i usługowych na dzięki unijnemu wsparciu; obszarach wiejskich; zmieniająca się jakość życia i usług na wsi; pogłębiająca się niedrożność rzeki Noteć może utrudnić wsparcie finansowe UE dla przedsięwzięć rozwój transportu wodnego i turystyki wodniackiej; turystycznych; dostępność środków unijnych wspierających współdziałanie mieszkańców w zakresie poprawy swojego losu ( Program LEADER, i inne programy); starania władz wojewódzkich o wpisanie Doliny Noteci do rejestru zabytków UNESCO, szansą na promocję turystyczną obszaru. współpraca z partnerami (LGD) w kraju i za granicą. 45

46 Powyższe zestawienie wyników analizy, będącej podsumowaniem diagnozy i specyfiki obszaru, stwarza przesłanki do sformułowania rekomendacji i wniosków, które udzielą odpowiedzi na pytania: jak LGD zamierza wykorzystać specyfikę obszaru i jego mocne strony i zmniejszyć negatywny wpływ słabych stron? Jakie okazje/szanse są najbardziej atrakcyjne i jak je wykorzystać w połączeniu z mocnymi stronami? Jak zamierza się przeciwdziałać zagrożeniom? Już pobieżna analiza wszystkich czterech czynników wskazuje, iż spośród czterech możliwych wariantów należy wybrać wariant oparty na wykorzystaniu, występujących w przewadze, mocnych stron i szans, a zatem zmierzać do zdywersyfikowanego i zrównoważonego rozwoju opartego o specyfikę obszaru, z zachowaniem niepogorszonych walorów środowiska i tego dorobku kulturowo-cywilizacyjnego, który oddziedziczyliśmy po przodkach. Szczególne predyspozycje ma obszar do preferowania rozwoju turystyki, a zwłaszcza turystyki krótkopobytowej wodniackiej oraz agro- i ekoturystyki. Będą to w przyszłości produkty markowe obszaru. Ograniczenia związane z ochroną przyrody na większości obszaru mogą przynieść spadek działalności gospodarczej i spadek dynamiki jej rozwoju, z wyjątkiem turystyki. Bogactwo i ochrona przyrody, bliskość granicy z Niemcami, uchodzącymi za najbardziej ruchliwych na świecie, może być wielką szansą dla tego sektora gospodarki. Obserwuje się w obszarze budowę i rozbudowę hoteli, pensjonatów, parkingów, punktów informacji, bazy gastronomicznej itp. Realizacja LSR, a w jej ramach priorytetowe wsparcie dla turystyki może te tendencje wzmocni. Turystyka i rekreacja ma charakter interdyscyplinarny. Obejmując, poza czystą turystyką, handel, usługi, transport, rolnictwo i inwestycje przyczyni się do odrobienia zapóźnień gospodarczych. Przysłuży się też do zapewnienia miejsc pracy ludziom młodym, poprawy warunków życia mieszkańców i ich zamożności. Wieś jest podatna na zmiany, zaś realizacja LSR zmobilizuje dodatkowo zasoby ludzkie, przyrodniczo-kulturowe i gospodarcze. Stworzy warunki dla różnych przedsięwzięć inwestycyjnych, zbieżnych z celami strategii. Turystyka i rekreacja tym samym wpisuje się w pierwszy kierunek wsparcia ze strony LGD jakim będą przedsięwzięcia prowadzące do poprawy wielofunkcyjności wsi i do dywersyfikacji działalności gospodarczej. Wsparcie to odnosić się będzie tak do gospodarstw rolnych, jak i mikroprzedsiębiorstw, ale tylko w takim zakresie, który nie zakłóci istniejącej harmonii natury z zabytkami kultury w obszarze, a wręcz przeciwnie będzie ją utrwalał bądź wzbogacał. Zapewnienie rozwoju turystyki następować będzie poprzez działanie LGD na rzecz rozbudowy infrastruktury turystycznej, promocji walorów obszaru, a także poprzez działania na rzecz zachowania dziedzictwa natury (zachowanie i ulepszanie środowiska przyrodniczego) i rozwoju infrastruktury kultury na wsi (odnowa wsi, remonty świetlic, klubów, itp.), a także życia kulturalnego i artystycznego w obszarze (wsparcie zespołów artystycznych, ludowych, orkiestr, imprez kulturalnych, rozrywkowych, folklorystycznych, kulinarnych itp.) Działania te zwiększą atrakcyjność turystyczną obszaru, a także aktywność społeczną i przyczynią się do poprawy jakości życia. 46

47 Kolejnym kierunkiem wsparcia ze strony LGD będą gospodarka i wszystkie inne działania, które wynikają ze specyfiki obszaru jak: umocnienie wielofunkcyjności wsi, zwiększenie dochodów, ilości miejsc pracy a przez to podnoszenie standardu i jakości życia. Propagowane będzie też uatrakcyjnienie i estetyzacja wsi, poprzez aktywizację na tym polu społeczności lokalnej, preferencje w wyborze projektów\operacji w zależności od stopnia uczestnictwa mieszkańców w pracach na rzecz wsi, itd. Propagowane będą i wspierane finansowo wszystkie inne przedsięwzięcia i projekty mające na celu: a) wykorzystanie w działalności społecznej, kulturalnej i gospodarczej, przewag konkurencyjnych, jakich dostarczają miejscowe warunki i zasoby (przestrzenne, krajobrazowe, przyrodnicze i inne wymienione w tabeli SWOT); b) zminimalizowanie barier i zagrożeń przeciwstawiających się wykorzystaniu tych zasobów i warunków oraz barier utrudniających realizację celów strategii. Dla realizacji tych kierunków i zadań LGD wykorzysta dostępne jej instrumenty. Między innymi takie jak: sformułowanie adekwatnych do specyfiki obszaru i wniosków z analizy SWOT celów i przedsięwzięć oraz listy rekomendowanych operacji; wybieranie projektów\operacji gospodarczych najbardziej adekwatnych do celów LSR i spełniających wymogi zharmonizowanej z naturą i dziedzictwem przeszłości - zrównoważonej gospodarki w tym turystyki; promowanie i zalecanie potencjalnym projektodawcom podejmowanie takich operacji z zakresu turystyki i rekreacji, które służyć będą jak najszerszemu udostępnianiu przepięknych krajobrazów łączących walory naturalne z antropogenicznymi (kulturowymi, technicznymi np. śluzy i urbanistycznymi itp.). Mogą to być np. projekty małej infrastruktury turystycznej polegające na budowie platform widokowych, infrastruktury turystyki wodniackiej, przejażdżki statkiem po Noteci i inne spełniające podobne cele; preferowanie i wspieranie projektów\operacji związanych z kulturą i to zarówno tych, które przyczyniają się do zachowania dziedzictwa kulturowego obszarów wiejskich, jak i poszerzających życie kulturalne o nowe, współczesne elementy; aktywizowanie ludności na rzecz ochrony środowiska i pielęgnowania antropogenicznych pamiątek przeszłości, wykorzystania miejscowych warunków i zasobów przyrodniczych do produkcji i serwowania turystom zdrowej żywności, odnowy i estetyzacji wsi itd.; nawiązywanie kontaktów z innymi podmiotami, w tym LGD w kraju i zagranicą dla realizacji wspólnych przedsięwzięć promocyjnych, kulturalnych, gospodarczych i innych; 47

48 promowanie i wspieranie wszystkich innych przedsięwzięć prowadzących do zrównoważonego rozwoju obszaru, wykorzystujących miejscowe zasoby i uzasadnionych lokalnymi uwarunkowaniami. Zwraca się uwagę, iż wymienione kierunki działań wynikające tak ze specyfiki obszaru, jak i analizy SWOT, są zgodne z wieloletnimi dokumentami planistycznymi województwa, powiatu i gmin objętych LSR, co opisano bliżej w rozdziale XIV oraz zbieżne z oczekiwaniami społecznymi (ankiety w siedzibie LGD). IV. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE LSR ORAZ PLANOWANE DO REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA IV.1. Uwagi ogólne dotyczące celów i przedsięwzięć Przystępując do formułowania celów LSR nie zapomniano o celach nadrzędnych określonych dla LEADERA zarówno w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), jak i w krajowym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Tymi nadrzędnymi celami są: poprawa jakości życia i różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich. Drugi z tych celów wspiera pierwszy. Różnicowanie bowiem wiejskiej gospodarki, dążenie do jej wielosektorowości (wielofunkcyjności) zwiększa dochody i konsumpcję oraz stwarza lepszą dostępność do różnorakich dóbr i usług dla ludności, czyniąc życie łatwiejszym. Dochody i konsumpcja to dwa główne wyznaczniki stopy życiowej. W wyborze celów LSR kierowano się jednak przede wszystkim wnioskami z uwarunkowań i specyfiki obszaru oraz wnioskami z analizy SWOT, a także oczekiwaniami i preferencjami ludności, wyrażanymi podczas konsultacji społecznych. Wypadkową z tych przesłanek, ich zbiorową syntezą jest cel najogólniejszy - wizja obszaru, a jej rozszerzeniem są sformułowane 3 cele ogólne (pośrednie) oraz 9 celów szczegółowych, zwanych też bezpośrednimi (patrz tabela w podrozdz..iv.2.). Dalsze mnożenie ilości celów powodowałoby dekoncentrację i rozpraszanie wysiłków oraz osłabiało motywację do skutecznej ich realizacji. Generalnie biorąc cele opisują zmiany, jakie mają nastąpić, nie formułują zaś sposobów prowadzących do tych zmian, chociaż niekiedy w strategiach znajduje się odmienne podejście do tych zagadnień. Cele ogólne (pośrednie) wykraczają poza natychmiastowe i bezpośrednie efekty projektów\operacji, przedstawiane są w przeliczeniu na oddziaływanie, zaś cele szczegółowe (bezpośrednie), to takie, do których realizacji projekty lub ich grupy (przedsięwzięcia) bezpośrednio 48

49 się przyczyniają. Przedstawiane są zatem w przeliczeniu na rezultaty. Cele bezpośrednie określają więc, w jaki sposób cele ogólne będą realizowane i jakie są rezultaty projektów i ich grup przedsięwzięć. Leader jest bowiem koncepcją wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez realizację przedsięwzięć. W niniejszej Strategii przedstawiono oprócz celów ogólnych i szczegółowych także przedsięwzięcia, tj. zidentyfikowane na etapie opracowania niniejszej LSR i przyjęte do realizacji grupy projektów (takie małe programy), w ramach których będą realizowane pojedyncze, konkretne projekty (operacje). Przedsięwzięcia są pewnego rodzaju obszarami wsparcia finansowego i mają, wielowątkowy charakter, a ich realizacja wymaga udziału kilku sektorów. Przedsięwzięcie powinno mieć typowy dla danego terytorium zakres, charakter oraz być oparte o jego zasoby bądź know-how. Wskazywać, jak najlepiej wykorzystać te zasoby i zwiększyć ich wartość, w tym wartość miejsc objętych programem Natura 2000, jak wytwarzać nowe produkty i usługi, bądź je doskonalić, jak poprawiać jakość życia mieszkańców. Wszystkie te wymogi spełniane są przez opisane dalej przedsięwzięcia przyjęte do realizacji w niniejszej LSR. Przedsięwzięcia są zgodne ze specyfikacją obszaru i przyczyniają się więc do realizacji celów strategii. Cele powinny być nie tylko konkretne, ale także mierzalne i określone w czasie. Mierzalność celów w niniejszej LSR dokonywana jest wskaźnikami oddziaływania i rezultatów (patrz tabela z zestawieniem celów i wskaźników poniżej). Czas realizacji celów szczegółowych będzie zbiegał się w LSR wraz z zakończeniem realizacji przedsięwzięć, które przyczyniają się do ich osiągnięcia (patrz harmonogram realizacji przedsięwzięć rozdz. X.3.) lub wkrótce potem (w zestawieniu poniżej przyjęto 2015r.). Cele ogólne będą oceniane po zakończeniu wdrażania całej LSR. Wybrane cele i przedsięwzięcia umożliwiają lokalnej społeczności rozwijanie tradycyjnych umiejętności, związanych z historią regionu, jego gospodarką i kulturą oraz pobudzają do tworzenia nowych dóbr i wartości, a tym samym do wzbogacenia form relacji między potrzebami ludzi a zasobami natury i kultury. Cele, przedsięwzięcia i projekty (operacje) mieszczą się w poszczególnych działaniach PROW, tj. działaniach: 4.1.; 4.2.; 4.3.; realizowanych w ramach osi 4. W podrozdziale IV.2. przedstawiono wizję obszaru, a także zestawiono cele ogólne i szczegółowe oraz przyczyniające się do ich realizacji, przedsięwzięcia. W podrozdziale IV.3. opisano przedsięwzięcia oraz rodzaj i zakres operacji planowanych w ramach tych przedsięwzięć, a także charakteryzujące je wskaźniki produktu, rezultatu i oddziaływania. Wskaźniki są miarą zaangażowanych zasobów, uzyskanych produktów, efektów i celów jakie mają zostać osiągnięte z przedsięwzięć. Wskaźniki produktu, to mierzony konkretnymi wielkościami bezpośredni efekt materialny realizacji przedsięwzięcia. Mierzone są one w jednostkach materialnych (szt., m.,) lub w jednostkach 49

50 monetarnych (zł, euro itd.). Wskaźniki rezultatu określają bezpośredni, natychmiastowy wpływ zrealizowanego przedsięwzięcia na beneficjentów i otoczenie społeczno-ekonomiczne. Mierzy się je zmianami np. w czasie, zachowaniach, liczbą uczestników korzystających z produktu, osób skutecznie przeszkolonych, liczba godzin udzielonych porad itd. Wskaźniki oddziaływania odnoszą się do skutków zrealizowanego przedsięwzięcia, wykraczających poza bezpośrednie i natychmiastowe efekty. Obawiają się po pewnym czasie od zrealizowania projektu lub przedsięwzięcia albo strategii, w postaci skutków dla szerszej populacji. Skutków przejawiających się później i mających znaczenie w dłuższej perspektywie czasowej. Rokiem bazowym (porównawczym,) dla wskaźników oddziaływania jest w LSR rok Opisane dalej przedsięwzięcia mają szerszy zakres skutków niżby to wynikało z ich hierarchicznego, porządkującego usytuowania w podrozdz. IV.2. Wzajemnie się, bowiem krzyżują, zazębiają i uzupełniają wpływając na rozwój w wielu kierunkach, a ostatecznie wpływają na rozwój całego obszaru i regionu, co opisano w rozdziale XVI. 50

51 IV.2. Cele ogólne i szczegółowe oraz przedsięwzięcia Wizja Zintegrowany obszar zrównoważonego rozwoju z wykorzystaniem dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i krajobrazowego dla ożywienia różnych form działalności, a zwłaszcza turystycznej oraz stwarzający dogodne warunki życia jego mieszkańcom i gościom. Cele ogólne Cele szczegó łowe 1. Rozwój funkcji turystycznej obszaru 1.1 Ochrona, zachowanie i promocja walorów przyrodniczych i kulturowych 1.2 Rozbudowa infrastruktury turystycznej 1.3 Rozwój działalności gospodarczej w branży turystycznej 2. Zrównoważony rozwój gospodarczy oparty o wykorzystanie zasobów obszaru 2.1 Tworzenie pozarolniczych źródeł dochodu w gospodarstwach rolnych 2.2 Lepsze wykorzystanie zasobów obszaru, w tym lokalnych umiejętności i surowców 2.3 Zmniejszenie poziomu bezrobocia 3. Poprawa jakości życia i wzmocnienie kapitału społecznego 3.1 Rozwój infrastruktury społecznokulturalnej i rekreacyjno sportowej 3.2 Wzrost aktywności mieszkańców 3.3 Integracja społeczności lokalnej Przedsięwzięcie I Kierunek - turystyka Przedsięwzięcie II Gospodarczy rozwój obszaru Przedsięwzięcie III Wsparcie aktywności społecznej i poprawa jakości życia

52 IV.3. Opis przedsięwzięć LSR Przedsięwzięcie I Kierunek - turystyka Uzasadnienie i ogólna charakterystyka przedsięwzięcia Obszar objęty strategią obfituje w atrakcyjne pod względem turystycznym ekosystemy wodne, łąkowe i leśne, kwalifikujące się do uprawiania aktywnych form turystyki, zwłaszcza krótko pobytowej. Cenne dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe, krajobrazy oraz tereny chronione (Drawieński Park Narodowy, Puszcza Notecka, Dolina Noteci, Szwajcaria Czarnkowska, obszary chronionych krajobrazów, obszar Natura 2000 i inne) przyciągają coraz liczniej turystów, jednak nie są wystarczające dla rozwoju funkcji turystycznej obszaru. Potrzebne są kompleksowe działania obejmujące: rozwój bazy materialnej przede wszystkim hotelowej i gastronomicznej, a także rozwój infrastruktury turystycznej podnoszącej atrakcyjność obszaru dla turystów. Przedsięwzięcie zakłada realizację wielu operacji w tym zakresie na przykład tworzenie gospodarstw agroturystycznych, pensjonatów i hoteli, tworzenie punktów gastronomicznych, zakładanie pól biwakowych, wytyczanie tras turystycznych, budowę kąpielisk, przystani, punktów wędkowania, miejsc odpoczynku i wiele innych; rozwój usług turystycznych, niezbędnych dla obsługi ruchu turystycznego, dostosowanych do potrzeb i oczekiwań turystów, na przykład uruchamianie wypożyczalni sprzętu turystycznosportowego, tworzenie ośrodków jazdy konnej, organizowanie wycieczek, rajdów, polowań itp.; ochronę i oznakowanie, a gdzie to jest potrzebne również odtwarzanie walorów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w tym renowację obiektów zabytkowych, odtwarzanie tradycyjnego krajobrazu, nasadzeń śródpolnych, kultywowanie lokalnych tradycji, obrzędów i zwyczajów itp.; tworzenie systemu informacji turystycznej oraz działania promujące atrakcje turystyczne obszaru i oferowane na jego terenie produkty turystyczne. Przedsięwzięcie będzie uzupełnieniem działań planowanych w Strategii Rozwoju Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego oraz Programu Rozwoju Produktu Turystycznego i Kreacji Marki dla Gmin Nadnoteckich opracowanego przez Związek Miast i Gmin Nadnoteckich. Dokumenty te przewidują rozwój infrastruktury turystycznej, koncentrując się na większych zadaniach z tego zakresu (drogi, parkingi, hotele itd.). Będzie też uzupełnieniem do zrealizowanej przez jednostkę samorządu terytorialnego infrastruktury drogowej, która to infrastruktura sprzyja ruchliwości społecznej, w tym turystyce. 52

53 Przedsięwzięcie przyczynia się do realizacji Celów ogólnych: 1 Rozwój funkcji turystycznej obszaru oraz 2- Zrównoważony rozwój gospodarczy oparty o wykorzystanie zasobów obszaru, Celów szczegółowych 1.1 Ochrona, zachowanie i promocja walorów przyrodniczych i kulturowych 1.2. Rozbudowa infrastruktury turystycznej 1.3. Rozwój działalności gospodarczej w branży turystycznej 2.1. Tworzenie pozarolniczych źródeł dochodu w gospodarstwach rolnych 2.2. Lepsze wykorzystanie zasobów obszaru, w tym lokalnych surowców 2.3. Zmniejszenie poziomu bezrobocia Grupy docelowe beneficjentów jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne; kościoły i związki wyznaniowe; przedsiębiorcy z branży turystycznej; rolnicy zainteresowani podjęciem działalności gospodarczej w branży turystycznej; organizacje pozarządowe; grupy i zespoły folklorystyczne; osoby fizyczne zainteresowane realizacją operacji rekomendowanych w ramach przedsięwzięcia. Lista rekomendowanych działań i operacji a) Odnowa i rozwój wsi budowa, przebudowa lub remont ścieżek rowerowych, szlaków pieszych i innej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznej lub społeczno - kulturalnych (placów zabaw, miejsce rekreacji) sportowych; budowa, przebudowa lub remont małej infrastruktury turystycznej; rewitalizacja budynków wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków użytkowanych na cele publiczne oraz obiektów małej architektury, odnawianie lub konserwacja lokalnych pomników historycznych i miejsc pamięci; odnawianie elewacji zewnętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków i cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków. b) Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej wynajmowanie pokoi oraz sprzedaż posiłków domowych lub świadczenie innych usług związanych z pobytem turystów w gospodarstwie rolnym; świadczenie usług turystycznych oraz związanych z rekreacją i wypoczynkiem; 53

54 drobna wytwórczość, rzemiosło lub rękodzielnictwo; świadczenie usług transportowych nastawionych na obsługę ruchu turystycznego; prowadzenie działalności handlowej nastawionej na obsługę ruchu turystycznego. c) Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw świadczenie usług turystycznych oraz związanych z rekreacją i wypoczynkiem; drobna wytwórczość, rzemiosło lub rękodzielnictwo; świadczenie usług transportowych nastawionych m in. na obsługę ruchu turystycznego; prowadzenie działalności handlowej nastawionej na obsługę ruchu turystycznego; d) Małe projekty kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów; kultywowanie języka regionalnego i gwary; kultywowanie tradycyjnych zawodów i rzemiosła; utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji turystycznej oraz stron internetowych; przygotowanie i wydanie folderów oraz innych publikacji informacyjnych dotyczących atrakcji turystycznych na obszarze objętym LSR; budowa, odbudowa lub oznakowanie małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych lub biwakowych, szlaków wodnych, szlaków rowerowych, szlaków konnych, ścieżek spacerowych lub dydaktycznych; zachowanie, odtworzenie, zabezpieczenie lub oznakowanie cennego lokalnego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego, w szczególności obszarów objętych poszczególnymi formami ochrony przyrody, w tym obszarów Natura 2000; zachowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego, w tym przez: a) odbudowę albo odnowienie lub oznakowanie budowli lub obiektów małej architektury wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków; b) odnowienie dachów lub elewacji zewnętrznych budynków wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków; c) remont lub wyposażenie muzeów. a) Funkcjonowanie LGD, nabywanie umiejętności, aktywizacja Planowane działania: badania i analizy dotyczące rozwoju turystyki na obszarze objętym strategią; 54

55 informowanie o obszarze objętym LSR, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów związanych z rozwojem funkcji turystycznej obszaru; informowanie o LSR i działalności LGD w zakresie wspierania rozwoju turystyki; doradztwo w zakresie przygotowania wniosków o przyznanie pomocy, zgodnych z zakresem Przedsięwzięcia I; tworzenie i obsługa baz danych informacji turystycznej; realizacja wydarzeń promocyjnych lub kulturalnych związanych z obszarem i przedsięwzięciem; aktywizowanie i zachęcanie społeczności lokalnej do udziału w działaniach na rzecz rozwoju turystyki m. innymi poprzez uczenie jak współżyć i obcować z dobrami natury i kultury w obszarach objętych ochroną prawną, jak pomagać turystom, jak być ambasadorem obszaru wobec przyjezdnych. 55

56 Wskaźniki dla przedsięwzięcia I Rodzaj wskaźnika Cel Treść wskaźnika Wartość docelowa wskaźnika Źródło weryfikacji wskaźnika Wskaźniki produktu Wskaźniki rezultatu 1.2 Liczba obiektów infrastruktury turystycznej poddanych przebudowie, remontowi lub wybudowanych od podstaw na terenie LSR do 2015 (szt) 1.3 Liczba podmiotów którym udzielono pomocy w formie refundacji na uruchomienie lub poszerzenie dotychczasowej działalności gospodarczej na rzecz turystyki lub rekreacji na terenie LSR do 2015 (szt) 1.1 Ilość godzin udzielonych porad przez LGD (indywidualnych i zbiorowych) dot. działalności gospodarczej i wypełniania wniosków na terenie LSR do roku 2014 (godz.) Liczba ofert promocyjnych kulturalnych lub na rzecz turystyki i rekreacji na terenie LSR do 2015 (szt) 1.1 Ilość osób, które skorzystały z porad LGD i szkoleń w zakresie odnowy i racjonalnego korzystania z walorów obszaru do 2015 (osoby) 1.1 Ilość uczestników imprez promocyjnych na terenie LSR do końca Ilość publikacji i filmów dotyczących ochrony, zachowania i promocji walorów przyrodniczych i kulturalnych 8 Informacje beneficjentów potwierdzenie przez Instytucje Wdrażającą albo służby budowlane j. s. t, lub protokołem z wizji lokalnej z udziałem LGD 2 Informacje beneficjentów potwierdzone ARIMIR 120 Dokumentacja w Biurze LGD 16 Informacje beneficjentów lub organizatorów, potwierdzenie dokumentami 200 Dokumentacja w biurze LGD, informacje od beneficjentów Informacje beneficjentów lub organizatorów, potwierdzenie dokumentami. 10 Dokumentacja w Biurze LGD, informacje od beneficjentów. 1.2 Ilości osób korzystających z obiektów infrastruktury turystycznej po zakończeniu inwestycji (łącznie w ciągu roku) na terenie LSR do 2015 (osoby) 3000 Informacje od beneficjentów potwierdzenie wyrywkowym liczeniem lub oceną wiarygodnych służb 1.3 Ilości nowych lub utrzymanych miejsc pracy na rzecz turystyki lub rekreacji w podmiotach którym udzielono pomocy w formie refundacji na terenie LSR do 2015 (jednostka miary szt, rok bazowy 2008, 0 nowych miejsc pracy) 2 Informacje od beneficjentów którym udzielono pomocy w formie refundacji potwierdzone przez ARIMIR 56

57 Wskaźniki oddziaływan ia 1 Wzrost liczby turystów i rekreantów na obszarze objętym przedsięwzięciem do 2015 (%, rok bazowy ) 10% Informacje beneficjentów lub organizatorów, potwierdzenie dokumentami, informacje GUS, WOT Wartością bazową dla wskaźników jest 2008 r., w którym jego wartość = 0, chyba że w opisie (treści) wskaźnika wskazano inny punkt odniesienia. Przedsięwzięcie II,,Gospodarczy rozwój obszaru Uzasadnienie i ogólna charakterystyka przedsięwzięcia Obszar leży w strefie peryferyjnej, zdominowanej przez lasy i łąki nadnoteckie. Prawie połowę powierzchni obszaru stanowią tereny prawnie chronione ze względu na cenne walory przyrodnicze i krajobrazowe. Z tych względów obszar objęty strategią predysponowany jest do zrównoważonego i zdywersyfikowanego rozwoju gospodarczego, opartego na miejscowych zasobach, ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa z zastosowaniem technologii przyjaznych dla środowiska, drobnej wytwórczości, usług i turystyki. Rozwój zrównoważony zapewnia prowadzenie różnorakiej działalności gospodarczej, społecznej, kulturalnej, zwiększenie dochodów, a w konsekwencji wzrost stopy życiowej, a jednocześnie respektuje wymogi ochrony środowiska i nie stanowi takiego zagrożenia jak rozwój intensywny. Przedsięwzięcie będzie skutecznym instrumentem zachowania walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych czarnkowsko-trzcianeckiej wsi. Jego realizacja przyczyni się do dalszego rozwijania funkcji rolniczo leśno turystycznej obszaru, z niewielkim przemysłem opartym o wykorzystanie miejscowych zasobów, nieuciążliwym dla środowiska a także rolnictwa zmieniającego się w kierunku produkcji coraz bardziej naturalnej bądź ekologicznej i zróżnicowanej. Ważną częścią przedsięwzięcia będzie wspieranie różnorodnych działań sprzyjających i ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej. W tym zakresie przedsiębiorcy odczuwają wiele potrzeb na przykład możliwości podnoszenia swoich kwalifikacji, pomocy w działaniach promocyjnych i szukaniu dodatkowych rynków zbytu, dostosowywaniu produkcji do potrzeb i wymagań rynku, tworzenie marki lokalnej i temu podobne. Planowane przedsięwzięcie będzie stanowić odpowiedź na te potrzeby. Przyczyni się ono także do wykorzystania najcenniejszego zasobu obszaru, jakim są młodzi dobrze wykształceni ludzie. Osobom tym będzie udzielana pomoc na podjęcie działalności gospodarczej opartej na wiedzy, takiej jak usługi informatyczne, projektowe, ekonomiczno-prawne, finansowo-księgowe, nauczanie języków i tłumaczenie. Dostępność takich 57

58 usług na lokalnym rynku będzie stanowić dodatkowy czynnik rozwoju przedsiębiorczości, gdyż ich odbiorcami są głównie osoby prowadzące lub zamierzające podjąć działalność gospodarczą. Przedsięwzięcie przyczynia się do realizacji: Celu ogólnego 2 - Zrównoważony rozwój gospodarczy oparty o wykorzystanie zasobów obszaru Celów szczegółowych: Tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów w gospodarstwach rolnych, Lepsze wykorzystanie zasobów obszaru, w tym lokalnych surowców, Zmniejszenie poziomu bezrobocia Grupy docelowe beneficjentów rolnicy zamierzający prowadzić dodatkową działalność pozarolniczą; przedsiębiorcy; osoby fizyczne, j. s. t. lub organizacje zainteresowane realizacja operacji rekomendowanych w ramach przedsięwzięcia. Lista rekomendowanych działań i operacji a) Różnicowanie działalności w kierunku nierolniczej usługi: dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa dla ludności, informatyczne, turystyczne oraz związane ze sportem i rekreacją, transportowe lub komunalne; roboty budowlane i instalacyjne; sprzedaż hurtowa i detaliczna; rzemiosło lub rękodzielnictwo; przetwórstwo produktów rolnych lub leśnych jadalnych; magazynowanie lub przechowywanie towarów; wytwarzanie produktów energetycznych z biomasy; rachunkowość i doradztwo. b) Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw usługi: dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa dla ludności, informatyczne, turystyczne oraz związane ze sportem i rekreacją transportowe lub komunalne; roboty budowlane i instalacyjne; sprzedaż hurtowa i detaliczna; rzemiosło lub rękodzielnictwo; przetwórstwo produktów rolnych lub leśnych jadalnych; magazynowanie lub przechowywanie towarów; 58

59 wytwarzanie produktów energetycznych z biomasy; rachunkowość i doradztwo. c) Małe projekty organizacja szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla ludności; rozwój agroturystyki i turystyki; inicjowanie powstawania, rozwoju, przetwarzania wprowadzanie na rynek oraz podnoszenie jakości produktów rolnych lub leśnych oraz tradycyjnych sektorach gospodarki; zakres oprogramowania i sprzętu komputerowego, w tym urządzeń i sprzętu umożliwiającego dostęp do Internetu i ich udostępnienie na potrzeby społeczności wiejskiej; budowa\odbudowa małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego, zjazdowych i rowerowych. d) Funkcjonowanie LGD, nabywanie umiejętności, aktywizacja Planowane działania i czynności: realizacja wydarzeń promujących związanych z działalnością gospodarczą; aktywizowanie społeczności lokalnej i zachęcanie jej do przedsiębiorczości i działalności pozarolniczej; informowanie o obszarze, jego zasobach w sposobach ich wykorzystania dla działalności gospodarczej; prowadzenie doradztwa w zakresie wskazywania źródeł wsparcia finansowego dla gospodarki i udzielanie pomocy w przygotowaniu wniosków aplikacyjnych; badanie obszaru, analiza jego zasobów mogących być przydatnymi gospodarczo; badanie oczekiwań społecznych i nastrojów związanych z działalnością gospodarczą. 59

60 Wskaźniki dla przedsięwzięcia II Rodzaj wskaźnika Wskaźniki produktu Wskaźnik rezultatu Cel 2.1; 2.2; Treść wskaźnika Liczba podmiotów którym udzielono pomocy w formie refundacji na uruchomienie lub poszerzenie dotychczasowej działalności gospodarczej nie związanej z turystyką lub rekreacją na terenie LSR do roku 2015 (szt) Ilość godzin udzielonych porad przez LGD (indywidualnych i zbiorowych) dot. działalności gospodarczej i wypełniania wniosków na terenie LSR do roku 2015 (godz.) Ilość osób, które skorzystały z porad LGD w tym zakresie lub uczestniczyły w szkoleniach do 2015 (osoby) 2.2. Liczba jednostek społecznych, rolniczych i gospodarczych, które podjęły lub rozszerzyły działalność opartą o zasoby obszaru na terenie LSR do 2015 (szt) 2.3 Ilość powstałych miejsc pracy w podmiotach którym udzielono wsparcia nie związanych z turystyką lub rekreacją na terenie LSR do roku 2015 (szt) Wartość docelowa wskaźnika 6 Źródło weryfikacji wskaźnika Informacje beneficjentów potwierdzone ARIMIR Dokumentacja w Biurze LGD 320 Dokumentacja w Biurze LGD 780 Dokumentacja w Biurze LGD 10 Dokumentacja w Biurze LGD 5 Informacje od beneficjentów którym udzielono pomocy w formie refundacji potwierdzone przez ARIMIR 2.3 Ilość nowych lub utrzymanych miejsc pracy na terenie LSR do 2015 (szt) 6 Dokumentacja w biurze LGD Wskaźniki oddziaływ ania 2 Stopień przetrwania poszerzonych lub nowo założonych działalności gospodarczych podmiotów którym udzielono pomocy w formie refundacji na obszarze objętym przedsięwzięciem w 2015 (%) rok bazowy % Informacje beneficjentów potwierdzone dokumentami (np. wypis z ewidencji działalności gospodarczej gminy lub protokół z wizji lokalnej z udziałem LGD) Wartością bazową dla wskaźników jest 2008 r., w którym jego wartość = 0, chyba że w opisie (treści) wskaźnika wskazano inny punkt odniesienia. 60

61 Przedsięwzięcie III Wsparcie aktywności społecznej i poprawa jakości życia Uzasadnienie i ogólna charakterystyka przedsięwzięcia Jak wykazano w zestawieniu mocnych i słabych stron ( w prezentowanej w rozdz. III analizie SWOT), obszar z jednej strony charakteryzuje się wysokim stopniem ambicji i aktywności ludzi oraz bogatym dziedzictwem kultury, z drugiej zaś nie najwyższym poziomem infrastruktury społeczno - kulturalnej i niską jakością życia. Chcąc ten stan rzeczy zmienić i doprowadzić do równowagi między tymi przeciwieństwami zaplanowano niniejsze przedsięwzięcie. Ono to, poprzez rozwój zaplecza materialnego kultury, sportu i rekreacji, poprzez oparty o to zaplecze dalszy wzrost aktywności społecznej, poprawi jakość życia. Spowoduje wzrost atrakcyjności i wizerunku obszaru, co będzie skutkować nie tylko mniejszą migracją ludzi młodych z obszaru, ale także podniesieniem atrakcyjności turystycznej. W ten sposób przedsięwzięcie II będzie komplementarne do działań w sferze turystyki (przedsięwzięcia I). będzie tez komplementarne do poczynań władz samorządowych w sferze infrastruktury komunikacyjnej, głównie drogowej, która to infrastruktura służy mobilności, a zatem aktywności i integracji społecznej. Jeśli do tego dodać ze przedsięwzięcie będzie realizowane przez kilka sektorów społeczno-gospodarczych, to tym samym staje się ono przedsięwzięciem zintegrowanym. Przedsięwzięcie przyczynia się do realizacji celów: Ogólnych: 3,,Poprawa jakości życia i wzmocnienie kapitału społecznego ; Szczegółowych: Rozwój infrastruktury społeczno-kulturalnej i rekreacyjno-sportowej ; ,,Wzrost aktywności mieszkańców ; ,,Integracja społeczności lokalnej ; Grupy docelowe beneficjentów jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne; kościoły i związki wyznaniowe; organizacje pozarządowe; grupy i zespoły artystyczne, folklorystyczne itp.; Osoby fizyczne i prawne (poza wymienionymi wyżej), organizacje nie posiadające osobowości prawnej którym ustawy nadają zdolność do czynności prawnych zainteresowane realizacąa operacji rekomendowanych w ramach przedsięwzięcia 61

62 Lista rekomendowanych działań i operacji a) Odnowa i rozwój wsi budowa, przebudowa, remont lub wyposażenie obiektów publicznych pełniących funkcje kulturalne, w szczególności świetlic i domów kultury; budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, szlaków pieszych ścieżek rowerowych, placów zabaw, miejsc rekreacji służących do użytku publicznego; rewitalizacja budynków zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków, użytkowanych na cele publiczne oraz obiektów małej architektury, odnawiania lokalnych pomników historycznych lub miejsc pamięci; odnawianie elewacji zewnętrznych i dachów w zabytkowych obiektach architektury sakralnej. b),,małe projekty podnoszenie świadomości społeczności lokalnej (organizacja szkoleń, warsztatów i edukacji); podnoszenie jakości życia społeczności lokalnej w tym, poprzez a) udostępnianie potrzeby tej społeczności urządzeń i sprzętu komputerowego, w tym umożliwiającego dostęp do Internetu; b) organizacje imprez kulturalnych rekreacyjnych i sportowych; rozwój aktywności społecznej, w tym poprzez: a) promocję lokalnej twórczości ludowej, kulturalnej i artystycznej z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa; b) kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów, zwyczajów, tradycyjnych zawodów i rzemiosła; rozwój agroturystyki i turystyki, w tym poprzez budowę i odbudowę małej infrastruktury turystycznej, w szczególności miejsce wypoczynkowych, tras rowerowych i narciarstwa biegowego, szlaków konnych, ścieżek spacerowych i dydaktycznych; remonty świetlic wiejskich i ich wyposażenie; odnawianie, uporządkowanie i oznakowanie prywatnych budynków i obiekt ow charakterystycznych dla budownictwa i lokalnego krajobrazu; zachowanie lub odtworzenie, zabezpieczenie i oznakowanie cennego dziedzictwa przyrodniczego i krajobrazowego, w szczególności objętych różnego rodzaju formami ochrony prawnej, (Natura 2000, OCHK, Rezerwaty ); 62

63 zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w tym poprzez: a) odbudowę lub renowacje, zabezpieczenie, uporządkowanie i oznakowanie niewielkich obiektów kulturowych i historycznych ważnych lub charakterystycznych dla danej miejscowości; b) prowadzenie badań i gromadzenie danych. c) Funkcjonowanie LGD, nabywanie umiejętności i aktywizacja społeczności LGD planuje następujące działania i czynności: informowanie społeczności lokalnej o obszarze działania LGD, realizacji LSR, w tym niniejszego przedsięwzięcia; organizowanie wydarzeń o charakterze kulturalnym, związanych z obszarem wdrażania LSR i promocyjnym na rzecz realizacji przedsięwzięcia; szkolenie lokalnych liderów i kadr biorących udział we wdrażaniu LSR i przedsięwzięcia; animowanie lokalnej społeczności i zachęcanie jej do aktywnego udziału w realizacji operacji rekomendowanych w ramach przedsięwzięcia; udzielanie pomocy doradczej na rzecz realizacji przedsięwzięcia i operacji z nim związanych; badanie obszaru i analizowanie postępu we wdrażaniu przedsięwzięcia i skutków społecznych (m.in. przez badanie opinii publicznej). 63

64 Wskaźniki dla przedsięwzięcia III Rodzaj wskaźnik a Wskaźnik i produktu cel Treść wskaźnika Wartość 3.1 Liczba wybudowanych, przebudowanych, wyremontowanych, zrewitalizowanych lub zabezpieczonych i oznakowanych obiektów pełniących funkcje kulturalne i obiektów małej architektury o znaczeniu historyczno -kulturowym na terenie LSR do roku 2015 (szt) 3.1 Liczba wybudowanych, przebudowanych, wyremontowanych obiektów sportowych, rekreacyjnych, wypoczynkowych na terenie LSR do roku 2015 (szt) 3.2 Liczba godzin udzielonych porad LGD, dotyczących operacji realizowanych na rzecz przedsięwzięcia na terenie LSR do roku 2015 (godz.) 3.2 oraz 3.3 Liczba warsztatów i spotkań aktywizujących społeczność ma rzecz rozwoju kultury, sportu, rekreacji i innych form integracji społeczności lokalnej na terenie LSR do roku 2015 (szt) docelowa Źródło weryfikacji wskaźnika Informacje beneficjentów potwierdzone przez Instytucje Wdrażającą służby 12 budowlane gmin, starostw, protokoły odbioru robót lub wizji lokalnej z udziałem 24 LGD Informacje beneficjentów potwierdzone przez Instytucje Wdrażającą służby budowlane gmin, starostw, protokoły odbioru robót lub wizji lokalnej z udziałem LGD 150 Dokumentacja w Biurze LGD 90 Informacje beneficjentów i organizatorów potwierdzone stosowna dokumentacją Wskaźni k rezultatu I 3.1 Ilość osób korzystających z obiektów infrastruktury: kultury oraz o znaczeniu historyczno kulturowym po jej rozbudowaniu i remontach na terenie LSR do roku 2015 (osoby) 3.1 Ilość osób korzystających z obiektów infrastruktury: sportu i rekreacji (łącznie) po jej rozbudowaniu i remontach na terenie LSR do roku 2015 (osoby) 3.2 Ilość osób, które korzystały z porad LGD, warsztatów i spotkań aktywizacyjnych do 2015 r. na terenie LSR (osoby) 3.3 Ilość imprez kulturalnych, sportowych i integrujących społeczność lokalną na terenie obejmującym LSR do 2015 (szt) 6000 Oświadczenia beneficjentów i organizatorów potwierdzone stosowna dokumentacją 3000 Oświadczenia beneficjentów i organizatorów potwierdzone stosowna dokumentacją 800 Dokumentacja w Biurze LGD/ informacje od beneficjentów 25 Oświadczenia beneficjentów i organizatorów potwierdzone stosowna dokumentacją 64

65 3.3 Ilość osób, które skorzystały z imprez integracyjnych, sportowych, rekreacyjnych itp. na terenie LSR do 2015, (osoby) 5000 Informacje beneficjentów luba organizatorów, potwierdzenie dokumentami. Wskaźnik i Oddziały wania 3 Wielkość odpływu ludności z obszaru jako miernik poprawy warunków życia na nim. (jednostka miary: saldo migracji, rok bazowy 2008, - 109) 0 Dane z GUS lub urzędów gmin Wartością bazową dla wskaźników jest 2008 r., w którym jego wartość = 0, chyba że w opisie (treści) wskaźnika wskazano inny punkt odniesienia. 65

66 V. OKREŚLENIE MISJI LGD Misją Stowarzyszenia p.n. Czarnkowsko-Trzcianecka Lokalna Grupa Działania, jest partnerskie współtworzenie systemu kreowania i wdrażania polityki rozwojowej obszarów wiejskich, polityki mającej na celu budowanie z wykorzystaniem miejscowych zasobów wielofunkcyjnego modelu gospodarki wiejskiej i usług w tym turystyki w trosce o poprawę jakości życia. W ten sposób społeczność lokalna włączona zostanie w zarządzanie obszarem i zaspokoi swe aspiracje przynależne społeczeństwu obywatelskiemu. Dla spełnienia tej misji, LGD realizować będzie przyjęte w LSR cele i przedsięwzięcia i urzeczywistniać wizję obszaru, budować i umacniać kapitał społeczny oraz partnerskie podejście do innowacyjnego rozwiązywania lokalnych problemów. Pomocne w tym jest wspólne opracowanie LSR, z wykorzystaniem niektórych elementów i doświadczeń z realizacji dotychczasowej Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich, a potem skuteczne jej wdrażanie. Wdrażanie obejmie całe spektrum działań i czynności według procedur przewidzianych w LSR, a zatem: przyjmowanie i wybór szerokiej gamy projektów\operacji dywersyfikujących działalność społeczno - gospodarczą w obszarze i poprawiających jakość życia (w ramach Działania 4.1/413. PROW); realizowanie projektów współpracy (Działanie PROW); funkcjonowanie LGD, nabywanie umiejętności i aktywizowanie mieszkańców (Działanie PROW). Nadto w ramach P.O. Kapitał Ludzki przewiduje się wsparcie aktywności lokalnych inicjatyw działających na rzecz zatrudnienia, integracji społecznej i edukacji. Nie wyklucza się też pozyskiwania funduszy z innych źródeł i prowadzenia szerokich działań na rzecz obszarów wiejskich. 66

67 VI. WYKAZANIE SPÓJNOŚCI SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LSR Dolina Noteci przecinająca obszar objęty LSR prawie w połowie oraz jej naturalny urok i ochrona prawna (przepisy dotyczące sieci Natura 2000 i obszarów chronionego krajobrazu, a także Drawieński Park Narodowy i bogate krajobrazy, stanowiące w dolinie unikalną symbiozę dziedzictwa natury, historii i kultury, pretendujące do dziedzictwa światowego UNESCO, definiują obszar objęty działalnością LGD). Podporządkowują mu wizję rozwoju, cele i przedsięwzięcia LSR. Wspomniane walory predestynują obszar do zrównoważonego rozwoju i szerokiego udostępnienia go ludziom. Dwa cele ogólne, czyli (,,Rozwój funkcji turystycznej obszaru i,,zróżnicowany rozwój gospodarczy oparty o wykorzystanie zasobów obszaru oraz sześć celów szczegółowych realizujących w\w cele ogólne wynikają wprost z tak definiowanego obszaru i przyczynić się mają do zachowania jego cech, ich wzbogacenia i ulepszenia. Cel ogólny 3,,Poprawa jakości życia i wzmocnienie kapitału społecznego ) i trzy cele szczegółowe, realizujące ten cel ogólny wynikają z konieczności zmiany położenia mieszkańców w tym,,zielonym, peryferyjnym wobec dużych miast i mało zaludnionym, o niskich standardach i jakości życia, obszarze. Pośrednio wzbogacać będą krajobraz obszaru, czyniąc go coraz atrakcyjniejszym oraz podnosić poziom wiedzy, zdrowia, tężyzny fizycznej i aktywności mieszkańców a także zwiększać korzyści z lokalnego dziedzictwa. Zdefiniowanie celu szczegółowego 1.1.,,Odnowa, zachowanie i promocja walorów przyrodniczych i kulturowych i jego realizacja jest wręcz nakazem spowodowanym potrzebą odnowy i szerokiego udostępnienia ludziom tego zastanego, bogatego dziedzictwa natury i kultury, które zostało opisane w rozdziale niniejszej strategii. Cele szczegółowe 1.2,,Rozbudowa infrastruktury turystycznej i 1.3.,,Rozwój działalności gospodarczej w branży turystycznej są podyktowane potrzebą rozbudowy bazy materialnej dla rozwoju turystyki, która jak wykazują potoczne obserwacje i dane z Punktów Informacji Turystycznej jest z roku na rok coraz bardziej nasilona. Infrastruktura turystyczna jest wprawdzie w obszarze nieźle rozwinięta, jednak wymaga uzupełnienia i wzbogacenia, do czego realizacja omawianych celów może i powinna się przyczynić. Cele szczegółowe 2.1.,,Tworzenie pozarolniczych źródeł dochodu w gospodarstwach, 2.2.,,Lepsze wykorzystanie zasobów obszaru, w tym lokalnych umiejętności i surowców oraz 2.3.,,Zmniejszenie poziomu bezrobocia definiują same w sobie rolę jaką mają odegrać w realizacji LSR na obszarze. Cel 2.1. jest uzasadniony potrzebą uzupełnienia dochodów w gospodarstwach, Zdecydowana większość z nich gospodaruje na słabych glebach, co wykazaliśmy w rozdz. II i analizie SWOT. 67

68 Gleby te uniemożliwiają osiąganie godziwych dochodów rodzinom rolniczym. Sięgać muszą one po dodatkowe ich źródła bądź poprzez zatrudnienie się poza gospodarstwem, bądź poszukiwanie dochodów z działalności nierolniczej w gospodarstwach.wykorzystują one najczęściej niektóre zasoby gospodarstwa, np. nadwyżki siły roboczej. Oferują zdrową żywność, atrakcje związane z pobytem w gospodarstwach przejezdnych, usługi konne itp. Realizują tym samym nie tylko cel ogólny 2, ale także cel ogólny 1 i 3 przyczyniając się do rozwoju turystyki i poprawy jakości życia na wsi i zmniejszenia ukrytego bezrobocia w gospodarstwach. Przyczyniają się tym, samym ubocznie do osiągania celów szczegółowych 2.2 i 2.3. Podobnie jak rolnicy parający się działalnością pozarolniczą, działalność na rzecz osiągania celu ogólnego 2 i celów szczegółowych 2.2. i 2.3. prowadzić będą mikroprzedsiębiorcy. Zarówno bowiem rolnicy jak i oni związani (ograniczeni) są przepisami ochrony prawnej obszaru. Podporządkować zatem muszą swoją działalność wykorzystania miejscowych zasobów z równoczesnym ich poszanowaniem i racjonalnym gospodarowaniem. Pisaliśmy o tym w rozdz. II jest to specyfika obszaru. Prowadząc taką działalność mikroprzedsiębiorcy przyczyniać się będą m.in. do rozwoju obszaru i turystyki oraz do zmniejszenia bezrobocia. Cel ogólny 3 oraz cele szczegółowe 3.1.,,Rozwój infrastruktury społeczno kulturalnej, 3.2.,,Wzrost aktywności mieszkańców i 3.3.,,Integracja społeczności lokalnej są również, jak cele poprzednio opisane, spójne z opisem i specyfiką obszaru. Wykazaliśmy w rozdz. II LSR, że obszar należy do peryferyjnych, o wskaźniku jakości życia niższym niż w innych rejonach Wielkopolski. Wymaga to rozbudowy infrastruktury społeczno-kulturalnej, która służyć będzie mieszkańcom, ale także coraz liczniejszej liczbie turystów przybywających do obszaru. Korzystanie z tej infrastruktury przyczyniać się będzie jednocześnie do integrowania społeczności i wzrostu jej aktywności. Ludzie zamieszkujący obszar, aktywność mają we krwi, do czego zmuszały ich warunki panujące od wieków, o czym pisaliśmy w rozdz. II LSR. Pokłady tej aktywności są w wielu wsiach bardzo czynne, w innych niekiedy uśpione, ale cele które postawiła sobie lokalna społeczność w LSR z pewnością je uruchomią. Jak staraliśmy się wykazać wyżej cele postawione przez lokalną społeczność w LSR są spójne ze specyfiką obszaru, jego cechami i zmierzają wprost do wykorzystania tych cech, bądź do dostosowania się do nich. Cele nie tylko adekwatne do specyfiki obszaru ale także do wniosków wynikających z analizy SWOT. Z kolei przedsięwzięcia, których realizacja przyczyniać się do osiągnięcia celów LRS są adekwatne do tych celów. Nawiązują, jak cele, do specyfiki obszaru i wniosków z analizy SWOT. Adekwatność przedsięwzięć w stosunku do celów przedstawiono na schemacie w podrozdziale 4.2., a potem w podrozdziale 4.3., gdzie wykazano i opisano, które przedsięwzięcia przyczynią się do realizacji jednego, bądź kilku celów. 68

69 VII. UZASADNIENIE PODEJŚCIA ZINTEGROWANEGO REALIZOWANEGO W RAMACH LSR Zintegrowany charakter Strategii oznacza specyficzne podejście do rozwiązywania problemów poprzez wielosektorowe, synergistyczne działania w sferze wszelkiej ludzkiej działalności, mające przynieść synergistyczny efekt, w wyniku którego 2+2=4+1 Może być niezliczona ilość wariantów bądź modeli integracji. Samo powołanie LGD trójsektorowego partnerstwa i realizowanie specyficznego projektu, jakim jest Leader oraz wdrażanie LSR i projektów współpracy ma wszystkie znamiona zintegrowanego działania na rzecz obszaru i ludzi w nim zamieszkujących. Zintegrowane działania na rzecz realizacji celów i przedsięwzięć LSR przejawiają się w szczególności poprzez: 1) powiązanie celów, przedsięwzięć i projektów między sobą. Np. szczególne miejsce turystyki (przedsięwzięcie I) w LSR uzasadnione walorami przyrodniczymi i kulturowymi obszaru nie będzie wyizolowane spośród innych sektorów gospodarki. Zintegrowane z nim jest np. przedsięwzięcie III dotyczące m.in. rozwoju infrastruktury społeczno-kulturalnej, rekreacyjnej i sportowej. Również pozostałe segmenty gospodarki, oparte o miejscowe zasoby, gwarantujące zachowanie czystości środowiska, mają swoje odzwierciedlenie w celach i przedsięwzięciach LSR, jako komponenty zrównoważonego rozwoju (przedsięwzięcie II). Bogate krajobrazy, będące syntezą darów natury i kultury materialnej, zasługują na udostępnianie ich mieszkańcom i przyjezdnym i na ochronę. Przewidziano, przeto w LSR cel szereg. 1.1, który ma prowadzić do zachowania tego dziedzictwa i jego promocji, a równocześnie dla rozwoju turystyki. Te przykłady wskazują na to, że istnieją nie tylko powiązania między celami i przedsięwzięciami, ale także związki miądzy poszczególnymi przedsięwzięciami. Pozwalają one na wykorzystanie różnych zasobów obszaru. Np. w przedsięwzięciu I,,Kierunek turystyka przewiduje się wykorzystanie zarówno walorów przyrodniczych i kulturowych obszaru i ich udostępnianie turystom przez budowę infrastruktury turystycznej, zwłaszcza do lub w miejscach cennych przyrodniczo i kulturowo, znakowanie tych miejsc organizowanie imprez kulturalnych dla turystów, jak i wykorzystanie umiejętności i zasobów gospodarczych na potrzeby turystyki i turystów; 2) traktowanie na równi spraw ludzi, gospodarki i środowiska. Przykładem tego niech będzie przedsięwzięcie II które dąży do takiego gospodarowania w obszarze, które zapewni lepsze wykorzystanie lokalnych zasobów w procesie wytwarzania (produkcji), ochronę środowiska a jednocześnie zapewni dochody gospodarzom i przedsiębiorcom, oraz miejsca pracy dla innych; 69

70 3) realizowanie przedsięwzięć staraniem kilku lub kilkunastu różnych podmiotów: samorządów terytorialnych, organizacji pozarządowych, osób fizycznych i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego. W opisie przedsięwzięć (rozdz. IV.) wskazano te podmioty oraz działania i operacje, poprzez które realizować będą one wspólnie, w sposób wzajemnie się uzupełniający i zintegrowany, poszczególne przedsięwzięcia, zmierzające do osiągnięcia przyjętych w LSR celów; 4) preferowanie w lokalnych kryteriach wyboru operacji w zależności od stopnia zawartych w nich elementów integrujących społeczność lokalną bądź operacji komplementarnych do zadań już zrealizowanych, jak to opisano w rozdz. IX Procedury oceny zgodności operacji z LSR i wyboru operacji przez Radę LGD ; 5) zachowanie zgodności celów, przedsięwzięć i projektów z planami, zagospodarowania przestrzennego i strategiami jednostek samorządu terytorialnego obejmującymi obszar wsparcia (wdrażania LSR) oraz ich realizacją, co wykazano w rozdziale XIV; 6) wdrażanie projektów współpracy przez LGD (Działanie 4.2. PROW). Będzie ono niczym innym jak elementem zintegrowanego działania partnerów oraz przykładem dla wszystkich członków LGD i mieszkańców obszaru. Przykładem potrzeby i pozytywnych skutków zintegrowanej, partnerskiej współpracy. Należy nadmienić, że LGD będzie dążyło nie tylko do zintegrowanych działań różnych podmiotów na rzecz realizacji celów i przedsięwzięć, w tym także poprzez lokalne kryteria wyboru projektów i dobry przykład partnerskiej współpracy z innymi LGD, ale także poprzez zachęcanie społeczności do tworzenia grup celowych i małych partnerstw w obszarze objętym LSR. Realizowane to będzie, w ramach aktywizowania lokalnej społeczności (działanie 4.3. PROW), bądź w ramach działań P.O.,,Kapitał ludzki. Jesteśmy przekonani, że w sposób czytelny i wystarczający uzasadniliśmy zintegrowane podejście przy realizowaniu Strategii, tak w części dotyczącej jej wdrażania (Działanie 4.1. i 4.2. PROW) jak i funkcjonowania LGD (Działanie 4.3. PROW). Wykazaliśmy, bowiem zintegrowane podejście, a więc to, że cele i przedsięwzięcia oraz działania są ze sobą powiązane i traktowane jako spójna całość, jakkolwiek realizowane różnymi sposobami przez poszczególne podmioty z 3 sektorów. Dotyczy to zarówno przedsięwzięć i operacji o charakterze materialnym jak i pozamaterialnym. Wykazaliśmy też, że cele i przedsięwzięcia opierają się na waloryzacji i wykorzystaniu różnych zasobów obszaru. 70

71 VIII. UZASADNIENIE PODEJŚCIA INNOWACYJNEGO REALIZOWANEGO W RAMACH LSR Jakkolwiek koncepcja Leadera i jej praktyczne wdrożenie z przekazaniem LGD uprawnień do wyboru projektów\operacji włącznie są innowacyjne same w sobie, to także konkretne działania, przedsięwzięcia i operacje w LSR wykazują cechy innowacyjności. Innowacyjny charakter będzie miało przede wszystkim to, iż LGD chce być współodpowiedzialna, wraz z samorządami lokalnymi, za system tworzenia i wdrażania polityki rozwojowej obszarów wiejskich. Chce być inkubatorem przecierającym szlaki dla przedsięwzięć nowatorskich, opartych o lokalne zasoby, w tym zasoby intelektualne miejscowej ludności. Chce wreszcie by ludność ta korzystała z przynależnych jej praw społeczeństwa obywatelskiego i uczestniczyła w zarządzaniu obszarem. Wszystko to zostało zapisane w misji LGD i ma charakter nowatorski. Poprzez realizację LSR, Lokalna Grupa Działania będzie inspirować i wdrażać te cele i przedsięwzięcia, które mając charakter komplementarny do działań jednostek samorządu terytorialnego, w sposób znaczący wpływać będą na rozwój wsi, jej wielofunkcyjny, społeczny i gospodarczy charakter, jej przestrzeń i estetykę. LGD będzie kreować i wzmacniać procesy tworzenia celowych formalnych i nieformalnych grup partnerskich, pomagać w opracowywaniu wniosków aplikacyjnych, wyłaniać najlepsze pomysły i udzielać wsparcia w ich wdrożeniu oraz stymulować wymianę doświadczeń między partnerami i innymi LGD. Tak szerokie, kompleksowe spektrum działań na rzecz obszarów wiejskich ze strony Stowarzyszenia, którą to formę przyjęła LGD, jest w warunkach polskich ewenementem i śmiało można uznać je za rozwiązanie innowacyjne. Innowacyjnych jest szereg przedsięwzięć, projektów i procedur opisanych w poszczególnych rozdziałach LSR. Dotyczy to np.: stworzenia wnioskodawcom szansy ubiegania się o środki na nowatorskie operacje, dotyczące np., wytwarzania i promocji produktów lokalnych lub innych operacji wpływających na zrównoważony rozwój, poprzez umieszczenie ich w spisie preferowanych operacji realizujących poszczególne przedsięwzięcia; promocji opartej o nowoczesne techniki audiowizualne i multimedialne, z zachowaniem także technik tradycyjnych, aby przedsięwzięcia promocyjne dotarły do wszystkich osób, do których są kierowane. Odnosi się to zarówno do promocji LSR jak i walorów turystycznych; traktowania na równi spraw ludzi, gospodarki i środowiska, co opisano w rozdz. VII w odniesieniu do przedsięwzięcia II, a co gwarantuje zrównoważony rozwój obszaru, zapewniający ochronę środowiska. Dodatkowo np. w przedsięwzięciu I zamierza się, poprzez 71

72 szkolenie uczyć ludzi jak współżyć i obcować z dobrami natury i kultury, zwłaszcza w obszarach Drawieńskiego Parku Narodowego, Chronionego Krajobrazu i sieci Natura 2000; podejmowania działań służących rozwojowi lokalnemu, a nie uwzględnionych w innych programach realizowanych w obszarze. Można za takie działanie uznać sugerowanie przez LGD w trakcie doradztwa i aktywizacji mieszkańców wiązania estetyzacji całych wsi bądź jej fragmentów, a czasem pojedynczych zagród, z realizacją niektórych małych projektów ; wdrażania mieszkańców do roli ambasadorów obszaru, umiejących zapromować jego walory, świadczyć usługi gościom i przyjezdnym, udzielić pomocy i informacji. Kończąc rozdział dotyczący podejścia innowacyjnego realizowanego w ramach LSR wyrażamy nadzieję, że w sposób wystarczający uzasadniliśmy związki zaproponowanych innowacji z miejscowymi zasobami i wskazaliśmy niektóre nowatorskie rozwiązania odnoszące się do LSR, przedsięwzięć i projektów. Niektóre z nich mogą być zastosowane na innych obszarach. 72

73 IX. OKREŚLENIE PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR I PROCEDURY WYBORU OPREACJI PRZEZ LGD PROCEDURY ODWOŁAŃ OD ROZSTRZYGNIĘĆ CIAŁA DECYZYJNEGO W SPRAWIE WYBORU OPERACJI W RAMACH DZIAŁANIA 4.1 WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU", KRYTERIÓW NA PODSTAWIE KTÓRYCH JEST OCENIANA ZGODNOŚĆ OPERACJI Z LSR ORAZ KRYTERIÓW WYBORU OPERACJI A TAKŻE PROCEDURY ZMIANY TYCH KRYTERIÓW Rozdział przedstawia procedury oceny i zgodności operacji z LSR oraz wyboru operacji \ projektów do realizacji w ramach LSR, według przyjętych przez LGD kryteriów lokalnych, wzory dokumentów stosowanych podczas dokonywania oceny projektów oraz tryb przyjmowania i rozpatrywania wniosków i odwołań, a także podział zadań i zakres odpowiedzialności poszczególnych organów LGD w procesie ustalania procedur, kryteriów oceny zgodności operacji LSR, kryteriów ich wyboru, oraz zmian tych kryteriów. IX. 1. Tryb przyjmowania i postępowania z wnioskami o udzielenie pomocy Przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków nastąpi po uprzednim ogłoszeniu naboru przez Samorząd Wojewódzki (SW) w porozumieniu z LGD. Kolejność będzie, następująca: 1) ogłoszenie o naborze; 2) przyjmowanie wniosków i ich rejestrowanie; 3) ocena wniosków pod względem zgodności z LSR oraz spełniania kryteriów wyboru 4) sporządzanie listy ocenianych operacji, ustalając ich kolejność 5) poinformowaniu wnioskodawców o wynikach tej oceny wraz z przesłaniem listy informując wnioskodawców o; - zgodności małego projektu z LSR albo jego niezgodności z LSR - wskazując przyczyny niezgodności; - liczbie uzyskanych punktów w ramach tej oceny lub miejscu na liście ocenionych małych projektów; - możliwości złożenia odwołania od wyników tej oceny zgodnie z procedurą określoną w LSR. 6) rozpatrzenie odwołań wnioskodawców od rozstrzygnięć Rady; 7) sporządzanie list wniosków (operacji) a) które zostały wybrane, ustalając ich kolejność według liczby uzyskanych punktów w 73

74 ramach oceny spełniania kryteriów wyboru, b) które nie zostały wybrane - uwzględniających wyniki oceny dokonanych na skutek złożonych odwołań: 8) przekazanie Instytucji Wdrażającej (SW lub ARiMR) list wniosków oraz uchwały organu LGD w sprawie projektów wraz ze wszystkimi złożonymi wnioskami 9) opublikowanie listy przekazanej do Instytucji wdrażającej na stronie internetowej LGD 10) poinformowanie wnioskodawców o: - wybraniu projektu lub jego niewybraniu, wskazując przyczyny niewybrania, liczbie uzyskanych punktów lub miejscu na liście projektów, które zostały wybrane. W przypadku projektu który został wybrany należy poinformować wnioskodawcę, czy projekt ten mieści się w ramach limitu dostępnych środków oraz o możliwości złożenia wniosku o przyznanie pomocy bezpośrednio do podmiotu wdrażającego w przypadku wnioskodawcy, którego operacja nie została wybrana. Ad. 1 Wzór wniosku to dokument określony przez instytucję, do której jest on kierowany (SW lub ARiMR). Formularz wniosku zawiera wykaz niezbędnych dokumentów, które powinny być dołączone do wniosku. Do wniosku wg ustalonego wykazu winny być dołączone niezbędne dokumenty pozwalające dokonać weryfikację spełnienia kryteriów określonych w LSR. Właściwy organ (SW lub ARiMR) podaje się do publicznej wiadomości ogłoszenie o możliwości składani wniosków za pośrednictwem LGD, na swej stronie internetowej, tablicy ogłoszeń oraz prasie o zasięgu obejmującym obszar realizacji LSR, LGD dokonuje ogłoszenia na swej stronie internetowej oraz na tablicy ogłoszeń w swej siedzibie podając: termin, miejsce składania wniosków, miejsce zamieszczenia kryteriów wyboru LGD określonych w LSR, miejsce zamieszczenia wykazu dokumentów niezbędnych do weryfikacji spełnienia kryteriów określonych w LSR, limitu dostępu środków, minimalnych wymagań niezbędnych do wyboru projektu. Ad. 2 Wniosek składa się bezpośrednio w siedzibie LGD. LGD potwierdza przyjęcie wniosku na jego kopii, opatrzone datą,, podpisem przyjmującego i pieczątką LGD. Przyjmowanie wniosków rozpoczyna się nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia podania przez Samorząd Wojewódzki do publicznej wiadomości informacji o naborze wniosków za pośrednictwem LGD. Zaś termin składania tych wniosków nie może być krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 30 dni. Ad. 3 LGD dokonuje oceny wniosków pod względem zgodności z LSR oraz spełnienia kryteriów wyboru projektu, 74

75 Ad 4 Niezwłocznie, lecz nie później niż w ciągu 21 dni od dnia w którym upłynął termin naboru, sporządza listę ocenionych projektów ustalając ich kolejność według liczby uzyskanych punktów w ramach oceny spełnionych kryteriów. Ad. 5 Nie późnie niż w terminie 21 dni od dnia w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy powiadamia, po przyjęciu listy w trybie uchwały przez Radę, LGD przekazuje wnioskodawcom listę wraz z pisemną informację o zgodności albo nie zgodności operacji z LSR (wskazując tego przyczyny), o liczbie uzyskanych punktów lub o miejscu na liście. Informuje też wnioskodawców o możliwości odwołań od decyzji Rady w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pism o tej decyzji, jednak nie później niż do 34 dnia od dnia w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy, termin uważa się za zachowany jeżeli pismo w tym dniu wpłynęło do LGD.. Ad.6 W przypadku odwołania się wnioskodawcy od niekorzystnych dla niego rozstrzygnięć Rady, odwołanie to zostanie przyjęte i zarejestrowane w biurze LGD. Po zarejestrowaniu odwołania Zarząd przy pomocy Biura, przeprowadza postępowanie wyjaśniające, przygotowuje opinię i przedkładają wraz z odwołaniem Radzie. Rada podtrzymuje swoją poprzednią decyzję, albo uznaje odwołanie za zasadne. Ad 7 Po rozpatrzeniu odwołań przez Radę, LGD w terminie 45 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków sporządza listy zawierające dane identyfikujące projekt i wnioskowaną kwotę pomocy: 1. projektów które zostały wybrane, ustalając ich kolejność wg liczby uzyskanych punktów - dodatkowo lista winna zawierać wskazanie projektów, które mieszczą się w ramach limitu dostępnych środków. 2. projektów które nie zostały wybrane - dodatkowo lista winna zawierać wskazanie projektów, które: a) w wyniku oceny pod względem zgodności z LSR zostały uznane za: - zgodne z LSR, - niezgodne z LSR, b) nie zostały złożone w miejscu i terminie wskazanym w informacji, podanej przez Instytucję Wdrażająca oraz LGD o której mowa w 6 ust sporządzone listy uwzględniają wyniki odwołań. Ad. 8 Następnie w terminie 45 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków przekazuje listy w/w terminie właściwemu organowi (SW lub ARiMR) wraz ze wszystkimi złożonymi wnioskami i uchwałami Rady 75

76 Ad. 9 Nie później niż w dniu przekazania list, publikuje list projektów na swej stronie internetowej. Ad.10 LGD w terminie 45 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków informuje wnioskodawców pisemnie o wybraniu lub nie wybraniu ich wniosków do pomocy finansowej, liczbie uzyskanych punktów pod względem spełniania kryteriów wyboru lub miejscu na liście wybranych operacji. W przypadku wybrania projektu informuje się wnioskodawcę czy mieści się on ramach limitu dostępnych środków. W przypadku nie wybrania informuje się wnioskodawcę o przyczyny nie wybrania oraz o możliwości złożenia wniosku bezpośrednio do podmiotu wdrażającego (SW lub ARiMR). Dodatkowe informacje dotyczące zasad i postępowania LGD w zakresie wdrażania LSR, udzielenia pomocy beneficjentom przez pracowników LGD przy redagowaniu wniosków, obsługi wnioskodawców - znajdują się w rozdz. XII. Tryb postępowania z wnioskami i ich obieg ilustruje poniższy schemat Schemat 1 Struktura procedur wdrażania LSR w ramach Działania 4.1. PROW 76

77 77