Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology"

Transkrypt

1 Ziora K. i inni Stężenie leptyny w surowicy krwi u dziewcząt... Vol. 2/2003 Nr 1(2) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Stężenie leptyny w surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym Serum leptin levels in girls wifh anorexia nervosa 1 Katarzyna Ziora, 1 Gabriela Geisler, 1 Antoni Dyduch, 2 Zofia Ostrowska, 1 Barbara Schneiberg, 1 Joanna Oświęcimska 1 Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Wieku Dziecięcego, Zabrze 2 Katedra Fizjopatologii ŚAM, Zabrze Adres do korespondencji: Katarzyna Ziora, Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Wieku Dziecięcego, ul. 3 Maja 13/15, Zabrze Słowa kluczowe: leptyna, anorexia nervosa, gonadotropiny Key words: leptin, anorexia nervosa, gonadotropins STRESZCZENIE/ABSTRACT Stężenie leptyny jest zazwyczaj niskie u dorosłych nieleczonych kobiet z anorexia nervosa (AN), ale badania na temat zależności między stężeniem leptyny w surowicy krwi a masą ciała i stężeniem hormonów płciowych u młodych dziewcząt z AN są bardzo nieliczne. Cel pracy: 1. Ocena stężenia leptyny w surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym przed rozpoczęciem leczenia i w trakcie terapii. 2. Określenie zależności między stężeniem leptyny a stężeniem LH, FSH, E PRL w surowicy krwi. Materiał: U 27 dziewcząt (wiek at) z AN przed leczeniem (gr. I) i po uzyskaniu poprawy klinicznej (gr: II) oraz u 26 zdrowych dziewcząt (gr. III) oceniono BMI oraz stężenia leptyny i hormonów płciowych. Wyniki: Średnie stężenie leptyny w surowicy krwi w gr. I (3,01 ± 2,46 ng/ml) nie korelowało z obniżonym BMI (15,81 ± 1,91 kg/rri 2 ) i było znamiennie niższe (p < 0.001) w porównaniu ze średnim stężeniem leptyny w surowicy krwi w gr. III (13,54 ± 7,36 ng/ml), gdzie stwierdzono korelację stężenia leptyny z BMI (r = 0,75 p < 0,05). W AN nie wykazano zależności między stężeniem leptyny a LH, FSH, E=, PRL. Po 3-4 miesiącach terapii (dieta, psychoterapia) średnie stężenie leptyny w AN (gr. II) znamiennie wzrosło (p < 0,05) do 6,02 ± 5,06 ng/ml, BMI zwiększyło się do 18,08 ± 1,6 kg/m 2. Obserwowano też istotny w tej grupie wzrost FSH z 3,266 ± 2,51 do 8,51 ± 4,80 miu/ml. Wnioski: 1. U dziewcząt z AN stwierdzane niskie stężenie leptyny w surowicy krwi i obserwowany brak korelacji pomiędzy lektyną a BMI świadczyć może o zaburzeniu regulacji wydzielania leptyny przy skrajnie niskiej masie ciała. 2. Krótkotrwałe leczenie (2-3 miesiące) dziewcząt z AN wpływa na zwiększenie stężenia leptyny w surowicy krwi, ale nie doprowadza do całkowitej normalizacji tego stężenia. Serum leptin levels are usually low in untreated adult patients with anorexia nervosa (AN) but studies of the relationship between leptin levels and body weight and levels of gonadotropins in young girls with AN are limited. The goal of the study. 1) to estimate the serum leptin levels before and during treatment; 2) to examine the relationships between leptin and LH, FSH, E PRL. Materiał. In 27 girls (aged yrs) with AN before treatrnent (grupp I), during therapy (grupp II) and in 26 healthy girls there were estimated BMI and the serum levels of leptin, gonadotropins, E 2 and PRL. 33

2 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 2/2003;1(2):33-40 Results. The mean serum leptin level in grupy I (3.01 ± 2.46 ng/ml) did not correlate with BMI (15.81 ± 1.91 kg/mi) and was significantly (p < 0.001) lower than in grupy III (13.54 ± 7.36 ng/ml) in whom the significant correlation between leptin level and BMI (r = 0.75 p < 0.01) was stated. In AN no relationships were found between serum leptin and LH, FSH, E, and PRL. After 2-3 months of therapy (diet, psychotherapy) the mean serum leptin level in AN (grupy II) had increased significantly (p < 0.05) to 6.02 ± 5.06 ng/ml, BMI to ± 1.6 kg/mi and FSH from ± 2.51 to 8.51 ± 4.8 miu/ml. Conclusions. Low serum leptin concentration and lack of its correlation with BMI gives an evidence of disturbed regulation of leptin secretion in patients with AN and extremely low body mass. Short-term treatment of patients with AN increased serum leptin concentration but it still remained below control values. Wstęp Leptyna, hormon białkowy o masie cząsteczkowej ok. 16 kd, produkt genu otyłości [ 1 ], syntetyzowana jest głównie przez adipocyty w białej tkance tłuszczowej u ludzi (white adipose tissue WAT) [2, 3] i gryzoni [4] oraz w niewielkich ilościach w brunatnej tkance tłuszczowej (brown adipose tissue BAT) [5]. Ponadto, leptym produkowana jest w łożysku, w pęcherzykach Graafa jajnika oraz w tkance gruczołowej żołądka [6, 7]. Stężenie leptyny w surowicy krwi odzwierciedla zawartość całkowitej masy tłuszczowej ciała [8]. U ludzi zdrowych pozytywnie koreluje ze wskaźnikiem masy ciała (body mass index BMI) i zawartością tłuszczu. Stwierdza się znamiennie wyższe stężenia leptyny u otyłych w porównaniu ze szczupłymi i 2-3-krotnie wyższe stężenia u kobiet niż u mężczyzn [9, 10]. Wyższe stężenia leptyny u kobiet zależą prawdopodobnie od hormonów płciowych, jednakże doniesienia dotyczące wpływu estrogenów i gestagenów na stężenie leptyny są sprzeczne [11, 12]. U ludzi zdrowych leptym uwalniana jest pulsacyjnie w rytmie dobowym circadian i jej stężenie zmienia się także w trakcie cyklu miesiączkowego [13, 14]. Jadłowstręt psychiczny (AN anorexia nervosa) jest poważnym schorzeniem psychosomatycznym, występującym u dziewcząt i młodych kobiet, charakteryzującym się celowym, skrajnym ograniczaniem dowozu kalorii lub / i wzmożoną aktywnością fizyczną, celem osiągnięcia i utrzymania szczupłej sylwetki ciała. Prowadzi to u tych kobiet do niekontrolowanego, znacznego ubytku masy ciała i w konsekwencji do licznych zaburzeń hormonalnych, m.in. utraty miesiączek w następstwie hipogonadyzmu hypogonadotropowego [15]. Stężenie leptyny jest zazwyczaj niskie u dorosłych nieleczonych kobiet z AN, ale badania na temat zależności między jej stężeniem w surowicy krwi a masą ciała i stężeniem hormonów gonadotropowych, estrogenów i innych hormonów są bardzo nieliczne, a wyniki sprzeczne [16-19]. Celem pracy jest: 1) ocena stężenia leptyny w surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym przed rozpoczęciem leczenia i w trakcie terapii; 2) określenie zależności między stężeniem leptyny a stężeniem LH, FSH, estradiolu (E 2 ) i prolaktyny (PRL) w surowicy krwi. Materiał i metodyka Badaniami objęto 27 dziewcząt (średnia wieku: 16 lat ± 1,85, rozpiętość: lat), leczonych w latach w Oddziale Endokrynologii Kliniki Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Wieku Dziecięcego w Zabrzu, u których na podstawie klasyfikacji DSM IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) [20] rozpoznano jadłowstręt psychiczny (AN). U wszystkich stwierdzano pierwotny lub wtórny brak miesiączki w momencie rozpoznania. Żadna z badanych nie otrzymywała substytucji estrogenami w ciągu ostatnich 3 miesięcy, ani nie przyjmowała leków mogących mieć wpływ na stan odżywienia lub regulację metabolizmu tłuszczów. Pacjentki z rozpoznaną AN podzielono na dwie grupy. Pierwszą grupę (gr. I) stanowiły dziewczęta przed rozpoczęciem leczenia w szpitalu (dieta, psychoterapia) (śr. BMI: 15,81 ± 1,91 kg/mi). Drugą grupę (gr. II) stanowiły te same pacjentki z AN po uzyskaniu poprawy klinicznej (śr. BMI: 18,08 ± 1,6 kg/mi), hospitalizowane nadal lub pozostające pod kontrolą Przyklinicznej Poradni Endokrynologicznej w Zabrzu. Trzecia grupa, porównawcza (gr. III), to 26 zdrowych, miesiączkujących regularnie dziewcząt (średnia wieku: 15,4 lat ± 1,58, rozpiętość: lat, ze śr. BMI: 21,81 ± 3,43kg/m 2 ), u których wykluczono zaburzenia hormonalne i inne schorzenia, mogące mieć wpływ na metabolizm tłuszczów (tab. I) Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej Śląskiej Akademii Medycznej. 34

3 Ziora K. i inni Stężenie leptyny w surowicy krwi u dziewcząt... U wszystkich dziewcząt wykonano pomiar wysokości i masy ciała, oceniono proporcje ciała na podstawie aktualnie obowiązujących siatek centylowych dla populacji polskiej [21] oraz określono wskaźnik masy ciała (BMI) [22]. Badania biochemiczne obejmowały oznaczenie w surowicy stężenia leptyny, gonadotropin LH i FSH, estradiolu (E2) oraz prolaktyny (PRL). Próbki krwi do oznaczeń hormonalnych pobierano zawsze w tych samych warunkach między godz a 9.00 rano na czczo i przechowywano do momentu oznaczenia w temperaturze -70 C. U pacjentek zdrowych krew pobierano w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego. Stężenie leptyny w surowicy oznaczano metodą RIA z wykorzystaniem leptyny znakowanej [J125] i surowicy odpornościowej zestawem Human Leptin RIA; Linco Research, St. Charles, USA. Stężenia pozostałych hormonów w surowicy krwi oznaczano metodą immunochemiluminescencji w analizatorze ACS-180 firmy Chiron. Analiza statystyczna Obliczenia statystyczne uzyskanych wyników przeprowadzono, stosując program Excel 97. Dla sprawdzenia zgodności rozkładu liczebności prób z rozkładem normalnym stosowano test Kołmogorowa-Smirnowa. Dla porównania średnich wartości mierzonych parametrów użyto testu t-studenta dla grup niepowiązanych, a w przypadku rozkładu próby różnego od normalnego testu rang U Manna-Whitneya. Dla analizy zależności pomiędzy badanymi parametrami obliczano współczynnik korelacji liniowej. Przyjęty poziom istotności wynosił p < 0,05 [23]. Wyniki Średnia wartość wskaźnika masy ciała BMI w grupie pacjentek z AN przed leczeniem (gr. I ) była znamiennie niższa od średniej wartości BMI dziewcząt z grupy kontrolnej (21,81 ± 3,43 kg/m2). W grupie II, tzn. wśród pacjentek z AN leczonych średnio przez 129 ± 29 dni, średnia wartość BMI wzrosła z 15,81 ± 1,91 do 18,08 ± 1,6 kg/mz, lecz nadal była istotnie niższa niż w grupie kontrolnej (tab. I). Średnie stężenie leptyny w surowicy krwi pacjentek z AN przed zastosowaniem leczenia wynosiło 3,016 f 2,46 ng/ml i było istotnie statystycznie niższe w stosunku do grupy kontrolnej, w której wynosiło 13,54 t 7,36 ng/ml. W grupie dziewcząt z AN po leczeniu zaobserwowano statystycznie znamienny wzrost średniego stężenia leptyny w surowicy krwi (do 6,02 t 5,06 ng/ml), lecz nadal stwierdzano istotnie niższe średnie jej stężenie w tej grupie w stosunku do grupy kontrolnej (tab. I). 35

4 Praca oryginalna Średnie stężenie LH w surowicy krwi w grupie I wynosiło 0,954 ± 1,39 miu/ml i było statystycznie znamiennie niższe w stosunku do grupy kontrolnej (11,792 ± 17,74 miu/ml). Nie stwierdzono różnic istotnych statystycznie tego parametru w grupie AN po leczeniu (5,82 ± 6,63 miu/ml) w stosunku do grupy I i grupy kontrolnej (tab. I). Zaobserwowano natomiast istotny statystycznie wzrost średniego stężenia FSH w surowicy krwi w grupie AN po leczeniu (8,51 ± 4,80 miu/ml) w stosunku do wartości przed leczeniem (3,266 ± 2,51 miu/ml). Średnie stężenie FSH było znamiennie statystycznie niższe tylko w grupie I w porównaniu z grupą kontrolną (12,377 ± 9,29 miu/ml) tab. I. Średnie stężenie estradiolu (E2) w surowicy wzrosło nieistotnie w grupie pacjentek z jadłowstrętem psychicznym po leczeniu (tab. I). Podobnie nie zaobserwowano znamiennych statystycznie różnic w wartościach średnich stężeń prolaktyny (PRL) w surowicy krwi we wszystkich trzech grupach dziewcząt. Średnie stężenia PRL były bowiem zbliżone u wszystkich badanych (tab. I). Ryciny 1-3 wskazują zależności pomiędzy stężeniem leptyny w surowicy krwi a wartościami BMI w poszczególnych grupach. W grupie pacjentek z AN przed leczeniem (gr. I ) nie stwierdzono korelacji pomiędzy stężeniem leptyny a wartościami BMI (r = 0,23, p > 0,05). W grupie pacjentek z AN po leczeniu (gr. II) analiza zależności wykazała dodatnią korelację pomiędzy tymi wartościami (r = 0,49, p < 0,05). Podobnie, silną dodatnią korelację (r = 0,75, p < 0,05) wykazano pomiędzy wartościami BMI a stężeniem leptyny w surowicy krwi w grupie kontrolnej (gr. III). Nie stwierdzono statystycznie znamiennych zależności pomiędzy stężeniem leptyny a stężeniem hormonów płciowych (LH, FSH, estradiol) oraz prolaktyny w żadnej z trzech badanych grup. Dyskusja Dotychczasowe badania na temat zależności między leptyny a składem masy tłuszczowej ciała i BMI w AN czy bulimii psychicznej (bulimia nervosa BN) dotyczyły przeważnie pacjentek dorosłych [16-19]. My przeprowadziliśmy badania u dziewcząt z AN w wieku lat, dobierając pod względem wieku i BMI grupę kontrolną zdrowych, młodych dziewcząt. Podobnie jak Eckert i wsp. [17] analizowaliśmy zależności między leptyny a BMI oraz hormo36 Endokrynol. Ped., 2/2003;1(2):33-40

5 Ziora K. i inni Stężenie leptyny w surowicy krwi u dziewcząt... nami płciowymi u pacjentek z AN nie tylko przed leczeniem, ale także w trakcie kilkumiesięcznej realimentacja. Wskaźnik masy ciała wzrósł po leczeniu w sposób znamienny, lecz nadal był istotnie statystycznie niższy w stosunku do BMI grupy kontrolnej, podobnie jak w badaniach Eckerta. Znana jest dodatnia korelacja leptyny z masą ciała i zapasem tkanki tłuszczowej u ludzi zdrowych i otyłych oraz zachowana regulacja wydzielania leptyny u zwierząt doświadczalnych. Badania sugerują, że leptym poprzez drogę neuroendokrynną indukuje uczucie sytości i powoduje zmniejszenie łaknienia przy zwiększonej masie tłuszczowej ciała [8, 24, 25]. W stanach skrajnego wyniszczenia u ludzi obserwowane są niskie stężenia leptyny w surowicy krwi. Haluzik i wsp. [26] wykazali znamiennie niższe niż w grupie kontrolnej stężenia leptyny u dorosłych pacjentek z restrykcyjną postacią AN i u pacjentów z zespołem krótkiej pętli jelitowej, u których stwierdzano głębokie niedożywienie białkowo-energetyczne, wyrażone hipoproteinemią, spadkiem albumin i prealbumin w surowicy krwi. Stężenie leptyny korelowało pozytywnie z BMI tylko u pacjentek z AN i w grupie kontrolnej, nie było tej korelacji u pacjentów z zespołem krótkiej pętli jelitowej. U pacjentów tych głębokie niedożywienie białkowo-kaloryczne mogło być przyczyną zwiększonej zawartości wody w organizmie, prowadząc do obrzęków i tym samym wpływając na zmianę składu ciała i brak zależności między leptyny a BMI. U pacjentów niedożywionych z przewlekłą niewydolnością nerek i / lub dializowanych stężenia leptyny w surowicy krwi są podwyższone i zaznaczona jest pozytywna korelacja z zawartością całkowitej masy tłuszczowej ciała i BMI [27]. Badania u młodych chorych z przewlekłymi stanami zapalnymi jelit, prowadzącymi do zwolnienia tempa wzrastania i opóźnienia dojrzewania [28] wykazały brak różnic między stężeniem leptyny u pacjentów z zapalnymi chorobami jelit w porównaniu do grupy kontrolnej. Zatem do anoreksji w tym schorzeniu nie prowadzą zmiany w stężeniach leptyny, lecz czynniki inne. Grinspoon i wsp. [ 16] pierwsi zasygnalizowali niskie stężenia leptyny u pacjentek dorosłych z AN w porównaniu ze zdrowymi w tym samym wieku. Stężenie leptyny wykazywało pozytywną korelację z BMI i zawartością tłuszczu ciała w obu grupach. Wyniki te świadczyć mogły o tym, iż u dorosłych kobiet z AN zachowana jest regulacja wydzielania leptyny przez adipocyty mimo skrajnie niskiej, poniżej krytycznego progu ilości tkanki tłuszczowej ciała. Nasze badania u młodych dziewcząt z AN nie potwierdzają tej hipotezy. Nie obserwowaliśmy bowiem zależności pomiędzy stężeniem leptyny a BMI u dziewcząt z AN przed leczeniem. Wskazuje to na brak regulacji wydzielania leptyny przy skrajnie niskiej masie ciała. Dopiero po realimentacja i uzyskaniu istotnie statystycznego wzrostu BMI zaobserwowano korelację dodatnią BMI ze stężeniem leptyny. Eckert i wsp. [17] sugerują, że w AN wydzielanie leptyny przez adipocyty może być rozregulowane w odpowiedzi na stan głodzenia. Podobnie jak my, autorzy ci obserwowali pozytywną korelację liniową między stężeniem leptyny a BMI u pacjentek z AN dopiero w trakcie leczenia, po uzyskaniu przez nie BMI między kg/m 2 oraz u kobiet zdrowych. Nie było natomiast tej zależności u chorych z AN przed leczeniem [17]. Inni autorzy wykazali u kobiet z jadłowstrętem psychicznym niskie stężenia leptyny w surowicy krwi nie tylko podstawowe, ale i w rytmie dobowego wydzielania, które korelowały pozytywnie z BMI. Stwierdzili, że krótka, kilkudniowa, intensywna realimentacja nie ma wpływu na wzrost stężenia leptyny. Zaobserwowali natomiast normalizację stężenia leptyny u dwóch pacjentek, poddanych 3-miesięcznej realimentacja [29]. Nasze pacjentki z AN leczone były także średnio przez 2-3 miesiące. Audi, podobnie jak my, badał młode dziewczęta z AN przed leczeniem i po uzyskaniu przez nie prawidłowej masy ciała, nadal niemiesiączkujące. Poziom leptyny w surowicy wzrósł znamiennie u tych pacjentek po uzyskaniu normalizacji BMI, a korelacja pomiędzy leptyny a BMI była zachowana przed i po leczeniu [30]. Di Carlo i wsp. [31], oceniali stężenia leptyny w surowicy krwi u dorosłych pacjentek z AN, u pacjentek konstytucjonalnie szczupłych, miesiączkujących i u kobiet zdrowych. BMI oraz zawartość tłuszczu ciała (mierzona densytometrycznie) były porównywalne u pacjentek z AN i kobiet szczupłych, a znamiennie wyższe u zdrowych. Najniższe stężenia leptyny zaobserwowali u chorych z AN, u których pobór kalorii w ciągu tygodnia był najmniejszy. Podobnie jak my, autorzy ci oceniali stężenia LH i FSH, stężenie estradiolu oraz PRL w surowicy krwi. Najbardziej wyróżniającą te grupy zmienną okazało się obniżone LH i leptym u chorych z AN. Wartości estradiolu i PRL były porównywalne we wszystkich grupach. Podobne wyniki uzyskaliśmy 37

6 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 2/2003;1(2):33-40 u dziewcząt. Stężenia obu gonadotropin LH i FSH były istotnie niższe u pacjentek z AN w porównaniu do zdrowych miesiączkujących dziewcząt, a LH także najbardziej wyróżniało wszystkie badane grupy. Poziomy estradiolu i protaktyny były porównywalne u chorych zdrowych dziewcząt. Di Carlo i wsp. [31] zakładają hipotetycznie istnienie progu stężenia leptyny, powyżej którego dopiero, mimo jeszcze utrzymującej się niskiej mas ciała i niskiej zawartości tłuszczu, miesiączka jest zachowana. Leptyna, być może, jest sygnałem informującym OUN o deficycie ilościowym tkanki tłuszczowej, a tym samym, bodźcem indukującym hamowanie funkcji rozrodczych. Hamowanie to może mieć fundamentalne znaczenie podczas głodzenia gdyż zarówno krwawienie miesięczne, jak i ciąż wymagają zużytkowania dużych ilości energii. Niskie stężenie leptyny mogłoby być pewnym mechanizmem adaptacyjnym u chorych kobiet z AN. Dyskutuje się, czy niskie stężenie leptyny może odgrywać rolę w powstawaniu hipogonadyzmu hipogonadotropowego [31, 32]. Udowodniono, że u szczurów leptyna zwiększa uwalnianie LH-RH z okolic brzuszno-pośrodkowej podwzgórza, a podawani leptyny do III komory mózgu u zwierząt doświadczalnych in vivo powoduje znamienny wzrost wydzielania LH. Są doniesienia, że leptyna może też pełnić ważną rolę w indukcji dojrzewania płciowe go oraz w kontroli uwalniania LHRH u ludzi [32 33]. Niskie stężenia leptyny zaobserwować można również u kobiet z wtórnym brakiem miesiączki po chodzenia podwzgórzowego wywołanym stresem u których masa ciała mieści się w granicach nor my [31]. Uzyskane przez Di Carlo i wsp. [31] niższe stężenia LH u kobiet z AN w porównaniu do kobiet konstytucjonalnie szczupłych i brak różnic w FSH, wskazywać może na większą wrażliwość LH na niedobór LH-RH. Ponieważ AN indukuje ciężki hipogonadyzm hipogonadotropowy, charakteryzujący się depresją sekrecji GnRH, to przypuszczać można, iż LH jest pierwszą gonadotropiną, której sekrecja jest znacznie obniżona. Köpp i wsp. badali zależności pomiędzy stężeniem leptyny w surowicy krwi a pojawieniem się regularnego cyklu miesięcznego u kobiet z AN. Podali próg stężenia leptyny w surowicy krwi, równy 1,85 ug/ml, osiągnięcie którego, według nich, predysponować może do powrotu miesiączki [34]. Audi i wsp. [30], badając młode chore z AN, starali się uzyskać odpowiedź na pytanie, czy leptyna jest niezbędnym czynnikiem gwarantującym powrót regularnego cyklu menstruacyjnego. Stwierdzili jedynie wzrost stężenia estradiolu i hormonu wzrostu (GH) u pacjentek z AN już miesiączkujących mimo braku znaczącego wzrostu leptyny i BMI. Nie określili jednak poziomów gonadotropin, co konieczne byłoby do pełnej oceny osi podwzgórze-przysadka-gonady. Skoncentrowali się na oznaczeniu innych hormonów i czynników wzrostowych, takich jak GH, IGF-I, IGFBP-3, IGFBP-1, SHBG. Wyrazili pogląd, że leptyna może odgrywać rolę przyzwalającą w powrocie miesiączek u kobiet z AN oraz że jeszcze inne czynniki mogą być odpowiedzialne za regularność i powrót miesiączek. My, podobnie do innych autorów [17, 30, 31], wykazaliśmy relatywnie najniższe, odpowiadające fazie folikularnej cyklu miesiączkowego stężenia estradiolu u dziewcząt z AN przed leczeniem w stosunku do grupy kontrolnej i dziewcząt z AN po leczeniu. Takie wartości estradiolu są wynikiem za hamowania osi podwzgórze-przysadka-gonady, co prowadzi do hipogonadyzmu hypogonadotropowego. Natomiast nadal niskie stężenia estradiolu u dziewcząt, u których uzyskano zarówno zadowalający przyrost masy ciała po leczeniu, jak i wzrost LH świadczą o utrzymującym się zaburzeniu czynności gonad. Ostatnim poddanym analizie parametrem było stężenie protaktyny w surowicy krwi. W żadnej z badanych grup średnie stężenie tego hormonu nie odbiegało od normy. Podobne obserwacje poczynili inni autorzy [31 ]. Badania doświadczalne u szczurów wskazują bezpośredni lub pośredni, poprzez hamowanie syntezy dopaminy, wpływ leptyny na sekrecję PRL w przysadce [35]. Analizując zależności między stężeniem leptyny a stężeniem hormonów płciowych (LH, FSH, estradiolu) i protaktyny nie wykazaliśmy statystycznie znamiennych korelacji w żadnej z badanych grup, co nie różniło się od doniesień innych, cytowanych wyżej autorów [31]. Wnioski U dziewcząt z AN stwierdzane niskie stężenie leptyny w surowicy krwi i obserwowany brak korelacji pomiędzy leptyny a BMI świadczyć może o zaburzeniu regulacji wydzielania leptyny przy skrajnie niskiej masie ciała. Krótkotrwałe leczenie (2-3 miesiące) dziewcząt z AN wpływa na zwiększenie stężenia leptyny w surowicy krwi, ale nie doprowadza do całkowitej jego normalizacji. 38

7 Ziora K. i inni Stężenie leptyny w surowicy krwi u dziewcząt... PIŚMIENNICTWO/REFERENCES [1] Zhang Y, Proenca R., Maffei M. et al.: Positional cloning of the mouse obese gene and its human homologue. Nature, 1994:372, [2] Masuzaki H., Ogawa Y, Isse N. et al.: Human obese gene expression. Adipocyte-specific expression and regional differences in the adipose tissue. Diabetes, 1995:44, [3] Mac Dougald O.A., Hwang C.-S., Fan H., Lane M.D.: Regulated expression of the obese gene product (leptin) in white adipose tissue and 3 T3-L1 adipocytes. Proc. Natl. Acad. Sci.,1995:92, [4] Cinti S.F., Zingaretii M.C., de Matteis R. et al.: Immunohistochemical localization of leptin and uncoupling protein in white and brown adipose tissue. Endocrinology, 1997:138, [5] Anverx J., Staels B.: Leptin. Lancet, 1998:351, [6] Masuzaki H., Ogawa Y, Sagawa N, et. al.: Nonadipose tissue production of leptin: Leptin as a novel placenta-derived hormone in human. Natural Med., 1997:3, [7] Bado A., Levasseur S., Attoub S. et al.: The stornach is a source of leptin. Nature, 1998:394, [8] Walczewska A.: Leptyna nowy hormon. Endokrynol Pol. Polish. J. Endocrinol., 2000:51, [9] Maffei M., Halaas J., Ravussin E. et al.: Leptin levels in human and rodent: measurement of plasma leptin and ob RNA in obese and weight-reduced subjects. Nat. Med., 1995:1,1155. [10] Ostlund R.E., Yang J.W., Klein S., Gingerich R.: Relation between plasma leptin concen-tration and body fat, gender, diet, age and metabolit covariates. J. Clin. Endocrinol. Metab.,1996:81, [11] Nedvidkova J., Haluzik M., Schreber V.: The decrease in serum leptin levels in estrogen treated mate mice. Phys. Res., 1997:46, 291. [12] Shimizu H., Shimomura Y, Nakamishi Y. et al.: Estrogen increases in vivo leptin production in rats and human subjects. J. Endocrinol., 1997:154, 285. [13] Licino J., Mantzoros C., Negrao A.B.: Human leptin levels are pulsatile and inversely related to pituitary-adrenal function. Nature Med., 1997:3, [14] Hardie L., Trayhurn P., Abramovich D., Fowler P.: Circulating leptin in women: a longitudinal study in the menstrual tytle and duńng pregnancy. Clin. Endocrinol., 1997:47, 101. [15] Komender J., Tomaszewicz-Libudzic C.: Jadłowstręt psychiczny u dzieci. Medipress Pediatria, 1996:2 (3), 2-8. [16] Grinpoon S., Gulick T, Askari H.: Serum leptin levels in women with anorexia nervosa. J. Clin. Endocńnol. Metab., 1996: 81, [17] Eckert E.D., Pomeroy C., Raymond N.: Leptin in anorexia nervosa. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1997:83, [18] Haluzik M., Papezova H., Nedvidkova J., Kabrt J.: Serum leptin levels in patients with anorexia nervosa, relationships to serum lipids and biochemical nutritional parameters. Phys. Res., 1999:48, [19] Ferron F., Considine V., Peino R. et al.: Serum leptin concentrations in patients with anorexia nervosa, bulimia nervosa and non-specific eating disorders correlate with body mass index but are independent of the respective disease. Clin. Endocrinol., 1997:46, 289. [20] American Psychiatric Association Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 4 th ed. Washington DC: American Psychiatric Press. [21] Wolański N.: Siatki kontroli rozwoju fizycznego. Zakład Ekologii Człowieka PAN. Centrum Zdrowia Dziecka, Introdruk, Warszawa [22] Rymkiewicz- Kluczyńska B., Pyrżak B., Fajęcka-Dembińska E., Majcher A.: Otyłość u dzieci i młodzieży. Medipress Pediatria, 1999:5 (1), 3-8. [23] Sawicki F.: Elementy statystyki dla lekarzy. PZWL, Warszawa [24] Borowiec M., Baranowska B.: Leptyna a układ hormonalny. Endokrynol. Pol. Polish. J. Endocrinol., 1999:50, [25] Romer T.E.: Rola leptyny w stanie sytości i głodu. Ped. Po1.,1997:9, [26] Haluzik M., Kabrat J., Nedvidkova J.: Relation-ship of serum leptin levels and selected nutritional parameters in patients with protein-caloric malnutrition 1999:15, [27] Stenvinkel P., Heimburger O., Lonqvist F.: Serum leptin concentrations correlate to plasma insulin concentrations independent of body fat content in chronic renal failure. Nephrol. Dial. Transplant., 1997:12, [28] Hoppin A.G., Kapłan L.M., Zurakowski D.: Serum leptin in children and young adults with inflammatory bowel disease. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr.,1998:26, 500. [29] Balligand J.L., Brichard S.M., Brichard V. et al.: Hypoleptynemia in patients with anorexia nervosa: loss of circadian rhytm and unresponsiveness to short-term refeeding. Eur. J. Endocrinol.,1998:138, [30] Audi L., Mantzoros C.S., Vidal-Puig A. et al.: Leptin in relation to resumption of menses in women with anorexia nervosa. Molecular Psychiatry,1998:3, [31] Di Carlo C., Tommaselli G.A., De Filippo E.: Menstrual status and serum leptin levels in anorectic and in menstruating women with low body mass indexes. Fertility and Sterility 2002:78,

8 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 2/2003;1(2):33-40 [32] Bryc W., Nowicki M., Adamkiewicz G.: Leptyna ogniwo łaczace gospodarkę energetyczna z funkcja gonadalna. Endokrynol. Pol.-Polish. J. Endocrinol., 2000:51, [33] Krzyżanowska-Świniarska B.: Skład ciała, leptyna i dojrzewanie płciowe fakty i hipotezy. Materiały zjazdowe IX Sympozjum PTED. Endokr. Diabet. Ch. Przem. Met. Wieku Rozw., 1999:5, Suppl. 1, [34] Köpp W., Blum W.F., Von Prittwitz S. et al.: Low leptin levels predict amenorrhea in underweight and eating disordered females. Mol. Psychiat., 1997:2, [35] Yu W.H., Kimura M., Walczewska A. et al.: Role of leptin in hypothalamic-pituitary function. Proc. Natl. Acad. Sci., USA 1997:94,

Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości

Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości OTYŁOŚĆ Choroba charakteryzująca się zwiększeniem masy ciała ponad przyjętą normę Wzrost efektywności terapii Czynniki psychologiczne Czynniki środowiskowe

Bardziej szczegółowo

krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym"

krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym RECEN JA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ S Warszawa, 26.02.2018 -m~jeei~~imłi~lłiałek: MIC-l i ZAG/LMF W surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym" LekarzAnny Jarzumbek Zaburzenia odżywiania są dość rozpowszechnionym

Bardziej szczegółowo

lek. Magdalena Bosak-Prus Ocena profilu oreksyny A i greliny u dzieci niskorosłych.

lek. Magdalena Bosak-Prus Ocena profilu oreksyny A i greliny u dzieci niskorosłych. lek. Magdalena Bosak-Prus Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 we Wrocławiu, Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego, młodszy asystent Ocena profilu oreksyny A i greliny

Bardziej szczegółowo

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W

Bardziej szczegółowo

Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością

Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska

Bardziej szczegółowo

z jadłowstrętem psychicznym i otyłością"

z jadłowstrętem psychicznym i otyłością Warszawa, 05.03.2018 RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ pt. "Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością" Lekarz Agaty Mikołajczak- Będkowskiej Jadłowstręt psychiczny

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ

STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ mgr Bartłomiej Rospond POSZUKIWANIE NEUROBIOLOGICZNEGO MECHANIZMU UZALEŻNIENIA OD POKARMU - WPŁYW CUKRÓW I TŁUSZCZÓW NA EKSPRESJĘ RECEPTORÓW DOPAMINOWYCH D 2 W GRZBIETOWYM PRĄŻKOWIU U SZCZURÓW STRESZCZENIE

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ziora K. i inni: Ocena stężeń adiponektyny hormonu tkanki tłuszczowej w surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym Vol. 9/2010 Nr 1(30) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia odżywiania -

Zaburzenia odżywiania - Zaburzenia odżywiania - - rozpoznanie, objawy, leczenie Dorota Zatorska - Stempin 2012 1 Zaburzenia odżywiania - objawy, rozpoznanie, leczenie " Ciało ma znaczenie, ale kiedy dochodzimy do tego, co u

Bardziej szczegółowo

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie

Bardziej szczegółowo

DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK

DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE Wstęp: Celem pracy Materiały i metody:

STRESZCZENIE Wstęp: Celem pracy Materiały i metody: STRESZCZENIE Wstęp: Dzięki poprawie wyników leczenia przeciwnowotworowego u dzieci i młodzieży systematycznie wzrasta liczba osób wyleczonych z choroby nowotworowej. Leczenie onkologiczne nie jest wybiórcze

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki włóknienia nerek

Wskaźniki włóknienia nerek Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

Odżywianie osób starszych (konspekt)

Odżywianie osób starszych (konspekt) Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie

Bardziej szczegółowo

Rola leptyny w jadłowstręcie psychicznym i innych zaburzeniach odżywiania

Rola leptyny w jadłowstręcie psychicznym i innych zaburzeniach odżywiania Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2001, 10, 59-66 Praca poglądowa Review paper Rola leptyny w jadłowstręcie psychicznym i innych zaburzeniach odżywiania The role oj leplin in anorexia nervosa and other

Bardziej szczegółowo

Telefon 1: Ulica: Kod pocztowy: Województwo: Miejsce: Kraj: Poland. 90,55 kg 184,0 cm 26,7 kg/m²

Telefon 1: Ulica: Kod pocztowy: Województwo: Miejsce: Kraj: Poland. 90,55 kg 184,0 cm 26,7 kg/m² Wiek: Płeć: 29 lat 8 mies. mężczyzna Telefon 1: Ulica: Kod pocztowy: Województwo: Miejsce: Kraj: Poland Dane podstawowe Data: 13.04.23 Godzina: 10:53 90,55 kg 184,0 cm 26,7 kg/m² Płyn Pomiar całkowitej

Bardziej szczegółowo

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92

Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92 Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik

Bardziej szczegółowo

Czy mogą być niebezpieczne?

Czy mogą być niebezpieczne? Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO U DZIECI

LECZENIE PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO U DZIECI Załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 r. Nazwa programu: LECZENIE PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO U DZIECI ICD-10 E 22.8 Przedwczesne dojrzewanie płciowe

Bardziej szczegółowo

USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.

USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia. STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia

Bardziej szczegółowo

przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia

przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 6/2007 Nr 1(18) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Udział ghreliny i leptyny w regulacji wzrastania i dojrzewania dziewcząt The Role of Ghrelin and Leptin in the Regulation of Growth

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 9/2010 Nr 1(30) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena stężeń Leptyny hormonu tkanki tłuszczowej w surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym Assesment of Serum Levels

Bardziej szczegółowo

Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników?

Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników? 3 Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników? Najważniejsze punkty zu kobiet występuje różne nasilenie objawów; u niektórych objawy mogą być ciężkie, u innych nieznaczne. zobjawami zespołu PCOS mogą

Bardziej szczegółowo

Zaburzenie równowagi energetycznej

Zaburzenie równowagi energetycznej Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki

Bardziej szczegółowo

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.

Bardziej szczegółowo

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego, 1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i

Bardziej szczegółowo

r Gdynia

r Gdynia 22 23.06.2018r Gdynia Związek hypertyreozy z brakiem miesiączki został opisany w 1840 r. przez von Basedowa Von Basedow CA: Wochenschrift Heilkunde 1840 Związek znany od czasów starożytnych Zależność

Bardziej szczegółowo

Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D

Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Atlanta Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Jerzy Przedlacki Katedra i Klinika Nefrologii Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych, WUM Echa ASBMR 2016 Łódź, 14.01.2017

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 5/2006 Nr 3(16) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena częstości występowania zaburzeń hormonalnych u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym Frequency of hormonal disorders in anorectic

Bardziej szczegółowo

OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH

OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r

Bardziej szczegółowo

Przykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza

Przykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza lek. Jacek Bujko 17 października 2014 Przykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza W diagnostyce laboratoryjnej uszkodzenia podwzgórza można stwierdzić cechy niedoczynności

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE 1. Ramowe treści kształcenia PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE L.p. DATA TEMAT ZAJĘĆ LICZBA GODZIN: FORMA ZALI- CZENIA PUNKTY ECTS 1. 2. 22.09.2012 23.09.2012 20.10.2012 21.10.2012 Żywienie

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Kulik-Rechberger B. i inni: Zależności między tkanką tłuszczową, leptyną a wybranymi wskaźnikami metabolizmu kostnego u dziewcząt Vol. 12/2013 Nr 2(43) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

Kinga Janik-Koncewicz

Kinga Janik-Koncewicz Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych

Bardziej szczegółowo

SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM

SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 2 LICZBA LUDNOŚCI W 2010 ROKU 2010 województwo łódzkie miasto Łódź liczba ludności ogółem 2552000 737098 0 19 r.ż. 504576 (19,7) 117839 (15,9)

Bardziej szczegółowo

Mniejsze rozpowszechnienie niedoboru. Low prevalence of vitamin D insufficiency among girls with anorexia nervosa compared to healthy girls

Mniejsze rozpowszechnienie niedoboru. Low prevalence of vitamin D insufficiency among girls with anorexia nervosa compared to healthy girls Praca oryginalna Endokrynol. Ped. 2015.14.3.52.15-24. Original Paper Pediatr. Endocrinol. 2015.14.3.52.15-24. Mniejsze rozpowszechnienie niedoboru witaminy D wśród dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 2/2003 Nr 3(4) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów przemiany lipidowej u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki w trakcie leczenia hormonem wzrostu

Bardziej szczegółowo

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej. Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego

Bardziej szczegółowo

[13ZPK/KII] Endokrynologia

[13ZPK/KII] Endokrynologia 1. Ogólne informacje o module [13ZPK/KII] Endokrynologia Nazwa modułu Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język modułu

Bardziej szczegółowo

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja

Bardziej szczegółowo

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 4/2005 Nr 1(10) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Prospektywna ocena gęstości mineralnej kości u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym A prospective evaluation of bone mineral density

Bardziej szczegółowo

Nieinwazyjna ocena czynności trzustki u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym

Nieinwazyjna ocena czynności trzustki u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym lek. Żaneta Malczyk Nieinwazyjna ocena czynności trzustki u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska Katedra

Bardziej szczegółowo

Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej

Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej Prof. dr hab. n. med. Robert Słotwiński Warszawa 30.07.2018 Zakład Immunologii Biochemii i Żywienia Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry

Bardziej szczegółowo

Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE

Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Zespół policystycznych jajników występuje u 5-10% kobiet w wieku rozrodczym.

Bardziej szczegółowo

lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej

lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr

Bardziej szczegółowo

Neuroendokrynne aspekty anorexia nervosa i bulimia nervosa

Neuroendokrynne aspekty anorexia nervosa i bulimia nervosa Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, 81-85 Spostrzeżenia kliniczne Clinical lzints Neuroendokrynne aspekty anorexia nervosa i bulimia nervosa Neuroendocrine aspects oj anorexia nervosa and bulimia

Bardziej szczegółowo

parametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,

parametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL, 1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te

Bardziej szczegółowo

Spodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość

Spodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Aneta Binkowska

Mgr inż. Aneta Binkowska Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji

Bardziej szczegółowo

Molekuły Miłości. Borys Palka Katarzyna Pyzik. www.agh.edu.pl

Molekuły Miłości. Borys Palka Katarzyna Pyzik. www.agh.edu.pl Molekuły Miłości Borys Palka Katarzyna Pyzik www.agh.edu.pl Zakochanie Przyczyną Hormonalnych Zmian Grupa zakochanych, 24 osoby (12 mężczyzn, 12 kobiet ) Grupa kontrolna, 24 osoby (12 mężczyzn, 12 kobiet)

Bardziej szczegółowo

Przydatność spektroskopii MR u noworodków

Przydatność spektroskopii MR u noworodków Przydatność spektroskopii MR u noworodków DR HAB. MED. PRZEMKO KWINTA, PROF. UJ KLINIKA CHORÓB DZIECI KATEDRY PEDIATRII, INSTYTUT PEDIATRII WL UJ W KRAKOWIE Nowe techniki MR Obrazowanie dyfuzyjne DWI diffusion-

Bardziej szczegółowo

Streszczenie projektu badawczego

Streszczenie projektu badawczego Streszczenie projektu badawczego Dotyczy umowy nr 2014.030/40/BP/DWM Określenie wartości predykcyjnej całkowitej masy hemoglobiny w ocenie wydolności fizycznej zawodników dyscyplin wytrzymałościowych Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Otyłość i choroby nerek. groźny problem XXI wieku

Otyłość i choroby nerek. groźny problem XXI wieku Otyłość i choroby nerek groźny problem XXI wieku Dr Lucyna Kozłowska SGGW, Wydział Nauk o śywieniu Człowieka i Konsumpcji Katedra Dietetyki e-mail: lucyna_kozlowska@sggw.pl Nadwaga + otyłość 25% 27% Nadwaga

Bardziej szczegółowo

Progresja przewlekłej choroby nerek u dzieci z wadami układu moczowego

Progresja przewlekłej choroby nerek u dzieci z wadami układu moczowego Progresja przewlekłej choroby nerek u dzieci z wadami układu moczowego Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Poland VII Zjazd PTNFD,Łódź,24-26.05.,

Bardziej szczegółowo

Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą

Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą

Bardziej szczegółowo

Konferencja Naukowo-Szkoleniowa PTMEIAA. Dr n. ekon. lek. med. Dorota Wydro

Konferencja Naukowo-Szkoleniowa PTMEIAA. Dr n. ekon. lek. med. Dorota Wydro Konferencja Naukowo-Szkoleniowa PTMEIAA Dr n. ekon. lek. med. Dorota Wydro Warszawa 06-2014 GRELINA TKANKA TŁUSZCZOWA LEPTYNA CRP CHOLECYSTOKININA IRYZYNA INSULINA ADIPONEKTYNA 1.Asakawa A, et al. Gut.

Bardziej szczegółowo

S T R E S Z C Z E N I E

S T R E S Z C Z E N I E STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych

Bardziej szczegółowo

Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.

Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI. Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.

Bardziej szczegółowo

Serum concentrations of tumor necrosis factor TNFα and its soluble receptors in obese women with diabetes type 2 and without additional disease.

Serum concentrations of tumor necrosis factor TNFα and its soluble receptors in obese women with diabetes type 2 and without additional disease. / ORIGINAL PAPERS Endokrynologia Polska / Polish Journal of Endocrinology Tom/Volume 56; Numer/Number 2/2005 ISSN 0423-104X Serum concentrations of tumor necrosis factor TNFα and its soluble receptors

Bardziej szczegółowo

Piotr Dudek Promotor: prof. dr hab. med. Wojciech Zgliczyński Klinika Endokrynologii, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego

Piotr Dudek Promotor: prof. dr hab. med. Wojciech Zgliczyński Klinika Endokrynologii, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego STRESZCZENIE Praca na stopień doktora nauk medycznych Wpływ wyrównywania niedoboru testosteronu na jakość życia, skład ciała, gęstość mineralną kości, stężenie leptyny i białka C-reaktywnego u starszych

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 1/2002 Nr 1 Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów gospodarki lipidowej u dzieci z mikrosomią Evaluation of selected lipid metabolism in children with microsomia

Bardziej szczegółowo

Sportowa dieta kobiet

Sportowa dieta kobiet Sportowa dieta kobiet Poradnik żywieniowy dla kobiet uprawiających kolarstwo ARKADIUSZ KOGUT Uprawianie sportów wytrzymałościowych, w tym kolarstwa, wiąże się z utratą dużej ilości energii. U kobiet prawidłowe

Bardziej szczegółowo

ul. A. Mickiewicza 2, Białystok tel , faks Ocena

ul. A. Mickiewicza 2, Białystok tel , faks Ocena UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU ZAKŁAD BIOCHEMII LEKARSKIEJ Białystok 23. 08. 2019 ul. A. Mickiewicza 2, 15-089 Białystok tel. 85 748 55 78, faks 085 748 55 78 e-mail: zdbioch@umb.edu.pl Ocena rozprawy

Bardziej szczegółowo

Ocena wartości stężeń neuropeptydu Y, leptyny oraz receptora leptyny u nastolatek chorych na anoreksję

Ocena wartości stężeń neuropeptydu Y, leptyny oraz receptora leptyny u nastolatek chorych na anoreksję Ocena wartości stężeń neuropeptydu Y, leptyny oraz receptora leptyny u nastolatek chorych na anoreksję Assessment of neuropeptide Y, leptin and leptin-receptor concentrations in teenagers suffering from

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:

Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować: Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują

Bardziej szczegółowo

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA SCHORZEŃ TARCZYCY NA PODSTAWIE STĘŻENIA SELENU W SUROWICY KRWI.

KLASYFIKACJA SCHORZEŃ TARCZYCY NA PODSTAWIE STĘŻENIA SELENU W SUROWICY KRWI. ROCZN. PZH 2007, 58, NR 3, 563-567 WOJCIECH DEJNEKA, KRZYSZTOF SWORCZAK 1, ŁUKASZ OBOŁOŃCZAK 1, JERZY ŁUKASIAK KLASYFIKACJA SCHORZEŃ TARCZYCY NA PODSTAWIE STĘŻENIA SELENU W SUROWICY KRWI. CLASSIFICATION

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014

Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne

Bardziej szczegółowo

ANOREKSJA, jadłowstręt psychiczny (z greckiego an. Zaprzeczanie, órexis pożądanie, apetyt, łaknienie) oznacza brak łaknienia (apetytu).

ANOREKSJA, jadłowstręt psychiczny (z greckiego an. Zaprzeczanie, órexis pożądanie, apetyt, łaknienie) oznacza brak łaknienia (apetytu). mgr Anna Grygny ANOREKSJA, jadłowstręt psychiczny (z greckiego an. Zaprzeczanie, órexis pożądanie, apetyt, łaknienie) oznacza brak łaknienia (apetytu). Jest to zespół występujący w wieku młodzieńczym;

Bardziej szczegółowo

Anna Majcher, Ewelina Witkowska-Sędek, Joanna Bielecka-Jasiocha, Beata Pyrżak

Anna Majcher, Ewelina Witkowska-Sędek, Joanna Bielecka-Jasiocha, Beata Pyrżak IMiD, Wydawnictwo Aluna Medycyna Wieku Rozwojowego, 2012, XVI, 2 Anna Majcher, Ewelina Witkowska-Sędek, Joanna Bielecka-Jasiocha, Beata Pyrżak Klinika Pediatrii i Endokrynologii, Warszawski Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Kołodziejczyk H. i inni: Ocena tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej dziewcząt i chłopców z otyłością przed i po leczeniu dietetyczno-rehabilitacyjnym Vol. 10/2011 Nr 3(36) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric

Bardziej szczegółowo

Ostre infekcje u osób z cukrzycą

Ostre infekcje u osób z cukrzycą Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE Wprowadzenie

STRESZCZENIE Wprowadzenie STRESZCZENIE Wprowadzenie Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych o różnorodnej etiologii, charakteryzujących się przewlekłą hiperglikemią, wynikającą z nieprawidłowego wydzielania i/lub działania insuliny.

Bardziej szczegółowo

Ocena rozprawy doktorskiej lekarz medycyny Dominiki Sajdak pt. : "Ocena profilu hormonalnego i stężenia wybranych adipokin u dziewcząt z rzadkim

Ocena rozprawy doktorskiej lekarz medycyny Dominiki Sajdak pt. : Ocena profilu hormonalnego i stężenia wybranych adipokin u dziewcząt z rzadkim Klinika Położni ctwa i Ginekologii CMKP SPZOZ - Szpital Bi el ańsk i im. ks. Jerzego Popiełu s z k i ru 01-809 Warszawa, ul. Cegłows k a 80 tel. +48 (22) 56-90 - 274 Szpital.. J Bielań s ki Kierownik Kliniki:

Bardziej szczegółowo

Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.

Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik

Bardziej szczegółowo

50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga

Bardziej szczegółowo

Ilość posiłków w ciągu dnia: Odstępy między posiłkami:

Ilość posiłków w ciągu dnia: Odstępy między posiłkami: Co znaczy ZDROWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Ilość posiłków w ciągu dnia: 4-5 Odstępy między posiłkami: regularne, co 3,5-4h ŚNIADANIE : max.2h od momentu wstania KOLACJA : min.3h przed snem Co znaczy ZDROWO SIĘ ODŻYWIAĆ?

Bardziej szczegółowo

Ocena pracy doktorskiej. mgr Beaty Jakusik. pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych

Ocena pracy doktorskiej. mgr Beaty Jakusik. pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych Ocena pracy doktorskiej mgr Beaty Jakusik pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych operowanych z powodu nowotworów jelita grubego Przedstawiona do recenzji praca porusza bardzo

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ziora K. i inni: Stężenia IL-6, TNF-α,i INF-γ we krwi u dziewcząt z zaburzeniami odżywiania (jadłowstręt psychiczny contra otyłość) Vol. 12/2013 Nr 3(44) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika

Bardziej szczegółowo

Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce

Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,

Bardziej szczegółowo

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NISKOROSŁYCH DZIECI Z SOMATOTROPINOWĄ NIEDOCZYNNOŚCIĄ PRZYSADKI (ICD-10 E 23)

LECZENIE NISKOROSŁYCH DZIECI Z SOMATOTROPINOWĄ NIEDOCZYNNOŚCIĄ PRZYSADKI (ICD-10 E 23) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 697 Poz. 133 Załącznik B.19. LECZENIE NISKOROSŁYCH DZIECI Z SOMATOTROPINOWĄ NIEDOCZYNNOŚCIĄ PRZYSADKI (ICD-10 E 23) ŚWIADCZENIOBIORCY Do programu kwalifikuje Zespół Koordynacyjny

Bardziej szczegółowo

Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych ŻYWIENIE KLINICZNE I OPIEKA METABOLICZNA WIEDZA

Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych ŻYWIENIE KLINICZNE I OPIEKA METABOLICZNA WIEDZA Załącznik nr 8 do zarządzenia nr 68 Rektora UJ z 18 czerwca 2015 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych ŻYWIENIE KLINICZNE I OPIEKA METABOLICZNA Nazwa studiów: ŻYWIENIE KLINICZNE

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 6/2007 r 4(21) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Częstość występowania nadwagi i otyłości u dzieci w wieku 7-9 lat województwa mazowieckiego Analysis of nutritional status 7-9 years

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Szewczyk Ziora L. i K. inni i inni: Aktywność Stężenie opioidowa wisfatyny u dziewcząt w surowicy z nadczynnością krwi u dziewcząt i niedoczynnością z otyłością tarczycy prostą Vol. 10/2011 Nr 2(35) Endokrynologia

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.

Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O

Bardziej szczegółowo