Przyczyny i skutki powodzi w 2010r. na terenie woj. lubelskiego.

Transkrypt

1 Przyczyny i skutki powodzi w 2010r. na terenie woj. lubelskiego. Stanisław aw Jakimiuk Dyrektor Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządze dzeń Wodnych w Lublinie FALENTY grudnia 2010r.

2 POJĘCIE POWODZI Wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach ach lub morzu, podczas którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego zalewa doliny rzeczne albo tereny depresyjne i powoduje zagrożenie dla ludności lub mienia (art. 9 pkt.. 1 ppkt.. 10 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne Dz. U. z 2001 Nr 115 poz 1229.) Powódź jest zjawiskiem naturalnym, losowym, spowodowanym gwałtownym topnieniem śniegów i intensywnymi deszczami, zlodzeniem rzek, nawalnymi deszczami, krótkotrwa tkotrwałymi burzami, silnymi wiatrami na wybrzeżu u od morza w kierunku lądu. l Nie ma możliwo liwości ścisłego określania czasu, miejsca i wielkości rozmiarów w jej wystąpienia.

3 Rodzaje wezbrań powodziowych Wezbrania opadowe Wezbrania roztopowe Wezbrania sztormowe Wezbrania zatorowe

4 Przyczyny wezbrań powodziowych Zwiększony dopływ wody wskutek intensywnych opadów w deszczu lub tajanie śniegu. Często zjawiska te występuj pują łącznie. Utrudniony odpływ wody np.. na skutek powstania zatoru lodowego w rzece lub zarośni nięcia koryta i doliny rzeki: roślinno linnością,, drzewami i krzakami. Często wymienione przyczyny występuj pują łącznie, np. jednocześnie nie topi się pokrywa śnieżna, na, pada deszcz, a spływaj ywająca rzeką kra (pokruszona wskutek odwilży pokrywa lodowa) zatrzymuje się na mieliznach i krzakach w korycie rzeki tworząc c zatory lodowe.

5 Na terenie woj. lubelskiego wg ewidencji na r. znajduje się 199,1 km wałów przeciwpowodziowych z czego 144,9 km to obwałowania owania wiślane lub obwałowania owania bezpośrednich dopływ ywów w rz. Wisły (wały y wsteczne)

6 Zniszczenia obwałowa owań w dolinach rzeki Wisły y podczas powodzi w 2010 r. - Dolina Świeciechowska Popów w i Kopiec, - Dolina Opolska - Zastów Polanowski, - Dolina Janowiecka - Janowiec.

7 Dolina Opolska - Zastów Polanowski, gm.. Wilków Awaria wału u miała a miejsce około o godziny 14:00 w dniu 21 maja 2010 r. w czasie I-szej fali powodziowej na Wiśle. Do przerwania wału u doszło o przy stanie wody na wodowskazie w Puławach 745 cm (stan alarmowy 550 cm). W dniu r. przystąpiono piono do ich zabezpieczenia przed ponownym zalaniem grodzą tymczasową br.. ok. godziny 2:00 w trakcie kolejnej fali, miało o miejsce ponowne zalanie terenu gminy Wilków w wskutek przelania się wód wezbraniowych przez tymczasową grodzę przy stanie wody na wodowskazie w Annopolu 742 cm stany wody w rzece Wiśle były y w stosunku do pierwszego wezbrania o 54 cm wyższe (wg stanów w notowanych na wodowskazie w Annopolu. Stany max. I-sza fala r. 728 cm, II-ga fala 06/ r. 782 cm).

8 Przyczyny przerwania wału u przeciwpowodziowego w Dolinie Opolskiej w m. Zastów Polanowski. 1. Przyczyną awarii wału u była a utrata stateczności ci korpusu na skutek zjawisk filtracyjnych, ze względu na jego niedostateczne i nierównomierne zagęszczenie, w okresie kiedy w trakcie stosunkowo długiego wezbrania maksymalne stany wody Wisły y były y niższe od rzędnej korony istniejącego wału u tylko o ok. 30 cm. 2. Wskutek zjawisk, mających cych miejsce w korpusie wału, przekroczone zostały y dopuszczalne gradienty hydrauliczne, powodując c gwałtowne rozmycie podłoża a wału u oraz w dalszej kolejności jego korpusu. 3. Dodatkowe osłabienie abienie korpusu wału u mogły y spowodować zwierzęta ryjące, na co zwracano uwagę w ocenie stanu technicznego, oraz korzenie drzew, stanowiące uprzywilejowane drogi filtracji w podłożu korpusu wału.

9 Wyrwa w wale w m. Zastów Polanowski

10 Wyrwa w wale w m. Zastów Polanowski

11 Wyrwa w m. Zastów Polanowski

12 Dolina Świeciechowska - Popów, gm.. Annopol Awaria wału u miała a miejsce w dniu 19 maja 2010 r. w czasie długotrwad ugotrwałego wezbrania Wisły. Po spłyni ynięciu wód w d z terenów w zalanych, wykonana została grodza tymczasowa, zabezpieczająca ca zawale przed kolejnym wezbraniem powodziowym. W dniu 4 czerwca br.. Miała a miejsce kolejna fala i zalanie poprzedniego terenu na skutek przelania się jej przez tymczasową grodzę.

13 Przyczyny przerwania wału u przeciwpowodziowego w Dolinie Świeciechowska w m. Popów. 1. Awaria wału u spowodowana była a przebiciem hydraulicznym w jego podłożu. W podłożu występuj pują przewarstwienia piasków w w stanie luźnym stykające się z przewarstwieniami gruntów spoistych. 2. Grunty luźne stanowią uprzywilejowane drogi filtracji. Przebicia mogły y nastąpi pić po osiągni gnięciu wysokiego gradientu hydraulicznego, przekraczającego cego dopuszczalny, w warstwach o uprzywilejowanej filtracji. Takich uprzywilejowanych dróg g filtracji w podłożu u mogło o być wiele. Stąd d też rozmycie podłoża a jest głęg łębokie.

14 Wyrwa w wale w m. Popów.

15 Wyrwa w wale po zabezpieczeniu wałem opaskowym w m. Popów.

16 Kopiec, gm.. Annopol Awaria wału u w Kopcu wystąpi piła a w dniu 7 czerwca 2010 r. ok. godz. 2:30, przy stanie wody na wodowskazie w Annopolu 782 cm (co odpowiada rzędnej dnej 139,20 m npm.) podczas drugiego wezbrania. Wał był projektowany na wodę Q1%=138,40 m npm.. Co odpowiada stanowi na wodowskazie w Annopolu 702 cm.. Rzędna korony wału u w rejonie awarii wynosiła a 138,70 m npm.. Awaria wału u nastąpi piła a po ok. 19 dobach od przekroczenia stanu alarmowego.

17 Przyczyny przerwania wału u przeciwpowodziowego w Dolinie Świeciechowska w m. Kopiec. 1. Przyczyną awarii wału u były y przebicia hydrauliczne w korpusie ze względu na jego niedostateczne i nierównomierne zagęszczenie, szczenie, w okresie kiedy w trakcie wezbrania maksymalne stany wody Wisły były y niższe o ok. 0,3 m od rzędnej korony wału. 2. Do awarii mogło o przyczynić się zjawisko sufozji w gruntach podłoża, które sąs na nią podatne. Stosunkowo długo d utrzymujący się wysoki poziom wód d powodziowych wymusił infiltrację do warstw wodonośnych nych w podłożu u gdzie wystąpi piły odkształcenia filtracyjne na skutek wysokich gradientów w hydraulicznych i sufozji. 3. Osłabienie korpusu wału u mogły y spowodować zwierzęta ryjące, których rych nory i kanały y stanowią drogi uprzywilejowanej filtracji.

18 Wyrwa w wale w m. Kopiec.

19 Wyrwa w wale i wał opaskowy w m. Kopiec.

20 Dolina Janowiecka - Janowiec, gm.. Janowiec Awaria wału u w Janowcu wystąpi piła a w dniu 7 czerwca 2010 r. ok. godz. 23:30, przy stanie wody na wodowskazie w Puławach awach 747 cm (co odpowiada rzędnej 123,89 m npm.). Wał był projektowany na wodę Q1%=126,60 m npm.. Rzędna korony wału w rejonie awarii wynosiła a 127,30 m npm.. Awaria wału u wystąpi piła a po trzech dobach i trzech godzinach od przekroczenia stanu alarmowego.

21 Przyczyny przerwania wału przeciwpowodziowego w Dolinie Janowieckiej w m. Janowiec. 1. Przyczyną awarii wału u było o przebicie hydrauliczne w podłożu u wału. Świadczą o tym warunki geotechniczne w podłożu u i w korpusie wału. W podłożu u występuj pują przewarstwienia piasków w o bardzo różnym r zagęszczeniu. 2. Niedostatecznie zagęszczony jest także e korpus. Grunty luźne stanowią uprzywilejowane drogi filtracji. Przebicie mogło o nastąpi pić w wyniku osiągni gnięcia wysokiego gradientu hydraulicznego, przekraczającego cego dopuszczalny. 3. Dodatkowe osłabienie korpusu wału u mogły spowodować zwierzęta ryjące oraz korzenie drzew rosnących w międzywalu dzywalu.

22 Wyrwa w wale w m. Janowiec.

23 Wyrwa w wale w m. Janowiec.

24 Wał opaskowy w m. Janowiec.

25 Skutki przerwań wałów przeciwpowodziowych podczas katastrofalnych wezbrań w miesiącach maj i czerwiec 2010 r. w dolinach rzeki Wisły y w miejscowościach ciach Zastów Polanowski, Popów, Kopiec i Janowiec.

26 Skutki powodzi Pomimo ogromnego postępu pu technicznego i trwających od dziesiątek lat prac mających poprawić bezpieczeństwo powodziowe, współczesne powodzie biją rekordy zarówno pod względem dem wysokości poziomu wody jak i wielkości strat materialnych. Średnie roczne straty powodziowe na świecie liczy się w dziesiątkach miliardów w dolarów. W samych tylko Stanach Zjednoczonych przeciętne roczne straty powodziowe wynoszą około o 4 mld dolarów. W Polsce straty wywołane powodzią w roku 1997 oszacowane zostały y na 3 mld euro,, natomiast w roku 2001 na górnej g i środkowej Wiśle straty wyniosły y 850 mln euro,, w 2010 r. wyniosły ok. 5 mld euro. Doświadczenia ostatnich lat pokazały, że e obwałowania owania i zbiorniki retencyjne ograniczą skutki małych i przeciętnych wezbrań, okazują się jednak zawodne podczas katastrofalnych powodzi.

27 Budowle ochronne stwarzają ponadto fałszywe poczucie bezpieczeństwa w dolinach rzek, które mają być przez nie chronione. Tworzą przez to zachętę do wkraczania z zabudową i inwestowania w chronionej dolinie, zwiększaj kszają potencjalne zagrożenie powodziowe i w konsekwencji powodują coraz większe żądanie podniesienia stopnia ochrony przeciwpowodziowej. Stwierdzono w wielu krajach, że e zwiększone wydatki na budowle ochronne nie zmniejszają,, lecz odwrotnie powodują zwiększenie wydatków w na likwidację szkód d powodziowych, powodują odpływ środków w pochodzących cych od ogółu u podatników na rzecz mniejszości, mieszkających na terenach zagrożonych. onych. Tak więc c ochrona przeciwpowodziowa rozumiana głównie g jako budowa coraz większych wałów w i zbiorników w jest klasycznym przykładem wydatków w publicznych powodujących dalsze zwiększone wydatki publiczne na likwidację wzrastających szkód d powodziowych.

28 Zastów Polanowski Wlewająca się woda spowodowała a w podłożu u korpusu wału u i na zawalu powstanie wyboju o głęg łębokości od 1,0 do 1,5 m i wymiarach 100x50 m, oraz zniszczenie korpusu wału u na długod ugości 430 m. Zatopiony został teren gminy Wilków w na powierzchni ok ha, co stanowi 96,8% (9 500 ha) oraz zalanych zostało o ok budynków w mieszkalnych i gospodarczych, co stanowi 76,2% (2 100 budynków).

29 Popów Głębokość rozmycia podłoża a wału u wyniosła od 8 do 10 m. Zalany został obszar doliny Świeciechowskiej na powierzchni ok. 898 ha (ok. 128 budynków w mieszkalnych i gospodarczych oraz użytki u rolne).

30 Kopiec Wał został zniszczony na długod ugości 160 m, głębokość rozmycia podłoża a wyniosła a od 2 do 3 m. Powierzchnia chronionej doliny wynosi 898 ha, w której wybudowano 128 budynków mieszkalnych i gospodarczych.

31 Janowiec Wlewająca się woda na zawale spowodowała a powstanie w podłożu u korpusu wału u i na zawalu wyboju o głęg łębokości lokalnie dochodzącej cej do 8,0 10,0 m na powierzchni ok m 2. Rozmycie korpusu wału u wystąpi piło o na jego długości ok. 100 m w km W wyniku przerwania w/w wału u zalany został teren gminy Janowiec na powierzchni ok. 950 ha, zabudowanej budynkami mieszkalnymi, budynkami gospodarczymi oraz pokrytej gruntami upraw rolnych.

32 Po uszkodzeniu wałów w głównych g zalanych zostało o także e 5 pompowni wiślanych tj. Popów gm.. Annopol, Wilków w I, Wilków w II, Dobre gm.. Wilków Janowiec gm.. Janowiec.

33 Odbudowa zniszczonej infrastruktury przeciwpowodziowej.

34 Zastów Polanowski Po spływie ywie wód w d z zalanych terenów w przystąpiono piono do ich zabezpieczenia przed ponownym zalaniem grodzą tymczasową.. Usypano w trybie natychmiastowym grodzę ziemną na długod ugości 430 m i wysokości średnio 1,3 m w miejscu uszkodzonego wału u dla zabezpieczenia doliny przed powtórnym zalaniem. Grodzę tą wykonano z miejscowego materiału pobranego z terenu zawala koparkami. W skutek ponownego wprowadzenia stanu alarmowego w dniu r. budowlę tą w okresie II-go wezbrania powodziowego podniesiono do 1,7 m workami z piaskiem i uszczelniono skarpę odwodną folią.. W dniu 6 czerwca br.. w trakcie kolejnej fali, miało o miejsce ponowne zalanie terenów w gminy Wilków w wskutek przelania się wód wezbraniowych przez tymczasową grodzę,, przy stanie wody 747 cm na wodowskazie w Puławach. W nawiązaniu do rekomendacji działań związanych zanych z potencjalnym zagrożeniem III-ci cią falą powodziową z dn r., podjęto decyzję o wykonaniu wału u opaskowego o długod ugości 430 m w pobliżu u powstałej wyrwy dla zabezpieczenia chronionej doliny Opolskiej przed kolejnym zalaniem i na okres odbudowy wału. Do dnia r. wykonano wał opaskowy o szerokości korony 2,0 m, nachyleniu skarp 1:2 i wysokości co najmniej do poziomu wody stuletniej (Q=1%) oraz uszczelniono skarpę odwodną folią.

35 Po wykonaniu w/w wału u opaskowego przystąpiono piono do odbudowy przerwanego obwałowania owania zgodnie z opracowaną dokumentacją projektową i po akceptacji przez Wydział Infrastruktury Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie (zgłoszenie oszenie robót t budowlanych). Zakończono odbudowę tego wału u na długod ugości 460 m w terminie do 10 listopada 2010 r.

36 Wał opaskowy w m. Zastów Polanowski

37 Popów Po spłyni ynięciu wód, w w trybie natychmiastowym zalecono wykonanie tymczasowej grodzy na długod ugości 155 m i wysokości 2,2 m w pobliżu u uszkodzonego wału u dla zabezpieczenia doliny przed prognozowanym II-gim wezbraniem powodziowym. Grodza ta została a uszczelniona folią od strony odwodnej. Podczas II-go wezbrania powodziowego w dniu 4-go 4 czerwca br. nastapiło przelanie się wody przez koronę grodzy przy stanie wody 640 cm na wodowskazie w Annopolu. W nawiązaniu do potencjalnego zagrożenia III-ci cią falą powodziową (rekomendacja działań związanych zanych z potencjalnym zagrożeniem kolejną fala z dn r.) podjęto decyzję w trybie natychmiastowym o wykonaniu wału opaskowego o długod ugości 155 m, szerokości korony 2,0 m, nachyleniu skarp1:2 i wysokości co najmniej do poziomu wody stuletniej (Q=1%) z uszczelnieniem skarpy odwodnej folią.

38 Po wykonaniu w/w wału u opaskowego dla zabezpieczenia doliny Świeciechowskiej na okres odbudowy wału u i po opracowaniu dokumentacji projektowej oraz uzyskaniu zgody z Wydziału u Infrastruktury Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie (zgłoszenie oszenie robót t budowlanych) przystąpiono piono do odbudowy uszkodzonego obwałowania. owania. Umowny termin zakończenia odbudowy tego wału u ustalono do 15 listopada br.

39 Wał opaskowy w m. Popów.

40 Kopiec Po przerwaniu walu z dniem r. rozpoczęto budowę wału opaskowego dla zabezpieczenia chronionej doliny przed kolejnymi wezbraniami powodziowymi oraz na okres odbudowy wału u. Obwałowanie opaskowe zostało o wykonane r. o szerokości korony 2,0 m, nachyleniu skarp 1:2, o długod ugości 185,10 i wysokości co najmniej do poziomu wody stuletniej (Q=1%) oraz uszczelniono skarpę odwodną folią.. Budowlę tą uformowano spycharką z gruntu dowożonego onego ze złoża z Szymanówka wka. Odbudowywany wał wykonano o przekroju poprzecznym trapezowym o długod ugości 200 m, szerokości korony 3,0 m, nachyleniach skarp 1:20 (odwodna( odwodna) ) i 1:25 (odpowietrzna( odpowietrzna) ) na rzędnej 138,70 m n.p.m. Podłoże e wału u wzmocniono stalową ścianką szczelną z grodzic G62 o długod ugości 170 m i głęg łębokości 8,0 m. Roboty ziemne wykonano zgodnie z wymogami Specyfikacji Technicznej oraz Warunków w Technicznych Wykonania i Odbioru. Roboty budowlane dotyczące ce odbudowy pzrerwanego wału u zostały zakończone do 15 listopada 2010 r. zgodnie z zawartą umową z dnia r.

41 Wał opaskowy w m. Kopiec.

42 Janowiec Dla zabezpieczenia doliny przed wlaniem się kolejnego wezbrania powodziowego oraz na okres odbudowy przerwanego wału u w km wykonano wał opaskowy w okresie od do r. o szerokości korony 2,0 m, nachyleniu skarp 1:2, o dlugości 264,2 m i wysokości cią co najmniej wody stuletniej (Q=1%) oraz uszczelniono skarpę odwodną folią.. Odbudowywany odcinek wału u o długości 120 m wykonano po trasie obwałowania owania przerwanego (lokalizacja przed awarią). Wał odbudowano o przekroju poprzecznym trapezowym o szerokości korony 3,0 m, nachyleniu skarp 1:2 (odwodna( odwodna) ) i 1:25 (odpowietrzna( odpowietrzna). Od strony odpowietrznej do korpusu obwałowania owania przylega ława przywałowa o szerokości 3,5 m z drogą eksploatacyjną.. Roboty budowlane zostaly wykonane w okresie od do r. zgodnie z zawartą umową z dnia r.

43 Wał opaskowy w m. Janowiec.

44 Wał opaskowy w m. Janowiec.

45 W roku 2010 przez teren woj. lubelskiego w okresie maj wrzesień przeszły w rzeczywistości ci cztery fale powodziowe (przekroczenie stanów w alarmowych), z czego dwie pierwsze z nich w miesiącach maj czerwiec wyrządzi dziły y największe szkody na urządzeniach melioracji wodnych podstawowych

46 Oprócz uszkodzenia głównych g wałów wiślanych tj. powstałych 4 wyrw w m. Zastów Polanowski,, Kopiec, Popów w i Janowiec, częś ęściowemu rozmyciu uległ wał letni radomski oraz ogroblowanie rzeki Chodelki. Po uszkodzeniu wałów w głównych g zalanych zostało o także e 5 pompowni wiślanych tj. Popów gm.. Annopol, Wilków w I, Wilków w II, Dobre gm.. Wilków Janowiec gm.. Janowiec.

47 Wał letni radomski o dł. d. 3,3 km i chroniący cy część międzywala rzeki Wisły y o pow. 78,5 ha został uszkodzony podczas przejścia fali powodziowej na przełomie maja czerwca na całej długod ugości obwałowania. owania. Po przelaniu się fali powodziowej uszkodzony został korpus wału u na całym jego przekroju. Po opracowaniu uproszczonej dokumentacji technicznej zakres inwestycji obejmował: - wykonanie zalądowania dowania 4 wybojów w z przerwań korpusu wału - wykonanie zabudowy 6 wyrw i rozmyć w korpusie wału - wykonanie 2 przelewów w zakrytych dla kontrolowanego przepływu ywu wody w przypadku stanów w wyższych od obliczeniowych - wykonanie klapy zwrotnej w istniejącym cym przepuście wałowym Wykonane prace miały y na celu: 1. Właściwą wytrzymałość i trwałość budowli 2. Dostosowanie niwelety korony do wymagań przepływu wody 3. Zabezpieczenie uszkodzeń wału u powstałych w wyniku przepływ ywów wyższych od obliczeniowych Wartość wykonanych prac wyceniona została a na tys. zł. z

48 Ogroblowanie rzeki Chodelki chroni obustonnie przyległe e do rzeki grunty wsi Szczekarków Kolonia na odcinku 1880m. Wskutek powodzi nastąpi piły y przerwania grobli obustronnych z licznymi rozmyciami korony i obrywami skarp zarówno od strony odwodnej rzeki jak i odpowietrznej doliny, zalanej w wyniku przerwania rzeki Wisły y w m. Zastów Polanowski.. Opisane uszkodzenia wystąpi piły obustronnie na odcinku dł. d. 1880m. Wykonane prace miały y na celu: - wyniesienie korony grobli ponad wodę miarodajną dostosowując niweletę do pozostałych nienaruszonych odcinków w z zachowaniem spadku podłużnego oraz zwierciadła a wody obliczeniowej w rzece i wyniesieniem korony min. 0,5m ponad lustro wody obliczeniowej. - wykonanie robót t remontowych po trasie istniejącej osi grobli

49 Zakres robót t obejmował: 1. Dla odcinków w przerwanych: - Wykonanie odcinkowego zalądowania wyrw powstałych w miejscu przerwań do poziomu terenu istniejącego z dowozem gruntu - Wykonanie przegród d z grodzic stalowych zabitych poniżej dna wyboju w miejscach przerwań z ich zakotwieniem w odcinkach nieuszkodzonych - Odbudowa korpusu wału u z jego zagęszczeniem i uszczelnieniem matą bentonitową do wysokości zwierciadła a wody spiętrzonej z dowozem gruntu z rezerwy 2. Dla odcinków w obrywów w i rozmyć skarp: - Wykonanie ławy po zewnętrznej stronie grobli poprzez wykop częś ęści korpusu wału u na głęg łębokości ok. 1m z odłożeniem urobku przy podstawie skarpy dla utworzenia ławy przewałowej - Wykonanie dogęszczania szczania pozostałej częś ęści korpusu walcem wibracyjnym ciągnionym - Wykonanie uszczelnienia korpusu matą bentonitową - Odbudowa korpusu do parametrów w projektowanych poprzez dowiezienie gruntu z rezerwy i jego dogęszczenie szczenie w korpusie, a następnie darniowanie i obsiew mieszanka traw Łączna wartość wykonanych prac została a wyceniona na 2 050tys. złz

50 Remont pompowni przeciwpowodziowych polegał głównie na wymianie lub remoncie osprzętu elektrycznego wraz z agregatami pompowymi, remontami budynków pompowni, odmulenia zbiorników wyrównawczych wnawczych oraz kanałów odpływowych. Łączna wycena prac wyniosła a tys. złz

51 Pompownia Popów w po przerwaniu wału u głównego g w Dolinie Janiszowskiej

52 Pompownia Janowiec wraz z magazynem przeciwpowodziowym i pomieszczeniem socjalnym po przerwaniu wału u w Janowcu

53 Łączna kwota przyznana na usuwanie skutków w klęsk żywiołowych owych po przejściu fal powodziowych w wysokości tys. złz oprócz w/w zadań została a przeznaczona również na: - remont i udrażnianie przepustów w wałowych - zabudowę wyrw i ubytków w w skarpach cieków w oraz wałów w przeciwpowodziowych - udrożnienie koryt rzecznych - zabudowę wyrw i nor wykonanych przez bobry - opracowanie uproszczonych dokumentacji technicznych

54 Przyczyny wystąpienia pienia powodzi w 2010r oraz lokalnych podtopień na terenie woj. lubelskiego: 1. Wysoki stan wód w d gruntowych 2. Brak konserwacji koryta rz. Wisły 3. Słabe abe zagęszczenie gruntów w w korpusie wałów 4. Brak konserwacji bezpośrednich rednich dopływ ywów w rzeki Wisły 5. Dzia Działalność bobrów w i innych zwierząt t ryjących 6. Zły y stan techniczny urządze dzeń melioracji wodnych szczegółowych

55 1. Wysoki stan wód w d gruntowych Po zimowych roztopach utrzymująca się bardzo duża pokrywa śnieżna na spowodowała a znaczne podniesienie wód d gruntowych. Spowodowało o to znaczne obniżenie pojemności glebowej, a tym samym szybszy spływ powierzchniowy wód w d opadowych co spowodowało znaczne podniesienie wód w d w ciekach naturalnych zmniejszając max.. pojemność korytową.

56 2. Brak konserwacji koryta rz. Wisły Od kilkudziesięciu lat obserwuje się systematyczne wypłycanie ycanie rzeki. Zamulenie oraz występowanie powanie lokalnych wysp w korycie powoduje utrudnienia w swobodnym przepływie wody. Dodatkowym utrudnieniem jest występowanie powanie zadrzewień i zakrzaczeń w międzywalu dzywalu. Z chwilą likwidacji Przedsiębiorstw Budownictwa Wodnego oraz innych jednostek zajmujących się lokalnym utrzymaniem koryta rzeki zaprzestano systematycznego refulowania oraz konserwacji bieżą żącej newralgicznych odcinków w rzeki. Powyższy fakt zmusza Zarządy Melioracji do projektowania wałów p.powodziowych,, jako ochrony biernej o zwiększonych parametrach technicznych oraz przewymiarowaniem istniejących wałów. w.

57 3. Zagęszczenie gruntów w w korpusie wałów Wykonane aktualizacje oceny stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych przeprowadzone w 2009r. wykazały y niezadowalające zagęszczenie gruntów w korpusach wałów p.powodziowych wykonanych w latach 50-tych i 60-tych (np( np.. wały y Doliny Janiszowskiej). Badania georadarowe przeprowadzane w roku 2002 wykazały y wiele stref nieciągłości w korpusie wałów, w, a z badań geotechnicznych wykazanych w aktualizacji ocen stwierdzono występowanie gruntów w słabonos abonośnych nych i organicznych, co stwarza poważne zagrożenie przy wystąpieniu stanów w powodziowych i związanego zanego z tym nawodnienia gruntów.

58 4. Brak konserwacji bezpośrednich dopływ ywów w rzeki Wisły 4. Przyznawane corocznie środki budżetowe stanowią zaledwie znikomy procent potrzeb terenowych (np( np.. w roku ,9%, a uwzględniaj dniając c koszty stałe e związane zane z eksploatacją procent ten wynosi 5-8%) 5 co powoduje przedwczesną dekapitalizację i konieczność wykonywania remontów w poszczególnych budowli w ramach zadań inwestycyjnych, a nie konserwacyjnych. Stan infrastruktury technicznej na dzień dzisiejszy jest katastrofalny aż 80% całkowitej infrastruktury technicznej wymaga odbudowy lub przebudowy. Jednocześnie nie po przejściu fali powodziowej w m-cach maj czerwiec potrzeby te wzrosły y o następne 10 mln.. zł. z Przy corocznym zmniejszaniu środków w przyznawanych na utrzymanie infrastruktury hydrotechnicznej tut. Zarząd d wykonuje tylko niezbędne prace polegające na konserwacji bieżą żącej najpilniejszych zadań,, utrzymanie więc c w odpowiedniej sprawności technicznej bezpośrednich dopływ ywów w rzeki Wisły y jest na dzień dzisiejszy niemożliwe.

59 5. Dzia Działalność bobrów w i innych zwierząt t ryjących Zwiększenie się populacji bobrów w zaczęto obserwować od końca lat 90-tych, gdy część rodzin bobrowych przesiedlono z terenów w Polesia Lubelskiego i Pojezierza Łęczy czyńsko Włodawskiego w doliny głównych g rzek województwa. Migracja rodzin bobrzych doszła a obecnie do tak wielkich rozmiarów, że e na chwile obecną monity otrzymywane od rolników w i jednostek samorządu terytorialnego o usunięcie przetamowań bobrowych są na porządku dziennym. Mają na to wpływ m.in. bardzo dobre warunki bytowe w dolinach mniejszych rzek i urządze dzeń melioracji szczegółowych (rowy), które od lat nie były y konserwowane ze względu na brak środków.

60 O nasileniu się problemu dot. działalno alności bobrów świadczy chociażby fakt poniesionych nakład adów w finansowych na zabudowę uszkodzonych odcinków w wałów przeciwpowodziowych. Jeszcze w 2005r. łączna suma wydatkowana na powyższe prace wynosiła a ok. 35 tys. zł, z obecnie po przejściu fal powodziowych szacunkowa wartość (wg kosztorysów w inwestorskich) wynosi ok. 956 tys. zł. z Powyższy fakt wskazuje jednoznacznie na konieczność ograniczenia występowania tych zwierząt t (np( np.. ich przesiedlenie) lub poprzez zabezpieczenia skarp wałów p.pow.,., zwłaszcza od strony odwodnej siatką zabezpieczającą lub w inny sposób. Jednocześnie nie należy y zwróci cić uwagę na liczne podtopienia, zwłaszcza na mniejszych rzekach i urządzeniach melioracji szczegółowych, które w chwili obecnej występuj pują w skali niespotykanej od kilkudziesięciu lat.

61 Wyrwa w wale p.powodziowym w Janowcu - widoczne nory bobrowe

62 6. Zły Z y stan techniczny urządze dzeń melioracji wodnych szczegółowych Zgodnie z art. 77 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239 poz tekst ujednolicony, z późn.. zm.) utrzymywanie urządze dzeń melioracji wodnych szczegółowych należy y do zainteresowanych właścicieli w gruntów, a jeżeli eli urządzenia te sąs objęte działalno alnością spółki wodnej do tej spółki. Stan techniczny urządze dzeń melioracji szczegółowych jest katastrofalny. Pozarastane rowy, niedziałaj ająca sieć drenarska, zamulone wyloty drenarskie oraz częste ste awarie na sieciach powodują lokalne podtopienia użytku ytków w rolnych i budynków. Spowodowane jest to brakiem utrzymania urządze dzeń przez właścicieli gruntów w głównie g rolników. Nieco lepsza sytuacja znajduje się na terenach, gdzie działa a Spółka Wodna. Awarie na sieciach drenarskich sąs usuwane na bieżą żąco, jednakże ściągalność składek członkowskich waha się w granicach od 40 80% co nie wystarcza na prawidłowe funkcjonowanie urządze dzeń melioracyjnych. Należy y jednocześnie nie zaznaczyć, że e melioracje szczegółowe sąs nierozerwalnie powiązane zane z urządzeniami melioracji wodnych podstawowych. Zły Z y stan techniczny urządze dzeń melioracji podstawowych powoduje niekorzystne oddziaływanie na urządzeniach melioracji szczegółowych poprzez zamulanie wylotów w drenarskich, stagnacje wody na doprowadzalnikach i głównych g wnych zbieraczach itp.

63 Sumując, aby zapobiegać i przeciwdziałać występowaniu klęsk żywiołowych owych jakimi sąs powodzie należy y przede wszystkim: 1. Przeznaczyć większe kwoty na utrzymanie urządze dzeń melioracji wodnych podstawowych, zwłaszcza urządze dzeń ochrony przeciwpowodziowej. 2. Zmniejszyć liczebność bobrów w na terenach newralgicznych poprzez przesiedlenie ich w obszary o małym oddziaływaniu na infrastrukturę powodziową oraz ochronę skarp obwałowa owań i rzek poprzez wbudowanie siatek lub innych materiałów w zabezpieczających. cych. 3. Uregulować stan prawny dot. prawidłowego funkcjonowania urządze dzeń melioracji szczegółowych, a zwłaszcza odpowiedzialności za stan ich utrzymania. Realizacja powyższych szych punktów w w znacznym stopniu przyczyni się do ochrony ludzi i ich mienia czyli do celów w dla których m.in. zostały powołane ane Wojewódzkie Zarządy Melioracji

64 Dziękuj kuję za uwagę