ZARZ DZANIE RYZYKIEM W PRZEDSI WZI CIACH INFORMATYCZNYCH

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZARZ DZANIE RYZYKIEM W PRZEDSI WZI CIACH INFORMATYCZNYCH"

Transkrypt

1 ZARZ DZANIE RYZYKIEM W PRZEDSI WZI CIACH INFORMATYCZNYCH JACEK WINIARSKI Uniwersytet Gda ski Streszczenie W artykule została zaprezentowana problematyka ryzyka w pracach projektowych bran y IT. Wykazano, i sama etymologia słowa ryzyko jest wieloznaczna. Przedstawiono szereg definicji poj cia ryzyka i podj to prób ich systematyzacji. Omówiono standardowe procesy zarz dzania ryzykiem w pracach projektowych oraz zaprezentowano dostosowanie ich do projektów informatycznych. Nast pnie wykonano analiz porównawcz oprogramowania wspieraj cego procesy zarz dzania projektami umo liwiaj ce zarz dzanie ryzykiem. Słowa kluczowe: ryzyko, procesy zarz dzania ryzykiem, projekty informatyczne 1. Wst p Ryzyko towarzyszy wszelkim zmianom. Zmiany s konieczne, a tym samym ryzyko jest nie uniknione. Ryzyko jest obecne w ka dym obszarze działalno ci człowieka. Najcz ciej spotykane jest ryzyko typowe, które jest zwi zane z realizacj codziennych czynno ci (np. ryzyko wypadku samochodowego). Ryzyko to, mimo powa nych potencjalnych konsekwencji, nie jest na co dzie poddawane szczegółowej analizie i cz sto nie trafia nawet do ludzkiej wiadomo ci. Podej cie takie do problematyki ryzyka ycia codziennego jest zjawiskiem naturalnym, pozwalaj cym ludziom normalnie funkcjonowa w warunkach pozornej stabilizacji. Istniej równie obszary działalno ci ludzkiej, gdzie ju sama wiadomo wyst pienia ryzyka mo e uchroni przed bł dnymi decyzjami. Refleksja nad potencjalnymi zagro eniami oraz podj cie czynno ci zaradczych mo e doprowadzi do unikni cia np. niepo danych kosztów czy te chroni przed mo liwo ci ponoszenia konsekwencji prawnych. Do takich obszarów bez w tpienia nale procesy planowania i realizacji projektów, a w szczególno ci projektów informatycznych. Problem identyfikacji, kwantyfikacji i analizy ryzyka jest od kilku lat przedmiotem szczególnej uwagi naukowców i personelu zarz dzaj cego. Od niedawna stał si on indywidualn dziedzin nauki nazywan zarz dzaniem ryzykiem (Risk Management). Poj cie zarz dzania ryzykiem nie jest nowe w ekonomii, ale w przeszło ci cz sto jego znaczenie było zaw ane i dotyczyło obszarów ci le zwi zanych z finansami. Obecnie natomiast, szeroko rozumiany Risk Management to identyfikacja, analiza, prognozowanie i monitorowanie ryzyka w całym przedsi wzi ciu gospodarczym, przy uwzgl dnieniu wszystkich mo liwych czynników, mog cych wpłyn na jego proces realizacji [14]. Artykuł po wi cony jest problemom zarz dzania ryzykiem w procesach planowania i realizacji projektów informatycznych. Szczególn uwag zwrócono na obszar badawczy zwi zany z mo liwo ci wspierania procesów zarz dzania ryzykiem przez oprogramowanie komputerowe.

2 182 Jacek Winiarski Zarz dzanie ryzykiem w przedsi wzi ciach informatycznych 2. Przegl d definicji ryzyka Etymologia wyrazu ryzyko nie została do tej pory przez nauk jednoznacznie wyja niona. Słowo to posiada w wielu j zykach ró ne (cho niejednokrotnie zbli one) znaczenia [8 s.51]: w j zyku perskim rozi(k) to los, dzienna zapłata ale i równie chleb; w j zyku łaci skim czasownik riscare oznacza omijanie czego ; w j zyku arabskim słowo risq to dopust bo y, los; w j zyku hiszpa skim ar-risco oznacza odwag i niebezpiecze stwo, podobnie jest w j zyku francuskim; w słownikach niemieckich z XVIII wieku słowo risco, risico, okre la niebezpiecze stwo zwi zane z naruszeniem uczciwych zasad handlowych; w j zyku angielskim wyró nia si dwa słowa o zbli onym znaczeniu: risk i hazard, pierwsze jest u ywane do charakterystyki sytuacji powoduj cej niebezpiecze stwo lub potencjalne ródło niebezpiecze stwa, natomiast hazard jest u ywane jedynie w drugim znaczeniu; w j zyku włoskim słowo ris(i)co lub rischio oznacza raf, któr statek powinien omin, okre la niebezpiecze stwo, którego eglarze musz unika. W j zyku włoskim dominuj cym znaczeniem słowa ryzyko jest niebezpiecze stwo zagra aj ce statkom pływaj cym po morzach i oceanach, zwłaszcza kiedy chodziło o straty finansowe, zwi zane z potencjalnym wypadkiem. Ryzyko tak rozumiane wi zało si z jednej strony z przygod i l kiem, a z drugiej strony z korzy ciami finansowymi mo liwymi do osi gni cia w rezultacie podj tych handlowych podró y. Ryzyko w tym znaczeniu dotyczyło zarówno wariantu pozytywnego, jak i negatywnego przebiegu oraz ko cowego wyniku podejmowanych działa. Frank Knight w latach 30. wieku XX podj ł naukow prób sformułowania definicji ryzyka poprzez odró nienie ryzyka od niepewno ci. Przyj ł, e niepewno to poj cie du o szersze od ryzyka. Zało ył, e niepewno to sytuacja w której mo na zidentyfikowa ródła potencjalnego niepowodzenia, ale nie mo na w sposób cisły okre li prawdopodobie stwa ich materializacji. Niepewno nie jest mierzalna, a ryzyko to niepewno, któr mo na wyrazi za pomoc liczb. Według Knighta ryzyko okre la si przy u yciu jednego z trzech rodzajów prawdopodobie stwa: matematycznego, statystycznego lub szacunkowego [9]. Oskar Lange podobnie jak Knight, zakładał, e ryzyko to niepewno daj ca si skwantyfikowa. Dla Langego okre lenia niepewno nale y u ywa wówczas, gdy dla przewidywanych przebiegów zdarze nie mo na zastosowa probabilistyki. Inna definicja ryzyka wykorzystywana w standardzie PMBOK mówi, e jest to skumulowany efekt prawdopodobie stwa niepewnych zdarze, które mog korzystnie lub niekorzystnie wpłyn na realizacj projektu [15]. Ryzyko dotyczy sytuacji, w której dane zdarzenie mo e wyst pi, a prawdopodobie stwo tego faktu mo na wyznaczy na podstawie rozkładu prawdopodobie stwa identycznych lub podobnych zdarze z przeszło ci lub te uwarunkowa rodowiskowych. W standardzie tym okre la si, e o charakterze ka dego rodzaju ryzyka decyduj trzy podstawowe czynniki: zdarzenie (okoliczno ci towarzysz ce chwili, w której ryzyko wyst puje), prawdopodobie stwo oraz dotkliwo (czyli skutki). Wa ne jest według PMBOK, aby podda dokładnej analizie okoliczno ci zdarzenia, z którymi jest zwi zane rozpatrywane ryzyko, a dopiero po tym nale y podj starania by okre li prawdopodobie stwo ryzyka i jego skutki. Gdyby odwróci kolejno i najpierw próbowa ustali prawdopodobie stwo a nast pnie okoliczno ci zdarzenia, to wszelkie wyliczenia staj si trudniejsze.

3 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, Ryzyko porównywane jest do mo liwo ci realizacji niepo danych, negatywnych konsekwencji zdarzenia, czyli strat w okre lonym rodowisku i przedziale czasowym [10]. Podstawowymi elementami tej definicji s : wielko prawdopodobie stwa wyst powania konsekwencji oraz negatywne oddziaływanie ich na projekt, a tym samym na organizacj gospodarcz. Chapman uwa a, e ryzyko to zagro enie osi gni cia celu przedsi wzi cia [2]. Je eli sukces przedsi wzi cia jest mierzony wielko ciami finansowymi, wówczas ryzyko w tej definicji oznacza prawdopodobie stwo zwi kszenia kosztów ponad wielko, która była zaplanowana. Powy ej zaprezentowane definicje ryzyka mo na podzieli na te, które powstały poprzez rozró nienie terminu ryzyka od niepewno ci oraz na te, które w sposób samodzielny podejmuj prób okre lenia ryzyka. Te drugie natomiast mo na podzieli na definicje okre laj ce ryzyko jako mo liwo zaistnienia zjawisk negatywnych i na definicje, które uznaj i ryzyko mo e generowa równie zdarzenia pozytywne. Dla inicjatyw gospodarczych z obszaru IT na potrzeby niniejszego artykułu została przyj ta definicja ryzyka stosowana w analizie finansowej. Taka interpretacja jest mo liwa przy zało eniu, e projekt informatyczny to przedsi wzi cie innowacyjne. Wówczas ryzyko okre la si jako sum, któr przedsi biorstwo jest w stanie straci w razie niepowodzenia projektu pomno on przez niepewno [13]. 3. Niepowodzenia projektów informatycznych Projekt to zbiór czynno ci, które: s ze sob powi zane, zmierzaj do osi gni cia okre lonego celu, posiadaj zaplanowany pocz tek i koniec. Ka dy projekt jest zdefiniowany przez produkt ko cowy (zakres), czas i koszty realizacji. W przeciwie stwie do procesu, projekt wykonuje si raz. Projekt informatyczny definiuje si jako wspólny wysiłek, zmierzaj cy do opracowania systemu informacyjnego [1]. Instytucji zajmuj cych si analiz ryzyka w projektach informatycznych jest wiele. Głównie s to o rodki akademickie ale istnieje równie wiele organizacji zrzeszaj cych praktyków. Jednym z najcz ciej cytowanych s raporty zwane Kronikami Chaosu (The CHAOS Chronicles), wydawane cyklicznie przez Standish Group, ameryka sk instytucj zajmuj c si monitorowaniem projektów informatycznych. Analiza dokumentów zamieszczonych na ich stronach WWW pozwala na konkretyzacj wyników obserwacji losu przedsi wzi informatycznych w uj ciu statystycznym. Tabela 1 Wyniki realizacji projektów informatycznych [6] Sukces 16% 28% 29% Pora ka 31% 23% 18% Opó nienie, przekroczenie bud etu, niepełna funkcjonalno 53% 49% 53% Jak wida z powy szych danych około 2/3 projektów informatycznych nie ko czy si pełnym sukcesem. Podczas ich realizacji (w interpretacji statystycznej w co drugim przedsi wzi ciu) wyst puj odchylenia od ustale czasowych, bud etowych, niewykonanie wszystkich zaplanowanych funkcji programu czy te ostatecznie zaniechanie realizacji całego projektu. Celem zastosowania

4 184 Jacek Winiarski Zarz dzanie ryzykiem w przedsi wzi ciach informatycznych analizy ryzyka na etapach planowania i realizacji przedsi wzi informatycznych ma by doprowadzenie do zmniejszenia liczby projektów, które w trakcie realizacji przekroczyłyby zaplanowane zasoby czy te zostały ostatecznie przerwane. 4. Zarz dzanie ryzykiem w projektach informatycznych Zarz dzanie projektem jest to zbiór czynno ci ukierunkowanych na osi gni cie wyznaczonych celów przy zało onym czasie i bud ecie. Jest to nauka o utrzymywaniu ryzyka niepowodzenia przedsi wzi cia na mo liwie niskim poziomie w całym cyklu ycia projektu. Proces zarz dzania projektem informatycznym dzieli si na współzale ne etapy: planowanie projektu, organizacj projektu i kontrol wykonania projektu. Planowanie projektu obejmuje mo liwie precyzyjne zdefiniowanie parametrów zwi zanych z konkretnym projektem. Organizacja dotyczy sposobu podziału zada oraz ich przydziału poszczególnym pracownikom czy te grupom roboczym. Kontrola realizacji projektu ma zapewni jego wykonanie zgodnie z harmonogramem, w ramach okre lonego bud etu i otrzymanie po danych wyników. Ryzyko zawsze towarzyszy ka demu ludzkiemu działaniu. Je eli jest planowane, a nast pnie realizowane konkretne przedsi wzi cie gospodarcze (informatyczne), to identyfikacja ryzyka a nast pnie podj cie procesu zarz dzania nim s czynno ciami wr cz niezb dnymi, by doprowadzi dany projekt do osi gni cia planowanych celów. Firmy, które podejmuj wysiłek wdro enia procesu zarz dzania ryzykiem mog dzi ki temu nie tylko unikn niekorzystnych strat, ale równie efektywniej zarz dza zasobami. Jest to mo liwe dzi ki zwolnieniu cz ci zasobów i przydzieleniu ich do innych zada w projekcie. Zasadniczym zadaniem procesu zarz dzania ryzykiem jest zagwarantowanie, e wszystko, co słu y osi gni ciu celów danego przedsi wzi cia informatycznego, zostanie zrealizowane. Wspomniany cel to z reguły wykonanie przedsi wzi cia w zało onym terminie, po okre lonych kosztach oraz przy zachowaniu danych parametrów ilo ciowych i jako ciowych. Inaczej mówi c, proces zarz dzania ryzykiem ma na celu identyfikacj i analiz wszystkich rodzajów ryzyka, na jakie wykonanie przedsi wzi cia mo e by nara one, w wyniku czego b dzie mo na podj efektywne rodki zaradcze [14]. Adam Winegard przyjmuje, e proces zarz dzania ryzykiem w pracach projektowych obejmuje pi nast puj cych po sobie kroków [5]: identyfikacj ryzyka, ocen i analiz ryzyka, opracowanie i rozwój strategii zmniejszania ryzyka i reakcji na ryzyko, wdro enie planu zarz dzania ryzykiem, przegl d i korekt oceny ryzyka. Podobnie ale nieco bardziej szczegółowo podchodzi do analizy ryzyka metodyka PMI. W metodyce tej w roku 2000 Komitet Standardów Instytutu Zarz dzania Projektami wprowadził sze etapów zarz dzania ryzykiem [11 s. 4]: planowanie procesu zarz dzania ryzykiem, identyfikacj ryzyka, klasyfikacj ryzyka, pomiar (kwantyfikacja) ryzyka, planowanie sposobów reagowania na ryzyko,

5 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, nadzorowanie i kontrol ryzyka. Wszystkie powy sze procesy zarz dzania ryzykiem dotyczyły ogólnie prac projektowych. Przedsi wzi cia z obszaru IT posiadaj swoj szczególn specyfik. Dla nich etapy procesu zarz dzania ryzykiem w cyklu ycia projektu informatycznego nale y podzieli nast puj co [4 s. 65]: uruchomienie projektu identyfikacja celów i zakresu projektu; analiza ryzyka identyfikacja oraz ocena ryzyka; zarz dzanie ryzykiem tworzenie strategii ryzyka, współpraca ze stronami ponosz cymi ryzyko, wdro enie polityki zarz dzania ryzykiem; główne działania projektu zadania operacyjne w głównym nurcie realizacji projektu; przegl d punktów kontrolnych projektu powtórna ocena ryzyka; zako czenie projektu przekazanie produktów. 5. Przegl d mo liwo ci oprogramowania do komputerowego wspierania zarz dzania ryzykiem w projektach informatycznych W celu komputerowego wspierania planowania i realizacji projektów zostało stworzonych kilka systemów. Do popularnych programów mo na zaliczy : Microsoft Project (wersja z serwerem i bez), Product Base Planner, dotproject, PM Suport, GanttProject i Polaris. W ród specjalistów panuje powszechna opinia, e tylko pierwsze trzy posiadaj zaimplementowane funkcje umo liwiaj ce zarz dzanie ryzykiem [7]. 5.1 Mo liwo ci analizy ryzyka w programie MS Project MS Project w fazie planowania przedsi wzi cia informatycznego umo liwia wykonanie wi kszo ci wymaga sformułowanych przez klasyczn in ynieri oprogramowania fazy strategicznej [5]. Pozwala on równie na ledzenie przebiegu realizacji projektu funkcja ta w ostatnich modyfikacjach programu jest istotnie rozbudowywana. Analiza ryzyka w omawianym programie mo liwa jest do wykonania za pomoc dwóch mechanizmów. Pierwszy polega na dodaniu i wypełnieniu specjalnej kolumny Prawdopodobie stwo ryzyka, a drugi to przeprowadzenia analizy PERT (Program, Evaluation, and Review Technique). Prawdopodobie stwo ryzyka wyst pienia okre lonego zjawiska to oszacowanie wielko ci wyst pienia konkretnego czynnika ryzyka. W rachunku prawdopodobie stwa jest ono wyra one liczb z zakresu od 0 do 1. MS Project posiada mo liwo uwzgl dnienia prawdopodobie stwa ryzyka. Wielko t mo na wprowadzi oddzielnie dla ka dej czynno ci ewidencjonowanej w projekcie. Aby j umie ci w programie, nale y doda now kolumn, nada typ pola liczbowego, zmieni nazw na np. Prawdopodobie stwo ryzyka, po czym wypełni j wyznaczonymi wielko ciami prawdopodobie stwa. Niestety, w MS Project nie ma wbudowanych narz dzi do uwzgl dnienia wielko ci prawdopodobie stwa ryzyka w jakichkolwiek zaprogramowanych regułach obliczeniowych. aden ze standardowych mechanizmów programu nie posiada mo liwo ci wykorzystania tej wielko ci, nie mo na np. obliczy nowego czasu trwania inwestycji lub wyznaczy nowego, bardziej prawdopodobnego całkowitego kosztu przedsi wzi cia [3]. Aby podda analizie planowany projekt i dokona oceny scenariusza najlepszego, oczekiwanego i najgorszego przypadku pod wzgl dem czasu trwania, dat rozpocz cia i dat zako czenia,

6 186 Jacek Winiarski Zarz dzanie ryzykiem w przedsi wzi ciach informatycznych nale y skorzysta z narz dzi analizy PERT to drugi sposób przeprowadzenia analizy ryzyka w MS Project. Analiza PERT posiada dwa wbudowane mechanizmy. Pierwszy to mechanizm wag standardowych i niestandardowych. Drugi to mechanizm czasów pesymistycznych, oczekiwanych i optymistycznych. Przy wagach standardowych poszczególne wagi czasów trwania optymistycznego i pesymistycznego maj współczynnik równy 1, a oczekiwanego ma wag równ 4 w skali 6- punktowej. Ich wielko ci s ustawione automatycznie przez MS Project dla ka dego nowo wprowadzonego projektu, dlatego te w literaturze cz sto ten zestaw wag nazywa si wagami domy lnymi. Alternatywnym sposobem wprowadzenia danych do analizy PERT jest system wag niestandardowych. U ytkownik mo e okre la ich wielko według własnego uznania, wa ne jest jedynie, aby suma wag równała si 6. Wagi niestandardowe pozwalaj na bardziej precyzyjne oszacowanie przewidywanych czasów trwania zada, a w konsekwencji i kosztów całego projektu. Drugi mechanizm pozwalaj cy na wykonanie analizy PERT dla ka dej czynno ci ewidencjonowanej w MS Project opiera si na trzech wariantach czasów trwania wskazanych zada. S nimi czas trwania: optymistyczny, oczekiwany i pesymistyczny. Aby wykona wariant czasowy analizy PERT, nale y do ka dego zadania umieszczonego w projekcie doda wszystkie omawiane rodzaje czasów trwania. Dzi ki wprowadzonym danym program Microsoft Project wyznaczy nowe, szacowane warto ci parametrów czasowych. Pozwoli to na zapoznanie si równie z nowym obliczonym tzw. prawdopodobnym czasem trwania całego przedsi wzi cia Mo liwo ci analizy ryzyka w programie PBP Aplikacja Produkt Base Planner (PBP) jest to program rozwijany ju od wielu lat przez polsk firm P2ware. Umo liwia on realizacj wymaga dotycz cych projektów sformułowanych w metodyce PRINCE2. PBP posiada Rejestr ryzyka wchodz cy w skład menu Plan. Ulokowanie przez autorów programu bazy danych ewidencjonuj cej ryzyko w tym miejscu aplikacji jest uzasadnione tym, i w metodyce PRINCE2 analiza ryzyka wykonywana jest ju w fazie planowania. Rejestr ryzyka w PBP słu y do ewidencji i oceny wszelkich ryzyk zwi zanych z planowanym projektem. U ytkownik wprowadzaj c informacje Ogólne o ródle ryzyka do Edytora ryzyka ma mo liwo podania: jego Nazwy, numer ID zostanie automatycznie przyporz dkowany, (b dzie zaczynał si od symboli RI-000x), Wersji poprawki, nast pnie wprowadzenia ID u ytkownika, który b dzie si zajmował zarz dzaniem tym ryzykiem oraz nadania okre lonego Statusu ryzyka. Do wyboru s opcje: Otwarte, Przeniesione do rejestru ryzyka, Przeniesione do rejestru zagadnie projektowych oraz Zamkni te. Istnieje równie mo liwo wpisania krótkiego komentarza opisuj cego Szczegóły statusu. Dalej w tym samym oknie u ytkownik ma mo liwo wskazania Kategorii przewidywanego ryzyka. Do wyboru s nast puj ce opcje: Strategiczne/komercyjne, Ekonomiczne/finansowe/rynkowe, Prawne i legislacyjne, Organizacyjne/ zarz dcze/czynnik ludzki, Polityczne, rodowiskowe, Techniczno/ operacyjne/infrastrukturalne, oraz Inne. Jak wida, zakładka Ogólne pozwala na wprowadzenie do programu wielu interesuj cych parametrów charakteryzuj cych ewidencjonowane ryzyko. Dla osób niedo wiadczonych w procesach zarz dzania ryzykiem w metodyce PRINCE2 mo e si to wydawa wielk zalet. Nowi u ytkownicy spodziewaj si, e ta du a ilo zewidencjonowanych danych zostanie przez program wykorzystana do pogł bionej

7 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, analizy problematyki ryzyka. Tymczasem wprowadzone informacje niestety nie s wykorzystywane przez PBP do jakiejkolwiek automatycznej analizy; s one jedynie rejestrowane w bazie danych. Do ka dego ewidencjonowanego w rejestrze ryzyka mo na doda w formie pliku dowolne Zał czniki. Daje to mo liwo wprowadzenia do programu dodatkowej dokumentacji ródłowej. Cho opcja ta mo e wydawa si do prosta, to nale y zaznaczy, i osoby pracuj ce przy planowaniu projektów w programie PBP cz sto z niej korzystaj, doł czaj c ró nego rodzaju pliki, których tre uzasadnia ich decyzje dotycz ce ewidencjonowanego ryzyka. Jedn z najbardziej przydatnych funkcji zarz dzania ryzykiem w PBP mo na zrealizowa poprzez zakładk Obiekty zwi zane. Pozwala ona na precyzyjne okre lenie zwi zku analizowanego ryzyka z innymi elementami projektu. Umo liwia: wskazanie relacji pomi dzy rekordem w Rejestrze ryzyka a produktem, (opcja Dodaj produkt), zapisanym w Li cie kontrolnej produktów (w postaci Struktury produktowej lub Listy produktów); okre lenie zwi zku pomi dzy omawianym ryzykiem a zadaniami realizowanymi w projekcie opcja Dodaj działanie (w postaci Struktura działa lub Lista działa ); wskazanie zasobów opcja Dodaj zasób ludzki b d materialny, z którym ewidencjonowane ryzyko jest powi zane. Omawiana zakładka Obiekty zwi zane w praktyce umo liwia rejestracj wszystkich istniej cych i przewidywanych powi za pomi dzy ewidencjonowanym ryzykiem a elementami opisywanego projektu. Funkcja taka nie wyst puje w innych programach wspieraj cych procesy zarz dzania projektem. Zakładka Szczegóły spełnia wa n funkcj w procesie analizy ryzyka projektu według metodyki PRINCE2. Umo liwia ona rejestracj wielu istotnych informacji. U ytkownik mo e okre li Wpływ ryzyka. Do wyboru s nast puj ce warianty: 1-Niski, 2- redni, 3-Wysoki. Nast pnie mo na wskaza Prawdopodobie stwo realizacji ryzyka poprzez wybranie jednej z opcji: 1-Niskie, 2- rednie i 3-Wysokie. Wielko Dotkliwo, b d ca iloczynem wpływu i prawdopodobie stwa zostanie obliczona automatycznie. Kolejn opcj w omawianej zakładce jest wskazanie Blisko ci ryzyka, poprzez wybranie z listy rozwijanej opcji: natychmiast, n dni, n tygodni, n miesi cy, rok lub wi cej. U ytkownik mo e poda Wła ciciela ryzyka, czyli osob zajmuj c si zarz dzaniem ryzykiem w projekcie oraz umie ci informacje identyfikuj ce Autora notatki. Ostatnie dwa wpisy w tej zakładce pozwalaj na umieszczenie w programie Daty identyfikacji ryzyka oraz Daty ostatniego uaktualnienia informacji Mo liwo ci analizy ryzyka w programie dotproject Program dotproject jest darmow aplikacj, funkcjonuj c w oparciu o serwer WWW. Rozwi zanie to bazuje na technologii klient-serwer. Umo liwia ono zarz dzanie projektami w trybie on-line. Aby pracownicy w firmie mogli z tej aplikacji korzysta, wystarczy by na swoich komputerach podł czonych do Internetu mieli zainstalowan przegl dark stron WWW. Mo liwo jednoczesnej pracy teoretycznie dowolnej liczby osób zach ciła programistów by uczyni z tej aplikacji program do obsługi wi cej ni jednego projektu. Obecne wersje 2.0.x dotproject pozwalaj na jednoczesne planowanie i monitorowanie wielu projektów. W dotproject s zaimplementowane dwa narz dzia słu ce do analizy ryzyka: pierwsze w zakładce Problemy słu y prostemu raportowaniu, drugie to specjalna zakładka Risks.

8 188 Jacek Winiarski Zarz dzanie ryzykiem w przedsi wzi ciach informatycznych Zakładka Problemy słu y ewidencji zdarze zwi zanych z ryzykiem. U ytkownik ma mo liwo wprowadzenia dla ka dego problemu jego Nazwy, adresu autora notatki, tematu, priorytetu (normalny, wysoki, najwy szy) oraz zamieszczenia Opisu. Taka charakterystyka ródeł ryzyka jest do skrótowa, ale mo e by wystarczaj ca dla projektów, w których nie jest konieczna rozbudowana ewidencja problemów, b d cych ródłem niebezpiecze stw. Bardziej szczegółowej formy rejestracji ryzyka mo na dokona po zainstalowaniu specjalnego moduł Risks Management (dost pny jest jako oprogramowanie open source) [12]. Wówczas w zakładce Risks mo na ewidencjonowa poszczególne ryzyka wprowadzaj c: Nazw ryzyka, jego Opis, Prawdopodobie stwo wyst pienia, Pilno, Status, Wła ciciela. Nast pnie mo na wprowadzone ryzyko przypisa do wskazanego Projektu i Zadania. Niestety, w programie dotproject nie ma adnych mechanizmów obliczeniowych, takich jak np. Analiza PERT z MS Project. Program posiada jedynie mo liwo ci ewidencji ryzyka. 6. Wnioski Całkowita automatyzacja procesów zarz dzania była zawsze marzeniem wielu menad erów. Mimo e jest to niemo liwe, współczesna informatyka dostarcza narz dzi, które w znaczny sposób ułatwiaj procesy zarz dzania pracami projektowymi w tym zarz dzanie ryzykiem. Wszystkie trzy zaprezentowane programy posiadaj zró nicowane mo liwo ci analizy ryzyka w pracach projektowych. W MS Project istnieje mo liwo bezpo redniej rejestracji ryzyka, obliczenia ryzyka metod PERT wag standardowych i niestandardowych oraz metod czasów pesymistycznych, oczekiwanych i optymistycznych. Produkt Base Planner to narz dzie posiadaj ce mo liwo wyj tkowo obszernego opisu ryzyka dla ka dego z ewidencjonowanych zada. PBP mo na zaleca jako narz dzie wspieraj ce zarz dzanie ryzykiem dla projektów niedu ych, w których wymagane jest rozbudowane rejestrowanie problematyki ryzyka. DotProject to narz dzie klasy open source, funkcjonuj ce na serwerze WWW. Niestety, aden z mechanizmów zarz dzania ryzykiem nie jest w tym programie zaimplementowany, mo na w nim jedynie rejestrowa i ledzi ryzyko. DotProject b dzie dobrze spełniał swoje zadania przy projektach nie wymagaj cych obszernego opisu i wykonywania oblicze na ewidencjonowanych ryzykach. Ostateczna decyzja o wyborze narz dzia wspomagaj cego zarz dzanie ryzykiem w procesie planowania i realizacji projektu zale y nie tylko od jego funkcjonalno ci, ale i od specyfiki wymaga projektowych, wielko ci bud etu oraz obranych metod jego realizacji.

9 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 8, Bibliografia 1. Benon-Davies P., In ynieria systemów informatycznych, Wydawnictwo Naukowo- Techniczne; Warszawa Chapman Ch., Ward S., Project risk management processes, techniques and insights, J Wiley & Sons, Chichester Chatfield C., Johnson T., Microsoft Project 2003; Wydawnictwo RM Chong Y.Y, Brown E. M., Zarz dzanie ryzykiem projektu, Wydawnictwo Oficyna Ekonomiczna, Kraków Górski J., In ynieria oprogramowania w projekcie informatycznym, MIKOM The CHAOS Chronicles 7. Programy-tabela porównawcza, 4MP Project Management 8. Kaczmarek T.T., Ryzyko i zarz dzanie ryzykiem. Uj cie interdyscyplinarne, Difin, Warszawa Knight F., Risk, uncertainty and profit, London Pa kowska M. Zarz dzanie zasobami informatycznymi, Difin, Warszawa Pritchard C.L., Zarz dzanie ryzykiem w projektach. Teoria i praktyka, WIG PRESS, Warszawa Risk Management, dotproject User Courses, Sierpi ska M., Jachna T., Ocena przedsi biorstwa według standardów wiatowych, 1994, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Skorupka D., Zarz dzanie ryzykiem w procesie realizacji inwestycji budowlanych, referat wygłoszony na konferencji naukowej - Zarz dzanie procesami inwestycyjnymi w budownictwie, Politechnika Krakowska, Kraków maja Ward J. L., Project management terms: A working glossary, ESI International Darlington, Va., 2000

10 190 Jacek Winiarski Zarz dzanie ryzykiem w przedsi wzi ciach informatycznych RISK MANAGEMNET CONNECTED IT PROJECTS Summary The subject of this work is risk connected with IT projects. Etymology of the word risk is analyzed as well as a few definition of risk. The most common methods of risk management and their adaptation to IT projects are presented. Finally, the comparative analysis of available software supporting projects management which include risk factor was performed. Key words: risk, risk management, risk at IT projects JACEK WINIARSKI Jacek.Winiarski@ug.gda.pl SOPOT, ARMII KRAJOWEJ 119/121 Tel. (0)

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu

Bardziej szczegółowo

Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach.

Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. 1 PROJEKTY KOSZTOWE 2 PROJEKTY PRZYCHODOWE 3 PODZIAŁ PROJEKTÓW ZE WZGLĘDU

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie

Bardziej szczegółowo

ZAANGA OWANIE PRACOWNIKÓW W PROJEKTY INFORMATYCZNE

ZAANGA OWANIE PRACOWNIKÓW W PROJEKTY INFORMATYCZNE ZAANGA OWANIE PRACOWNIKÓW W PROJEKTY INFORMATYCZNE LESZEK MISZTAL Politechnika Szczeci ska Streszczenie Celem artykułu jest przedstawienie metody rozwi zania problemu dotycz cego zaanga owania pracowników

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA NAUCZANIA PRZEDMIOTU RACHUNKOWOŚĆ SKOMPUTERYZOWANA" NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO

KONCEPCJA NAUCZANIA PRZEDMIOTU RACHUNKOWOŚĆ SKOMPUTERYZOWANA NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO KONCEPCJA NAUCZANIA PRZEDMIOTU RACHUNKOWOŚĆ SKOMPUTERYZOWANA" NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO Grzegorz Bucior Uniwersytet Gdański, Katedra Rachunkowości 1. Wprowadzenie Rachunkowość przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

System Informatyczny CELAB. Przygotowanie programu do pracy - Ewidencja Czasu Pracy

System Informatyczny CELAB. Przygotowanie programu do pracy - Ewidencja Czasu Pracy Instrukcja obsługi programu 2.11. Przygotowanie programu do pracy - ECP Architektura inter/intranetowa System Informatyczny CELAB Przygotowanie programu do pracy - Ewidencja Czasu Pracy Spis treści 1.

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r

ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r 1. ZAMAWIAJĄCY HYDROPRESS Wojciech Górzny ul. Rawska 19B, 82-300 Elbląg 2. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA Przedmiotem Zamówienia jest przeprowadzenie usługi indywidualnego audytu

Bardziej szczegółowo

IDENTYFIKACJA RYZYKA PROJEKTU INFORMATYCZNEGO

IDENTYFIKACJA RYZYKA PROJEKTU INFORMATYCZNEGO IDENTYFIKACJA RYZYKA PROJEKTU INFORMATYCZNEGO JOANNA BRYNDZA Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Streszczenie Ryzyko jest istotnym elementem ka dego projektu. W artykule omówione s poszczególne etapy procesu

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa Zamawiający: Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75 Przedmiot zamówienia: Produkcja Interaktywnej gry matematycznej Nr postępowania: WMiNI-39/44/AM/13

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne

REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ

Bardziej szczegółowo

SPIS TRE CI. Gospodarka inwestycyjna STRONA

SPIS TRE CI. Gospodarka inwestycyjna STRONA FABRYKA MASZYN SPO YWCZYCH SPOMASZ PLESZEW S.A. PROCES: UTRZYMANIE RUCHU Gospodarka inwestycyjna K-1.00.00 Wydanie 4 Strona 2 Stron 7 SPIS TRE CI 1. Cel procedury... 2. Powi zania.... Zakres stosowania...

Bardziej szczegółowo

Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG

Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG 2009 Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG Jakub Moskal Warszawa, 30 czerwca 2009 r. Kontrola realizacji wska ników produktu Wska niki produktu musz zosta

Bardziej szczegółowo

Olsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 2682 UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO. z dnia 26 czerwca 2014 r.

Olsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 2682 UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO. z dnia 26 czerwca 2014 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Olsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 2682 UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania

Bardziej szczegółowo

Zarz dzanie Projektami Informatycznymi

Zarz dzanie Projektami Informatycznymi K.Pieńkosz Zarządzanie Projektami Informatycznymi Wprowadzenie 1 Zarz dzanie Projektami Informatycznymi dr in. Krzysztof Pie kosz Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej Politechniki Warszawskiej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XXIV/178/05 RADY GMINY WARLUBIE z dnia 29 listopada 2005 r.

UCHWAŁA Nr XXIV/178/05 RADY GMINY WARLUBIE z dnia 29 listopada 2005 r. UCHWAŁA Nr XXIV/178/05 RADY GMINY WARLUBIE z dnia 29 listopada 2005 r. w sprawie przyj cia na 2006 rok programu współpracy Gminy Warlubie z organizacjami pozarz dowymi oraz z innymi podmiotami prowadz

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1/2016/SPPW

ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1/2016/SPPW Łódź, dnia 29.01.2016 r. ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1/2016/SPPW W związku z ubieganiem się przez Ośrodek Badawczo-Produkcyjny Politechniki Łódzkiej ICHEM sp. z o.o. o dofinansowanie na realizację projektu ze

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki. z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki

ZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki. z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki ZARZĄDZENIE NR 11/2012 Wójta Gminy Rychliki z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wdrożenia procedur zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Rychliki Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 68

Bardziej szczegółowo

Łańcuch Krytyczny w Zarządzaniu Projektami

Łańcuch Krytyczny w Zarządzaniu Projektami Łańcuch Krytyczny w Zarządzaniu Projektami Jerzy Stawicki Krzysztof Abramowski K.Abramowski & J.Stawicki: Łańcuch Krytyczny w zarządzaniu projektami, 04.06.2003 1 Agenda Projekt i realia projektowe Mechanizmy

Bardziej szczegółowo

Kwestionariusz Samooceny Kontroli Zarządczej

Kwestionariusz Samooceny Kontroli Zarządczej Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 38 MKiDN z dnia 27. 07. 2011 r. Kwestionariusz Samooceny Kontroli Zarządczej.... (nazwa jednostki/komórki organizacyjnej) 1 2 3 4 Elementy Odpowiedzi kontroli zarządczej

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Budowa elektronicznej administracji w ramach POIG Konferencja podsumowuj realizacj projektu pn. E-administracja warunkiem rozwoju Polski. Wzrost konkurencyjno

Bardziej szczegółowo

GEO-SYSTEM Sp. z o.o. GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości Podręcznik dla uŝytkowników modułu wyszukiwania danych Warszawa 2007

GEO-SYSTEM Sp. z o.o. GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości Podręcznik dla uŝytkowników modułu wyszukiwania danych Warszawa 2007 GEO-SYSTEM Sp. z o.o. 02-732 Warszawa, ul. Podbipięty 34 m. 7, tel./fax 847-35-80, 853-31-15 http:\\www.geo-system.com.pl e-mail:geo-system@geo-system.com.pl GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów 1 Autor: Aneta Para Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów Jak powiedział Günter Verheugen Członek Komisji Europejskiej, Komisarz ds. przedsiębiorstw i przemysłu Mikroprzedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Temat badania: Badanie systemu monitorowania realizacji P FIO 2014-2020

Temat badania: Badanie systemu monitorowania realizacji P FIO 2014-2020 Temat badania: Badanie systemu monitorowania realizacji P FIO 2014-2020 Charakterystyka przedmiotu badania W dniu 27 listopada 2013 r. Rada Ministrów przyjęła Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 14 /12

ZARZĄDZENIE NR 14 /12 ZARZĄDZENIE NR 14 /12 DYREKTORA MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY RODZINIE W TORUNIU z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie wprowadzenie Polityki zarządzania ryzykiem w Miejskim Ośrodku Pomocy w Rodzinie w Toruniu.

Bardziej szczegółowo

Infrastruktura krytyczna dużych aglomeracji miejskich wyznaczanie kierunków i diagnozowanie ograniczeńjako wynik szacowania ryzyka

Infrastruktura krytyczna dużych aglomeracji miejskich wyznaczanie kierunków i diagnozowanie ograniczeńjako wynik szacowania ryzyka Infrastruktura krytyczna dużych aglomeracji miejskich wyznaczanie kierunków i diagnozowanie ograniczeńjako wynik szacowania ryzyka mł. insp. dr hab. Agata Tyburska Zakład Zarządzania Kryzysowego Wyższa

Bardziej szczegółowo

Projekt i etapy jego realizacji*

Projekt i etapy jego realizacji* dr Ewa Lasecka-Wesołowska esołowska,, MGPiPS Projekt i etapy jego realizacji* *Na podstawie materiałó łów w Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich (Lemtech Consulting/RTI) Co to jest projekt Projekt -

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XXXIX/247/06 Rady Gminy Firlej z dnia 12 pa dziernika 2006r.

UCHWAŁA Nr XXXIX/247/06 Rady Gminy Firlej z dnia 12 pa dziernika 2006r. UCHWAŁA Nr XXXIX/247/06 Rady Gminy Firlej z dnia 12 pa dziernika 2006r. w sprawie Programu Współpracy Gminy Firlej z Organizacjami Pozarz dowymi oraz innymi podmiotami okre lonymi w ustawie o po ytku publicznym

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r. UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH z dnia 23 stycznia 2015 r. w sprawie przyjęcia regulaminu dofinansowania zadań z zakresu usuwania, transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu

Bardziej szczegółowo

Postanowienia ogólne. Usługodawcy oraz prawa do Witryn internetowych lub Aplikacji internetowych

Postanowienia ogólne. Usługodawcy oraz prawa do Witryn internetowych lub Aplikacji internetowych Wyciąg z Uchwały Rady Badania nr 455 z 21 listopada 2012 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Uchwała o poszerzeniu możliwości

Bardziej szczegółowo

Człowiek najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Projekt Zostań przedsiębiorczym jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu społecznego, jest realizowany przez Starostowo Powiatowe w Siemiatyczach w partnerstwie w Polskim Centrum Edukacji

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZE STWO SYSTEMU CZŁOWIEK-POJAZD-OTOCZENIE (C-P-O) W RUCHU DROGOWYM

BEZPIECZE STWO SYSTEMU CZŁOWIEK-POJAZD-OTOCZENIE (C-P-O) W RUCHU DROGOWYM Kazimierz LEJDA, Dagmara KARBOWNICZEK BEZPIECZE STWO SYSTEMU CZŁOWIEK-POJAZD-OTOCZENIE (C-P-O) W RUCHU DROGOWYM Streszczenie Ruch drogowy jest to system, który zdeterminowany jest przez współdziałanie

Bardziej szczegółowo

W RAMACH PO IG DZIAŁANIE 6.1. PASZPORT DO EKSPORTU

W RAMACH PO IG DZIAŁANIE 6.1. PASZPORT DO EKSPORTU Szczecin, dn. 20 marca 2014 r. ZAPYTANIE OFERTOWE na zakup usługi dotyczącej Organizacji i udziału w misjach gospodarczych za granicą REALIZOWANEJ W RAMACH PO IG DZIAŁANIE 6.1. PASZPORT DO EKSPORTU Wdrożenie

Bardziej szczegółowo

Jak należy wypełnić i aktualizować harmonogram płatności będący załącznikiem do umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPO WM 2014-2020?

Jak należy wypełnić i aktualizować harmonogram płatności będący załącznikiem do umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPO WM 2014-2020? Jak należy wypełnić i aktualizować harmonogram płatności będący załącznikiem do umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPO WM 2014-2020? SPORZĄDZANIE HARMONOGRAMU PŁATNOŚCI I. Umowa Standardowa 1. Do

Bardziej szczegółowo

U M O W A. zwanym w dalszej części umowy Wykonawcą

U M O W A. zwanym w dalszej części umowy Wykonawcą U M O W A zawarta w dniu pomiędzy: Miejskim Centrum Medycznym Śródmieście sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi przy ul. Próchnika 11 reprezentowaną przez: zwanym dalej Zamawiający a zwanym w dalszej części umowy

Bardziej szczegółowo

Lublin, 19.07.2013. Zapytanie ofertowe

Lublin, 19.07.2013. Zapytanie ofertowe Lublin, 19.07.2013 Zapytanie ofertowe na wyłonienie wykonawcy/dostawcy 1. Wartości niematerialne i prawne a) System zarządzania magazynem WMS Asseco SAFO, 2. usług informatycznych i technicznych związanych

Bardziej szczegółowo

Bielsko-Biała, dn. 10.02.2015 r. Numer zapytania: R36.1.089.2015. WAWRZASZEK ISS Sp. z o.o. ul. Leszczyńska 22 43-300 Bielsko-Biała ZAPYTANIE OFERTOWE

Bielsko-Biała, dn. 10.02.2015 r. Numer zapytania: R36.1.089.2015. WAWRZASZEK ISS Sp. z o.o. ul. Leszczyńska 22 43-300 Bielsko-Biała ZAPYTANIE OFERTOWE Bielsko-Biała, dn. 10.02.2015 r. Numer zapytania: R36.1.089.2015 WAWRZASZEK ISS Sp. z o.o. ul. Leszczyńska 22 43-300 Bielsko-Biała ZAPYTANIE OFERTOWE W związku realizacją projektu badawczo-rozwojowego

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012

Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012 Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012 Objaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2013-2028 1.

Bardziej szczegółowo

Nadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym

Nadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym Nadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym W ciągu ostatnich lat Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zintensyfikował działania nadzorcze w zakresie bezpieczeństwa ruchu kolejowego w Polsce,

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi.

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi. RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi. CEL EWALUACJI: PRZEDMIOT EWALUACJI: Skład zespołu: Anna Bachanek

Bardziej szczegółowo

Warsztat naukowca a problem formatu informacji bibliograficznej generowanej przez systemy informacyjne. Remigiusz Sapa IINiB UJ

Warsztat naukowca a problem formatu informacji bibliograficznej generowanej przez systemy informacyjne. Remigiusz Sapa IINiB UJ Warsztat naukowca a problem formatu informacji bibliograficznej generowanej przez systemy informacyjne Remigiusz Sapa IINiB UJ Problem Przydatność formatów opisów bibliograficznych generowanych przez systemy

Bardziej szczegółowo

Excel w logistyce - czyli jak skrócić czas przygotowywania danych i podnieść efektywność analiz logistycznych

Excel w logistyce - czyli jak skrócić czas przygotowywania danych i podnieść efektywność analiz logistycznych Excel w logistyce - czyli jak skrócić czas przygotowywania danych i podnieść efektywność analiz logistycznych Terminy szkolenia 25-26 sierpień 2016r., Gdańsk - Mercure Gdańsk Posejdon**** 20-21 październik

Bardziej szczegółowo

KLAUZULE ARBITRAŻOWE

KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZAMIARZE PRZEPROWADZENIA DIALOGU TECHNICZNEGO

OGŁOSZENIE O ZAMIARZE PRZEPROWADZENIA DIALOGU TECHNICZNEGO OGŁOSZENIE O ZAMIARZE PRZEPROWADZENIA DIALOGU TECHNICZNEGO I. ZAMAWIAJ CY Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A., z siedzib w Warszawie ul. Bagatela 12, 00-585 Warszawa, zarejestrowana

Bardziej szczegółowo

2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.

2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku. REGULAMIN PROGRAMU OPCJI MENEDŻERSKICH W SPÓŁCE POD FIRMĄ 4FUN MEDIA SPÓŁKA AKCYJNA Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE W LATACH 2016-2018 1. Ilekroć w niniejszym Regulaminie mowa o: 1) Akcjach rozumie się przez to

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA WebPTB 1.0

INSTRUKCJA WebPTB 1.0 INSTRUKCJA WebPTB 1.0 Program WebPTB wspomaga zarządzaniem budynkami w kontekście ich bezpieczeństwa fizycznego. Zawiera zestawienie budynków wraz z ich cechami fizycznymi, które mają wpływ na bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH

GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH dr Wojciech R. Wiewiórowski DOLiS - 035 1997/13/KR Warszawa, dnia 8 sierpnia 2013 r. Pan Sławomir Nowak Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej

Bardziej szczegółowo

Organizator badania biegłości ma wdrożony system zarządzania wg normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005.

Organizator badania biegłości ma wdrożony system zarządzania wg normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005. 1. Nazwa i adres organizatora badania biegłości Pracownia Aerozoli ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8 91-348 Łódź 1/6 Organizator badania biegłości ma wdrożony system zarządzania wg normy PN-EN ISO/IEC

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Virtuemart 2.0.x

Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Virtuemart 2.0.x Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Virtuemart 2.0.x Wersja 02 Styczeń 2016 Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eservice Sp. z o.o. Spis treści 1. Wstęp... 3 1.1. Przeznaczenie dokumentu...

Bardziej szczegółowo

Kancelaris - Zmiany w wersji 2.50

Kancelaris - Zmiany w wersji 2.50 1. Listy Kancelaris - Zmiany w wersji 2.50 Zmieniono funkcję Dostosuj listę umożliwiając: o Zapamiętanie wielu widoków dla danej listy o Współdzielenie widoków między pracownikami Przykład: Kancelaria

Bardziej szczegółowo

drogowego warunkiem uzyskania dofinansowania ze rodków unijnych Wła ciwe przygotowanie i realizacja projektu Biuro JASPERS w Warszawie

drogowego warunkiem uzyskania dofinansowania ze rodków unijnych Wła ciwe przygotowanie i realizacja projektu Biuro JASPERS w Warszawie Wła ciwe przygotowanie i realizacja projektu drogowego warunkiem uzyskania dofinansowania ze rodków unijnych Robert Kietli ski Specjalista ds. Transportu Biuro JASPERS w Warszawie Realizacja projektów

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA SPRAWOZDANIA CZĘŚCIOWEGO LUB KOŃCOWEGO

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA SPRAWOZDANIA CZĘŚCIOWEGO LUB KOŃCOWEGO INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA SPRAWOZDANIA CZĘŚCIOWEGO LUB KOŃCOWEGO z realizacji zadania publicznego realizowanego na mocy Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ

INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ Część ogólna Tekst obowiązujący od dnia:. SPIS TREŚCI I.A. Postanowienia ogólne... 3 I.B. Podstawy prawne opracowania IRiESD... 3 I.C. Zakres przedmiotowy

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA DOSTĘPU. Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu: e-administracja, e-zdrowie)

KRYTERIA DOSTĘPU. Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu: e-administracja, e-zdrowie) Załącznik nr 1 do Uchwały nr / II / 2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 201-2020 KRYTERIA DOSTĘPU Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu:

Bardziej szczegółowo

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie Zasobami by CTI. Instrukcja

Zarządzanie Zasobami by CTI. Instrukcja Zarządzanie Zasobami by CTI Instrukcja Spis treści 1. Opis programu... 3 2. Konfiguracja... 4 3. Okno główne programu... 5 3.1. Narzędzia do zarządzania zasobami... 5 3.2. Oś czasu... 7 3.3. Wykres Gantta...

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja historii plików

Konfiguracja historii plików Wielu producentów oprogramowania oferuje zaawansowane rozwiązania do wykonywania kopii zapasowych plików użytkownika czy to na dyskach lokalnych czy w chmurze. Warto jednak zastanowić się czy instalacja

Bardziej szczegółowo

ANALIZA TECHNIK STOSOWANYCH DO GROMADZENIA INFORMACJI O RYZYKU W PRZEDSI WZI CIACH Z BRAN Y IT

ANALIZA TECHNIK STOSOWANYCH DO GROMADZENIA INFORMACJI O RYZYKU W PRZEDSI WZI CIACH Z BRAN Y IT ANALIZA TECHNIK STOSOWANYCH DO GROMADZENIA INFORMACJI O RYZYKU W PRZEDSI WZI CIACH Z BRAN Y IT JACEK WINIARSKI Uniwersytet Gda ski Streszczenie Celem artykułu jest analiza porównawcza mo liwo ci zastosowania

Bardziej szczegółowo

Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a

Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a Najwa niejsze kompetencje organów, które odpowiadaj za powo anie i funkcjonowanie sieci obszarów Natura 2000 w Polsce oraz ustalaj ce te kompetencje artyku y ustawy o ochronie przyrody Organ Generalny

Bardziej szczegółowo

Strona Wersja zatwierdzona przez BŚ Wersja nowa 26 Dodano następujący pkt.: Usunięto zapis pokazany w sąsiedniej kolumnie

Strona Wersja zatwierdzona przez BŚ Wersja nowa 26 Dodano następujący pkt.: Usunięto zapis pokazany w sąsiedniej kolumnie Zmiany w Podręczniku Realizacji PIS (wersja z dnia 25 sierpnia 2008) (W odniesieniu do wersji z 11 lipca 2008 zatwierdzonej warunkowo przez Bank Światowy w dniu 21 lipca 2008) Strona Wersja zatwierdzona

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity) Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.

Bardziej szczegółowo

Jeśli jednostka gospodarcza chce wykazywać sprawozdania dotyczące segmentów, musi najpierw sporządzać sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR 1.

Jeśli jednostka gospodarcza chce wykazywać sprawozdania dotyczące segmentów, musi najpierw sporządzać sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR 1. Jeśli jednostka gospodarcza chce wykazywać sprawozdania dotyczące segmentów, musi najpierw sporządzać sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR 1. Wprowadzenie Ekspansja gospodarcza jednostek gospodarczych

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 12 /SK/2010 Wójta Gminy Dębica z dnia 06 kwietnia 2010 r.

Zarządzenie Nr 12 /SK/2010 Wójta Gminy Dębica z dnia 06 kwietnia 2010 r. Zarządzenie Nr 12 /SK/2010 Wójta Gminy Dębica z dnia 06 kwietnia 2010 r. w sprawie określenia i wdrożenia audytu wewnętrznego w Urzędzie Gminy Dębica oraz jednostkach organizacyjnych Gminy Dębica. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, ROZDZIAŁ 1

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, ROZDZIAŁ 1 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1217/2003 z dnia 4 lipca 2003 r. ustanawiające powszechne specyfikacje dla krajowych programów kontroli jakości w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego (Tekst mający znaczenie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia...

UCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia... Projekt Druk Nr 13/19 UCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia... w sprawie aneksu do porozumienia międzygminnego zawartego pomiędzy Gminą Miejską Słupsk a Gminą Kobylnica i Gminą Słupsk dotyczącego

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki

Bardziej szczegółowo

ZASADY REKRUTACJI KANDYDATÓW DO XVIII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. JANA ZAMOYSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2016/2017

ZASADY REKRUTACJI KANDYDATÓW DO XVIII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. JANA ZAMOYSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2016/2017 XVIIILO.4310.5.2016 XVIII LO im. Jana Zamoyskiego ZASADY REKRUTACJI KANDYDATÓW DO XVIII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. JANA ZAMOYSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2016/2017 I. Podstawa prawna 1. Ustawa z dnia 7 września

Bardziej szczegółowo

OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356

OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356 OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356 w celu wszczęcia postępowania i zawarcia umowy opłacanej ze środków publicznych 1. Przedmiot zamówienia:

Bardziej szczegółowo

Edycja geometrii w Solid Edge ST

Edycja geometrii w Solid Edge ST Edycja geometrii w Solid Edge ST Artykuł pt.: " Czym jest Technologia Synchroniczna a czym nie jest?" zwracał kilkukrotnie uwagę na fakt, że nie należy mylić pojęć modelowania bezpośredniego i edycji bezpośredniej.

Bardziej szczegółowo

Zintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM

Zintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM Zintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM PROGRAM INWENTARYZACJI Poznań 2011 Spis treści 1. WSTĘP...4 2. SPIS INWENTARZA (EWIDENCJA)...5 3. STAŁE UBYTKI...7 4. INTERPRETACJA ZAŁĄCZNIKÓW

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie nr 10/2013 Komendanta Straży Miejskiej w Lubaniu z dnia 04 listopada 2013 roku

Zarządzenie nr 10/2013 Komendanta Straży Miejskiej w Lubaniu z dnia 04 listopada 2013 roku Zarządzenie nr 10/2013 Komendanta Straży Miejskiej w Lubaniu z dnia 04 listopada 2013 roku w sprawie : Regulaminu przeprowadzania okresowej oceny kwalifikacyjnej pracowników Straży Miejskiej w Lubaniu

Bardziej szczegółowo

OIGD 89/2013 Kraków, 8 lipca 2013 r. Pani/Pan Prezes Członkowie Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa

OIGD 89/2013 Kraków, 8 lipca 2013 r. Pani/Pan Prezes Członkowie Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa 31-542 Kraków Biuro w Warszawie ul. Mogilska 25 03-302 Warszawa www.oigd.com.pl tel.: 12 413 80 83 ul. Instytutowa 1 tel./fax.: 22 811 92 74 e-mail: oigd@oigd.com.pl fax.:12 413 76 25 e-mail: oigdwars@atcom.net.pl

Bardziej szczegółowo

wzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr /

wzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr / wzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr / zawarta w dniu. w Szczecinie pomiędzy: Wojewodą Zachodniopomorskim z siedzibą w Szczecinie, Wały Chrobrego 4, zwanym dalej "Zamawiającym" a nr NIP..., nr KRS...,

Bardziej szczegółowo

Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi

Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi PROJEKT Załącznik do uchwały nr.. Rady Gminy Garbów z dnia. Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej dla budynków komunalnych. Oświetlenie publiczne. Kraków, 27 września 2010 r.

Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej dla budynków komunalnych. Oświetlenie publiczne. Kraków, 27 września 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz postanowienia przekształconej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Dzia anie 8.2 Wspieranie wdra ania elektronicznego biznesu typu B2B

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Dzia anie 8.2 Wspieranie wdra ania elektronicznego biznesu typu B2B Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Dzia anie 8.2 Wspieranie wdra ania elektronicznego biznesu typu B2B Realizacja Projektu a zapisy umowy o dofinansowanie 1 Trwa projektu - 8 ust. 1-3

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r. PROJEKT w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji obrotu detalicznego produktami leczniczymi weterynaryjnymi i wzoru tej dokumentacji

Bardziej szczegółowo

Proces certyfikacji ISO 9001:2015. Wydanie normy ISO 9001:2015 dotyczące systemów zarządzania jakością obowiązuje od 15 września 2015 roku.

Proces certyfikacji ISO 9001:2015. Wydanie normy ISO 9001:2015 dotyczące systemów zarządzania jakością obowiązuje od 15 września 2015 roku. ISO 9001:2015 Wydanie normy ISO 9001:2015 dotyczące systemów zarządzania jakością obowiązuje od 15 września 2015 roku. Nowelizacje normy to coś więcej, niż tylko kosmetyczne zmiany; pociągają one za sobą

Bardziej szczegółowo

Szkolenie instruktorów nauki jazdy Postanowienia wstępne

Szkolenie instruktorów nauki jazdy Postanowienia wstępne Załącznik nr 6 do 217 str. 1/5 Brzmienia załącznika: 2009-06-09 Dz.U. 2009, Nr 78, poz. 653 1 2006-01-10 Załącznik 6. Program szkolenia kandydatów na instruktorów i instruktorów nauki jazdy 1 1. Szkolenie

Bardziej szczegółowo

Motywuj świadomie. Przez kompetencje.

Motywuj świadomie. Przez kompetencje. styczeń 2015 Motywuj świadomie. Przez kompetencje. Jak wykorzystać gamifikację i analitykę HR do lepszego zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji? 2 Jak skutecznie motywować? Pracownik, który nie ma

Bardziej szczegółowo

DOTACJE NA INNOWACJE ZAPYTANIE OFERTOWE

DOTACJE NA INNOWACJE ZAPYTANIE OFERTOWE Rentis S.A. ul. Krakowska 204 02-219 Warszawa Warszawa, dnia 20.10.2014 r. ZAPYTANIE OFERTOWE W związku z realizacją projektu pn. Wdrożenie systemu B2B pomiędzy Global Rent a Car S.A. i jego partnerami

Bardziej szczegółowo

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Uwagi ogólne Definicja umowy Umowa o pracę stanowi dokument stwierdzający zatrudnienie w ramach stosunku pracy. Według ustawowej definicji jest to zgodne oświadczenie

Bardziej szczegółowo

Wskazówki dotyczące przygotowania danych do wydruku suplementu

Wskazówki dotyczące przygotowania danych do wydruku suplementu Wskazówki dotyczące przygotowania danych do wydruku suplementu Dotyczy studentów, którzy rozpoczęli studia nie wcześniej niż w 2011 roku. Wydruk dyplomu i suplementu jest możliwy dopiero po nadaniu numeru

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe nr 3

Zapytanie ofertowe nr 3 I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XI/311/07 Rady Miasta Szczecina z dnia 09 lipca 2007 r. w sprawie ustanowienia Programu społecznych inicjatyw lokalnych Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie

Bardziej szczegółowo

Nowości w module: BI, w wersji 9.0

Nowości w module: BI, w wersji 9.0 Nowości w module: BI, w wersji 9.0 Copyright 1997-2009 COMARCH S.A. Spis treści Wstęp... 3 Obszary analityczne... 3 1. Nowa kostka CRM... 3 2. Zmiany w obszarze: Księgowość... 4 3. Analizy Data Mining...

Bardziej szczegółowo

Karta audytu wewnętrznego w Starostwie Powiatowym w Kielcach

Karta audytu wewnętrznego w Starostwie Powiatowym w Kielcach Karta audytu wewnętrznego w Starostwie Powiatowym w Kielcach Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 41/10 Starosty Kieleckiego z dnia 24 maja 2010 w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego oraz Procedur

Bardziej szczegółowo

1. Planowanie strategiczne. 4. Monitorowanie i ewaluacja. 3. Wdrażanie polityk. 2. Tworzenie polityk. Wybrane dziedziny. Ochrona klimatu i atmosfery

1. Planowanie strategiczne. 4. Monitorowanie i ewaluacja. 3. Wdrażanie polityk. 2. Tworzenie polityk. Wybrane dziedziny. Ochrona klimatu i atmosfery Usprawnienie: Wprowadzenie Procedury planowania i raportowania strategicznego i operacyjnego w resortach Usprawnienie w cyklu polityk publicznych 4. Monitorowanie i ewaluacja 1. Planowanie strategiczne

Bardziej szczegółowo

Wsparcie w realizacji projektów. Podział projektów. Potrzeby, a rodzaje programów

Wsparcie w realizacji projektów. Podział projektów. Potrzeby, a rodzaje programów Wsparcie w realizacji projektów Narzędzia informatyczne wspomagające zarządzanie projektami mgr Marcin Darecki mgr Magdalena Marczewska TiMO(Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1

USTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 (wybrane artykuły regulujące przepisy o cenach transferowych) Dział IIa Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych

Bardziej szczegółowo

PERSON Kraków 2002.11.27

PERSON Kraków 2002.11.27 PERSON Kraków 2002.11.27 SPIS TREŚCI 1 INSTALACJA...2 2 PRACA Z PROGRAMEM...3 3. ZAKOŃCZENIE PRACY...4 1 1 Instalacja Aplikacja Person pracuje w połączeniu z czytnikiem personalizacyjnym Mifare firmy ASEC

Bardziej szczegółowo

JAK INWESTOWAĆ W ROPĘ?

JAK INWESTOWAĆ W ROPĘ? JAK INWESTOWAĆ W ROPĘ? Za pośrednictwem platformy inwestycyjnej DIF Freedom istnieje wiele sposobów inwestowania w ropę naftową. Zacznijmy od instrumentu, który jest związany z najmniejszym ryzykiem inwestycyjnym

Bardziej szczegółowo

Praca na wielu bazach danych część 2. (Wersja 8.1)

Praca na wielu bazach danych część 2. (Wersja 8.1) Praca na wielu bazach danych część 2 (Wersja 8.1) 1 Spis treści 1 Analizy baz danych... 3 1.1 Lista analityczna i okno szczegółów podstawowe informacje dla każdej bazy... 3 1.2 Raporty wykonywane jako

Bardziej szczegółowo

Zamawiający potwierdza, że zapis ten należy rozumieć jako przeprowadzenie audytu z usług Inżyniera.

Zamawiający potwierdza, że zapis ten należy rozumieć jako przeprowadzenie audytu z usług Inżyniera. Pytanie nr 1 Bardzo prosimy o wyjaśnienie jak postrzegają Państwo możliwość przeliczenia walut obcych na PLN przez Oferenta, który będzie składał ofertę i chciał mieć pewność, iż spełnia warunki dopuszczające

Bardziej szczegółowo

Regulamin korzystania z serwisu http://www.monitorceidg.pl

Regulamin korzystania z serwisu http://www.monitorceidg.pl Regulamin korzystania z serwisu http://www.monitorceidg.pl 1 [POSTANOWIENIA OGÓLNE] 1. Niniejszy regulamin (dalej: Regulamin ) określa zasady korzystania z serwisu internetowego http://www.monitorceidg.pl

Bardziej szczegółowo

Komputer i urządzenia z nim współpracujące

Komputer i urządzenia z nim współpracujące Temat 1. Komputer i urządzenia z nim współpracujące Realizacja podstawy programowej 1. 1) opisuje modułową budowę komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak również budowę i działanie urządzeń

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 9 kwietnia 2013 r. Poz. 1988 UCHWAŁA NR XXV/143/13 RADY GMINY RAWA MAZOWIECKA z dnia 27 lutego 2013 r. w sprawie określenia zasad udzielania, trybu postępowania

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 424.2016 PREZYDENTA MIASTA ZIELONA GÓRA. z dnia 21 kwietnia 2016 r.

ZARZĄDZENIE NR 424.2016 PREZYDENTA MIASTA ZIELONA GÓRA. z dnia 21 kwietnia 2016 r. ZARZĄDZENIE NR 424.2016 PREZYDENTA MIASTA ZIELONA GÓRA z dnia 21 kwietnia 2016 r. w sprawie planu dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli zatrudnionych w jednostkach oświatowych prowadzonych

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej

Bardziej szczegółowo

Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą

Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą 1. 1. Opis Oferty 1.1. Oferta Usługi z ulgą (dalej Oferta ), dostępna będzie w okresie od 16.12.2015 r. do odwołania, jednak nie dłużej niż do dnia 31.03.2016 r.

Bardziej szczegółowo