ROCZNIKI GEOMATYKI 2006 m TOM IV m ZESZYT 1

Transkrypt

1 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL POLSKIE TOWARZYSTWO i jego znaczenie INFORMACJI dla udostêpniania PRZESTRZENNEJ danych PZGiK ROCZNIKI GEOMATYKI 2006 m TOM IV m ZESZYT 1 57 PROJEKT GEOPORTAL.GOV.PL I JEGO ZNACZENIE DLA UDOSTÊPNIANIA DANYCH PAÑSTWOWEGO ZASOBU GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO GEOPORTAL.GOV.PL PROJECT AND ITS SIGNIFICANCE FOR SPATIAL DATA AVAILABILITY Janusz Dygaszewicz Departament Informatyzacji i Rozwoju Pañstwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego G³ówny Urz¹d Geodezji i Kartografii S³owa kluczowe: geoportal, dane przestrzenne, kataster, infrastruktura informacji przestrzennej, INSPIRE Keywords: geoportal, spatial data, cadastre, spatial information infrastructure, INSPIRE Wstêp Zgodnie z dyrektyw¹ INSPIRE, znajduj¹c¹ siê obecnie w koñcowej fazie procesu legislacyjnego, Pañstwa Cz³onkowskie powinny zapewniæ dostêp do swoich infrastruktur informacji przestrzennej przez geoportal Wspólnoty, tworzony i obs³ugiwany przez Komisjê Europejsk¹. Jednoczeœnie przewiduje siê mo liwoœæ tworzenia przez Pañstwa Cz³onkowskie w³asnych punktów dostêpu stanowi¹cych geoportale krajowe. Pañstwa Cz³onkowskie powinny utworzyæ i obs³ugiwaæ sieæ obejmuj¹c¹ nastêpuj¹ce us³ugi danych przestrzennych oraz zwi¹zane z nimi us³ugi, dla których metadane zostan¹ utworzone zgodnie z dyrektyw¹ INSPIRE (art. 11): m us³ugi wyszukiwania, umo liwiaj¹cych wyszukiwanie zbiorów danych przestrzennych oraz zwi¹zanych z nimi us³ug na podstawie zawartoœci odpowiadaj¹cych im metadanych oraz pokazywanie zawartoœci metadanych; m us³ugi przegl¹dania, umo liwiaj¹ce co najmniej wyœwietlanie, nawigowanie, powiêkszanie i pomniejszanie, przesuwanie lub nak³adanie na siebie zbiorów danych przestrzennych oraz wyœwietlanie informacji z legendy i istotnej zawartoœci metadanych; m us³ugi pobierania, umo liwiaj¹ce pobieranie kopii ca³ych zbiorów danych przestrzennych lub czêœci takich zbiorów oraz, gdy jest to wykonalne, dostêp bezpoœredni, m us³ugi przekszta³cania, umo liwiaj¹ce przekszta³canie zbiorów danych przestrzennych w celu osi¹gniêcia interoperacyjnoœci; m us³ugi umo liwiaj¹ce uruchamianie us³ug danych przestrzennych.

2 58 Janusz Dygaszewicz Powy sze us³ugi powinny byæ proste w u yciu i dostêpne za poœrednictwem Internetu lub innego odpowiedniego, publicznie dostêpnego œrodka telekomunikacji. Projekt GEOPORTAL.GOV.PL tworzy podstawy Systemu GEOPORTAL zapewniaj¹cego dostêp do projektowanej Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej wspó³pracuj¹cej z geoportalem Wspólnoty Europejskiej. Podstawowe za³o enia Projekt GEOPORTAL.GOV.PL jest przedsiêwziêciem wykorzystuj¹cym osi¹gniêcia informatyki i telekomunikacji w celu powszechnego udostêpniania szeroko rozumianej informacji przestrzennej. Jest on przeznaczony dla: m osób fizycznych, m podmiotów gospodarczych, m spo³ecznoœci lokalnych, m pañstwa polskiego i Unii Europejskiej, m potencjalnych inwestorów krajowych b¹dÿ zagranicznych, przyczyniaj¹c siê do m wzrostu konkurencyjnoœci polskich przedsiêbiorstw i tworzenia nowych miejsc pracy; m podniesienia kultury kontaktu obywatela z urzêdem za poœrednictwem Internetu; m rozwoju spo³eczeñstwa informacyjnego. W projekcie GEOPORTAL.GOV.PL nie przewiduje siê osi¹gania zysku z p³atnego udostêpniania danych, a jedynie stworzenie mo liwoœci samofinansowania siê. Nale y przy tym wyraÿnie podkreœliæ, e projektowany mechanizm bilingowy umo liwi rozliczanie przychodów ze sprzeda y wed³ug dotychczasowych zasad. Dane bêd¹ znakowane miejscem pochodzenia a sprzeda internetowa przez GEOPORTAL przyniesie taki sam efekt finansowy jakby nast¹pi³a bezpoœrednio z odpowiedniego oœrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. W przypadku danych pochodz¹cych z powiatu oznacza to, e w wyniku sprzeda y tych danych poprzez GEOPORTAL, wniesiona op³ata w ca³oœci trafi na odpowiednie konto powiatu. To fundamentalne za³o enie oznacza, e GEOPORTAL staje siê dodatkowym, byæ mo e najbardziej skutecznym i wydajnym kana³em dystrybucyjnym, umo liwiaj¹cym profesjonaln¹, jednolit¹ w skali kraju sprzeda informacji z pañstwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Statystyki krajów europejskich, które wprowadzi³y tê formê sprzeda y wyraÿnie pokazuj¹ znacz¹cy wzrost dochodów g³ownie ze wzglêdu na ³atwoœæ dostêpu do informacji i prostotê rozliczeñ. Wprowadzenie tej formy sprzeda y w aden sposób nie ogranicza dotychczasowych form sprzeda y swobodnie dot¹d kszta³towanych przez poszczególne oœrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Z uwagi na du e nak³ady inwestycyjne oraz koszty funkcjonowania projektu za³o ono, e realizacja jego mo liwa jest jedynie przy wsparciu finansowym ze strony Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Polsce (EFRR). Wspó³finansowanie krajowe zapewnia G³ówny Geodeta Kraju. Zaanga owanie finansowe samorz¹dów bêdzie symboliczne i ograniczy siê do zapewnienia warunków niezbêdnych do codziennej obs³ugi terminali systemu.

3 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 59 Okres inwestycji i tworzenia GEOPORTAL.GOV.PL zosta³ okreœlony na 3 lata (od lipca 2005 do koñca marca 2008). Projekt ma znacz¹co zwiêkszyæ przychody ze sprzeda y do odpowiednich funduszy samorz¹dowych i centralnego funduszu gospodarowania pañstwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym a w szczególnoœci ma wyrównaæ szanse biedniejszych powiatów do dostêpu do nowoczesnych technologii umo liwiaj¹cych skuteczn¹ sprzeda przez Internet w³asnych zasobów informacyjnych, co pozwoli³aby na szybkie polepszenie sytuacji finansowej i rozwój techniczny tych oœrodków. Dla polepszenia funkcjonowania s³u by geodezyjnej za³o ono, e projekt powinien zapewniæ pe³n¹ ³¹cznoœæ i wymianê informacji (danych i metadanych) pomiêdzy wszystkimi ogniwami s³u by geodezyjnej poprzez stworzenie korporacyjnego serwisu intranetowego opartego na szerokopasmowej sieci WAN obejmuj¹cej wszystkie oœrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej a tak e jednostki ustawowo upowa nione do korzystania z zasobu ze szczególnym uwzglêdnieniem jednostek istotnych dla bezpieczeñstwa pañstwa. Ponadto jako podstawowe za³o enie przyjêto zasadê udostêpniania przez GEOPORTAL wszystkich tych danych z Pañstwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, które maj¹ ju swoj¹ postaæ lub reprezentacjê cyfrow¹ i nadaj¹ siê do udostêpniania on-line przez Internet. Nale y wiêc przyj¹æ, e GEPORTAL stanie siê swoistym elektronicznym, wirtualnym pañstwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym. Inwentaryzacja Pañstwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego wskazuje na celowoœæ dostarczania w ramach systemu: m danych katastralnych pozyskanych z IPE, m cyfrowych modeli terenu, m map tematycznych (hydrograficznych, sozologicznych), m topograficznych map rastrowych, m danych o przebiegu granic i powierzchniach jednostek podzia³u terytorialnego pañstwa, m Bazy Danych Topograficznych (TBD), m Bazy Danych Ogólnogeograficznych, m map topograficznych VMap L2, m zdjêæ lotniczych oraz wysokorozdzielczych zobrazowañ satelitarnych, m ortofotomap; m gazeteru. Powy sze dane odpowiadaj¹ tematom w proponowanym Aneksie 1 i Aneksie 2 Dyrektywy INSPIRE. Za³o ono tak e, e w celu dostarczenia przez GEOPORTAL pe³nej informacji o nieruchomoœciach w ramach projektu nast¹pi uzupe³nienie Zintegrowanego Systemu Katastralnego poprzez doposa enie i pod³¹czenie do Integruj¹cej Platformy Elektronicznej (IPE) pozosta- ³ych 165 oœrodków, które dot¹d nie by³y objête projektami Phare. W celu zapewnienia odpowiedniego stopnia wiarygodnoœci dla wprowadzania, obiegu i udostêpniania dokumentów on-line za³o ono wdro enie Infrastruktury Klucza Publicznego dla wszystkich jednostek s³u by geodezyjnej.

4 60 Janusz Dygaszewicz Poziomy funkcjonowania systemu GEOPORTAL Projekt bêdzie dotyczy³ trzech poziomów administracyjnych: lokalnego, wojewódzkiego i centralnego. Poziom lokalny obejmuje starostwa powiatowe oraz miasta na prawach powiatu odpowiedzialne za prowadzenie ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomoœci). Dzia³ania na tym poziomie realizowane s¹ przez oœrodki prowadz¹ce Ewidencjê Gruntów i Budynków (EGiB) w ramach systemu IPE poprzez ró nicowe zasilanie danymi repliki centralnej, synchronizacjê EGiB z Now¹ Ksiêg¹ Wieczyst¹ z wykorzystaniem systemu zapytañ i wymiany elektronicznych zawiadomieñ o zmianach. Dla oko³o 100 powiatów mo liwa bêdzie wymiana oprogramowania dla prowadzenia ewidencji gruntów i budynków na nowoczesne oprogramowanie umo liwiaj¹ce prowadzenie danych ewidencyjnych w sposób zintegrowany, zgodny z przepisami prawa. U ytkownicy tego poziomu uzyskaj¹ pe³ny dostêp do wszystkich zasobów Systemu GEOPORTAL poprzez sieæ Intranet. Na poziomie wojewódzkim funkcjonuj¹ Urzêdy Wojewódzkie oraz Urzêdy Marsza³kowskie. Urzêdy Wojewódzkie zapewniaj¹ po³¹czenie szczebla powiatowego z centralnym w odniesieniu do danych katastralnych przy wykorzystaniu serwerów klastrowych, a tak e prowadz¹ ustawowy nadzór i kontrolê jakoœci danych przy pomocy narzêdzi oraz infrastruktury Systemu GEOPORTAL. Urzêdy Marsza³kowskie (WODGiK) s¹ odpowiedzialne za prowadzenie Bazy Danych Topograficznych oraz jej aktualizacjê i integracjê z danymi ewidencyjnymi oraz przekazywanie repliki tej bazy na poziom centralny celem integracji w skali kraju i dalszej dystrybucji u ytkownikom zewnêtrznym poprzez GEOPORTAL. Zapewni siê tak e mo liwoœæ udostêpniania pozosta³ych zasobów wojewódzkich poprzez przygotowanie i transport ich replik b¹dÿ metadanych do Centralnej Sk³adnicy Danych (CSD) Systemu GEOPORTAL. Dla realizacji powy szych pracoch³onnych zadañ przewiduje siê sfinansowanie w ramach projektu trzech stanowisk pracy wraz z etatami w ka dym oœrodku wojewódzkim. Wszyscy u ytkownicy poziomu wojewódzkiego maj¹ zapewniony pe³en dostêp do zasobów systemu poprzez sieæ Intranet. Poziom centralny stanowi Centralny Oœrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK).Serce systemu stanowiæ bêdzie baza danych (CSD) wraz z modu³em WWW s³u ¹cym do udostêpniania danych za pomoc¹: m Internetu w trybie on-line u ytkownikom komercyjnym oraz m Intranetu dla obs³ugi wszystkich jednostek s³u by geodezyjnej. Ponadto na poziomie tym powstanie Biuro Press przygotowuj¹ce dane do przekazywania w trybie off-line w przypadkach, gdy zbiory danych znacznie przekraczaj¹ wolumen umo - liwiaj¹cy przesy³ danych standardowymi ³¹czami internetowymi. Biuro Press zdolne bêdzie do realizacji zamówieñ sk³adanych zarówno przez Internet jak i zamówieñ sk³adanych w sposób tradycyjny w dowolnym oœrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Oznacza to mo liwoœæ czêœciowego odci¹ enia oœrodków dokumentacji od rutynowych prac, co maj¹c na uwadze projektowany system rozliczeñ bilingowych, mo e w sposób zasadniczy poprawiæ sytuacjê kadrow¹ i umo liwiæ reorganizacjê pracy w oœrodkach powiatowych i wojewódzkich.

5 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 61 Zadania projektu W ramach realizacji projektu przystosowany zastanie do udostêpniania drog¹ elektroniczn¹ zasób informacyjny sk³adaj¹cy siê z danych katastralnych, map i opracowañ pozyskanych z Pañstwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego. Projekt GEOPORTAL.GOV.PL obejmuje: m udostêpnienie us³ug publicznych on-line w zakresie: informacji katastralnej (przez przegl¹danie map i rejestrów), produktów katastralnych (wyrysy, wypisy i mapy ewidencyjne), danych i produktów geoprzestrzennych (g³ównie topograficznych), ortofotomap i zdjêæ (lotniczych i satelitarnych). m wykonanie i wdro enie portalu internetowego umo liwiaj¹cego odp³atny dostêp do us³ug oferowanych powy ej, m wykonanie i wdro enie portalu intranetowego udostêpniaj¹cego dane w sieci wewnêtrznej WAN GUGiK, m wykonanie i wdro enie Centralnej Sk³adnicy Danych (CSD), bêd¹cej kompleksowym repozytorium danych geoprzestrzennych i metadanych, m wdro enie nowych, przebudowê i aktualizacjê istniej¹cych systemów EGiB w 100 oœrodkach powiatowych, m w³¹czenie do systemu IPE 165 jednostek przez wdro enie w nich IPE-ZK (modu³u zasilania i komunikacji systemu IPE) wraz z dostaw¹ niezbêdnego sprzêtu komputerowego i przy³¹czy sieci WAN, m translacjê danych geoprzestrzennych bêd¹cych w posiadaniu WODGiK i CODGiK oraz ich weryfikacjê przy pomocy danych katastralnych uzyskanych z poziomu wojewódzkiego systemu IPE, m zakup i opracowanie wysokorozdzielczych zdjêæ i ortofotomapy satelitarnej dla pokrycia km 2 powierzchni kraju w celu corocznej 20-to procentowej aktualizacji ortofotomapy, m dostarczenie wymaganego sprzêtu do realizacji zadañ (serwery, stacje robocze, sprzêt telekomunikacyjny), m wykonanie i dostosowanie aplikacji umo liwiaj¹cych obróbkê danych przestrzennych, m m m m m m wykonanie i obs³ugê Certyfikowanego Centrum Infrastruktury Klucza Publicznego (IKP), wykonanie i obs³ugê ³¹czy teletransmisyjnych w technologii IP VPN (Virtual Private Network) w wewnêtrznej sieci intranetowej pomiêdzy powiatami, oœrodkami wojewódzkimi i Central¹, budowê nowej lub modernizacjê dotychczasowej serwerowni CODGiK dla obs³ugi systemu, zorganizowanie i wyposa enie Biura Press realizuj¹cego us³ugi poligraficzne oraz us³ugi udostêpniania danych drog¹ tradycyjn¹ w ramach systemu, zorganizowanie i zatrudnienie osób do obs³ugi pozyskiwania i konwersji danych w oœrodkach wojewódzkich (WODGiK 48 osób) i w Centrali (CODGiK 20 osób), zatrudnienie osób administruj¹cych systemem w trybie 24h (6 osób).

6 62 Janusz Dygaszewicz Opis skrócony realizacji projektu Projekt zak³ada wykorzystanie tam, gdzie jest to mo liwe, istniej¹cego sprzêtu i zasobów ludzkich. W szczególnoœci Integruj¹ca Platforma Elektroniczna (IPE) stanie siê rdzeniem teleinformatycznym projektu GEOPORTAL.GOV.PL. Dla poziomu lokalnego prowadzenie ewidencji pozostaje bez zmian. Jednostki te dostarczaj¹ dane do systemu IPE przy u yciu modu³u zasilania i komunikacji (IPE-ZK), sk¹d GEOPORTAL uzyskuje dostêp do danych katastralnych. System IPE jest obecnie wdra any w 213 jednostkach powiatowych. W ramach Systemu GEOPORTAL zostanie wdro one IPE-ZK w pozosta³ych 165 jednostkach, zapewniaj¹c w³¹czenie wszystkich powiatów z ca³ej Polski do systemu IPE. Dodatkowo w 100 jednostkach powiatowych, w których dzia³aj¹ starszego typu systemy EGiB, zostanie wdro ony nowy system EGiB, zapewniaj¹c transfer i weryfikacjê danych do nowego systemu oraz pe³n¹ integracjê z IPE. System informatyczny do prowadzenia EGiB zostanie wy³oniony w drodze przetargu ograniczonego z uwzglêdnieniem wyników procedury testowej opublikowanej na stronach internetowych GUGiK. W przypadku gmin samodzielnie prowadz¹cych ewidencjê, sprawê dostosowania ich systemów do wymagañ IPE pozostawia siê w gestii Starostw. Ewentualnym rozwi¹zaniem mo e byæ zastosowanie obecnie testowanego i pilotowo wdra anego systemu MATRA II o architekturze umo liwiaj¹cej rozwi¹zanie problemu powierzenia gminom samodzielnego prowadzenia ewidencji gruntów i budynków przy jednoczesnym przechowywaniu i przetwarzaniu danych na poziomie powiatowym. Dla poziomu wojewódzkiego, projekt zak³ada integracjê zasobów WODGiK z platform¹ IPE. System bêdzie umo liwia³ przesy³anie wybranych warstw danych katastralnych do WODGiK w celu weryfikacji danych przestrzennych gromadzonych w województwie oraz pozyskiwanie zasobów bêd¹cych w posiadaniu WODGiK-ów w celu ich udostêpniania w ramach systemu (mapy topograficzne, tematyczne: hydrograficzne, sozologiczne, cyfrowe modele terenu, TBD, mapa wektorowa, Gezeter). Jako sk³adnice danych i metadanych, w pocz¹tkowej fazie projektu, bêd¹ wykorzystane stosunkowo nowe serwery klastrowe znajduj¹ce siê w Urzêdach Wojewódzkich (WINGiK). Po uruchomieniu CSD w CODGiK mo - liwe bêdzie zdalne umieszczanie danych z serwerów klastrowych CSD. Poziom Centralny wymaga ca³kowicie nowej struktury organizacyjnej i zainstalowania odpowiedniego sprzêtu (centrum przetwarzania, Biuro Press, serwery, macierze, sprzêt poligraficzny). Z poziomu centralnego odbywaæ siê bêdzie udostêpnianie danych przez Internet a tak e obs³uga sieci intranetowej WAN dedykowanej wy³¹cznie dla s³u by geodezyjnej. Przewiduje siê ponadto budowê Biura-Press, czyli jednostki centralnej odpowiedzialnej za dystrybucjê danych o znacznym wolumenie (g³ównie zobrazowañ lotniczych i satelitarnych) w trybie off-line po uprzednim zg³oszeniu zapotrzebowania on-line. Zak³ada siê docelowo, e w celu odci¹ enia jednostek powiatowych dane zamawiane przez klientów i wymagaj¹ce odpowiednich procedur przygotowania, a wiêc niemo liwe do uzyskania od rêki w jednostkach lokalnych i wojewódzkich, bêd¹ klientom dostarczane poprzez centralne Biuro Press, wed³ug schematu: zamówienie przyjête w jednostce realizacja i przesy³ka do odbiorcy poprzez Biuro Press, które ponadto realizuje równie wszystkie zamówienia sk³adane drog¹ elektroniczn¹ poprzez portal systemu. System GEOPORTAL przedstawia rysunek 1.

7 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 63 Architektura systemu Ze wzglêdu na procesy dostêpu do danych architekturê Systemu GEOPORTAL podzielono na 4 warstwy, w tym na dwie warstwy centralne: m warstwa centralna udostêpniania i sprzeda y danych, m warstwa centralna pozyskiwania, gromadzenia oraz integracji i kontroli danych, m warstwa wojewódzka pozyskiwania, gromadzenia oraz integracji i kontroli danych, m warstwa powiatowa pozyskiwania, aktualizacji i zasilania danych. Przep³yw danych pomiêdzy poszczególnymi warstwami odbywa siê z warstwy ni szej do warstwy wy szej, np. dane ewidencyjne s¹ pobierane z baz Ÿród³owych EGiB na poziomie powiatowym i przekazywane na poziom wojewódzki, sk¹d, po kontroli i integracji, s¹ przesy³ane do warstwy centralnej. Warstwa wojewódzka i centralna integruj¹ i udostêpniaj¹ równie dane ze Ÿróde³, które s¹ dostêpne tylko na tym poziomie, np. baza TBD na poziomie wojewódzkim, system Nowej Ksiêgi Wieczystej (NKW) na poziomie centralnym. Ka da z warstw oraz systemy zewnêtrzne udostêpnia us³ugi poprzez interfejs u ytkownika oraz interfejs typu program-program, zgodny z przyjêtymi standardami w zakresie: m wykorzystywanych technologii, m protoko³ów komunikacji, m struktur danych, m semantyki danych. Warstwa centralna, wojewódzka, powiatowa oraz systemy zewnêtrzne powinny byæ syntaktycznie interoperowalne (syntactically interoperable), tzn. powinna byæ stosowana w nich ta sama struktura dla informacji, które s¹ w tych systemach przesy³ane i przetwarzane. Warstwa centralna, wojewódzka, powiatowa oraz systemy zewnêtrzne powinny byæ semantycznie interoperowalne (semantically interoperable), tzn w systemach tych przypisywane powinno byæ to samo znaczenie informacjom, które s¹ w ramach nich przesy³ane i przetwarzane. Zak³ada siê, e na potrzeby modelowania danych bêd¹ stosowane normy ISO oraz zalecane tak e przez dyrektywê INSPIRE. Koncepcjê architektury Systemu GEOPORTAL przedstawiono na rysunku 2. Warstwa centralna udostêpniania i sprzeda y danych G³ównym przeznaczeniem tej warstwy jest udostêpnianie, sprzeda produktów i us³ug oferowanych przez portal GEOPORTAL.GOV.PL wraz z obs³ug¹ administracyjn¹ i finansow¹ transakcji. Obejmuje to, miêdzy innymi, procesy: m zwi¹zane z dostêpem do/dystrybucj¹ produktów oraz us³ug, m obs³ugi katalogu produktów oraz us³ug, m obs³ugi p³atnoœci, m obs³ugi pracy Biura Press, m obs³ugi u ytkowników/klientów. Warstwa centralna (wraz z Centraln¹ Sk³adnic¹ Danych) pe³ni rolê Platformy Integracyjnej dla wszystkich systemów centralnych oraz wojewódzkich (aktualnych i przysz³ych). Modu³ profilowanego dostêpu do produktów i us³ug odpowiada za dostêp on-line/off-line do produktów i us³ug, a w szczególnoœci do:

8 64 Janusz Dygaszewicz m map (w szczególnoœci jako us³uga zgodna ze specyfikacj¹ Web Map Server (WMS) Open GIS Consortium), m pokryæ (w szczególnoœci jako us³uga zgodna ze specyfikacj¹ Web Coverage Server (WCS) Open GIS Consortium), m obiektów (w szczególnoœci jako us³uga zgodna ze specyfikacj¹ Web Feature Server (WFS) Open GIS Consortium), m nazw geograficznych, m transformacji wspó³rzêdnych, m analiz i ³¹czenia danych geoprzestrzennych, okreœlonych tak e w ramach INSPIRE Architecture and Standards Position Paper. Sposób udostêpniania oraz zakres udostêpnianych informacji zale y od typu produktu/ us³ugi (np.: ortofotomapa, dane ewidencyjne, wypis) oraz od profilu u ytkownika (np.: osoba prywatna, notariusz, pracownik instytucji pañstwowej, pracownik s³u by geodezyjnej). Modu³ realizacji transakcji jest odpowiedzialny za wszelkie transakcje realizowane w ramach systemu Geoportal pocz¹wszy od fazy zamówienia, poprzez fazê realizacji p³atnoœci a po fazê dostarczenia produktu on-line lub off-line (przygotowanie i dostarczenie np. poczt¹). Warstwa centralna pozyskiwania, gromadzenia oraz integracji i kontroli danych Warstwa ta odpowiada za pozyskiwanie i ew. gromadzenie w Centralnej Sk³adnicy Danych danych udostêpnianych przez ni sz¹ warstwê (warstwê wojewódzk¹) oraz systemy zewnêtrzne (np. NKW, inne geoinformacyjne). W ramach tej warstwy dokonywana jest równie integracja danych pochodz¹cych z tych Ÿróde³. Zak³ada siê, e warstwa centralna zostanie zaimplementowana zgodnie z norm¹ ISO okreœlaj¹c¹ zasady tworzenia oprogramowania s³u ¹cego do pobierania i przetwarzania danych geograficznych pochodz¹cych z ró nych Ÿróde³, korzystaj¹cego z interfejsów i funkcjonuj¹cego w otwartym œrodowisku informatycznym. Na szczególn¹ uwagê zas³uguje Centralna Sk³adnica Danych (CSD), która jest modu³em gromadzenia danych geoinformacyjnych (m.in.: dane ewidencyjne, mapy rastrowe lub wektorowe, zdjêcia lotnicze i satelitarne). Maj¹c na wzglêdzie specyfikê produktów oraz us³ug udostêpnianych przez system Geoportal, CSD musi wspieraæ/zapewniaæ: m wspólny dla wszystkich typów danych geoprzestrzennych system jednoznacznych identyfikatorów obiektów geoprzestrzennych, m mo liwoœæ przechowywania zwi¹zków pomiêdzy danymi geoprzestrzennymi ró nych typów, m mo liwoœæ klasyfikowania obiektów geoprzestrzennych, m mo liwoœæ przechowywania informacji dot. przestrzennego odniesienia obiektów geoprzestrzennych, m przyporz¹dkowania danych w czasie, w tym mo liwoœæ przechowywania i dostêpu do kolejnych wersji obiektów (historia zmian), m mo liwoœæ aktualizacji danych, m m porównywalnoœæ pomiêdzy danymi geoprzestrzennymi ró nych typów, mo liwoœæ ³¹czenia ró nych typów danych geoprzestrzennych w taki sposób, aby wyniki spójnego ³¹czenia tych zbiorów stanowi³y nowy produkt.

9 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 65 Modu³ dostêpu do zasobu realizuje funkcje jednolitego dostêpu do us³ug oraz produktów generowanych na podstawie zasobów zgromadzonych w Centralnej Sk³adnicy Danych lub systemach zewnêtrznych. Funkcje te s¹ wykorzystywane przez modu³y warstwy udostêpniania i sprzeda y danych. Dane z poziomu ni szych warstw systemu GEOPORTAL oraz z systemów zewnêtrznych mog¹ byæ pozyskiwane w trybie on-line lub off-line (w zale noœci od specyfiki tych danych oraz ich iloœci), z wykorzystaniem zestandaryzowanych us³ug dostêpu - interfejsów zrealizowanych w technologii Web Services. Jedn¹ z kluczowych funkcji modu³u jest generowanie plików z obrazem. Wygenerowane pliki mog¹ byæ nastêpnie przekazywane klientom lub wizualizowane z wykorzystaniem odpowiedniej przegl¹darki. Zak³ada siê, e model generacji plików graficznych oraz ich wizualizacji bêdzie zgodny z modelem opracowanym przez Open GIS Consortium (OGC). Warstwa wojewódzka pozyskiwania, gromadzenia oraz integracji i kontroli danych W ramach tej warstwy gromadzone s¹ dane pochodz¹ce z warstwy powiatowej oraz innych Ÿróde³ danych umieszczonych na poziomie województwa (np.: TBD, PRG). Na tym poziomie dane podlegaj¹ procesom kontroli jakoœci oraz procesom jej poprawy. Nastêpnie dane s¹ automatycznie przekazywane na poziom centralny. Zak³ada siê, e warstwa wojewódzka zostanie zaimplementowana zgodnie z norm¹ ISO okreœlaj¹c¹ zasady tworzenia oprogramowania s³u ¹cego do pobierania i przetwarzania danych geograficznych pochodz¹cych z ró nych Ÿróde³, korzystaj¹cego z interfejsów i funkcjonuj¹cego w otwartym œrodowisku informatycznym. Wojewódzka Sk³adnica Danych (WSD) pe³ni rolê regionalnej (wojewódzkiej) bazy danych geoinformacyjnych. G³ównym celem WSD jest wsparcie (na poziomie regionalnym) procesów pozyskiwania danych oraz kontroli ich jakoœci. WSD pe³ni rolê tymczasowego bufora danych przed przekazaniem ich (w odpowiedniej jakoœci) do centrali, stanowi równie bazê kopii zapasowych danych ewidencyjnych (obowi¹zek WINGiK). Funkcje dostêpu do Wojewódzkiej Sk³adnicy Danych realizuje wyodrêbniony modu³. Umo liwia on m.in. wizualizacjê zapisanych tam danych geodezyjnych. Funkcjonalnoœæ modu³u umo liwia tak e dostêp do danych i us³ug systemów zewnêtrznych na poziomie wojewódzkim. Warstwa powiatowa zasilania danymi / pozyskiwania danych Warstwa powiatowa odpowiada za pobieranie danych ewidencyjnych oraz RCiWN (w formacie SWDE) i przekazywanie ich na poziom warstwy wojewódzkiej. Metadane Ka dy zasób, aby by³ u yteczny, musi zostaæ okreœlony przez dane zawieraj¹ce informacje typu: co, kto, gdzie, kiedy, jak. Stosowanie metadanych dla danych geoinformacyjnych przynosi liczne korzyœci:

10 66 Janusz Dygaszewicz m u³atwia zarz¹dzanie zasobami danych w ramach organizacji odpowiedzialnej za te dane, m u³atwia korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami, m stwarza mo liwoœci korzystania z nich w przysz³oœci, gdy bêd¹ stanowi³y materia³y historyczne, m pozwala na lepsze planowanie przedsiêwziêæ dotycz¹cych pozyskiwania i aktualizacji danych, m rozszerza kr¹g u ytkowników danych geoprzestrzennych, m umo liwia realizacjê istotnych us³ug w ramach infrastruktur danych przestrzennych. Metadane mo na podzieliæ na trzy nastêpuj¹ce poziomy/rodzaje: m metadane wyszukania, m metadane rozpoznania, m metadane stosowania. Dodatkowo, ze wzglêdu na potrzebê wspierania procesów ukierunkowanych na poprawê jakoœci danych geoinformacyjnych, nale y podkreœliæ szczególne znaczenie metadanych odnosz¹cych siê do jakoœci danych oraz mechanizmów zwi¹zanych z jej zapewnieniem oraz kontrol¹. Zak³ada siê, e modu³ metadanych zostanie zaimplementowany zgodnie z norm¹ Miêdzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (International Standardization Organization ISO) opracowanej przez Komitet Techniczny TC 211 i zatwierdzonej w roku 2001 jako DIS (Draft International Standard), która jako jedyna zosta³a powszechnie akceptowana. Jej znaczenie uzasadniaj¹ przedstawione poni ej fakty: m Norma ISO stanowi rezultat intensywnej i szerokiej wspó³pracy miêdzynarodowej, któr¹ prowadzono z uwzglêdnieniem bogatych doœwiadczeñ zebranych przy opracowaniu i stosowaniu wszystkich pozosta³ych norm metadanych. Jest wiêc ona swego rodzaju syntez¹ uzasadnionych teoretycznie i sprawdzonych praktycznie (wczeœniej zastosowanych) rozwi¹zañ w tym zakresie. m Implementacja tej normy obejmuje rozwój zwi¹zanego z ni¹ oprogramowania komercyjnego i jest objêta programem prac Open GIS Consortium. m Norma ta bêdzie wprowadzana do u ycia w powi¹zaniu z ca³¹ rodzin¹ norm geomatycznych ISO/TC 211, co doprowadzi do integracji standardów treœci i przekazu dla danych i metadanych. m Stosowanie normy ISO jest zalecane przez INSPIRE. Ponadto, w INSPIRE Architecture and Standards Position Paper zaleca siê stosowanie ogólnego standardu metadanych Dublin Core dla wyszukiwania informacji. Standard ten u³atwia wyszukiwanie zasobów elektronicznych, zw³aszcza w sieci WWW. W ramach systemu GEOPORTAL standard ten powinien byæ zastosowany, w szczególnoœci do dokumentowania i wyszukiwania zbiorów archiwalnych. Nale y go traktowaæ jako standard pomocniczy s³u ¹cy do ³¹czenia zasobów przestrzennych z nieprzestrzennymi. Koncepcja skalowalnoœci systemu Geoportal Rysunek 3 przedstawia koncepcjê skalowalnoœci systemu informatycznego GEOPOR- TAL w zakresie serwisu udostêpniania map.

11 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 67 Dostêp 1 Dostêp 2 I Load balancers 1. Warstwa dostêpowa WWW Server 1 WWW Server 2 WWW Server N 2. Warstwa serwerów WWW Broker po³¹czeñ ( load balancer ) Serwer mapowy 1 Serwer mapowy 2 Serwer mapowy N 3. Warstwa serwerów aplikacyjnych GIS (mapowych) Klaster serwerów bazy danych Serwer danych GIS 1 Serwer danych GIS 2 Serwer danych GIS N 4. Warstwa serwerów danych GIS SAN 5. Warstwa pamiêci masowej Rys. 3. Ogólna koncepcja skalowalnoœci systemu GEOPORTAL w odniesieniu do serwisu map Rysunek przedstawia serwis udostêpniania map podzielony na warstwy, w ramach, których zosta³y wyró nione mechanizmy umo liwiaj¹ce rozbudowê elementów danej warstwy w celu zwiêkszenia wydajnoœci systemu. Rozbudowa powinna równie zapewniæ zwiêkszenie niezawodnoœci systemu i co za tym idzie wiêkszej dostêpnoœci us³ug oferowanych przez system. W systemie wyró niono piêæ warstw. Warstwa dostêpowa Warstwa ta jest zbudowana z urz¹dzeñ sieciowych typu router, firewal czy load balancer, których zadaniem jest zapewniæ kontrolowany dostêp do us³ug systemu z Internetu. W celu zwiêkszenia niezawodnoœci powinny istnieæ co najmniej dwa fizyczne po³¹czenia z Internetem (kana³y dostêpu) najlepiej oferowane przez dwóch ró nych dostawców. Niezale nie od kana³u, komunikaty pochodz¹ce z sieci powinny byæ kierowane do najmniej obci¹ onego, w danym momencie, serwera WWW. Kierowaniem tego ruchu przychodz¹cego bêdzie zajmowa³ siê load balancer.

12 68 Janusz Dygaszewicz Skalowalnoœæ tej warstwy jest realizowana przez: m zwiêkszenie przepustowoœci ³¹czy, m zwiêkszenie wydajnoœci procesu kontroli i dystrybucji komunikatów przychodz¹cych przez np. dodanie nowych modu³ów urz¹dzeñ sieciowych. Warstwa serwerów WWW Jest to zbiór serwerów (rozumianych jako sprzêt wraz z odpowiednim oprogramowaniem) obs³uguj¹cych przychodz¹ce polecenia wykonania funkcji systemu. Obs³uga ta polega m.in. na organizacji interfejsu u ytkownika (stron WWW), wstêpnej kontroli parametrów poleceñ, zainicjowaniu odpowiedniej us³ugi realizowanej w ramach serwerów aplikacyjnych i na koniec przekazanie rezultatów dzia³añ u ytkownikowi. W ramach wizualizacji map, serwery WWW organizuj¹ wspó³pracê z u ytkownikiem, w fazie okreœlania parametrów wizualizacji (np. jaki obszar, w jakiej skali itp.), jak równie w koñcowej fazie wyœwietlania mapy przygotowanej przez serwery mapowe. Skalowalnoœæ tej warstwy jest realizowana g³ównie przez dodawanie kolejnego serwera WWW. Warstwa serwerów aplikacyjnych GIS (mapowych) W ramach tej warstwy dokonywane s¹ wszelkie dzia³ania i obliczenia na danych GIS (zgromadzonych w warstwie danych GIS) celem wygenerowania mapy w postaci pliku (np. jpg). Istotn¹ rolê odgrywa tu broker po³¹czeñ, który odpowiednio steruje procesem inicjowania generacji map. Serwery tej warstwy realizuj¹ w³aœciw¹ logikê aplikacji, najczêœciej jest to realizacja funkcji u ytkownika zlecanych przez serwery WWW, ale mog¹ to byæ równie inne dzia³ania, jak organizacja i kontrola danych, zarz¹dzanie u ytkownikami oraz inne bardziej z³o one procesy biznesowe (np. proces ³adowania danych z zasobów Ÿród³owych). W skalowanej architekturze serwery s¹ zorganizowane w klastry; specjalny mechanizm klastra tzw. broker po³¹czeñ odpowiada za prawid³owe (i niewidoczne z punktu widzenia warstwy wy szej) kierowanie poleceñ do serwera, który jest w stanie zrealizowaæ zlecan¹ us³ugê oraz jest, w danej chwili, najmniej obci¹ ony. Broker po³¹czeñ mo e byæ integraln¹ czêœci¹ serwerów aplikacyjnych lub stanowiæ niezale n¹ warstwê poœrednicz¹c¹ w strukturze systemu. Skalowalnoœæ tej warstwy jest osi¹gana przez dodanie kolejnych serwerów aplikacyjnych. Warstwa serwerów danych GIS Warstwa ta pe³ni rolê organizacji i dostêpu do danych GIS zapisanych w formatach wektorowych lub rastrowych. Z regu³y w ramach tej warstwy dzia³aj¹ serwery bazy danych uzupe³nione o dodatkowe oprogramowanie dedykowane na potrzeby przetwarzania danych GIS. Serwery tej warstwy odpowiedzialne s¹ za gromadzenie i udostêpnianie danych z wykorzystaniem warstwy pamiêci masowej. W celu zwiêkszenia wydajnoœci i niezawodnoœci serwery bazy danych s¹ zwykle zorganizowane w klaster. Z punktu widzenia warstwy serwerów aplikacyjnych, wszystkie serwery bazy danych w klastrze widziane s¹ jako jedna baza danych. Skalowalnoœæ tej warstwy jest osi¹gana przez odpowiedni¹ rozbudowê klastra.

13 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 69 Warstwa pamiêci masowej Ta warstwa organizuje dostêp do pamiêci masowych (np. dyski, pamiêci taœmowe itp.) w jednorodny sposób wielu odbiorcom (w tym przypadku g³ównie serwerom warstwy bazy danych). Warstwa ta sk³ada siê z sieci SAN (Storage Area Network) oraz urz¹dzeñ pamiêci masowych pod³¹czonych do tej sieci. Skalowalnoœæ warstwy, sprowadzaj¹ca siê g³ównie do zwiêkszenia pojemnoœci udostêpnianej przestrzeni pamiêci masowej, jest osi¹gana poprzez dodawanie nowych urz¹dzeñ pamiêci dyskowej. Podstawowe funkcje systemu Najwa niejsze funkcje informatyczne Systemu GEOPORTAL bêd¹ umo liwia³y realizacjê us³ug, w zakresie zgodnym z INSPIRE Architecture and Standards Position Paper: m us³ugi katalogowe dotycz¹ce wyszukiwania danych m us³ugi katalogowe dotycz¹ce wyszukiwania us³ug m us³ugi dotycz¹ce map m us³ugi dotycz¹ce pokryæ m us³ugi dotycz¹ce obiektów m us³ugi dotycz¹ce nazw geograficznych m us³ugi w zakresie analiz i ³¹czenia danych geoprzestrzennych m us³ugi dotycz¹ce transformacji wspó³rzêdnych m us³ugi autoryzacyjne m us³ugi zarz¹dzania, administracji i koordynacji m us³ugi dotycz¹ce zamawiania i rozliczania Harmonogram prac Projekt jest obecnie realizowany zgodnie z przyjêtym harmonogramem. Najwa niejsze etapy wykonywane s¹ w ramach piêciu faz, z których 3 koñcowe s¹ czêœciowo realizowane równolegle a do koñca projektu, tj. do koñca I kwarta³u 2008 roku: Faza 1 od lipca 2005 roku do lutego 2006 roku Wykonane prace objê³y: przygotowanie i rozpoczêcie projektu, ustanowienie struktur zarz¹dzaj¹cych projektem, przygotowanie niezbêdnych aktów prawnych i decyzji administracyjnych, przygotowanie dokumentacji przetargowej na wykonanie nastêpnych etapów projektu. Przyst¹piono do procedury przetargowej i wy³oniono wykonawców. Powo³ano Kierownika Projektu i SPO projektu. Podleg³a struktura zarz¹dzaj¹ca wpasowana zosta³a w struktury organizacyjne Departamentu Informatyzacji i Rozwoju Pañstwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego. Przy Kierowniku Projektu powo³ano Zespó³ Ekspertów wspomagaj¹cy dzia³ania Kierownika Projektu. Ponadto G³ówny Geodeta Kraju powo³a³ Radê Konsultacyjn¹ spoœród autorytetów i znamienitoœci bran y geodezyjnej i karto-

14 70 Janusz Dygaszewicz graficznej oraz bran y teleinformatycznej a tak e osób zwi¹zanych z bezpieczeñstwem narodowym. Rada Konsultacyjna wspiera Komitet Steruj¹cy Projektu. Faza 2 od lutego 2006 roku do koñca 2007 roku Rozwój koncepcji Systemu GEOPORTAL. Prace zwi¹zane z budow¹ sieci WAN obejmuj¹c¹ wszystkie województwa i 165 lokalizacji powiatowych. Dostawa sprzêtu i oprzyrz¹dowania teleinformatycznego. Instalacja modu³ów IPE-W oraz IPE-ZK odpowiednio w lokalizacjach wojewódzkich i powiatowych. Sukcesywne pod³¹czanie lokalizacji powiatowych wraz z konwersj¹ danych i ewentualn¹ wymian¹ oprogramowania EGiB. Prace bêd¹ trwa³y przez ca³y okres wdra ania systemu a do koñca 2007 roku. Zakres prac jest podobny do zakresu projektu Phare 2003, wykonawcy wy³onieni zostali w ramach postêpowania o udzielenie zamówienia publicznego. Faza 3 od paÿdziernika 2006 roku do koñca I kwarta³u 2008 Okres najbardziej intensywnych prac zwi¹zany z dostaw¹ sprzêtu do serwerowni centralnej, Centralnej Sk³adnicy Danych, wdra anie aplikacji bazodanowej oraz metadanych oraz aplikacji intranetowej a nastêpnie internetowej. W tej fazie przewiduje siê wdro enie procedur przygotowania i konwersji danych geoprzestrzennych z zasobów wojewódzkich dla potrzeb GEOPORTALu wraz z zapewnieniem odpowiedniej infrastruktury teleinformatycznej na poziomie województw. Bêdzie to jednoczeœnie okras intensywnych szkoleñ wszystkich uczestników projektu. Faza 4 od 1 lipca 2007 do koñca I kwarta³u 2008 Oprócz prac powy szych w fazie tej nast¹pi pe³ne wdro enie systemu bilingowego i rozpoczêcie sprzeda y przez Internet. Wdro ona zostanie Infrastruktura Klucza Publicznego. Biuro Press osi¹gnie zdolnoœæ operacyjn¹ i mo liwa bêdzie realizacja sprzeda y drog¹ wysy³kow¹ zamówieñ sk³adanych przez Internet. Analiza mo liwoœci poszerzenia krêgu u ytkowników przez w³¹czenie pozosta³ych, nowopowsta³ych b¹dÿ dot¹d nie zintegrowanych systemów geoprzestrzennych spe³niaj¹cych warunki interoperacyjnoœci umo liwiaj¹ce wspó³dzia³anie z Systemem GEOPORTAL. Uwzglêdnianie przepisów INSPIRE. Intensywne szkolenia u ytkowników systemu. Faza 5 od stycznia 2008 do koñca I kwarta³u 2008 Rozpoczêcie pe³nej eksploatacji i strojenia systemu. Realizacja zadañ niezbêdnych do podtrzymania efektów projektu. Synchronizacja projektu z innymi systemami krajowymi i europejskimi. Prace zamykaj¹ce projekt. Przechodzenie na samodzieln¹, samofinansuj¹c¹ siê pracê systemu.

15 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 71 Podsumowanie Projekt GEOPORTAL.GOV.PL bêdzie nowoczesnym rozwi¹zaniem w dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Przyjête dla Systemu GEOPORTAL rozwi¹zania techniczne pozwalaj¹ na zagwarantowanie odpowiedniej jakoœci us³ug przy jednoczesnym swobodnym doborze dostawcy u ywanych narzêdzi. Warunki wyboru platformy bazodanowej gwarantuj¹ wybór sprawdzonych i pewnych rozwi¹zañ dostêpnych na rynku. Jednoczeœnie nale y zaznaczyæ, e projekt jest neutralny technologicznie, czyli nie preferuje adnej konkretnej technologii w zakresie informacji przestrzennej. W systemie zapewnione bêd¹ wysokie standardy bezpieczeñstwa z zakresie ochrony danych przed ich zniszczeniem, lub nieuprawnionym dostêpem. Przedsiêwziêcie realizuje zasadê integracji rejestrów i us³ug odbywaj¹c¹ siê na dwóch p³aszczyznach: m integracji us³ug dotycz¹cych udostêpniania danych prowadzonych w ró nych rejestrach, m integracji rejestrów przez system Integruj¹cej Platformy Elektronicznej. Realizacja projektu powi¹zana jest z wdra aniem projektów równie na poziomie regionalnym dofinansowanych m.in. w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Powi¹zanie projektów dotycz¹cych integracji danych przestrzennych oraz zaoferowanie ich na jednej platformie elektronicznej pozwoli uzyskaæ efekt skali oraz synergii projektów. Eksploatacja zaprojektowanego Systemu GEOPORTAL odbywaæ siê bêdzie przez co najmniej kilkanaœcie lat. Kalkulacja ta poparta jest za³o eniami Europejskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej INSPIRE, która swoim dzia³aniem obejmie wszystkie Pañstwa Cz³onkowskie. Summary Analysis of the Polish public administration indicates significant delays in scope of application of modern technologies. Consistent creation of an information society is a chance to change this unfavourable situation. Businessmen in the European Union member states already have direct access to information both on real estates as well as full spatial information covering areas embraced by their investment interests. Full and quick information on legal status of a real estate, on its physical features or regarding its actual usage type is of great importance for making investment decisions. In Poland for a long time all these information has been gathered and processed in Land and Buildings Register that constitutes a basic element of the State Geodetic and Cartographic Resource. With small exceptions they are, however, not widely accessible on-line on a local level nor the national level. Information on property selling prices is necessary for making sound investments. At present the Polish businessmen do not utilise on a broad scale modern tools that take the advantage of spatial information due to limited and in some cases even troublesome access to data and its fragmentary, mostly analogue form. Also quality and reliability of these data often leave a lot to be desired. GEOPORTAL.GOV.PL Project utilises state-of-the-arts information and telecommunication technology in order to widely access broadly understood on-line spatial information. Realisation of the project will result in development in numerous fields, among others entrepreneurship, competitiveness, innovation, and finally will contribute to the development of information society.

16 72 Janusz Dygaszewicz The project aims at creation of a modern, consistent with the EU INSPIRE draft Directive, portal-type and accessible on-line repository of digital geospatial information. The system shall enable on-line browsing and payable sharing reference spatial data with entrepreneurs and private individuals. The following article contains basic information regarding the idea of the project, technical and organisational assumptions, adopted IT solutions, proposed architecture of an IT system and basic functions of GEOPORTAL system. Janusz Dygaszewicz janusz.dygaszewicz@gugik.gov.pl tel. (022)

17 Projekt GEOPORTAL.GOV.PL i jego znaczenie dla udostêpniania danych PZGiK 73 Rys. 1. Ogólny schemat Systemu GEOPORTAL

18 74 Janusz Dygaszewicz Rys. 2. Koncepcja warstwowej architektury Systemu GEOPORTAL