WOJSKOWY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI ul. Warszawska 22 A, ZEGRZE ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI I WALKI ELEKTRONICZNEJ
|
|
- Stanisława Lewandowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BEZPIECZEŃSTWO ŁĄCZNOŚCI RADIOWEJ W SIŁACH ZBROJNYCH RP ppłk dr inż. Paweł KANIEWSKI, p.kaniewski@wil.waw.pl mgr inż. Leszek LATOS, l.latos@wil.waw.pl dr inż. Robert MATYSZKIEL, r.matyszkiel@wil.waw.pl kpt. mgr inż. Jarosław MILEWSKI, j.milewski@wil.waw.pl WOJSKOWY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI ul. Warszawska 22 A, ZEGRZE ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI I WALKI ELEKTRONICZNEJ Streszczenie: Podstawowymi środkami łączności wykorzystywanymi w siłach zbrojnych na polu walki są radiostacje UKF i KF. W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania sieci radiowych pola walki należy je odpowiednio przygotować do pracy. W celu zapewnienia bezpieczeństwa transmisji zarówno danych jak i głosu, we współczesnych radiostacjach pola walki powinien być wykorzystany tryb pracy ze skaczącą częstotliwością. Tryb ten uodparnia sieci radiowe na zakłócenia zewnętrzne oraz powoduje poprawę kompatybilności wewnętrznej systemu. W artykule przedstawiono warunki jakie muszą być spełnione, aby współcześnie eksploatowane radiostacje pola walki mogły pracować w trybie ze skaczącą częstotliwością. Artykuł nie skupia się jedynie na aspektach poprawy bezpieczeństwa transmisji, ale porusza problem zapewnienia kryptograficznej ochrony informacji. Specyfika kanału radiowego powoduje, że dostęp do przesyłanej w nim informacji jest nielimitowany i niekontrolowany. Bezpieczeństwo załóg wykorzystujących środki radiowe jest w tej sytuacji szczególnie ważnym problemem, który obecnie jest najbardziej zauważalny podczas prowadzenia operacji pokojowych poza granicami Polski. Z tego względu wykorzystując łączność radiową bezwzględnie należy stosować mechanizmy ochrony informacji oraz rozwiązania utrudniające przeciwnikowi wykrycie i namierzenie emisji własnych środków radiowych oraz ich niszczenie lub obezwładnienie elektroniczne. Opierając się na kryptograficznych i elektromagnetycznych rozwiązaniach niezbędne jest wypracowanie i stosowanie spójnego systemu bezpieczeństwa w zakresie zasad i technicznych środków ochrony informacji przesyłanych w łączach radiowych. Niniejszy artykuł zawiera propozycje w tym zakresie. 1. Wprowadzenie W SZ RP stosowanych jest wiele rodzajów środków łączności radiowej, które na uzbrojenie wprowadzano w różnych okresach czasu. Chociaż obecnie zdecydowanie dominują radiostacje cyfrowe, nadal spotykane są analogowe radiostacje starszej generacji. Ich wykorzystanie jest już niewielkie, ograniczone do nielicznych relacji. Wprowadzane są sukcesywnie nowe generacje radiostacji wąskopasmowych oferujące większe możliwości w zakresie transmisji danych oraz w obszarze ECCM (Electronic Counter-Counter Measures zwanym także Electronic Protective Measures EPM). Obok radiostacji wąskopasmowych, pracujących w zakresie częstotliwości KF, UKF, jak również szerokozakresowych (najczęściej o zakresie częstotliwości do 512 MHz), pojawiają się radiostacje szerokopasmowe. Ich zaletą jest co prawda większa przepustowość łącza w pojedynczej relacji, posiadają jednak szereg wad, poprzez które ich wykorzystanie w systemach łączności wojskowej może być ograniczone. Do wad tych należą: niewielki zasięg łączności, szybki spadek dostępnej przepustowości wraz ze zwiększaniem liczby stacji w sieci radiowej, większa, w stosunku do pozostałych radiostacji, podatność na rozpoznanie wynikająca z przesyłania w kanale radiowym dodatkowych informacji o charakterze utrzymaniowym, długie przerwy w łączności (tj. ograniczona dostępność usług) w terenie zurbanizowanym, pofałdowanym lub zalesionym spowodowana długim czasem odtwarzania topologii sieci oraz koniecznością zmniejszenia odległości między stacjami w celu umożliwienia ponownego ustanowienia łączności. Str.1/8
2 W chwili obecnej część nowoczesnych armii prowadzi próby z radiostacjami szerokopasmowymi, jednak główny ciężar zapewnienia łączności bezprzewodowej ponoszą relacje satelitarne, radioliniowe (w tym troposferyczne) i wąskopasmowe łącza radiowe. Szeroki zakres stosowania radiostacji oraz postępująca integracja sieci radiowych z sieciami teleinformatycznymi powodują, że problematyka bezpieczeństwa łączności w sieciach radiowych jest jednym z istotnych problemów, dotychczas nie w pełni rozwiązanym. Zaangażowanie Sił Zbrojnych RP w prowadzenie operacji pokojowych poza granicami Polski narzuciło konieczność zweryfikowania wymagań stawianych wojskowym systemom łączności. Systemy rozwijane na potrzeby operacji pokojowych posiadają ściśle określoną funkcjonalność, która zapewniana jest w znacznej mierze przez wykorzystanie systemów łączności bezprzewodowej, w tym także środków pracujących w pasmach UKF i KF. Zabezpieczenie sprzętowe polskich misji zagranicznych w zakresie łączności jest realizowane przy użyciu obiektów polowego systemu wojsk lądowych. Ze względu na fakt, iż łączność realizowana za pomocą sieci radiowych KF i UKF zapewnia ich użytkownikom dużą mobilność i swobodę wymiany informacji, praktycznie niezależnie od warunków terenowych czy realizowanych operacji, taki rodzaj łączności idealnie nadaje się do wykorzystania w czasie zagranicznych misji wojskowych. Bardzo istotnym kryterium jest w tym przypadku niski koszt zapewnienia i utrzymania łączności z wykorzystaniem środków UKF i KF. Podczas prowadzenia operacji pokojowych poza granicami Polski bezwzględnie należy zapewnić bezpieczeństwo załóg wykorzystujących środki radiowe. Specyfika kanału radiowego powoduje, że dostęp do przesyłanej w nim informacji jest nielimitowany i niekontrolowany. Z tego względu w łączności radiowej należy stosować mechanizmy ochrony informacji oraz rozwiązania utrudniające wykrycie, namierzenie i przeciwdziałanie emisji własnych środków radiowych. Opierając się na kryptograficznych i elektromagnetycznych rozwiązaniach niezbędne jest wypracowanie i stosowanie spójnego systemu bezpieczeństwa w zakresie zasad i technicznych środków ochrony informacji przesyłanych w łączach radiowych. Niniejszy artykuł zawiera propozycje w tym zakresie. 2. Realizacja łączności na potrzeby Polskich Kontygentów Wojskowych (PKW) Zgodnie z przyjętymi ustaleniami, system łączności radiowej przeznaczony jest do zapewnienia łączności dowodzenia pododdziałów Polskich Sił Zbrojnych oraz współdziałania z innymi jednostkami w czasie wykonywania działań w ramach misji. W celu zabezpieczenia systemu łączności PKW z krajem, w przypadku uszkodzenia systemów satelitarnych, stosowany jest rezerwowy (awaryjny) podsystem transmisyjny wykorzystujący radiostacje KF. W czasie wykonywania działań i szkolenia specjalistycznego łączność radiową organizuje się z wykorzystaniem: radiostacji KF pracujących z wykorzystaniem trybu ALE 3G (Harris); radiostacji UKF pracujących w sieciach i kierunkach radiowych z wykorzystaniem analogowego AFF i cyfrowego trybu pracy na stałej częstotliwości DFF (Tales/Radmor); radiostacji szerokozakresowych pracujących w sieciach i kierunkach radiowych w trybie analogowym oraz w relacjach satelitarnych systemu TACSAT (rodzina AN/PRC firmy Harris); radiostacji pracujących w sieciach i kierunkach radiowych w trybie analogowym wykorzystywanych do łączności wewnętrznej załóg wozów opancerzonych (PNR-500 firmy Tadiran); specjalizowanych urządzeń systemów IFTS oraz BFT. Wykorzystywane środki radiowe służą realizacji usług transmisji mowy oraz danych do klauzuli ZASTRZEŻONE. Stosowana w PKW organizacja systemu zarządzania w dziedzinie danych radiowych jest zgodna z zasadami przyjętymi w kraju i obejmuje zagadnienia: generacji zapotrzebowania na nominały częstotliwości; weryfikacji zapotrzebowania i przydziału odpowiednich częstotliwości pracy środków radiowych; generacji planu częstotliwości. Nadzór nad danymi radiowymi z ramienia PKW pełni Menadżer Częstotliwości powoływany przez Szefa Łączności PKW. W dziedzinie zasad ochrony i obrony systemów łączności radiowej stosowane są przedsięwzięcia obejmujące czynności organizacyjne i techniczne mające na celu przeciwdziałanie wykryciu, obezwładnieniu lub zniszczeniu systemów łączności radiowej. Przedsięwzięcia te realizowane są na wszystkich etapach organizowania systemu łączności i obejmują zagadnienia związane z: utrudnieniem rozpoznania radioelektronicznego oraz ochroną systemu łączności radiowej; Str.2/8
3 zapewnieniem przewagi sygnału użytecznego nad zakłóceniami; kolejnością korzystania z sieci radiowych; działaniami, które należy podjąć w przypadku stwierdzenia zakłóceń elektromagnetycznych. Z punktu widzenia tematyki niniejszego artykułu istotne są następujące zalecenia: praca z minimalną mocą nadajnika wystarczającą do zapewnienia łączności; wykorzystywanie rodzajów emisji odpornych na zakłócenia; praca na częstotliwościach bliskich optymalnym; wykorzystywanie w pierwszej kolejności pracy w cyfrowym trybie ze skaczącą częstotliwością, następnie na stałej częstotliwości DFF, a w ostatniej kolejności wykorzystanie trybu analogowego. 3. Kryptograficzna ochrona informacji w sieciach radiowych pola walki (RMK) Wewnętrzne moduły utajniające Większość eksploatowanych w SZ RP radiostacji posiada moduły utajniające lub możliwość ich instalacji. Są to moduły, których podstawową zaletą jest wygoda użytkownika, ponieważ są to podzespoły zabudowane wewnątrz radiostacji. Moc kryptograficzna tych rozwiązań jest różna, niektóre z nich posiadają dopuszczenie do przesyłania informacji niejawnych NATO, niektóre są wykorzystywane w systemach narodowych, szczególnie w państwach, z których pochodzą producenci tych radiostacji. Wada, która jest decydująca z punktu widzenia potencjalnego zastosowania w polskim systemie łączności utajnionej, to brak możliwości dostępu władzy bezpieczeństwa do pełnej dokumentacji modułów, co jest niezbędne do zbadania algorytmów działania urządzeń w procesie certyfikacji przed ich dopuszczeniem do eksploatacji. Inną wadą jest brak kompatybilności modułów, dedykowanych do różnych typów radiostacji, niekiedy problem dotyczy również radiostacji pochodzących od jednego producenta. Zewnętrzne moduły utajniające Ze względu na niedostatki wyżej wspomnianych rozwiązań, podejmowane są prace nad kompleksowym rozwiązaniem problemu kryptograficznej ochrony informacji przesyłanych w sieciach radiowych za pomocą zewnętrznych modułów utajniających. Podstawowym założeniem, które należy przyjąć, jest możliwość współpracy takich modułów ze wszystkimi radiostacjami. Ponieważ wymagany poziom bezpieczeństwa może zapewnić wyłącznie utajnianie sygnału cyfrowego, pisząc wszystkie radiostacje autorzy mają na myśli radiostacje cyfrowe lub analogowe doposażone w modemy. Z wymagania współpracy ze wszystkimi radiostacjami wynika potrzeba wyposażenia zewnętrznych modułów utajniających w interfejs lub interfejsy zgodne z tymi, które instalowane są w sprzęcie radiowym. Szczęśliwie, są to interfejsy standardowe. Przykład sposobu wykorzystania modułu utajniającego przedstawiono na rysunku poniżej. W takiej konfiguracji dane informacyjne są rozdzielone od danych sterujących, co jest zgodne z zaleceniami NC3A. głos zewnętrzny moduł utajniający dane dane sterujące Stacja pracy Rys. 1 Sposób wykorzystania zewnętrznych modułów utajniających Str.3/8
4 W przedstawionej konfiguracji, którą należy traktować jako podstawową, możliwa jest zarówno transmisja danych, jak i mowy w sposób zabezpieczony kryptograficznie. Przewidywane jest również wykorzystanie modułu w układzie uproszczonym, wyłącznie do transmisji mowy, co powinno znaleźć zastosowanie szczególnie w przypadku radiostacji plecakowych. 4. Wykorzystanie mechanizmów poprawiających bezpieczeństwo łączności zaimplementowanych w środkach łączności radiowej W chwili obecnej w Siłach Zbrojnych RP wykorzystywane są radiostacje pracujące w zakresie KF, UKF i w zakresie wyższych częstotliwości. W niniejszym rozdziale omówione zostaną mechanizmy pozwalające zabezpieczyć łączność radiową w wojskowym zakresie UKF (30 88 MHz). Podstawowymi radiostacjami pola walki w SZ RP są radiostacje PR4G, w tym F@stNet. Radiostacje te mogą pracować w różnych trybach pracy od podstawowych trybów analogowych nie wykorzystujących żadnych mechanizmów bezpieczeństwa, poprzez tryb cyfrowy na ustalonej częstotliwości dostarczający ochrony z wykorzystaniem kluczy COMSEC oraz tryby zabezpieczające przed skutkami walki elektronicznej, takie jak (FH, FCS i MIX) tryby te dostarczają ochrony z wykorzystaniem zarówno kluczy COMSEC, jak również TRANSEC. Na rysunku zamieszczonym poniżej przedstawiono w sposób poglądowy różnice między poszczególnymi trybami pracy radiostacji rodziny PR4G oraz wykorzystanie w poszczególnych trybach pracy kluczy COMSEC i TRANSEC. AFF DFF F T FCS FH MIX COMSEC TRANSEC Rys. 1. Tryby pracy radiostacji pola walki rodziny PR4G Praca w trybie AFF (Analog Fixed Frequency) radiostacja działa jak typowe radio analogowe niezabezpieczone. Wykorzystywana jest modulacja F3, urządzenie może współpracować z dowolnymi radiostacjami analogowymi w całym zakresie częstotliwości pracy (30-88 MHz w przypadku PR4G). Praca w trybie DFF (Digital Fixed Frequency) wykorzystywana jest specjalizowana modulacja zaimplementowana przez producenta radiostacji rodziny PR4G. W trybie tym możliwa jest wyłącznie współpraca radiostacji tego samego producenta. Zapewniona jest ochrona kanału radiowego dzięki wbudowanemu modułowi szyfrującemu wykorzystanie klucza COMSEC odpowiedzialnego za ochronę transmitowanych informacji (głos i dane). Praca w trybach objętych pełną ochroną oferowaną przez radiostacje: FCS (Free Channel Search) tryb pracy polegający na wyszukiwaniu ze zbioru zdefiniowanych częstotliwości kanału cechującego się najwyższym stosunkiem sygnału do szumu; Str.4/8
5 FH (Frequency Hopping) tryb pracy ze skaczącą częstotliwością (wybieraną ze zbioru zdefiniowanych częstotliwości pracy); MIX (Mixed) tryb mieszany łączący cechy trybów FCS i FH. Wszystkie wyżej wymienione tryby oferują pełną ochronę przesyłanych informacji przez wykorzystanie wbudowanego modułu szyfrującego opartego o wymieniony wyżej klucz COMSEC oraz klucz TRANSEC odpowiedzialny za pseudo losowy wybór częstotliwości pracy. Wykorzystanie trybów ze skaczącą częstotliwością (FCS, FH, MIX) z jednej strony wydatnie zmniejsza prawdopodobieństwo skutecznego rozpoznania systemu łączności radiowej i uodparnia system na zakłócenia celowe, z drugiej strony uodparnia system łączności radiowej na zakłócenia ze strony środków własnych (zapewnienie kompatybilności wewnętrznej systemu). Podczas prowadzonych w Zakładzie Radiokomunikacji i Walki Elektronicznej Wojskowego Instytutu Łączności prac projektowych i badań systemów łączności radiowej pola walki oraz systemów walki elektronicznej potwierdzono wyraźne korzyści płynące z wykorzystania trybu FH. Współczesne systemy WE szybko i z dużą dokładnością wykrywają źródła pracujące na jednej częstotliwości (nawet w cyfrowym trybie DFF), jak również skutecznie je obezwładniają. Skuteczność zakłóceń zmniejsza się, gdy środki radiowe pracują w trybie FH w nieciągłych pasmach częstotliwości. Wtedy samo wykrycie źródła zajmuje znacznie więcej czasu, zaś ewentualne zakłócenie jego pracy jest zdecydowanie bardziej złożone. W przeważającej części prób następuje degradacja relacji łączności, a nie jej całkowite obezwładnienie. Aby system łączności radiowej był w stanie pracować w trybie ze skaczącą częstotliwością musi od regionalnego zarządcy częstotliwości (na terenie Polski jest to Wojskowe Biuro Zarządzania Częstotliwościami - WBZC) otrzymać plany częstotliwości wygenerowane w formacie SFAF uwzględniające pracę sieci radiowych w trybie FH. Aby WBZC wygenerowało przydział częstotliwości uwzględniający pracę sieci radiowych w trybie FH musi otrzymać zapotrzebowanie na częstotliwości w odpowiednim formacie. Po otrzymaniu zbioru dostępnych częstotliwości organizator łączności może przystąpić do generacji odpowiednich danych radiowych uwzględniających: strukturę organizacyjną sieci radiowych (numery sieci radiowych) oraz rodzaje środków radiowych występujących w danej sieci radiowej; najbliższe możliwe odległości między poszczególnymi korespondentami sieci radiowych (w celu zapewnienia kompatybilności systemu); parametry pracy radiostacji (częstotliwości pracy, tryby, szerokość kanału, moc nadajnika, czułość odbiornika). Po wygenerowaniu optymalnego planu częstotliwości radiowych uwzględniającego kompatybilność wewnętrzną systemu radiowego jak również jego pracę w trybie FH, należy przystąpić do wygenerowania dla każdej sieci radiowej kluczy COMSEC i TRANSEC. Dane radiowe do radiostacji pola walki można wprowadzić ręcznie, co jest zadaniem czasochłonnym i pracochłonnym, a w niektórych sytuacjach wręcz niemożliwym. Dużym usprawnieniem jest zautomatyzowanie procesu ładowania danych do radiostacji poprzez wykorzystanie urządzenia FillGun (TRC ). Zaprogramowanie radiostacji odbywa się w następujący sposób. Po skompletowaniu niezbędnych danych radiowych i załadowaniu ich do urządzenia FillGun (z wykorzystaniem komputera i odpowiedniego protokołu komunikacyjnego zapewniającego współpracę komputera z FillGunem), urządzenie dołącza się do gniazda A radiostacji, wprowadza kod autoryzacji oraz numer sieci zapasowej, po czym radiostacja zostaje zaprogramowana. Po tej operacji środek radiowy jest gotowy do pracy. Brak automatycznego systemu wspomagającego proces planowania łączności bezprzewodowej powoduje, że nie jest uwzględnianych wiele zjawisk mających wpływ na jakość łączności. Ręczny przydział danych radiowych, ze względu na ryzyko popełniania pomyłek, nie jest również w stanie sprostać wymaganiu ścisłej korelacji opracowanego planu łączności z powiązaniami kryptograficznymi. Takie wymaganie stawiane jest planowanym do wykorzystania w SZ RP systemom ochrony informacji w sieciach radiowych.. Rozwiązaniem tych problemów mogłoby być wdrożenie stanowiska planowania utajnionej łączności bezprzewodowej, które zautomatyzowałoby proces planowania danych radiowych. Mogłoby ono dostarczać, w postaci elektronicznej (eliminując błędy ludzkie), niezbędne dane dla systemu planowania danych kryptograficznych. Opracowany system, w celu określenia zbioru dostępnych częstotliwości, powinien zapewniać współpracę z używanym w Siłach Zbrojnych RP programem SPECTRUM, a na podstawie planu łączności dostarczać dane niezbędne do planowania danych kryptograficznych. Obecnie SZ RP mogą dysponować Stacją Pracy Planowania Łączności Radiowej (SPPŁR), opracowaną i wdrożoną kilka lat temu w ramach projektu pk. STORCZYK-R. SPPŁR wspomaga proces planowania danych radiowych dla sieci radiowych pola walki funkcjonujących wyłącznie w zakresie UKF MHz. Str.5/8
6 Generowane dane radiowe są optymalizowane dla radiostacji rodziny PR4G (RRC-9200/9500). Stacja nie zapewnia współpracy z programem SPECTRUM, który wdrażano po opracowaniu SPPŁR. SPPŁR Dane SPGiDCziK Dane Programator źródłowy Szczebel dywizji Szczebel brygady / pułku Programator docelowy FKCU Radiostacje UKF Szczebel batalionu / kompanii Rys. 2. Stanowisko pracy planowania częstotliwości i generacji kluczy z elementami dystrybucji danych opracowane przez WIŁ na potrzeby systemu STORCZYK-R Na potrzeby misji stabilizacyjnych i pokojowych nie ma potrzeby wykorzystywania tak skomplikowanego narzędzia jak SPPŁR. Z drugiej strony korzystne byłoby zapewnienie dodatkowych funkcji, jak np. generowanie zapotrzebowania na częstotliwości na podstawie planu łączności radiowej oraz umożliwienie planowania danych radiowych dla radiostacji pracujących również w zakresie KF. Dodatkowo korzystne byłoby umożliwienie bezpośredniego ładowania danych do radiostacji, bez konieczności używania urządzenia FillGun. Na rysunku zamieszczonym poniżej przedstawiono Stację Programowania Radiostacji zapewniającą realizację wymienionych funkcji. Stacja taka opracowywana jest przez Wojskowy Instytut Łączności na potrzeby Mobilnego Węzła Łączności. SPR Programator Dane Rdst. UKF Plik danych Rys. 4 Stacja Programowania Radiostacji Str.6/8
7 Z uwagi na dynamiczny rozwój łączności bezprzewodowej i wzrastające nasycenie urządzeniami radiowymi nawet niewielkich obszarów działań, konieczne jest opracowanie systemu zapewniającego kompatybilną pracę tych urządzeń, przy jednoczesnym zapewnieniu wymaganej jakości łączności. System ten musi implementować wysokiej jakości algorytmy przydziału danych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania sieci radiowych, radiotelefonicznych i relacji radioliniowych. Zaimplementowane algorytmy powinny uwzględniać parametry wszystkich środków radiowych pracujących w obecnie eksploatowanych i projektowanych systemach łączności. W procesie przydziału danych radiowych muszą zostać uwzględnione odpowiednie kryteria kompatybilności (zakłócalności), a same algorytmy powinna cechować niska złożoność obliczeniowa. W przypadku planowania częstotliwości dla sieci radiowych pola walki (pracujących w zakresie KF i UKF) oraz dla sieci radiotelefonicznych, w celu zapewnienia kompatybilności wewnętrznej (w tym współobiektowej oraz współmiejscowej) i zewnętrznej należy uwzględnić następujące czynniki: charakterystyki kompatybilnościowe urządzeń radiowych; organizację sieci radiowych (rozmieszczenie urządzeń w terenie); zakładane odległości pomiędzy korespondentami (urządzeniami nadawczo-odbiorczymi) tej samej sieci i różnych sieci; tryby pracy urządzeń radiowych (praca na stałej częstotliwości lub w trybie ze skaczącą częstotlwiością). W przypadku planowania sieci radiowych funkcjonujących w zakresie KF istotne są także prognozy jonosferyczne, zaś w przypadku tworzenia danych dla relacji radioliniowych oraz sieci dostępowych pracujących w standardzie IEEE (WLAN), powinny być uwzględniane: rozmieszczenie urządzeń radiowych w terenie; organizacja relacji radioliniowych; charakterystyki anten; charakterystyki kompatybilnościowe urządzeń radioliniowych; tryby pracy urządzeń (FF, FHSS lub DSSS). Opracowanie systemu planowania danych dla bezprzewodowych środków łączności wymaga wykorzystania zaawansowanej wiedzy z dziedziny projektowania algorytmów przydziału częstotliwości bazujących na modelach matematycznych uwzględniających zjawiska fizyczne występujące w kanałach radiokomunikacyjnych. Problem przydziału częstotliwości, nawet w najprostszym modelu, jest problemem NP - trudnym (jest to uogólniony problem kolorowania grafu), dlatego opracowanie wielomianowego algorytmu znajdującego optymalne rozwiązanie problemu dla każdych danych jest, przy obecnym stanie wiedzy, niemożliwe. Najlepsze znane algorytmy dające optymalne rozwiązania problemów NP - trudnych działają w czasie wykładniczym, co w praktyce oznacza, że nadają się jedynie dla danych o bardzo małych rozmiarach. W praktycznym zastosowaniu algorytmy powinny znajdować możliwie najlepsze rozwiązanie w z góry założonym czasie, co oznacza, iż zadanie nie może być rozwiązywane w czasie wykładniczym. W związku z tym należy zrezygnować z poszukiwania rozwiązania optymalnego i dokonać wyboru jednej z pozostałych metod stosowanych w rozwiązywaniu problemów NP - trudnych. Ponieważ metod takich jest wiele, potrzebne będą badania sprawdzające ich praktyczną przydatność w rozwiązywaniu opisywanego problemu. Przykładowe metody, które mogą być brane pod uwagę: algorytmy aproksymacyjne; algorytmy typu,,branch&cut, ograniczające wykładniczą złożoność przeszukiwania wyczerpującego przez odpowiednio wczesne eliminowanie nieefektywnych ścieżek przeszukiwania; algorytmy sztucznej inteligencji: algorytmy genetyczne, algorytmy mrówkowe, tabu search, symulowane wyżarzanie. Należy spodziewać się, że wynikowy algorytm będzie łączył kilka wymienionych wyżej technik. 5. Podsumowanie i wnioski W artykule przedstawiono sposoby poprawy bezpieczeństwa łączności radiowej wykorzystywanej w Siłach Zbrojnych RP. Omówiono metody zabezpieczenia transmisji informacji (głos i dane) oraz kryptograficznej ochrony informacji. Obecnie eksploatowane w SZ RP radiostacje umożliwiają transmisję danych do klauzuli ZASTRZEŻONE. Potrzeba transmisji informacji o wyższej klauzuli, a w jeszcze większym stopniu tendencja do zapewnienia integracji sieci radiowych z polowymi sieciami teleinformatycznymi (przeznaczonymi do Str.7/8
8 przesyłania informacji o klauzuli do TAJNE włącznie), pociąga za sobą konieczność wyposażenia radiostacji w zewnętrzne urządzenia kryptograficzne. Aby z nich korzystać, radiostacja musi pracować w cyfrowym trybie pracy. Z punktu widzenia bezpieczeństwa ważne jest również zapewnienie odporności systemu dowodzenia i łączności na rozpoznanie oraz osiągnięcie możliwie wysokiego poziomu odporności na zakłócenia, zwłaszcza celowe. W artykule przedstawiono mechanizmy pozwalające uodpornić system na działanie środków walki elektronicznej (rozpoznanie, zakłócanie) poprzez wykorzystanie trybów FH. Wykorzystanie trybów FH wymaga jednak odpowiedniego zaplanowania danych radiowych. Artykuł zawiera analizę potrzeb i propozycje rozwiązań w tym zakresie. Na szczeblach pododdziałów dominującym obecnie rodzajem łączności w siłach zbrojnych RP jest łączność wąskopasmowa UKF. Podobny stan panuje w większości europejskich armii. Aktualnie prowadzone są projekty, również międzynarodowe pod auspicjami EDA lub RTO, poruszające problematykę sieci radiowych odpornych na uszkodzenia, które w założeniu mają wykorzystywać także szerokopasmowe środki łączności bezprzewodowej. Autorzy, jako przedstawiciele Polski, obok firm z innych krajów Unii Europejskiej, uczestniczą m.in. w projekcie MIDNet, w którym efektem końcowym będzie demonstrator technologii wykorzystujący radiostacje wąskopasmowe F@stNet i szerokopasmowe FlexNet. Stan zaawansowania prac nad nowymi rozwiązaniami w dziedzinie łączności pola walki pozwala sądzić, że w ciągu najbliższych kilku lat radiostacje wąskopasmowe pozostaną podstawowym środkiem łączności, warto zatem wdrażać rozwiązania służące poprawie bezpieczeństwa w tym obszarze. Obecnie znajdujemy się w połowie drogi do pełnego wykorzystania możliwości jakie w dziedzinie poprawy bezpieczeństwa oferują aktualnie eksploatowane środki radiowe. Ze względów bezpieczeństwa odchodzi się od pracy w trybie analogowym, jednak pełne wykorzystanie możliwości radiostacji (praca w trybie ze skaczącą częstotliwością) jest jeszcze przed nami. Od wykorzysta możliwości oferowanych przez nowoczesne, cyfrowe radiostacje pola walki, zależy poprawa bezpieczeństwa łączności radiowej. Str.8/8
WYBRANE ASPEKTY BEZPIECZEŃSTWA ŁĄCZNOŚCI
WYBRANE ASPEKTY BEZPIECZEŃSTWA ŁĄCZNOŚCI W SIECIACH RADIOWYCH POLA WALKI ppłk dr inż. Paweł KANIEWSKI, p.kaniewski@wil.waw.pl mgr inż. Leszek LATOS, l.latos@wil.waw.pl dr inż. Robert MATYSZKIEL, r.matyszkiel@wil.waw.pl
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE BROKERA CZĘSTOTLIWOŚCI JAKO ELEMENTU KOORDYNOWANEGO DOSTĘPU DO WIDMA W SIŁACH ZBROJNYCH RP
WYKORZYSTANIE BROKERA CZĘSTOTLIWOŚCI JAKO ELEMENTU KOORDYNOWANEGO DOSTĘPU DO WIDMA W SIŁACH ZBROJNYCH RP dr inż. Marek SUCHAŃSKI, m.suchanski@wil.waw.pl dr inż. Paweł KANIEWSKI, p.kaniewski@wil.waw.pl
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI ZDALNEJ KONFIGURACJI RADIOSTACJI
MOŻLIWOŚCI ZDALNEJ KONFIGURACJI RADIOSTACJI WYKORZYSTYWANYCH W POLSKICH SIŁACH ZBROJNYCH dr inż. Marek SUCHAŃSKI, m.suchanski@wil.waw.pl ppłk dr inż. Paweł KANIEWSKI, p.kaniewski@wil.waw.pl dr inż. Robert
Bardziej szczegółowoPODSYSTEM RADIODOSTĘPU MOBILNEGO ZINTEGROWANEGO WĘZŁA ŁĄCZNOŚCI TURKUS
PODSYSTEM RADIODOSTĘPU MOBILNEGO ZINTEGROWANEGO WĘZŁA ŁĄCZNOŚCI TURKUS ppłk dr inż. Paweł KANIEWSKI mjr dr inż. Robert URBAN kpt. mgr inż. Kamil WILGUCKI mgr inż. Paweł SKARŻYŃSKI WOJSKOWY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI
Bardziej szczegółowoANALIZA MOŻLIWOŚCI EFEKTYWNEGO ZAKŁÓCANIA SYSTEMÓW
ANALIZA MOŻLIWOŚCI EFEKTYWNEGO ZAKŁÓCANIA SYSTEMÓW WYKORZYSTUJĄCYCH DYNAMICZNY DOSTĘP DO WIDMA Marek SUCHAŃSKI, m.suchanski@wil.waw.pl Paweł KANIEWSKI, p.kaniewski@wil.waw.pl Robert MATYSZKIEL, r.matyszkiel@wil.waw.pl
Bardziej szczegółowoMobilny Taktyczny System Łączności Bezprzewodowej
Mobilny Taktyczny System Łączności Bezprzewodowej PODSYSTEM KRYPTOGRAFICZNEJ OCHRONY INFORMACJI Umowa Nr DOBR-BIO4/076/13023/2013 (Radiostacja Przewoźna) Sieradz, kwiecień 2015 r. PODSYSTEM KRYPTOGRAFICZNEJ
Bardziej szczegółowoDYNAMICZNE ZARZĄDZANIE WIDMEM JAKO METODA ZWIEKSZENIA EFEKTYWNOŚCI SYSTEMÓW RADIOWYCH WYKORZYSTYWANYCH W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH*
Marek SUCHAŃSKI, Paweł W. KANIEWSKI Robert MATYSZKIEL, Adam WORONOWICZ Wojskowy Instytut Łączności, Zegrze DYNAMICZNE ZARZĄDZANIE WIDMEM JAKO METODA ZWIEKSZENIA EFEKTYWNOŚCI SYSTEMÓW RADIOWYCH WYKORZYSTYWANYCH
Bardziej szczegółowoPODSYSTEM ZAKŁÓCEŃ ZAUTOMATYZOWANEGO SYSTEMU WALKI ELEKTRONICZNEJ - DOŚWIADCZENIA I ZALECENIA
SYSTEMY ROZPOZNANIA I WALKI ELEKTRONICZNEJ PISZ 23 25 LISTOPADA 2010 KNTWE 10 PODSYSTEM ZAKŁÓCEŃ ZAUTOMATYZOWANEGO SYSTEMU WALKI ELEKTRONICZNEJ - DOŚWIADCZENIA I ZALECENIA Bogusław GROCHOWINA, Paweł KANIEWSKI,
Bardziej szczegółowoZautomatyzowany System Rozpoznawczo-Zakłócający architektura i przeznaczenie
im. prof. Janusza Groszkowskiego 05-130 ZEGRZE Panel I: Systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki C4ISR Zautomatyzowany System Rozpoznawczo-Zakłócający architektura i przeznaczenie Zakład
Bardziej szczegółowoPROJEKT RADIOSTACJA PRZEWOŹNA Umowa Nr DOBR-BIO4/076/13023/2013. Bezpieczeństwo informacji i transmisji
PROJEKT RADIOSTACJA PRZEWOŹNA Umowa Nr DOBR-BIO4/076/13023/2013 Bezpieczeństwo informacji i transmisji Sieradz, 23 kwietnia 2014 r. 1 SYSTEM KRYPTOGRAFICZNY RADIOSTACJI PRZEWOŹNEJ Zadania Platforma sprzętowa
Bardziej szczegółowoZINTEGROWANY WĘZEW ZEŁ ŁĄCZNO
Panel I: Systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki C4ISR ZINTEGROWANY WĘZEW ZEŁ ŁĄCZNO CZNOŚCI CI (ZW( ZWŁ) dla operacji wojskowych i kryzysowych TURKUS Kierownik Pracowni Planowania Systemów
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE TRANSMISJI RADIOWEJ IP W SIECIACH RADIOWYCH SZCZEBLA TAKTYCZNEGO
Maciej Okurowski ZASTOSOWANIE TRANSMISJI RADIOWEJ IP W SIECIACH RADIOWYCH SZCZEBLA TAKTYCZNEGO Dynamiczny wzrost zapotrzebowania na świadczenie szerokiej klasy usług, w szczególności rzeczywistego czasu
Bardziej szczegółowoPODSYSTEM DOSTĘPU BEZPRZEWODOWEGO
PODSYSTEM DOSTĘPU BEZPRZEWODOWEGO W MODULE TAKTYCZNYM SYSTEMU KAKTUS ppłk dr inż. Paweł KANIEWSKI, p.kaniewski@wil.waw.pl dr inż. Jan LATEK, j.latek@wil.waw.pl kpt. mgr inż. Janusz ROMANIK, j.romanik@wil.waw.pl
Bardziej szczegółowoZAUTOMATYZOWANY SYSTEM DOWODZENIA i KIEROWANIA ROZPOZNANIEM ELEKTRONICZNYM SIŁ POWIETRZNYCH WOŁCZENICA
mjr mgr inż. Mirosław MYSZKA kpt. mgr inż. Zbigniew LEWANDOWSKI kpt. mgr inż. Marek BRZOZOWSKI Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia ZAUTOMATYZOWANY SYSTEM DOWODZENIA i KIEROWANIA ROZPOZNANIEM ELEKTRONICZNYM
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE SYMULATORÓW W SZKOLENIU WOJSK ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI. Płk rez. dr inż. Andrzej WISZ
ZASTOSOWANIE SYMULATORÓW W SZKOLENIU WOJSK ŁĄCZNOŚCI I INFORMATYKI Płk rez. dr inż. Andrzej WISZ a.wisz@cmgi.com.pl Zastosowanie symulatorów Wzrost intensywności szkolenia - przygotowania żołnierza i pododdziałów
Bardziej szczegółowoTRYBY PRACY WSPÓŁCZESNYCH RADIOSTACJI WOJSKOWYCH
Maciej OKUROWSKI TRYBY PRACY WSPÓŁCZESNYCH RADIOSTACJI WOJSKOWYCH Współczesny charakter operacji wojskowych wymaga od Sił Zbrojnych RP działań w terenach nieznanych, często charakteryzujących się bardzo
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ I Podstawy komunikacji bezprzewodowej
O autorach......................................................... 9 Wprowadzenie..................................................... 11 CZĘŚĆ I Podstawy komunikacji bezprzewodowej 1. Komunikacja bezprzewodowa.....................................
Bardziej szczegółowoRys. 1. Aktualna struktura typowych węzłów łączności stanowisk dowodzenia [3]
Zintegrowany Węzeł Łączności (ZWŁ) dla operacji wojskowych i kryzysowych dr inż. Edmund Smakulski, dr inż. Marek Suchański, mgr inż. Krzysztof Strzelczyk, mgr inż. Krzysztof Zubel Wojskowy Instytut Łączności
Bardziej szczegółowoSYSTEMY WALKI ELEKTRONICZNEJ
SYSTEMY WALKI ELEKTRONICZNEJ ZAUTOMATYZOWANY SYSTEM ROZPOZNAWCZO-ZAKŁÓCAJĄCY KAKTUS Praca rozwojowa pod nazwą Zautomatyzowany system rozpoznawczo-zakłócający była realizowana przez konsorcjum WIŁ-WAT w
Bardziej szczegółowoPOLOWE SYSTEMY TELEINFORMATYCZNE
POLOWE SYSTEMY TELEINFORMATYCZNE SZEROKOPASMOWY SYSTEM ŁĄCZNOŚCI WOJSK LĄDOWYCH KROKUS-2000 Projekt KROKUS, wykonany w latach 2000-2006 był jednym z kluczowych przedsięwzięć realizowanych w minionej dekadzie
Bardziej szczegółowoKATALOG SZKOLEŃ WOJSKOWE ZAKŁADY ŁĄCZNOŚCI NR 2 S.A.
KATALOG WOJSKOWE ZAKŁADY ŁĄCZNOŚCI NR 2 S.A. SZKOLEŃ www.wzl2.pl Wojskowe Zakłady Łączności Nr 2 S.A. to firma z 50 letnią tradycją, prowadząca działalność w zakresie dostawy taktycznych systemów łączności
Bardziej szczegółowoŁĄCZNOŚĆ BEZPRZEWODOWA W MODULE TAKTYCZNYM SYSTEMU KAKTUS
SYSTEMY ROZPOZNANIA I WALKI ELEKTRONICZNEJ PISZ 23 25 LISTOPADA 2010 KNTWE 10 ŁĄCZNOŚĆ BEZPRZEWODOWA W MODULE TAKTYCZNYM SYSTEMU KAKTUS Paweł KANIEWSKI, Janusz ROMANIK, Kamil WILGUCKI, Bogusław GROCHOWINA,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA TECHNOLOGICZNE W ODNIESIENIU DO SYSTEMÓW TELEKOMUNIKACYJNYCH I TELEINFORMATYCZNYCH W OBSZARZE SIŁ ZBROJNYCH
WYMAGANIA TECHNOLOGICZNE W ODNIESIENIU DO SYSTEMÓW TELEKOMUNIKACYJNYCH I TELEINFORMATYCZNYCH W OBSZARZE SIŁ ZBROJNYCH Robert Goniacz WYMAGANIA TECHNOLOGICZNE Obszar sił zbrojnych Najważniejsze problemy
Bardziej szczegółowoCYFROWY, MOBILNY SPRZĘT ŁĄCZNOŚCI W BATALIONIE ZABEZPIECZENIA
Ppłk mgr inż. Mieczysław HUCAŁ CYFROWY, MOBILNY SPRZĘT ŁĄCZNOŚCI W BATALIONIE ZABEZPIECZENIA Wymogi współczesnego pola walki wymuszają wdrażanie nowoczesnych systemów łączności i informatyki a jednocześnie
Bardziej szczegółowoTRANSMISJA IP Z WYKORZYSTANIEM RADIOSTACJI WĄSKOPASMOWEJ
Maciej Okurowski RNSMISJ IP Z WYKORZYSNIEM RIOSCJI WĄSKOPSMOWEJ Postępująca od kilku lat ewolucja w zakresie rosnących potrzeb systemów dowodzenia przekłada się na konkretne wymagania, jakim muszą sprostać
Bardziej szczegółowoNowe rozwiązania w układach sterowania firmy Tester
Nowe rozwiązania w układach sterowania firmy Tester Świebodzice 05.07.2017 Firma TESTER SP. Z O.O. realizuje aktualnie projekt pt. Wprowadzenie na rynek nowoczesnych układów sterowania dzięki zastosowaniu
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 18 poz. 162 ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW
Kancelaria Sejmu s. 1/5 Dz.U. 1999 Nr 18 poz. 162 ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie podstawowych wymagań bezpieczeństwa systemów i sieci teleinformatycznych. Na podstawie
Bardziej szczegółowoWYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW DO ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŁĄCZNOŚCI Z DNIA 4 WRZEŚNIA 1997 r.
Instytut Łączności Ośrodek Informacji Naukowej ul. Szachowa 1, 04-894 Warszawa tel./faks: (0-prefiks-22) 512 84 00, tel. 512 84 02 e-mail: redakcja@itl.waw.pl WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW DO ROZPORZĄDZENIA MINISTRA
Bardziej szczegółowoWCZORAJ NA ZAJĘCIACH, DZISIAJ W MUZEUM
Ppłk mgr inż. Mieczysław HUCAŁ WCZORAJ NA ZAJĘCIACH, DZISIAJ W MUZEUM Wymogi współczesnego pola walki wymuszają wdrażanie nowoczesnych systemów łączności i informatyki a jednocześnie powodują, że analogowy
Bardziej szczegółowoSystem TEO Kompleksowa obsługa energetyki trakcyjnej prądu stałego
System TEO Kompleksowa obsługa energetyki trakcyjnej prądu stałego Charakterystyka systemu W ramach systemu TEO oferowana jest rodzina zabezpieczeń dedykowanych dla różnych pól rozdzielni prądu stałego
Bardziej szczegółowoPODSYSTEM DOSTĘPU BEZPRZEWODOWEGO - POTENCJAŁ I PERSPEKTYWY
PODSYSTEM DOSTĘPU BEZPRZEWODOWEGO - POTENCJAŁ I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA NA RZECZ SYSTEMÓW WSPARCIA DOWODZENIA ppłk dr inż. Paweł KANIEWSKI, p.kaniewski@wil.waw.pl kpt. mgr inż. Janusz ROMANIK, j.romanik@wil.waw.pl
Bardziej szczegółowoSystemy telekomunikacyjne
Instytut Elektroniki Politechniki Łódzkiej Systemy telekomunikacyjne prezentacja specjalności Łódź, maja 006 r. Sylwetka absolwenta Studenci specjalności Systemy telekomunikacyjne zdobywają wiedzę z zakresu
Bardziej szczegółowoINTEGRACJA NOWOCZESNYCH NAMIERNIKÓW RADIOWYCH W ZAUTOMATYZOWANYCH SYSTEMACH ROZPOZNANIA I WALKI ELEKTRONICZNEJ
SYSTEMY ROZPOZNANIA I WALKI ELEKTRONICZNEJ PISZ 23 25 LISTOPADA 2010 KNTWE 10 INTEGRACJA NOWOCZESNYCH NAMIERNIKÓW RADIOWYCH W ZAUTOMATYZOWANYCH SYSTEMACH ROZPOZNANIA I WALKI ELEKTRONICZNEJ Roman JAŻDŻEWSKI
Bardziej szczegółowoBezprzewodowe sieci komputerowe
Bezprzewodowe sieci komputerowe Dr inż. Bartłomiej Zieliński Różnice między sieciami przewodowymi a bezprzewodowymi w kontekście protokołów dostępu do łącza Zjawiska wpływające na zachowanie rywalizacyjnych
Bardziej szczegółowoSzerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access. dr inż. Stanisław Wszelak
Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access dr inż. Stanisław Wszelak Rodzaje dostępu szerokopasmowego Technologia xdsl Technologie łączami kablowymi Kablówka Technologia poprzez siec
Bardziej szczegółowoTelekomunikacja satelitarna w Siłach Zbrojnych RP
Telekomunikacja satelitarna w Siłach Zbrojnych RP Wykorzystanie technologii kosmicznych i technik satelitarnych dla polskiej administracji prowadzący: Dariusz Koenig Prezes Zarządu KenBIT Sp.j. ul. Żytnia
Bardziej szczegółowoOddział we Wrocławiu. Zakład Kompatybilności Elektromagnetycznej (Z-21)
Oddział we Wrocławiu Zakład Kompatybilności Elektromagnetycznej (Z-21) Metody badania wpływu zakłóceń systemów radiowych następnych generacji (LTE, IEEE 802.22, DAB+, DVB-T) na istniejące środowisko radiowe
Bardziej szczegółowoDYNAMIC SPECTRUM MANAGEMENT AS A METHOD OF REDUCING THE IMPACT OF JAMMING
DYNAMICZNE ZARZĄDZANIE WIDMEM JAKO METODA REDUKCJI WPŁYWU ZAKŁÓCEŃ CELOWYCH DYNAMIC SPECTRUM MANAGEMENT AS A METHOD OF REDUCING THE IMPACT OF JAMMING Marek SUCHAŃSKI 1*, Piotr GAJEWSKI 2#, Jerzy ŁOPATKA
Bardziej szczegółowoCyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu. 20 maja, 2016 R. Krenz 1
Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu R. Krenz 1 Wstęp Celem projektu było opracowanie cyfrowego system łączności dla bezzałogowych statków latających średniego
Bardziej szczegółowoMSPO 2018: ŁĄCZNOŚĆ DLA POLSKICH F-16 I ROZPOZNANIE ELEKTRONICZNE ROHDE & SCHWARZ
aut. Maksymilian Dura 17.09.2018 MSPO 2018: ŁĄCZNOŚĆ DLA POLSKICH F-16 I ROZPOZNANIE ELEKTRONICZNE ROHDE & SCHWARZ Firma Rohde & Schwarz zaprezentowała na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia. (Dz. U. Nr 38, poz. 6 Na podstawie
Bardziej szczegółowoPropozycja nowej usługi w sieci ISDN kierowanie połączeń do abonenta o zmiennej lokalizacji
Paweł Kaniewski Miłosz Śliwka Propozycja nowej usługi w sieci ISDN kierowanie połączeń do abonenta o zmiennej lokalizacji 1 Wstęp ISDN jest powszechnie wykorzystywanym standardem zarówno w systemach telefonii
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Program Testów SPIS TREŚCI 1 Wprowadzenie... 3 2 Zasady prowadzenia testów (Regulamin)... 3 3 Wykaz testowanych elementów... 4 4 Środowisko testowe... 4 4.1 Środowisko testowe nr 1.... Błąd! Nie zdefiniowano
Bardziej szczegółowoKonfiguracja WDS na module SCALANCE W Wstęp
Konfiguracja WDS na module SCALANCE W788-2 1. Wstęp WDS (Wireless Distribution System), to tryb pracy urządzeń bezprzewodowych w którym nadrzędny punkt dostępowy przekazuje pakiety do klientów WDS, które
Bardziej szczegółowoAGENDA. Site survey - pomiary i projektowanie sieci bezprzewodowych. Tomasz Furmańczak UpGreat Systemy Komputerowe Sp. z o.o.
AGENDA Site survey - pomiary i projektowanie sieci bezprzewodowych Tomasz Furmańczak UpGreat Systemy Komputerowe Sp. z o.o. Zagadnienia projektowe dla sieci WLAN skomplikowane środowisko dla propagacji
Bardziej szczegółowoVPN Virtual Private Network. Użycie certyfikatów niekwalifikowanych w sieciach VPN. wersja 1.1 UNIZETO TECHNOLOGIES SA
VPN Virtual Private Network Użycie certyfikatów niekwalifikowanych w sieciach VPN wersja 1.1 Spis treści 1. CO TO JEST VPN I DO CZEGO SŁUŻY... 3 2. RODZAJE SIECI VPN... 3 3. ZALETY STOSOWANIA SIECI IPSEC
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza Ryzyka 2.0 ARIN Instrukcja Użytkowania
Listopad 2017 Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Podstawy prawne... 4 3. Zasada działania programu... 6 4. Zgodność z analizą zagrożeo... 7 5. Opis programu... 8 5.1. Menu Górne... 9 5.2. Status... 10
Bardziej szczegółowoszkolenie słuchaczy kursów specjalistycznych i doskonalących, szkolenie specjalistyczne słuchaczy Studium Oficerskiego WSO,
WYDZIAŁ DYDAKTYCZNY Cykl Systemów Łączności realizuje: Cykl Systemów Łączności szkolenie na potrzeby PKW, SON, Grupy Bojowej UE, szkolenie specjalistyczne słuchaczy Studium Oficerskiego WSO, szkolenie
Bardziej szczegółowoInnowacje wzmacniające system ochrony i bezpieczeństwa granic RP
Warszawa, 12.05.2016 r. gen. bryg. rez. pilot Dariusz WROŃSKI Innowacje wzmacniające system ochrony i bezpieczeństwa granic RP Zastosowanie głowic rodziny WH Obserwacja obiektów statycznych i dynamicznych
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo sieci bezprzewodowych
Bezpieczeństwo sieci bezprzewodowych CONFidence 2005 // Kraków // Październik 2005 Agenda Sieci bezprzewodowe LAN 802.11b/g 802.11a Sieci bezprzewodowe PAN Bluetooth UWB Sieci bezprzewodowe PLMN GSM/GPRS/EDGE
Bardziej szczegółowoAktualnie realizowane prace rozwojowe i wdrożeniowe w obszarze C4ISR oraz perspektywa podjęcia nowych prac
Aktualnie realizowane prace rozwojowe i wdrożeniowe w obszarze C4ISR oraz perspektywa podjęcia nowych prac płk Piotr KOWALUK Departament Polityki Zbrojeniowej Ministerstwo Obrony Narodowej Seminarium DNiSzW
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA SYSTEMU AUTOMATYCZNEGO WYKRYWANIA EMISJI FH
KONCEPCJA SYSTEMU AUTOMATYCZNEGO WYKRYWANIA EMISJI FH Grzegorz BARANOWSKI, Kamil WILGUCKI, Robert URBAN Zakład Radiokomunikacji i Walki Elektronicznej Wojskowy Instytut Łączności 05-130 Zegrze, ul. Warszawska
Bardziej szczegółowoOd strategii do wdrożenia
Od strategii do wdrożenia Przedstawienie technicznych aspektów związanych z integracją infrastruktury teleinformatycznej na podstawie doświadczeń w programie e-vita Jerzy Łuczak Plan Proces planowania
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza Ryzyka Instrukcja Użytkowania
Maj 2013 Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Podstawy prawne... 4 3. Zasada działania programu... 6 4. Zgodność z analizą zagrożeń... 7 5. Opis programu... 8 5.1. Menu Górne... 9 5.2. Status... 10 5.3.
Bardziej szczegółowoZagadnienia egzaminacyjne ELEKTRONIKA I TELEKOMUNIKACJA studia rozpoczynające się przed r.
(EAE) Aparatura elektroniczna 1. Podstawowe statyczne i dynamiczne właściwości czujników. 2. Prawa gazów doskonałych i ich zastosowania w pomiarze ciśnienia. 3. Jakie właściwości mikrokontrolerów rodziny
Bardziej szczegółowoWykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Planowanie inwestycji drogowych w Małopolsce w latach 2007-2013 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Bardziej szczegółowoSystemy wbudowane. Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl
Systemy wbudowane Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl 1 Program przedmiotu Wprowadzenie definicja, zastosowania, projektowanie systemów wbudowanych Mikrokontrolery AVR Programowanie mikrokontrolerów
Bardziej szczegółowoRadiostacje programowalne
Radiostacje programowalne COMP@N Radiostacje programowalne COMP@N Radiostacje programowalne COMP@N Radiostacje Comp@n charakteryzują się uniwersalnością, elastycznością i łatwością dostosowania funkcjonalności
Bardziej szczegółowo2016 Proget MDM jest częścią PROGET Sp. z o.o.
Proget MDM to rozwiązanie umożliwiające administrację urządzeniami mobilnymi w firmie takimi jak tablet czy telefon. Nasza platforma to także bezpieczeństwo danych firmowych i prywatnych: poczty email,
Bardziej szczegółowoPlatforma Integracji Komunikacji
Platforma Integracji Komunikacji ogólnopolska łączność służbowa łączenie różnorodności RadioEXPO, 8 październik 2014 GRUPA WB 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 kapitał własny (K Eur)
Bardziej szczegółowoAutomatyka w energetyce, komunikacja i standard Komputer Przemysłowy Da-681-I-DPP-T. Wprowadzenie
Automatyka w energetyce, komunikacja i standard 61850-3. Komputer Przemysłowy Da-681-I-DPP-T Wprowadzenie Specyfika podstacji energetycznych, jak i innych skomplikowanych obiektów, wymaga aby zastosowane
Bardziej szczegółowoMOBOT-RCR v2 miniaturowe moduły radiowe Bezprzewodowa transmisja UART
MOBOT-RCR v2 miniaturowe moduły radiowe Bezprzewodowa transmisja UART Własności MOBOT-RCR v2a: - pasmo komunikacji: ISM 433MHz lub 868MHz - zasięg 50m 300m * - zasilanie: z USB, - interfejs wyjściowy:
Bardziej szczegółowoZagadnienia egzaminacyjne TELEKOMUNIKACJA studia rozpoczynające się po 1.10.2012 r.
(TEM) Telekomunikacja mobilna 1. Pasmo zajmowane przez transmisję cyfrową, a szybkość transmisji i przepustowość łącza radiowego. 2. Kodowanie informacji transmitowanej w cyfrowych systemach wizyjnych.
Bardziej szczegółowoul. Królewska 1/7, 00-909 Warszawa www.iu.wp.mil.pl
K A ;; ~ ;fj~~2?~.'2:.' ij A...............,...,.... II OO~ofiC9 'JVni'szcJ". n II OGŁOSZENIE INSPEKTORA T UZBROJENIA ul. Królewska 1/7, 00-909 Warszawa nr tel. (22) 687 33 50 nr fax (22) 687 3444 www.iu.wp.mil.pl
Bardziej szczegółowoZbigniew FURMAN Dyr. ds. Handlu i Marketingu
Zbigniew FURMAN Dyr. ds. Handlu i Marketingu System łączności dedykowany do działań w terenie górzystym Radmor S.A. gotów jest dostarczyć kompleksowe rozwiązanie systemowe na potrzeby działań w terenie
Bardziej szczegółowoSystemy telekomunikacyjne
Systemy telekomunikacyjne Prezentacja specjalności Łódź, 27 maja 2009 Sylwetka absolwenta Studenci specjalności Systemy telekomunikacyjne zdobywają wiedzę z zakresu teorii telekomunikacji, a także poznają
Bardziej szczegółowoUSŁUGI DODATKOWE W SIECIACH BEZPRZEWODOWYCH VoIP oraz multimedia w sieciach WiFi problemy
Seminarium poświęcone sieci bezprzewodowej w Politechnice Krakowskiej - projekt Eduroam USŁUGI DODATKOWE W SIECIACH BEZPRZEWODOWYCH VoIP oraz multimedia w sieciach WiFi problemy Wprowadzenie Problematyka
Bardziej szczegółowoKomunikacja wysokiej jakości. Rozwiązanie umożliwiające obniżenie kosztów.
Bezprzewodowy system telefoniczny Smart IP Panasonic KX-TGP600 Komunikacja wysokiej jakości. Rozwiązanie umożliwiające obniżenie kosztów. KX-TGP600, system dla wielu branż Wszechstronny system KX-TGP600
Bardziej szczegółowoZarządzanie infrastrukturą sieciową Modele funkcjonowania sieci
W miarę rozwoju sieci komputerowych pojawiały się różne rozwiązania organizujące elementy w sieć komputerową. W celu zapewnienia kompatybilności rozwiązań różnych producentów oraz opartych na różnych platformach
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2. Opis sieci teleinformatycznej
Załącznik nr 2 Opis sieci teleinformatycznej 1. Założenia techniczne Sieć teleinformatyczna Stadionu Narodowego ma pełnić rolę wydajnego, zintegrowanego szkieletu komunikacyjnego dla wielu systemów projektowanych
Bardziej szczegółowoINFORMATYZACJA POLA WALKI
Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (20) Nr 2, 2004 Roman DUFRÊNE Janusz PIELA INFORMATYZACJA POLA WALKI 1. WPROWADZENIE Nowe rodzaje zagrożeń i związana z nimi konieczność dostosowania sposobu prowadzenia
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do PKI. 1. Wstęp. 2. Kryptografia symetryczna. 3. Kryptografia asymetryczna
1. Wstęp Wprowadzenie do PKI Infrastruktura klucza publicznego (ang. PKI - Public Key Infrastructure) to termin dzisiaj powszechnie spotykany. Pod tym pojęciem kryje się standard X.509 opracowany przez
Bardziej szczegółowoNOWE SYSTEMY ELEKTRONICZNE ARMII ROSYJSKIEJ
aut. Maksymilian Dura 25.10.2015 NOWE SYSTEMY ELEKTRONICZNE ARMII ROSYJSKIEJ Rosyjska armia chwali się wprowadzaniem do sił zbrojnych nowych systemów uzbrojenia, wliczając w to nie tylko nowe samoloty
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 4 lutego 2015 r. Poz. 33. DECYZJA Nr 35/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 4 lutego 2015 r.
Inspektorat Systemów Informacyjnych Warszawa, dnia 4 lutego 2015 r. Poz. 33 DECYZJA Nr 35/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 4 lutego 2015 r. zmieniająca decyzję w sprawie powołania zespołu zadaniowego
Bardziej szczegółowoZygmunt Kubiak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska
Zygmunt Kubiak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Na podstawie: Albert Lozano-Nieto: RFID Design Fundamentals and Applications, CRC Press, Taylor & Francis Group, London New York, 2011 RFID RadioFrequency
Bardziej szczegółowoKierownik projektu. Imię i Nazwisko
Imię i Nazwisko Współautorzy Kierownik projektu mgr inż. Maciej Andrzejewski mgr Bożena Dobrowiecka mgr inż. Krzysztof Broda mgr inż. Andrzej Jaworski mgr inż. Zdzisław Kołodziejczyk mgr inż. Tadeusz Kozłowski
Bardziej szczegółowoSYLABUS/KARTA PRZEDMIOTU
. NAZWA PRZEDMIOTU SYLABUS/KARTA PRZEDMIOTU Systemy wizyjne w automatyce przemysłowej. NAZWA JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ PRZEDMIOT Instytut Politechniczny. STUDIA kierunek stopień tryb język status przedmiotu
Bardziej szczegółowoRouter Lanberg AC1200 RO-120GE 1Gbs
Dane aktualne na dzień: 26-06-2019 14:20 Link do produktu: https://cardsplitter.pl/router-lanberg-ac1200-ro-120ge-1gbs-p-4834.html Router Lanberg AC1200 RO-120GE 1Gbs Cena 165,00 zł Dostępność Dostępny
Bardziej szczegółowoWykorzystanie sterowników PLC, jako źródła informacji dla systemów nadzorujących pracę jednostek wytwórczych małej mocy
Wykorzystanie sterowników PLC, jako źródła informacji dla systemów nadzorujących pracę jednostek wytwórczych małej mocy Robert Jędrychowski Politechnika Lubelska Nałęczów, ZET 2014 Plan prezentacji Wstęp
Bardziej szczegółowo<Nazwa firmy> <Nazwa projektu> Specyfikacja dodatkowa. Wersja <1.0>
Wersja [Uwaga: Niniejszy wzór dostarczony jest w celu użytkowania z Unified Process for EDUcation. Tekst zawarty w nawiasach kwadratowych i napisany błękitną kursywą
Bardziej szczegółowoRodzina produktów Arctic do komunikacji bezprzewodowej Bezpieczne połączenie bezprzewodowe
Rodzina produktów Arctic do komunikacji bezprzewodowej Bezpieczne połączenie bezprzewodowe Twoje zasoby obsługiwane zdalnie w zasięgu ręki Rodzina produktów Arctic oferuje bezpieczną i ekonomiczną łączność
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo w sieciach bezprzewodowych WiFi. Krystian Baniak Seminarium Doktoranckie Październik 2006
Bezpieczeństwo w sieciach bezprzewodowych WiFi Krystian Baniak Seminarium Doktoranckie Październik 2006 Wprowadzenie Agenda Problemy sieci bezprzewodowych WiFi Architektura rozwiązań WiFi Mechanizmy bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoIreneusz Gąsiewski. Zastosowanie Access Pointa w szkole.
Ireneusz Gąsiewski Zastosowanie Access Pointa w szkole. Spis treści: 1. Wstęp;...str.3 2. Sieć internetowa; str.3 3. Access Point;..str.4 4. Budowa szkolnej sieci;.. str.6 5. Zakończenie;.str.9 6. Bibliografia;..str.10
Bardziej szczegółowoKOMUNIKACJA WYSOKIEJ JAKOŚCI. ROZWIĄZANIE UMOŻLIWIAJĄCE OBNIŻENIE KOSZTÓW. BEZPRZEWODOWY SYSTEM TELEFONICZNY SMART IP PANASONIC KX-TGP600
KOMUNIKACJA WYSOKIEJ JAKOŚCI. ROZWIĄZANIE UMOŻLIWIAJĄCE OBNIŻENIE KOSZTÓW. BEZPRZEWODOWY SYSTEM TELEFONICZNY SMART IP PANASONIC KX-TGP600 KOMPLETNE ROZWIĄZANIE KOMUNIKACJI BEZPRZEWODOWEJ KX-TGP600 Gdy
Bardziej szczegółowoZenoss. Monitorowanie nowoczesnej serwerowni
Zenoss Monitorowanie nowoczesnej serwerowni Zenoss wprowadzenie Zenoss Enterprise to nowoczesne i zaawansowane narzędzie do wszechstronnego monitorowania nowoczesnego środowiska IT. Kompletne rozwiązanie
Bardziej szczegółowoWARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYśSZA ul. Siedmiogrodzka 3A 01-204 Warszawa Tel. 022 862 32 24 e-mail: manage@wsz-sw.edu.pl www.wsz-sw.edu.
1 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYśSZA ul. Siedmiogrodzka 3A 01-204 Warszawa Tel. 022 862 32 24 e-mail: manage@wsz-sw.edu.pl www.wsz-sw.edu.pl STUDIA PODYPLOMOWE OCHRONY INFORMACJI NIEJAWNYCH I
Bardziej szczegółowoKoncepcja budowy sieci teletransmisyjnych Ethernet w podstacjach energetycznych...
Koncepcja budowy sieci teletransmisyjnych Ethernet w podstacjach energetycznych... W dobie innowacyjnych technologii i nieustannie rosnącego zapotrzebowania na szybką, niezawodną transmisję danych nowoczesne
Bardziej szczegółowoUniwersalny modem radiowy UMR433-S2/UK
Uniwersalny modem radiowy UMR433-S2/UK Dziękujemy za wybór naszego produktu. Niniejsza instrukcja pomoże państwu w prawidłowym podłączeniu urządzenia, uruchomieniu, oraz umożliwi prawidłowe z niego korzystanie.
Bardziej szczegółowoOdbiorniki superheterodynowe
Odbiorniki superheterodynowe Odbiornik superheterodynowy (z przemianą częstotliwości) został wynaleziony w 1918r przez E. H. Armstronga. Jego cechą charakterystyczną jest zastosowanie przemiany częstotliwości
Bardziej szczegółowoRok szkolny 2015/16 Sylwester Gieszczyk. Wymagania edukacyjne w technikum
Lp. 1 Temat 1. Konfigurowanie urządzeń. Uzyskiwanie dostępu do sieci Internet 2 3 4 5 Symulatory programów konfiguracyjnych urządzeń Konfigurowanie urządzeń Konfigurowanie urządzeń sieci Funkcje zarządzalnych
Bardziej szczegółowoPRZEPISY PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY INFORMACJI NIEJAWNYCH
PRZEPISY PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY INFORMACJI NIEJAWNYCH Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o Ochronie Informacji Niejawnych. Tekst ujednolicony po zmianie z 15 kwietnia 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 196,
Bardziej szczegółowoSystemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak
Systemy nawigacji satelitarnej Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej powinny spełniać następujące wymagania: system umożliwia określenie pozycji naziemnego użytkownika w każdym momencie, w
Bardziej szczegółowoTrzy typy sieci Mesh HamNET
Trzy typy sieci Mesh HamNET SP2ONG Toruń 2016 Rozwiązania bezprzewodowe technologii mesh są różne, ale większość z nich ma swoje korzenie w technologii Wireless Distribution System (WDS). WDS czyli bezprzewodowy
Bardziej szczegółowoWLAN bezpieczne sieci radiowe 01
WLAN bezpieczne sieci radiowe 01 ostatnim czasie ogromną popularność zdobywają sieci bezprzewodowe. Zapewniają dużą wygodę w dostępie użytkowników do zasobów W informatycznych. Jednak implementacja sieci
Bardziej szczegółowo5R]G]LDï %LEOLRJUDğD Skorowidz
...5 7 7 9 9 14 17 17 20 23 23 25 26 34 36 40 51 51 53 54 54 55 56 57 57 59 62 67 78 83 121 154 172 183 188 195 202 214... Skorowidz.... 4 Podręcznik Kwalifikacja E.13. Projektowanie lokalnych sieci komputerowych
Bardziej szczegółowoMULTICOM OPTYMALIZACJA TRANSPORTU DOŁOWEGO LOKALIZACJA I IDENTYFIKACJA ZASOBÓW.
MULTICOM OPTYMALIZACJA TRANSPORTU DOŁOWEGO LOKALIZACJA I IDENTYFIKACJA ZASOBÓW FLEXCOM MULTICOM 1.0 MULTICOM 2.0 MULTICOM 2.1 MUTICOM 2.1 MULTICOM OPTYMALIZACJA TRANSPORTU DOŁOWEGO LOKALIZACJA I IDENTYFIKACJA
Bardziej szczegółowoBADANIA SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM W PROCESIE ICH CERTYFIKACJI
Problemy Kolejnictwa Zeszyt 152 221 Dr inż. Lech Konopiński, Mgr inż. Paweł Drózd Politechnika Warszawska BADANIA SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM W PROCESIE ICH CERTYFIKACJI 1. Wstęp 2. Zakres i warunki
Bardziej szczegółowoProblemy rozwoju Internetu kwantowego
Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN 21 grudnia 2011 Plan wystąpienia Komunikacja kwantowa i sieci kwantowe Komunikacja kwantowa Sieci kwantowe Składniki intersieci kwantowych Powielacze
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 9 lutego 2012 r. Poz. 8
Departament Ochrony Informacji Niejawnych Warszawa, dnia 9 lutego 2012 r. Poz. 8 DECYZJA Nr 7/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 20 stycznia 2012 r. w sprawie organizacji ochrony systemów teleinformatycznych
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób i układ do modyfikacji widma sygnału ultraszerokopasmowego radia impulsowego. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL
PL 219313 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219313 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 391153 (51) Int.Cl. H04B 7/00 (2006.01) H04B 7/005 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowo