Możliwości stosowania jasnych nawierzchni w Polsce, ograniczenia i uwarunkowania. Dostępność jasnych kruszyw w Polsce.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Możliwości stosowania jasnych nawierzchni w Polsce, ograniczenia i uwarunkowania. Dostępność jasnych kruszyw w Polsce."

Anatol Rosiński
7 lat temu
Przeglądów:

1 Możliwości stosowania jasnych nawierzchni w Polsce, ograniczenia i uwarunkowania. Dostępność jasnych kruszyw w Polsce. Erwin Filipczyk Śląskie Kruszywa Naturalne Sp. z o.o. Jasność nawierzchni jako czynnik wpływający na wzrost bezpieczeństwa kierowców i trwałości dróg oraz na obniżenie kosztów oświetlenia ulic. Doświadczenia w Europie i w Polsce. Chorzów, Jasne nawierzchnie Warunki niezbędne do uzyskania jasnych, trwałych, funkcjonalnych i energooszczędnych nawierzchni: Dostęp do odpowiednich materiałów budowlanych, a w szczególności jasnych kruszyw. Możliwość wykonania przez przeciętną polską firmę drogową. Przepisy techniczne umożliwiające dokonanie niezbędnych zapisów w specyfikacjach technicznych: Wymagania co do jasności nawierzchni, względnie kruszyw. Kryteria oraz metody badań jasności nawierzchni, względnie kruszyw. 2 1

2 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach Most Siekierkowski i Trasa w Warszawie 3 Przykłady dróg o jasnych nawierzchniach Autostrada A-1 Bełk -Świerklany 4 2

3 czynnik rozjaśniania nawierzchni 5 czynnik rozjaśniania nawierzchni Warszawa, ul. Grójecka 6 3

4 czynnik rozjaśniania nawierzchni 7 czynnik do rozjaśniania nawierzchni Zastosowanie jasnych kruszyw jako zasadnicza metoda uzyskiwania jasnych nawierzchni. Wszystkie kruszywa (w tym jasne lub do rozjaśnienia) powinny spełniać wymagania dla kruszyw do warstw ścieralnych. Zastosowanie kruszyw jasnych do rozjaśnienia kruszyw ciemnych np. bazaltowych już daje pozytywny efekt. 8 4

5 czynnik do rozjaśniania nawierzchni 9 czynnik rozjaśniania nawierzchni Autostrada A-4. Nawierzchnia z kruszywa bazaltowego i bazalt plus gabro. 10 5

6 czynnik do rozjaśniania nawierzchni Kruszywa sztuczne np. spiekany krzemień Zalety: kolor bardzo jasny, praktycznie biały. Wysoki wskaźnik luminancji q p =0,17 [(cd/m 2 )/lx]; niewielki spadek luminancji w stanie wilgotnym (20%); wysoki wskaźnik PSV (57). Wady: wysoka cena: od 57 do 80 /t (ok 330 PLN/t); znacznie trudniejsza dostępność na rynku polskim; słaba odporność na ścieranie. 11 czynnik do rozjaśniania nawierzchni Jasne kruszywa naturalne Zalety: powszechna dostępność na rynku polskim, cena porównywalna do cen innych kruszyw, kolor ciemniejszy od białego, lecz wystarczająco jasny q p 0,07 0,15(cd/m 2 )/lx]. Gabro q p - 0,1 (cd/m 2 )/lx]. Wady: większy spadek luminancji w stanie wilgotnym, nie wszystkie kruszywa spełniają wymagania w zakresie ścieralności, polerowalności lub przyczepności do lepiszczy asfaltowych. 12 6

7 Dostępność kruszyw a koszt budowy (wymiany) nawierzchni Zasoby złóż, których kruszywa mogą być uznane jako jasne, spełniające wymagania do warstw ścieralnych w tys. ton: Rodzaj skały Wielkość zasobów na dzień Wydobycie w 2013 Gabro Granodioryt Kwarcyty Amfibolit Migmatyt Dane wg Bilansu Zasobów Złóż Kopalin na dzień Państwowej Służby Geologicznej. 13 Przykład kopalni kruszyw 14 7

8 Przykład kopalni kruszyw Kopalnia gabra Nowa Ruda Słupiec 15 Przykład kopalni kruszyw Kopalnia gabra Braszowice 16 8

9 Dostępność kruszyw a koszt budowy (wymiany) nawierzchni Porównanie kosztów budowy lub wymiany nawierzchni przy różnych cenach kruszyw. Kalkulacj a produkcj i mieszanki SMA 11 S z użyciem kruszyw BAZALT lub GABRO WMB 250 km od SMA 11 S, PMB 45/80-55, KR 5-6 kopalni L.p. Nazwa półproduktu towaru Cena materiału z transportem PLN/t Zawartość procentowa w [T] masy Koszt Materiału Kalkulacj a produkcj i mieszanki SMA 11 S z użyciem kruszyw GABRO o wyższej cenie WMB 250 km od SMA 11 S, PMB 45/80-55, KR 5-6 kopalni L.p. półproduktu, towaru Cena materiału z transportem PLN/t Zawartość procentowa w [T] masy Koszt Materiału KRUSZYWA KRUSZYWA Kruszywa bazaltowe lub gabrowe 53,00 84,70% 44,89 zł Kruszywa gabrowe 59,00 84,70% 49,97 zł POZOSTAŁE POZOSTAŁE Wetfix, Mączka wapienna, Viatop 24,00 9,20% 24,00 zł Wetfix, Mączka wapienna, Viatop 24,00 9,20% 24,00 zł ASFALT ASFALT Asfalt modyfikowany PmB 45/80- Asfalt modyfikowany PmB 45/ ,00 6,1000% 153,11 zł 2 510,00 6,1000% 153,11 zł 55 KOSZTY PRODUKCJI KOSZTY PRODUKCJI Koszty produkcji 50,00 50,00 zł Koszty produkcji 50,00 50,00 zł Koszt całkowity wyprodukowania 1 tony mieszanki SMA 272,00 zł Koszt całkowity wyprodukowania 1 tony mieszanki SMA 277,08 zł Koszt mieszannki w przeliczeniu na 1 m2 nawierzchni o gr. 4 cm 27,80 zł Koszt mieszannki w przeliczeniu na 1 m2 nawierzchni o gr. 4 cm 28,32 zł Różnica w budowie 1 km drogi (szer. 7,5 m) wynosi PLN. Wzrost cen kruszyw ma niewielki wpływ na koszt budowy (wymiany) nawierzchni. 17 Uwarunkowania i doświadczenia niemieckie Kilkudziesięcioletnie badania i doświadczenia w zakresie wpływu jasnych nawierzchni na trwałość, bezpieczeństwo i oszczędność kosztów oświetlenia, co skutkuje tym, że: Jasno określono kryteria jasności, wymagania dla poszczególnych rodzajów dróg, jak i metody badań. Uregulowano wymagania co do jasności kruszyw, jak i jasności nawierzchni w wytycznych technicznych (ZTV) w wielu landach. Wytyczne te są podstawą dla projektantów, stanowią również podstawę do zapisów ST (SIWZ). Rozjaśnianie warstw ścieralnych w wielu landach niemieckich jest obowiązkowe. 18 9

10 Uwarunkowania i doświadczenia niemieckie W poszczególnych landach stosuje się różne rodzaje kruszyw: kruszywa naturalne i kruszywa sztuczne. Ograniczony dostęp do dobrej jakości kruszyw jasnych naturalnych powoduje: Konieczność importu kruszyw naturalnych do rozjaśnienia, głównie z Norwegii, ostatnio również z Polski. Konieczność stosowania kruszyw sztucznych szczególnie w północnych landach. Zarówno kruszywa sztuczne jak i naturalne są w Niemczech znacząco droższe od kruszyw zwykłych. 19 Uwarunkowania i doświadczenia polskie Kilkudziesięcioletnia tradycja stosowania w drogownictwie kruszyw bazaltowych jako jedynie słusznych. Końcówka lat 90-tych ubiegłego stulecia jako początek stosowania innych kruszyw do warstw ścieralnych. Obecnie powszechne stosowanie kruszyw np. gabrowych do MMA i betonów, wynika nie z ich jasności, lecz w danym regionie rynkowej ceny. Jasność jest efektem ubocznym. Obecnie rocznie produkuje się ponad 300 tys. ton SMA z użyciem kruszyw gabrowych, co daje ok. 500 km dróg rocznie

11 Uwarunkowania i doświadczenia polskie Znacznie szerszy dostęp do jasnych kruszyw o bardzo dobrej jakości w Polsce niż np. w Niemczech. Jedne z największych złóż skał magmowych, spełniających wszystkie wymagania dla warstw ścieralnych, są złożami produkującymi kruszywa jasne: gabro (2 złoża), kwarcyty, granodioryty. Powszechne, chociaż przypadkowe stosowanie jasnych kruszyw na terenie całego kraju, potwierdza możliwość wykonywania jasnych nawierzchni bez ponoszenia dodatkowych kosztów. 21 Uwarunkowania i doświadczenia polskie Możliwość zwiększenia podaży jasnych kruszyw w Polsce: zwiększenie wydobycia, produkcja generalnie grysów, a nie np. tłucznia kolejowego, stosowanie kruszyw jasnych tylko do warstw ścieralnych, a nie do warstw niższych, szersze stosowanie innych uziarnień niż tylko 0/11 do SMA, np. 0/8, co automatycznie podwoi ilość jasnych kruszyw możliwych do zastosowania na rynku!!! 22 11

12 Uwarunkowania i doświadczenia polskie Brak powszechnej świadomości na temat zalet i znaczenia jasnych nawierzchni w Polsce, szczególnie w aspekcie oszczędności kosztów oświetlenia. Skromny dorobek naukowy, brak badań wykazujących zależność kosztów oświetlenia, wypadkowości (kosztów wypadków) od jasności nawierzchni. Posiadane doświadczenia z użytkowania dróg o jasnych nawierzchniach wskazujące na ich trwałość wynikają bardziej z intuicji i logiki, jednak nie są poparte konkretnymi badaniami poza jednym opracowaniem: Wpływ zastosowania kruszywa gabro na właściwości nawierzchni asfaltowej IBDiM z 2002 r. 23 Uwarunkowania i doświadczenia polskie Brak uregulowań w przepisach technicznych zagadnień związanych z jasnymi nawierzchniami: brak kryteriów jasności nawierzchni, brak wymagań dla poszczególnych rodzajów dróg, brak metod badań jasności nawierzchni, względnie kruszyw. Lapidarny zapis proponowany w przygotowywanej wersji WT: Do warstw ścieralnych zaleca się stosowanie kruszyw jasnych jest niezobowiązujący i niewystarczający. Wobec powyższego brak możliwości uwzględnienia czynnika jasności nawierzchni na etapie projektowania i dokonywania stosownych zapisów w SIWZ

13 WNIOSKI W Polsce nie występują ograniczenia techniczne do wykonywania nawierzchni jasnych na szeroką skalę: Polska dysponuje potencjałem wykonawczym zdolnym do budowy jasnych i trwałych nawierzchni dla wszystkich kategorii ruchu. Polska dysponuje ogromnymi zasobami złóż pozwalających na produkcję wysokiej jakości jasnych kruszyw w dużych ilościach. 25 WNIOSKI Ograniczenia stosowania jasnych nawierzchni wynikają z: braku doświadczeń i badań nad cechami jasnych nawierzchni, szczególnie w aspekcie oświetlenia, niedoceniania zalet jasnych nawierzchni, brak przepisów technicznych, wytycznych umożliwiających dokonywanie stosownych zapisów (wymagań) w ST przez poszczególnych Zamawiających

14 WNIOSKI Należy rozważyć, czy nie skorzystać zarówno z kilkudziesięcioletnich doświadczeń i badań niemieckich, jak i wymagań i przepisów technicznych. Należy połączyć doświadczenia niemieckie z ogromnym polskim potencjałem wykonawczym i surowcowym. Na już wybudowanych (wyremontowanych) drogach o jasnej nawierzchni, dokonać pomiarów weryfikacyjnych i dopasować oświetlenie do wymogów normowych. 27 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 28 14

Podobne dokumenty

Doświadczenia z dotychczasowych wdrożeń nawierzchni z zastosowaniem kruszyw jasnych z kopalni gabra.

Doświadczenia z dotychczasowych wdrożeń nawierzchni z zastosowaniem kruszyw jasnych z kopalni gabra. Erwin Filipczyk Śląskie Kruszywa Naturalne Sp. z o.o. SALON KRUSZYW Targi AUTOSTRADA 2016 Kielce 01.06.2016