RAPORT Z KONSULTACJI PUBLICZNYCH PROJEKTU USTAWY O DZIAŁALNOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ I REASEKURACYJNEJ

Transkrypt

1 Warszawa, 01 kwietnia 2015 r. RAPORT Z KONSULTACJI PUBLICZNYCH PROJEKTU USTAWY O DZIAŁALNOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ I REASEKURACYJNEJ Projekt ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej został opracowany na podstawie szczegółowych założeń przyjętych przez Radę Ministrów w dniu 7 stycznia 2015r. Ponadto projekt założeń trzykrotnie był przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych w 2011 i 2012 r. W 2011 i 2012 r. odbyły się również konferencje uzgodnieniowe. Dodatkowo w 2014 r. projekt założeń był przedmiotem ponownych uzgodnień i konsultacji. Projekt ustawy nie zawiera istotnych zmian w stosunku do przyjętych założeń. W dniu 18 lutego 2015r. projekt ustawy sporządzony na podstawie założeń został poddany konsultacjom publicznym z następującymi podmiotami: 1) Komisją Nadzoru Finansowego; 2) Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów; 3) Narodowym Bankiem Polskim; 4) Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych; 5) Rzecznikiem Ubezpieczonych; 6) Polską Izbą Ubezpieczeń; 7) Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym; 8) Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych; 9) Stowarzyszeniem Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych; 10) Polskim Stowarzyszeniem Aktuariuszy; 11) Krajową Radą Biegłych Rewidentów; 12) Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce; 13) Izbą Gospodarczą Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka; 14) Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych; 15) Polską Izby Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych; 16) Izbą Gospodarczą Towarzystw Emerytalnych. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) oraz zgodnie z 11a ust. 1 uchwały Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221, z późn. zm.), projekt został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny. Do projektu wpłynęły uwagi zgłoszone przez 15 podmiotów: 1) Komisję Nadzoru Finansowego; 2) Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów; 3) Narodowy Bank Polski; 4) Rzecznika Ubezpieczonych; 5) Polską Izbę Ubezpieczeń; 6) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny; 7) Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych; 8) Polskie Stowarzyszenie Aktuariuszy; 1

2 9) Izbę Gospodarczą Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka; 10) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych; 11) Polską Izbę Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych; 12) Izbę Gospodarczą Towarzystw Emerytalnych; 13) Konfederację Lewiatan; 14) Izbę Zarządzających Funduszami i Aktywami; 15) Bank Gospodarstwa Krajowego. Termin zgłaszania uwag do projektu był określony na dzień 4 marca 2015 r. Nie było istotnych rozbieżności w zakresie propozycji zawartych w projekcie dotyczących implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 200W138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej. Komisja Nadzoru Finansowego zgłosiła głównie uwagi o charakterze doprecyzowującym i redakcyjnym. W znakomitej większości uwagi te zostały uwzględnione, w pozostałym zakresie wyjaśnione. Jednocześnie doprecyzowano (art. 343) zakres podmiotowy osób, które mogą uczestniczyć w kontroli zakładu ubezpieczeń lub reasekuracji o przedstawicieli organów nadzorczych państw członkowskich oraz inne osoby upoważnione przez organ nadzoru. Uwagi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczyły doprecyzowania przepisów wzmacniających uprawnienia konsumentów usług ubezpieczeniowych i w większości zostały uwzględnione, w pozostałym zakresie wyjaśnione. Mimo wątpliwości wyrażonych przez uczestników konferencji, w tekście projektu uwzględniono propozycję UOKiK do art. 17 ust. 2 i 3 w zakresie ujednolicenia obowiązków informacyjnych w zakresie działu I i II. Uwagi o charakterze doprecyzowującym zgłoszone przez środowisko ubezpieczeniowe zostały uwzględnione lub wyjaśnione. Uwagi o merytorycznym charakterze dotyczyły głównie problematyki związanej z unormowaniami w zakresie ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych. Polska Izba Ubezpieczeń, Polska Izba Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych, Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Finansowych, Polskie Stowarzyszenie Aktuariuszy, Konfederacja Lewiatan, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka przeciwne są zapisowi art. 23 ust. 5 projektu, zgodnie z którym w umowie ubezpieczenia na życie, jeżeli jest związana z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, zakład ubezpieczeń w zakresie wynagrodzenia pośrednika ubezpieczeniowego powinien kierować się zasadą równomiernego rozłożenia w czasie wydatków z tytułu prowizji pośrednika ubezpieczeniowego, uwzględniając okres na jaki zawarto umowę ubezpieczenia", oraz regulacji zawartej w art. 23 ust. 5 i art. 24 ust. 3 projektu, na podstawie której w umowie ubezpieczenia na życie, jeżeli jest związana z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (oraz w umowie ubezpieczenia na życie, w której wysokość świadczenia jest ustalana w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe), zakład ubezpieczeń w zakresie wynagrodzenia pośrednika ubezpieczeniowego powinien kierować się zasadą równomiernego rozłożenia w czasie wydatków z tytułu prowizji pośrednika ubezpieczeniowego, uwzględniając okres na jaki zawarto umowę ubezpieczenia. Zdaniem zgłaszających uwagi wprowadzenie przedmiotowego postanowienia do przepisów projektu ustawy nie wynika z potrzeb implementacji dyrektywy 2009/138/WE ( Wypłacalność II"), ani też z innych aktów prawnych Unii Europejskiej. W szczególności podobnych przepisów 2

3 nie zawiera dyrektywa 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego ani też projekt dyrektywy IMD II. Przepis ten wydaje się także niezgodny z przepisami art. 20 i 22 Konstytucji RP, ponieważ ograniczy w znacznym stopniu swobodę gospodarczą pośredników pośredniczących w zawieraniu umów ubezpieczenia na życie z ufk w stosunku do pośredników oferujących inne rodzaje umów ubezpieczenia. Zdaniem zgłaszających uwagi należy pamiętać, iż zgodnie z konstytucyjną zasadą wolności gospodarczej, wolność ta może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Dlatego też rozłożenie w czasie wynagrodzenia z tytułu umów ubezpieczenia na życie z ufk może być uznane za ograniczenie konstytucyjnej swobody działalności gospodarczej. Polska Izba Ubezpieczeń i Konfederacja Lewiatan proponują wprowadzenie następującej regulacji: W umowie ubezpieczenia na życie, jeżeli jest związana z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także w umowie ubezpieczenia na życie, w której wysokość świadczenia jest ustalana w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe, obciążenie klienta opłatami dystrybucyjnymi nie może przekraczać wartości liczonej jako iloczyn 2,5% pierwszorocznej składki urocznionej, odnoszącej się do składki inwestycyjnej, czyli części składki przekazywanej na nabycie jednostek ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych lub nabycie instrumentów finansowych, w ubezpieczeniach w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe, oraz okresu na jaki zawarto umowę, przy czym maksymalny okres użyty do wyliczenia może wynieść odpowiednio 10 lat w przypadku składki regularnej oraz 3 lata w przypadku składki jednorazowej, przy zachowaniu możliwości poniesienia wydatków związanych z tymi opłatami w pierwszym roku ubezpieczenia. Uzasadniając, organizacje te wskazują, że tylko ustawowe ograniczenie możliwości obciążenia klienta kosztami akwizycji może realnie poprawić wartość umowy ubezpieczenia dla klienta. Biorąc pod uwagę zróżnicowaną ofertę produktów klasyfikowanych do grupy 3 działu I. Zawiera ona w obecnej postaci szereg różnorodnych produktów o zróżnicowanej konstrukcji oraz funkcji - od produktów charakterze czysto inwestycyjnych - do inwestycyjnooszczędnościowych, zawierających istotny element ochronny. Zastosowanie proponowanego rozwiązania usatysfakcjonuje klientów zakładów ubezpieczeń przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości funkcjonowania instytucji ubezpieczeniowych. Polska Izba Ubezpieczeń sprzeciwia się również regulacji zawartej w art. 26. ust 1. Wprowadza ona nową instytucję odstąpienia lub wystąpienia z umowy ubezpieczenia, o której mowa w dziale I grupa 3 załącznika do ustawy oraz umowy ubezpieczenia na życie lub dożycie, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik. Późniejsze zapisy określają maksymalny poziom opłaty jaką może pobrać zakład ubezpieczeń od wartości jednostek ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. Uprawnienie to przysługiwać ma klientom w terminie 60 dni od dnia otrzymania pierwszej informacji, o której mowa w art. 20 ust. 3 projektu. Zdaniem zgłaszających: wprowadzenie i ustawowe usankcjonowanie niebezpiecznego mechanizmu pokusy nadużycia" (ang. moral hazard). Dla przykładu: klient posiadający w ramach umowy ubezpieczenia z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi jednostki funduszu akcyjnego mógłby otrzymać ekwiwalent ich 96% wartości po 60 dniach (a nawet dłuższym okresie - dodając czas na doręczenie informacji), gdy tymczasem wartość akcji (np. indeksu WIG) w tym okresie może spaść np. o 20% (sytuacja z sierpnia 2011 r.), klient miałby więc możliwość arbitrażowego sterowania datą odstąpienia w taki sposób aby zmaksymalizować korzyści nie 3

4 zakładane przez stosunek ubezpieczenia i sprzeczne z fundamentalną zasadą ponoszenia ryzyka inwestycyjnego oraz praktyką działania rynków. Koszty takich nieuzasadnionych korzyści uzyskiwanych tylko przez część klientów ponoszone byłyby przez pozostałych klientów danego zakładu ubezpieczeń, którzy nie zrezygnują z umowy. pozbawienie części klientów korzyści wynikających z wzrostu wartości jednostek jaki może nastąpić po doręczeniu im informacji, a przed złożeniem przez nich odstąpienia, konieczność uwzględnienia przez ubezpieczyciela w wycenie produktu i zabezpieczeniu kapitałowym, nie zakładanego przez ideę umowy ubezpieczenia z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi przeniesienia ryzyka inwestycyjnego na zakład ubezpieczeń, w okresie pomiędzy dniem określonym w informacji, a dniem skorzystania przez ubezpieczającego z prawa odstąpienia. Rzecznik Ubezpieczonych zgłosił uwagi o charakterze doprecyzowującym, które zostały uwzględnione lub wyjaśnione. Propozycja Rzecznika Ubezpieczonych w zakresie doprecyzowania art. 334 ust. 2 o obligatoryjne uwzględnianie w sprawozdaniu zakładu ubezpieczeń informacji dotyczących skarg oraz uzupełnienie o informacje o sporach sądowych, mimo wyrażonych na konferencji uzgodnieniowej zastrzeżeń przez samorząd ubezpieczeniowy, została uwzględniona w projekcie. Ponadto, zdaniem Rzecznika Ubezpieczonych odnosząc się do propozycji brzmienia art. 24 ust. 3 projektu ustawy istotne wydaje się, by przy okazji wprowadzenia regulacji mających na celu usunięcie nieprawidłowości istniejących na rynku ubezpieczeń na życie z elementem inwestycyjnym nie spowodować nadmiernych utrudnień w segmencie tradycyjnych produktów ubezpieczeniowych o charakterze ochronno-inwestycyjnym, w przypadku których funkcja ochronna przeważa wyraźnie nad funkcją inwestycyjną. Można w związku z tym rozważyć zróżnicowanie obostrzeń związanych z zasadami wypłaty prowizji dla pośredników w zależności od tego, czy dany produkt ma charakter typowo inwestycyjny, czy raczej ochronny z dodatkowym elementem inwestycyjnym. Opcją do przedyskutowania jest przy tym ustalenie maksymalnego dopuszczalnego poziomu prowizji w korelacji do wysokości składki i wspomnianego rodzaju produktu. Zdaniem Rzecznika rozważyć również warto, czy w odniesieniu do art. 26 projektu ustawy i prawa odstąpienia od umowy ubezpieczenia (wystąpienia z umowy), które przysługiwać będzie w terminie 60 dni od doręczenia po raz pierwszy informacji o wartości jednostki uczestnictwa, wysokość należnego świadczenia należy opierać o wartość z dnia informacji, czy też może jednak z dnia odstąpienia. Obecnie proponowane brzmienie może bowiem skłaniać ubezpieczających lub ubezpieczonych do rozwiązywania umów w przypadkach, gdy po otrzymaniu informacji wartość jednostki będzie spadać, a równocześnie byłoby ono niekorzystne dla klientów, jeśli wartość ta wzrośnie w okresie pomiędzy informacją a odstąpieniem. Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi ryzyka wniosła konieczność usunięcia rozdziału XVI projektu ustawy, tym samym zniesienia obowiązkowej przynależności do Polskiej Izby Ubezpieczeń i regulacji w zakresie tejże Izby w ustawie. Zdaniem wnoszących nie można odnosić terminu samorząd w ubezpieczeniach, jedynie do formuły organizacyjnej samorządu, który z istoty gospodarki rynkowej winien nosić cechy przynależności dobrowolnej. Nie ma ani materialnych, ani konstytucyjnych przesłanek do trwania nadal tej formuły przymusu organizacyjnego dla stowarzyszenia o charakterze prywatno-prawnym. Projektowane zapisy Rozdziału XVI, naruszają normy art. 22 oraz art. 58 ust.1 Konstytucji RP, a przywoływanie tu art. 17 ust. 2, jest sprzeczne z istotą regulacyjną zakresu konstytucyjnych praw władzy ustawodawczej. W warunkach spełnienia funkcji usług ubezpieczeniowych, o cywilno-prawnym 4

5 charakterze, na konkurencyjnym z istoty ustrojowej rynku ubezpieczeniowym oraz wtłoczenia wszystkich zakładów w reżim obowiązkowej przynależności do PIU, narusza ustrojową i konstytucyjną zasadę swobody zrzeszania się podmiotów prawa cywilnego. Nadanie charakteru ustrojowej regulacji dla jednej organizacji, stawia inne prawnie działające na rynku organizacje (izby, stowarzyszenia itp.) w nierównoprawnej pozycji. Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych zgłosiła propozycję dotyczącą możliwości akwizycji przez zakłady ubezpieczeń dobrowolnych funduszy emerytalnych, czyli dodanie w art. 4 ust. 11 projektu ustawy możliwości akwizycji przez zakłady ubezpieczeń na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych:,,3.wykonywoć działalność akwizycyjną no rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych, o kt6rych mowo w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 989, z późn. zm,)." Propozycja nie została uwzględniona w projekcie ustawy, jako wykraczająca poza założenia. Izba Zarządzająca Funduszami i Aktywami zgłosiła propozycję zmiany ustawy o pracowniczych programach emerytalnych w kontekście dostrzeżonego problemu wycieku oszczędności z systemu ubezpieczeń społecznych. Sygnalizowany problem dotyczy niepokojącego zjawiska celowego wykorzystywania instytucji umownego wyłączenia wspólności ustawowej małżeńskiej do obchodzenia systemu emerytalnego i korzystania z istniejących w związku z nim ulg podatkowych - dokonywaniem wypłat środków przez współmałżonka osoby ubezpieczonej w PPE - w przypadku ustania małżeńskiej wspólności ustawowej. Również niejednolita praktyka orzecznicza sądów powszechnych powoduje dodatkowe problemy praktyczne związane z postępowaniem w takich sytuacjach. Skala tego problemu narasta z miesiąca na miesiąc i jest coraz bardziej widoczna. Propozycja nie została uwzględniona w projekcie ustawy, jako wykraczająca poza założenia. Minister Finansów, w ramach konsultacji publicznych, w dniach 9 i 13 marca 2015 r. zorganizował spotkanie konsultacyjne, na które zaprosił wszystkie podmioty, do których w ramach konsultacji publicznych projekt ustawy został przekazany. Spotkanie to poświęcone było omówieniu i dyskusji nad zgłoszonymi uwagami. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele wszystkich podmiotów zgłaszających uwagi, z wyjątkiem przedstawicieli Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. W dniu 7 stycznia br. Rada Ministrów przyjmując założenia o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej zdecydowała, że kwestia obowiązkowej przynależności zakładów ubezpieczeń do Polskiej Izby Ubezpieczeń zostanie rozstrzygnięta podczas prac nad projektem ustawy pomiędzy Ministrem Finansów, Ministrem Gospodarki i Ministrem Zdrowia. Podczas procedowania projektu ustawy na Komitecie do Spraw Europejskich w dniu 1 kwietnia 2015 r., Minister Spraw Zagranicznych zgłosił uwagę dotyczącą zniesienia obowiązkowej przynależności zakładów ubezpieczeń w Polskiej Izbie Ubezpieczeń, w szczególności odnośnie zakładów ubezpieczeń państw członkowskich UE/EOG. W ocenie Ministra Spraw Zagranicznych kształt przepisów dotyczących obowiązkowej przynależności zagranicznych zakładów ubezpieczeń z innego państwa członkowskiego UE/EOG stanowi ograniczenie swobody przedsiębiorczości. Wątpliwości dotyczące obowiązkowej przynależności zakładów ubezpieczeń do Polskiej Izby Ubezpieczeń zostały również zgłoszone przez Rzecznika Praw Obywatelskich w grudniu 2013 r oraz w maju 2014 r. Mając na uwadze stanowisko Ministra Spraw Zagranicznych oraz stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich o wątpliwościach natury 5

6 konstytucyjnej w zakresie obowiązkowej przynależności do Polskiej Izby Ubezpieczeń, Minister Finansów zaproponował wprowadzenie zasady dobrowolnej przynależności wszystkich zakładów ubezpieczeń do organizacji samorządu ubezpieczeniowego. Komitet do Spraw Europejskich przyjął powyższą uwagę Ministra Spraw zagranicznych, zgodnie ze stanowiskiem Ministra Finansów. Szczegółowe zestawienie zgłoszonych uwag, podmiotów zgłaszających uwagi i stanowiska do tych uwag zawarte jest w załączonej tabeli pt. Raport z konsultacji projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. 6

7 RAPORT Z KONSULTACJI projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej L p. 1. Omówienie wyników konsultacji publicznych/opiniowania Jednostka redakcyjna/ część projektu ustawy Podmiot, który przedstawił opinię Opinia podmiotu 1 uwaga ogólna UFG Pragniemy zwrócić uwagę, że przedstawiony projekt z całą pewnością wymaga dokładnego sprawdzenia pod względem poprawności językowej. 2 uwaga ogólna UKNF Projekt w wielu miejscach wskazuje, że organ nadzoru powinien podjąć określone działania w określonym trybie np. pisemnie, w drodze zalecenia, w drodze decyzji, w drodze natychmiast wykonalnej decyzji. Jednakże nie we wszystkich miejscach zostało to wyraźnie wskazane, w jakiej formie i w jakim trybie organ nadzoru ma podjąć określone działanie. Proponuje się doprecyzowanie formy i trybu podejmowania działań nadzorczych co najmniej w następujących sytuacjach (a także ponowny całościowy przegląd projektu pod tym kątem): wskazanie aktuariusza (art. 67), zakazanie wypłat z zysku (art. 309, art. 310 ust.3 i art. 311 ust. 3), ograniczenie swobodnego rozporządzania aktywami (art. 309 i art. 311 ust. 3 i ust.4), zakaz dokonywania swobodnego rozporządzania aktywami (art. 311 ust. 4), przedłużania terminu, o którym mowa w ust. 4 art. 310 (art. 310 ust. 5), cofnięcie zgody na przedłużenie terminu, o której mowa w art. 310 ust. 6 (art. 310 ust. 11), zatwierdzanie realistycznego planu naprawczego (art. 310 ust. 2), zatwierdzanie krótkoterminowego realistycznego planu finansowego (art. 311 ust.2), zobowiązanie zakładu do zlecenia biegłym rewidentom badania prawidłowości i rzetelności wszystkich sprawozdań finansowych (art. 332), zakazanie planowanego outsourcingu funkcji należących do systemu zarzadzania (art. 361 ust. 1), nakazanie rozwiązania umowy outsourcingu (art. 361 ust. 2). 3 uwaga ogólna UKNF Aktualna pozostaje uwaga ogólna, zgłaszana w czerwcu 2014 r., iż konieczne może okazać się jeszcze uregulowanie w projektowanej ustawie na dalszym etapie prac dodatkowych kwestii, które są niezbędne do spójnego sprawowania nadzoru nad podmiotami krajowego sektora ubezpieczeniowego lub do wykonywania w praktyce obowiązków KNF nałożonych przez projektowaną ustawę, zależnie od ostatecznego kształtu projektowanych wciąż regulacji unijnych, w szczególności wykonawczych standardów technicznych. Obecnie zidentyfikowano i zgłasza się jedną taką kwestię w zakresie art. 333 ust. 3. Stanowisko MF 7

8 4 uwaga ogólna UKNF Warto rozważyć umieszczenie w ustawie informacji o zakresie rozwiązań, które są przedmiotem regulacji unijnych aktów delegowanych i wykonawczych do dyrektywy Wypłacalność II, gdyż może to mieć istotne znaczenie dla sprawnego prowadzenia nadzoru, a także wykonywania obowiązków przez podmioty nadzorowane. Bez takich informacji, niektóre przepisy ustawy mogą wydawać się niepełne. Zob. np. uwaga szczegółowa do art. 403 ust. 4 dot. uznawania oddziałów zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji za znaczące. Co więcej, bez takich informacji mogą zaistnieć wątpliwości, zwłaszcza w przypadku rozbieżności terminologicznych, czy dany przepis unijnego rozporządzenia delegowanego albo wykonawczego dotyczy danego przepisu projektowanej ustawy. Zob. np. uwaga szczegółowa do art. 63 ust uwaga ogólna UKNF Proponuje się ujednolicenie odwołań do sytemu zarządzania funkcjonującego w zakładzie ubezpieczań. Projektodawca posługuje się bowiem w tym kontekście pojęciami takimi jak system zarządzania zakładu, system zarządzania zakładem (por. np. art. 337 ust. 5 pkt 8 projektowanej 6 art. 2 ust. 1 pkt 1 7 Art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. b 8 Art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c 9 Art. 2 ust. 1 pkt 2 10 Art. 2 ust. 1 pkt 3 PIU ustawy). pojęciem pojazdu drogowego nie posługuje się ani ustawa Prawo o ruchu drogowym (która używa pojęć: pojazd, pojazd silnikowy, pojazd samochodowy, pojazd wolnobieżny, pojazd członowy, pojazd nienormatywny, pojazd specjalny, pojazd używany do celów specjalnych, pojazd uprzywilejowany, pojazd zabytkowy, pojazd kompletny, pojazd marki SAM, pojazd produkowany w małych seriach, pojazd niekompletny, pojazd skompletowany, pojazd z końcowej partii produkcji ), ani ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych (która posługuje się pojęciem pojazd mechaniczny ). W celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych przy stosowaniu ustawy postulujemy zmianę na pojazd mechaniczny w rozumieniu ustawy z dnia 23 maja 2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U z 2013r., poz. 392 z późn. zm. lub wprowadzenie definicji pojazdu drogowego ; UKNF Błąd redakcyjny. Jest: [ ] oraz ewentualne przewiezienie kierowcy [ ]; powinno być: [ ] oraz ewentualnego przewiezienia kierowcy [ ]. UKNF Błąd redakcyjny. Jest: transport pojazdu [ ]; powinno być: transportowania pojazdu [ ]. UKNF zbędne "oraz" po średniku na końcu ppkt. c uwaga redakcyjna. UKNF W odniesieniu do wyłączenia, o którym mowa w art. 2 ust. 1 punkt 3 projektowanej ustawy, proponuje się odwołanie się do przepisów tejże ustawy (w miejsce odwołania do przepisów dyrektywy implementowanej projektowaną ustawą) uwaga redakcyjna 11 Art. 2 ust. 3 UKNF W art. 2 ust. 3 przewidziano wyłączenie stosowania przepisów ustawy, mające odzwierciedlać wyłączenie stosowania przepisów dyrektywy Wypłacalność II do towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, wypełniających wskazane tam przesłanki. Wyłączenie stosowania jakichkolwiek niezgodna z art. 7 dyrektywy i z 8

9 przepisów ustawy w tym zakresie należy uznać za niewłaściwe. Przepisy projektowanej ustawy obejmują bowiem w szczególności przepisy o charakterze ustrojowym dla omawianej kategorii podmiotów (towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych) i wyłączenie ich stosowania prowadzić będzie do sytuacji, w której w praktyce nie będzie możliwe utworzenie tego rodzaju podmiotu ze względu na brak przepisów regulujących jego tworzenie i funkcjonowanie. Proponuje się zatem rozważyć zastosowanie do tych podmiotów rozwiązań przewidzianych dla tzw. małych zakładów ubezpieczeń. 12 Art. 3 SPBUiR W projekcie ustawy pojawia się w różnym kontekście odniesienie do pośredników ubezpieczeniowych, z tym, że w niektórych przepisach jest to uczynione wraz z odniesieniem do ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (np. w art. 4 ust. 7), a w innych bez takiego odniesienia (art. 23 ust. 5). Sugerowane byłoby zatem wprowadzenie definicji pośrednika ubezpieczeniowego w art art. 3 ust. 1 UKNF powołano numer publikatora wraz ze zmianą sprzed dnia opublikowania wskazanego tam tekstu pkt 1 14 art. 3 ust. 1 pkt 2 15 art. 3 ust. 1 pkt 5 16 Art. 3 ust. 1 pkt Art. 3 ust. 1 pkt Art. 3 ust. 1 pkt 12 PIU UKNF PIU UKNF UKNF jednolitego uwaga redakcyjna. definicja bliskich powiązań niedookreślone pozostały kwestie zależności pomiędzy podmiotami, które mieszczą się w zakresie bliskich powiązań, ponadto definicja została zbudowana w sposób kaskadowy, przez co nie jest jednoznaczna; powołanie się na przepisy ustawy o nadzorze uzupełniającym pozostaje zbędne z uwagi na definicję zawartą w punkcie art. 3 ust. 1 punkt 4 uwaga redakcyjna definicja funkcji należącej do systemu zarządzania jest niezrozumiała. Proponujemy zastąpić określenie osoby wykonujące funkcje należące do tych funkcji określeniem osoby wykonujące czynności należące do tych funkcji. Proponujemy również wprowadzenie definicji funkcji kluczowej, której nie ma w projekcie. Funkcjami kluczowymi powinny być tylko funkcje wskazane w ustawie jako kluczowe. Funkcja kluczowa powinna odnosić się do definicji osoby pełniące kluczowe funkcje oraz do definicji systemu zarządzania. W rozdziale 3 System zrządzania w poszczególnych artykułach opisane zostały funkcje takie, jak: funkcja zrządzania ryzykiem (art. 60), funkcja zgodności (art. 64), funkcja audytu wewnętrznego (art. 65) i funkcja aktuarialna (art. 66) bez wskazywania, że są to funkcje kluczowe. Ich enumeratywne wskazanie ma duże znaczenie, gdyż w całej ustawie są wymienione konkretne wymagania związane z tymi funkcjami; nie jest jasne do jakiego elementu definicji grupy zawartej w art. 212 ust. 1 pkt c) (i) dyrektywy odnosi się zwrot: a także podmioty powiązane. brakuje implementacji art. 212 ust. 2 dyrektywy Wypłacalność II, zgodnie z którym organom nadzoru pozostawia się uznaniowość odnośnie do rozpoznawania podmiotów jako jednostek dominujących albo jednostek zależnych, ze względu na to, iż w opinii organów nadzoru ma miejsce wywieranie w sposób rzeczywisty dominującego wpływu. Obecna treść przepisu zawęża możliwość uznawania przez założeniami do projektu ustawy działalność pośrednictwa regulowana jest odrębnymi przepisami niezgodna z założeniami niezgodna z założeniami. Poprawiono definicję grupy. 9

10 19 Art. 3 ust. 1 pkt 14, pkt 15 i pkt Art. 3 ust. 1 pkt 22) d) 21 art. 3 ust. 1 punkt 23 lit. b) 22 art. 3 ust. 1 pkt art. 3 ust. 1 pkt art. 3 ust. 1 pkt Art. 3 ust. 1 pkt 27 UKNF UKNF UKNF organ nadzoru podmiotu za jednostkę dominującą (albo zależną) do przypadków wskazanych w ustawie o rachunkowości. Definicje powinny zostać skorelowane z definicjami zawartymi w ustawie o rachunkowości, tak jak jest to wskazane w art. 13 ust. 15, 16 i 18 Dyrektywy. Ponadto, należy zauważyć, iż z uwagi na fakt, iż Dyrektywa 83/349 została uchylona Dyrektywą z 2013r., która w chwili obecnej jest transponowana do ustawy o rachunkowości, niezbędne będzie odpowiednie uwzględnienie zmian w zakresie powyższych pojęć. Druga część zdania "jeżeli przynajmniej jedną z jego jednostek..." odnosić się powinna do jednostki dominującej, która nie jest podmiotem wymienionym w punktach a) do d), nie zaś być częścią punktu d) uwaga redakcyjna. projektodawca posługuje się błędną formą gramatyczną (jest każda forma, powinno być każdą formę ) uwaga redakcyjna. niezgodna z założeniami, wymaga zmian w ustawie o rachunkowości UKNF proponujemy zastąpić wyrażenie w tym co najmniej wyrażeniem w szczególności. Obecne brzmienie przepisu może sugerować objęcie przedmiotową definicją wyłącznie podmiotów łączących funkcje wymienione po wyrażeniu w tym co najmniej uwaga redakcyjna. PIU niezrozumiała definicja, konieczne doprecyzowanie; niezgodna z założeniami PIU definicja outsourcingu brak sprecyzowania czym jest użyte w definicji pojęcie procesu; SPBUiR W naszej ocenie konieczne jest także wyodrębnienie wyraźne czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego od outsourcingu, w odniesieniu do którego ustawa wprowadza szereg obowiązków i uprawnień nadzorczych ze strony organu nadzoru. Powinno być zatem wyraźnie stwierdzone, że regulacje dotyczące outsourcingu nie dotyczą pośredników ubezpieczeniowych, nawet jeżeli przedmiotowo, zakres usług byłby tożsamy. Na taką konieczność wskazuje szeroka definicja outsourcingu (art. 3 pkt 27), która w zależności od interpretacji może obejmować także usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego. W dokumentach opracowywanych na zlecenie Komisji Europejskiej w ramach prac nad dyrektywą IMD II oraz dystrybucją produktów PRIPs potwierdzone zostało stanowisko, zgodnie z którym nie ma potrzeby nakładania na pośredników ubezpieczeniowych środków nadzorczych dotyczących usług outsourcingu i rozważane są w tej mierze tylko nieliczne wyjątki. Fakt prowadzenia analiz w tym względzie wskazuje, że precyzyjne uregulowanie kwestii outsourcingu i wyraźne wyłączenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego spod wymogów dotyczących outsourcingu jest konieczne. pośrednictwo ubezpieczeniowe regulowane jest odrębnymi przepisami 26 Art. 3 ust. 1 UKNF literówka posiadający udział kapitałowy w innym podmiocie; uwaga redakcyjna. 10

11 pkt Art. 3 ust. 1 pkt W art. 3 ust. 1 pkt art. 3 ust. 1 pkt art. 3 ust. 1 pkt 49 PIU UKNF UKNF UKNF definicja podmiotu posiadającego udziały kapitałowe w innym podmiocie definicja jest niejasna stworzona na zasadzie ignotum per ignotum na jej podstawie nie będzie możliwe jednoznaczne zweryfikowanie, który podmiot ma status podmiotu posiadającego udziały kapitałowe w innym podmiocie; proponujemy unikanie sformułowań o charakterze potocznym lub slangowym ( zrealizowanie lokat i innych aktywów ) uwaga redakcyjna. zamiast bez względu na to czy transakcja ma charakter umowny czy odpłatny proponujemy bez względu na to, czy transakcja ma charakter umowny oraz bez względu na to, czy transakcja ma charakter odpłatny. Odpłatność transakcji nie stanowi bowiem przeciwieństwa jej umownego charakteru uwaga redakcyjna. zamiast wskazania na posiadanie określonego tam ułamka kapitału przedsiębiorstwa proponuje się wskazanie na posiadanie udziału w tym kapitale. Dodatkowo, należy rozważyć, czy właściwym jest powołanie się w treści ustawy na kapitał przedsiębiorstwa. W szczególności, proponuje się rozważyć odwołanie się w tym zakresie do kapitału zakładowego uwaga redakcyjna. Uwaga nie uwzględniona. Przepis stanowi implementację art. 13 ust. 34 dyrektywy Wypłacalność II. Uwaga częściowo uwzględniona. Wprowadzono odwołanie do kapitału zakładowego innego podmiotu. 31 art. 3 ust. 1 PIU definicja zdarzenia losowego po słowie ubezpieczającego należy dodać lub ubezpieczonego pkt Nowy pkt PIU proponujemy dodać definicję rezerw techniczno-ubezpieczeniowych tworzonych dla celów wypłacalności Uwaga nieuwzględniona. Dyrektywa Wypłacalność II nie definiuje rezerw technicznoubezpieczeniowych tworzonych dla celów wypłacalności. Podstawowe zasady ustalania wartości ww. rezerw określono w proponowanej ustawie. Szczegółowe zasady ustalania wartości ww. rezerw określono w rozporządzeniu 11

12 33 Nowy pkt PIU proponujemy dodać definicję rezerw techniczno-ubezpieczeniowych tworzonych dla celów rachunkowości, zwłaszcza, że wiele ustaw (m.in. Ustawa o rachunkowości oraz Ustawa o podatku dochodowym osób prawnych) odwołują się do tych pojęć ; 34 Nowy pkt PIU proponujemy dodać definicję ubezpieczenia ochrony prawnej w brzmieniu odpowiadającym art. 198 ust. 1 dyrektywy Wypłacalność II: Ubezpieczenie ochrony prawnej, o którym mowa w dziale II grupa 17 załącznika do ustawy, polega na zobowiązaniu się zakładu ubezpieczeń - w zamian za zapłatę składki - do poniesienia kosztów postępowania sądowego oraz wykonania innych usług związanych bezpośrednio z ochroną ubezpieczeniową, w szczególności w celu: a) zapewnienia odszkodowania z tytułu poniesionej przez ubezpieczonego straty, szkody lub uszkodzenia ciała poprzez ugodę pozasądową lub w drodze postępowania cywilnego lub karnego; b) obrony lub reprezentowania ubezpieczonego w postępowaniu cywilnym, karnym, administracyjnym lub innym postępowaniu, lub też w związku z roszczeniem zgłoszonym wobec tej osoby. Projekt ustawy reguluje zasady funkcjonowania ubezpieczenia ochrony prawnej nie wyjaśniając jak rozumieć to pojęcie. Dzięki wprowadzeniu definicji ubezpieczenia ochrony prawnej, zawarta w dyrektywie regulacja prawna w tym zakresie zostanie transponowana do jednego krajowego aktu prawnego delegowanym Komisji (UE) 2015/35. Uwaga nieuwzględniona. Rezerwy tworzone dla celów rachunkowości są wymienione w art. 276 ust.3. projektu ustawy. Szczegółowe zasady tworzenia tych rezerw zostaną określone w rozporządzeniu MF wydanym na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w ustawie o rachunkowości. 35 Nowy pkt PIU proponujemy dodać definicję ostrożnego inwestora zgodnie z art. 132 Dyrektywy Wypłacalność II Uwaga częściowo uwzględniona poprzez doprecyzowanie art art. 4 ust 9 PIU w art. 4 ust 9 wnosimy o dodanie pkt 5 w brzmieniu: 5) zapobieganie i przeciwdziałanie przestępstwom popełnianym na szkodę zakładów ubezpieczeń oraz innych podmiotów wchodzących w skład grupy Proponowana zmiana uzasadniona jest wzrostem i przejściem działalności grup przestępczych z Uwaga częściowo uwzględniona poprzez skreślenie wyrazu uzasadnione w art

13 37 Art. 4 ust. 9 pkt 4 IGUIOR sektora bankowego do sektora ubezpieczeniowego, wzrostem poziomu ryzyka długoterminowego wyłudzeniami nieuprawnionych świadczeń długoterminowych np. w ubezpieczeniach życiowych, rozszerzeniem działania o obszary ubezpieczeń do tej pory uznawane za bezpieczne np. ubezpieczenia finansowe. Ponadto uzupełnienie katalogu czynności ubezpieczeniowych jest niezbędne w związku z brzmieniem art. 35 ust.4 projektu ustawy. Zakład ubezpieczeń w przypadku zachowania noszącego znamiona czynu zabronionego, (oszustwa czy przywłaszczenia mienia) musi być wyposażony w podstawowe środki, umożliwiające ustalenie i zabezpieczenie okoliczności faktycznych zdarzenia czy też określonego zachowania sprawcy. Takie działanie powinno być przez zakłady ubezpieczeń podejmowane w celu przygotowania zawiadomienia do organów ścigania, w przeciwnym bowiem razie zostanie on pozbawiony możliwości gromadzenia materiału uzasadniającego podejrzenie o popełnieniu przestępstwa na szkodę zakładu ubezpieczeń, a co za tym idzie niemożliwe stanie się złożenie skutecznego zawiadomienia. Czynność zapobiegania i przeciwdziałania przestępstwom na szkodę zakładów ubezpieczeń powinna być także przedmiotem outsourcingu, który również podlega przepisom ustawy o ochronie danych osobowych i kontroli GIODO. - zwrot lub zmniejszania skutków w kontekście celowościowym może budzić zastrzeżenie może być rozumiane jako zapobieganie zmniejszenia skutków. Można by rozważyć zamiast zmniejszeniu Zmniejszanie lub użycie innych zwrotów precyzujących, - po wyrazach zdarzeń losowych lub finansowych, zamiast zwrotu lub oznaczającego wyboru alternatywnych albo albo, użycie zwrotu oraz który pozwoli na podkreślenie innych możliwości, poza wcześniej wymienionymi. 38 Art. 4 ust. 10 SPBUiR Warte rozważania jest również precyzyjne uregulowanie kwestii bezpośredniej likwidacji szkód, będącej w ostatnim roku źródłem sporów działających na niekorzyść samej koncepcji oraz ubezpieczonych i poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych. W naszej ocenie zapis poprzedniego art. 3 ust. 7 a projektowanego obecnie art. 4 ust. 10 powinien zostać uzupełniony (w zależności od koncepcji) o wskazanie konieczności zawarcia umowy pomiędzy zakładami ubezpieczeń w przedmiocie wykonywania czynności bezpośredniej likwidacji szkód. Poprzednie, jak i obecnie projektowane brzmienie tego przepisu daje podstawę wyłącznie administracyjną prowadzenia BLS. Regulacja ustawowa powinna być na tyle jasna, aby nie powodować wątpliwości prawnych, w tym podatkowych wymagających szczególnych interpretacji, z uwagi na skalę zjawiska i możliwe niekorzystne konsekwencje. 39 Art. 4 ust. 11 IGTE Pragniemy ponownie zgłosić postulat rozszerzenia regulacji ustawowej o możliwość prowadzenia działalności akwizycyjnej na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych przez zakłady ubezpieczeń. Proponowana zmiana pozwoliłaby na rozszerzenie katalogu firm pośredniczących w dystrybucji IKZE i zwiększenie oszczqdno6ci gromadzonych w ramach III filara. Dlatego proponujemy w art. 4 w ust 11 ust. 4 poza założeniami do projektu ustawy. 13

14 w pkt 2 kropkę zastąpić średnikiem i dodać pkt 3 w następującym brzmieniu :,,3.wykonywoć działalność akwizycyjną no rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych, o kt6rych mowo w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 989, z późn. zm,)." 40 art. 8 ust. 2 PIU nałożono obowiązek niezwłocznego zawiadamiania organu nadzoru o wniosku składanym do sądu rejestrowego. Prosimy o potwierdzenie czy obowiązek dotyczy każdego wniosku składanego przez zakład ubezpieczeń do sądu rejestrowego. 41 Art. 10 SPBUiR Postulujemy rozważenie uzupełnienie treści artykułu o obowiązek wprowadzenia przez ubezpieczyciela do umowy ubezpieczenia, na żądanie ubezpieczającego, zapisu na sąd polubowny. Postulat taki wynika z tendencji obecnych w prawie europejskim i polskim dążących do upowszechnienia sadownictwa polubownego, czego wyraz można znaleźć w założeniach do ustawy o pozasądowym rozstrzyganiu sporów. Środowisko brokerów ubezpieczeniowych popiera powyższe tendencje, pragnąc włączyć się w nurt rozstrzygania sporów w sposób polubowny, także z uwagi na niewydolność polskiego systemu sądownictwa. Uważamy, że powinno to znaleźć wyraz w nowej ustawie o działalności ubezpieczeniowej. Wprowadzenie odpowiedniego zapisu w tym zakresie, co najmniej informującego o możliwości rozstrzygnięcia sporu w sposób polubowny, można rozważyć także w art. 25 projektu ustawy. 42 art. 10 ust. 1 i UKNF wyrazy roszczenie wynikające z umów ubezpieczenia proponuje się zastąpić wyrazami roszczenie 2 wynikające z umowy ubezpieczenia. Uwaga wyjaśniona 43 art. 10 ust. 2 PIU proponujemy uzupełnienie przez odwołanie się do ostatniego miejsca zamieszkania spadkobiercy. 44 Art. 11 RzU Popierając potrzebę rozwiązania problemu z oznaczaniem strony w przypadku pozwania zagranicznego zakładu ubezpieczeń działającego przez oddział, Rzecznik Ubezpieczonych poddaje pod rozwagę, czy właściwsze nie byłoby sformułowanie art. 11 projektu ustawy w ten sposób, że oddziałowi zagranicznego zakładu ubezpieczeń przyznana zostałaby zdolność sądowa. 45 Art. 11 SPBUiR Przepis dotyczący powództw skierowanych przeciwko zagranicznym ubezpieczycielom wychodzi naprzeciw niezgodnej z prawem praktyce pozywania oddziałów i wynikającym z niej konsekwencjom godzącym w efekcie także w wiarygodność samych zakładów ubezpieczeń. W razie pozwania oddziału sąd z urzędu, ze względu na brak zdolności sądowej oddziału, musi pozew odrzucić, jeśli tego nie uczyni, to postępowanie będzie nieważne. W obydwu przypadkach beneficjent udzielonej przez zakład ubezpieczeń ochrony ubezpieczeniowej może być pozbawiony sądowej oceny swego roszczenia (odrzucenie pozwu oznacza, że nie powstaje skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia, zaś nieważność postępowania prowadzi do pozbawienia powoda możliwości egzekwowania świadczenia). Należy zwrócić jednak uwagę, że przepis ten nie może być odczytywany jako zmierzający do nadania oddziałowi zdolności sądowej i procesowej, w tym celu konieczne byłoby bowiem dokonanie zmian w 14

15 innych przepisach prawa. Stosowanie tego przepisu w brzmieniu proponowanym przez Ministerstwo powodować może jednak wątpliwości sprowadzające się m.in. do pytania o to komu należy doręczyć pozew. Jeżeli powód wskaże oddział zakładu ubezpieczeniowego i zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 11 będzie to oznaczało wskazanie zakładu ubezpieczeń jako pozwanego, to powstaje pytanie, czy doręczenie pozwu na adres oddziału będzie mogło być uznane za doręczenie zakładowi ubezpieczeń. Proponowane brzmienie art. 11 tej wątpliwości nie rozstrzyga. Wydaje się, że taki stan można byłoby zinterpretować jako brak uniemożlwiający nadanie sprawie biegu i wówczas sąd mógłby wezwać powoda do usunięcia takiego braku poprzez wskazanie właściwego adresu. W naszej ocenie wskazany tu problem można byłoby wyeliminować poprzez dodanie przepisu według którego, doręczenie pisma procesowego (w tym pozwu) na adres oddziału uważa się za doręczenie pozwanemu zakładowi ubezpieczeń. Rozważyć można by też dodanie objęcia umocowaniem dyrektora oddziału, prawa do reprezentowania zagranicznego zakładu ubezpieczeń, co obecnie nie jest utrwaloną praktyką i zależy od indywidualnych decyzji ubezpieczycieli zagranicznych. 46 Art. 12 ust. 1 UKNF wyraz powinien stać się należy zastąpić wyrazami staje się (analogicznie w ust. 2). 47 Art. 12 ust. 1 UFG Sformułowanie staje się" - w miejsce użytego powinien się stać" - lepiej oddaje przewidziany w Ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych UFG i PBUK automatyzm" przynależności do PBUK i UFG ubezpieczycieli oferujących ubezpieczenia OC ppm na polskim rynku. Proponowane brzmienie przepisu: Art Krajowy lub zagraniczny zakład ubezpieczeń wykonujący działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów staje się członkiem: 1) Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dniem zawarcia pierwszej umowy w tej grupie ubezpieczenia, oraz 2) Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych: (...) 48 art. 12 ust. 1 PIU powinno być, że zakład ubezpieczeń "staje się członkiem UFG i PBUK w przypadku ziszczenia się warunków wskazanych w tym artykule. (jak w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK ) 49 art. 12 ust. 2 UKNF przewidziano częściową regulację członkostwa w UFG. Należy wskazać, że regulacja tego zagadnienia pozostawała dotychczas ujęta w przepisach ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ( ). Proponuje się zatem rozważyć całościowe uregulowanie przedmiotowej kwestii w jednym akcie prawnym. 50 Art. 15 ust. 4 SPBUiR Brzmienie projektowanego przepisu może powodować wątpliwości co do jego relacji z przepisami kodeksu cywilnego dotyczącymi wzorców umownych, w tym przede wszystkim art. 384 k.c. Należałoby rozważyć dodanie stwierdzenia, że nie uchybia to obowiązkom wynikającym z art

16 k.c. 51 art. 15 ust. 4 PIU proponujemy ograniczenie obowiązku do owu aktualnie stosowanych (do obowiązujących umów) oraz wyłączenie z obowiązku zamieszczania na stronie internetowej owu, mających zastosowanie do umów ubezpieczenia grupowego, ze względu na ograniczony krąg potencjalnych ubezpieczonych; 52 art. 15 ust. 5 UKNF należy sprecyzować, o jakie postanowienia chodzi (zapewne o postanowienia umowy ubezpieczenia, w szczególności zawarte we wzorcach umownych). 53 art. 15 ust. 5 PIU wprowadzono regulację zgodnie z którą Postanowienia sformułowane niejednoznacznie interpretuje się na korzyść ( ) kwestia ta została już uregulowana w art kc proponujemy usunąć ust art. 16 pkt 10 PIU proponujemy zastąpienie wyrazu wystąpienie z umowy sformułowaniem rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej. Wystąpienie nie funkcjonuje na gruncie obowiązujących przepisów (w tym kc) w przeciwieństwie do słowa rezygnacja, a ponadto rezygnacja jest terminem bardziej zrozumiałym dla klientów oraz występuje w aktualnej praktyce rynkowej, niż termin wystąpienie 55 art. 17 ust. 1 UKNF Ze względu na fakt, ze odszkodowanie jest jednym z rodzajów świadczeń, w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 pkt 1 i 2 należy sprecyzować, że chodzi o odszkodowania i inne świadczenia. 56 Art. 17 ust. 1 SPBUiR Brzmienie przepisu jest niejasne, w tym także cel ust. 1 wydaje się wątpliwy; wprowadza on zasadnicze trudności w logicznej interpretacji przepisu (obowiązek zawarcia we wzorcu informacji, które postanowienia wzorca regulują określone w nim kwestie) i mogą stanowić przyczynę potencjalnych sporów w relacjach pomiędzy ubezpieczycielami a organami nadzoru, co do prawidłowości zastosowania przepisu; przepis jest w naszej ocenie, w sposób nieuzasadniony bardzo kazuistyczny, a jednocześnie niejasny co do sposobu zastosowania; sposób zastosowania projektowanego przepisu może przesądzić o jego bezcelowości (np. jeżeli postanowienia wskazujące, które postanowienia wzorca regulują dane kwestie będzie umieszczony na końcu, po regulacji tychże zagadnień). 57 Art. 17 ust. 2 i 3 UOKiK W art. 17 ust. 2 i 3 projektu ustawy zawarto regulacje dotyczące obowiązków informacyjnych spoczywających na zakładzie ubezpieczeń i ubezpieczającym. W przypadku umów ubezpieczenia z działu I projekt przewiduje przekazywanie ubezpieczonemu określonych informacji przed przystąpieniem do umowy, na piśmie lub na innym trwałym nośniku, natomiast w przypadku umów z zakresu działu II sposób przekazania informacji osobie zainteresowanej przystąpieniem do umowy ma określać umowa ubezpieczenia. Zdaniem Urzędu takie rozróżnienie obowiązków informacyjnych w zależności od rodzaju ubezpieczenia na cudzy rachunek wyrażone expressis verbis w przepisach normatywnych budzi poważne wątpliwości. Wydaje się, że pojawiło się ono w sposób niecelowy przy formułowaniu treści przepisów. Różnicowanie pozycji ubezpieczonego w zależności od rodzaju ubezpieczenia, do którego przystępuje, nie jest niczym uzasadnione. Należy przy tym zwrócić uwagę, że rozróżnienie to nie pokrywa się z podziałem na ubezpieczenia majątkowe i osobowe. Jest to 16

17 58 Art. 17 ust. 2 i 3 SPBUiR szczególnie rażące w przypadku ubezpieczeń osobowych, które zostały przyporządkowane do grupy II, tj. ubezpieczeń chorobowych i wypadku. Należy zwrócić uwagę, że tego rodzaju ubezpieczenia są często sprzedawane jako dodatki do ubezpieczenia na życie. Przyjęcie ustawy w zaproponowanym brzmieniu prowadziłoby do sytuacji, w której przy oferowaniu konsumentowi pakietu ubezpieczeń osobowych, do poszczególnych jego elementów miałyby zastosowanie różne reżimy informacyjne. Dlatego też, ze względu na potrzebę przejrzystości i kompleksowości regulacji wskazane byłoby przyjęcie jednakowego sposobu informowania o ubezpieczeniach dla wszystkich ubezpieczeń na cudzy rachunek, niezależnie od ich przynależności do poszczególnych grup czy kategorii (osobowe, majątkowe). Wyrażamy ponadto wątpliwość co do relacji pomiędzy art. 808 par 4 k.c. a treścią ust. 2 i 3 w przedmiocie prawa do uzyskania informacji przez ubezpieczonego i zakresu tych informacji. Ponadto, niejasne jest wprowadzenie tak znaczących różnic pomiędzy ust. 2 i 3 w przedmiocie sposobu przekazania informacji ubezpieczonemu (osobie zainteresowanej przystąpieniem). W szczególności, wątpliwości budzi ust. 3, w zakresie wskazania w umowie ubezpieczenia sposobu przekazania informacji osobie zainteresowanej przystąpieniem do ubezpieczenia osoba taka, nie ma bowiem możliwości weryfikacji czy tryb przekazania informacji został dochowany (patrz treść art. 808 par. 4 k.c.). Ponadto, delegowanie tej problematyki do uregulowania w umowie ubezpieczenia budzi daleko idące wątpliwości, gdyż wprowadzona w ust. 3 ochrona osoby trzeciej staje się iluzoryczna. Skoro materia ta została poddana regulacji ustawodawczej, ust. 2 i 3 powinien uzyskać podobne brzmienie (wówczas wystarczyłoby wprowadzić jeden przepis wspólnych dla obydwu działów ubezpieczeń). 59 art. 17 ust. 2 PIU Proponujemy dodać zdanie drugie w brzmieniu: Odpowiedzialność w stosunku do ubezpieczonego za skutki nieprzekazania informacji ponosi Ubezpieczający na zasadach ogólnych. 60 Art. 17 ust. 2 PIU Ponadto proponujemy doprecyzowanie terminu trwały nośnik, tak by dopuszczona była forma elektroniczna, preferowana przez klientów (analogicznie w pozostałych zapisach ustawy, gdzie jest mowa o trwałym nośniku); 61 art. 17 ust. 3 UKNF W art. 17 ust. 3 mowa jest o umowie ubezpieczenia na życie w zakresie działu II załącznika do ustawy, co jest oczywistą sprzecznością. Chodziło zapewne o ubezpieczenia inne niż na życie (ponieważ kwestię ubezpieczeń na życie rozwiązano we wcześniejszym ust. 2). 62 art. 17 ust. 4 PIU proponujemy uzupełnić o zapis w uzgodnieniu z Polską Izbą Ubezpieczeń 63 Art. 18 UOKiK Odnosząc się do art. 18 projektu, UOKiK proponuje usunięcie z art. 18 słów lub innych kosztów związanych z objęciem ochroną. Wydaje się, że takie ujęcie/sformułowanie przepisu może prowadzić do omijania generalnego zakazu otrzymywania wynagrodzenia przez ubezpieczającego. Należy przy tym podkreślić, że to właśnie składka ubezpieczeniowa służy pokryciu kosztów związanych z ochroną 17

18 ubezpieczeniową, zatem wprowadzenie kategorii innych kosztów jest pozostawieniem luki, która może być wykorzystana do obciążania konsumentów dodatkowymi kosztami. Takie rozwiązanie w praktyce mogłoby prowadzić do zniweczenia celu projektowanej regulacji. 64 Art. 18 PIU Proponujemy wyłączenie dotyczące: - umów ubezpieczenia grupowego, w których składka finansowana jest przez pracodawcę ; Prosimy o doprecyzowanie czy przepis dotyczy również podmiotów wykonujących czynności administracyjne związane z umową grupowego ubezpieczenia w zakładzie pracy będącym stroną tej umowy - zwrotu kosztów usług świadczonych przez ubezpieczającego na rzecz zakładu ubezpieczeń Dodatkowo, zwracamy uwagę, że proponowane brzmienie art. 18 jest rozbieżne z zapisami Wytycznych KNF dla zakładów ubezpieczeń dot. dystrybucji ubezpieczeń w pkt 6 Wytycznych nie ma mowy o możliwości zobowiązania się przez ubezpieczonego wobec ubezpieczającego do finansowania kosztów związanych z objęciem ubezpieczonego ochroną ubezpieczeniową 65 Art. 18 SPBUiR Sugerujemy doprecyzowanie, że zakaz otrzymywania korzyści z tytułu oferowania bądź wykonywania umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek powinien dotyczyć zarówno samego ubezpieczającego, jak też osób działających na jego rzecz lub w jego imieniu lub powiązanych z ubezpieczającym lub ubezpieczycielem umową inna niż umowa o pośrednictwo ubezpieczeniowe (chodzi przede wszystkim o pracowników ubezpieczającego, którzy już zwyczajowo pobierają z tego tytułu wynagrodzenie). Warto ponadto rozważyć wprowadzenie zapisu, że umowa pomiędzy ubezpieczonym a ubezpieczającym dotycząca finansowania kosztu składki nie może doprowadzić do zmiany zasad określonych w art. 808 par. 2 k.c. 66 Art. 18 IGUIOR Należałoby naszym zdaniem przeanalizować poszerzenie zakazu otrzymywania nienależnych korzyści, także na inne osoby (poza samym ubezpieczającym) mogące czerpać korzyści z tytułu umowy ubezpieczenia np. pełnomocników. 67 Art. 19 UOKiK W odniesieniu do proponowanego art. 19 UOKiK zwraca uwagę, że słowo albo powinno być zastąpione słowem lub, ponieważ nie można w praktyce wykluczyć umów, w których wymagana jest zgoda na objęcie ochroną ubezpieczeniową i w których ubezpieczony w drodze odrębnej umowy zawartej z ubezpieczającym zgodził się na finansowanie kosztów składki ubezpieczeniowej. Dodatkowo trzeba zauważyć, że w propozycji przepisu mówi się o warunkach umowy, co nie pokrywa się z określonymi w poprzednich przepisach obowiązkami informacyjnymi i może budzić wątpliwości interpretacyjne. 68 Art. 19 UOKiK Uwaga zgłoszona na Komitet do Spraw Europejskich: Podczas konsultacji międzyresortowych z art. 19 projektu usunięto stówa w szczególności", które istniały również w przyjętych przez Radę Ministrów założeniach do ustawy. Ponowne dodanie tych słów i w konsekwencji zmiana charakteru katalogu zawartego w tym przepisie z zamkniętego na otwarty jest niezwykle ważna dla ochrony konsumentów na rynku ubezpieczeń na życie. Zakaz powoływania się na wyłączenia i ograniczenia odpowiedzialności ubezpieczyciela w przypadku, gdy 18