1. Badanie ostrości do dali Badanie ostrości wzroku jest badaniem subiektywnym i jego wyniki zależą od współpracy badającego z pacjentem.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "1. Badanie ostrości do dali Badanie ostrości wzroku jest badaniem subiektywnym i jego wyniki zależą od współpracy badającego z pacjentem."

Transkrypt

1 B A D A N II E O S T R O Ś C II W Z R O K U 1. Badanie ostrości do dali Badanie ostrości wzroku jest badaniem subiektywnym i jego wyniki zależą od współpracy badającego z pacjentem. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, ale zależy od stanu psychicznego pacjenta, dlatego dobrze jest, aby pacjent był wypoczęty i odpowiednio skupiony w trakcie badania. Często pacjenta trzeba zachęcić by zechciał odczytywać znaki nie tylko te, które widzi wyraźnie, ale także te, które rozpoznaje z trudem. Badanie ostrości wzroku do dali służy ocenie zdolności rozdzielczej wzroku, czyli postrzegania dwóch punktów położonych w bezpośredniej bliskości, jako oddzielnych punktów. W ujęciu anatomicznym warunkiem tego jest pobudzenie w siatkówce dwóch elementów światłoczułych (czopków), między którymi znajduje się jeden niepobudzony czopek. Średnica jednego czopka wynosi 0,0046 mm. Dwie linie przeprowadzone z dwóch pobudzonych czopków z punktem węzłowym będącym środkiem układu optycznego oka, tworzą kąt o wielkości około 1 minuty kątowej. Wartość ta stała się podstawą zasady pozwalającej zmierzyć ostrość wzroku i jest zarazem miarą ostrości wzroku. Zasadniczo badanie przeprowadza się dla każdego oka oddzielnie, najpierw prawego, a później lewego oka. W przypadku pacjenta, który ma niedowidzenie w prawym oku i z którym jest trudno porozumieć się (małe dziecko, niedorozwój) kolejność badania można zmienić by nauczyć pacjenta współpracy w czasie badania lepszego oka. Po wykonaniu badania każdego oka można sprawdzić ostrość w obu oczach razem. Brak poprawy ostrości w czasie badania ostrości w obu oczach razem sugeruje ograniczenie widzenia obuocznego lub błąd w czasie badania każdego oka oddzielnie Tablice do badania ostrości są wykonywane, jako czarne znaki na białym tle. Tablice powinny być dobrze oświetlone ok. 300 lx. Optotypy mogą być naniesione na białym kartonie (co bardzo ułatwia ich przenoszenie i przybliżenie ich do pacjenta gdy ma trudności z rozpoznaniem w odległości standardowej), można wykorzystywać tablice podświetlone od tyłu lub wyświetlać za pomocą rzutnika ale najłatwiej wyświetlać je na monitorze gdyż można łatwo zmieniać zestawy znaków. 2. Optotypy Badanie ostrości wzroku przeprowadza się najczęściej na tablicach Snellena (ryc. 1)na których umieszczono znaki o różnej wielkości zwanych optotypami (np. cyfry, litery lub, dla dzieci i osób nieumiejących czytać, rysunki). Optotypy o jednakowej wielkości ułożone są tym samym rzędzie. W każdym kolejnym rzędzie wielkość zmniejsza się. Przy każdym rzędzie podana jest też odległość, z jakiej pojedyncze elementy optotypów są widoczne pod kątem 1 minuty a całe znaki mają wielkość 5 minut kątowych. Badanie ostrości wzroku i badanie refrakcji wykonuje się z użyciem tych samych tablic z optotypami. Są to jednak zupełnie inne badania: badanie ostrości ma określić zdolność rozpoznawania przedmiotów (bez korekcji i z korekcją), a badanie refrakcji powinno określić potrzebną korekcję. Badanie ostrości wzroku można przeprowadzić w pomieszczeniach ok. 5 metrowych a nawet przy użyciu lustra o połowę mniejszych. Przy badaniu refrakcji z odległości 5 m popełniamy błąd 0,2 dptr wywołany akomodacją i aż 0,4 dprt w pomieszczeniu 2,5 m, gdzie pacjent obok lustra z optotypami widzi ścianę i inne przedmioty z 2,5 m. Badanie ostrości powinno być wykonywane w ściśle określonych warunkach oświetleniowych by można porównać zmiany ostrości przeprowadzone przez inne osoby i w innych gabinetach. Badanie ostrości wzroku2 1 Piotr Michałowski kwiecień 2016

2 Ryc. 1. Tablice Snellena (źródło: National Eye Intitute, National Institutes of Health) Ostrość wzroku zapisuje się wpostaci ułamka. W liczniku wpisuje się odległość, z jakiej badany odczytuje optotypy. Przyjęto w krajach anglosaskich przeprowadzać badanie z 20 stóp tj. około 6 m a w Polsce z 5 m. W mianowniku wpisuje się wartość widniejącą przy ostatnim prawidłowo rozpoznanym przez pacjenta rzędzie optotypów. Jest to odległość, z jakiej elementy optotypów widziane są pod kątem 1 minuty, albo inaczej odległość, z jakiej badany powinien je rozpoznać, jeśli ma pełną ostrość wzroku. Jeśli pacjent prawidłowo rozpoznaje optotypy z ostatniego, najniższego rzędu, to jego ostrość wzroku wynosi 5/5 lub w zapisie dziesiętnym 1,0. Jeśli rozpoznaje tylko optotyp w pierwszym, najwyższym rzędzie na tablicy, to jego ostrość wzroku wynosi 5/50, a w zapisie dziesiętnym 0,1. Jeżeli pacjent rozpoznaje 60% znaków w rzędzie to można uznać ten rząd jako miarę jego ostrości Ryc. 2. Konstrukcja znaku Snellena Badanie ostrości wzroku2 2 Piotr Michałowski kwiecień 2016

3 W przypadku małej ostrości wzroku, kiedy pacjent nie jest w stanie rozpoznać nawet najwyżej położonych optotypów, należy, metr po metrze, zmniejszać odległość pacjenta od tablicy. Jeśli na przykład pacjent zaczyna prawidłowo rozpoznawać największe optotypy z odległości 2 m, to jego ostrość wzroku wynosi 2/50, a w zapisie dziesiętnym 0,04. Gdy to nie pomaga można pokazywać pacjentowi dłoń i prosić o podanie liczby pokazywanych placów (zapisuje się to skrótem lp z 30 cm liczenie palców z 30 cm). Jeśli pacjent nie potrafi policzyć palców, to bada się postrzeganie ruchów ręki (skrót rrpo ruchy ręki przed okiem). Jeśli badany ma jeszcze gorszą ostrość wzroku, to za pomocą silnej latarki należy zbadać poczucie światła (skrót pś). W końcu może się zdarzyć, że w badanym oku nie ma nawet poczucia światła, co zapisuje się skrótem bpś (oznacza to całkowitą ślepotę). Istnieją również inne, alternatywne testy (np. test LogMAR, test z literą E, pierścienie Landholta, test Sheridana Gardinera), ale nie są one w Polsce powszechnie stosowane. Rys. 3 Tablica z hakami Snellena z wyróżnianiem jednego znaku Ryc. 4. Tablice ETDRS (źródło: National Eye Intitute, National Institutes of Health) Badanie ostrości wzroku2 3 Piotr Michałowski kwiecień 2016

4 Testy, w których pokazywane są pojedyncze optotypy, są bardziej przydatne przy badaniu pacjentów z niedowidzeniem, u których obserwuje się zjawisko natłoku (ang. crowding). Polega na nakładaniu się położonych blisko siebie obiektów. Pacjenci z niedowidzeniem widzą lepiej, jeśli pokazuje im się testy z pojedynczymi optotypami, a nie testy z wieloma optotypami w rzędzie, jak na tablicach Snellena. Wyniki uzyskiwane w badaniach z zastosowaniem różnych tablic są zbliżone, ale nie są równoważne. Tablica 11 standartowo VISUS Wysokość znaków Snellena w ułamku zwykłym w ułamku dziesiętnym kąt widzenia znaków w minutach Wysokość znaków w punkt.druk. Wielkość czcionki Ariel Bold wysokość znaków w mm przy odległości 5m 5 m ekran15" 0,02 1/50 0, , ,0 1225,0 363,6 0,05 1/20 0, , ,4 490,0 145,4 0,10 5/50 0,100 50, ,2 245,0 72,7 0,16 5/32 0,156 32, ,0 153,1 46,5 0,20 5/25 0,200 25, ,1 122,5 36,4 0,25 5/20 0,250 20,000 82,5 98,0 29,1 0,30 5/16,67 0,300 16,670 68,7 81,7 24,2 0,32 5/16 0,313 16,000 66,0 76,6 23,3 0,40 5/12,5 0,400 12,500 51,6 61,3 18,2 0,42 5/12 0,417 12,000 49,5 58,3 17,5 0,50 5/10 0,500 10,000 41,2 49,0 14,5 0,60 5/8,33 0,600 8,330 34,4 40,8 12,1 0,63 5/8 0,625 8,000 33,0 38,9 11,6 0,70 5/7,14 0,700 7,140 29,4 35,0 10,4 0,75 5/6,67 0,750 6,670 27,5 32,7 9,7 0,80 5/6,25 0,800 6,250 25,8 30,6 9,1 0,83 5/6 0,833 6,000 24,7 29,5 8,7 0,90 5/5,555 0,900 5,555 22,9 27,2 8,1 1,00 5/5 1,000 5,000 20,6 24,5 7,3 1,25 5/4 1,250 4,000 16,5 19,6 5,8 1,50 5/3,3333 1,500 3,333 13,7 16,3 4,8 1,60 5/3,125 1,600 3,125 12,9 15,3 4,5 2,00 5/2,5 2,000 2,500 10,3 12,3 3,6 do bliży z 30 cm D-3,0 D-3/30 10,000 0,100 20,5 24,4 7,243 D-2,5 D-2,5/30 8,333 0,120 17,1 20,3 6,036 D-2,25 D-2,25/30 7,500 0,133 15,4 18,3 5,432 D-2,0 D-2/30 6,667 0,150 13,7 16,3 4,829 D-1,75 D-1,75/30 5,833 0,171 12,0 14,2 4,225 D-1,5 D-1,5/30 5,000 0,200 10,3 12,2 3,622 D-1,25 D-1,25/30 4,167 0,240 8,6 10,2 3,018 D-1,0 D-1/30 3,333 0,300 6,8 8,1 2,414 D-0,75 D-0,75/30 2,500 0,400 5,1 6,1 1,811 D-0,5 D-0,5/30 1,667 0,600 3,4 4,1 1,207 Uwaga: Wysokość czcionki w punktach występująca w programach komputerowych nie odpowiada wymaganej wysokości znaków z powodu określenia wysokości czcionki razem z dolnymi i górnymi "ogonkami" (np Ś i y). Do bliży wysokość jest trudna do określenia z uwagi że czytany tekst ma litery duże{d}, duże z ogonkami {Ą Ś} małe{m} wysokie {k} i niskie z ogonkami {ą y} Badanie ostrości wzroku2 4 Piotr Michałowski kwiecień 2016

5 3. Test Sheridan-Gardiner Test Sheridan Gardiner jest testem ostrości wzroku zaprojektowany dla dzieci zbyt młodych, aby być w stanie podjąć badania testem Snellena, bo nie znają są one dostatecznie liter alfabetu, aby móc wiarygodnie je rozpoznać. Test Sheridan Gardiner składa się z zestawu kart, z których każda oznaczona jest jedną literą o określonej wielkości. Karty są pokazywane dziecku pojedynczo z odległości (w Europie zazwyczaj z 5 metrów). W przeciwieństwie do testu Snellena, (w którym oczekuje się, że osoba przeczyta na głos rozpoznany znak), dziecko jest wyposażone w kartę identyfikacyjną przedstawiający zbiór znaków, w tym ten, pokazany mu na karcie z 5 metrów. Dziecko jest proszone o identyfikację pojedynczej litery z karty, wskazując go w zbiorze na karcie identyfikacyjnej przed sobą - a więc nie musi znać i móc powiedzieć nazwy liter alfabetu. Sheridan Gardiner testowy jest polecany dla dzieci w wieku od 2 do 7 lat. Rys. 5. Badająca pokazuje pojedyncze znaki a dziecko wskazuje, który znak rozpoznaje 4. Badanie ostrości do bliży Badanie ostrości wzroku do bliży jest uzupełnieniem badania ostrości wzroku do dali i służy ocenie widzenia z odległości potrzebnej do czytania (ok. 30 cm). Ma to szczególnie istotne znaczenie u pacjentów ze starczowzrocznością (presbyopia), u których naturalna, pojawiająca się po 40. roku życia i postępująca z wiekiem utrata nastawności soczewki (akomodacji) prowadzi do nieostrego widzenia z bliska. W trakcie badania pacjentowi pokazuje się standardowy tekst do czytania lub pojedyncze optotypy (np. litery, cyfry czy tzw. haki przypominające literę E zwróconą w różnych kierunkach). Badanie ostrości wzroku do bliży powinno być wykonywane w ściśle określonych warunkach oświetleniowych by można porównać zmiany ostrości przeprowadzone przez inne osoby i w innych gabinetach Natężenie świetlenia testu powinno wynosić ok. 500 lx. Przy doborze korekcji do bliży interesuje nas czy zastosowana korekcja będzie sprawdzać się w codziennym życiu pacjenta (często sprawdzamy to dając pacjentowi książkę, gazetę, bilet kolejowy, paragon sklepowy, mapę drogową, ekran telefonu komórkowego) Niektórzy pacjenci wymagają także oceny ostrości widzenia i konieczności korekcji okularowej do innych odległości niż przy czytaniu, np. w przypadku pracy przy monitorze komputera lub pulpicie (np. muzycy, dyrygenci, księża). Badanie ostrości wzroku2 5 Piotr Michałowski kwiecień 2016

6 Podobnie jak w przypadku badania do dali ostrość wzroku zapisuje się w postaci ułamka. W liczniku wpisuje się wartość najmniejszego poprawnie odczytywanego tekstu (napisanego najmniejszą czcionką), która jest oznaczana wartościami: 0,5; 0,75; 1,0; 1,25; 1,5; 2,0; 2,25; 3,0; 5,0; 6,0, w mianowniku zaś odległość, z jakiej badany odczytuje optotypy (30 cm). Pełną ostrość wzroku do bliży zapisuje się jako 0,5/30 cm. 5. Test preferowanego spojrzenia preferential looking (PL) Test preferencyjnego patrzenia, zwanego czasem testem Tellera i Dobsona, jest stosowany do oceny ostrości wzroku u niemowląt i małych dzieci, które nie są w stanie zidentyfikować zdjęcia lub liter. Dziecku jest przedstawiony karta z dwoma polami stymulacyjnych, jeden z pasków, a drugi z jednorodnej szarej strefie tej samej średniej luminancji, jako pojedyncze paski. Położenie pasków jest losowo zmieniane. Zwykle niemowlęta i dzieci będą patrzeć na bardziej interesujące je paski (jeśli mogą je wykryć), a nie na puste polu. Badanie ostrości wzroku2 6 Piotr Michałowski kwiecień 2016

7 Dziecko może siedzieć na kolanach osoby dorosłej lub na ramieniu. Mały otwór jest pośrodku pomiędzy tymi dwoma obszarami. Obserwator widzi dziecko przez otwór i ocenia położenie pasków na podstawie ruchów głowy i oczu dziecka. Jeśli dziecko widzi pasy, to zwracają jego uwagę i woli na nie spojrzeć niż na szarą plamę. Jeśli dziecko nie może ich zobaczyć, pole z paskami będą wyglądać tak samo jak puste szare pola, a dziecko nie wykaże zainteresowania. Najmniejsza szerokość pasków, do którego obserwator może konsekwentnie określić położenie pasków jest uważany za próg rozdzielczości dziecka (ostrość wzroku). Przy pomocy tego testu udało się określić rozwój ostrości u niemowląt i małych dzieci Wiek (mies.) Średnia ostrość wzroku Średnia ostrość wzroku (V) 1 20/638 0,03 1,5 20/540 0,04 2,5 20/278 0, /224 0, /106 0, /88 0, /93 0, /70 0, /63 0, /52 0, /28 0, /24 0,83 Dane uzyskane z badań: Mayer, DL, Beisert AS., Warner, AF, et al. Monocular acuity for the Teller Acuity Cards between ages one month and four years. Invest Ophtalmol Vis Sci. 1995, 36: Rzeczywistość a testy Badanie ostrości wzroku jest wykonywane w bardzo sztucznych warunkach: Jasne tło oświetlone białym światłem i czarne kontrastowe znaki na matowym papierze czy ekranie. Są to warunki bardzo odbiegające od spotykanych w życiu. Często napisy nie są tak kontrastowe, światło ma albo Badanie ostrości wzroku2 7 Piotr Michałowski kwiecień 2016

8 żółtą barwę żarówek (przesłoniętych abażurem) albo niebieskich świetlówek czy lamp LED, papier jest błyszczący, neony migocą, pojawiają się odblaski szyb i innych błyszczących przedmiotów. Dla pełnego badania zdolności rozdzielczej oka stosuje się testy wrażliwości kontrastu na ostrość widzenia. 7. Badania obiektywne Zwykłe badanie ostrości wzroku jest badaniem subiektywnym wymagającym zaangażowania pacjenta zachęconego przez badającego do rozpoznawania znaków. Istnieją badania obiektywne pozwalające określić ostrość wzroku bez aktywności pacjenta. Przykładowo można wymienić tu metodę wywołania oczopląsu kinetycznego przez pokazanie poruszających się czarnobiałych pionowych pasków i obserwowaniu ruchów gałki oka za poruszającymi się paskami. Stosując coraz węższe paski można określić ostrość wzroku. Drugim przykładem jest pomiar korowych potencjałów wywołanych (EOG) pokazywaniem na ekranie monitora pacjentowi czarnobiałej szachownicy z użyciem odpowiednie wielkości pól Badanie ostrości wzroku2 8 Piotr Michałowski kwiecień 2016

Sprawozdanie z Ćwiczenia Nr 6 Akomodacja

Sprawozdanie z Ćwiczenia Nr 6 Akomodacja Społeczny Ośrodek Szkoleniowy Data wykonania ćwiczenia.... Pomiar i korygowanie wad refrakcji Data oddania sprawozdania... ul. Kopcińskiego 5/11 Ocena......... Nazwisko i imię słuchacza Nazwisko i imię

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego. Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa.

Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego. Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa. Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa Ćwiczenie nr 3 Temat: Badanie indywidualnego pola widzenia w różnych typach masek Warszawa

Bardziej szczegółowo

f = -50 cm ma zdolność skupiającą

f = -50 cm ma zdolność skupiającą 19. KIAKOPIA 1. Wstęp W oku miarowym wymiary struktur oka, ich wzajemne odległości, promienie krzywizn powierzchni załamujących światło oraz wartości współczynników załamania ośrodków, przez które światło

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 1. Temat: BADANIE OSTROŚCI WIDZENIA W RÓŻNYCH WARUNKACH OŚWIETLENIOWYCH

Ćwiczenie nr 1. Temat: BADANIE OSTROŚCI WIDZENIA W RÓŻNYCH WARUNKACH OŚWIETLENIOWYCH Grupa: Elektrotechnika, sem 3., wersja z dn. 03.10.2011 Podstawy Techniki Świetlnej Laboratorium Ćwiczenie nr 1. Temat: BADANIE OSTROŚCI WIDZENIA W RÓŻNYCH WARUNKACH OŚWIETLENIOWYCH Opracowanie wykonano

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia wzrokowe u dzieci, cz. I Pomiar ostrości wzroku

Zaburzenia wzrokowe u dzieci, cz. I Pomiar ostrości wzroku 302/2 optometria Zaburzenia wzrokowe u dzieci, cz. I Pomiar ostrości wzroku Dr ANNA PRZEKORACKA-KRAWCZYK Pracownia Fizyki Widzenia i Optometrii Wydział Fizyki UAM w Poznaniu Układ wzrokowy człowieka czerpie

Bardziej szczegółowo

Grupa: Elektrotechnika, sem 3, wersja z dn. 03.11.2015 Technika Świetlna Laboratorium

Grupa: Elektrotechnika, sem 3, wersja z dn. 03.11.2015 Technika Świetlna Laboratorium 6-965 Poznań tel. (-61) 6652688 fax (-61) 6652389 Grupa: Elektrotechnika, sem 3, wersja z dn. 3.11.2 Technika Świetlna Laboratorium Ćwiczenie nr 3 Temat: BADANIE POLA WIDZENIA Opracowanie wykonano na podstawie:

Bardziej szczegółowo

Metody badawcze Marta Więckowska

Metody badawcze Marta Więckowska Metody badawcze Marta Więckowska Badania wizualne pozwalają zrozumieć proces postrzegania oraz obserwować jakie czynniki wpływają na postrzeganie obrazu. Czynniki wpływające na postrzeganie obrazu to:

Bardziej szczegółowo

z badaniem olśnienia

z badaniem olśnienia Tester widzenia z badaniem olśnienia made in Germany when you need medical equipment PRZEPISY SIĘ ZMIENIAJĄ ALE NIE BĘDZIESZ MUSIAŁ ZMIENIAĆ URZĄDZENIA W przeszłości istniały ograniczenia związane z ilością

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie ortoptyki Oznaczenie kwalifikacji: MS.10 Numer zadania: 01 Numer

Bardziej szczegółowo

Różne sposoby widzenia świata materiał dla ucznia, wersja z instrukcją

Różne sposoby widzenia świata materiał dla ucznia, wersja z instrukcją CZĘŚĆ A CZŁOWIEK Pytania badawcze: Różne sposoby widzenia świata materiał dla ucznia, wersja z instrukcją Czy obraz świata jaki rejestrujemy naszym okiem jest zgodny z rzeczywistością? Jaki obraz otoczenia

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy Cz. 5. Tabulatory i inne funkcje edytora OpenOffice Writer Tabulatory umożliwiają wyrównanie tekstu do lewej, do prawej, do środka, do znaku dziesiętnego lub do

Bardziej szczegółowo

Różne sposoby widzenia świata materiał dla ucznia, wersja guided inquiry

Różne sposoby widzenia świata materiał dla ucznia, wersja guided inquiry CZĘŚĆ A CZŁOWIEK Pytania badawcze: Różne sposoby widzenia świata materiał dla ucznia, wersja guided inquiry Czy obraz świata jaki rejestrujemy naszym okiem jest zgodny z rzeczywistością? Jaki obraz otoczenia

Bardziej szczegółowo

OCENA PRACY WZROKOWEJ NA STANOWISKACH KOMPUTEROWYCH W RÓśNYCH WARUNKACH OŚWIETLENIOWYCH

OCENA PRACY WZROKOWEJ NA STANOWISKACH KOMPUTEROWYCH W RÓśNYCH WARUNKACH OŚWIETLENIOWYCH STUDIA NIESTACJONARNE II STOPNIA wersja z dnia 3.12.2009 KIERUNEK ELEKTROTECHNIKA SEM 3. Laboratorium PODSTAW TECHNIKI ŚWIETLNEJ TEMAT: OCENA PRACY WZROKOWEJ NA STANOWISKACH KOMPUTEROWYCH W RÓśNYCH WARUNKACH

Bardziej szczegółowo

SPOSÓB POMIARU PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW OŚWIETLENIA

SPOSÓB POMIARU PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW OŚWIETLENIA SPOSÓB POMIARU PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW OŚWIETLENIA Z punktu widzenia oceny oświetlenia we wnętrzu bądź na stanowisku pracy, istotny jest pomiar natężenia oświetlenia, określenie równomierności oświetlenia

Bardziej szczegółowo

KRÓTKOWZROCZNOŚĆ NADWZROCZNOŚĆ ASTYGMATYZM PRESBYOPIA WADY WZROKU SIATKÓWKA SOCZEWKA ROGÓWKA TĘCZÓWKA CIAŁO SZKLISTE

KRÓTKOWZROCZNOŚĆ NADWZROCZNOŚĆ ASTYGMATYZM PRESBYOPIA WADY WZROKU SIATKÓWKA SOCZEWKA ROGÓWKA TĘCZÓWKA CIAŁO SZKLISTE WADY WZROKU KRÓTKOWZROCZNOŚĆ NADWZROCZNOŚĆ ASTYGMATYZM PRESBYOPIA SOCZEWKA SIATKÓWKA ROGÓWKA TĘCZÓWKA CIAŁO SZKLISTE KRÓTKOWZROCZNOŚĆ Krótkowzroczność jest zazwyczaj spowodowana zbyt długą gałką oczną.

Bardziej szczegółowo

Dodatek B - Histogram

Dodatek B - Histogram Dodatek B - Histogram Histogram to nic innego, jak wykres pokazujący ile elementów od czarnego (od lewej) do białego (prawy koniec histogramu) zostało zarejestrowanych na zdjęciu. Może przedstawiać uśredniony

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie ortoptyki Oznaczenie kwalifikacji: Z.10

Bardziej szczegółowo

Złudzenia optyczne. . Złudzenia optyczne dzieli się na cztery kategorie:

Złudzenia optyczne. . Złudzenia optyczne dzieli się na cztery kategorie: ZŁUDZENIA OPTYCZNE Złudzenia optyczne Złudzenie optyczne - błędna interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów, które automatycznie wprowadzają mózg w błędny tok myślenia.

Bardziej szczegółowo

MINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE

MINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ WWW.EDUNET.TYCHY.PL MINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE DZ.U. 1998

Bardziej szczegółowo

WARUNKI TECHNICZNE 2. DEFINICJE

WARUNKI TECHNICZNE 2. DEFINICJE WARUNKI TECHNICZNE 1. ZAKRES WARUNKÓW TECHNICZNYCH W niniejszych WT określono wymiary i minimalne wymagania dotyczące jakości (w odniesieniu do wad optycznych i widocznych) szkła float stosowanego w budownictwie,

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie ortoptyki Oznaczenie kwalifikacji: Z.10

Bardziej szczegółowo

Główne elementy zestawu komputerowego

Główne elementy zestawu komputerowego Główne elementy zestawu komputerowego Monitor umożliwia oglądanie efektów pracy w programach komputerowych Mysz komputerowa umożliwia wykonywanie różnych operacji w programach komputerowych Klawiatura

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie ortoptyki Oznaczenie kwalifikacji: Z.10

Bardziej szczegółowo

ZDOLNOŚĆ WIDZENIA A OŚWIETLENIE

ZDOLNOŚĆ WIDZENIA A OŚWIETLENIE BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka 1/1999, str. 11 14 dr inż. AGNIESZKA WOLSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy ZDOLNOŚĆ WIDZENIA A OŚWIETLENIE Praca wykonana w ramach Strategicznego Programu Rządowego

Bardziej szczegółowo

Presbiopia LAT LAT LAT LAT. Z wiekiem oko traci swoją elastyczność i coraz trudniej dopasowuje się do zmiennej odległości patrzenia.

Presbiopia LAT LAT LAT LAT. Z wiekiem oko traci swoją elastyczność i coraz trudniej dopasowuje się do zmiennej odległości patrzenia. Presbiopia Z wiekiem oko traci swoją elastyczność i coraz trudniej dopasowuje się do zmiennej odległości patrzenia. 20 30 40 50 LAT LAT LAT LAT Osoba 20-letnia może czytać tekst bez wysiłku nawet z bardzo

Bardziej szczegółowo

Jaki kolor widzisz? Doświadczenie pokazuje zjawisko męczenia się receptorów w oku oraz istnienie barw dopełniających. Zastosowanie/Słowa kluczowe

Jaki kolor widzisz? Doświadczenie pokazuje zjawisko męczenia się receptorów w oku oraz istnienie barw dopełniających. Zastosowanie/Słowa kluczowe 1 Jaki kolor widzisz? Abstrakt Doświadczenie pokazuje zjawisko męczenia się receptorów w oku oraz istnienie barw Zastosowanie/Słowa kluczowe wzrok, zmysły, barwy, czopki, pręciki, barwy dopełniające, światło

Bardziej szczegółowo

STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY IV W ROZBICIU NA OCENY

STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY IV W ROZBICIU NA OCENY STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY IV W ROZBICIU NA OCENY Treści i umiejętności Zakres opanowanej wiedzy i posiadane umiejętności w rozbiciu na poszczególne oceny celująca bardzo

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ

WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ ĆWICZEIE 8 WYZACZAIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJEJ Opis teoretyczny do ćwiczenia zamieszczony jest na stronie www.wtc.wat.edu.pl w dziale DYDAKTYKA FIZYKA ĆWICZEIA LABORATORYJE. Opis

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ KLASY IV A Z UŻYCIEM TIK

SCENARIUSZ ZAJĘĆ KLASY IV A Z UŻYCIEM TIK SCENARIUSZ ZAJĘĆ KLASY IV A Data: 20.04.2018r. Temat zajęć: Skracamy ułamki zwykłe Opanuję umiejętność upraszczania ułamków. Metody: pogadanka, ćwiczenia praktyczne. Pomoce dydaktyczne: komputer z dostępem

Bardziej szczegółowo

OCENA OŚWIETLENIA STANOWISKA PRACY.

OCENA OŚWIETLENIA STANOWISKA PRACY. 1 OCENA OŚWIETLENIA STANOWISKA PRACY. I. WPROWADZENIE Oświetlenie dzienne i sztuczne stanowi jeden z podstawowych składników środowiska pracy, jest czynnikiem mającym znaczący wpływ na bezpieczeństwo i

Bardziej szczegółowo

varilux.pl JAK NOSIĆ OKULARY PROGRESYWNE? PORADNIK

varilux.pl JAK NOSIĆ OKULARY PROGRESYWNE? PORADNIK varilux.pl JAK NOSIĆ OKULARY PROGRESYWNE? PORADNIK OKULARY PROGRESYWNE spełnią wszystkie Twoje potrzeby ADAPTACJA DO OKULARÓW PROGRESYWNYCH jest prosta! Wybrałeś najbardziej zaawansowane rozwiązanie optyczne,

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie ortoptyki Oznaczenie kwalifikacji: Z.10

Bardziej szczegółowo

Instrukcje dla zawodników

Instrukcje dla zawodników Płock, 17 marca 2018 r. Instrukcje dla zawodników Arkusze otwieramy na wyraźne polecenie komisji. Wszystkie poniższe instrukcje zostaną odczytane i wyjaśnione. 1. Arkusz składa się z 3 zadań. 2. Każde

Bardziej szczegółowo

Wstęp Sterowanie Utworzenie, wybór i kasowanie gracza. utworzenia nowego gracza Nowy gracz Nastawienie gracza

Wstęp Sterowanie Utworzenie, wybór i kasowanie gracza. utworzenia nowego gracza Nowy gracz Nastawienie gracza Wstęp Użytkownik znajduje się na Dzikim Zachodzie a jego zadaniem jest zdobyć wszystkie 15 części totemu, który blade twarze wykradły Indianom. W każdej części miasta na gracza czekają liczne zadania w

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV

OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV LICZBY NATURALNE - umie dodawać i odejmować pamięciowo w zakresie 100 bez przekraczania progu dziesiątkowego, - zna tabliczkę mnożenia i dzielenia w zakresie 100,

Bardziej szczegółowo

OPTYKA GEOMETRYCZNA I INSTRUMENTALNA

OPTYKA GEOMETRYCZNA I INSTRUMENTALNA 1100-1BO15, rok akademicki 2018/19 OPTYKA GEOMETRYCZNA I INSTRUMENTALNA dr hab. Rafał Kasztelanic Wykład 11 Jakość widzenia Warunki świetlne, w których pracuje układ wzrokowy, tworzą środowisko wzrokowe,

Bardziej szczegółowo

Oświetlenie oraz pole elektryczne i magnetyczne na stanowisku do pracy z komputerem.

Oświetlenie oraz pole elektryczne i magnetyczne na stanowisku do pracy z komputerem. Oświetlenie oraz pole elektryczne i magnetyczne na stanowisku do pracy z komputerem. I. Oświetlenie. 1. Przedmiot. Pomiar parametrów technicznych pracy wzrokowej na stanowiskach wyposażonych w monitory

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia: równanie soczewki, ogniskowa soczewki, powiększenie, geometryczna konstrukcja obrazu, działanie prostych przyrządów optycznych.

Zagadnienia: równanie soczewki, ogniskowa soczewki, powiększenie, geometryczna konstrukcja obrazu, działanie prostych przyrządów optycznych. msg O 7 - - Temat: Badanie soczewek, wyznaczanie odległości ogniskowej. Zagadnienia: równanie soczewki, ogniskowa soczewki, powiększenie, geometryczna konstrukcja obrazu, działanie prostych przyrządów

Bardziej szczegółowo

Znak wersja podstawowa

Znak wersja podstawowa Księga znaku Spis treści Znak wersja podstawowa...2 Układ poziomy...2 Układ pionowy...2 Konstrukcja znaku...3 Symbol...3 Napis...3 Siatka modułowa...4 Układ poziomy...4 Układ pionowy...4 Pole ochronne

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1 WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ZA POMOCĄ SPEKTROSKOPU

ĆWICZENIE 1 WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ZA POMOCĄ SPEKTROSKOPU ĆWICZENIE WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ZA POMOCĄ SPEKTROSKOPU Jeżeli gazy zaczynają świecić, na przykład w wyniku podgrzania, to możemy zaobserwować charakterystyczne kolorowe prążki podczas obserwacji tzw.

Bardziej szczegółowo

OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA POMIESZCZEŃ PRACY BIUROWEJ

OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA POMIESZCZEŃ PRACY BIUROWEJ OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA POMIESZCZEŃ PRACY BIUROWEJ Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 105 Oświetlenie stanowiska pracy Wszystkie pomieszczenia

Bardziej szczegółowo

Księga znaku Prywatna chmura dla prawników

Księga znaku Prywatna chmura dla prawników Księga znaku 2017 Prywatna chmura dla prawników Spis treści 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Znak podstawowy Konstrukcja znaku Pole podstawowe znaku Pole ochronne znaku Typografia Kolorystyka podstawowe

Bardziej szczegółowo

Wyroby medyczne wspierające narząd wzroku. Wprowadzenie

Wyroby medyczne wspierające narząd wzroku. Wprowadzenie Załącznik nr 3. Propozycja zmiany wyceny i rozszerzenia wykazu refundowanych pomocy optycznych dla osób słabowidzących oraz kryteriów ich przyznawania. Wyroby medyczne wspierające narząd wzroku Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

ZABEZPIECZENIA POLSKICH BANKNOTÓW

ZABEZPIECZENIA POLSKICH BANKNOTÓW ZABEZPIECZENIA POLSKICH BANKNOTÓW Narodowy Bank Polski emituje 5 nominałów banknotów: 10zł, 20zł, 50zł, 100zł i 200zł. Banknoty mają różne zabezpieczenia, pozwalające odróżnić je od falsyfikatów. Papier

Bardziej szczegółowo

System Informatyczny CELAB. Terminy, alarmy

System Informatyczny CELAB. Terminy, alarmy Instrukcja obsługi programu 2.18. Terminy, alarmy Architektura inter/intranetowa Aktualizowano w dniu: 2007-09-25 System Informatyczny CELAB Terminy, alarmy Spis treści 1. Terminy, alarmy...2 1.1. Termin

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR

ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR WSTĘP Widzenie to proces zachodzący w mózgu dzięki pracy skomplikowanego układu wzrokowego. Tylko prawidłowy rozwój tego układu pozwala nam w pełni korzystać

Bardziej szczegółowo

Mapy papierowe a odbiornik GPS

Mapy papierowe a odbiornik GPS Mapy papierowe a odbiornik GPS Na polskim rynku spotykamy mapy wykonane w kilku różnych układach odniesienia, z różnymi siatkami współrzędnych prostokątnych płaskich (siatkami kilometrowymi). Istnieje

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA NR 05 POMIARY NATĘŻENIA OŚWIETLENIA ELEKTRYCZNEGO POMIESZCZEŃ I STANOWISK PRACY

INSTRUKCJA NR 05 POMIARY NATĘŻENIA OŚWIETLENIA ELEKTRYCZNEGO POMIESZCZEŃ I STANOWISK PRACY LABORATORIUM OCHRONY ŚRODOWISKA - SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ - INSTRUKCJA NR 05 POMIARY NATĘŻENIA OŚWIETLENIA ELEKTRYCZNEGO POMIESZCZEŃ I STANOWISK PRACY 1. Cel instrukcji Celem instrukcji jest określenie

Bardziej szczegółowo

VetLINK moduł MAPA Instrukcja obsługi

VetLINK moduł MAPA Instrukcja obsługi VetLINK moduł MAPA Instrukcja obsługi Spis treści Wstęp...1 Przeglądanie i filtrowanie danych...3 Dodawanie nowych obiektów...3 Dodawanie miejsca...3 Dodawanie ogniska...3 Dodawanie obszaru...4 Wstęp Moduł

Bardziej szczegółowo

Wpisany przez Natalia Głowacka czwartek, 09 września :06 - Poprawiony czwartek, 23 września :10

Wpisany przez Natalia Głowacka czwartek, 09 września :06 - Poprawiony czwartek, 23 września :10 Instrukcja BHP przy obsłudze komputera i drukarki Obsługujący komputer i drukarkę powinien: - posiadać przeszkolenie stanowiska z zakresu bhp - być przeszkolony w zakresie bhp szkoleniem wstępnym-ogólnym

Bardziej szczegółowo

Fotometria i kolorymetria

Fotometria i kolorymetria 9. (rodzaje receptorów; teoria Younga-Helmholtza i Heringa; kontrast chromatyczny i achromatyczny; dwu- i trzywariantowy system widzenia ssaków; kontrast równoczesny). http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/

Bardziej szczegółowo

METODA DUET. Sulcoflex Trifocal. Soczewka wewnątrzgałkowa. & procedura DUET. Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok

METODA DUET. Sulcoflex Trifocal. Soczewka wewnątrzgałkowa. & procedura DUET. Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok METODA DUET Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok Najszczęśliwsi pacjenci to tacy, którzy dobrze znają dostępne możliwości Co roku na całym świecie wykonywanych jest 27 mln operacji zaćmy

Bardziej szczegółowo

Maria Mauryc SP nr 2 w Czarnej Białostockiej

Maria Mauryc SP nr 2 w Czarnej Białostockiej Autor Maria Mauryc SP nr w Czarnej Białostockiej Poziom szkoła podstawowa Klasa V Dział Ułamki zwykłe Czas min Temat Utrwalenie wiadomości o ułamkach zwykłych Uwaga Powtórzenie działu. Cele lekcji Po zakończeniu

Bardziej szczegółowo

5.1. Światłem malowane

5.1. Światłem malowane https://app.wsipnet.pl/podreczniki/strona/39232 5.1. Światłem malowane DOWIESZ SIĘ, JAK poprawić podstawowe parametry zdjęcia (jasność, kontrast, kolorystykę), skorygować niekorzystne krzywizny obrazu,

Bardziej szczegółowo

Rozdział II. Praca z systemem operacyjnym

Rozdział II. Praca z systemem operacyjnym Rozdział II Praca z systemem operacyjnym 55 Rozdział III - System operacyjny i jego hierarchia 2.2. System operacyjny i jego życie Jak już wiesz, wyróżniamy wiele odmian systemów operacyjnych, które różnią

Bardziej szczegółowo

Instrukcja pracy w systemie USOSweb dla wykładowców PWSZ w Koninie - wpisywanie ocen -

Instrukcja pracy w systemie USOSweb dla wykładowców PWSZ w Koninie - wpisywanie ocen - Instrukcja pracy w systemie USOSweb dla wykładowców PWSZ w Koninie - wpisywanie ocen - Obsługa serwisu USOSweb odbywa się za pomocą przeglądarki internetowej, np.: Internet Explorer, Firefox, Chrome, Mozilla.

Bardziej szczegółowo

Światłomierz Polaris Dual 5. Pomiar światła ciągłego

Światłomierz Polaris Dual 5. Pomiar światła ciągłego Światłomierz Polaris Dual 5. Pomiar światła ciągłego Zdjęcie zostało wykonane przy oświetleniu naturalnym tuż przed zmierzchem. W tej sytuacji oświetleniowej jedynym źródłem światła jest kopuła niebieska

Bardziej szczegółowo

Rys. 1. Zakres widzialny fal elektromagnetycznych dla widzenia w ciągu dnia i nocy.

Rys. 1. Zakres widzialny fal elektromagnetycznych dla widzenia w ciągu dnia i nocy. Pomiary natężenia oświetlenia Możliwości percepcyjne, a przez to stan psychofizyczny człowieka zależą w bardzo dużym stopniu od środowiska, w jakim aktualnie przebywa. Bodźce świetlne są decydującymi czynnikami

Bardziej szczegółowo

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych wraz z komentarzami Ortoptystka 322[05]

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych wraz z komentarzami Ortoptystka 322[05] Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych wraz z komentarzami Ortoptystka 322[05] Zadanie egzaminacyjne: U dziecka, po atropinizacji, lekarz okulista stwierdził wadę wzroku i zapisał korekcję.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z MATEMATYKI W KL. 4

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z MATEMATYKI W KL. 4 WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z MATEMATYKI W KL. 4 Na ocenę niedostateczną (1) uczeń nie spełnia wymagań koniecznych. Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń spełnia wymagania konieczne, tzn.: 1. posiada i

Bardziej szczegółowo

EGZEMPLARZ ARCHIWALNY m OPIS OCHRONNY PL 60179

EGZEMPLARZ ARCHIWALNY m OPIS OCHRONNY PL 60179 RZECZPOSPOLITA POLSKA EGZEMPLARZ ARCHIWALNY m OPIS OCHRONNY PL 60179 WZORU UŻYTKOWEGO Y1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (2lJ Numer zgłoszenia: 110171 @ Data zgłoszenia: 18.10.1999 5i) Intel7:

Bardziej szczegółowo

Podręcznik użytkownika programu. Ceremonia 3.1

Podręcznik użytkownika programu. Ceremonia 3.1 Podręcznik użytkownika programu Ceremonia 3.1 1 Spis treści O programie...3 Główne okno programu...4 Edytor pieśni...7 Okno ustawień programu...8 Edycja kategorii pieśni...9 Edytor schematów slajdów...10

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć nr 27 Temat: Co to za wypukłe kropki? w świecie osób niewidomych.

Scenariusz zajęć nr 27 Temat: Co to za wypukłe kropki? w świecie osób niewidomych. Scenariusz zajęć nr 27 Temat: Co to za wypukłe kropki? w świecie osób niewidomych. Cele operacyjne: Uczeń: rozpoznaje pismo punktowe i opisuje jego przeznaczenie, wymienia trudności, z jakimi stykają się

Bardziej szczegółowo

POMIAR DYDAKTYCZNY Z MATEMATYKI

POMIAR DYDAKTYCZNY Z MATEMATYKI POMIAR DYDAKTYCZNY Z MATEMATYKI DZIAŁANIA NA UŁAMKACH ZWYKŁYCH KLASA VI OPRACOWAŁ NAUCZYCIEL MATEMATYKI AGNIESZKA SZCZUCHNIAK CEL OGÓLNY: Umiejętność wykonywania działań na ułamkach zwykłych CELE OPERACYJNE:

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI W KLASIE V

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI W KLASIE V WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI W KLASIE V OCENA ŚRÓDROCZNA: DOPUSZCZAJĄCY uczeń potrafi: zapisywać i odczytywać liczby w dziesiątkowym

Bardziej szczegółowo

WZORU PRZEMYSŁOWEGO PL XL-TAPE-INTERNATIONAL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Kielce, (PL) WUP 12/2016

WZORU PRZEMYSŁOWEGO PL XL-TAPE-INTERNATIONAL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Kielce, (PL) WUP 12/2016 PL 23003 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS OCHRONNY WZORU PRZEMYSŁOWEGO (19) PL (11) 23003 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 24749 (22) Data zgłoszenia: 26.07.2016 (51) Klasyfikacja:

Bardziej szczegółowo

Oznakowanie adaptacyjne dróg. Dokumentacja zdjęciowa. Wymagania.

Oznakowanie adaptacyjne dróg. Dokumentacja zdjęciowa. Wymagania. Oznakowanie adaptacyjne dróg. Dokumentacja zdjęciowa. Wymagania. Wykonał: Łukasz Dzięgielewski 1. Znaki drogowe o zmiennej treści (VMS Variable Message Signs) Są to znaki, w których w zależności od bieżących

Bardziej szczegółowo

Instrukcja dot. używania logotypu eraty Santander Consumer Bank w materiałach reklamowych Banku

Instrukcja dot. używania logotypu eraty Santander Consumer Bank w materiałach reklamowych Banku strona 1 Instrukcja dot. używania logotypu eraty Santander Consumer Bank w materiałach reklamowych Banku Wrocław, wrzesień 2018 r. 1. Logotyp eraty Santander Consumer Bank konstrukcja strona 2 Logotyp

Bardziej szczegółowo

Padlet wirtualna tablica lub papier w Internecie

Padlet wirtualna tablica lub papier w Internecie Padlet wirtualna tablica lub papier w Internecie Umiejętność gromadzenia, a potem przetwarzania, wykorzystania i zastosowania informacji w celu rozwiązania jakiegoś problemu, jest uważana za jedną z kluczowych,

Bardziej szczegółowo

KSIĘGA ZNAKU (wersja krótka) instrukcje stosowania logotypu GEMINI PARK

KSIĘGA ZNAKU (wersja krótka) instrukcje stosowania logotypu GEMINI PARK KSIĘGA ZNAKU (wersja krótka) instrukcje stosowania logotypu GEMINI PARK 2 Logo LOGO Gemini Park posługuje sie Logo składającym się z Logotypu i Sygnetu. Logotyp jest formą będącą nazwa Centrum Handlowego,

Bardziej szczegółowo

Poprawne adresowanie przesyłek listowych PORADNIK

Poprawne adresowanie przesyłek listowych PORADNIK Poprawne adresowanie przesyłek listowych PORADNIK 1. OGÓLNE ZASADY Poprawnie zaadresowana przesyłka listowa: Anna Kowalska ul. Lipowa 3 m. 10 87-100 TORUŃ Aby Twoje przesyłki listowe docierały do adresata

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 53: Soczewki

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 53: Soczewki Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr : Soczewki Cel ćwiczenia: Wyznaczenie ogniskowych soczewki skupiającej i układu soczewek (skupiającej i rozpraszającej) oraz ogniskowej soczewki rozpraszającej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GNIEWIE. z dnia 16 marca 2015 r. w sprawie określenia wzorów tabliczek z numerami domów oraz nazw ulic.

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GNIEWIE. z dnia 16 marca 2015 r. w sprawie określenia wzorów tabliczek z numerami domów oraz nazw ulic. Projekt z dnia 22 kwietnia 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GNIEWIE w sprawie określenia wzorów tabliczek z numerami domów oraz nazw ulic. Na podstawie art 18 ust. 1 i art 40

Bardziej szczegółowo

Simp-Q. Porady i wskazówki

Simp-Q. Porady i wskazówki Simp-Q Porady i wskazówki ROZWÓJ ZESTAWÓW BEZCIENIOWYCH Pierwsza generacja Najnowsza generacja Profesjonalne studio idealne dla zawodowych fotografów. Zestawy bezcieniowe Simp-Q to rewolucyjne i kompletne

Bardziej szczegółowo

1.2 Logo Sonel podstawowe załoŝenia

1.2 Logo Sonel podstawowe załoŝenia 1.2 Logo Sonel podstawowe załoŝenia Logo czyli graficzna forma przedstawienia symbolu i nazwy firmy. Terminu logo uŝywamy dla całego znaku, składającego się z sygnetu (symbolu graficznego) i logotypu (tekstowego

Bardziej szczegółowo

Czcionki bezszeryfowe

Czcionki bezszeryfowe Czcionki szeryfowe Czcionki szeryfowe wyposażone są w dodatkowe elementy ułatwiające czytanie. Elementy te, umieszczone w dolnej i górnej części liter tworzą poziome, optyczne linie ułatwiające prowadzenie

Bardziej szczegółowo

OSTROŚĆ WZROKOWA - PODSTAWOWA MIARA JAKOŚCI WIDZENIA

OSTROŚĆ WZROKOWA - PODSTAWOWA MIARA JAKOŚCI WIDZENIA OSTROŚĆ WZROKOWA - PODSTAWOWA MIARA JAKOŚCI WIDZENIA Marek Zając Instytut Fizyki Politechnika Wrocławska (tekst przeznaczony do biuletynu Fundacji Promyk Słońca) Nie ulega wątpliwości, Ŝe wzrok jest zmysłem,

Bardziej szczegółowo

1. Pobierz i zainstaluj program w 3 krokach : 2. Wybierz produkt -> FotoAlbum (Photo Books)

1. Pobierz i zainstaluj program w 3 krokach : 2. Wybierz produkt -> FotoAlbum (Photo Books) 1. Pobierz i zainstaluj program w 3 krokach : 2. Wybierz produkt -> FotoAlbum (Photo Books) 3. Wybór produktu w zależności od formatu, ceny : 4. Po wyborze formatu przechodzimy do okna z wyborem szablonu.

Bardziej szczegółowo

Zdjęcie do dowodu lub paszportu. Informacja o usłudze OBYWATEL.GOV.PL BETA. Ogólne informacje

Zdjęcie do dowodu lub paszportu. Informacja o usłudze OBYWATEL.GOV.PL BETA. Ogólne informacje 1 z 8 2015-12-04 12:06 OBYWATEL.GOV.PL BETA Zdjęcie do dowodu lub paszportu Chcesz wyrobić dowód osobisty lub paszport i potrzebujesz zdjęcie? Poniżej dowiesz się, jak powinno wyglądać. Informacja o usłudze

Bardziej szczegółowo

FIGURY I BRYŁY JEDNOSTKI MIARY KĄTY POLE I OBWÓD OBJĘTOŚĆ I POWIERZCHNIA TRÓJKĄT PROSTOKĄTNY

FIGURY I BRYŁY JEDNOSTKI MIARY KĄTY POLE I OBWÓD OBJĘTOŚĆ I POWIERZCHNIA TRÓJKĄT PROSTOKĄTNY Wstęp Ten multimedialny program edukacyjny zawiera przykłady i zadania pozwalające na samodzielne ćwiczenie i sprawdzenie wiadomości w zakresie figur i brył geometrycznych dla klas 5-6 szkoły podstawowej

Bardziej szczegółowo

Organizacja stanowiska pracy z komputerem:

Organizacja stanowiska pracy z komputerem: Organizacja stanowiska pracy z komputerem: Materiały szkoleniowe Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na

Bardziej szczegółowo

XVII MISTRZOSTWA POLSKI

XVII MISTRZOSTWA POLSKI XVII MISTRZOSTWA POLSKI W ŁAMIGŁÓWKACH 19 stycznia 2013 r. ZADANIA PRZYKŁADOWE Podczas eliminacji do XVII Mistrzostw Polski w Łamigłówkach będzie do rozwiązania 14 zadao o zróżnicowanym stopniu trudności.

Bardziej szczegółowo

( F ) I. Zagadnienia. II. Zadania

( F ) I. Zagadnienia. II. Zadania ( F ) I. Zagadnienia 1. Ruch drgający i falowy. Zjawiska rezonansowe. 2. Źródła oraz detektory drgań i fal mechanicznych. 3. Ultradźwięki, dźwięki i infradźwięki. Wibracje. 4. Obiektywne i subiektywne

Bardziej szczegółowo

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory www.pdffactory.pl/ Agata Miłaszewska 3gB

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory www.pdffactory.pl/ Agata Miłaszewska 3gB Agata Miłaszewska 3gB rogówka- w części centralnej ma grubość około 0,5 mm, na obwodzie do 1 mm, zbudowana jest z pięciu warstw, brak naczyń krwionośnych i limfatycznych, obfite unerwienie, bezwzględny

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY IV REALIZOWANE WEDŁUG

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY IV REALIZOWANE WEDŁUG WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY IV REALIZOWANE WEDŁUG PROGRAMU MATEMATYKA Z PLUSEM Poziom podstawowy Poziom ponadpodstawowy Uczeń potrafi na: Uczeń potrafi na: ocenę dopuszczającą ocenę dostateczną

Bardziej szczegółowo

Ekran tytułowy (menu główne)

Ekran tytułowy (menu główne) Wstęp Ten multimedialny program edukacyjny przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Oferując ciekawe zadania tekstowe, służy przede wszystkim doskonaleniu umiejętności matematycznych. Program

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej

Ćwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej Ćwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej Wprowadzenie Światło widzialne jest to promieniowanie elektromagnetyczne (zaburzenie poła elektromagnetycznego rozchodzące

Bardziej szczegółowo

Rys.1. Uaktywnianie pasków narzędzi. żądanych pasków narzędziowych. a) Modelowanie części: (standardowo widoczny po prawej stronie Przeglądarki MDT)

Rys.1. Uaktywnianie pasków narzędzi. żądanych pasków narzędziowych. a) Modelowanie części: (standardowo widoczny po prawej stronie Przeglądarki MDT) Procesy i techniki produkcyjne Instytut Informatyki i Zarządzania Produkcją Wydział Mechaniczny Ćwiczenie 3 (1) Zasady budowy bibliotek parametrycznych Cel ćwiczenia: Celem tego zestawu ćwiczeń 3.1, 3.2

Bardziej szczegółowo

Opis wymagań do programu Matematyka 2001

Opis wymagań do programu Matematyka 2001 Opis wymagań do programu Matematyka 2001 Każdy nauczyciel określa cele, jakie pragnie osiągnąć w wyniku nauczania swojego przedmiotu w danej klasie. Cele ogólne wytyczają kierunki pracy z uczniami, zaś

Bardziej szczegółowo

budowa i zasady użycia logo Fundacji Orange

budowa i zasady użycia logo Fundacji Orange budowa i zasady użycia 1 budowa i kolorystyka 1.1 A B logo Orange deskryptor Podstawowy znak Fundacji Orange składa się z logotypu Orange i deskryptora: Fundacja Orange, umieszczonego z prawej strony.

Bardziej szczegółowo

Wzór wizualizacji 1. 1. Zakres informowania odbiorców i stosowania wzoru wizualizacji w projekcie

Wzór wizualizacji 1. 1. Zakres informowania odbiorców i stosowania wzoru wizualizacji w projekcie Wzór wizualizacji 1 1. Zakres informowania odbiorców i stosowania wzoru wizualizacji w projekcie Zgodnie z 1 ust. 6 każdy Wnioskodawca realizujący projekt w ramach Konkursu dotacji na działania informacyjno-promocyjne

Bardziej szczegółowo

NOWY SZABLON IMPORTU PLIKÓW

NOWY SZABLON IMPORTU PLIKÓW NOWY SZABLON IMPORTU PLIKÓW Aby wejść na zakładkę Nowy szablon importu Użytkownik wybiera zakładkę Płatności, która znajduje się w górnym menu. Następnie z menu bocznego należy wybierać Import danych.

Bardziej szczegółowo

MODELE KOLORÓW. Przygotował: Robert Bednarz

MODELE KOLORÓW. Przygotował: Robert Bednarz MODELE KOLORÓW O czym mowa? Modele kolorów,, zwane inaczej systemami zapisu kolorów,, są różnorodnymi sposobami definiowania kolorów oglądanych na ekranie, na monitorze lub na wydruku. Model RGB nazwa

Bardziej szczegółowo

Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej cienkiej soczewki skupiającej

Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej cienkiej soczewki skupiającej Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej cienkiej skupiającej Wprowadzenie Soczewka ciało przezroczyste dla światła ograniczone zazwyczaj dwiema powierzchniami kulistymi lub jedną kulistą i jedną płaską 1.

Bardziej szczegółowo

szkło klejone laminowane szkło klejone z użyciem folii na całej powierzchni.

szkło klejone laminowane szkło klejone z użyciem folii na całej powierzchni. SZKŁO LAMINOWANE dokument opracowany przez: w oparciu o Polskie Normy: PN-B-13083 Szkło budowlane bezpieczne PN-EN ISO 12543-5, 6 Szkło warstwowe i bezpieczne szkło warstwowe PN-EN 572-2 Szkło float definicje

Bardziej szczegółowo

STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY V W ROZBICIU NA OCENY

STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY V W ROZBICIU NA OCENY STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY V W ROZBICIU NA OCENY Treści i umiejętności Zakres opanowanej wiedzy i posiadane umiejętności w rozbiciu na poszczególne oceny celująca bardzo

Bardziej szczegółowo

Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne

Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA PROWADZĄCY: mgr inż. Łukasz Amanowicz Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne 3 TEMAT ĆWICZENIA: Badanie składu pyłu za pomocą mikroskopu

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki w klasach IV

Wymagania edukacyjne z matematyki w klasach IV Wymagania edukacyjne z matematyki w klasach IV Program nauczania: Matematyka z plusem Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe Liczba godzin nauki w tygodniu: 4 Planowana liczba godzin w ciągu roku: 130 Matematyka

Bardziej szczegółowo