Instalowanie urządzeń gazowych 713[02].Z3.05

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Ewa Hartman Instalowanie urządzeń gazowych 713[02].Z3.05 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

2 Recenzenci: dr inż. Krystyna Krygier dr inż. Marian Rubik Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Marzena Więcek Konsultacja: dr inż. Bożena Zając Korekta: Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[02].Z3.05 Instalowanie urządzeń gazowych zawartej w modułowym programie nauczania dla zawodu monter instalacji i urządzeń sanitarnych. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom

3 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania Podział urządzeń gazowych Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Zasady instalowania urządzeń gazowych Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Bezpieczeństwo użytkowania instalacji i urządzeń gazowych Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Sprawdzian osiągnięć Literatura 43 2

4 1. WPROWADZENIE Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o zasadach instalowania urządzeń gazowych, a także ułatwi zrozumienie niebezpieczeństwa, na które możesz być narażony podczas nieprawidłowego montażu i eksploatacji urządzeń gazowych. Poradnik ten zawiera: 1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. 2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej. 3. Materiał nauczania (rozdział 4) który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Do poszerzania wiedzy wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji. Materiał obejmuje również ćwiczenia, które zawierają: wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do wykonania ćwiczenia, pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia, sprawdzian teoretyczny, sprawdzian umiejętności praktycznych. 4. Przykład zadania/ćwiczenia oraz zestaw pytań sprawdzających opanowanie przez Ciebie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego ćwiczenia jest dowodem osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej. Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie. Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po zapoznaniu się z materiałem spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej. Jednostka modułowa: Instalowanie urządzeń gazowych, której treści teraz poznasz, jest jednym z modułów koniecznych do zapoznania się z procesem montażu, eksploatacji i odbioru instalacji gazowej, do której należą, jako ich integralna część, urządzenia gazowe. Bezpieczeństwo i higiena pracy W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki. 3

5 713[02].Z3 Technologia montażu instalacji gazowych 713[02].Z1/2/3/4.01 Prace przygotowawczo zakończeniowe przy wykonywaniu instalacji sanitarnych 713[02].Z1/2/3/4.02 Montaż instalacji z rur stalowych 713[02].Z1/2/3/4.03 Montaż instalacji z rur miedzianych 713[02].Z3.04 Montaż instalacji gazowej 713[02].Z3.05 Instalowanie urządzeń gazowych Schemat układu jednostek modułowych 4

6 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej Instalowanie urządzeń gazowych powinieneś umieć: określać właściwości fizyczne i chemiczne gazu ziemnego i paliw płynnych, rozpoznawać rodzaje instalacji, wykonywać prace przygotowawczo zakończeniowe przy montażu instalacji, rozróżniać łączniki do połączeń rozłącznych i nierozłącznych stosowane w instalacjach ze stali i miedzi, oceniać stan techniczny rur i łączników stalowych i miedzianych wykorzystywanych do montażu, wykonywać połączenia rozłączne rur instalacyjnych stalowych i miedzianych, wykonywać połączenia nierozłączne rur instalacyjnych stalowych metodą spawania gazowego, wykonywać podstawowe operacje obróbki materiałów stalowych i miedzianych stosowanych w instalacjach sanitarnych, mocować elementy instalacji w przegrodach budowlanych, prowadzić instalacje różnymi sposobami, wykonywać prace podczas montażu instalacji gazowej zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż., oceniać stan techniczny rur, kształtek gazowych i elementów wyposażenia instalacji gazowej, montować przewody instalacji gazowej, instalować wyposażenie stosowane w instalacji gazowej, wykonywać próbę szczelności zmontowanej instalacji gazowej, przygotowywać instalację gazową do odbioru, przygotowywać instalację gazową do odbioru końcowego, stosować przepisy bhp, ppoż. i ochrony środowiska podczas eksploatacji instalacji gazowej, stosować terminologię budowlaną, przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać zagrożenia i im zapobiegać, stosować w praktyce procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, odczytywać i interpretować rysunki budowlane, posługiwać się dokumentacją budowlaną, wykonywać przedmiary i obmiary robót, wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne, organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów, korzystać z różnych źródeł informacji. 5

7 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: sklasyfikować urządzenia gazowe, zastosować wytyczne lokalizacji urządzeń gazowych w pomieszczeniach, dobrać elementy uzbrojenia podejścia pod przybory gazowe, wykonać prace podczas montażu urządzeń gazowych zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż., zainstalować kuchnie gazowe, zainstalować grzejniki gazowe wody przepływowej, zainstalować gazowe ogrzewacze powietrza, zainstalować kotły do ogrzewania pomieszczeń, zainstalować kotły gazowe, zainstalować urządzenia regulacyjne i zabezpieczające stosowane w instalacjach gazowych, wykonać próbę szczelności połączeń zainstalowanych urządzeń gazowych, ocenić stan techniczny elementów demontowanych urządzeń gazowych, przygotować do odbioru instalacje gazowe po zainstalowaniu urządzeń gazowych, posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji gazowej. 6

8 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Podział urządzeń gazowych Materiał nauczania Podstawowe pojęcia związane z urządzeniami gazowymi Aby ułatwić posługiwanie się pojęciami z zakresu urządzeń gazowych należy poznać ich definicje, aby w konsekwencji właściwie interpretować przepisy dotyczące ich instalowania, lokalizowania i prawidłowej eksploatacji. Podstawowe definicje, to: butla gazowa jest to ciśnieniowy pojemnik z atestem przeznaczony do magazynowania gazu w określonej objętości, pod ciśnieniem wewnętrznym nie przekraczającym jego wytrzymałości, wyposażony w zawór odcinający dopływ gazu, wymagający okresowej kontroli, ciąg kominowy przewodu spalinowego podciśnienie w kanale spalinowym, wywołane różnicą gęstości spalin na wlocie i wylocie oraz różnicą wysokości wlotu i wylotu kanału spalinowego; ciąg powinien być jak najmniejszy, ale zapewniać dostarczenie do spalania odpowiedniej ilości powietrza, gazomierz urządzenie pomiarowe służące do pomiaru ilości gazu zużywanego przez odbiorcę, gazowy grzejnik wody przepływowej urządzenie gazowe z komorą do spalania paliwa gazowego, którego celem jest podgrzanie zimnej wody do wymaganej temperatury, kanał spalinowy droga przenoszenia produktów spalania na zewnątrz, do atmosfery, kocioł wodny gazowy urządzenie gazowe z komorą przeznaczoną do spalania paliwa gazowego, którego celem jest podgrzanie wody do temperatury nie przekraczającej 115 C, kocioł dwufunkcyjny urządzenie gazowe służące do ogrzewania wody przeznaczonej do centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, kocioł kondensacyjny urządzenie, którego temperatura spalin na wylocie z komina jest niższa od temperatury punktu rosy, komin - to konstrukcja murowana, betonowa lub blaszana zawierająca przewód pionowy do odprowadzania spalin z palenisk pieców i kotłów spalinowych do atmosfery. Komin wytwarza naturalny ciąg powietrza, zwany ciągiem kominowym, kuchenka gazowa urządzenie gazowe z otwartym płomieniem służące do przygotowywania ciepłych posiłków, nie mające piekarnika, kuchnia gazowa urządzenie gazowe z otwartym płomieniem służące do przygotowywania ciepłych posiłków, wyposażone w piekarnik, kubatura pomieszczenia objętość pomieszczenia mierzona w świetle i wyrażona w m 3, kurek odcinający urządzenie do zamykania i otwierania dopływu gazu do części instalacji, gazomierza lub innego urządzenia gazowego, obciążenie cieplne urządzenia gazowego ilość ciepła uzyskiwana w jednostce czasu z palnika lub zespołu palników tego urządzenia w [kw], ogrzewacz pomieszczeń urządzenie gazowe stosowane do bezpośredniego ogrzewania pomieszczeń ciepłem otrzymanym ze spalania gazu, z odprowadzeniem spalin z tych pomieszczeń na zewnątrz, najczęściej połączone z atmosferą poprzez przewód powietrzno spalinowy, otwarta komora spalania - komora, w której zachodzi spalanie paliwa z wykorzystaniem powietrza z pomieszczenia, a spaliny odprowadzane są na zewnątrz poprzez przewód spalinowy, 7

9 piwnica część budynku przeznaczona na pomieszczenia gospodarcze lub techniczne, w którym poziom podłogi jest niższy niż poziom terenu, na którym budynek jest posadowiony, pomieszczenie mieszkalne to pomieszczenie przeznaczone na stały pobyt w nim ludzi, pomieszczenie niemieszkalne to pomieszczenie, w którym nie przewiduje się stałego pobytu ludzi, a czas przebywania ludzi w czasie ciągłym nie przekracza 4 godzin, pomieszczenie techniczne pomieszczenie, w którym znajdują się urządzenia służące do obsługi technicznej budynku, programator kotła urządzenie sterujące automatyką kotła według zadanego programu, przerywacz ciągu element składowy urządzenia gazowego z palnikiem injektorowym, służący do stabilizacji pracy tych palników w wyniku regulacji ciągu kominowego, ponadto zabezpiecza on przed cofaniem się spalin, czyli ciągiem wstecznym, przewód spalinowy pionowy, poziomy lub ukośny przewód z materiału niepalnego służący do odprowadzania spalin na zewnątrz pomieszczenia; przewód spalinowy w ścianie budynku nazywa się kanałem spalinowym, przewód spalinowo powietrzny wspólnie instalowane przewody: powietrzny i spalinowy, umieszczone współosiowo, równocześnie doprowadzające powietrze do spalania i odprowadzające spaliny na zewnątrz pomieszczenia bezpośrednio przez przegrodę budowlaną, reduktor ciśnienia gazu urządzenie służące do obniżenia i stabilizacji ciśnienia gazu w urządzeniu gazowym lub instalacji gazowej, urządzenie gazowe urządzenie, w którym następuje ustabilizowane spalanie paliwa gazowego lub jego mieszaniny z powietrzem, urządzenie gazowe przeznaczone do pracy ciągłej urządzenie gazowe o konstrukcji pozwalającej na długotrwałe funkcjonowanie bez przerw w procesie uzyskiwania ciepła, urządzenie gazowe przeznaczone do pracy okresowej urządzenie gazowe wymagające każdorazowo działań użytkownika w celu regulacji, włączenia i wyłączenia, urządzenia regulujące urządzenia służące do utrzymania na określonym poziomie parametrów typu: ciśnienie, temperatura, urządzenie sterujące urządzenia zapewniające zabezpieczenie przed zmianą parametrów urządzenia gazowego, uruchamiające lub zatrzymujące pracę urządzenia gazowego według określonego programu, zestaw kuchni gazowej fabrycznie zmontowana kuchnia gazowa z obudową, zasilana z butli gazowej, zamknięta komora spalania komora, w której zachodzi spalanie paliwa bez dostępu powietrza z pomieszczenia, a spaliny odprowadzane są na zewnątrz poprzez przewód spalinowy; najczęściej przewód równocześnie doprowadzający powietrze i odprowadzający spaliny. Podział urządzeń gazowych na grupy i kategorie Ze względu na sposób doprowadzania powietrza do spalania gazu, oraz odprowadzania spalin z urządzeń gazowych dzieli się je na typy: Typ A urządzenia pobierające powietrze z pomieszczenia i odprowadzające spaliny do pomieszczenia, w którym są zamontowane, np. kuchenki i kuchnie gazowe, piekarniki i ogrzewacze gazowe o mocy do 5 kw, Typ B urządzenia pobierające powietrze z pomieszczenia, w którym są zamontowane i odprowadzające spaliny do przewodu (kanału) spalinowego. Odprowadzanie odbywa się: na zasadzie ciągu naturalnego (typ B1) oraz na zasadzie ciągu wymuszonego, gdy wentylator odciągający nie jest częścią urządzenia (typ B2). Urządzeniami gazowymi typu B1 i B2 wyposażonymi w przerywacz ciągu są: podgrzewacze wody, ogrzewacze 8

10 pomieszczeń i kotły grzewcze działające na zasadzie ciągu wymuszonego przez wentylator palnika nadmuchowego lub wentylator spalin będący częścią urządzenia. Nie mogą one być wyposażone w przerywacz ciągu. Również nie dopuszcza się łączenia kilku urządzeń do wspólnego kanału kominowego. Typ C zaliczono tu urządzenia z tzw. zamkniętą komorą spalania odciętą od atmosfery pomieszczenia, w którym są zamontowane, pobierające powietrze z zewnątrz i odprowadzające spaliny do przewodu (kanału) kominowego lub bezpośrednio do atmosfery. Są to grzejniki wody przepływowej oraz kotły grzewcze kondensacyjne. Inną klasyfikacją urządzeń gazowych jest określenie ich kategorii. Przynależność do określonej kategorii urządzeń określa przystosowanie do spalania: Kategoria I jednej grupy paliw gazowych, Kategoria II dwóch lub więcej grup paliw gazowych w niepełnym zakresie, Kategoria III wszystkich grup i podgrup paliw gazowych. Podział urządzeń gazowych ze względu na przeznaczenie Do urządzeń przeznaczonych do gotowania, smażenia i pieczenia zalicza się: kuchenki gazowe (KG) o łącznej mocy wszystkich palników do 8,5 kw, kuchnie (KGP), urządzenia do gotowania i pieczenia o łącznej mocy cieplnej do 11.5 kw, piekarniki gazowe (PG), urządzenia do pieczenia o mocy do 3 kw, opiekacze (RG), rożna, grille gazowe, urządzenia do opiekania produktów spożywczych. W grupie urządzeń gazowych do podgrzewania wody do celów sanitarnych można wyróżnić: grzejniki wody przepływowej (GGWP) podgrzewające wodę w czasie jej poboru: grzejniki małej mocy do 9 kw zwane są termami gazowymi; grzejniki średniej mocy do 21 kw zwane są piecami łazienkowymi, zbiornikowe grzejniki wody (ZGW), zwane również pojemnościowymi podgrzewaczami wody, służą do podgrzewania wody do temperatury ok. 55 C. Grzejniki te są urządzeniami wieloczerpalnymi. Ogrzewacze pomieszczeń i promienniki są urządzeniami o mocy najczęściej do 5 kw. Wśród nich wyróżniamy: ogrzewacze konwekcyjne (OGK), ogrzewacze promiennikowe - konwekcyjne (OGKP), promienniki (OGP). Do ogrzewania pomieszczeń lub ogrzewania pomieszczeń i podgrzewania wody służą: kotły grzewcze (KGGW-N). Do kotłów małej mocy można zaliczyć: kotły grzewcze wodne niskotemperaturowe typu B1 lub B3. Przeznaczone są one do ogrzewania wody w instalacji centralnego ogrzewania lub ciepłej wody użytkowej o temperaturze od 35 do 90 C. kotły grzewcze wodne niskotemperaturowe kondensacyjne typ C. kotły dwufunkcyjne typ B1. Produkowane są o mocy do 35 kw i przeznaczone do podgrzewania wody w układzie c.o., jak również wody do celów sanitarnych. Woda może być w nich podgrzewana w systemie przepływowym lub zbiornikowym. Do podgrzewania powietrza służą przeponowe nagrzewnice powietrza, w tym suszarki do szybkiego suszenia prania. Każde urządzenie powinno zawierać tabliczkę znamionową, na której podane są: nazwa i adres wytwórcy, oznaczenie, numer fabryczny, rok produkcji, rodzaj paliwa, do którego urządzenie jest przystosowane, nominalna moc cieplna, maksymalne ciśnienie robocze, 9

11 znaki dopuszczenia Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania przebiegu ćwiczeń i ich wykonania. 1) Co nazywamy urządzeniem gazowym? 2) Jakie znasz typy urządzeń gazowych? 3) Jakie oznaczenia muszą być na każdym urządzeniu gazowym? 4) O czym świadczy przynależność danego urządzenia do określonej kategorii? 5) Jak dzielimy urządzenia gazowe ze względu na przeznaczenie? 6) Jakie urządzenia gazowe przeznaczone są do gotowania i podgrzewania posiłków? 7) Jakie urządzenia gazowe przeznaczone są do ogrzewania pomieszczeń? 8) Jakie urządzenia gazowe przeznaczone są do ogrzewania pomieszczeń i podgrzewania ciepłej wody? 9) Jakie urządzenia gazowe przeznaczone są do podgrzewania wody? 10) Jakie informacje zawarte są na tabliczce znamionowej? 11) Jakie urządzenia i aparaty można instalować w wybranych pomieszczeniach budynku? Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Z katalogów firm branżowych wybierz gazowe urządzenie do gotowania i podgrzewania posiłków. Sporządź kalkulację cenową. Wskaż zalety wybranego urządzenia. Podaj jego parametry techniczne. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zapoznać się z dokumentacją branżową, 3) wybrać urządzenie gazowe i odczytać jego cenę, 4) na arkuszu papieru zapisać: nazwę, typ, parametry techniczne, kategorię, 5) wypisać zalety urządzenia, wskazać jego przeznaczenie, określić wykorzystanie, 6) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 7) ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: instrukcja wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania, arkusz papieru formatu A 4, długopis, ołówek, gumka, literatura z rozdziału 6. 10

12 Ćwiczenie 2 Z katalogów firm branżowych wybierz gazowe urządzenie do ogrzewania pomieszczenia o powierzchni 100 m 2 i podgrzewania wody na potrzeby użytkowe. Sporządź kalkulację cenową. Wskaż zalety wybranego urządzenia. Podaj jego parametry. Wyjaśnij, jakie jego cechy wpłynęły na dobór danego typu oraz w jaki sposób będzie doprowadzane powietrzea do spalania i odprowadzane spaliny. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 2) zapoznać się z dokumentacją branżową, 3) wybrać urządzenie gazowe i odczytać jego cenę, 4) na arkuszu papieru zapisać: nazwę, typ, parametry techniczne, 5) wypisać zalety urządzenia, wskazać jego przeznaczenie, określić sposób doprowadzenia powietrza do spalania i odprowadzenia spalin, 6) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 7) ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: instrukcja wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania, arkusz papieru formatu A 4, długopis, ołówek, gumka, literatura z rozdziału Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wskazać przykłady urządzeń gazowych danego typu? 2) wyjaśnić, jakie czynniki decydują o przynależności danego urządzenia do określonego typu? 3) określić, jakie dane powinny znajdować się na tabliczce znamionowej urządzenia gazowego? 4) określić kategorię urządzenia po sprawdzeniu jego karty katalogowej? 5) dobrać gazowe urządzenie do gotowania i podgrzewania posiłków spełniające oczekiwania nabywcy? 6) dobrać kocioł do ogrzewania pomieszczeń? 7) dobrać podgrzewacz wody na potrzeby ciepłej wody do jednego punktu czerpalnego? 8) dobrać podgrzewacz wody na potrzeby ciepłej wody do kilku punktów czerpalnych? 9) posłużyć się terminologią gazowniczą charakterystyczną dla urządzeń gazowych? 11

13 4.2. Zasady instalowania urządzeń gazowych Materiał nauczania Warunki, jakie muszą spełniać pomieszczenia, w których instalowane są urządzenia gazowe. Możliwość instalowania określonych urządzeń gazowych w pomieszczeniu uzależniona jest od następujących warunków: wysokości pomieszczenia, kubatury pomieszczenia, obciążenia cieplnego pomieszczenia przypadającego na 1m 3 kubatury pomieszczenia, łącznego obciążenia cieplnego zainstalowanych urządzeń, wentylacji pomieszczenia, sposobu odprowadzenia spalin z pomieszczenia. 1) Wysokość pomieszczenia, w którym można zainstalować urządzenia gazowe to minimum 2,2 m. Odstępstwem od tej zasady jest możliwość instalowania kotłów gazowych w już istniejących budynkach, gdzie dopuszcza się wysokość pomieszczenia kotłów nie niższą niż 1,9 m. 2) Kubatura pomieszczenia to: - dla łazienki: 8 m 3, gdy instalujemy w niej gazowe urządzenie do podgrzewania wody. 3) Maksymalne obciążenie cieplne przypadające na 1 m 2 kubatury pomieszczenia to: W - w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, z wyjątkiem kuchni, gdy spaliny nie są odprowadzane na zewnątrz, W - w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, z wyjątkiem kuchni, gdy spaliny odprowadzane są na zewnątrz, W w pomieszczeniach nie przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz kuchni, gdy spaliny nie są odprowadzany na zewnątrz, W w pomieszczeniach nie przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz kuchni, gdy spaliny są odprowadzane na zewnątrz. 4) Wentylacja pomieszczeń może odbywać się przez: - szczeliny w otworach okiennych lub drzwiowych pomieszczenia, - otwory nawiewne, - inne urządzenia techniczne. Aby można było w pomieszczeniu zainstalować urządzenie gazowe, muszą być spełnione warunki krotności wymiany powietrza zgodne z normami wykonawczymi. 5) Dopuszczalne łączne obciążenie cieplne pomieszczeń wynikające z zainstalowania urządzeń: - pomieszczenie kuchenne 25 kw, - łazienka 25 kw, - kotłownia zlokalizowana w pomieszczeniu technicznym w budynku 60 kw, - pralnia 10 kw. Wszystkie urządzenia gazowe muszą mieć: znak bezpieczeństwa, aprobatę techniczną lub znak Dozoru Technicznego, atest energetyczny. 12

14 Sposoby odprowadzania spalin Sposób odprowadzenia spalin z pomieszczenia musi spełniać następujące warunki: w urządzeniach typu A spaliny powinny mieć możliwość swobodnego przepływu jak najkrótszą drogą; wskazane jest, aby droga ta nie była dłuższa niż 2 m w rzucie poziomym od kratki wentylacyjnej, w urządzeniach typu B i C spaliny muszą być odprowadzane przewodami spalinowymi połączonymi z urządzeniem i kanałem spalinowym lub przewodami spalinowo powietrznymi wyprowadzonymi poza ścianę zewnętrzną budynku. Do tego celu należy stosować przewody pionowe o długości minimum 0,22m oraz przewody poziome o długości nie większej niż 2,0 m ze spadkiem w kierunku urządzenia. w przypadku kotłów z zamkniętą komora spalania należy ściśle przestrzegać wytycznych producenta, efektywna wysokość komina, mierzona od paleniska do wylotu, ponad dach powinna wynosić minimum 4 m, w urządzeniach gazowych o mocy nie przekraczającej 35 kw z palnikami iniektorowymi różnica wysokości od przerywacza ciągu do wylotu ponad dach nie może być mniejsza niż 2,0 m, a w praktyce powinna wynosić nawet 4 m, dopuszcza się odprowadzenie spalin przez zewnętrzną ścianę budynku przez przewody powietrzno spalinowe z urządzeń gazowych o mocy do 21 kw zainstalowanych w wolnostojących budynkach, jeżeli zachowana będzie odległość wyprowadzenia wylotu spalin co najmniej 0,5 m od krawędzi okien i drzwi. Po wykonaniu instalacji odprowadzania spalin podlega ona odbiorowi polegającemu na sprawdzeniu: drożności kanału, szczelności połączeń, ciągu kominowego, prawidłowości wykonania połączeń i zgodności z projektem elementów instalacji odprowadzania spalin, zgodnie z normami wyprowadzenia ponad dach, spełnienia norm ochrony środowiska. Odbiór formalny polega na: sprawdzeniu zgodności wykonania instalacji z dokumentacją powykonawczą, sprawdzeniu aktualności atestów na materiały konstrukcyjne i izolacyjne użyte do budowy instalacji odprowadzania spalin. Warunki instalowania gazomierzy Gazomierze są urządzeniami do pomiaru ilości gazu zużywanego przez urządzenia, w których gaz jest spalany. Są to najsłabsze elementy składowe instalacji gazowej. Jakiekolwiek prace zawiązane z gazomierzem należy wykonywać przy zamkniętym kurku gazomierzowym. Gazomierze powinny być zainstalowane: oddzielnie dla każdego odbiorcy, w miejscu łatwo dostępnym, zabezpieczonym przed wpływem warunków atmosferycznych, z kurkiem odcinającym przed gazomierzem, w szafkach z materiałów trudnozapalnych, z otworami wentylacyjnymi, w odległości nie mniejszej w rzucie poziomym, niż 1 m od palnika gazowego lub innego paleniska, w odległości nie mniejszej niż 3 m od urządzenia gazowego, mierząc w rozwinięciu długości przewodu, na wysokości od 0,3 do 1,8m od poziomu podłogi do spodu gazomierza i co najmniej 0,5 m od poziomu terenu, 13

15 powyżej gazomierza i urządzeń iskrzących, gdy mierzą zużycie gazu lżejszego niż powietrze, poniżej gazomierza i urządzeń iskrzących, gdy mierzą zużycie gazu cięższego niż powietrze, w odległości co najmniej 1 m od urządzeń iskrzących, gdy są instalowane bez szafek, na tym samym poziomie co liczniki elektryczne i inne urządzenia iskrzące, w taki sposób, aby było możliwe ich rozłączenie bez demontażu części instalacji gazowej, w pomieszczeniach spełniających warunki ich instalowania. Zalecane miejsca instalowania gazomierzy: klatki schodowe lub korytarze w wentylowanych szafkach, na zewnątrz budynku, razem z kurkiem głównym, szyby instalacyjne przeznaczone dla pionów instalacyjnych, z drzwiczkami bez otworów wentylacyjnych, z dostępem od strony pomieszczeń niemieszkalnych, kuchnie stanowiące samodzielne pomieszczenia dopuszcza się instalację bez szafek, wydzielone pomieszczenia piwniczne, pod warunkiem, że mają one otwór okienny oraz przewód wentylacji grawitacyjnej wyprowadzony ponad dach lub ścianę zewnętrzną na wysokość co najmniej 2,5 m powyżej poziomu terenu oraz co najmniej 0,5 m od okien i drzwi. Zabronione miejsca instalowania gazomierzy: pomieszczenia mieszkalne, łazienki, pomieszczenia, w których występuje zagrożenie korozyjne, we wspólnych wnękach z licznikami elektrycznymi. Rys. 1. Przykłady instalowania gazomierzy: a. w szafkach metalowych, b. we wspólnych wnękach z drzwiczkami, c. w szybach pionów instalacyjnych [13] 14

16 Warunki instalowania kuchni gazowych Kuchnie gazowe mają zazwyczaj znormalizowane wymiary: wysokość 85 cm, głębokość 60 cm, szerokość 50 lub 60 cm. Największy palnik ma moc do 2 kw, dwa średnie mają moc około 1,5 kw, najmniejszy palnik ma moc około 1 kw. Przy palnikach piekarnika najczęściej dolnym i górnym muszą być zamontowane fabrycznie zabezpieczenia przeciwwypływowe. Kuchnia ma regulowane nóżki pozwalające wypoziomować jej ustawienie. Dodatkowo kuchnie gazowe mogą być wyposażone w: termostaty, czyli urządzenia pozwalające utrzymać stałą, zadaną temperaturę, termometry umożliwiające sprawdzenie temperatury podczas pracy piekarnika, rożen, opiekacz, wentylator wyrównujący ciśnienie w komorze piekarnika, programator czasowy wyłączania palnika, zegar. W celu połączenia kuchni gazowej z instalacją gazową należy wykorzystać jeden z dwóch króćców o średnicy ½. Drugi, niewykorzystany króciec musi być zabezpieczony zaślepką. Należy unikać instalowania kuchni na linii łączącej okno i drzwi, gdyż powstający przepływ powietrza może gasić płomień palnika kuchni. Wskazane jest zainstalowanie nad kuchnią okapu z dobrze działająca wentylacją grawitacyjną. Podczas lokalizowania usytuowania kuchni należy zachować minimalne odległości, które pokazano na rysunku 2. Rys. 2. Odległość poszczególnych ścian kuchni od ścian pomieszczeń [12] 15

17 Przy połączeniu na sztywno na podejściu pod kuchnię należy zainstalować dwuzłączkę, trójnik do wykonywania próby szczelności i kurek odcinający dopływ gazu. Wykonane połączenie nie powinno wywoływać naprężeń. Przy połączeniu kuchni z instalacją za pomocą przyłącza elastycznego nie ma potrzeby wbudowywania kurka odcinającego, gdyż wąż elastyczny ma wbudowany zawór odcinający. Zaletą takiego przyłączenia kuchni jest możliwość zmiany usytuowania kuchni w celu utrzymania jej w czystości. Gniazdo przyłączeniowe instalacji elektrycznej 230 V do kuchni powinno być wyposażone w bolec ochronny. Nie może ono znajdować się bezpośrednio nad kuchnią zalecana odległość to minimum 65 cm. Aby przyłączyć kuchnię gazową do instalacji gazowej i elektrycznej monter powinien posiadać uprawnienia energetyczne grupy 3 i 1 w danym zakresie uprawnień. Do jego obowiązków należy przed przystąpieniem do podłączenia kuchni należy: sprawdzenie, czy kuchnia jest przystosowana do gazu, którym zasilana jest instalacja gazowa, zapoznanie się z danymi znamionowymi kuchni, ustalenie, czy instalacja elektryczna spełnia warunki przyłączenia kuchni, sprawdzenie skuteczności i prawidłowości działania wentylacji w pomieszczeniu, sprawdzenie możliwości usytuowania kuchni w pomieszczeniu i zgodności z projektem technicznym powykonawczym. Po wykonaniu tych czynności i przyłączeniu kuchni do instalacji monter powinien zapoznać użytkownika z zasadami obsługi urządzenia, sprawdzić, czy wykonane połączenie zachowuje warunek szczelności, wydać protokół podłączenia pieczętując kartę gwarancyjną. Rys. 3. Standardowa kuchnia gazowa z piekarnikiem [3] 1- pokrywa, 2- płyta podpalnikowa, 3- ruszt, 4- tablica rozdzielcza, 5- dzwonek, 6- pokrętła palników, 7- pokrętło palnika piekarnika, 8- drabinka suszarnicza, 9- blacha do pieczenia, 10- termometr, 11- ściana boczna, 12- szyba, 13- nakładka wewnętrzna drzwi, l4- podłoga piekarnika. 16

18 Warunki instalowania gazowych grzejników wody przepływowej Gazowe grzejniki wody przepływowej umieszcza się zazwyczaj w łazience nad wanną. Jeżeli łazienka ma zbyt małą wysokość, która uniemożliwiłaby zainstalowanie prostego odcinka rury spalinowej o długości co najmniej 220 cm, grzejnik można zainstalować poza obrysem wanny. Gazowe przepływowe grzejniki wody można instalować również w innych pomieszczeniach spełniających wszystkie wymagania w odniesieniu do kubatury, wysokości, wentylacji i sposobu odprowadzenia spalin oraz prowadzenia instalacji gazowej na przykład w kuchni. Typowy grzejnik gazowy składa się z następujących podzespołów: zespołu wodnego połączonego z wymiennikiem ciepła, stabilizatora strumienia gazu, zespołu gazowego, w którego korpus wmontowane są zawory, pokrętła, podzespół zabezpieczenia przeciwwypływowego, zespołu palnika głównego, zespołu palnika zapalającego, armatury wodno gazowej, Grzejnik jest urządzeniem wieloczerpalnym, co pozwala na doprowadzenie wody do kilku miejsc poboru, najczęściej: wanny, umywalki i zlewozmywaka. Rys. 4. Wentylacja nawiewno-wywiewna łazienki wyposażonej w grzejnik wody przepływowej [3] a) nawiew przez otwory w drzwiach (pow. czynna 200cm²), b) nawiew przez kratkę wentylacyjna w ścianie 17

19 Rys. 5. Schemat podłączenia gazowego grzejnika wody przepływowej G firmy Termet [3] 1. kurek na doprowadzeniu wody zimnej 2. filtr wody 3. przewód wody ciepłej 4. filtr gazu 5. kurek gazowy 6. kratka wentylacyjna 7. rura spalinowa 8. pokrętło zapalacza i regulacji gazu 9. pokrętło wyboru temperatury wody Woda zimna jest doprowadzana przewodem wyposażonym w kurek kulowy na rysunku oznaczony jako element 1 i przez filtr oznaczony jako 2. Przewód łączący instalację gazową z grzejnikiem jest wyposażony w kurek kulowy 5 i filtr 4. Woda podgrzana w grzejniku jest doprowadzona do instalacji ciepłej wody przewodem 3. Gazy spalinowe odprowadzane są do kanału spalinowego przewodem oznaczonym jako element 7. Grzejnik ma szereg zabezpieczeń, wśród których występują najczęściej: automatyczny zawór odcinający dopływ gazu do palnika przy zamkniętym przepływie wody, zabezpieczenie przeciwwypływowe, które automatycznie przerywa wypływ niespalonego gazu z palnika głównego i zapalającego, zabezpieczenie przed zanikiem ciągu kominowego, zabezpieczenie przed przegrzaniem wody w wymienniku ciepła. 18

20 Aby przyłączyć podgrzewacz wody przepływowej do instalacji gazowej i elektrycznej monter powinien posiadać uprawnienia energetyczne grupy 3 i 1 w danym zakresie uprawnień oraz, instalując grzejnik określonej firmy, powinien mieć jej autoryzację. Do obowiązków montera przed podłączeniem grzejnika należy: sprawdzenie, czy grzejnik jest przystosowany do gazu, którym zasilana jest instalacja gazowa, sprawdzenie, czy materiały użyte do wykonania instalacji są dostosowane do materiałów, z których wykonany jest grzejnik, zapoznanie się z danymi znamionowymi grzejnika, ustalenie, czy instalacja elektryczna spełnia warunki przyłączenia grzejnika ze względu na przynależność gniazda do strefy i wyposażenie w uziemienie ochronne, sprawdzenie skuteczności i prawidłowości działania wentylacji w pomieszczeniu, sprawdzenie skuteczności i prawidłowości działania kanału spalinowego i wielkości ciągu kominowego, sprawdzenie możliwości usytuowania grzejnika w pomieszczeniu i zgodności z projektem technicznym powykonawczym, określenie miejsca instalacji grzejnika. Podłączenie grzejnika wymaga wykonania następujących czynności: wytrasowania miejsca instalacji grzejnika, zamocowania grzejnika do przegrody zgodnie z wytycznymi producenta, podłączenia instalacji gazowej poprzez zamontowany zawór odcinający i filtr z króćcem przyłączeniowym grzejnika po uszczelnieniu złącz gwintowanych, zamontowania elementu urządzenia pozwalającego na odprowadzenie spalin na zewnątrz, podłączenia zespół wodny poprzez zawór odcinający i filtr z króćcem przyłączeniowym wody, sprawdzienia szczelności wykonanego podłączenia. Po wykonaniu tych czynności i przyłączeniu grzejnika do instalacji monter powinien zapoznać użytkownika z zasadami obsługi urządzenia, dokonać pierwszego uruchomienia grzejnika (jeżeli ma do tego uprawnienia) po odpowietrzeniu instalacji i armatury gazowej oraz wydać protokół podłączenia. Obowiązkiem użytkownika jest utrzymanie grzejnika w czystości podczas eksploatacji. Warunki instalowania gazowych zasobnikowych grzejników wody Zasobnikowe gazowe grzejniki wody są urządzeniami ciśnieniowymi, więc podlegają przepisom Dozoru Technicznego. Zgodnie z nimi każdy zasobnikowy grzejnik powinien mieć następujące wyposażenie: zawór odcinający na wejściu, zawór zwrotny, upustowy zawór bezpieczeństwa, ogranicznik ciśnienia wody. W dobrze izolowanej obudowie mieści się zbiornik wody. Wewnątrz zbiornika wmontowana jest komora spalania i palnik gazowy. Dzięki dobrej izolacji straty ciepła są nieznaczne, a ciepła woda jest dostępna w dużej ilości i w każdej chwili. Zespół palnikowy składa się z injektorowego palnika głównego (do palnika doprowadzone jest powietrze z pomieszczenia i część powietrza wprowadzana jest przed procesem spalania do komory palnika), palnika zapalającego i armatury gazowej, obejmującej zapalacz piezoelektryczny, termoelektryczne zabezpieczenie przeciwwypływowe, regulator temperatury oraz regulator ciśnienia gazu. Wymaganą temperaturę podgrzewanej wody ustawia się za pomocą pokrętła regulatora temperatury. 19