PARLAMENT EUROPEJSKI

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Gospodarcza i Monetarna KOMUNIKAT DLA POSŁÓW(25/2007) Dotyczy: Odpowiedzi Sejmu RP W załączniku zamieszczono odpowiedź Sejmu RP na posiedzenie międzyparlamentarne pt. Ogólne wytyczne polityki gospodarczej Przegląd cyklu gospodarczego: jakie wyzwania stoją przed europejską i krajową polityką gospodarczą? Europejski nadzór finansowy, zarządzanie kryzysowe na rynkach finansowych Bruksela, stycznia 2008 r. GENERALNA DYREKCJA DS. POLITYK WEWNĘTRZNYCH CM\ doc PE v01-00

2 Posiedzenie międzyparlamentarne Ogólne wytyczne polityki gospodarczej Przegląd cyklu gospodarczego: jakie wyzwania stoją przed europejską i krajową polityką gospodarczą? Europejski nadzór finansowy, zarządzanie kryzysowe na rynkach finansowych (22-23 stycznia 2008 r.) I Polityka Gospodarcza 1. Zintegrowane wytyczne na lata Wzrost i Zatrudnienie były przedmiotem zainteresowania polskiego Sejmu w chwili ich przyjmowania przez Unię Europejską wraz z zaleceniem Komisji w sprawie Ogólnych wytycznych dla polityk gospodarczych Państw Członkowskich oraz Wspólnoty oraz Decyzji Rady w sprawie wytycznych dla polityk zatrudnienia Państw Członkowskich. W związku z tymi dokumentami Komisja ds. Unii Europejskiej w imieniu Sejmu dokonała oceny tego dokumentu postanawiając, że nie będzie do niego zgłaszać uwag. W Polsce brak jest podstaw do sformułowania przez parlament krajowy zintegrowanego programu reform. Programy takie opracowuje Rada Ministrów, a następnie w celu ich wykonania przedstawia Sejmowi odpowiednie projekty ustaw. W chwili obecnej Sejm VI kadencji powstały po niedawnych wyborach oraz Rada Ministrów ukonstytuowana przez zwycięskie partie rozpoczęły dopiero przygotowania do przesłania do sejmu ustaw związanych z realizacją polityki gospodarczej. W polskim parlamencie obowiązuje zasada dyskontynuacji, co oznacza, że wszystkie projekty ustaw skierowane do parlamentu poprzedniej kadencji przez rząd, posłów oraz Prezydenta zakończyły swój bieg parlamentarny wraz z końcem poprzedniej kadencji Sejmu, niezależnie od tego na jakim etapie prac parlamentarnych się znajdowały. Zintegrowane wytyczne jako akt prawa wspólnotowego o charakterze niewiążącym dla parlamentów narodowych mają wpływ na kształt reform w Polsce o tyle, o ile albo są brane pod uwagę bezpośrednio przez rząd przy przygotowywaniu projektów ustaw wnoszonych do Sejmu, albo w przypadku ich dokładnej znajomości przez posłów mają wpływ na projekty ustaw wnoszonych przez posłów (private bills). Z formalnego punktu widzenia, ze strony Parlamentu projekty realizujące Wytyczne mają taki sam charakter jak każdy inny projekt ustawy. Tym niemniej z politycznego punktu widzenia, zawarcie przez projektodawców zapewnienia o zgodności z Wytycznymi w uzasadnieniu do projektu nadaje mu inny charakter polityczny. Priorytety reform gospodarczych potrzebne dla zwiększenia tempa reform w Polsce to przede wszystkim: 1) reforma emerytalna mająca na celu ograniczenie możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, 2) zmniejszenie deficytu finansów publicznych, przynajmniej takie, które pozwoli na ograniczenie tempa narastania długu publicznego, 3) ograniczenie biurokracji w budownictwie, które powinno przynieść wzrost podaży gruntów budowlanych, 4) przyśpieszenie prywatyzacji, 5) systemowe zmiany wspierające przedsiębiorczość, 2. Reformy polityk gospodarczych państw członkowskich Unii Europejskiej zależą od ich samych. UE nie posiada kompetencji w zakresie dotyczącym koordynacji polityk gospodarczych jej państw członkowskich, poza obszarem wyznaczonym Traktatem o ustanowieniu Wspólnot Europejskich (np. Wspólna Polityka Handlowa, Wspólna PE v /5 CM\ doc

3 Polityka Rolna). Jest uprawniona jedynie do przedstawiania swoich uwag i ewentualnie zaleceń dotyczących takich polityk. Oddziaływanie Unii Europejskiej na polityki gospodarcze poszczególnych państw członkowskich jest zatem wynikiem oceny uprawnień powierzonych Wspólnotom Europejskim w zakresie koordynacyjnym. Nie można zatem rozpatrywać przedstawionych przez Komisje Europejską dokumentów w oderwaniu od realnych kompetencji posiadanych przez Unię Europejską w ramach pierwszego filara. Unia Europejska powinna się skoncentrować na tych dziedzinach, które zostały jej powierzone przez państwa członkowskie, tak aby wykonywać swoje funkcje w sposób jak najbardziej zbliżony do założeń przedstawianych przez państwa członkowskie. Sejm RP nie obradował nad dokumentem Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno Społecznego i Komitetu Regionów Interes Europy: Sukces w dobie globalizacji. Wydaje się, że dokonywanie okresowych przeglądów dokumentów programowych przedstawianych przez Komisję jest ze wszech miar pożądane. Rozważenia natomiast wymaga to w jakim zakresie dokumenty te powinny uwzględniać jedynie stworzone później dokumenty. Zgodnie z dotychczasową praktyką dokumenty programowe Unii Europejskiej powinny być rewidowane w określonych w tych dokumentach ramach czasowych, niezależnie od przeglądów dokonywanych w wyniku później wypracowanych zasad. Kryzys na rynkach finansowych związany z perturbacjami na rynku kredytów hipotecznych w USA mógłby mieć wyraźniejszy wpływ na gospodarkę Polski wtedy, kiedy doprowadziłby do istotnego spowolnienia wzrostu gospodarczego w krajach Unii Europejskiej. Należy bowiem zdawać sobie sprawę z tego, że na UE przypada ok. 80% polskiego handlu zagranicznego. Pocieszające jest jednak to, że w gospodarce Niemiec - naszego głównego partnera handlowego - ożywienie ma charakter względnie trwały, gdyż wynika ono z dokonanych tam reform strukturalnych. Zmniejsza to szansę na osłabienie koniunktury gospodarczej w tym kraju. Bezpośrednim skutkiem kryzysu na rynkach finansowych jest niewielki wzrost kosztów oprocentowania nowo udzielanych kredytów hipotecznych w Polsce (ostatnio ogłosił to np. polski czołowy bank - PKO BP). Spowodowane jest to faktem, że finansowanie zewnętrzne banków stało się droższe. Należy dodać, że większość banków działających w Polsce ma znaczny udział kapitału zagranicznego i często korzysta z finansowania w zachodnich bankach. Generalnie jednak można stwierdzić, że rynek kredytów hipotecznych w Polsce jest w stosunkowo niewielkim stopniu powiązany z rynkiem międzynarodowym. Zmniejsza to ryzyko załamania krajowego rynku kredytów hipotecznych pod wpływem czynników zewnętrznych (takich jak np. kryzys kredytowy w USA). Ponadto należy mieć świadomość tego, że rynek kredytów hipotecznych jest w Polsce w początkowym stadium rozwoju. W 2006 r. udział Polski w ludności UE wynosił 8,3%, w PKB 2,4%, w kredytach hipotecznych zaledwie 3 promile. Relacja kredytów hipotecznych do PKB wynosi w Polsce ok. 10%, podczas gdy w UE jest średnio ok. 50%, a w USA ok. 75%. Pojawienie się ewentualnych zakłóceń na rynku tych kredytów w Polsce nie będzie więc miało takiego wpływu na gospodarkę, jak w przypadku rozwiniętych krajów UE, czy w USA. CM\ doc 3/5 PE v01-00

4 W związku z kryzysem na rynkach finansowych i możliwością występowania takich kryzysów w przyszłości, należy wzmocnić edukację ekonomiczną zarówno na szczeblu kształcenia zawodowego, jak i szkolnictwa średniego, czy wyższego. W szczególności konieczne jest więc położenie większego nacisku na wykształcenie u obywateli podstawowych umiejętności w zakresie celowości i ryzyka zaciągania kredytów bankowych, w tym także kredytów hipotecznych. W tym celu proponuje się w ramach wytycznych dotyczących zatrudnienia rozszerzyć wytyczną 22 sformułowaną jako: rozszerzenie i podniesienie inwestycji w kapitał ludzki o niezbędne działania z zakresu edukacji ekonomicznej obywateli. 3. Zarówno Parlament Europejski jak i parlamenty krajowe w zakresie dotyczącym koordynacji polityki gospodarczej powinny działać w ramach posiadanych kompetencji. Wydaje się, że pierwszoplanową rolę jaką zarówno Parlament Europejski jak i parlamenty krajowe mają do odegrania jest dbałość o prawidłową legislację zarówno na poziomie europejskim jak i poziomie krajowym. Parlamenty, z samej istoty swego działania powołane są do tworzenia prawa, przy czym parlamenty krajowe dodatkowo sprawują funkcje kontrolne wobec swoich rządów. Wykraczanie parlamentów poza przypisane im w konstytucjach (Traktatach Założycielskich) funkcje jest o tyle niebezpieczne, że zaburza funkcjonowanie systemu władzy wykonawczej w państwach członkowskich, a ponadto odbiera parlamentom czas na wykonywanie funkcji podstawowych. Niewątpliwie powinna istnieć szeroka sieć wymiany informacji pomiędzy Parlamentem Europejskim a parlamentami krajowymi (np. sieć IPEX, która powinna być szeroko wykorzystywana do wymiany informacji leżących w zainteresowaniu parlamentów). II Rynek finansowy 4. Sejm RP uchwalił w latach pakiet ustaw dotyczących regulacji rynku kapitałowego. Były to: ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym. Zwłaszcza dwie ostatnie ustawy mają decydujący wpływ na funkcjonowanie nadzoru nad rynkiem finansowym. W chwili obecnej toczą się dyskusje nad ostateczną unifikacją nadzoru nad rynkiem kapitałowym oraz nadzorem nad rynkiem bankowym. W chwili obecnej w Sejmie RP nie jest prowadzona debata na temat bezpieczeństwa rynków finansowych oraz skuteczności nadzoru nad tym rynkiem. Debaty takie odbyły się w trakcie procesu legislacyjnego zmierzającego do uchwalenia wyżej wspomnianych ustaw. Nadzór finansowy w Polsce oparty jest o zasadę skonsolidowaną, tzn. jeden organ nadzoru sprawuje nadzór nad wszystkimi instytucjami finansowymi (w tym od 1 stycznia 2008 r. również nad bankami). Parlament polski nie uczestniczy w sprawowaniu nadzoru nad rynkami kapitałowymi. Nadzór ten spoczywa w rękach administracji rządowej. Tym niemniej w ramach sprawowanej ogólnej kontroli nad rządem Sejm dokonuje również PE v /5 CM\ doc

5 oceny funkcjonowania nadzoru nad rynkami kapitałowymi, zaś posłowie na Sejm są uprawnieni również do interpelowania rządu w zakresie dotyczącym nadzoru nad tymi rynkami. Ze względu na zintegrowanie krajowych organów nadzoru brak jest potrzeby powoływania dodatkowych instytucji koordynacyjnych. Komisje Sejmowe (zwłaszcza Komisja Finansów Publicznych) odbywają spotkania o charakterze informacyjnym, poświęcone wymianie poglądów zarówno z przedstawicielami Narodowego Banku Polskiego, jak i Komisji Nadzoru Finansowego. W najbliższym czasie planowane jest spotkanie Komisji Finansów Publicznych Sejmu z przedstawicielami NBP. 5. Parlament polski nie wypowiadał się w zakresie organizacji europejskiego nadzoru finansowego w kontekście międzynarodowej i europejskiej integracji finansowej. Parlament polski nie występował wobec władz krajowych oraz nie podejmował uchwał dotyczących stanowienia prawa UE w zakresie regulacji rynków finansowych na poziomie unijnym. W zakresie dotyczącym stanowienia prawa, w tym także w zakresie rynków finansowych, Sejm RP otrzymuje od rządu propozycje legislacyjne dotyczące prawa UE i posiada na mocy prawa krajowego możliwość zgłaszania opinii dla rządu w odniesieniu do konkretnego projektu aktu prawa UE. W parlamencie RP nie odbyła się dyskusja dotycząca sposobów usprawnienia zarządzania kryzysowego w zakresie zapobiegania transgranicznemu zarażaniu rynku i utrzymywaniu stabilności finansowej. Rada Ministrów przygotowuje projekt ustawy o powołaniu Komisji Stabilności Makroekonomicznej (w jej skład mają wejść Minister Finansów, przedstawiciele NBP oraz Komisji Nadzoru Finansowego). Parlament polski nie zgłaszał pod adresem instytucji wspólnotowych inicjatyw dotyczących regulacji rynków finansowych. 6. Zdarzenia, mające ostatnio wpływ na sytuacje ma rynkach finansowych w Europie i na świecie nie znalazły odzwierciedlenia w pracach prowadzonych w Sejmie RP. Zbigniew Chlebowski Przewodniczący Komisji CM\ doc 5/5 PE v01-00