Z fizyki i astronomii obowiązują następujące kryteria ocen:

Transkrypt

1 Z fizyki i astronomii obowiązują następujące kryteria ocen: Ocena niedostateczna Uczeń nie spełnił co najmniej 50% wymagań podstawowych. Uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej nauczania fizyki w danej klasie, a braki w wiadomościach uniemożliwiają mu dalsze zdobywanie wiedzy z fizyki. Nie jest w stanie rozwiązać zadań o niewielkim stopniu trudności. Nie wykazuje chęci zdobycia wiedzy. Ocena dopuszczająca Uczeń spełnił 50% wymagań podstawowych. Uczeń ma braki w opanowaniu treści zawartych w podstawie programowej. Dotychczasowe braki wiedzy ucznia nie przekreślają możliwości uzyskania przez niego podstawowej wiedzy z fizyki w ciągu dalszej nauki. Uczeń rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności. Uczeń wykazuje chęci zdobywania wiedzy. Ocena dostateczna Uczeń spełnił 75% wymagań podstawowych. Uczeń opanował wiadomości i umiejętności określone w wymaganiach podstawowych. Rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności. Ocena dobra Uczeń spełnił 75% wymagań podstawowych oraz 50% wymagań ponadpodstawowych. Uczeń w pełni opanował wiadomości i umiejętności określone w poziomie podstawowym, częściowo spełnia wymagania ponadpodstawowe, czyli w dużej mierze zna materiał określony programem nauczania. Poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne. Ocena bardzo dobra Uczeń spełnił 75% wymagań podstawowych oraz 75% wymagań ponadpodstawowych. Uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania fizyki w danej klasie. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami. Samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne. Stosuje zdobytą wiedze w sytuacjach nowych. Ocena celująca Uczeń spełnił wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz rozwiązuje wskazane zadanie wykraczające poza treści programowe. Uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania. Samodzielnie rozwija własne uzdolnienia. Sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą w rozwiązywaniu problemów. Proponuje rozwiązania nietypowe. Osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach. Przewidywane osiągnięcia uczniów liceum w zakresie wiadomości i umiejętności z działów: I. Fizyka i fizycy II.Ruch, jego powszechność i względność III.Oddziaływania w przyrodzie Wymagania podstawowe Uczeń spełniający wymagania podstawowe otrzymuje ocenę dostateczną, uczeń spełniający połowę wymagań podstawowych otrzymuje ocenę dopuszczającą. - omawia zakres stosowalności praw fizyki, - omawia determinizm i indeterminizm praw fizycznych, - omawia metody indukcyjną i hipotetyczno-dedukcyjną, Strona 1 z 8

2 - omawia najważniejsze odkrycia w fizyce w XX wieku, - omawia fizyczne podstawy działania detektorów cząstek elementarnych, - podaje ogólną charakterystykę narzędzi pracy współczesnego fizyka, - omawia rozwój poglądów na istotę ruchu od czasów starożytnych do współczesnych, - definiuje podstawowe pojęcia charakteryzujące ruch, - przeprowadza doświadczalne badanie ruchu jednostajnego po linii prostej, wyznacza wartość prędkości, - przedstawia na wykresach zależności s(t) i v(t), - definiuje względność ruchu, - wyznacza prędkość względem różnych układów odniesienia, - wyznacza prędkość wypadkową ciała biorącego udział w dwóch ruchach wzdłuż jednej prostej, - podaje treści I i III zasady dynamiki. - podaje treść zasady zachowania pędu, - opisuje ruch jednostajnie przyspieszony, - podaje treść II zasady dynamiki Newtona, - podaje definicję nieinercjalnego układu odniesienia, - przeprowadza doświadczenia potwierdzające zasady dynamiki Newtona, - opisuje ruch jednostajny po okręgu, - opisuje jakościowo przyczyny występowania oporów ruchu, - podaje definicję pracy i mocy, - podaje definicję energii kinetycznej, - podaje definicję energii potencjalnej, - określa związek pomiędzy pracą a energią, - omawia mechanizm rozchodzenia się fali mechanicznej, - definiuje falę jako sposób przesyłania informacji, - definiuje prędkość światła jako maksymalną szybkość przesyłu informacji, - formułuje cechy czasu i przestrzeni w szczególnej teorii względności. - omawia jakościowo dylatację czasu, - omawia jakościowo relatywistyczne skrócenie odcinka, - podaje prawa Keplera, - podaje prawo powszechnego ciążenia, - omawia warunki występowania stanu nieważkości, - opisuje ruch obiektów krążących wokół gwiazd i planet, - formułuje prawo Coulomba, - charakteryzuje pole elektryczne centralne i jednorodne, - omawia doświadczalną demonstrację linii pola elektrycznego, - omawia działanie pola elektrostatycznego na poruszający się ładunek elektryczny. - charakteryzuje pola magnetyczne prądów (doświadczenie Oersteda), - zapisuje wzory na wartość indukcji pola magnetycznego wewnątrz cewki i wokół przewodnika prostoliniowego, - omawia działanie pola magnetycznego na poruszający się ładunek elektryczny (na podstawie doświadczenia), - zapisuje wzór na wartość siły Lorentza, - omawia zastosowanie w technice działania pola magnetycznego na ładunek (na prostych przykładach), - przeprowadza doświadczenie wzbudzania prądów indukcyjnych, - formułuje prawo indukcji Faradaya, - podaje jakościowo prawa Maxwella, - omawia mechanizm emisji fal elektromagnetycznych, Strona 2 z 8

3 - omawia widmo fal elektromagnetycznych, - omawia podstawowe własności oddziaływania słabego, określa cząstki, na które działa oddziaływanie słabe, - omawia podstawowe własności oddziaływania silnego, - określa cząstki, na które działa oddziaływanie silne, - omawia podstawowe własności cząstek elementarnych, - przedstawia najważniejsze rodzaje i własności cząstek elementarnych. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń spełniający wymagania podstawowe oraz ponadpodstawowe otrzymuje ocenę bardzo dobrą, uczeń spełniający wymagania podstawowe oraz połowę wymagań ponadpodstawowych otrzymuje ocenę dobrą. - omawia metodę statystyczną, - omawia wpływ odkryć naukowych na rozwój techniki, medycyny i ekologii, - omawia fizyczne podstawy działania wybranych narzędzi pracy współczesnego fizyka, - określa niepewność pomiarową wyznaczenia wartości prędkości, - analizuje wykresy s(t),v(t), - dodaje wektorowo prędkości ciała biorącego udział w różnych ruchach, - analizuje wykresy v(r) i s(i) w ruchu jednostajnie zmiennym, - analizuje ruch względem nieinercjalnego układu odniesienia, - opisuje związek miedzy prędkością dźwięku a prędkością fali uderzeniowej, - omawia jakościowo paradoks bliźniąt, - omawia jakościowo związek między masą i energią w szczególnej teorii względności, - omawia jakościowo relatywistyczne prawo dodawania prędkości, - określa siłę grawitacji jako siłę rządzącą ruchem całego wszechświata, - omawia warunki występowania stanu przeciążenia, - opisuje ruch (inny niż po okręgu) obiektów w centralnym polu grawitacyjnym, - omawia pole elektryczne dipola elektrycznego, - stosuje zasadę superpozycji pól elektrostatycznych, - charakteryzuje ilościowo pola magnetyczne prądów na podstawie prawa Ampere a, - stosuje zasadę superpozycji pól do znalezienia pola magnetycznego pochodzącego z wielu źródeł, - demonstruje działanie pola magnetycznego na poruszający się ładunek elektryczny, - omawia zasadę działania cyklotronu, - zapisuje wyrażenie na prędkość fali elektromagnetycznej, - podaje przykład rozpadu spowodowanego oddziaływaniem słabym, - zapisuje procesy wymiany cząstek podczas oddziaływań nukleonów, - porównuje poszczególne grupy cząstek elementarnych, - przedstawia podstawowe założenia Modelu Standardowego. Strona 3 z 8

4 Przewidywane osiągnięcia uczniów liceum w zakresie wiadomości i umiejętności z działów: I. Energia i jej przemiany II. Własności materii III. Porządek i chaos w przyrodzie IV. Światło i jego rola w przyrodzie Wymagania podstawowe Uczeń spełniający wymagania podstawowe otrzymuje ocenę dostateczną, uczeń spełniający połowę wymagań podstawowych otrzymuje ocenę dopuszczającą. - podaje definicję energii mechanicznej, - omawia związek między pracą a energią mechaniczną, - określa energie potencjalną ciała w polu grawitacyjnym, - podaje definicję drugiej prędkości kosmicznej, - określa energię potencjalną ładunku w polu elektrostatycznym, - omawia fizyczne podstawy funkcjonowania działa elektronowego, - podaje definicję energii wewnętrznej, - podaje definicję ciepła, - podaje definicję temperatury, - omawia mechanizm przenoszenia energii przez falę, - podaje definicję natężenia dźwięku, - definiuje poziom natężenia dźwięku, - omawia jakościowo mechanizm przenoszenia ciepła przez konwekcję, - omawia jakościowo promieniowanie cieplne, - podaje definicje ciała doskonale czarnego, - formułuje treść prawa Wiena, - omawia zastosowanie zjawisk dotyczących przewodnictwa cieplnego, - określa warunki przepływu prądu elektrycznego w obwodzie, - charakteryzuje źródło napięcia w obwodach elektrycznych, - formułuje treść prawa Ohma, - formułuje pierwsze prawo Kirchhoffa, - podaje drugie prawo Kirchhoffa dla oczka obwodu, - definiuje siłę elektromotoryczną i opór wewnętrzny źródła energii elektrycznej, - wyznacza doświadczalnie wartość siły elektromotorycznej źródła, - omawia przemiany energii w obwodach prądu stałego, - formułuje prawo Ohma dla całego obwodu, - omawia zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych, - charakteryzuje jakościowo ruch drgający, - opisuje jakościowo siły działające w ruchu harmonicznym na przykładzie ruchu ciężarka zawieszonego na sprężynie, - podaje wzór na okres drgań ciężarka na sprężynie, - podaje wzór na energię całkowitą w ruchu harmonicznym, - omawia zasadę zachowania energii w układzie oscylatora harmonicznego, - jakościowo omawia przemiany energii w drganiach tłumionych i wymuszonych, - omawia wewnętrzną strukturę ciał krystalicznych i bezpostaciowych, - na podstawie jakościowej analizy sił spójności i przylegania określa zachowanie się cieczy w zetknięciu z ciałem stałym. - omawia zmianę parametrów makroskopowych podczas przejść fazowych, - podaje definicję ciepła parowania i topnienia, - sporządza bilans energetyczny przejścia fazowego, Strona 4 z 8

5 - podaje treść pierwszej zasady termodynamiki. - formułuje podstawowe założenia modelu gazu doskonałego, - przedstawia związek między energią kinetyczną cząsteczek gazu a jego temperaturą, - zapisuje równanie Clapeyrona, - omawia jedną z przemian gazu doskonałego, - doświadczalnie bada jedną z przemian gazowych, - przedstawia graficznie przemiany gazowe w układzie (p, V), - omawia jakościowo pracę wykonaną przez gaz w czasie rozprężania, - omawia przemiany energii w przemianach izotermicznej i adiabatycznej, - omawia jakościowo przemiany gazowe stanowiące zamknięty cykl termodynamiczny, - przedstawia schemat przepływu energii w silniku cieplnym, - zapisuje wzory na sprawność silnika Carnota, - omawia procesy odwracalne i nieodwracalne, - wskazuje na statystyczny charakter praw termodynamicznych, - formułuje prawa odbicia i załamania światła, - doświadczalnie sprawdza prawa odbicia i załamania światła, - wykreśla bieg promieni świetlnych podczas odbicia od zwierciadła sferycznego, - podaje równanie zwierciadła sferycznego, - przedstawia bieg światła monochromatycznego przez pryzmat, - omawia zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia, - przedstawia bieg światła białego przez pryzmat, - wykreśla bieg promieni w soczewce cienkiej, - podaje równanie soczewki cienkiej, - wyznacza doświadczalnie ogniskową soczewki, - określa cechy obrazu powstającego na siatkówce oka. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń spełniający wymagania podstawowe oraz ponadpodstawowe otrzymuje ocenę bardzo dobrą, uczeń spełniający wymagania podstawowe oraz połowę wymagań ponadpodstawowych otrzymuje ocenę dobrą. - analizuje model centralnego pola grawitacyjnego, - analizuje ruch pojazdów kosmicznych opuszczających pole grawitacyjne Ziemi, - omawia fizyczne podstawy działania lampy oscyloskopowej, - rozwiązuje zadania i problemy dotyczące bilansu cieplnego, - omawia mechanizm odbioru dźwięku przez człowieka, - oblicza w zadaniach wartość poziomu natężenia dźwięku, - omawia zjawisko Dopplera dla fal dźwiękowych, - omawia mikroskopowy model przewodnictwa cieplnego, - formułuje prawo Kirchhoffa dotyczące promieniowania ciała doskonale czarnego, - omawia mikroskopowy model przewodnictwa elektrycznego, - oblicza niepewności pomiarowe wyznaczenia SEM (siły elektromotorycznej) źródła, - oblicza parametry obwodu prądu stałego, stosując poznane prawa. - sprawdza ilościowo funkcjonowanie zasady zachowania energii w układzie oscylatora harmonicznego, - omawia własności podstawowych typów wiązań struktur krystalicznych, - omawia wpływ sił spójności cząsteczek na przebieg procesów fizycznych i chemicznych, - definiuje napięcie powierzchniowe. - bada doświadczalnie napięcie powierzchniowe, - określa wpływ domieszkowania na zjawiska powierzchniowe (np. wpływ detergentów na wodę), Strona 5 z 8

6 - przedstawia wykresy przemian gazowych w układach (p, V), (p. T), (V, T), - oblicza niepewność pomiarową mierzonej wielkości fizycznej w doświadczalnym badaniu przemiany gazowej, - wykreśla cykl przemian w układzie (p, V), - oblicza zmianę energii wewnętrznej gazu na skutek ogrzania i wykonanej pracy, - omawia ilościowo przemiany gazowe stanowiące zamknięty cykl termodynamiczny. - omawia zasady działania silnika czterosuwowego, - analizuje wpływ odkrycia silników cieplnych na rozwój cywilizacji, - omawia drugą zasadę termodynamiki jako jakościowe prawo wzrostu stopnia nieuporządkowania układu, - definiuje pojęcie entropii, - omawia budowę teleskopu zwierciadlanego, - określa względny i bezwzględny współczynnik załamania, - omawia zastosowanie zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia, - oblicza niepewność pomiarową wyznaczenia ogniskowej soczewki, - omawia fizyczne podstawy widzenia barw, - omawia budowę i funkcje oczu kręgowców. Przewidywane osiągnięcia uczniów liceum w zakresie wiadomości i umiejętności z działów: I. Światło i jego rola w przyrodzie II. Jedność mikro- i makroświata III. Budowa atomu i jądra atomowego IV. Budowa i ewolucja Wszechświata Wymagania podstawowe Uczeń spełniający wymagania podstawowe otrzymuje ocenę dostateczną, uczeń spełniający połowę wymagań podstawowych otrzymuje ocenę dopuszczającą. - omawia jakościowo zjawisko dyfrakcji światła monochromatycznego na pojedynczej szczelinie, - omawia jakościowo zjawisko interferencji światła uzyskiwanego w wyniku przejścia promienia laserowego przez dwie szczeliny, - omawia jakościowo zachowanie się światła monochromatycznego po przejściu przez siatkę dyfrakcyjną, - podaje wzór na kąty, pod którymi obserwuje się maksymalne wzmocnienie światła po przejściu przez siatkę dyfrakcyjną, - omawia jakościowo zachowanie się światła białego po przejściu przez siatkę dyfrakcyjną, - korzystając z siatki dyfrakcyjnej, doświadczalnie wyznacza długość fali świetlnej, - wyjaśnia, na czym polega zjawisko polaryzacji, - opisuje jedną z metod polaryzacji, podaje przykład jej zastosowania, - podaje warunek dla kąta Brewstera, - omawia jakościowo doświadczenie ilustrujące zjawisko fotoelektryczne, - podaje prawa zjawiska fotoelektrycznego, - podaje wyjaśnienie zjawiska bioelektrycznego na gruncie teorii kwantowej światła, - omawia hipotezę de Broglie'a, - omawia dyfrakcję elektronów, - omawia, na czym polega dualizm korpuskularno-falowy, - określa wpływ pomiaru na stan Fizyczny układu dla pomiarów mikro- i makroskopowych, - formułuje zasadę nieoznaczoności Heisenberga, Strona 6 z 8

7 - omawia rozwój poglądów na budowę atomu, - opisuje sposób otrzymywania widm atomowych, - przedstawia podstawowe założenia modelu Bohra atomu wodoru, - charakteryzuje jakościowo kwantowy model budowy atomu, - formułuje zakaz Pauliego, - omawia podstawowe własności promieniowania laserowego, - omawia znaczenie lasera w ratowaniu zdrowia człowieka, - omawia fizyczne podstawy działania światłowodów, - omawia budowę jądra atomowego, - definiuje pojęcie izotopu, - określa zjawisko promieniotwórczości naturalnej, - charakteryzuje promieniowanie, - podaje prawo rozpadu promieniotwórczego, - omawia zasadę działania licznika Geigera-Mullera, - charakteryzuje jakościowo promieniotwórcze metody wyznaczania wieku w geologii - i archeologii, - wskazuje naturalne źródła promieniowania jonizującego, - wymienia skutki nieodpowiedzialnego użycia promieniotwórczości, - definiuje energię wiązania, - omawia na typowych przykładach reakcję syntezy jąder, - określa warunki, w jakich mogą zachodzić reakcje syntezy jądrowej, - definiuje pojecie reakcji jądrowej, - wymienia prawa zachowania spełnione w reakcjach jądrowych, - omawia sposoby wykorzystania energii rozszczepiania jąder, - przedstawia fizyczne podstawy działania reaktora jądrowego, - omawia podstawowe narzędzia badawcze astronomii (teleskopy optyczne, radioteleskopy), - omawia, na czym polega przesunięcie widma dalekich obiektów astronomicznych, - omawia promieniowanie tła, - omawia główne etapy ewolucji Wszechświata, - opisuje podstawową strukturę Wszechświata, - dokonuje prostych obserwacji astronomicznych, - omawia mechanizm wytwarzania energii przez gwiazdy, - omawia ewolucję gwiazdy o masie porównywalnej z masą Słońca, - podaje definicje następujących pojęć: czarna dziura, pulsar, supernowa, czerwony olbrzym, biały karzeł, - stosuje poznane prawa do rozwiązywania typowych zadań, - wykazuje się dokładnością obliczeń, - estetycznie wykonuje rysunki. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń spełniający wymagania podstawowe oraz ponadpodstawowe otrzymuje ocenę bardzo dobrą, uczeń spełniający wymagania podstawowe oraz połowę wymagań ponadpodstawowych otrzymuje ocenę dobrą. - jakościowo opisuje zjawisko interferencji światła odbitego od cienkich warstw, - na podstawie zjawiska dyfrakcji wyjaśnili ograniczenia w obserwacji bardzo małych obiektów, - określa niepewność pomiarową wyznaczenia długości fali światła, - opisuje ilościowo polaryzację przez odbicie, - opisuje jakościowo polaryzację w wyniku przejścia światła przez kryształ dwójłomny, Strona 7 z 8

8 - porównuje falowe i korpuskularne własności światła i cząstek mających masę spoczynkową, - omawia zastosowanie zjawiska (bioelektrycznego, - zapisuje równanie wiążące parametry mechaniczne cząstki z jej parametrami falowymi, - opisuje konsekwencje zasady nieoznaczoności do opisu cząstek w mikroświecie, - omawia zasadę korespondencji i jej konsekwencje, - zapisuje wzory na długości fal serii widmowych atomu wodoru, - jakościowo omawia budowę atomów wieloelektronowych, - analizuje znaczenie odkryć w dziedzinie budowy atomu dla rozwoju techniki, - omawia jakościowo zjawisko emisji wymuszonej, - omawia fizyczne podstawy uzyskiwania promieniowania w laserze gazowym - (np. He-Ne), - omawia doświadczenie Rutherforda, - korzysta z prawa rozpadu przy obliczeniach masy próbek promieniotwórczych i liczby jąder po pewnym czasie, - stosuje regułę przesunięć dla przemian naturalnych, - posługuje się pojęciami; dawki pochłoniętej, współczynnika jakości i równoważnika dawki dla określenia skutków biologicznych promieniowania, - wyjaśnia stabilność jąder w zależności od składników, - określa i oblicza energię wiązania jądra atomowego, - wyjaśnia wpływ energii wiązania na stabilność jąder, - wyjaśnia mechanizm wybuchu jądrowego, - wyjaśnia mechanizm działania reaktorów jądrowych: grafitowego i wodnego, - omawia pozaziemskie narzędzia obserwacyjne, - omawia skład chemiczny Wszechświata, - charakteryzuje obiekty, z których składa się Wszechświat, - przedstawia własny pogląd na ewolucję Wszechświata na podstawie danych obserwacyjnych, -opisuje główne metody wyznaczania odległości od gwiazd, - omawia skład chemiczny gwiazd (na podstawie widma), -omawia ewolucję gwiazdy w należności od jej masy, - stosuje poznane prawa do rozwiązywania zadań i problemów, - wykazuje dociekliwość poznawczą. Strona 8 z 8