Sieć zielonych szlaków greenways w Polsce

Transkrypt

1 Sieć zielonych szlaków greenways w Polsce Krzysztof Florys Krajowy Koordynator Greenways Fundacja Partnerstwo dla Środowiska Łochów, 19.I 2010 r.

2 Agenda prezentacji: 1. Czym są zielone szlaki greenways 2. Historia powstania sieci zielonych szlaków 3. Sieć greenways w Polsce 4. Zasady działania sieci 5. Inicjatywy na zielonych szlakach 6. Jakość na zielonych szlakach 7. Promocja i korzyści z bycia w sieci

3 Wielofunkcyjne zielone korytarze dla niezmotoryzowanych użytkowników promujące zdrowy styl życia i ekologiczne podróżowanie CZYM SĄ ZIELONE SZLAKI - GREENWAYS?

4 Szlaki dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, tworzone wzdłuż rzek, tradycyjnych, historycznych tras handlowych, naturalnych korytarzy przyrodniczych i kolei CZYM SĄ ZIELONE SZLAKI - GREENWAYS?

5 Szlaki zarządzane przez społeczności lokalne służące ochronie i interpretacji dziedzictwa i ożywianiu gospodarki CZYM SĄ ZIELONE SZLAKI - GREENWAYS?

6 Naturalne korytarze łączące obszary chronione oraz tereny cenne przyrodniczo CZYM SĄ ZIELONE SZLAKI - GREENWAYS?

7 Szlaki oznakowane w terenie (wg standardów PTTK) posiadające logo szlaku wyposażone w infrastrukturę CZYM SĄ ZIELONE SZLAKI - GREENWAYS?

8 Bezpieczne rekreacyjne szlaki/ścieżki zwłaszcza na terenach miejskich CZYM SĄ ZIELONE SZLAKI - GREENWAYS?

9 Produkty turystyczne tworzone w oparciu o założenia turystyki zrównoważonej ( dziedzictwa (zwłaszcza ekoturystyki i turystyki CZYM SĄ ZIELONE SZLAKI - GREENWAYS?

10 Program Greenways (CEG) 1990 pierwsza inicjatywa greenways w Europie Środkowej zainspirowana amerykańskimi GWs 2000 powstanie programu CEG HISTORIA Szczecin Debrzno Gdansk Bialystok Warsaw Dokudovo Rossony Lepel Minsk Smilovichi 2002 członkostwo Europejskim Stowarzyszeniu Greenways EGWA 2006 deklaracja z SOPRON wspólne kryteria i założenia greenways w CEG Prague Brno Vienna Wroclaw Krakow Budapest Lesko Snina Banska Stiavnica Lvov Ocna Sugatag Negresti-Oas Gheorgheni 2008 członkostwo 2 krajów (Polski i Republiki Czeskiej) w Europejskiej Federacji Cyklistów ECF Osijek Novi Sad Beograd Zlatibor Vrnjacka Banja Teius Rosia Montana Kozloduy Miercurea Ciuc Rousse Sofia Banya Mezek Brashlian

11 zielone szlaki - greenways

12 CEG Dzisiaj: 9 długodystansowych szlaków Ok. 20 lokalnych szlaków 7000 km ekoszlaków (Polska 3700 km) Wspólne kryteria i założenia CEG

13 Zasady działania sieci Program "Zielone Szlaki - Greenways" w Polsce jest koordynowany przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska i realizowany wspólnie z Zespołem Koordynatorów Greenways (Forum Zielonych Szlaków Greenways i Ekomuzeów w ramach Krajowej Sieci Grup Partnerskich), którzy reprezentują organizacje pozarządowe będące inicjatorami poszczególnych zielonych szlaków. Krajowy Program "Zielone Szlaki - Greenways" jest wprowadzany w życie w ścisłej synergii z Programem Ekomuzea ze względu na pokrewność tematyki i spójność miejsc realizacji projektów.

14 Koordynatorzy Greenways Krajowa Sieć Grup Partnerskich (19 Grup, zrzeszających 605 podmiotów) zielone szlaki - greenways Krajowa Sieć Grup Partnerskich

15 Rozwój Krajowej Sieci Grup Partnerskich Metodyka partnerska Współpraca z partnerami krajowymi (np. FAOW) i zagranicznymi (np. Groundwork, Inicjatywa Partnerstwa) Sieciowe inicjatywy i projekty (Zielone Szlaki Greenways, Szkoły dla Ekorozwoju, Czysty Biznes) Pozyskiwanie fundatorów Rzecznictwo Wsparcie dla indywidualnych Grup Partnerskich Doradztwo, dotacje, szkolenia, staże, wyjazdy studyjne Udział w programach tematycznych (Szkoły dla Ekorozwoju, Zielone Szlaki Greenways, Czysty Biznes)

16 Na szczeblu lokalnym Program "Zielone Szlaki - Greenways" jest realizowany we współpracy z ponad 200 lokalnymi partnerami - samorządami (urzędy marszałkowskie, urzędy miast i gmin), organizacjami pozarządowymi, szkołami i firmami. Na poziomie krajowym program buduje współpracę z kluczowymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się turystyką, dziedzictwem i ochroną środowiska, takimi jak: Polska Organizacja Turystyczna (POT) oraz regionalne organizacje turystyczne, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK), Polska Izba Turystyki (PIT), Polska Agencja Rozwoju Turystyki (PART), uczelnie wyższe: Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie (Wydział Form Przemysłowych), Akademia Świętokrzyska w Kielcach, Uniwersytet Jagielloński (Towarzystwo Doktorantów UJ). placówki dyplomatyczne: Konsulat USA w Krakowie Euroregiony (Euroregion "Śląsk Cieszyński", Euroregion Beskidy"). Krajowi Partnerzy

17 KATEGORIE ZIELONYCH SZLAKÓW Długodystansowe zielone szlaki (long-distance greenways) Lokalne zielone szlaki (local greenways) Miejskie zielone szlaki (urban greenways)

18 KRYTERIA OGÓLNE obowiązkowe dla wszystkich kategorii zielonych szlaków Zielony szlak greenway to oznakowana w terenie trasa, która ma odrębną nazwę (zawierającą określenie zielony szlak lub greenway ), logo oraz motyw temat przewodni. Informacje o szlaku są udostępnione w formie ulotek, map lub przewodników, istnieje strona internetowa dotycząca szlaku oraz system informacji wzdłuż trasy (m.in. tablice i punkty informacyjne). Szlak spełnia podstawowe kryteria bezpieczeństwa, szczególnie dla rowerzystów i pieszych, oraz jest rozwijany i zarządzany przez głównego koordynatora (organizacja, instytucja, samorząd lokalny itp.) w porozumieniu i we współpracy z innymi partnerami z regionu. Szlak jest częścią istniejących lub projektowanych strategii i planów rozwoju transportu i turystyki, wpisuje się w sieć komunikacyjną i turystyczną regionu i poszczególnych gmin oraz jest powiązany z systemem transportu publicznego.

19 Kryteria szczegółowe: I. DŁUGODYSTANSOWE ZIELONE SZLAKI (LONG-DISTANCE GREENWAYS) Długodystansowy zielony szlak łączy kraje, regiony i główne miasta. Podstawowym jego celem jest rozwój turystyki zrównoważonej (najczęściej turystyki rowerowej, ale także wodnej, pieszej, konnej). Długodystansowe zielone szlaki muszą spełniać kryteria zarówno infrastrukturalne jak i funkcjonalne. Kryteria infrastruktualne: a) Zielony szlak łączy atrakcje przyrodnicze i kulturowe, miejsca ciekawe pod względem krajoznawczym, przyrodniczym, kulturowym, historycznym i społecznym - min. co 15 km; b) Na szlaku znajdują się miejsca wypoczynkowe - min. co 20 km; c) Na szlaku znajdują się węzłowe punkty turystyczne z dostępną bazą noclegową i żywieniową - min. co 30 km; d) Informacje o szlaku (w formie ulotek, broszur, przewodników, map, etc.) są dostępne w punktach informacji turystycznej na szlaku oraz w sąsiednich regionach; e) Szlak prowadzi bezpiecznymi trasami, odseparowanymi od transportu zmotoryzowanego lub spokojnymi drogami o niskim natężeniu ruchu; f) Przynajmniej 90% szlaku posiada utwardzoną nawierzchnię umożliwiającą przejazd rowerem o każdej porze roku (dotyczy szlaków rowerowych).

20 Kryteria funkcjonalne: a) W każdym mieście/wsi oraz przy atrakcji turystycznej, przez którą przebiega szlak znajduje się przynajmniej 1 tablica informacyjna opisująca szlak oraz miejsce; b) Na szlaku znajduje się przynajmniej 1 punkt dystrybucji lokalnych produktów (sklep, warsztat, galeria, etc.); c) Na szlaku znajduje się przynajmniej 1 punkt degustacji lokalnej/regionalnej kuchni (potrawy lub napoje); d) Szlak oferuje możliwość zobaczenia/zwiedzenia przynajmniej jednej lokalnej inicjatywy na rzecz ochrony i interpretacji dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego; e) Szlak prowadzi przez centra wsi/miasteczek i miast lub centra te połączone ze szlakiem za pomocą oznakowanej jego odnogi/pętli; f) Na szlaku dostępny jest przynajmniej 1 produkt turystyczny oferowany przez lokalnego/regionalnego tour-operatora.

21 II. LOKALNE ZIELONE SZLAKI (LOCAL GREENWAYS) Lokalny zielony szlak jest krótszą trasą tworzoną w większości na terenach wiejskich. Głównym celem takiego szlaku jest rozwój turystyki i rekreacji jednodniowej lub weekendowej oraz edukacja i interpretacja dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Lokalne zielone szlaki najczęściej służą turystyce pieszej, rowerowej, konnej, narciarskiej (narciarstwo biegowe i przełajowe, etc.). Kryteria: a) Na szlaku znajduje się przynajmniej 1 tablica informacyjna (jeśli szlak jest pętlą) lub 2 tablice informacyjne (w przypadku szlaków liniowych); b) Na szlaku znajduje się przynajmniej 1 punkt wypoczynkowy i/lub punkt fitness; c) Szlak prowadzi od, do i przez centra wsi/miasta (w stosownych przypadkach); d) Dojazd do czoła/początku szlaku jest możliwy za pomocą transportu publicznego.

22 III. MIEJSKIE ZIELONE SZLAKI (URBAN GREENWAYS) Miejski zielony szlak to wielofunkcyjna ścieżka (dla pieszych, rowerzystów, rolkarzy, osób na wózkach inwalidzkich, etc.) zbudowana wzdłuż rzeki, potoku, opuszczonego traktu kolejowego lub naturalnego korytarza w przestrzeni miejskiej (park, teren zielony, etc.). Głównym celem zielonych szlaków miejskich jest bezpieczny transport, rekreacja oraz interpretacja dziedzictwa. Kryteria: a) Przynajmniej 90% szlaku posiada utwardzoną nawierzchnię; b) Szlak stanowi korytarz komunikacyjny utworzony na niezależnej od transportu drogowego ścieżce służącej niezmotoryzowanym, łagodnym formom transportu; c) Nachylenie szlaku (wielkości 0 lub kilka stopni) pozwala na korzystanie z niego przez wiele typów użytkowników, w tym osoby niepełnosprawne na wózkach inwalidzkich; d) Na szlaku znajduje się przynajmniej 1 tablica informacyjna (jeśli szlak jest pętlą) lub 2 tablice informacyjne (w przypadku szlaków liniowych); e) Na szlaku znajduje się przynajmniej 1 punkt wypoczynkowy i/lub punkt fitness.

23 zielone szlaki - greenways Jakość na zielonych szlakach System akredytacji greenways w trakcie tworzenia Zgłoszenie - wniosek, staż kandydacki, certyfikacja szlaków ewentualne przyjęcie do sieci; Weryfikacja spełnienia kryteriów istniejących greenways ewentualne wykluczenie z członkostwa w sieci Rada zielonych szlaków Certyfikacja środowiskowa i turystyczna

24 PRZYJAZNY ROWEROM (Bike Friendly) to krajowy system certyfikacji obiektów turystycznych i innych, które promują zrównoważony transport uwzględniający specyficzne potrzeby rowerzystów i turystów rowerowych. Najważniejszym celem certyfikatu PRZYJAZNY ROWEROM jest długoterminowe polepszenie usług i infrastruktury dla rowerzystów oraz turystów poruszających się na rowerze w Polsce.

25 Korzyści dla certyfikowanych obiektów Otrzymanie eko-etykiety jakościowej, Wyróżnienie spośród konkurencji, Prezentacja obiektów na mapach i przewodnikach turystycznych dla turystów rowerowych, Promocja usług dla turystów krajowych i zagranicznych, Ujednolicona promocja na stronie www

27 realizacja zasad zrównoważonej turystyki w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz organizacjach turystycznych Certyfikat Zielone Biuro Dla firm biurowych oraz urzędów Lokalne Centrum Aktywności Ekologicznej (LCAE) i Zielona Flaga Pomagamy szkołom stawać się żywymi przykładami zrównoważonego rozwoju w trosce o globalne zmiany klimatu

28 tworzenie koncepcji przebiegu szlaku w regionie w porozumieniu z lokalnymi partnerami wytyczenie szlaku (koordynacja) utrzymanie szlaku (koordynacja) wsparcie tworzenia infrastruktury szlaku inwentaryzacja miejscowych zasobów dziedzictwa (przyrodniczych i kulturowych) wsparcie realizacji inicjatyw na szlaku (konkursy, promocja, ew. małe granty) włączanie inicjatyw i imprez lokalnych w działania na szlaku tworzenie i sieciowanie produktu turystycznego promocja Szlaku (kalendarz imprez niezbędne kryteria dla imprez i dobieranie w charakterze konkursu) budowanie lokalnego/regionalnego partnerstwa dla szlaku Promocja i wdrażanie środowiskowych certyfikatów jakościowych OBOWIĄZKI CZŁONKÓW SIECI ZIELONYCH SZLAKÓW

29 Inicjatywy na zielonych szlakach EKOMUZEA otwarte, żywe muzea, składające się z inicjatyw lokalnych, warsztatów lokalnego rzemiosła, zabytków, ludzi. PRODUKT LOKALNY/MARKA LOKALNA promowanie lokalnego rzemiosła, produktów spożywczych itp. QUESTING - metoda odkrywania dziedzictwa polegająca na tworzeniu nieoznakowanych szlaków, którymi można wędrować kierując się informacjami zawartymi w wierszowanych wskazówkach

30 Promocja i korzyści z bycia w sieci (prawa członków) Możliwość realizacji wspólnych projektów na szczeblu krajowym jak i międzynarodowym

31 Możliwość spotkań, wizyt studialnych, warsztatów i szkoleń Pomoc w tworzeniu szlaków oraz produktu ekoturystycznego na nich

32 Udział w projekcie małych grantów (jako beneficjenci) na działania na zielonych szlakach - greenways

33 Promocja na targach turystycznych, agroturystycznych

34 Promocja w trakcie organizowanych przez FPdŚ Krajowych dni Partnerstwa Lokalnego sierpień-wrzesień

35 -Biuletyn Fundacji wysyłany do dziennikarzy -Biuletyn informacyjny sieci -Kalendarz imprez -Promocja na forum międzynarodowym -Publikacje

36 Europejska Nagroda Greenways

38 Działania na Greenways prowadzone są w ramach projektu Zrównoważona turystyka na Zielonych Szlakach Greenways Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein, i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także ze środków budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych

39 Dziękuję za uwagę! Krzysztof Florys