Informator. Dobre perspektywy dla Lubelszczyzny. Profesor Szczepan A. Pieniążek twórca polskiego sadownictwa. Rekordowe zbiory malin

Transkrypt

1 ISSN /2014 Informator Biuletyn Związku Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej Dobre perspektywy dla Lubelszczyzny Profesor Szczepan A. Pieniążek twórca polskiego sadownictwa Rekordowe zbiory malin Jubileuszowa X Międzynarodowa Konferencja Sadownicza w Kraśniku

2 Gorąco zapraszamy do odwiedzania naszych stron internetowych na których prezentujemy najnowsze informacje na temat: sadownictwa, bieżących działań Związku Sadowników RP, aktualności rynkowych, notowań cen oraz poruszamy wiele innych zagadnień branżowych!!! Obecnie realizowane projekty promocyjne:

3 Słowo od redaktora Drodzy Czytelnicy! Minął kolejny rok wydawania Informatora Biuletynu Związku Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej. Jest to również drugi rok po dokonaniu wielu zmian w redagowaniu naszego pisma. Od 2012 roku podpisaliśmy umowę współpracy z Wydawnictwem Hortpress, które jest współwydawcą Informatora. Współpraca z profesjonalnym wydawnictwem branżowym daje możliwość podniesienia jakości wydań. Co do innych zmian, to przede wszystkim jesteśmy pismem cyklicznym. Ukazujemy się co kwartał, dobierając terminy kolejnych wydań, aby przypadały na daty (wydarzenia) ważne dla sadowniczego środowiska. Zmieniliśmy także szatę graficzną i uporządkowaliśmy rubryki oraz dodaliśmy nowe. Informator ma za zadanie służyć sadownikom jako źródło informacji związkowych i środowiskowych, jako forum, na którym omawiane są istotne dla nich problemy i wydarzenia. Piszemy o tym, co aktualnie zajmuje naszych członków, relacjonujemy wydarzenia sadownicze, włączamy się w dyskusje środowiskowe, omawiamy problemy, w których rozwiązanie angażuje się nasz Związek. Informator dystrybuowany jest poprzez struktury związkowe oraz na targach, konferencjach i innych spotkaniach branżowych. Ponadto Wydawnictwo Hortpress rozpowszechnia Informator dodatkowymi kanałami: poprzez wysyłkę do klientów korzystających z księgarni Hortpressu oraz dystrybucję na swoich stoiskach targowych (około 50 wydarzeń w roku). Wersja elektroniczna Informatora w formacie PDF jest publikowana na stronie internetowej Związku Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej ( skąd można go swobodnie ściągać na swój komputer. W tym miejscu chcę w imieniu Prezydium i Zarządu Głównego Związku Sadowników RP podziękować autorytetom i ekspertom, którzy swoją wiedzą podzielili się w minionym roku z Czytelnikami biuletynu. Dzięki nim i ich opracowaniom mamy wiarygodne podstawy do reprezentowania naszego stanowiska w wielu kwestiach dotyczących inicjatyw, a także rozwiązywaniu problemów polskiego sadownictwa. Dziękuję wszystkim instytucjom, które udostępniają nam informacje branżowe oraz osobom zarówno z naszego Związku, jak i spoza, którzy pisali artykuły w Informatorze. Dziękuję Wydawnictwu Hortpress za współpracę w roku minionym pozytywnie patrząc na wspólne projekty w kolejnych wydaniach naszego pisma. Dziękuję firmom, które poprzez zamieszczanie reklam wnoszą wkład finansowy, umożliwiający kolportaż Informatora jako bezpłatnego pisma dla sadowników i ogrodników. Ocenę naszych dokonań poddajemy naszym Czytelnikom. Nie jesteśmy doskonali i będziemy wdzięczni, jeżeli zechcecie podzielić się swoimi uwagami. Zachęcamy do wskazywania nowych pomysłów, które mogłyby wpłynąć na jakość Informatora oraz za wskazanie dziedzin dotyczących sadownictwa, które pominęliśmy. Dziękując za miniony rok, zapraszam do współpracy w kolejnych wydaniach Informatora i składam najlepsze życzenia na Nowy 2014 Rok. Marian Smentek Redaktor Naczelny mariansme1@wp.pl Naszym Czytelnikom, Autorom i Sympatykom życzymy sukcesów i pomyślności w Nowym 2014 Roku Związek Sadowników RP Fot. lily Fotolia.com Informator 1

4 Spis treści Słowo od redaktora Marian Smentek Dobre perspektywy dla Lubelszczyzny Jerzy Kazula W malinach też rekord Mirosław Maliszewski Zmiany na polskiej wsi w latach z uwzględnieniem gospodarstw sadowniczych Jan Madej WYDARZENIA Jubileuszowa X Międzynarodowa Konferencja Sadownicza w Kraśniku Marian Smentek Program X Międzynarodowej Konferencji Sadowniczej w Kraśniku RELACJE 10 Światowy Tydzień Przedsiębiorczości w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Jasieńcu Anna Górecka 11 Akcja Podaruj innym dni w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych im. W. Witosa w Jasieńcu Lidia Jaworska REALIZOWANE PROGRAMY 12 Dbam o zdrowie jem jabłka Mirosław Maliszewski RELACJE 12 Stypendium Prezesa Rady Ministrów dla ucznia Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Jasieńcu Dorota Nowak-Michałowska 8 9 Profesor Szczepan A. Pieniążek twórca podstaw obecnego stanu polskiego sadownictwa Mirosław Maliszewski INICJATYWY Podsumowanie programu profilaktycznego Bezpieczny Sadownik Wydział Prewencji KPP Grójec 13 Zimowisko '2014 w Wiśle XII Świeto Jabłuszka Katarzyna Bekasiewicz Wizyta w firmie ACTIV Katarzyna Bekasiewicz 14 INFORMACJE BRANŻOWE Informacje FAMMU/FAPA Wydawca: Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej ul. J. Piłsudskiego Grójec tel./faks: biuro@polskiesadownictwo.pl Hortpress Sp. z o.o. ul. Rakowiecka Warszawa tel biuro@hortpress.com Redaktor naczelny: Marian Smentek tel Redakcja: Grażyna Ciołkowska-Paluch Zdjęcie na okładce: fotolia.com Reklama: Anna Możdżyńska, tel a.mozdzynska@hortpress.com Malwina Szymańska, tel m. szymanska@hortpress.com Małgorzata Czubek, tel m.czubek@hortpress.com Opracowanie graficzne i techniczne: Bartek Mika Druk: EDIT Sp. z o.o. ul. Poezji 19, Warszawa Nakład: 5000 egz. Reklamy całostronicowe: II, III, IV okł., str. 5 Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich zmiany i redagowania. Redakcja nie odpowiada za treść reklam zamieszczonych w biuletynie. reklama

5 Jerzy Kazula Promocja Gospodarcza Starostwo Powiatowe w Kraśniku Dobre perspektywy dla Lubelszczyzny 26 listopada 2014 roku w Kraśniku zorganizowano Regionalne Forum Gospodarcze z udziałem kraśnickich i lubelskich przedsiębiorców oraz samorządowców, przedstawicieli świata nauki oraz ekonomistów. Żyjemy i pracujemy w Dolinie Wyżnicy. Na otaczających nas polach znajdują się największe w kraju i jedne z największych w świecie obszary upraw jabłek i owoców miękkich, głównie malin podkreślał podczas otwarcia Forum starosta kraśnicki Andrzej Maj. Może więc za kilka lat, jeśli skorzystamy z możliwości, które przed nami stoją, staniemy się znani jako Malinowa Dolina, na wzór amerykańskiej Doliny Krzemowej. Stworzenie prężnego ośrodka przemysłu spożywczego w Kraśniku i powiecie, opartego na miejscowych uprawach i doświadczeniu naszych mieszkańców, będzie miało szansę powodzenia, jeśli przestaniemy oglądać się wyłącznie na nasze słabości, ale we właściwy sposób wykorzystamy nasze atuty i potencjał. Głównym tematem debaty były szanse na rozwój lokalnej przedsiębiorczości w nowej perspektywie finansowej UE na lata Wykład wprowadzający przedstawił znany polski ekonomista Marek Zuber. Jego zdaniem powinniśmy być optymistami. Kryzys nie jest pojęciem ekonomicznym, tylko psychologicznym twierdzi analityk rynków finansowych. W gospodarce obowiązują inne pojęcia. Boomu gospodarczego się nie spodziewajmy, ale pod koniec 2014 roku powinien nastąpić taki wzrost gospodarczy i poprawa na rynku pracy, którą odczuje społeczeństwo. Podczas panelu dyskusyjnego marszałek województwa lubelskiego Krzysztof Hetman mówił o pozytywnym wpływie środków zewnętrznych na gospodarkę lubelską: 30 mld zł trafiło do naszego regionu i dzięki temu Lubelszczyzna jest już innym miejscem. Takiej infrastruktury komunikacyjnej, jaka powstała i powstanie wraz z kolejnymi programami unijnymi, Lubelskie nigdy nie miało. Blisko 400 przedsiębiorców skorzystało z unijnego dofinansowania na innowacje i do gospodarki regionu wprowadziło 2 mld zł. O coraz popularniejszych wśród lubelskich przedsiębiorców klastrach, jako narzędziach rozwoju gospodarczego, mówił Tomasz Małecki, prezes Zarządu Lubelskiego Parku Naukowo-Technicznego. Z kolei dyrektor Departamentu Gospodarki i Innowacji Urzędu Marszałkowskiego Piotr Janczarek przedstawił szanse rozwoju gospodarki lubelskiej w kontekście nowej perspektywy finansowej UE na lata Cieszę się, że to przedsięwzięcie zorganizowaliśmy wspólnie z Kraśnicką Izbą Gospodarczą i władzami województwa. Spotkaliśmy się z lokalnymi przedsiębiorcami, którym chcemy pomóc w poszukiwaniu nowych możliwości rozwoju oraz wskazać innowacyjne rozwiązania i źródła ich finansowania podkreśla starosta Andrzej Maj. Dla władz samorządowych szczególnie istotne jest wykorzystanie potencjału rolniczego powiatu związanego z uprawami owoców miękkich oraz perspektywa rozwoju branży spożywczej opartej właśnie na tych zasobach. Forum zorganizowali: Urząd Marszałkowski w Lublinie, Starostwo Powiatowe w Kraśniku oraz Kraśnicka Izba Gospodarcza. Uczestniczyło w nim blisko 200 osób. Mirosław Maliszewski Prezes Związku Sadowników RP W malinach też rekord Kilka tygodni temu opinię publiczną obiegła informacja, że Polska wyprzedziła Chiny i stała się największym światowym eksporterem jabłek. Rzeczywiście możemy być dumni, bo udało się nam sprzedać na zewnątrz około 1,2 miliona ton tych owoców. To też niewątpliwie bardzo dobry wynik w całej naszej gospodarce, bo rzadko w której dziedzinie mamy tak wyraźną przewagę eksportu nad importem. Powodem jest oczywiście nasza w tym względzie aktywność i rosnące wewnętrzne spożycie w Chinach, osłabiające potencjał eksportowy. Szczególnie duży wzrost sprzedaży odnotowaliśmy na rynku rosyjskim, gdzie prowadzimy bardzo skuteczną jak widać akcję promocyjną Jabłka każdego dnia. Niestety rekord ten okupiliśmy niskimi cenami sprzedaży bodajże najniższymi w świecie. Kilka dni temu dotarła do nas informacja o kolejnym polskim rekordzie. Otóż według wstępnych prognoz IRO Informator 3

6 Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie: IRQ (International Raspberry Organization) w 2013 roku najwięcej malin zostało zebranych w Polsce i USA (po 70 tys. ton). Według tej organizacji światowe zbiory malin wyniosły około 326,5 tys. ton przy ubiegłorocznej produkcji wynoszącej 402,8 tys. ton. Główny Urząd Statystyczny nasze zbiory ocenił jeszcze wyżej na około 100,0 tys. ton. Mniejsze zbiory malin odnotowano w Serbii około 55,0 tys. ton wobec 75,0 tys. ton w roku 2012 roku. Produkcja w innych krajach to 50,0 tys. ton w Chile, 13,0 tys. ton w Wielkiej Brytanii, 11,0 tys. ton we Francji oraz 10,0 tys. ton w Chinach. Jak więc wyraźnie widać, w produkcji malin jesteśmy bardzo liczącym się graczem. Wygląda jednak na to, że podobnie jak w jabłkach, jesteśmy kolosem na glinianych nogach, bo nie umiemy wykorzystać naszej pozycji do kształtowania cen na rynku. Jeszcze wyraźniej widać to na przykładzie czarnej porzeczki, gdzie jesteśmy absolutnym produkcyjnym dominatem, biernie dostosowując się do gry międzynarodowych przetwórców. To problem znany nam od lat, z którym ciągle nie możemy sobie poradzić. Pewnym wyjściem jest ukierunkowanie produkcji w stronę owoców deserowych, dających szansę uzyskania lepszych cen. Pewnie pomoże w tym zdobywanie nowych rynków i umocnienie się na istniejących. Mamy zamiar wspomóc te działania kampanią Niezwykłe właściwości zwykłych owoców, promującą ich spożycie w kilku krajach europejskich, w tym w Polsce. Chcemy projekt ten realizować wraz ze stowarzyszeniami plantatorów w ciągu najbliższych czterech lat. Świetną okazją do dyskusji o rynku owoców miękkich, szczególnie malin, będzie tradycyjna już, tym razem jubileuszowa X Międzynarodowa Konferencja Sadownicza w Kraśniku Aktualności w produkcji owoców jagodowych i pestkowych, która w dniach 31 stycznia 1 lutego 2014 roku odbędzie się w Hali Sportowej Powiatowego Centrum Sportu i Rekreacji w Kraśniku. Zaprosiliśmy na nią m.in. Antonio Domingueza prezydenta IRO (Międzynarodowej Organizacji Malin), który przedstawi światowy punkt widzenia w tej sprawie z perspektywy jednego z najlepszych na świecie ekspertów rynku. Zapraszamy więc wszystkich zainteresowanych do Kraśnika. Zmiany na polskiej wsi w latach z uwzględnieniem gospodarstw sadowniczych Lata przyczyniły się do olbrzymiego postępu tak mentalnego, jak i materialnego w polskim sadownictwie. Kluczową rolę w jego osiągnięciu miał Związek Sadowników RP z jego prezesem, Mirosławem Maliszewskim na czele. To dzięki jego zaangażowaniu i kontaktom mamy obecny stan naszych gospodarstw. Wymienię tylko niektóre zasługi naszego związku, te najważniejsze: Utrzymanie możliwości zatrudnienia na obecnych warunkach obcokrajowców ze wschodu. Rozwój grup producenckich z dofinansowaniem 75% kosztów inwestycji. Udało się to tylko w Polsce. Wygranie przetargu na reklamę naszych produktów na rynku rosyjskim i ukraińskim. Projekt ten finansowany jest z budżetu UE i krajowego. Uruchomienie środków na modernizację gospodarstw dotkniętych klęskami żywiołowymi z dofinansowaniem do 90% wartości inwestycji, tzw. działanie 126. Łagodzenie skutków, często politycznych, w kontaktach z Rosją, a jak wiemy jest to główny nasz importer. Ja zatrzymam się trochę na punkcie nr 4, tj. działaniu 126. Uczestnicząc kilka lat w komisjach szacujących straty spowodowane klęskami żywiołowymi na terenie gminy Warka, mam przegląd sytuacji sadowników w naszej gminie. Podziwiam ludzi, którzy pomimo dotknięcia tymi klęskami, nie załamali się, tylko walczą o zminimalizowanie strat. Tu muszę pochylić czoło nad olbrzymią mądrością naszych kobiet. Potrafią słuchać, a to nie jest takie proste, i wyciągać wnioski. To, w większości, dzięki ich determinacji, uporowi i cierpliwości potrafiliśmy niepowodzenia przekuć na poprawę materialną naszych gospodarstw. Panowie, czapki z głów. Ten, kto zauważy ich mrówczą pracę w naszym życiu, ma w domu diament, a ten, który to doceni, ma w domu brylant. Współczuję tym, którzy tego nie widzą. W Nowym 2014 Roku składam Im podziękowania i życzę z tej okazji wszystkiego najlepszego, dużo zdrowia i gotówki, wszelkich łask Bożych i przychylności ludzi oraz uśmiechu na co dzień. A nam wszystkim spokoju, więcej zrozumienia mniej zawiści, sukcesów w życiu zawodowym i osobistym, trafnych decyzji i optymizmu. Jan Madej 4

7

8 Jubileuszowa X MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA SADOWNICZA W KRAŚNIKU Aktualności w produkcji owoców jagodowych i pestkowych 31 styczeń 1 luty 2014 Hala Sportowa Powiatowego Centrum Sportu i Rekreacji w Kraśniku ul. Słowackiego 7 przy Zespole Szkół nr 3 w Kraśniku INFORMACJA O KONFERENCJI Konferencja Sadownicza w Kraśniku jest jednym z ważniejszych wydarzeń sadowniczych w Polsce, ale jest także wydarzeniem mierzonym w skali międzynarodowej. Pomysł sadowników, produkujących owoce miękkie, który zrodził się dziesięć lat temu, przeistoczył się w wiodącą Konferencję obejmującą swoją tematyką pełny zakres owoców jagodowych i pestkowych. To, że organizujemy ją w województwie lubelskim ma również znaczenie historyczne, gdyż w 2014 roku będziemy obchodzić 40-lecie założenia pierwszych towarowych plantacji malin pod potrzeby Rejonowej Spółdzielni Ogrodniczej w Kraśniku, co dało początek lubelskiemu zagłębiu malinowemu. Sadownicy ze Związku Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej realizują swój projekt z udziałem Starosty Kraśnickiego, który od samego początku jest jej współorganizatorem. Opieramy naszą Konferencję na wiodących środowiskach naukowych w kraju, na dorobku Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie Katedry Sadownictwa oraz Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego IO Brzezna Sp. z o.o. Oprócz wymienionych instytucji swój dorobek doświadczalny i naukowy prezentują również Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach oraz Niwa Hodowla Roślin Jagodowych Sp. z o.o., Brzezna. Swoimi doświadczeniami wspierają nas również Gdański Uniwersytet Medyczny i Uniwersytet Rolniczy w Krakowie. Skąd takie szerokie spektrum naukowe? Konferencja od samego początku nie była projektem komercyjno-handlowym. Jej celem było i jest propagowanie produkcji owoców jagodowych i pestkowych na podstawie zdobyczy nauki i doświadczeń, ze szczególnym uwzględnieniem polskiej myśli, oraz wykazywanie walorów poszczególnych gatunków nie tylko handlowych, ale również ich znaczenie w systemie żywienia. Wiosną 2014 roku Związek Sadowników RP jako organizacja wiodąca planuje złożyć wniosek do Agencji Rynku Rolnego o wsparcie Unijne dla kampanii promocyjnej dotyczącej owoców miękkich na rynku wspólnotowym. Przy współudziale producentów truskawek, borówek i porzeczek chcemy zachęcać do ich kupowania Austriaków, Szwedów, Finów i Czechów. W globalnym rozrachunku jesteśmy największym producentem malin i porzeczek. W produkcji owoców borówki amerykańskiej zajmujemy trzecie miejsce na świecie, a w produkcji truskawek drugie w Europie. Jest to nie tylko promocja naszych owoców, ale jednocześnie regionów Polski, w których produkowane są owoce. Znaczenie Polski jako producenta, a także organizowanej od wielu lat Konferencji w Kraśniku docenił Antonio Dominguez prezydent Międzynarodowej Organizacji Malinowej, który przyjął nasze zaproszenie i przyjedzie do nas jako Gość Specjalny. Podczas trwania Konferencji w strefie cateringu przewidziana jest w różnej formie promocja produktów pochodzących z przetworzonych owoców pod nazwą Owocowe smaki (wypieki, soki, dżemy, nalewki, cydry, wina, miód wszystko na bazie naturalnych produktów związanych również z regionem). Także w strefie cateringu nasi Goście, którzy przybywają z różnych regionów Polski i innych krajów, będą mieli możliwość nabycia w ciągu dwóch dni ciepłych posiłków. Informację o bazie hotelowej znajdą Państwo na naszej stronie: W imieniu głównego organizatora Związku Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej, Współorganizatorów i Partnerów zapraszam na kolejne atrakcyjne spotkanie w Kraśniku. Ciekawa tematyka daje możliwość uzyskania najnowszych informacji związanych z produkcją owoców jagodowych i pestkowych. Profesjonalna zabudowa hali, w której będzie prezentować swoje produkty 60 wystawców z kraju i zagranicy, umożliwia prowadzenie ciekawych rozmów związanych z produkcją owoców oraz kontaktów czysto biznesowych. Zapraszamy 31 stycznia 2014 roku po raz dziesiąty do Kraśnika. Odpowiedzialny za organizację: Marian Smentek Związek Sadowników RP tel lub mariansme1@wp.pl lub biuro@polskiesadownictwo.pl 6

9 PROGRAM KONFERENCJI (piątek) 8.30 Rejestracja uczestników Konferencji 9.00 Rozpoczęcie Konferencji 9.20 Pracownik sezonowy w sadownictwie co dalej? Mirosław Maliszewski (Związek Sadowników RP) 9.50 Jak prawidłowo liczyć koszty produkcji na przykładzie maliny Dariusz Paszko (UP w Lublinie) Preparaty aminokwasowe w żywieniu roślin jagodowych i pestkowych Zbigniew Jarosz (UP w Lublinie) Maszyny, urządzenia i wyposażenie dla sadownictwa PPHU ACTIV Marek Landwójtowicz (PPHU ACTIV) Rokitnik gatunek uprawiany w świecie i przyszłościowo w Polsce Stanisław Pluta (IO w Skierniewicach) Najważniejsze choroby i szkodniki malin. Zalecenia w ochronie oparte na najnowszych rozwiązaniach Bayer CropScience Tomasz Gasparski (Bayer CropScience) Maliny po szkocku Mariusz Podymniak (Hortus Media/jagodnik.pl) Aktualna oferta produktów Yara Poland do nawożenia sadów i jagodników Andrzej Grenda (YARA Poland) Przerwa A może jeżyna? Jan Danek, Agnieszka Orzeł, Katarzyna Król (Niwa Hodowla Roślin Jagodowych Sp. z o.o., Brzezna) Trendy na światowym rynku malinowym Antonio Dominguez (Chile, Międzynarodowa Organizacja Malinowa) Wstępna ocena wybranych odmian i klonów maliny i jeżyny wyhodowanych w SZD Brzezna Wojciech Zaweracz, Agnieszka Faron-Szpilowska, Joanna Szczygieł-Wysocka (SZD IO Brzezna Sp. z o.o.) Podstawowe zasady prowadzenia fertygacji gatunków jagodowych na przykładzie maliny Andrzej Grenda (YARA Poland) Malina czarna przydatność owoców i uprawa Mirosława Krauze-Baranowska, Marta Kula (Gdański Uniwersytet Medyczny), Agnieszka Orzeł (Niwa Hodowla Roślin Jagodowych Sp. z o.o., Brzezna) Produkcja sadzonek maliny typu long cane Joanna Jagła, Agnieszka Orzeł, Katarzyna Król (Niwa Hodowla Roślin Jagodowych Sp. z o.o., Brzezna) Wyniki doświadczeń wdrożeniowych w uprawach maliny i borówki amerykańskiej w sezonie 2013 Paweł Krawiec (UP Lublin) Pożyteczni drapieżcy w uprawach jagodowych Katarzyna Golan (UP w Lublinie) Omacnica jarzębinianka zagraża aronii czarnoowocowej Edyta Górska-Drabik (UP w Lublinie) Dyskusja, podsumowanie pierwszego dnia Konferencji, losowanie nagród (sobota) 9.00 Rozpoczęcie drugiego dnia Konferencji 9.05 Próba charakterystyki rynku truskawek, malin i czarnych porzeczek Grzegorz Klimek (IO w Skierniewicach) 9.35 Czy Polska może być krajem winnic? Magda Kapłan (UP W Lublinie) Winiarstwo w praktyce Stowarzyszenie Winiarzy Małopolskiego Przełomu Wisły Wojciech Włodarczyk (SWMPW) Modele chorobowe przydatne narzędzie w zwalczaniu chorób na przykładzie winorośli Janusz Mazurek Nawożenie oraz niektóre elementy uprawy truskawki na podłożach o małej objętości i podłożach inertnych Jarosław Barszczewski/Henryk Wilczyński (YARA Poland) Nowe możliwości ochrony porzeczek, truskawek i drzew pestkowych oparte na produktach Bayer CropScience Mirosław Korzeniowski (Bayer CropScience) Odmiany porzeczki czarnej i czerwonej oraz agrestu do uprawy towarowej w Polsce Stanisław Pluta (IO w Skierniewicach) Przerwa Polska liderem w produkcji owoców porzeczki czarnej w Europie i świecie Piotr Baryła (UP w Lublinie) Jak produkować czereśnie w sposób nowoczesny i opłacalny? Mirosław Sitarek (IO w Skierniewicach) Dereń zapomniany gatunek pestkowy Iwona Szot (UP w Lublinie) Nowe odmiany wiśni w doświadczeniach prowadzonych w SZD Brzezna Maria Buczek, Agnieszka Chmura (SZD IO Brzezna Sp. z o.o.) Przygotowanie opryskiwacza do ochrony upraw sadowniczych Stanisław Parafiniuk (UP w Lublinie) Technika ozonowania owoców jagodowych Paweł Michalski (UP w Lublinie) Dyskusja, podsumowanie Konferencji, losowanie nagród Informator 7

10 Wydarzenia 9 grudnia 2013 roku na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się konferencja zorganizowana w ramach obchodów 100. rocznicy urodzin twórcy polskiego sadownictwa Szczepana Aleksandra Pieniążka. Po konferencji miała miejsce uroczysta sesja poświęcona pamięci i osiągnięciom Profesora. W czasie spotkania, które zgromadziło setki osób, swego ojca, wielkiego naukowca, wspominała córka Emilia Mroczkowska. Minister Stanisław Kalemba podziękował jej za zaangażowanie w organizację i udział w konferencji. Podczas uroczystości o wystąpienie został poproszony Prezes Związku Sadowników RP Mirosław Maliszewski. Profesor Szczepan A. Pieniążek twórca podstaw obecnego stanu polskiego sadownictwa Przy okazji dzisiejszego spotkania warto omówić wpływ, jaki miał Profesor Pieniążek na dzisiejszą pozycję całego polskiego sadownictwa i jego otoczenia, w tym tysięcy polskich sadowników i ich rodzin. Tym z naszej branży, którzy pamiętają jeszcze Jego działalność i mieli z nią bezpośredni kontakt, nie trzeba tego wyjaśniać, jednak młodemu pokoleniu i osobom spoza naszego sektora warto o tym powiedzieć. Co więc nasze dzisiejsze sadownictwo zawdzięcza Profesorowi? Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że Profesor Pieniążek nie działał po omacku, przypadkowo. On miał wizję rozwoju naszej branży i wzrostu jej znaczenia. Wyznaczył sobie pewien cel i do niego uparcie dążył. Jego życiowe doświadczenia dały mu wiedzę na temat ówczesnego światowego sadownictwa. Z obserwacji modelu amerykańskiego, zachodnio- i wschodnioeuropejskiego oraz ich pozytywnych i negatywnych wyników opracował swoisty polski model. Uwzględniał on rzecz jasna ówczesne warunki polityczne i system gospodarczy. Uważał, że niezbędnym warunkiem rozwoju jest funkcjonowanie silnej nauki ogrodniczej, która da teoretyczne podstawy do istnienia całej branży. Powstały Instytut Sadownictwa w Skierniewicach pełnił rolę centralnego ośrodka naukowego. Ściśle współpracował także z ośrodkami akademickimi, zwłaszcza posiadającymi kierunki ogrodnicze. Liczna i świetnie przygotowana kadra, między innymi poprzez zagraniczne praktyki, tworzyła podstawy do kreowania i wdrażania nowych technologii produkcji owoców. Opracowane przez Profesora Pieniążka i jego zespół zasady produkcji począwszy od wytwarzania materiału szkółkarskiego przez nawożenie, cięcie, ochronę przed chorobami i szkodnikami, zbiór i przechowywanie trafiały do gospodarstw. Popularyzacja sadownictwa w różnych częściach Polski odbywała się poprzez liczne (12) zakłady doświadczalne rozlokowane niemal we wszystkich jej częściach. Badając i analizując panujące w nich warunki, Zakłady dostosowywały określoną produkcję do zbadanych lokalnych warunków. Dzisiejsze zagłębia sadownicze powstawały we współpracy z tymi właśnie placówkami. Widząc specyfikę tego sektora, Profesor Pieniążek stawiał na ścisłą specjalizację gospodarstw i rezygnację z wielokierunkowego ich charakteru. Był zdania, że sukces będzie możliwy tylko wówczas, gdy sadownicy będą dobrze przygotowani do prowadzenia swoich gospodarstw. Nie dało się tego zrobić Jego zdaniem w warunkach niskiej kultury rolnej. Ułatwiały to liczne spotkania i szkolenia, w których uczestniczyło tysiące przyszłych i już parających się produkcją owoców plantatorów. Nasi rodzice często wspominają szkolenia w remizach strażackich czy też wiejskich świetlicach, gdzie na spotkanie z Profesorem Pieniążkiem przychodziło kilkaset osób. Ci, którzy nie mieścili się wewnątrz, chcieli usłyszeć porady choćby przez otwarte okno. Sam pamiętam scenę miałem wówczas może kilka lat kiedy Profesor z zaskoczenia przyjechał na jedną ze stacji kolejowych, gdzie odbywał się załadunek jabłek na eksport. Sadownicy na wieść o przejeździe Pieniążka zostawili swoje samochody i ciągniki, i rzucili się w Jego stronę. Chcieli cokolwiek usłyszeć, a tacy młodzieńcy jak ja wówczas, chociaż przez moment zobaczyć tę żywą legendę. Profesor miał bowiem co wielu nawet wybitnym naukowcom nie przychodzi łatwo dużą umiejętność wdrażania wyników naukowych do praktyki sadowniczej. Zawdzięczamy to chyba Jego wyjątkowej zdolności nawiązywania dobrych relacji z sadownikami. On nie tylko potrafił zrozumiale mówić, ale też na przykład z zaskoczenia odwiedzić jakieś gospodarstwo, zatrzymując, niby przypadkiem, wiozący Go samochód. Wychodził, doradzał i słuchał uwag. Tak więc zawdzięczamy Profesorowi opracowanie i wdrożenie do praktyki nowoczesnych metod produkcji i przechowywania owoców różnych gatunków. Wiele zasad produkcji i technologii obowiązuje i są one aktualnych do dziś. Jednak Pieniążek to nie tylko produkcja. Mimo naszego usytuowania polityczno-gospodarczego Profesor dokonywał otwarcia gospodarstw na wolny rynek. Wyjaśniał zasady jego funkcjonowania. Modelem nowoczesnego gospodarstwa sadowniczego nie był przecież państwowy, kołchozowy moloch, lecz indywidualne chłopskie gospodarstwo. Polska była, jak wiemy, swoistym ewenementem w obozie politycznym, do którego przecież wtedy należeliśmy istniała prywatna własność ziemi. Profesor tego nigdy nie kwestionował i pomógł nam trwać i rozwijać się. Już kilkadziesiąt lat temu mówił o zaspokajaniu potrzeb konsumentów i dostosowania produkcji do ich wymagań. Sporo czasu poświęcał w swych pracach podnoszeniu jakości produkcji, bo wiedział, że jest ona potrzebna do poprawienia naszej konkurencyjności i zdobywania rynków zbytu. 8

11 W tamtym czasie mimo socjalistycznej gospodarki powstały także, oparte na jeszcze przedwojennych zasadach, całkiem dobre struktury spółdzielcze działające zarówno w zakresie zaopatrzenia w środki produkcji, jak też w sprzedaż i zagospodarowanie produkcji. Dzisiejsze grupy i organizacje producenckie to niejako próba odtworzenia tego, co mieliśmy już w latach siedemdziesiątych. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że ojcem dzisiejszych sukcesów naszej branży jest właśnie Profesor Pieniążek. Nie znam drugiego takiego przykładu na świecie, gdzie rozwój jakiejś dziedziny rolnictwa byłby tak dynamiczny. Z zupełnie nieliczącego się w tej sferze kraju, w ciągu kilkudziesięciu lat staliśmy się globalną potęgą. Nie znam też drugiego takiego kraju na świecie, w którym tak liczna grupa producentów rolnych, tak dużo zawdzięcza jednej osobie. Przez długi czas Profesor Pieniążek był symbolem dobrobytu polskich sadowników i ich rodzin. To był sektor znacznie odróżniający się wysokością uzyskiwanych dochodów od innych działów polskiego rolnictwa. Tysiącom sadowniczych rodzin pozwoliły one nie tylko dobrze żyć w tamtych czasach, ale także rozwijać się i przygotować do nowych warunków w związku z naszym otwarciem po przemianach przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Samo nazwisko Profesora stało się swoistym synonimem koniunktury, bogactwa. Wielu nawet myślało, że to jest pseudonim, jakże trafnie oddający dorobek Profesora. Mam wielką nadzieję, że dziś, może w nieco nieudolny sposób, ale jednak kontynuujemy Jego wizję. Mamy (współcześni naukowcy, doradcy, sadownicy, działacze społeczni) pełną ogłoszenie wydawcy Polecamy ANNA TRĘBOSZKA Profesor Szczepan Aleksander Pieniążek Liczba stron: 112 Oprawa: twarda Rok wydania: 2013 Cena: 35 zł Luksusowe wydanie w twardej oprawie i w wyjątkowej cenie (nakład limitowany)! Książka wydana z okazji 100. rocznicy urodzin Profesora Szczepana Aleksandra Pieniążka. zamowienia@hortpress.com, tel świadomość, że bez początku, który nam wszystkim dał Profesor Szczepan Aleksander Pieniążek niewiele byśmy znaczyli. Dziękujemy Panie Profesorze!!! Mirosław Maliszewski Prezes Zarządu Głównego Związku Sadowników RP, Poseł na Sejm RP Inicjatywy Podsumowanie programu profilaktycznego Bezpieczny Sadownik w roku 2013 W roku 2013 Związek Sadowników RP w porozumieniu z Komendą Powiatową Policji w Grójcu prowadził cykliczne działania profilaktyczne w ramach programu pn. Bezpieczny Sadownik. Założenia i cele programu dotyczyły poprawy bezpieczeństwa osób zajmujących się produkcją sadowniczo-ogrodniczą poprzez: zapobieganie kradzieżom specjalistycznego sprzętu sadowniczego, np. ciągniki rolnicze, opryskiwacze, urządzenia do nawadniania; zapobieganie kradzieżom owoców; bezpieczeństwo przy zatrudnianiu pracowników sezonowych, w tym cudzoziemców; bezpieczeństwo w ruchu drogowym w zakresie przewożenia osób i transportu owoców; zapobieganie dystrybucji podrabianych środków ochrony roślin. Między innymi, w związku z realizacją założeń programu, w 2013 roku ukazały się tematyczne artykuły w kolejnych wydaniach Informatora. Tematami artykułów były odpowiednio: Informator nr 1/2013 wprowadzenie do programu oraz przedstawienie sylwetek poszczególnych dzielnicowych z powiatu grójeckiego; Informator nr 2/2013 zagadnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym w kontekście zagrożeń wynikających z transportu płodów rolnych i przemieszczania się urządzeń i maszyn rolniczych po drogach publicznych; Informator nr 3/2013 zagrożenia wynikające z nielegalnego obrotu, kradzieży i podrabiania środków ochrony roślin; Informator nr 4/2013 zagadnienia dotyczące ochrony mienia w postaci sprzętu i wyposażenia rolniczego, a także pozyskanych płodów rolnych. W ramach programu w 2013 roku zorganizowano wiele spotkań z sadownikami oraz młodzieżą szkół o profilu rolniczym. W trakcie tych spotkań, które były wzbogacane o pokazy multimedialne oraz materiały profilaktyczne w postaci m.in. plakatów, Informator 9

12 ulotek, policyjni prelegenci przybliżali zagadnienia związane ze wskazaną powyżej tematyką założeń i celów programu. Należy zaznaczyć, że podczas każdego ze spotkań prowadzona była ożywiona dyskusja z ich uczestnikami. W trakcie dyskusji wymieniano wzajemne spostrzeżenia, a zdobyte w ten sposób doświadczenia należy przyjąć jako niedający się przecenić materiał dla wypracowania w przyszłości skutecznych metod poprawy szeroko rozumianego bezpieczeństwa. 11 kwietnia 2013 r. spotkanie z sadownikami w OSP Błędów. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele Powiatowego Urzędu Pracy w Grójcu. Poruszono głównie zagadnienia dotyczące zatrudniania cudzoziemców oraz bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W spotkaniu wzięło udział około 80 osób. 25 kwietnia 2013 r. spotkanie z młodzieżą Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Nowej Wsi. 10 czerwca 2013 r. spotkanie w OSP Wilczoruda z przedstawicielami Powiatowego Urzędu Pracy oraz Policji w sprawie zatrudniania cudzoziemców oraz pozostałych zagadnień programu. W spotkaniu uczestniczyło około 60 osób z gminy Mszczonów i gminy Pniewy. 11 kwietnia oraz 15 października 2013 r. spotkanie z młodzieżą Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Jasieńcu. Mamy nadzieję, że w 2014 roku, w dalszym ciągu będą prowadzone równie ciekawe i owocne spotkania z sadownikami i mieszkańcami powiatu grójeckiego (i nie tylko). Jednocześnie z okazji Nowego Roku, grójeccy policjanci życzą wszystkim Czytelnikom czasopisma, aby wiązał on się z samymi pozytywnymi emocjami i poczuciem bezpieczeństwa własnego oraz osób nam najbliższych. Wydział Prewencji KPP Grójec Relacje Światowy Tydzień Przedsiębiorczości w Zespole Szkół Ponadgimanazjalnych w Jasieńcu W dniach listopada 2013 roku po raz szósty w Polsce zorganizowano Światowy Tydzień Przedsiębiorczości, realizowany jednocześnie w ponad 120 krajach. To największe na świecie wydarzenie mające na celu promocję przedsiębiorczości wśród młodych ludzi, ich aktywnej postawy wobec życia po skończeniu edukacji w szkole oraz poczucia współodpowiedzialności za przyszłość świata. Nasza szkoła w ramach Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości wzięła udział w przedsięwzięciu Fundacji Młodzieżowej Przedsiębiorczości w projekcie Otwarta firma. Projekt realizowany w ZSP w Jasieńcu, jak w każdej szkole ponadgimnazjalnej, odbywał się pod hasłem Biznes przy tablicy. Odbyło się wiele spotkań z przedstawicielami lokalnego biznesu i instytucji wspierających rozwój przedsiębiorczości. Harmonogram spotkań przedstawiał się następująco: W dniu 19 listopada odbyło się spotkanie z panią Bogumiłą Jakubik przedstawicielką Powiatowego Urzędu Pracy w Grójcu, która przybliżyła uczniom zasady udzielania bezzwrotnych pożyczek dla początkujących przedsiębiorców, podpowiadała czym kierować się, planując własną ścieżkę kariery zawodowej. Tego samego dnia odbyło się także spotkanie z panią płk Joanną Żurawską i panem sierż. Arkadiuszem Gryszkiewiczem z 1. Grójeckiego Ośrodka Radioelektronicznego, którzy przedstawili naszym uczniom ścieżkę kariery zawodowej związanej z wojskiem, opowiadali o zaletach i wadach służby wojskowej oraz o prestiżu, który wiąże się z wykonywaniem zawodu żołnierza zawodowego. Kolejnym gościem ZSP był pan Marcin Łoski właściciel firmy F.H.U. KLUCZ SERWIS z Grójca. Jest to absolwent naszej szkoły, który ciężką pracą i determinacją zawodową osiągnął sukces. Pan Marcin opowiedział młodym ludziom o początkach i rozwoju swojej firmy, a także o relacjach pracodawca pracownik na przykładzie własnych doświadczeń. Pan Marcin podkreślił także znaczenie etyki w biznesie zarówno w stosunku do pracowników, jak i klientów firmy. 22 listopada do szkoły zawitała pani Krystyna Gabrysiak przedstawicielka Urzędu Gminy w Jasieńcu, która przybliżyła naszym uczniom uproszczone zasady zakładania działalności gospodarczej. Przedstawiła także zalety prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej w świetle lokalnego rynku pracy. Także 22 listopada gościła w naszej szkole pani Izabela Matusiewicz z Urzędu Skarbowego w Grójcu, która zachęcała uczniów do przedsiębiorczości i przybliżyła zasady prowadzenia 10

13 własnej działalności gospodarczej w świetle aktualnych przepisów podatkowych. Wszystkie spotkania były bardzo udane i należy je uznać za niezwykle cenne z życia wzięte lekcje. Wszyscy zaproszeni goście zwracali uwagę na ciężką pracę, kreatywność, pasję i zaangażowanie jako czynniki, dzięki którym można osiągnąć niezwykły sukces. Wszyscy goście również podkreślali znaczenie sumiennej pracy i uczciwości w codziennej działalności biznesowej. Zaproszeni goście opowiadali także, jakie znaczenie miała dla nich nauka i zdobywanie umiejętności w szkole, chcąc tym zmotywować uczniów do nauki. Bo tak, jak powiedział Henry Ford: Każdy, kto przestaje się uczyć jest stary, bez względu na to, czy ma 20 czy 80 lat. Kto kontynuuje naukę pozostaje młody. Najwspanialszą rzeczą w życiu jest utrzymywanie swojego umysłu młodym. Dzięki uczestnictwu w Światowym Tygodniu Przedsiębiorczości uczniowie dowiedzieli się, jak wyglądała droga do sukcesu. Przekonali się, że zdobyta wiedza, poparta wytężoną pracą i zaangażowaniem, stwarza duże szanse na powodzenie zaplanowanego przedsięwzięcia. W rozmowach po spotkaniach uczniowie podkreślali, że bardzo ważne jest dla nich uzyskanie cennych rad od osób, które są zaangażowane w rozwój przedsiębiorczości na naszym lokalnym rynku. Koordynacją obchodów Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości w Zespole Szkół Ponadgimanazjalnych w Jasieńcu zajęła się Anna Górecka nauczyciel przedmiotów ekonomicznych, przy współpracy z panią Renatą Zwolińską nauczycielem przedmiotów ekonomicznych. Opracowała: mgr Anna Górecka Akcja Podaruj innym dni w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych im. W. Witosa w Jasieńcu Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Jasieńcu od 6 lat współpracuje z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Radomiu. Każdego roku w murach szkoły odbywają się trzy akcje pod hasłem Podaruj innym dni. Zmotywowanie uczniów do takiego działania okazało się strzałem w dziesiątkę. Współpracę z ośrodkiem organizator akcji poprzedził licznymi pogadankami, których celem było przekonanie uczniów o tym, jak ważne dla ratowania życia ludzi jest honorowe krwiodawstwo. Co roku szkoła bierze też udział w konkursie Wesoła Krwinka, i co roku otrzymujemy wyróżnienie. Jest to dla nas bardzo cenne doświadczenie i ważne odznaczenie. 21 listopada 2013 roku panie mgr inż. Dorota Nowak- -Michałowska, dyrektor Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, oraz mgr inż. Lidia Jaworska, nauczyciel i organizator akcji, uczestniczyły w spotkaniu zorganizowanym przez Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Radomiu w ramach tygodnia krwiodawstwa. Podczas spotkania rozdano odznaczenia i podsumowano XI edycję akcji Zostań Honorowym Dawcą Krwi Podaruj innym dni. Jako pierwsze na scenę zostały zaproszone osoby, które oddały więcej niż 20 litrów krwi. Odznaczenia w tej kategorii wręczyła pani Jolanta Antoniewicz-Papis, dyrektor Narodowego Centrum Krwi w Warszawie. Osobom, które oddały najwięcej krwi, oraz osobom, które na co dzień współpracują z RCKiK, prezydent miasta Radomia wręczył medale i złożył serdeczne podziękowania. Nasza szkoła otrzymała medal w tej kategorii. Prezydent RP na wniosek dyrektora radomskiego centrum przyznał złote, srebrne i brązowe krzyże zasług. Odznaczenia te wręczył wicewojewoda Dariusz Piątek. Podziękowaniom nie było końca. Tę piękną i wzruszającą uroczystość zakończył program artystyczny, przygotowany przez uczniów Zespołu Szkół Muzycznych im. Oskara Kolberga w Radomiu Akordeonowe Smyki, pod dyrygenturą Andrzeja Humskiego. Współpracę z RCKiK będziemy kontynuować, ponieważ organizowanie tego typu akcji przekonało mnie, że w młodzieży tkwi ogromny potencjał, że są gotowi do szlachetnych zrywów i że wystarczy w sposób umiejętny podejść do działania, by wyzwolić w nich dobro. Informator 11

14 Wszystkim naszym uczniom i absolwentom serdecznie dziękujemy za udział w akcjach, zachęcając jednocześnie do kolejnych szlachetnych przedsięwzięć. Kolejna akcja Podaruj innym dni (druga w tym roku szkolnym) odbyła się 9 stycznia 2014 roku. Terminy kolejnych akcji pojawią się na stronie internetowej naszej szkoły ( mgr Lidia Jaworska Realizowane programy Dbam o zdrowie jem jabłka Istnieje powszechne przekonanie, że spożywanie owoców korzystnie wpływa na nasze zdrowie. Między innymi z tego powodu wielu dietetyków i lekarzy zaleca regularną ich konsumpcję. Zresztą jest to też tematem zainteresowań światowych i europejskich urzędników, którzy zalecają, żeby codziennie zjadać co najmniej 400 gramów owoców. Związek Sadowników RP, korzystając ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, prowadzi w szpitalach na oddziałach dziecięcych cieszącą się ogromnym zainteresowaniem kampanię Jedz witaminy i wracaj do zdrowia, która jest niejako uzupełnieniem bardzo popularnej akcji Owoce w szkole. Ich cechą wspólną jest darmowe dostarczanie dzieciom porcji owoców. Ponadto akcja Związku polega na kolportażu wśród małych pacjentów materiałów edukacyjnych: książeczek, kolorowanek, ulotek, podkładek pod kubki itp. Idąc dalej tą słuszną drogą, we wrześniu i w październiku wspólnie z jedną z sieci aptek przeprowadziliśmy kolejną ciekawą kampanię. Otóż w myśl hasła Dobre zdrowie kosztuje niewiele zachęcaliśmy do kupowania jabłek jako substytutu lekarstw. Klienci, odwiedzający w tych dniach apteki, byli częstowani smacznymi polskimi jabłkami i otrzymywali materiały informujące o ich zaletach. W akcji uczestniczyło ponad 1000 aptek w całej Polsce. Oprócz kilkudziesięciu ton owoców rozdano kilkadziesiąt tysięcy ulotek. Placówki dysponujące kącikami zabaw dla dzieci zaopatrzyliśmy ponadto w kredki i kolorowanki traktujące o owocach i warzywach. Związek Sadowników RP swoją część projektu sfinansował z własnych środków. Ufam, że ta kolejna prowadzona przez Związek akcja przyczyni się do poprawy stanu zdrowia całego społeczeństwa. Mirosław Maliszewski Prezes Związku Sadowników RP Relacje Stypendium Prezesa Rady Ministrów dla ucznia Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Jasieńcu W sali koncertowej Zespołu Szkół Muzycznych im. Oskara Kolberga w Radomiu odbyła się uroczystość wręczenia Stypendium Prezesa Rady Ministrów dla najlepszych uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości, działających na terenie Delegatury w Radomiu. Stypendium Prezesa Rady Ministrów przyznano uczniom, który otrzymali promocję z wyróżnieniem. Zespół Szkól Ponadgimnazjalnych w Jasieńcu reprezentował Karol Bieńko, uczeń klasy III Technikum Informatycznego. Pamiątkowe dyplomy z podpisem Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska wręczała Stypendystom pani Dorota Sokołowska dyrektor Delegatury w Radomiu. Aby otrzymać tego typu wyróżnienie, potrzeba nie tylko wybitnych zdolności, ale przede wszystkim ciężkiej pracy, uporu i dużej wiedzy. Cieszy nas fakt, że uczniowie Technikum w Jasieńcu osiągają tak doskonałe wyniki w nauce. Sukcesami uczniów są także uzyskiwane corocznie tytuły laureatów lub finalistów w Olimpiadzie Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Tak duże osiągnięcia są efektem wspólnych działań zaangażowanej młodzieży i nauczycieli, dla których wielką radością są sukcesy uczniów i absolwentów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Jasieńcu. Karolowi oraz Jego Rodzicom w imieniu Kadry Kierowniczej, Rady Pedagogicznej i społeczności szkolnej składamy serdeczne gratulacje!!! Dorota Nowak-Michałowska Dyrektor ZSP w Jasieńcu 12

15 ZIMOWISKO '2014 W WIŚLE WISŁA miasto, w woj. śląskim, w Beskidzie Śląskim, u źródeł Wisły. Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy i sportów zimowych. Specyficzne i nader korzystne walory klimatyczne pozwalają doskonale wypocząć. Węzeł szlaków turystycznych. Wyciąg kanapowy na Cienków. Skocznia narciarska K-120 im. Adama Małysza. ZAKWATEROWANIE: Ośrodek Wczasowy MITUR oferuje 96 miejsc, pokoje typu studio i osobowe z pełnym węzłem sanitarnym, radiem, TV. Budynki murowane całoroczne z centralnym ogrzewaniem. Do dyspozycji w ośrodku: stołówka, świetlica, stół do tenisa, piłkarzyki, sanki, sala dyskotekowa. Teren bezpieczny, ogrodzony, parking. WYŻYWIENIE: 5 razy dziennie w stołówce ośrodka Pierwsze świadczenie obiadokolacja Ostatnie świadczenie śniadanie + suchy prowiant na drogę PROGRAM: Wycieczka autokarowa do Wiednia z przewodnikiem (przejazd wiedeńskim Ringiem, Plac Marii Teresy, Neuer Markt z fontanną i średniowiecznym kościołem, Place Hofburga, Parlament, Ratusz, zespół pałacowo-parkowy w Schonbrunnie jeden z największych kompleksów pałacowych w Europie, pomnik cesarza Józefa II na Jozefs Platz, Wzgórze Kahlenberg, z którego rozciąga się efektowny widok na Wiedeń, Dunaj, a nawet dalekie Alpy, Polski kościół na Kahlenbergu, który przypomina zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Wiedniem).* Wycieczka autokarowa do Pszczyny z przewodnikiem Wyjazd do centrum Wisły zwiedzanie Gry i zabawy na śniegu (do dyspozycji sanki) Kulig góralski na saniach Zajęcia sportowe i kulturalne Wycieczki piesze po okolicy Konkursy z nagrodami Gry i zabawy integracyjne i terenowe: bal przebierańców, mini playback show, pokaz mistrzów mody, wybory miss i mistera zimowiska, kalambury, śpiewanki Dyskoteki Ogniska CENA ZAWIERA: pobyt, wyżywienie, płaca i pobyt kadry pedagogicznej, medycznej, kierownika pedagogicznego, leki pierwszej pomocy oraz recepty + apteczki, ubezpieczenie na miejscu i w czasie podróży, sprzęt sportowy, bogaty program, transport autokar. Turnus 10-dniowy (9 noclegów) r. 45 dzieci *Wariant alternatywny: wycieczka autokarowa do Bielska Białej z przewodnikiem Wypoczynek zimowy w ramach promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej został dofinansowany ze środków Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników w kwocie 700 zł na każdego uczestnika. INFORMACJE: ZWIĄZEK SADOWNIKÓW RP tel Warunki: - przedstawienie zaświadczenia o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników przez jednego z rodziców - dziecko nie może mieć ukończonych 16 lat, - wypełniona karta kwalifikacyjna, - opłata. ZAPRASZAMY!!!

16 Relacje XII Święto Jabłuszka 5 listopada 2013 roku przedszkolaki z Błędowa hucznie obchodziły,,święto Jabłuszka. Kolejna dwunasta edycja imprezy odbyła się już tradycyjnie w obszernej sali OSP. Pani dyrektor Małgorzata Sieradzan przywitała wszystkich zaproszonych gości i oddała głos przedszkolakom. Najmłodsi śpiewali piosenki i recytowali wiersze o jabłkach i jesieni. Tegorocznej imprezie przyświecało hasło Czego jeszcze nie wiemy o jabłkach. Z tego też powodu zaproszeni eksperci Jerzy Kaźmierczak i Andrzej Kazimierczak musieli się zmierzyć z trudnymi niekiedy pytaniami dociekliwych przedszkolaków. Dzieci interesowało między innymi: dlaczego jabłka ciemnieją i dlaczego robaki wchodzą tylko do niektórych owoców. Na koniec na najmłodszych czekała niespodzianka dyrekcja i nauczyciele, przebrani w oryginalne stroje, przedstawili specjalnie dla nich bajkę o śpiącej królewnie. Wiceprezes Związku Sadowników RP Andrzej Kazimierczak roz- dał dzieciom kolorowanki, kredki, płyty oraz książeczki promujące kampanię Jedz witaminy i wracaj do zdrowia. Serdecznie dziękujemy za zaproszenie i wspaniałą zabawę! Katarzyna Bekasiewicz Wizyta w firmie Activ Uczniowie ze szkoły nr 316 im. Astrid Lindgren w Warszawie odwiedziły w listopadzie grupę Activ. Dzieci miały niezwykłą okazję do zwiedzenia firmy, zapoznania się z procesem produkcyjnym oraz spróbowania pysznych jabłek i soków. W trakcie zorganizowanego dla uczestników wycieczki śniadania odbyła się projekcja filmu Ciocia Jabłonka i Wujek Seler z Krainy Witaminy. Związek Sadowników RP przygotował dla najmłodszych edukacyjne upominki promujące zdrowe odżywianie. Katarzyna Bekasiewicz Informacje branżowe Informacje FAMMU/FAPA ROSYJSKI IMPORT OWOCÓW I WARZYW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2013 ROKU W pierwszym półroczu 2013 roku Rosjanie zaimportowali 3,167 mln ton owoców wobec 2,944 mln ton w analogicznym okresie roku Z wielkości tej w pierwszych sześciu miesiącach bieżącego roku największe dostawy stanowiły jabłka z wynikiem 848,6 tys. ton (741,0 tys. ton rok temu) oraz banany 740,0 tys. ton, owoce miękkie niecałe 349,0 tys. ton, a także 310,0 tys. ton pomarańczy, 214,7 tys. ton gruszek, 112,4 tys. ton cytryn i 108,0 tys. ton winogron. Największe ilości świeżych owoców importowano z Ekwadoru 720,08 tys. ton to praktycznie 100% dostaw bananów i z Polski 583,1 tys. ton to natomiast większość dostaw jabłek (563,3 tys. ton). Ponadto spore ilości owoców zaimportowano w okresie od stycznia do końca czerwca z Egiptu prawie 226,0 tys. ton, Turcji 220,3 tys. ton, Argentyny 171,6 tys. ton oraz Chin 135,8 tys. ton i Hiszpanii 113,1 tys. ton. W przypadku importu warzyw w omawianym okresie pierwszych sześciu miesięcy sprowadzono ich 1,494 mln ton wobec 1,332 mln ton rok wcześniej. Tu przede wszystkim dominowały w dostawach pomidory wynikiem ponad 544,0 tys. ton oraz cebula 197,3 tys. ton, marchew 172,0 tys. ton, biała i czerwona kapusta niecałe 150,0 tys. ton oraz ogórki 105,2 tys. ton. Najwięcej warzyw dostarczyła w omawianym czasie Turcja 338,65 tys. ton oraz Chiny 217,5 tys. ton. Poza tymi krajami około 179,0 tys. ton to warzywa z Izraela, 136,0 tys. ton z Holandii i niecałe 112,0 tys. ton z Polski. 14

17 ROSYJSKI IMPORT OWOCÓW I WARZYW, tys. ton I pół 2012 I pół owoce i warzywa 2371,0 3179,0 4870,0 6015,0 owoce 2944,1 3167,8 5992,6 5930,3 jabłka 741,3 848,6 1191,4 1277,6 banany 679,5 740,0 1307,6 1255,2 mandarynki 341,2 348,9 739,5 757,1 pomarańcze 304,7 310,7 568,6 484,6 gruszki 251,6 214,7 424,8 409,9 cytryny 101,6 112,4 226,8 201,3 winogrona 92,4 108,9 400,4 378,1 grapefruity 65,3 80,6 122,5 120,6 kiwi 63,3 68,3 85,3 103,4 brzoskwinie 52,3 59,1 251,4 266,2 truskawki 46,3 49,9 40,8 52,4 morele 36,1 40,7 62,2 67,2 wiśnie 41,4 39,0 80,3 68,1 warzywa 1322,4 1494,0 2465,8 2060,6 pomidory 522,9 544,1 755,4 798,0 cebula 170,6 461,8 197,3 230,3 marchew 131,3 172,2 277,6 196,3 kapusty 125,5 149,5 310,8 152,1 ogórki 104,5 105,2 194,8 211,8 słodka papryka 85,0 96,4 114,7 142,3 buraki, selery 35,8 53,0 90,3 51,5 pieczarki 31,0 30,1 51,1 59,0 dynia 20,5 26,9 0,0 30,1 czosnek 21,4 26,7 26,7 43,9 Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie: Fruit and Vegetable Facts KOMISJA ZAKAZUJE IMPORTU CYTRUSÓW Z RPA W dniu 28 listopada 2013 roku Unia Europejska zdecydowała się na wprowadzenie zakazu wwozu na teren unijny owoców cytrusowych z RPA. Decyzję taką podjęto w związku z wykryciem w owocach cytrusowych plamistości czarnej w sumie 36-krotnie w skontrolowanych partiach owoców wykryto tę chorobę. Decyzja obejmuje owoce dostarczane w sezonie 2012/2013 i na razie obowiązuje do końca 2013 roku. Zdaniem unijnych producentów ta decyzja Unii Europejskiej nie wywrze żadnych skutków, gdyż praktycznie tegoroczny sezon produkcyjno-eksportowy dla cytrusów z tego kierunku już się zakończył. Na razie decyzja, przyjęta przez ekspertów z państw członkowskich na posiedzeniu Stałego Komitetu ds. Zdrowia Roślin, obejmuje jedynie owoce cytrusowe wyprodukowane w okresie , niezbędne jednak będą instrumenty na rok 2014, które wejdą w życie przed rozpoczęciem importu w marcu. Obecnie plamistość czarna nie występuje w UE, może jednak łatwo przedostać się z jednego owocu na drugi i istniej bardzo duże ryzyko zakażenia unijnych sadów owocowych. Średnioroczny import owoców cytrusowych z Republiki Południowej Afryki kształtuje się na poziomie 500,0 tys. ton to niemal 1/3 łącznego unijnego importu tych owoców.. Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie:cso CHIŃSKI RYNEK OWOCÓW I WARZYW Chiny to największy światowy producent owoców i warzyw. W przypadku zbiorów warzyw stanowią one dokładnie połowę globalnych zbiorów, a w przypadku owoców około 30% wszystkich owoców zebranych na świecie. Pomimo tak gigantycznych zbiorów eksportowane warzywa i owoce stanowią zaledwie ułamek zbiorów z około 484 mln ton zebranych w minionym roku warzyw (na świecie produkcja wyniosła 956,3 mln ton) wyeksportowano ich jedynie 4,4 mln ton, a w przypadku zebranych łącznie 220,0 mln ton owoców (na świecie zbiory owoców to 771,2 mln ton) poza granicę Chin wysłano zaledwie 3,0 mln ton. Jednak w ujęciu wartościowym wyeksportowane z Chin warzywa dają temu krajowi 4. miejsce na światowej liście eksporterów i 7. w przypadku wartości eksportowanych owoców. W zbiorach dominują przede wszystkim arbuzy z wynikiem około 70,0 mln ton, następnie po około 48,0 mln ton pomidory i ogórki, 36,0 mln ton to produkcja jabłek, ponad 32,0 mln ton to zbiory warzyw kapustnych, i po około 27,0 mln ton bakłażanów i 25,0 mln ton cebuli. Ponadto 18,0 19,0 mln ton stanowi coroczna produkcja czosnku, szpinaku, melonów i marchwi. Największymi odbiorcami chińskich owoców i warzyw pozostają od lat Indonezja, Wietnam, Tajlandia, Malezja czy Japonia, Rosja, Hong Kong oraz Filipiny i Korea Płd. W 2012 roku Chińczycy wyeksportowali łącznie 7,305 mln ton świeżych produktów ogrodnictwa, w tym 2,94 mln ton stanowiły owoce i 4,36 mln ton warzywa. W tym samym okresie zaimportowali natomiast 2,90 mln ton owoców i warzyw z czego w zasadzie 100% stanowiły zakupy jedynie owoców. W imporcie dominowały przede wszystkim banany ponad 626,0 tys. ton oraz pataje niecałe 470,0 tys. ton czy 420,0 tys. ton arbuzy. W eksportowanych produktach największe ilości stanowił oczywiście czosnek aż 1,34 mln ton, poza tym 976,0 tys. ton jabłek, 818,0 tys. ton owoce miękkie, ponad 600,0 tys. ton cebula, 595,0 tys. ton marchew i inne warzywa korzeniowe oraz ponad 353,0 tys. ton gruszki. W importowanych na rynek chińskich owocach i warzywach dominują te pochodzące z Tajlandii 977,0 tys. ton oraz z Chile ponad 570,0 tys. ton Informator 15

18 ogłoszenie wydawcy i z Wietnamu 442,0 tys. ton. W eksporcie największy rynek odbiorca to w roku 2012 wspomniana już Indonezja 795,0 tys. ton oraz Wietnam 662,0 tys. ton i Tajlandia 612,0 tys. ton. Pomimo iż Chiny są tak znaczącym eksporterem produktów ogrodnictwa, w rzeczywistości produkty te w śladowych ilościach trafiają na rynek unijny. W 2012 roku Chiny skierowały na unijny rynek w sumie 158,0 tys. ton owoców i warzyw, w tym ponad 105,0 tys. ton to same warzywa. Najwięcej trafia do Unii Europejskiej czosnku przed rokiem było to 45,0 tys. ton, w przypadku owoców dominują grapefruity. Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie: Fruit and Vegetable Facts UNIJNY HANDEL ZAGRANICZNY JABŁKAMI W sezonie handlowym 2012/2013 (okres od lipca 2012 do końca czerwca 2013) unijny import jabłek dla 28 państw członkowskich wyniósł 2,397 mln ton wobec 2,877 mln ton w analogicznym okresie sezonu poprzedniego. Z wielkości tej około 2,374 mln ton stanowił import wewnątrzunijny, a pozostałe 563,5 tys. ton spoza Unii czyli państw trzecich. Najwięcej jabłek importowano przede wszystkim w omawianym okresie z Włoch ponad 515,0 tys. ton, z Francji 397,8 tys. ton, z Polski 318,5 tys. ton oraz z Holandii 249,8 tys. ton czy Niemiec ponad 196,0 tys. ton. W przypadku unijnego eksportu jabłek UE 28 wysłała w okresie od lipca 2012 roku do końca czerwca 2013 roku w sumie 3,683 mln ton tych owoców wobec 3,777 mln ton sezon wcześniej. Najwięcej jabłek wyeksportowano ponownie do innych państw unijnych 2,110 mln ton, a pozostałe 1,573 mln ton do krajów trzecich, z których największym odbiorcą była oczywiście Rosja z wynikiem 866,6 tys. ton. Ponadto spore ilości trafiły do Niemiec 548,0 tys. ton, Wielkiej Brytanii niecałe 218,0 tys. ton czy po około 200,0 tys. ton do Francji i Hiszpanii. Źrodło: FAMMU/FAPA na podstawie: Fruit and Vegetable Facts WŁOSKI RYNEK JABŁKA Pod koniec listopada br. ukazały się najnowsze dane dotyczące włoskich zbiorów jabłek. Łączne ich zbiory w roku 2013 to 2,107 mln ton wobec 1,939 mln ton w roku 2012 oraz 2,292 w roku W ubiegłorocznych zbiorach dominowała odmiana Golden Delicious 778,5 tys. ton wobec wielkości 844,8 tys. ton w roku Na drugim miejscu wśród popularnych odmian uplasowała się Gala z wynikiem 245,7 tys. ton, Red Delicious ponad 201,0 tys. ton oraz Fuji 142,4 tys. ton. Największym regionem produkcyjnym dla włoskich jabłek jest rejon Trydent-Górna Adyga tereny położone na północy tuż przy granicy austriackiej, gdzie w bieżącym roku planowane zbiory jabłek to aż 1,087 mln ton. Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie: Assomela 16

19

20 branżowe czasopismo dla producentów owoców jagodowych Prenumerata redakcyjna 2014 roczna 70 zł półroczna 40 zł E-wydanie dostępne w serwisach kiosk24.pl i egazety.pl Prenumerata roczna tylko 70 zł! + gratis Program Ochrony Roślin Sadowniczych prezent Kalendarz z Jagodnikiem na 2014 rok!* Jak zamówić? w sklepie internetowym przez prenumerata@hortpress.com telefonicznie: lub faksem: Wydawcy: Jak zapłacić? przedpłata w banku lub na poczcie nr konta: Hortpress Sp. z o.o., Warszawa, ul. Rakowiecka 32 za zaliczeniem, opłata przy odbiorze przesyłki u kuriera. Uwaga przy wybraniu tej formy płatności doliczana jest jednorazowa opłata w wysokości 16 zł. * Nowi prenumeratorzy, którzy zamówią roczną prenumeratę Jagodnika do 10 lutego 2014 roku, otrzymają w prezencie kalendarz.