WIORiN we Wrocławiu Oddział MILICZ

Transkrypt

1 WIORiN we Wrocławiu Oddział MILICZ SESJA RADY POWIATU BARBARA WALASZCZYK

2 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA WE WROCŁAWIU ODDZIAŁ MILICZ UL.STAWNA 13 TEL/FAX kom o-milicz@piorin.gov.pl

3 Główny Inspektorat w Warszawie 16 Wojewódzkich Inspektoratów Oddziały terenowe

4 Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa realizuje zadania w zakresie: 1) ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi 2) zapobiegania zagrożeniom dla zdrowia człowieka, zwierząt oraz środowiska, które mogą powstać w wyniku obrotu i stosowania środków ochrony roślin 3) nadzoru nad wytwarzaniem, ocena, obrotem i stosowaniem materiału siewnego

5 Kontrole fitosanitarne zakres przedmiotowy Kontrola fitosanitarna: roślin, produktów roślinnych, przedmiotów, podłoży i gleby środków transportu

6 Kontrole fitosanitarne miejsca kontroli Kontrole w: miejscach uprawy roślin, wytwarzania produktów roślinnych lub przedmiotów,

7 Kontrole fitosanitarne miejsca kontroli przechowalniach, miejscach sprzedaży (centra dystrybucji, hurtownie, sklepy, supermarkety, targowiska)

8 Kontrole fitosanitarne miejsca kontroli na drodze (środki transportu) we współpracy z : Policją Inspekcją Transportu Drogowego Strażą Graniczną

9 Kontrole fitosanitarne eksportu Kontrola fitosanitarna eksportu : wydawanie świadectw fitosanitarnych kontrola roślin przeznaczonych do państw trzecich pobieranie prób do badań laboratoryjnych w celu spełnienia wymagań fitosanitarnych państw trzecich

10 Kontrole fitosanitarne eksportu Główne kierunki eksportu roślin i produktów roślinnych z terenu woj. dolnośląskiego ALGIERIA ANGOLA ARMENIA AUSTRALIA AZERBEJDŻAN BIAŁORUŚ BRAZYLIA BURKINA FASO CHILE CHINY FEDERACJA ROSYJSKA FILIPINY GABON GRUZJA INDONEZJA IZRAEL MAURITIUS MONGOLIA MOŁDAWIA NIGERIA NORWEGIA KAMBODŻA NOWA KAZACHSTAN ZELANDIA KOLUMBIA REPUBLIKA KUBA DOMINIKAŃSKA MALEZJA SENEGAL MADAGASKAR SERBIA MEKSYK SRI LANKA STANY ZJEDNOCZONE TADŻKISTAN TAJLANDIA TUNEZJA TURCJA UKRAINA UZBEKISTAN WIETNAM ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE

11 Główny asortyment towarów eksportowanych z terenu woj. dolnośląskiego Grys kukurydziany Warzywa świeże Przyprawy Słód Mąka Ukorzenione sadzonki z podłożem Drewno Opakowania drewniane Nasiona Kontrole fitosanitarne eksportu

12 Kontrole fitosanitarne - paszportowanie Wydawanie paszportów roślin W obrocie krajowym i wewnątrz unijnym określone gatunki roślin zaopatruje się w paszporty roślin. Paszport roślin jest wydawany gdy: były prowadzone kontrole roślin w trakcie cyklu produkcji rośliny spełniają tzw. wymagania specjalne nie stwierdzono występowania organizmów kwarantannowych

13 Kontrole fitosanitarne - paszportowanie Nr rejestracyjny producentów (dystrybutora) umożliwia: szybką identyfikację podmiotu i partii roślin ustalenie źródła porażenia roślin.

14 Kontrole zdrowotności Nadzór nad rozprzestrzenianiem i zwalczaniem organizmów kwarantannowych Wydawanie decyzji w sprawie zwalczania organizmów szkodliwych

15 Kontrole zdrowotności Kontrola zabiegów oczyszczania, odkażania i przerobu roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów Prowadzenie rejestru przedsiębiorców zajmujących się uprawą, wytwarzaniem, magazynowaniem, pakowaniem, sortowaniem lub przemieszczaniem na terytorium RP określonych roślin, produktów roślinnych i przedmiotów.

16 Kontrole zdrowotności Kontrola przemieszczania bulw ziemniaka w obrocie krajowym i do innych państw Unii Europejskiej

17 Kontrole zdrowotności Pobieranie prób gleby, podłoży, roślin, produktów roślinnych, przedmiotów do badań laboratoryjnych

18 Kontrole zdrowotności Prowadzenie szkoleń z zakresu nadzoru fitosanitarnego

19 Kontrole zdrowotności regularne lustracje upraw w trakcie wegetacji sygnalizacja terminów pojawu agrofagów z wykorzystaniem Internetowego Systemu Sygnalizacji Agrofagów wydawanie komunikatów sygnalizacyjnych

20 Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu środków ochrony roślin

21 Kontrola podmiotów prowadzących produkcję środków ochrony roślin; Prowadzenie rejestru i akt rejestrowych przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu lub konfekcjonowania tych środków, Kontrola przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie wprowadzania do obrotu lub konfekcjonowania środków ochrony roślin, Kontrola składowania i przemieszczania środków ochrony roślin.

22 Kontrola opakowań środków ochrony roślin znajdujących się w obrocie, Kontrola składu lub właściwości fizycznych, lub właściwości chemicznych środków ochrony roślin wprowadzonych do obrotu, Kontrola reklamy środków ochrony roślin, Nadzór nad jednostkami upoważnionymi do przeprowadzania badań skuteczności działania środków ochrony roślin, Wydawanie decyzji m.in. w sprawie wstrzymania obrotu podrobionych środków ochrony roślin, czy w sprawie wycofania środków ochrony roślin niespełniających wymagań określonych w zezwoleniu MRiRW

23 Zezwolenia MRiRW na wprowadzanie do obrotu i stosowanie na terenie RP posiada ok.1550 środków ochrony roślin Produkty oryginalne Przebadane pod względem bezpieczeństwa dla zdrowia i życia człowieka i środowiska - wieloletnie i kosztowne badania pod ścisłym nadzorem Znany skład Dopuszczone do obrotu i stosowania po spełnieniu wielu warunków i wnikliwej analizie specjalistów Nie stanowią zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka lub środowiska Produkowane i dystrybuowane przez uprawnione podmioty Produkty podrobione i nielegalne Nieprzebadane Nieznany skład Niedopuszczone do obrotu i stosowania Potencjalne zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka lub środowiska Produkowane i dystrybuowane przez kryminalistów - przestępczość zorganizowana

24 Skala problemu Rynek śor Szacunkowa wartość wszystkich śor Szacunkowa wartość nielegalnych śor Globalny ok. 44 mld >4,4 mld Europejski ok. 8 mld 1 mld Polski ok. 2 mld PLN 200 mln PLN Nielegalne śor pozbawiają kraje europejskie wpływów z podatków! Środki te są pod stałym nadzorem instytucji kontrolnych, przede wszystkim PIORiN.

25 Nadzór nad stosowaniem środków ochrony roślin

26 Kontrola stosujących środków ochrony roślin, w tym m.in.: Kontrola gospodarstw rolnych (konwencjonalne i IP) Kontrola terenów pozarolniczych (m.in. place zabaw, żłobki, przedszkola itd.) Kontrole tzw. stref ochronnych A (m.in. na obszarach uzdrowisk) Urzędowa kontroli pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych, Koordynowanie działań w ramach systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i paszach (RASFF),

27 Wydawanie decyzji m.in. w sprawie zakazu przeznaczania płodów rolnych do spożycia i ich wprowadzania do obrotu, czy zakazujących stosowanie środków ochrony roślin, Monitorowanie zużycia środków ochrony roślin, Upoważnianie podmiotów do prowadzenia działalności w zakresie certyfikacji w integrowanej produkcji roślin, Kontrola działalności podmiotów certyfikujących integrowaną produkcję roślin, Zatwierdzanie planów zabiegów agrolotniczych, Gromadzenie informacji o zatruciach ludzi i pszczół środkami ochrony roślin.

28 Kontrole w zakresie stosowania środków ochrony roślin wykonywane są: a) z urzędu kontrole planowane b) na wniosek kontrole interwencyjne

29 Kontrole interwencyjne dotyczą następujących sytuacji: zgłoszenie zniszczenia plantacji w wyniku zastosowania śor; zgłoszenia niewłaściwego zastosowania śor na polu uprawnym w wyniku czego uszkodzone zostały sąsiadujące uprawy; zgłoszenia niewłaściwego zastosowania śor w ogrodzie przydomowym w wyniku czego uszkodzone zostały uprawy sąsiadującego ogrodu przydomowego; zgłoszenia niewłaściwego zastosowania śor w miejscach publicznych (pozarolniczych); zgłoszenia niewłaściwego zastosowania śor w wyniku czego zatruto pszczoły;

30 Nadzór nad zapewnieniem sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin

31 Dokonywanie wpisów do rejestru przedsiębiorców i podmiotów niebędących przedsiębiorcami prowadzących działalność w zakresie potwierdzania sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin; Nadzór nad przedsiębiorcami i podmiotami niebędących przedsiębiorcami prowadzącymi działalność w zakresie potwierdzania sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin. (powiat milicki brak jednostek)

32 Szkolenia z zakresu środków ochrony roślin. Nadzór nad szkoleniami w zakresie środków ochrony roślin

33 Prowadzenie rejestru i akt rejestrowych przedsiębiorców oraz podmiotów wykonujących działalność w zakresie prowadzenia szkoleń w zakresie środków ochrony roślin; Nadzór nad prowadzeniem szkoleń w zakresie środków ochrony roślin; Powoływanie komisji egzaminacyjnych

34 Nadzór nad wytwarzaniem, oceną, obrotem i stosowaniem materiału siewnego ocena polowa, laboratoryjna i cech zewnętrznych materiału siewnego; kontrola tożsamości materiału siewnego; kontrola przestrzegania zasad i obowiązujących wymagań w zakresie wytwarzania, oceny, przechowywania, obrotu i stosowania materiału siewnego, w tym modyfikowanego genetycznie; wydawanie akredytacji w zakresie pobierania próbek i oceny materiału siewnego oraz kontrola warunków ich przestrzegania;

35 wydawanie urzędowych etykiet i plomb oraz nadzór nad jednostkami upoważnionymi do wypełniania etykiet; kontrola materiału siewnego wwożonego z państw trzecich oraz ustalanie stopni kwalifikacji tego materiału;

36 Ocena polowa materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych, cech zewnętrznych materiału siewnego oraz sadowniczego materiału szkółkarskiego

37 Ocena polowa materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych Ocena materiału siewnego polega na sprawdzeniu, czy materiał siewny spełnia wymagania w zakresie jego wytwarzania lub czy materiał siewny odpowiada określonym wymaganiom w zakresie jakości. Ocena materiału siewnego w zależności od gatunku roślin i kategorii wytwarzanego materiału siewnego, obejmuje: ocenę polową polegającą na sprawdzeniu, w wyniku dokonania oceny plantacji nasiennej, czy plantacja nasienna spełnia wymagania w zakresie wytwarzania materiału siewnego; ocenę laboratoryjną polegającą na sprawdzeniu jakości lub zdrowotności materiału siewnego;

38 Ocena polowa materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych ocenę cech zewnętrznych polegającą na sprawdzeniu, czy cechy zewnętrzne materiału siewnego spełniają wymagania w zakresie jakości oraz tożsamości odmianowej.

39 Ocena polowa materiału szkółkarskiego sadowniczego Ocena polowa dotyczy też plantacji kwalifikowanego materiału szkółkarskiego, m.in: plantacje krzewów przeznaczonych do produkcji sadzonek sady mateczne do pozyskiwania nasion szkółki drzew owocowych oraz krzewów jagodowych plantacje podkładek generatywnych plantacje podkładek wegetatywnych plantacje sadzonek malin plantacje sadzonek truskawek Aby materiał szkółkarski wyprodukowany na ww. plantacjach mógł zostać wprowadzony do obrotu, są one poddawane fitosanitarnej kontroli zdrowotności oraz ocenie polowej przeprowadzanej przez urzędowych kwalifikatorów.

40 Prowadzenie ewidencji podmiotów prowadzących obrót materiałem siewnym Zgłoszenie zamiaru prowadzenia działalności, a zarazem obowiązek uzyskania wpisu do odpowiedniej ewidencji (przedsiębiorców, dostawców, rolników), dotyczy podmiotów prowadzących obrót: materiałem siewnym roślin rolniczych i warzywnych materiałem szkółkarskim roślin sadowniczych materiałem rozmnożeniowym i nasadzeniowym roślin warzywnych i ozdobnych sadzonkami winorośli.

41 Kontrola stosowania materiału siewnego kukurydzy, w tym genetycznie modyfikowanej (GMO) Od 2013 roku - kontrole GMO Wszystkie kontrole stosowania materiału siewnego kukurydzy przeprowadza się w ściśle określonym terminie tj. wówczas gdy można pobierać próbki materiału roślinnego (fragmentów liści kukurydzy), w okresie od fazy wzrostu gdy rośliny mają ok. 50 cm do początku kwitnienia ( VI-VII)

42 Kontrola stosowania materiału siewnego kukurydzy, w tym genetycznie modyfikowanej (GMO) Kontrole stosowania materiału siewnego kukurydzy obejmują: kontrolę dokumentacji (pochodzenie materiału siewnego- etykiety, dokumenty zakupu itp.) ustalenie progowej zawartości modyfikacji MON 810 w ramach kontroli wykonuje się testy polowe i pobiera się próbki do badań laboratoryjnych- wycięte krążki o średnicy 20 mm, z określonej liczby liści

43 Kontrola stosowania materiału siewnego kukurydzy, w tym genetycznie modyfikowanej (GMO)

44 Kontrole winnic Na Dolnym Śląsku znajdują się uprawy winorośli, przeznaczone do pozyskiwania winogron do wyrobu wina gronowego. W powiecie milickim - 2 winnice. Coroczne kontrole ww. winnic są przeprowadzane w ramach współpracy z ARR oraz WIJHARS.

45 Współudział w sprawowaniu nadzoru nad rolnictwem ekologicznym wydawanie decyzji w sprawie zastosowania konwencjonalnego materiału siewnego, nasion i wegetatywnego materiału rozmnożeniowego w rolnictwie ekologicznym kontrole sposobu wykonania ww. decyzji kontrole producentów ekologicznych we współpracy w IJHARS

46 Sieć diagnostyczna WIORiN we Wrocławiu Laboratorium Wojewódzkie WIORiN we Wrocławiu, w którego skład wchodzi: Laboratorium Fitosanitarne w Bolesławcu Pracownia Oceny Nasion we Wrocławiu. Pracownie laboratoryjne w Delegaturach Stanowiska diagnostyczne w Oddziałach Terenowych

47 Laboratorium fitosanitarne zadania ogólne Wojewódzkie Laboratorium Fitosanitarne w Bolesławcu wykonuje badania wszystkich próbek gleby, podłoży, roślin, produktów roślinnych i ich przetworów pobranych w ramach urzędowych kontroli i dostarczonych do laboratorium przez komórki WIORiN we Wrocławiu jak również dostarczanych, na podstawie zlecenia na wykonanie badań, przez klienta zewnętrznego.

48 Próbki do badań Próbki do badań fitosanitarnych pochodzą z: upraw na terenie województwa pobierane podczas urzędowych inspekcji i lustracji poszukiwawczych, miejsc składowania i przechowywania, partii przeznaczonych na export, partii przeznaczonych do przebadania na zlecenie producentów, przekazania z oddziałów celem badań szczegółowych lub identyfikacji wyizolowanych organizmów.

49 Próbki do badań Przeważającą większość analizowanego w Laboratorium Wojewódzkim w Bolesławcu materiału stanowią próbki gleby i podłoży, próbki bulw ziemniaków oraz próbki przypraw.

50 Próbki do badań Próbki bulw ziemniaków badane są pod kątem porażenia przez Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus oraz Ralstonia solanacearum.

51 Próbki do badań Natomiast próbki gleby i podłoży poddawane są badaniom pod kątem występowania w nich cyst Globodera spp., zarodni przetrwalnikowych grzyba Synchytrium endobioticum oraz nicieni Longidorus spp. i Xiphinema spp.

52 Próbki do badań Próbki przypraw pochodzą z partii przeznaczonych na eksport i poddawane są analizom pod kątem poszukiwania organizmów kwarantannowych krajów importujących.

53 Metody analiz Diagnostyka prowadzona jest w oparciu o międzynarodowe procedury zalecane przez EPPO i uznane w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz instrukcje, metodyki i wytyczne opracowane przez Centralne Laboratorium GIORiN. Są to głównie: metody bezpośrednie np. Baermanna, z zastosowaniem automatycznego ekstraktora cyst, Jellema, obmywania i odwirowywania, ekstrakcji nicieni z drewna, epifluorescencji izolacje i hodowla mikroorganizmów na sztucznych podłożach techniki serologiczne test ELISA, test immunofluorescencji pośredniej (IF) techniki molekularne FISH testy biologiczne i patogeniczności wykonywane na wrażliwych odmianach roślin wskaźnikowych.

54 Metody analiz Pracownia wirusologiczna Wykrywanie obecności wirusów w próbkach roślin metodą ELISA. Analizy pod kątem porażenia przez: Raspberry ringspot virus (RRV) Tomato black ring virus (TBRV) Pepino mosaic virus (PepMV) Plum pox virus (PPV)

55 Metody analiz Pracownia bakteriologiczna Wykrywanie obecności bakterii chorobotwórczych dla roślin następującymi metodami: immunofluorescencji pośredniej IF FISH Hodowlaną testów biologicznych testów patogeniczności ELISA

56 Metody analiz Pracownia bakteriologiczna Analizy pod kątem porażenia przez: Clavibacter michiganensis subsp. Sepedonicus Ralstonia solanacearum

57 Metody analiz Pracownia mikologiczna Wykrywanie obecności i identyfikacja patogenów grzybowych w materiale roślinnym przy zastosowaniu następujących metod diagnostycznych: makroskopowej morfologiczno-metrycznej (mikroskopowej) obmywania i odwirowywania hodowlanej testu Duncana epifluorescencji

58 Metody analiz Pracownia mikologiczna Analizy pod kątem porażenia przez: Phytophthora ramorum Phytophthora fragariae var. Fragariae Stenocarpella spp. Cochliobolus spp. Tilletia spp. Scirrhia spp.

59 Metody analiz Pracownia mikologiczna Badanie gleby oraz podłoży uprawowych pod kątem obecności zarodni przetrwalnikowych grzyba Synchytrium endobioticum metodą Jellema.

60 Metody analiz Pracownia nematologiczno-entomologiczna Wykrywanie obecności oraz identyfikacja owadów, roztoczy, nasion chwastów, nasion roślin pasożytniczych przy zastosowaniu metod: makroskopowej morfologiczno-metrycznej zastosowaniem aparatu Tullgrena

61 Metody analiz Pracownia nematologiczno-entomologiczna Analizy metodami: Baermanna z zastosowaniem automatycznego ekstraktora cyst ekstrakcji nicieni z drewna z zastosowaniem aparatu Oostenbrinka mające na celu stwierdzenie obecności nicieni takich jak: Ditylenchus destructor, Ditylenchus dipsaci Globodera rostochiensis, Globodera pallida Bursaphelenchus xylophilus Longidorus spp., Xiphinema spp. Meloidogyne spp.

62 Pracownia Oceny Nasion Pracownia Oceny Nasion (PON) WIORiN we Wrocławiu jest powołana do pobierania prób materiału siewnego, do oceny jakości materiału siewnego i kontrolowania jakości nasion ocenianych przez laboratoria akredytowane oraz do etykietowania materiału siewnego.

63 Wyróżniamy dwa rodzaje prób: Próby wynikające z Ustawy tzw. urzędowo pobierane są przez próbobiorców akredytowanych lub upoważnionych. Próby na zlecenie czyli takie, które nie podlegają ocenie urzędowej dostarczane są bezpośrednio przez zainteresowanego do Pracowni Oceny Nasion.

64 Ocena laboratoryjna materiału siewnego obejmuje: a) Analizę czystości polega ona wydzieleniu 3 zasadniczych składników: nasion czystych, nasion innych roślin i ich identyfikację, zanieczyszczeń,

65 b) Określanie energii i zdolności kiełkowania Polega na określeniu procentowego udziału liczby nasion wytwarzających siewki sklasyfikowane jako normalne w odpowiednich warunkach i czasie. Ma to na celu uzyskanie informacji o wartości siewnej nasion w warunkach optymalnych oraz porównanie wartości siewnej różnych partii nasion. Kiełkowanie nasion w ocenie laboratoryjnej jest to ukazanie się kiełka i rozwój siewki do stadium, w którym wygląd podstawowych elementów budowy wskazuje na możliwość dalszego rozwoju w pełną roślinę.

66 c) Określanie zdrowotności nasion: (lnu, konopi, soi) Badania zdrowotności nasion obejmują: Wykrywanie obecności szkodników magazynowych moli, wołków zbożowych, rozkruszków, strąkowców; len - Altenaria linicola, Phoma exigua var. linicola, Colletrotrichum linicola; konopie i słonecznik Botrytis spp.; soja - Psudomonas syringae, Diaphorthe phaseolorum; śnieć, sclerotinia sclerotiorum (sporysz) rzepak, rzepik, słonecznik, gorczyca biała, etc.

67 d) Określanie wilgotności nasion e) Określanie masy 1000 nasion wyrażona w gramach. Jej wielkość zależy od gatunku i odmiany f) Przeprowadzania analiz nasion otoczkowanych Beta vulgaris i warzyw.

68 Dokumentowanie wyników przeprowadzonych analiz: Wyniki oceny laboratoryjnej nasion dokumentuje się w postaci: 1. świadectwa oceny laboratoryjnej materiału siewnego, 2. informacji o wynikach badań, 3. informacji o dyskwalifikacji partii materiału siewnego po ocenie laboratoryjnej, 4. świadectwo mieszanki/mieszańca złożonego rzepaku.

69 Etykietowanie materiału siewnego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa - Pracownia Oceny Nasion zajmuje się etykietowaniem materiału siewnego. Wyróżnia się etykiety urzędowe i przedsiębiorcy, które są dokumentem identyfikującym materiał siewny. Etykiety urzędowe są stosowane dla elitarnego i kwalifikowanego materiału siewnego, z wyjątkiem małych opakowań. Etykiety te są drukami ścisłego zarachowania.

70 Przedsiębiorca, w celu nabycia etykiet urzędowych zobowiązany jest do przesłania wniosku do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

71 W zależności od stopnia materiału siewnego wyróżnia się następujące kolory etykiet: 1. PB/III etykieta biała z fioletowym paskiem, 2. PB/II etykieta biała z fioletowym paskiem, 3. B etykieta biała, 4. C/1 etykieta niebieska, 5. C/2 etykieta czerwona, 6. C/3 etykieta czerwona, 7. Mieszanki nasienne etykieta zielona, 8. Standard etykieta ciemnożółta, 9. Handlowy etykieta brązowa, 10. Mieszańce złożone rzepaku etykieta niebieska z zielonym paskiem 11. Materiał siewny zgłoszony do krajowego rejestru etykieta pomarańczowa 12. Materiał siewny odmian dla zachowania bioróżnorodności roślin rolniczych etykieta żółta z niebieskim ukośnym paskiem

72 Etykieta biała z fioletowym paskiem kategoria elitarny, stopień przedbazowy trzeciego i drugiego rozmnożenia (PB/III i PB/II)

73 Etykieta biała - kategoria elitarny, stopień Bazowy (B)