PRZEDSZKOLNEJ RAPORT WARUNKI EDUKACJI. po pierwszym roku obowiązkowej nauki dzieci pięcioletnich

Transkrypt

1 RAPORT WARUNKI EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ po pierwszym roku obowiązkowej nauki dzieci pięcioletnich 2012 Stowarzyszenie i Fundacja Rzecznik Praw Rodziców

2 RAPORT WARUNKI EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ 2012 po pierwszym roku obowiązkowej nauki dzieci pięcioletnich Stowarzyszenie i Fundacja Rzecznik Praw Rodziców Autorka opracowania i szefowa zespołu: Katarzyna Mastalerz-Jakus

3 Stowarzyszenie i Fundacja Rzecznik Praw Rodziców polityka prorodzinna dobra edukacja prawa rodziców Autorka opracowania i szefowa zespołu: Katarzyna Mastalerz-Jakus Opracowanie merytoryczne: Tomasz Elbanowski Zespół: Małgorzata Barańska, Aneta Batko-Banaszek, Iwona Cichoń, Karolina Elbanowska, Agnieszka Gralińska-Toborek, Marlena Hanelik, Adrianna Kosowska, Agnieszka Kubrak, Katarzyna Michalska, Katarzyna Nowina-Konopka, Aleksandra Spychała-Pazdan, Maryla Szczupak, Wojciech Sztukowski, Monika Woźniak, Joanna Zawodniak Eksperci: Dorota Dziamska, dr med. Teresa Kibalenko - Nowak adw. Monika Brzozowska z kancelarii PDB 2

4 SPIS TREŚCI Wstęp Główne różnice między przedszkolem a szkołą...str. 7 Terminologia...str. 7 Metoda badania i opisu...str. 7 Streszczenie wyników badania Problemy ujawnione w badaniu...str. 8 Główne przyczyny wystąpienia problemów... str. 10 Skutki negatywne już występujące... str. 10 Skutki długofalowe... str. 11 Część I. Dostępność edukacji przedszkolnej I.1. Problemy z dostępnością edukacji przedszkolnej dla pięciolatków i sześciolatków... str. 12 I.1.a. Przymus ekonomiczny. Dyskryminacja dzieci z rodzin ubogich... str. 12 I.1.b. Przymus wnoszenia opłat niezależnie od czasu spędzanego przez dziecko w przedszkolu... str.14 I.1.c. Brak możliwości wyboru miejsca edukacji dla pięciolatków... str. 15 I.1.d. Fikcyjność pierwszeństwa pięciolatków w naborze do przedszkoli... str. 16 I.1.e. Przenoszenie pięciolatków z przedszkoli do szkół... str. 16 I.1.f. Sześciolatki przymuszane do 1 klasy... str. 17 I.1.g. Inne formy ograniczania dostępu do edukacji przedszkolnej... str. 19 I.2. Dostęp do przedszkoli dla trzylatków i czterolatków... str. 20 Część II. Warunki edukacji przedszkolnej II.1. Problemy stanowiące zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa... str. 22 II.1.a. Posiłki... str. 22 II.1.b. Opieka poza zajęciami jakość... str. 25 II.1.c. Transport... str. 26 II.2. Problemy organizacyjne... str. 27 II.2.a. Opieka poza zajęciami dostępność... str. 27 II.2.b. Zmianowość... str. 29 II.2.c. Warunki lokalowe... str. 31 II.2.d. Wyposażenie... str. 33 II.2.e. Brak zajęć dodatkowych... str. 33 Zakończenie: Najważniejsze wnioski... str. 34 Spis badanych gmin... str. 35 3

5 Załączniki: 1. Relacje opisowe załącznik 1... str Wyniki ankiet zestawienie liczbowe załącznik 2... str Opinie ekspertów załącznik 3: Dorota Dziamska, Problemy edukacji przedszkolnej. Zagubienie programowe... str. 82 dr med. Teresa Kibalenko-Nowak, Zagrożenie marginalizacją... str. 84 adw. Monika Brzozowska, Prawny aspekt obniżenia wieku obowiązku edukacji przedszkolnej... str Dokumenty - załącznik 4 Uchwała Rady Miejskiej Białegostoku nr XIII/105/11;... str. 89 Opinia Wojewody Podlaskiego;... str. 90 Umowa Przedszkola Miejskiego w Białymstoku z rodzicami;... str. 91 Opinia biura RPO... str. 93 Ramowy rozkład dnia w Przedszkolu Miejskim nr 2 w Stargardzie Szczecińskim (siatka godzin płatnych)... str. 96 Podsumowanie kontroli: higiena procesu nauczania - uczenia się w szkołach podstawowych... str. 97 Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Turku, Dodatkowe materiały: Rozmowy z urzędnikami, Relacje opisowe, Tabela odpowiedzi z ankiet dostępne na stronie 4

6 WSTĘP Celem Raportu jest przedstawienie stanu obowiązkowej edukacji przedszkolnej, która w roku szkolnym 2011/12 po raz pierwszy w historii polskiej oświaty objęła dzieci z dwóch roczników: - sześciolatki - pięciolatki (w tym czterolatki urodzone od września do grudnia) Zabrakło monitoringu wprowadzanej zmiany. Ministerstwo Edukacji Narodowej jako instytucja rządowa odpowiedzialna za reformę, nie prowadzi badań nad stanem i jakością zmian wprowadzanych w poszczególnych gminach, albo nie podaje do wiadomości publicznej posiadanych na ten temat informacji. Stąd potrzeba monitoringu społecznego, którego efektem jest niniejszy Raport. Zmiana prawna wieku obowiązkowej edukacji przedszkolnej została wprowadzona nowelizacją ustawy o systemie oświaty (Ustawa z dnia 19 marca 2009 roku, Dz.U nr 56 poz. 458) i weszła w życie 1 września 2011 roku. Objęcie pięciolatków obowiązkową edukacją przedszkolną miało w założeniu poprzedzić o rok kolejną dużą zmianę w systemie oświaty: obniżenie wieku obowiązku szkolnego do 6 roku życia, które miało wejść w życie 1 września 2012 r. Z tej drugiej zmiany rząd czasowo wycofał się z powodów organizacyjnych i w wyniku społecznego oporu. Obowiązek szkolny ma objąć sześciolatki dopiero 1 września 2014 roku. Mimo to obowiązek edukacji przedszkolnej pięciolatków został wprowadzony w życie w roku 2011 i utrzymany w mocy. Na finansowanie zmiany nie zapewniono odpowiednich środków z budżetu państwa. Zgodnie z dotychczasową praktyką finansowanie edukacji przedszkolnej pozostało zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego (Ustawa o systemie oświaty, art. 14 ust. 4.). Gminy otrzymały więc dodatkowe zadanie, lecz nie dostały na jego realizację dodatkowych środków. Na przeprowadzenie zmiany nie zapewniono żadnych środków w budżecie państwa. Samorządy zrealizowały zadanie przy minimalnych nakładach własnych, kontynuując w tym zakresie politykę rządu. Osiągnięty został korzystny efekt statystyczny tj. pięciolatki zostały w większości objęte obowiązkową edukacją przedszkolną. Jest to jednak często edukacja w najniższym możliwym standardzie. Stagnacja w rozbudowie bazy przedszkolnej a nawet regres przejawiający się likwidacją istniejących placówek przedszkolnych to zjawiska również wyraźnie widoczne w badaniu. Zmiana, która z perspektywy samorządów przyniosła dodatkowe obciążenia finansowe, skłaniała do szukania oszczędności. Stąd występowanie takich zjawisk jak przekształcanie przedszkoli publicznych w niepubliczne. Dla samorządów reforma była impulsem do szukania oszczędności. 5

7 Odroczenie obowiązku szkolnego dziecka siedmioletniego, które nie osiągnęło stanu,,gotowości szkolnej jest możliwe na podstawie art. 16 ust. 3 i 4 ustawy o systemie oświaty. Nie przewidziano natomiast możliwości odroczenia obowiązku nauki (edukacji przedszkolnej) pięciolatków. Bezwzględnym obowiązkiem zostały objęte również te dzieci, które rozwijają się w wolniejszym tempie tj. 3-10% dzieci z każdego rocznika (z Opinii eksperta dr. med. Teresy Kibalenko - Nowak załącznik nr 3 do Raportu). Wobec faktu, że edukacja przedszkolna realizowana jest często w warunkach szkolnych, jest to poważna luka w prawie. Prawo nie przewiduje możliwości odroczenia obowiązku edukacji przedszkolnej pięciolatka. Kluczowe problemy, które pojawiły się w badaniu, powtarzają się niezależnie od wielkości gmin, ich zamożności oraz rejonu Polski. Problemy mają charakter systemowy. Problemy mają charakter systemowy. 6

8 Główne wymienione w Raporcie różnice między oddziałami przygotowania przedszkolnego w szkole i w przedszkolu Szkoła Brak posiłków lub jeden posiłek dziennie ograniczony czasem trwania przerwy międzylekcyjnej; Brak dostępu do wody pitnej; Jeden nauczyciel w klasie oraz w świetlicy; Brak opieki po zajęciach lub oddziały świetlicowe wspólne z uczniami; Utrudniony dostęp do sanitariatów, wspólnych dla całej szkoły; Problemy lokalowe, braki w wyposażeniu; Mniejszy zakres lub brak zajęć dodatkowych; Ograniczony dostęp lub brak dostępu do specjalistów; Przebywanie przedszkolaków z uczniami (także uczniami w wieku gimnazjalnym), na korytarzach, w szatniach. Przedszkole Regularne posiłki trzy razy dziennie bez ograniczenia czasu ich spożywania; Dostęp do napojów/wody pitnej; Wsparcie dodatkowej osoby podczas ubierania, wydawania posiłków, sytuacji nieprzewidzianych; Całodzienna opieka; Cała infrastruktura przystosowana do małych dzieci; Bogate wyposażenie, plac zabaw w standardzie; Duży wybór zajęć dodatkowych ważnych dla rozwoju np. rytmika; Dostęp do specjalistów np. logopedy; Obecność na terenie placówki tylko dzieci w wieku przedszkolnym. Terminologia używana w Raporcie: Obowiązek nauki inaczej: - obowiązek edukacji przedszkolnej, - obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego nałożony na wszystkie dzieci, które w danym roku kończą 5 lat, obowiązek realizacji podstawy programowej przygotowania przedszkolnego w wymiarze 5 godzin dziennie. Obowiązek realizowany jest w przedszkolu lub w oddziale przedszkolnym w szkole. Nad jego realizacją przez pięciolatki czuwa dyrektor szkoły rejonowej. Obowiązek wprowadzono od 1 września 2011 roku. Przed wprowadzeniem zmiany ten sam obowiązek ciążył na sześciolatkach. Metoda badania i opisu Badanie zostało przeprowadzone w okresie od kwietnia do września 2012 roku w postaci ankiety internetowej umieszczonej na stronie i uzupełnionej samodzielnie przez respondentów. Celem badania było uzyskanie szczegółowych informacji na temat warunków edukacji przedszkolnej dzieci 6 i 5-letnich oraz dostępności przedszkoli dla 3-4-latków w różnych częściach Polski. Nadesłano 1014 odpowiedzi z 469 gmin z całej Polski. Ankiety w części pierwszej zawierały pytania jednokrotnego wyboru. Odpowiedzi z tej części badania zostały opracowane i zamieszczone w załączniku do Raportu, w podziale na sekcje tematyczne. Dane liczbowe z ankiet zostały przedstawione w formie wykresów. Drugą część badania stanowiły komentarze w formie wypowiedzi opisowych. Odpowiedzi z tej części zostały podzielone tematycznie i zamieszczone pod każdym z kolejnych opisanych w raporcie tematów. Krótkie fragmenty posłużyły za ilustrację poruszonych w raporcie kwestii. Komentarze ankietowanych zaczerpnięte z części opisowej ankiety oznaczono w raporcie kolorem jasnoszarym, zaznaczono kursywą i opatrzono nazwami miejscowości, których dotyczą cytaty. Z urzędnikami z 75 wybranych gmin przeprowadzono wywiady w celu weryfikacji danych nadesłanych przez uczestników ankiety. Informacje z urzędów zaznaczono kolorem ciemnoszarym. Charakter badania pozwala na ujawnienie istotnych problemów w funkcjonowaniu systemu obowiązkowej edukacji przedszkolnej w roku szkolnym 2011/2012. Natomiast ze względu na niereprezentatywny przekrój badanej grupy, badanie nie miało na celu uzyskania wyników statystycznych odwzorowujących sytuację w skali całego kraju. W ocenie zespołu przygotowującego Raport zasygnalizowane problemy mogą występować w rzeczywistości w większej skali niż opisana w Raporcie, ponieważ grupą nie doreprezentowaną są rodzice z małych ośrodków, z ograniczonym dostępem do internetu, którego posiadanie było warunkiem udziału w ankiecie. 7

9 STRESZCZENIE WYNIKÓW BADANIA Problemy ujawnione w badaniu Problemy organizacyjne: 1. Pięciolatki nie są przyjmowane do przedszkoli, mimo że mają obowiązek nauki i pierwszeństwo w naborze. Istotnym motywem odsyłania pięciolatków do oddziałów przygotowania przedszkolnego w szkołach jest poszukiwanie przez samorząd najłatwiejszego sposobu na zapewnienie miejsc w przedszkolach dzieciom młodszym: trzylatkom i czterolatkom. Milenka ma 4,5 roku (pięciolatek) i nigdy nie przyjęto jej do przedszkola. Teraz musieli, ale od razu wywalili do oddziału w szkole. Nigdy nie pozna, co to przedszkole. (Rybnik) 2. Sześciolatki mają utrudniony dostęp do edukacji przedszkolnej. Gminy stosują różnorodne, często nieetyczne formy przymuszania rodziców sześciolatków do wybrania 1. klasy, włącznie z całkowitą odmową dostępu do edukacji przedszkolnej. Wypycha się dzieci 6-letnie do oddziałów przedszkolnych, [w szkołach red.] argumentując to brakiem możliwości lokalowych w przedszkolu, albo wypycha się do 1. klasy. (Poznań) 3. Posiłków brak albo są dostarczane w niewystarczającym wymiarze. W części oddziałów, przede wszystkim w szkołach, dzieci nie otrzymują ani jednego posiłku. Wiele oddziałów ma tylko jeden posiłek dziennie, nawet jeśli dzieci przebywają tam ponad 5 godzin. Dodatkowym problemem wielu placówek jest likwidacja szkolnych kuchni i dostarczanie obiadów przez catering, co oznacza: wyższą cenę, niższą jakość i mniejszą dostępność dla dzieci z rodzin ubogich. Oddziały w szkołach często nie zapewniają dzieciom wody pitnej. Gmina Żory, informacja urzędu: Dzieci zapisane na 5 godzin nie korzystają z żywienia, bo rodziców nie stać na opłacenie posiłków. Gmina jest bardzo nisko w rankingach dochodów mieszkańców. 4. Brak dostatecznej opieki nad dziećmi w szkolnych oddziałach przygotowania przedszkolnego. Dzieci mają ograniczony dostęp do opieki poza zajęciami (w szkole brak opieki świetlicowej albo odmawia się objęcia taką opieką dzieci z oddziałów przedszkolnych). Brak opieki również w czasie przerw i podczas transportu do placówki. Dzieci chodzą gdzie chcą i robią co chcą i boję się o mojego 4-latka. (Bydgoszcz) 5. Oddziały przedszkolne organizowane są w złych warunkach lokalowych i organizacyjnych (nauka zmianowa). Często towarzyszą temu poważne braki w wyposażeniu. Od września tego roku szkoła ma pracować na trzy zmiany. W tej chwili przy dwóch zmianach odbieram syna o Co będzie od września? (Warszawa-Białołęka) Sale dla zerówek są tak małe, że dzieci mogą bawić się jedynie przy stolikach lub na korytarzu (Starachowice) 8

10 Problemy społeczne: 6. Dyskryminacja ekonomiczna w dostępie do przedszkoli publicznych związana jest z comiesięczną opłatą, której wielu rodziców nie jest w stanie ponosić. Dzieci z rodzin ubogich mają utrudniony dostęp do edukacji w warunkach przedszkolnych. Jednym z oficjalnych celów reformy obejmującej obowiązkiem edukacji pięciolatki było tzw. wyrównywanie szans. Praktyka jest zaprzeczeniem tej idei poprzez dyskryminację dzieci z ubogich rodzin, które często umieszczane są w tańszych i organizowanych w niższym standardzie oddziałach przygotowania przedszkolnego na terenie szkół. Gmina Lubowidz, informacja urzędu: Jako samorząd nie prowadzimy żadnej placówki przedszkolnej. Pomagamy jednak lokalnemu stowarzyszeniu, które w ramach projektów unijnych prowadzi 3 punkty przedszkolne na terenie gminy. Nabór jednak dzieci do tych punktów zależy od zasad przyjętych przez to stowarzyszenie. O ile wiem oparte są one o kryterium zamożności rodziców. 7. Segregacja ekonomiczna dzieci jest pogłębiona przez stosowanie w procesie rekrutacji kryterium liczby płatnych godzin, na którą zapisane jest dziecko. Dzieci, których rodzice wybrali mniejszą liczbę godzin są odrzucane w rekrutacjach przedszkolnych i kierowane do oddziałów w szkołach, a przyjmowane są dzieci rodziców wnoszących wyższe opłaty. Mechanizm stosowany jest bezprawnie. W rekrutacji niestety w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci, które są zapisane na więcej niż 5 godzin, bo wiadomo, rodzice płacą za dodatkowe godziny, z których placówki mają dodatkowy dochód. (Tomaszów Mazowiecki) 8. Władze samorządowe nie podejmują dialogu z rodzicami. Urzędnicy autorytarnie narzucają rozwiązania niekorzystne dla dzieci i trudne do przyjęcia dla rodziców. Nie są podejmowane próby wspólnego rozwiązania problemów. Grupa zerówkowa jest utworzona bez sensu [poza rejonem]. Burmistrz argumentował to względami finansowymi. Dobro dzieci nie ma tu nic do rzeczy. Tak się utrudnia życie rodzicom sześciolatków, którzy chcą dziecko wysłać do zerówki, a nie do pierwszej klasy. (Stara Miłosna) 9. Rodzice ponoszą koszty utrzymania publicznej edukacji przedszkolnej w coraz większej części. Gminy stosują bezprawne metody nakładania opłat: za opiekę świetlicową, ryczałtowo, również za godziny, w których dziecko nie przebywa w placówce Liczba zadeklarowanych godzin była jednym z kryteriów wyboru - im więcej godzin zadeklarowanych, tym większe szanse na dostanie się do przedszkola, im mniej godzin, tym mniejsze szanse, często rodzice decydowali się na wykupienie dodatkowej jednej godziny, dodatkowych jednych zajęć. (Nowy Sącz) 9

11 Główne przyczyny wystąpienia opisanych w Raporcie problemów to: 1. Brak właściwego przygotowania zmiany: wstępnej analizy, pilotażu, kosztorysu, monitorowania skutków zmiany w pierwszym okresie jej wprowadzania, aby możliwa była korekta błędów; 2. Brak przepisów prawnych określających w sposób ścisły standard edukacji przedszkolnej; 3. Brak środków finansowych na reformę edukacji przedszkolnej, zarówno w skali kraju jak i lokalnie; 4. Brak konsultacji społecznych zarówno na poziomie centralnym przy projektowaniu prawa, jak również na poziomie lokalnym, przy wprowadzaniu zmiany w życie w poszczególnych gminach. Skutki negatywne, już występujące 1. Poważne skutki zdrowotne są wynikiem braku regularnych posiłków. Skala problemu zdiagnozowana w raporcie pozwala mówić o problemie społecznym. Gmina Lubowidz, informacja urzędu: W dwóch szkołach na terenie gminy jest tylko posiłek typu bułka + coś do picia, bo na tyle pozwalają warunki. 2. Dezorganizacja życia rodzin i uniemożliwienie aktywizacji zawodowej matek to skutek braku dostępu do edukacji przedszkolnej w przedszkolach oraz braku zapewnienia odpowiedniej opieki po zajęciach i w drodze do placówek szkolnych. Jestem wściekła. Zapisałam dziecko do przedszkola nr 25 w Rybniku na 6 godzin (od 8 do 14), bo zamierzam od września szukać pracy. Moje dziecko pomimo tego zostało przydzielone do oddziału przedszkolnego w szkole od 8 do 13. To jak znajdę pracę to co wtedy? (Rybnik) 10

12 Skutki długofalowe Na podstawie doświadczeń pierwszego roku funkcjonowania obowiązku edukacji przedszkolnej pięciolatków należy spodziewać się wystąpienia kolejnych problemów. 1. Obniżenie jakości warunków edukacji i opieki raz zaakceptowane, pozostanie standardem dla kolejnych roczników dzieci. 2. Wysokie standardy edukacji przedszkolnej zostaną zarzucone. 3. Pięciolatki zostaną masowo przeniesione z przedszkoli do oddziałów w szkołach, jeśli w roku 2014 wejdą w życie przepisy o obniżeniu wieku szkolnego. Pięciolatki będą przenoszone do oddziałów na miejsca opuszczone przez sześciolatki. Zjawisko to już dziś można obserwować w miejscowościach takich jak Warszawa, Wrocław czy Radom. Spowoduje to pogłębienie problemów już istniejących oraz wystąpienie kolejnych. 4. Przedszkola staną się placówkami wyłącznie opiekuńczymi. W przedszkolach pozostaną jedynie grupy młodsze (będą tworzone grupy dwulatków, zgodnie z zapowiedziami rządowymi i postulatami Związku Nauczycielstwa Polskiego), przedszkola z placówek edukacyjnych zamienią się w placówki stricte opiekuńcze. 5. Część przedszkoli opustoszeje (co zdarza się już w niektórych placówkach np. w Warszawie) i będzie likwidowanych. 11

13 CZĘŚĆ I. DOSTĘPNOŚĆ EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ I. 1. Problemy z dostępnością edukacji przedszkolnej dla pięciolatków i sześciolatków Problemem często zgłaszanym przez rodziców jest brak dostępu do edukacji przedszkolnej, w budynku i warunkach sensu stricto przedszkolnych. Edukacja przedszkolna jest realizowana w warunkach szkolnych. Wiele gmin nie posiada przedszkoli lub ma ich za mało w stosunku do zapotrzebowania. W wielu gminach pozostawienie dziecka pięcio- i sześcioletniego w przedszkolu było utrudniane lub uniemożliwiane przez władze gminy. Dzieje się tak, mimo że dzieci pięcioletnie i sześcioletnie, jako objęte obowiązkiem nauki, mają teoretycznie pierwszeństwo przy naborze do przedszkoli. grupa sześciolatków 325 grupa sześciolatków grupa pięciolatków 186 grupa pięciolatków ankietowani 0 Na wykresie powyżej przedstawiono brak możliwości wyboru miejsca edukacji dziecka w zgłoszonej ankiecie. 263 I.1.a. Przymus ekonomiczny. Dyskryminacja dzieci z rodzin ubogich ankietowani Przymus ekonomiczny polega na wprowadzeniu podczas rekrutacji zasady, najczęściej niepisanej, w myśl której do przedszkola przyjmowane są dzieci zgłoszone na największą liczbę godzin. Jest to często warunek podstawowy. 173 Gmina Augustów, informacja urzędu: Do przedszkoli w pierwszej kolejnosci przyjmowane są dzieci, których rodzice deklarują ponad 5 godzin pobytu gminy 12 0

14 grupa sześciolatków 339 grupa pięciolatków ankietowani Przymus ekonomiczny występuje powszechnie - sygnalizowała go więcej niż co trzecia z ankietowanych osób. Było to 241 przypadków dot. pięciolatków (na 1014 ankiet) oraz 339 przypadków dot. sześciolatków (na 1014 ankiet). 111 Takie rozwiązanie wprowadzane jest z naruszeniem przepisów, m. in. statutów przedszkoli, które mówią o pierwszeństwie w naborze Nawet dzieci, które uczęszczały dzieci pięcioletnich 0 (objętych 200 obowiązkiem edukacji 400 przedszkolnej). 600 do 800danego przedszkola, Okazuje się jednak, że dzieci, których rodzice nie są gotowi są odrzucane w rekrutacji, jeśli ankietowani na ponoszenie narzuconych odgórnie opłat, są w procesie rekrutacji rodzice nie podejmą się płacenia odrzucane. Kieruje się je do oddziałów w szkołach, mimo że tam teoretycznie nieobowiązkowych przeprowadzany jest niezależny proces rekrutacji. Dotyczy to nawet opłat. dzieci, które uczęszczały wcześniej do danego przedszkola. Jesteśmy rodziną wielodzietną, oboje pracujemy, zadeklarowaliśmy 84 dwoje dzieci na 7 godzin (w tym jedno 6-cio letnie) a i tak moja 3 latka się nie dostała. Mało tego: w tak przeprowadzonej rekrutacji nie 400dostało 469 się kilkoro 500 dzieci, które wcześniej już chodziły do tego gminy przedszkola. To jest skandal i sprowadzanie dziecka do roli towaru (Gierałtowice, gm. Wieprz) Dzieci rodziców, którzy są gotowi wnieść opłaty za dodatkowe grupa godziny w przedszkolu są przyjmowane do placówek przedszkolnych, W systemie publicznej edukacji pięciolatków 75 otrzymując tym samym edukację i opiekę w wyższym standardzie. gminy stosują system segregacji Dzieci, których rodzice biorą udział w rekrutacji, ale nie są wstanie ekonomicznej, skazujący dzieci ponieść kosztów dodatkowych (nieobowiązkowych) godzin opieki z rodzin ubogich na edukacyję przedszkolnej są w procesie rekrutacji odrzucane, nawet jeśli w gorszych warunkach niż dzieci są objęte obowiązkiem przygotowania przedszkolnego. Dzieci z rodzin zamożnych. takie muszą realizować obowiązek w oddziałach ankietowani szkolnych, gdzie otrzymują edukację i opiekę w niższym standardzie. Oznacza to, że na najwcześniejszym etapie kształcenia istnieje system segregacji ekonomicznej, skazujący dzieci z rodzin ubogich na gorszy start edukacyjny. grupa pięciolatków 55 13

15 Dzieci pięcioletnie zadeklarowane jedynie na bezpłatne godziny często nie są w ogóle przyjmowane do przedszkoli tylko kierowane do oddziałów w szkołach, o niższym standardzie. Bulwersuje mnie to, iż jeżeli chcę zapisać dziecko 5-6 letnie do przedszkola to muszę zadeklarować je na 8 godzin i za tyle płacić. W innym wypadku dziecko kierowane jest do oddziału przedszkolnego przy szkole (nie ma tam nawet placów zabaw na świeżym powietrzu). (Słubice) Zdarza się też, że dzieci, których rodzice wybierają jedynie pięć bezpłatnych godzin edukacji przedszkolnej, zostają przyjęte do przedszkola, ale kierowane są do grup, których standard nie odpowiada potrzebom dziecka pięcioletniego. Zajęcia trwają nawet do godzin wieczornych, a dzieci w tym czasie nie otrzymują posiłków. Przedszkole dla pięcioi sześciolatków w godzinach rannych dostępne jest jedynie dla dzieci, które przebywają minimum 8 godzin dziennie w przedszkolu. Jeżeli rodzice zdeklarują pobyt dziecka w przedszkolu na mniej niż 8 godz. dziecko zostaje zakwalifikowane do grupy popołudniowej Jest to grupa nieodpłatna, bez posiłków. (Sieradz) Dyskryminacja ekonomiczna polega nie tylko na odgórnym administracyjnym selekcjonowaniu dzieci, których rodzice nie są gotowi ponosić opłat za większą liczbę godzin, ale również na ustalaniu wysokich opłat za dostęp do edukacji i opieki w wyższym (przedszkolnym) standardzie. W takiej sytuacji niezamożni rodzice sami rezygnują z przedszkoli, w których opłaty są dla nich zbyt wysokie na rzecz bezpłatnych oddziałów w szkołach. Niektórzy rodzice dają dzieci do szkoły ze względów finansowych - to największa grupa rodziców dobrowolnie dająca dzieci do szkoły. Przedszkola podrożały i to ZNACZNIE co odbiło się na budżecie rodzin mniej zamożnych. Średnia klasa też odczuła to boleśnie. (Szczecin) I.1.b. Przymus wnoszenia opłat niezależnie od czasu spędzanego przez dziecko w przedszkolu Jak wynika z relacji, rodzice w części gmin zostają zobowiązani do wnoszenia opłat ryczałtowo, a więc również za godziny, w czasie których dziecko nie przebywa w przedszkolu. Takie decyzje podejmują rady gmin np. w Pruszkowie czy w Białymstoku (Uchwała Rady Miasta nr XIII/105/11). Rodzice są zmuszani do podpisywania umów, w których zobowiązują się do ponoszenia opłat. Takie działania samorządów i przedszkoli są bezprawne, a uchwały rad gmin jak i umowy podpisywane przez rodziców są nieważne, gdyż naruszają zapisy ustawy oświatowej. (Stanowisko RPO i wojewody podlaskiego w załączniku). Niemniej jest to praktyka stosowana w wielu miejsowościach, także dużych ośodkach jak np. w Gdynia. 14 Wiele gmin wymusza wnoszenie opłat ryczałtowo. Jest to praktyka bezprawna. W Ostrołęce rodzice w przedszkolach publicznych muszą płacić ryczałt za przedszkole niezależnie od ilości godzin, które dziecko spędziło w przedszkolu. Jako rodzic muszę zadeklarować czy chcę płacić ryczałt do godziny 16 czy 17 - jeżeli moje dziecko będzie siedziało 5-6 godzin w przedszkolu muszę zapłacić pełną stawkę dniową. Mamy jedną z najwyższych stawek w kraju i nie jesteśmy rozliczani godzinowo niestety. Jeżeli rodzic chce posłać dziecko do zerówki tylko na 5 godzin ma taką możliwość tylko w zerówkach przyszkolnych.(ostrołęka)

16 I.1.c. Brak możliwośći wyboru miejsca edukacji dla pięciolatków. Pięciolatki mogą realizować obowiązek nauki w przedszkolu lub oddziałach przedszkolnych w szkole. Z relacji rodziców wynika, że w niektórych przypadkach urzędnicy nakłaniają rodziców do spełniania obowiązku wyłącznie w szkołach, a nawet sugerują, że z istoty obowiązku wynika, że musi być on realizowany w szkole: Dzieci 5letnie (2007) zostały przymuszone, a raczej ich rodzice przez dyrektora placówki Zespół Szkół nr 3 w Przytkowicach, aby zgłaszać ten rocznik w związku z obowiązkiem do naboru zerówki, co jak wiemy jest blefem, ale ogłoszenie zostało tak zformuowane, że nabór wyglądał na przymus, nie zamieszczono tam informacji, że to wybór rodziców, a jedynie, że trzeba zgłosic dziecko. Ja osobiscie jako jeden rodzic zostawiłam swojego 5 latka w przedszkolu, po indywidualnej wizycie u dyrektora placówki i własnym sprzeciwom doszłam do porozumienia. Dyrektor zaprzeczył moim uwagom względem sformułowania ogłoszenia stwierdził, że rodzice chetnie oddaja dzieci do 0, że jestem jedyna. (Przytkowice, gm. Kalwaria Zebrzydowska) Jedną z przyczyn takiej mylnej interpretacji obowiązku nauki pięciolatków jest fakt, że ustawa oświatowa nakazuje dyrektorom szkół nadzorowanie realizacji tego obowiązku przez dzieci pięcioletnie z rejonu szkoły. Pięciolatki zostały w istocie objęte strukturą szkolną, co bywa utożsamiane z koniecznością wysłania ich właśnie do szkół. Występowanie takich problemów jest też bezpośrednim skutkiem braku kampanii informacyjnej. Za objęcie obowiązkem nauki wszystkich pięciolatków z rejonu odpowiada dyrektor szkoły. Bywa to utożsamiane ze wskazaniem szkołu jako miejsca nauki pięciolatka. Brak dostępu do przedszkoli oznacza również poważną dezorganizację życia rodzin. Córka chodzi do punktu przedszkolnego Familijnego Wrocławia, na 5 godzin, popołudniami, bo tylko tu się dostała. Chciałabym wrócić do pracy i zapisać ją do normalnego przedszkola i liczyłam, że uda się to w końcu w związku z obowiązkiem przedszkolnym (że wreszcie ją przyjmą, bo będą musieli) - niestety (Wrocław) 15

17 I.1.d. Fikcyjność pierwszeństwa w naborze do przedszkoli dla pięciolatków Dzieci pięcioletnie zostały w pełni objęte reformą obniżenia wieku obowiązkowej edukacji przedszkolnej od 1 września 2011 roku. Mimo, że są to dzieci bardzo małe, najczęściej zupełnie nie gotowe na podjęcie edukacji w warunkach szkolnych, wiele z nich trafiło do budynków szkół. Niektóre gminy odstąpiły w ogóle od tworzenia oddziałów w przedszkolach dla pięciolatków. Dzieci, które nie dostały się wcześniej do przedszkoli nie miały na to szans nawet po objęciu ich obowiązkiem edukacji przedszkolnej. Dzieci, które zostały w poprzednich latach odrzucone w rekrutacji mają dużo mniejsze szanse, że dostaną się do przedszkola jako pięciolatki. Mimo obowiązku nauki jaki nałożono na dzieci oraz obowiązku zapewnienia miejsca dla pięciolatków jaki ustawodawca nałożył na gminy, pięciolatki nie mają w rzeczywistości pierwszeństwa w naborze do przedszkola, jeśli nie uczęszczały do niego wcześniej. Jest to sprzeczne ze statutami wielu przedszkoli, w których zapisano pierwszeństwo w naborze dla pięciolatków. Mimo to w praktyce przyjmuje się w pierwszej kolejności dzieci młodsze. Ten problem występuje zarówno w małych miejscowościach jak i w dużych miastach np. w Warszawie, Wrocławiu. Gmina Gorzów Wielkopolski, informacja urzędu: Pięciolatki i sześciolatki mają miejsca w przedszkolach, ale tylko te, które już chodziły. Reszta w oddziałach w szkołach. Nowe dzieci nie są przyjmowane do przedszkoli, bo nie ma miejsc. Dzieje się tak wyraźnie wbrew woli rodziców i z całkowitym lekceważeniem ich stanowiska. Rodzice nie mieli nic do powiedzenia. Nie było istotne, że rodzice pięciolatków nie chcą posyłać swoich dzieci za rok do szkoły. UG tłumaczył to tym, że takie dostali wytyczne z Kuratorium w Rzeszowie. (Trzciana) I.1.e. Przenoszenie pięciolatków z przedszkoli do szkół: Dzieci objęte obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego są traktowane analogicznie do tego jak w poprzednich latach dzieci sześcioletnie objęte obowiązkiem zerówkowym. Jest to powszechna praktyka, mimo iż dotyczy dzieci nawet czteroletnich, co wynika z faktu, że w Polsce obowiązek szkolny jest nałożony na całe roczniki dzieci, a więc również na dzieci, które w dniu rozpoczęcia roku szkolnego nie osiągnęły metrykalnego wieku obowiązku. W Polsce obowiązek nauki obejmuje cały rocznik a nie dzieci w, które osiągnęły wiek metrykalny. Pięciolatki (w tym czterolatki z końca roku) uznano w wielu gminach za dzieci w wieku szkolnym. Dlatego zarówno w małych gminach, gdzie nie ma przedszkoli, jak i w dużych miastach, gdzie miejsc przedszkolnych brakuje, dzieci objęte obowiązkiem nauki kierowane są do oddziałów w szkołach. Przyjęto fałszywe założenie, że można umieścić pięciolatki w tych samych warunkach co sześciolatki przed reformą, nie biorąc pod uwagę ani ich możliwości fizycznych ani rozwoju emocjonalnego. Nawet dzieci czteroletnie, jeśli są objęte obowiązkiem nauki, traktowane są jak dzieci w wieku szkolnym. Dzieci na wsi nie mają wyboru, muszą chodzić do przyszkolnych oddziałów. Niestety. (Wróblewo, gm. Wronki) 16

18 Jak wynika z relacji, w niektórych gminach oddziały zerówkowe są likwidowane w przedszkolach i przenoszone do szkół. Dzieci, które już wcześniej uczęszczały do przedszkoli musiały je opuścić. Moje 5 letnie dziecko, które uczęszcza od 3 roku do przedszkola, nie dostalo się już jako 5 latek do przedszkola. Jestem zmuszona zapisać go do oddzialu przedszkolnego przy szkole. W przedszkolu jest tylko 15 miejsc dla dzieci 5 letnich oraz 40 dla dzieci 3/4 letnich. (Cegłów, gm. Baranów) I.1.f. Sześciolatki przymuszane do 1 klasy Dzieci sześcioletnie, które w okresie przejściowym mają prawo do edukacji przedszkolnej często są tego prawa pozbawiane. Powodem jest przede wszystkim subwencja oświatowa, która przysługuje gminie na uczniów, a nie przysługuje na dzieci w oddziałach przedszkolnych. Badanie ujawniło różnorodne formy nacisku stosowane przez urzędników względem rodziców sześciolatków. Badanie ujawniło istnienie rożnych form nacisku stosowanych przez urzędników, aby przymusić rodziców sześciolatków do zapisania dziecka do 1 klasy. Każde z przytoczonych poniżej działań narusza prawa rodziców i prawa dzieci. Oczekiwania były takie, by nauczycielki wpłynęły na rodziców i skłoniły ich, by zapisali swoje sześciolatki do pierwszej klasy. (Golub-Dobrzyń) Pierwszy ze środków przymusu ma charakter ekonomiczny. Dyrekcje szkół wprowadzają opłaty np. za opiekę świetlicową jedynie dla sześciolatków w oddziałach przedszkolnych. W tej samej szkole opieka świetlicowa dla dzieci 1 klas pierwszych jest bezpłatna. Warto dodać, że świetlica szkolna nie jest oddziałem przedszkolnym i w świetle przepisów nie mogą tam przebywać przedszkolaki, a tym bardziej gminy nie mogą pobierać za to opłat. (patrz: II.2.a Opieka poza zajęciami). Świetlica była darmowa, ale od wrześnie będzie płatna tak jak przedszkole (do tej pory 5 godzin darmowe, każda kolejna płatna). Ta sama świetlica dla uczniów klas 1-3 będzie darmowa. (Wrocław) 17

19 Drugi środek przymusu to presja organizacyjna np. zupełny brak dostępu do opieki poza obowiązkowymi 5 godzinami dla dzieci z zerówek. W relacjach uderza fakt rozmyślnego tworzenia przez urzędników w tych samych placówkach gorszych warunków w zerówkach dla sześciolatków, a lepszych dla dzieci w oddziałach dla pięciolatków oraz w 1 klasach. Rodzice odczytują to jako sposób na przymuszenie ich do odstąpienia od zamiaru pozostawiania sześciolatków w zerówce. Uderzające są przypadki rozmyślnego tworzenia gorszych warunków sześciolatkom w zerówkach, lepszych w 1 klasach. Jakiegoż rozczarowania doznał mój syn, kiedy po raz pierwszy przekroczył próg szkoły i klasy, w której zastaliśmy kawałek szarej wykładziny (nie mieści się na niej 30-osobowa grupa), ławki (ustawione aż pod tablicę), krzesła, biurko pani i trzy zabawki (dosłownie). Nie ma mowy w tej klasie o swobodnej zabawie, bo brak miejsca, poza tym sala jest dzielona z klasą pierwszą, stąd wysokie ławki, brak zabawek, łazienka hen na korytarzu, z której korzysta cała szkoła itd. Miałam wrażenie, że ukarano nas rodziców, za to, że nie wysłaliśmy swoich dzieci do kl.i. Wielu w pierwszych dniach przeniosło swoje pociechy do kl.i, twierdząc, że skoro w zerówce bawiąc się dzieci mają siedzieć za wysoką ławką, równie dobrze mogą w tym czasie zdobywać wiedzę. Smutną miało minkę moje dziecko, które wcześniej nie zaznało lepszych warunków przedszkolnych. Tym bardziej, gdy okazało się, że w korytarzu obok rezydują w komfortowych warunkach pięciolatki (wysłane do oddziału przedszkolnego, by w przyszłym roku jako sześciolatki zasilić dumne szeregi pierwszoklasistów). Pięknie wyposażone sale, zabawki, dużo miejsca na zabawę, kolorowa wykładzina, łazienki w sali itd Tak nagrodzono rodziców, którzy wcześniej wysłali swe dzieci. (Warszawa-Białołęka) Gmina Rzeszów, informacja urzędu: Świetlica szkolna jest dostępna dla uczniów szkoły, a dzieci przedszkolne nie są uczniami. Pięciolatki moga uczęszczać do grupy 10-cio godzinnej za odpłatnością i wówczas mają posiłki (zwykła grupa przedszkolna), sześciolatki takiego wyboru nie mają - tylko opieka pięciogodzinna bezpłatna, bez posiłków i bez świetlicy - to jest sposób na przymuszenie sześciolatków do pójścia do szkoły (pierwszej klasy), w której są posiłki i świetlica. (Starogard Gdański) Trzecią z form nacisku jest całkowite uniemożliwienie rodzicom skorzystania z wyboru edukacji przedszkolnej dla sześciolatka, poprzez likwidację oddziałów zerowych dla dzieci w tym wieku, zarówno w przedszkolach jak i w szkołach (!). Dzieje się tak, mimo faktu zgłaszania przez rodziców zamiaru wysłania dzieci do zerówki. Gminy pozbawiają rodziców sześciolatków prawa wyboru edukacji przedszkolnej, nie tworząc dla nich oddziałów w przedszkolach a czasami również w szkołach. (...) zmuszona byłam, wbrew swojej woli, zapisać dziecko do I klasy. W przedszkolach pokasowano zerówki, w szkołach jest ich za mało. Ale przecież miałam wybór. A potem będę słuchać zachwytów, jak wielu rodziców zdecydowało się posłać dziecko do szkoły. Poprawili sobie statystyki kosztem mojego dziecka. Granda. (Warszawa-Mokotów) 18

20 Czwartą z form nacisku jest świadome skazywanie dzieci na regres poprzez program niedostosowany do ich potrzeb. Jest to wynik polityki, prowadzonej przez ministerialną ekipę Katarzyny Hall, polegającej na rozmyślnym zaniedbaniu przygotowania podstawy programowej dla dzieci z okresu przejściowego reformy. Przecież rodzicom, którzy protestują przeciw reformie, chodzi o to, żeby ich dzieci zbyt szybko nie zaczęły się uczyć czytać i pisać. Żeby ich nie przeciążać. No, to te warunki będą spełnione. Ligia Krajewska, szefowa gabinetu politycznego MEN, w rozmowie z Gazetą Wyborcza, 14 stycznia 2009 r. Przedstawiciele MEN w pierwszym roku reformy programowej wywierali na nauczycieli nacisk, sugerując, że muszą trzymać się podstawy programowej i nie wolno im wykraczać poza program (Rzecznik Prasowy MEN dla Dziennika, 1 maja 2009 r.). Było to w istocie stanowisko sprzeczne z obowiązującymi przepisami. W kolejnych latach, w oddziałach przygotowania przedszkolnego pozostawała zdecydowana większość sześciolatków (przez cały okres wprowadzania zmian od roku szkolnego 2009/10 aż do roku szkolnego 2012/13). Mimo tego dwie kolejne ekipy ministerialne: Katarzyny Hall i Krystyny Szumilas, nie podjęły się opracowania podstawy programowej dla tych dzieci. Należy stwierdzić, że sztuczne ograniczanie dostępu do wiedzy stanowi poważne naruszenie praw dziecka. Jest to również naruszenie ustawy oświatowej, która w nowelizacji ze stycznia 2012 r. mówi o prawie dziecka, które pozostaje drugi rok w obowiązkowym nauczaniu przedszkolnym, do nauki według programu dostosowanego do jego rozwoju. Skazywanie dzieci na regres edukacyjny jest stosowane jako forma przymuszenia do wybrania 1 klasy. Takie działania naruszają prawa dziecka, a od tego roku również zapis ustawy oświatowej. MEN przez kolejne cztery lata zaniedbało przygotowanie podstawy programowej dla sześciolatków w oddziałach przedszkolnych. Wmawia się rodzicom, że ponieważ w przedszkolu nie wolno uczyć liter i czytania dziecko będzie się nudzić i straci rok i w ogóle w wyścigu będzie na straconej pozycji! (Poznań) Mimo zapisu nowelizacji urzędnicy samorządowi używają wciąż kwestii braku podstawy programowej dla sześciolatków w oddziałach przygotowania przedszkolnego, jako środka nacisku na rodziców, by wybierali pierwszą klasę. Problem został szerzej omówiony w Opinii Doroty Dziamskiej, stanowiącej załącznik do Raportu I.1.g. Inne formy ograniczania dostępu do edukacji przedszkolnej Ankietowani sygnalizują również ograniczanie dostępu do edukacji przedszkolnej w pełnym wymiarze, tj. w zakresie pięciu godzin. Powtarzające się sygnały o 4 godzinach zajęć przedszkolnych pozwalają wnioskować, że gminy organizujące oddziały przedszkolne interpretują ten przepis jako pięć godzin lekcyjnych tj. 5 x 45 minut i organizują zajęcia w wymiarze 4 godzin zegarowych. Jest to sprzeczne z 6 ust.1 Rozporządzenia MEN z 21 maja 2001 w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, który określa czas trwania godziny zajęć w wychowaniu przedszkolnym na 60 minut) Dzieci idą do oddziału przedszkolnego w szkole na 4 godziny, a potem jest świetlica. (Nowa Wieś) Po 4 godzinach zajęć (zmianowo) rodzic musi zabrać dziecko - tylko dokąd??? do pracy?? (Radom) 19

21 I.2. Dostęp do przedszkoli dla trzylatków i czterolatków 325 grupa grupa ściolatkówdostęp do edukacji przedszkolnej dla dzieci młodszych, nie objętych Władze samorządowe sześciolatków z powodu obowiązkiem, jest wciąż daleko nie wystarczający. wysokich kosztów utrzymania placówek przedszkolnych i braku Nawet w miejscowościach, w których funkcjonuje wiele przedszkoli wsparcia ze strony państwa grupa publicznych w procesie rekrutacji młodsze dzieci często nie mają grupa na ten cel nie są skłonne zapewniać ięciolatkówszans. Jedną z przyczyn 186tego stanu rzeczy jest objęcie obowiązkiem pięciolatków większej liczby miejsc, a nawet edukacji dzieci pięcioletnich, również tych które miałyby zapewnioną gotowe są likwidować przedszkola. opiekę w domu W gminach, w których pierwszeństwo rekrutacji dla dzieci objętych obowiązkowym przygotowaniem ankietowaniprzedszkolnym było przestrzegane, zabrakło miejsc dla młodszych dzieci ankietowani Problem z zapisaniem dziecka do przedszkola zgłoszono w 263 przypadkach (na 1014 ankiet) gminy Problem z zapisaniem dziecka do przedszkola zgłoszono w 173 gminach (na 469 badanych). grupa ściolatków grupa ięciolatków przyjętych. (Otwock) gminy 20 Władze w naszej miejscowości uważają, że i tak jest za dużo przedszkoli i należy je pozamykać. grupa pięciolatków 75 Powinny być przyjmowane najbardziej potrzebujące dzieci. Pięciolatki, sześciolatki objęte są obowiązkiem. Sytuacja ta sprawiła, że zabrakło miejsc dla 3 i 4 latków. ponad 430 maluchów nie zostało W związku z tym, że pięciolatki i sześciolatki mają pierwszeństwo przy przyjęciach do przedszkoli (jest 5 publicznych) brakuje miejsc grupa dla dzieci 3 i 4- letnich. (Skawina) pięciolatków 55

22 Urzędnicy problemem braku miejsc starają się obciążyć rodziców pięciolatków i sześciolatków, którzy nie zgodzili się na przeniesienie obowiązkowej edukacji przedszkolnej do szkół. W rekrutacji trzylatków i czterolatków podobnie jak w przypadku dzieci starszych, pod uwagę było brane kryterium ekonomiczne. Antagonizowanie rodziców przez władze samorządowe wydaje się chyba standardem, bo wtedy łatwiej zrzucić winą za własne niedociągnięcia i zaniedbania. (Szczecin) Gmina Warszawa-Wawer, informacja urzędu: Nie ma dzieci odrzucanych w rekrutacji czasem nie dostają się z braku miejsc. W ostatnim roku to ok. 150 dzieci w różnym wieku (3-5 lat) 21

23 grupa sześciolatków CZĘŚĆ II. WARUNKI grupa EDUKACJI pięciolatków grupa sześciolatków grupa pięciolatków II.1. Problemy stanowiące zagrożenia dla zdrowia. ankietowani 0 Obowiązkowa edukacja przedszkolna odbywa się często w warunkach, które stanowią zagrożenie dla zdrowia dzieci. Skala zaniedbań w sprawie organizacji posiłków dla dzieci pozwala mówić o poważnym problemie społecznym. Dzieci pięcioletnie i sześcioletnie, które z mocy prawa są zobowiązanie do spędzania dużej części dnia w placówce oświatowej oraz w drodze na zajęcia i z powrotem, w bardzo wielu wypadkach są pozbawione jakiegokolwiek posiłku. 263 Osobnym problemem jest zmniejszenie dostępności obiadów dla dzieci ubogich, co wpływa dramatycznie na pogorszenie jakości życia dzieci niedożywionych, których według raportu UNICEF z 2011 r. było w Polsce 130 tysięcy. Ten sam raport mówi o tym, że 1 mln polskich dzieci żyje w rodzinach skrajnie ubogich ankietowani II.1.a. Posiłki 0 Badanie ujawniło dużą skalę zaniedbań w żywieniu najmłodszych dzieci. Problem dotyczy przede wszystkim oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. 173 W przedszkolach dzieci najczęściej mają zapewnione trzy posiłki dziennie, choć niestety są liczne wyjątki od tej reguły. W związku z wprowadzeniem obowiązku nauki dla całego rocznika pięciolatków, gminy które nie mają przedszkoli publicznych organizowały oddziały ad hoc. Zaniedbana została przy tym kwestia posiłków: gminy Gmina wynajęła sale w prywatnym przedszkolu i dzieci chodzą tam na popołudnie bez wyżywienia tylko z opłaconą przez rodziców herbatą. (Jabłonna) grupa sześciolatków 18 grupa pięciolatków grupa pięciolatków gminy Problem braku posiłków w przedszkolach dotyczył 23 gmin (na 469 badanych), które nie zapewniły posiłków pięciolatkom w przedszkolach i 18 gmin (na 469 badanych), w których zgłoszono podobny problem dotyczący sześciolatków w przedszkolach grupa pięciolatków 0

24 grupa ięciolatków 241 W szkołach duża część pięciolatków i sześciolatków jest pozbawiona Dzieci jakichkolwiek posiłków podczas pobytu w placówce. Liczba zgłoszeń z oddziałów przedszkolnych w szkołach często nie mają żadnych pozwala mówić o poważnym problemie ankietowani społecznym dotyczącym posiłków. zdrowia najmłodszego pokolenia Polaków ankietowani Brak jakiegokolwiek posiłku dla sześciolatków w szkołach zgłoszono aż w 111 przypadkach (na 1014 ankiet) gminy Brak jakiegokolwiek posiłku dla sześciolatków w szkołach zgłoszono w 84 gminach (na 469 gmin). 75 grupa ęciolatków Gminy, które nie zapewniają dzieciom posiłku to nie tylko gminy małe, z niskim budżetem, ale również najbogatsze w Polsce jak Wrocław, czy gminy warszawskie. Wiele wskazuje więc na to, że problem nie wynika z braku środków, ale ze złych założeń lub zaniedbania osób odpowiedzialnych za organizację pracy oddziałów przedszkolnych. ankietowani Posiłki w oddziale przyszkolnym były niemożliwe ponieważ dzieciaki najpóźniej o godz 13:15 miały opuścić teren szkoły, a obiad jest o 13:00. [Dopiero] po protestach rodziców mają prawo do zjedzenia obiadu. (Bydgoszcz) W oddziałach, które zapewniają posiłki również wyraźna jest różnica między przedszkolami i szkołami. W szkołach nawet młodsze dzieci, z grupy pięciolatków mają tylko jeden posiłek dziennie. grupa Dzieci muszą przynosić własny prowiant, włącznie z wodą. ęciolatków 55 Szkoły zapewniają przeważnie jeden posiłek dziennie. Dzieci przynoszą z domu nawet wodę do picia gminy W naszej szkole nr 258 nigdy nie było śniadań i podwieczorków dla oddziałów przedszkolnych. Mimo że był także oddział dla dzieci pięcioletnich.(warszawa-praga Płn.) grupa ściolatków

25 Posiłki dla dzieci sześcioletnich w szkole: dziecko przychodzi ze swoim prowiantem, w tym z wodą lub sokiem. (Maszewo) Gmina Łambinowice, informacja urzędu: W największej szkole w gminie są posiłki, natomiast w mniejszych szkołach wiejskich (Jasienica i Bielice) nie. Często zgłaszanym problemem jest likwidacja kuchni szkolnych. Posiłki są w takiej sytuacji dostarczane przez firmy cateringowe. Jakość tych posiłków jest oceniana nisko, a ich cena jest wyższa niż w przypadku własnej kuchni szkolnej. Zamiana własnej szkolnej kuchni na catering skutkuje wyższą ceną i niższą jakością posiłków. Problem dotyka w sposób szczególny dzieci z rodzin ubogich. Posiłki można zjeść tylko w przedszkolu, bo tam na razie działa kuchnia - władze zamierzają ją zlikwidować. Do oddziałów dowożone są posiłki zapakowane w styropianowych pojemnikach, zakupione na zewnątrz - zimne i niesmaczne (Miłaczew). Wielkim problemem jest próba wciskania wszędzie kateringu, co daje droższe posiłki nawet 3 razy, a do tego w sumie to są posiłki odmrażane i podgrzewane. (Gdańsk) Poważnym problemem społecznym jest pozbawienie posiłku dzieci z rodzin biednych. W szkołach, w których ceny obiadów rosną, mniejsza grupa uczniów obejmowana jest dożywianiem. Catering uniemożliwia również, praktykowane w szkołach z własną kuchnią, przekazywanie nadwyżek obiadowych dzieciom z rodzin ubogich (nie zapisanych na obiady) oraz dawanie dokładek dzieciom, dla których obiad szkolny jest podstawowym, czasem jedynym posiłkiem dziennie. Wydawanie posiłków ze szkolnych stołówek, dla dzieci w oddziałach przedszkolnych, bywa niedopracowane organizacyjnie. Zdarza się, że dzieci nie dopilnowane nie jedzą wykupionych przez rodziców obiadów. Gminy coraz niechętniej chcą współfinansować wyżywienie w przedszkolach i szkołach i chcą, aby posiłki były dostarczane przez firmy kateringowe (Pszczyna). Zdarza się, że dziecko nie jest zaprowadzone na obiad. Błąd komunikacyjny np. między wychowawcą, panią z zajęć korekcyjnych i panią ze świetlicy. Odbierane dziecko ze świetlicy mówi, że nie jadło obiadu, na stołówce okazuje się, że faktycznie nikt dziecka nie zaprowadził. (Warszawa-Targówek) 24 Moje dziecko czasami nie zdążyło zjeść obiadu w stołówce, lub zostało wypchnięte z kolejki po obiad przez starsze dzieci.(lipnica Wielka, pow. nowosądecki)

26 II.1.b. Opieka poza zajęciami - jakość Opisowe relacje ujawniły, że przedszkolaki nie uzyskują dostatecznej opieki w szkole w czasie przerw między zajęciami, co stanowi zagrożenie dla ich bezpieczeństwa. Podobny problem występuje w opiece świetlicowej. Pięciolatki chodzą same do toalety, z której korzysta cała szkoła, nikt ich w tym czasie nie pilnuje. (Stanisław) Nie tylko ja stwierdzam, że opieka w zerówce jest minimalna (Bydgoszcz) Odbieram dziecko z placu zabaw, które się snuje, ma łzy w oczach (wszystkie dzieci z zerówki poszły już do domu). Pogoda ładna, ok 25 stopni, Antek w polarze i kurtce, w czapce na głowie i plecaku na plecach, spocony. Żadna z pań świetliczanek nie jest pewna, czy to ona jest za niego odpowiedzialna. (Łódź) Taki sposób organizacji pracy szkoły stanowi złamanie Rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, które stanowi w Przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela. Dzieci w czasie poza zajęciami są pozbawione opieki, co jest sprzeczne z prawem. Szkoła nie jest przystosowana dla dzieci 6letnich. Nikt nie dba o to, żeby dzieci przeprowadzić z sali do świetlicy, czasem widać błąkające się dzieci po korytarzach szkoły, najczęściej w szatni. (Warszawa-Targówek) Jednym z powodów tego stanu rzeczy jest brak wystarczającej liczby opiekunów w stosunku do liczby dzieci. W jednej grupie w tym samym czasie są dzieci z trzech roczników, którymi zajmuje się tylko jeden nauczyciel, wszystko z oszczędności. (Kamionka, gm. Stoczek Łukowski) Świetlice są przepełnione i organizowane w złych warunkach lokalowych. Jako przyczynę problemu rodzice wskazują świadomy program oszczędności gminnych urzędników. Liczebność znacznie przekracza 25 dzieci w grupie, czyli ograniczenie zapisane w Rozporządzeniu MEN o ramowych statutach. Gminy oszczędzają na jakości opieki pozalekcyjnej. Oddziały są przepełnione, a dziećmi opiekuje się zbyt mała liczba nauczycieli świetlicy. Starszy syn chodzi do zerówki w szkole. Po lekcjach idzie na świetlicę, która jest koszmarnie mała przy 100 zapisanych dzieciach (Warszawa-Ursus). 25

27 Gmina od nowego roku nie chce dać dodatkowego etatu dla nauczyciela do świetlicy (żeby były dwie świetlice lub chociaż 1,5). W tej chwili uczęszcza do naszej świetlicy ok. 135 dzieci!!! (Świnoujście) W naszej rejonowej szkole, mimo że zapisane do świetlicy mogą być wyłącznie sześciolatki, których oboje rodziców pracują (wymagana pieczątka lub umowa z pracy), to i tak świetlica (wydzielona z połowy korytarza) jest przeludniona, a obowiązuje nauka na zmiany. Dotyczy to SP nr 277 im. E. Orzeszkowej przy ul. Suwalskiej w Warszawie. (Warszawa-Targówek) II.1.c. Transport Warunki transportu szkolnego najmłodszych dzieci nie należały do głównych przedmiotów badania. W komentarzach do ankiet problem ten jest poruszany i jawi się jako jedno z kilku podstawowych zaniedbań systemu obowiązkowej edukacji przedszkolnej. Wyraźnie jest to problem wykraczający poza pojedyncze przypadki czy konkretny rejon Polski. Dotyczy jednak przede wszystkim mieszkańców mniejszych miejscowości, z których dzieci mają długą drogę do szkoły. Dzieci podróżują do szkoły autobusem. Nie zawsze jest to autobus szkolny, czasami środek komunikacji publicznej. Gmina wykupuje dzieciom bilety PKS Obowiązek ustawowy dowozu dzieci do szkoły mieszkających ponad 3 km polega na wykupieniu dzieciom biletów PKS. (Motycz) W kolejnych relacjach powtarza się problem braku opieki w autobusie. Jadą bez opieki osoby dorosłej, na odpowiedzialność rodziców, pięciolatki, razem z gimnazjalistami. (Maszewo) Gminy są obowiązane przepisami prawa do zapewnienia transportu i opieki w czasie przejazdu dzieciom realizującym obowiązek przedszkolny. Zaniedbując opiekę w czasie przejazdu dzieci do przedszkola lub szkoły samorządy łamią prawo. Jeżeli droga dziecka pięcioletniego z domu do najbliższego publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego przekracza 3 km, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka lub zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. (art. 14a ust. 3 ustawy o oświacie) 26 Dzieci w drodze do szkoły pozbawione są opieki. Gminy nie wywiązują się z zapisanego w prawie obowiązku. Dzieci z okolicznych wsi dojeżdżają PKS-em, na przystanek odprowadza je Pani ze świetlicy a w autobusie ma na nich uważać kierowca (wypowiedź Pani dyrektor). (Kobylnica)

28 Jednocześnie rodzice skarżą się, że nie pozwala im się podróżować do szkoły nawet z najmłodszymi dziećmi. Rodzice nie są wpuszczani do szkolnych autobusów. Jest miejsce dla latków w przedszkolu gminnym, ale dzieci muszą jeździć autobusem PKSu bez opiekuna. Opiekunem jest kierowca, w publicznym autobusie. Dzieci czasem nie wiedzą gdzie mają wysiąść, sama byłam świadkiem jak mama czekała na przystanku a dziecka nie było... (Ruda Żurawiecka, gm. Lubycza Królewska) Rozkłady jazdy są niedostosowane do czasu pracy szkoły. Dzieci czekają godzinę na lekcje. Dzieci autobus mają o O 6.40 są już w szkole, a zajęcia zaczynają się o 7.30! Spowodowane to jest tym, że wójt gminy p. Leszek Skowron zlikwidował jeden autobus i całą gminę obsługuje tylko jeden szkolny autobus. Skandal, szczególnie zimą! (Lipnica Wielka, gm. Korzenna) II.2. Problemy organizacyjne II.2.a. Opieka poza zajęciami - dostępność Podstawowym zaniedbaniem organizacyjnym systemu obowiązkowej nauki przedszkolnej w szkołach jest brak opieki w czasie poza zajęciami dydaktycznymi lub niska jakość tej opieki. Dzieci mają obowiązek uczestniczenia codziennie w zajęciach w wymiarze 5 godzin, w czasie których jest realizowana podstawa programowa. Jednocześnie w szkołach nie tworzy się warunków do opieki nad dziećmi poza tym czasem, zgodnie z godzinami pracy rodziców. W co ósmej badanej gminie występuje problem braku opieki pozalekcyjnej dla dzieci z oddziałów przedszkolnych. 27

29 23 ięciolatków gminy gminy gminy grupa pięciolatków 55 grupa 132 pięciolatków 132 grupa sześciolatków ankietowani 0 grupa Zgłoszono pięciolatków 132 przypadki 23 (na 1014 ankiet) braku możliwości skorzystania ankietowani z opieki po obowiązkowych zajęciach przez pięciolatki grupa sześciolatków gminy grupa sześciolatków gminy gminy grupa 0pięciolatków100 0 grupa 200 pięciolatków Z badania wynika, że opieka pozalekcyjna nie była w ogóle organizowana w szkołach 0 grupa w 58 gminach (na 469 badanych). ściolatków grupa grupa ankietowani sześciolatków ściolatków 152 grupa grupa Z brakiem opieki po lub przed zajęciami borykają się nawet rodzice Dziecko muszą odbierać sześciolatków dziadkowie ięciolatków z dużych gmin. 119 po 5 godz. nauki, która jest na zmiany (nie muszę mówić że jest to bardzo grupa uciążliwe). (Toruń) grupa ięciolatków sześciolatków Często spotykanym utrudnieniem ankietowani korzystania z opieki jest Za świetlicę w zerówce sześciolatków 0wprowadzenie 200 odpłatności za 400 opiekę świetlicową trzeba płacić opłatę jak za 400 przedszkole, 469 za 500 każdą godzinę. ankietowani gminy (Marki) grupa sześciolatków 152 grupa sześciolatków grupa pięciolatków ankietowani Problem odpłatności za świetlicę zgłoszono w ankiecie przypadki dotyczące sześciolatków (na 1014 ankiet) przypadków dotyczacych pięciolatków (na 1014 ankiet). 28

30 Z prawnego punktu widzenia miejsce w szkolnej świetlicy przysługuje tylko uczniom, a za opiekę świetlicową nie może być pobierana opłata. Opieka dla dzieci z oddziałów przedszkolnych w szkole musi być zorganizowana niezależnie od opieki świetlicowej dla uczniów (klas 1 i starszych). Dzieci realizujące obowiązkową naukę przedszkolną w myśl przepisów nie mają prawa do korzystania ze szkolnych świetlic (te przysługują tylko uczniom - 7 Rozporządzenia MEN z 21 maja 2001 w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół). Gminy powinny dla tych dzieci organizować oddzielną opiekę i tylko za taką mają prawo pobierać opłaty. W praktyce wiele gmin organizuje jedną, wspólną świetlicę dla dzieci z oddziałów przygotowania przedszkolnego i uczniów. Dla uczniów jest ona bezpłatna, natomiast za opiekę nad dziećmi z oddziałów przedszkolnych, realizowaną przez tego samego nauczyciela i w tym samym miejscu, pobierana jest opłata. Jest to podwójne złamanie prawa. Ankietowani wskazują również na problem czasu pracy świetlicy, który nie jest dostosowany do godzin pracy rodziców. W szkole w oddziale przedszkolnym brak oddzielnej świetlicy dla pięciolatków i sześciolatków. Dzieci przebywają na jednej świetlicy z uczniami klas 1-6. (Tarnowskie Góry) Gminy umieszczając przedszkolaki w szkolnych świetlicach dla uczniów i pobierając za to opłaty podwójnie łamią prawo. W większości szkół świetlica jest czynna od godz. 7.00, a co z dziećmi których rodzice pracują od 7.00? W jednej z naszych szkół, z ust pani dyrektor padło zdanie Te pół godziny to dziecko posiedzi sobie ze sprzątaczką. (Stargard Szczeciński) II.2.b. Zmianowość Nauka zmianowa jest powszechną praktyką w polskich szkołach. Nauka w systemie zmianowym została uznana za szkodliwą dla zdrowia sześciolatków i zakazana lokalnie decyzją Sanepidu w Tarnobrzegu. Mimo to jest powszechną praktyką w całym kraju, co potwierdza badanie. Praca szkół w systemie zmianowym świadczy o niewydolności systemu oświaty, który nie jest wstanie zorganizować zajęć dla wszystkich dzieci objętych obowiązkiem szkolnym w godzinach najlepszych na naukę, czyli przedpołudniowych. Obniżenie wieku obowiązku nauki i objęcie systemem dodatkowego rocznika spowodowało, że również te najmłodsze dzieci rocznikowe pięciolatki uczą się na drugą zmianę. Problem ten występuje przede wszystkim w szkołach, ale jest również obecny w przedszkolach, choć w dużo mniejszej skali. W naszej gminie sześciolatki mogą chodzić do przedszkola tylko na popołudnie. (Szadek) Nasze zerówki (w szkole-red.) działają na dwie zmiany - więc pięciolatek idzie na 7.30 do świetlicy do 13.30, a potem do ok ma zajęcia zerówkowe. (Szczecin) 29

31 W szkołach nauka 0 w oddziałach 100 gminy przedszkolnych 200 na gminy drugą zmianę zdarza się dużo częściej niż przedszkolach. gminy gminy grupa grupa pięciolatków pięciolatków grupa pięciolatków grupa pięciolatków ankietowani Ankietowani zgłosili problem nauki zmianowej ankietowani pięciolatków w 75 przypadkach (na 1014 ankiet). ankietowani grupa grupa pięciolatków pięciolatków grupa pięciolatków grupa pięciolatków gminy gminy gminy Ankietowani zgłosili problem nauki zmianowej pięciolatków gminy w 55 gminach (na 469 badanych). grupa grupa sześciolatków sześciolatków grupa sześciolatków grupa sześciolatków ankietowani ankietowani ankietowani Ankietowani zgłosili problem nauki zmianowej sześciolatków w 131 przypadkach (na 1014 ankiet). grupa grupa sześciolatków sześciolatków grupa sześciolatków grupa sześciolatków gminy gminy gminy gminy Ankietowani zgłosili problem nauki zmianowej sześciolatków w 71 gminach (na 469 badanych). 30

32 Nauka w godzinach popołudniowych bywa organizowana dla osiągnięcia lepszego wyniku ekonomicznego. Gmina wyznacza godziny poranne jako płatne, a popołudniowe jako pięć bezpłatnych godzin do realizacji podstawy programowej. Zmusza to rodziców do wniesienia wyższych opłat. Gminy organizują naukę w godzinach popołudniowych, aby zmusić rodziców do wyższych opłat za opiekę. Rada Miasta i Gminy Sulejów ustaliła, że darmowe będą godziny od do (do tej pory były od 7.30 do 12.30). Dla większości rodziców wiąże się to z opłatami za poranne godziny. W tych godzinach nieodpłatnych (popołudniowych) ma być realizowane nauczanie dzieciaków (!!!). (Sulejów) Przykładem tego typu praktyk jest gmina Stargard Szczeciński, gdzie godziny bezpłatne są poprzedzielane siatką godzin płatnych. (Ramowy rozkład dnia w Przedszkolu Miejskim nr 2 w Stargardzie Szczecińskim załącznik nr 4 do Raportu) Podobny mechanizm jest stosowany przez gminy, które chcą nakłonić rodziców do wybrania dla sześciolatków 1 klasy zamiast roku nauki przedszkolnej. Powiedziano nam, rodzicom, że jeśli dzieci będą uczęszczać do oddz. przedszkolnego to niestety ale prawdopodobnie dzieci będą zaczynały zajęcia po południu. Dano nam jasno do zrozumienia, że krzywdzimy przez to nasze dzieci i jednym słowem byłoby lepiej posłać ich do 1-ej klasy wtedy zajęcia obowiązkowo będą rano, a dzieci więcej się naucza się w szkole niż w oddziale. (Warszawa-Ursynów) Takie rozwiązania świadczą o działaniu urzędników na szkodę dzieci. Uzyskanie korzyści finansowych dla gmin okazało się ważniejszym celem niż zapewnienie pięciolatkom i sześciolatkom dobrych warunków edukacji. II.2.d. Warunki lokalowe W opisach sygnalizowany jest często problem braku sal, co skutkuje nauką zmianową. Szkoła nie jest przygotowana dla młodszych dzieci. W szkole nie ma świetlicy, dzieci uczą się na zmiany, przechodzą z klasy do klasy bo na skutek podwójnego rocznika zabrakło sal. (Stanisław). Grupy przedszkolne zarówno w szkołach jak i w przedszkolach są przepełnione. Przepisy Rozporządzenia MEN w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół z dnia 21 maja 2001 r., które w określają maksymalną liczbę dzieci w grupie przedszkolnej na 25, są bardzo często łamane. Grupy maluchów są liczne, blisko 30-osobowe. (Lubochnia) 31

33 Szkoły są przepełnione ponad miarę. Mimo to tworzone są dodatkowe oddziały przedszkolne. Rodzice do ostatniej chwili nie wiedzą czy gmina poradzi sobie z zapewnieniem im sal do nauki: szkoła przepełniona (400/700), dodatkowo 3 grupy sześciolatków (zerówka), mają być dostawiane kontenery aby sześciolatki pomieścić (Ślęza, gm. Kobierzyce) Sale w ocenie ankietowanych nie spełniają odpowiednich warunków dla dzieci. Ławki (ustawione aż pod tablicę), krzesła, biurko pani. Nie ma mowy w tej klasie o swobodnej zabawie, bo brak miejsca. (Warszawa-Białołęka) W klasie 0 mojej córki w szkole nr 34 w Radomiu są 3 roczniki: 2004, 2005 i Sala jest mała i duszna, większość miejsca zajmują stoliki. Dzieci praktycznie nie mają miejsca do zabawy!!! (Radom) Zastrzeżenia rodziców budzi lokalizacja sal na terenie szkoły. Szkoła podstawowa, w Zespole Szkolno - Gimnazjalnym Nr 2 nie spełnia warunków przyjęcia : 1. małe sale na 25 dzieci (nie spełniają wymaganych 2m 2 na dziecko, które przebywa do 5 godz. dziennie lub 2,5m 2 gdy dziecko przebywa powyżej 5 godzin dziennie). 2. szatnie dla dzieci wewnątrz pomieszczenia, brak wydzielonej szatni zewnętrznej. Czy przepisy Sanepidu na to pozwalają? W dotychczasowym przedszkolu Sanepid zabronił takiej praktyki. 3. toalety umiejscowione daleko od sal, na końcu długiego korytarza (dzieci chodzą same bez opieki lub czekają na woźną), brudne, 4. kaloryfery nie zabudowane, 5. jedna z sal dla klasy 0 (przerobiona z pomieszczenia gospodarczego) i klasy 1 w holu głównym, nie oddzielona od szkoły podstawowej i gimnazjum (mimo zapewnień dyrekcji). (Bielany Wrocławskie) Nasze dzieci spędzają 3 godz. w szatni (szatnia znajduje się w korytarzu piwnicznym, tam się przebierają, tam się bawią, uczą i mają zajęcia z w-f) a potem zmieniają się z drugą grupą i następne 2 godz. mają zajęcia w klasie a druga grupa w szatni (ponieważ szkoła przeznaczyła tylko jedną klasę dla zerówki. (Elbląg) W szkole jest przechowalnia dla dzieci mająca przypominać świetlicę tzn. jest to przejściowa klitka na poddaszu przylegająca do pomieszczenia konserwatora, bo innego lokum brak. (Mysłowice) Do tak dużej liczby dzieci (30 osób) jest tylko jedna pani, a same dzieci chcąc dojść do sali muszą pokonać aż trzy piętra! (Rożnów) Córka, która kończy teraz zerówkę w szkole - zajęcia ma na II piętrze szkoły, a toalety są na I piętrze, jak odbywa się apel na hali szkolnej to dzieci z IIp niosą na parter krzesełka ze sobą- każde niesie krzesełko dla siebie i później wnosi je z powrotem na górę. Uważam, że szkoła nie jest przystosowana dla dzieci sześcioletnich, a co dopiero mówić na pięciolatki. (Warszawa-Rembertów) 32

34 Problemem z zakresu bezpieczeństwa jest brak w szkołach wydzielonej przestrzeni dla dzieci z oddziałów przedszkolnych. Dzieci przebywają w przestrzeni wspólnej z uczniami klas starszych, również gimnazjalnych. Nigdzie nie są oddzielone od uczniów starszych. Dzieci w czasie przerw nie mogą korzystać z toalety, bo boją się same chodzić po korytarzu. (1 nauczyciel nie może zostawić reszty dzieci w sali). (Rawicz) Dwie grupy większości pięciolatków uczą się w jednej sali. Szatnię mają w drugim końcu szkoły w piwnicy. Szkoła to podstawówka połączona z gimnazjum. (Kobylnica) II.2.e. Wyposażenie Niedofinansowanie oddziałów skutkuje fatalnymi brakami w podstawowym wyposażeniu. Koszty uzupełnienia braków w wyposażeniu ponoszą rodzice. Brak zabawek, książek, pomocy naukowych (typu kredki, farbki, pisaki, papier, bloki rysunkowe!) (Trzemeszno) II.2.f. Brak zajęć dodatkowych Rodzice w części opisowej sygnalizowali problem, że w oddziałach w szkołach brakuje typowych dla przedszkola zajęć dodatkowych, koniecznych do prawidłowego rozwoju i ważnych w późniejszej edukacji. Dzieci pozbawione są również np. dostępu do logopedy. Dzieci z oddziałów przedszkolnych w szkole są pozbawione zajęć dodatkowych ważnych dla rozwoju jak np. rytmika czy zajęcia z logopedą. Zajęcia prowadzi jedna pani, brakuje zajęć językowych, nie wspominając o innych dodatkowych zajęciach, typu logopedia czy zajęcia korekcyjne. W opisanym przedszkolu brak jakichkolwiek posiłków. (Trzemeszno) 33

35 ZAKOŃCZENIE Najważniejsze wnioski 1. System obowiązkowej edukacji przedszkolnej został zbudowany w oparciu o system szkolny, z powodu braku dostatecznie rozwiniętej bazy przedszkolnej w Polsce. Wszystkie dzieci objęte obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego przyporządkowano do szkoły rejonowej, a prawną odpowiedzialność za realizację tego obowiązku przez wszystkie dzieci z rejonu nałożono na dyrektora szkoły. 2. W sposób mechaniczny przeniesiono pięciolatki w warunki, w których uczyły sie dotąd sześciolatki. Zmiana nie polegała na upowszechnieniu dostępu do przedszkoli, gdyż autorzy zmiany nie podjęli próby rozbudowy bazy przedszkolnej. Część pięciolatków realizuje obowiązek w klasach zerowych w szkołach. Tym samym nałożono na dzieci obciążenia przerastające ich możliwości fizyczne i emocjonalne. 3. Jakość warunków edukacji i opieki została obniżona. Dzieci pięcioletnie zostały objęte obowiązkiem nauki, w tym samym czasie, gdy system edukacji publicznej poddany został największym od lat oszczędnościom. Z tego powodu wprowadzana jest nauka zmianowa, obniża się dostępność do opieki pozalekcyjnej i jej jakość. Dzieci pięcioletnie zostały, z naruszeniem prawa, objęte szkolną opieką świetlicową, za którą, również wbrew prawu, pobierane są przez gminy opłaty jak za opiekę przedszkolną. 4. Dyskryminuje się ekonomicznie dzieci z uboższych rodzin. Oddziały w przedszkolach, w wyższym standardzie są droższe i trudniej dostępne. Próby zapisania dzieci na mniejszą liczbę godzin, co wiąże się z niższą opłatą, dyskwalifikują już w momencie składania podań o przyjęcie do przedszkola. Z tej przyczyny w rekrutacjach odrzucane są nawet dzieci, które miałyby kontynuować naukę w tej samej placówce. Dzieci z rodzin uboższych na początku swojej drogi edukacyjnej doświadczają ograniczenia szans i wykluczenia. Pogłębia to rozwarstwienie społeczne. 5. Rosną napięcia społeczne z powodu siłowego przeprowadzania zmiany przez samorządy. Brak woli podjęcia dialogu z rodzicami powoduje, że maleje poczucie bezpieczeństwa młodych rodzin oraz identyfikacja z państwem. Wobec dużej skali migracji i dramatycznie niskiego poziomu dzietności Polek ma to, trudny dziś do zmierzenia, wpływ na strukturę wiekową społeczeństwa. 6. Administracja rządowa i pozarządowa narażają się na zarzut niekonstytucyjności, gdyż często wbrew woli rodziców objęto dzieci pięcioletnie systemem nauki w rzeczywistości szkolnej, zamiast obowiązkowej przedszkolnej. Jest to rażące naruszenie zasady funkcjonowania państwa prawa, która opiera się na założeniu, iż zadaniem prawa jest ochrona jednostki przed arbitralnym działaniem państwa. Naruszone zostały prawa rodziców w zakresie wyboru sposobu edukacji ich dzieci, podkreślone odrębnym zapisem w Konstytucji RP, w katalogu,, Wolności i praw osobistych w art

36 Lista gmin Nadesłano 1014 ankiet z 469 gmin: Augustów, Baranów, Barciany, Bełchatów, Będzino, Biała Podlaska, Białe Błota, Białystok, Biecz, Bielsk Podlaski, Bielsko-Biała, Biłgoraj, Biskupice (małopolskie), Biskupice (wielkopolskie), Bochnia, Bogatynia, Boguchwała, Brenna, Brodnica, Brusy, Brzeg, Brzeg Dolny, Brzesko, Brzesko, Buczek, Bulkowo, Bydgoszcz, Bystra-Sidzina, Bytom, Cegłów, Cerekiew, Chełm, Chełmiec, Chełmno, Chełmża, Chorzów, Choszczno, Chrzanów, Chrzypsko, Chybie, Chynów, Czarne, Czarnia, Czarnków, Czchów, Czermin, Czernica, Czernichów, Czerniejowo, Czersk, Czerwionka-Leszczyny, Czerwonak, Częstochowa, Dąbrowa, Dąbrowa Górnicza, Dąbrowa Tarnowska, Dąbrowa Zielona, Debrzno, Dębica, Dęblin, Dębno (małopolskie), Dębno (zachodniopomorskie), Długołęka, Dobczyce, Dobrodzień, Dobrzyce, Drawsko, Dzierżoniów, Dziwnów, Elbląg, Ełk, Gdańsk, Gdów, Gdynia, Gliwice, Głogów, Głogówek, Głuchołazy, Gniewkowo, Gniezno, Godów, Gołdap, Golub-Dobrzyń, Góra Kalwaria, Gorlice, Gorzów Wlk., Gorzyce, Gostynin, Górno, Grabów, Grodzisk Maz., Grodzisko, Gródek nad Dunajcem, Grudziądź, Gryfice, Gryfino, Hajnówka, Halinów, Iława, Iłowa, Imielin, Inowrocław, Istebna, Jabłonna, Jaktorów, Janikowo, Jarosław, Jasienica, Jasło, Jastrzębie Zdrój, Jawor, Jaworzno, Jelenia Góra, Jeleśnia, Jelsz-Laskowice, Jeżów Sudecki, Jędrzejów, Juchnowiec Kościelny, Kaczory, Kalisz, Kalwaria Zebrzydowska, Kamienica Polska, Kampinos, Karczew, Karlino, Kartuzy, Katowice, Kaźmierz, Kcynia, Kędzierzyn-Koźle, Kęty, Kielce, Kleszczewo, Kluczbork, Kłobuck, Kłodzko, Knurów, Kobierzyce, Kobiór, Kobylanka, Kobylnica, Koluszki, Kołbaskowo, Kołobrzeg, Koniecpol, Konopiska, Konopnica, Konstancin- Jeziorna, Korzenna, Koszalin, Kościan, Kozienice, Kożuchów, Kórnik, Kraków, Kraków-Krowodrza, Krapkowice, Krasin, Krosno Odrzańskie, Krośnice, Krotoszyce, Krotoszyn, Krynica Zdrój, Krzeszowice, Ksawerów, Książki, Kuźnia Raciborska, Kwidzyn, Legionowo, Leszno (mazowieckie), Leszno (wielkopolskie), Lesznowola, Lewin Brzeski, Lębork, Libiąż, Lidzbark Warmiński, Limanowa, Lipnica Wielka, Lubaczów, Lubartów, Lubawa, Lubicz, Lubień, Lubin, Lublin, Lubliniec, Lubochnia, Lubowidz, Lubycza Królewska, Lwówek Śl., Łambinowice, Łask, Łaziska Górne, Łodygowice, Łomża, Łosice, Łódź, Łódź-Bałuty, Łódź-Górna, Łyszkowice, Majdan Królewski, Malanów, Małgoszcz, Manowo, Markowa, Masłów, Maszewo, Miastko, Michałowice, Miechów, Miedźno, Mielec, Mieleszyn, Mietków, Międzychód, Międzyrzec Podlaski, Mikołów, Milanówek, Miłkowice, Mińsk Mazowiecki, Mirosław, Mistrzejowice, Morąg, Mosina, Moszczenica, Murowana Goślina, Mysłakowice, Mysłowice, Myślenice, Nadarzyn, Nadrzewica Duża, Niebylec, Niemcza, Niemodlin, Niepołomice, Nowa Dęba, Nowa Ruda, Nowa Wieś Wielka, Nowe Miasto, Nowogród Bobrzański, Nowy Dwór Mazowiecki, Nowy Sącz, Nowy Targ, Nysa, Oborniki, Oborniki Śl., Olesno, Olkusz, Olsztyn, Oława, Opole, Orchowo, Orneta, Orzesze, Orzysz, Osielsko, Ostrołęka, Ostrów, Ostrówek, Ostrzeszów, Oświęcim, Otmuchów, Otwock, Pabianice, Pasłęk, Pawłowice, Piaseczno, Piekary Śl., Pieńsk, Pierzchnica, Pilawa, Pilzno, Piła, Platerówka, Pleszew, Pleśnia, Płock, Podgórze, Podgórzyn, Police, Pomiechówek, Popielów, Porąbka, Poznań, Poznań-Grunwald, Poznań- Jeżyce, Poznań-Stare Miasto, Prudnik, Pruszcz Gdanski, Pruszków, Przedbórz, Przemęt, Przemyśl, Pszczółki, Pszczyna, Puchaczów, Puck, Puławy, Pyrzyce, Racibórz, Radom, Radomsko, Radoszyce, Radzionków, Radzyn Chełmiński, Raków, Raszyn, Rawicz, Reda, Rokietnica, Ropczyce, Rozdrażew, Ruda Śl., Rumia, Rybnik, Rypin, Rzeczenica, Rzekuń, Rzeszów, Sandomierz, Sanok, Sędziszów Małopolski, Sianów, Siedlce, Siemianowice Śl., Sieradz, Sierakowice, Skarżysko Kamienna, Skierniewice, Skoczów, Skórcz, Skórzec, Skwierzyna, Sława, Sławno, Słubice, Słupsk, Solec Kujawski, Somianka, Sopot, Sosnowiec, Spytkowice, Srokowo, Stalowa Wola, Starachowice, Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Stary Targ, Staszów, Stężyca, Stoczek Łukowski, Strawczyn, Stryszawa, Strzelce Opolskie, Strzelin, Subkowy, Suchy Las, Sulejów, Sulejówek, Supraśl, Swarzędz, Syców, Szadek, Szamotuły, Szczawnica, Szczecin, Szechnice, Śrem, Świdnica, Świdnik, Świebodzin, Świecie, Świerklaniec, Świętochłowice, Świnoujście, Tarnobrzeg, Tarnogród, Tarnowo Podgórne, Tarnowskie Góry, Tarnów, Tczew, Terespol, Tomaszów Lubelski, Tomaszów Maz., Toruń, Trzciana, Trzcianka, Trzcianne, Trzebinia, Trzebnica, Trzebowisko, Turek, Tuszów Narodowy, Tuszyn, Tychy, Tykocin, Tymbark, Ujazdów, Ulan-Majorat, Ustka, Ustroń, Wadowice Górne, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Ochota, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Praga Północ, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wesoła, Warszawa- Wilanów, Warszawa-Włochy, Warszawa-Wola, Wągrowiec, Wejherowo, Wieleń, Wieliczka, Wieluń, Wieprz, Wieruszów, Wilga, Wilkowice, Wilków, Witnica, Władysławowo, Włocławek, Wodzisław Śl., Wolsztyn, Wołomin, Wołów, Wólka Lubelska, Wręczyca Wielka, Wrocław, Wrocław-Fabryczna, Wronki, Wschowa, Wydyminy, Wyszki, Wyszków, Zabierzów, Zabrze, Zakopane, Zakrzew, Zamość, Zarszyn, Zawidów, Zawiercie, Zbąszynek, Zbąszyń, Zbrosławice, Zdzieszowice, Zebrzydowice, Zgierz, Zgorzelec, Zielona Góra, Zielonka, Zielonki, Ziębice, Złotów, Żabno, Żary (lubuskie), Żary (śląskie), Żory, Żukowo 35

37 RELACJE OPISOWE - ZAŁĄCZNIK NR 1 Część I. Dostępność edukacji przedszkolnej I.1.a. Przymus ekonomiczny. Dyskryminacja dzieci z rodzin ubogich Lublin: Kiedy chciałam zapisać córkę na 5 bezpłatnych godzin w przedszkolu to pani dyrektor powiedziała mi, że muszę zwiększyć ilość godzin albo zabrać dziecko do szkolnej zerówki, wiec wyboru nie ma. Musiałam dopisać godziny. Rumia: Moje 3/4letnie dziecko dostało się do publicznego przedszkola, ale musiałam zapisać je na 10 godzin, żeby się dostało. Ostrołęka: W Ostrołęce rodzice w przedszkolach publicznych muszą płacić ryczał za przedszkole niezależnie od ilości godzin, które dziecko spędziło w przedszkolu. Jako rodzic muszę zadeklarować, czy chcę płacić ryczał do godziny 16 czy 17 - jeżeli moje dziecko będzie siedziało 5-6 godzin w przedszkolu muszę zapłacić pełną stawkę dniową. Mamy jedną z najwyższych stawek w kraju i nie jesteśmy rozliczani godzinowo, niestety. Jeżeli rodzic chce posłać dziecko do zerówki tylko na 5 godzin ma taką możliwość tylko w zerówkach przyszkolnych. Rypin: W naszym przedszkolu jest przymus umieszczania dzieci na 8 godz., czyli za trzy trzeba płacić. Deklaracja na 5 godz. nie jest przyjmowana, po prostu dziecko musi opłacić 3 godz., zatem 5 bezpłatnych godz. jest fikcją!! Nawet na 7 nie zostanie przyjęte. Musi być 8 godz. Zastanawiam się nad tym, czy to zgodne z prawem. Sulejówek: W naszej gminie są jedynie dwa publiczne przedszkole, przy czym jedno z nich funkcjonuje w niedopuszczalnych dla dzieci warunkach. W przedszkolach nie ma miejsc dla 6-latków, a liczba chętnych dzieci do grup przedszkolnych znacznie przekracza liczbę miejsc. W przedszkolu 5-latki są co prawda przyjmowane w pierwszej kolejności, aczkolwiek i tak wielu z nich z powodu braku miejsc zostaje skierowana do oddziałów przedszkolnych w szkole. Tam istnieje bezpłatna zerówka 10-godzinna z dwoma posiłkami. Śniadania dzieci przynoszą z domu. W przedszkolu są zapewnione 3 posiłki, jednak niestety o przyjęciu do przedszkola decyduje w dużej mierze zdeklarowana ilość godzin i obowiązkowe zatrudnienie obojga rodziców. Dzieci 5-godzinne lub takie, których np. mama nie pracuje nie są brane pod uwagę podczas rekrutacji. Tu zwycięża szkoła, gdzie 5-latek w ramach rejonizacji musi zostać przyjęty. Syców: Dziecko 3/4- letnie dostało się do publicznego przedszkola, ale warunkiem było zapisanie go na maksymalna ilość godzin pobytu w przedszkolu. Nie ma znaczenia jak długo pozostaje ono w przedszkolu w rzeczywistości, płaci się za zadeklarowaną ilość godzin, czyli stawkę maksymalną. Słubice: W gminie Słubice bulwersuje mnie to, iż jeżeli chcę zapisać dziecko 5/6letnie do przedszkola to muszę zadeklarować je na 8 godzin i za tyle płacić. W innym wypadku dziecko kierowane jest do oddziału przedszkolnego przy szkole (nie ma tam nawet placów zabaw na świeżym powietrzu). Trzebnica: U nas w gminie w rekrutacji miał wpływ na ile godzin dziennie będzie uczęszczało dziecko. Mój syn idzie w tym roku do zerówki, nie posyłam go wcześniej do szkoły i wiem, że gdybym zapisała go tylko na 5 godzin bezpłatnych to dyrekcja takie dzieci wysyła do szkoły. Odkąd wprowadzono ustawowo 5 h bezpłatnych w naszym przedszkolu dyrekcja wprowadziła co miesiąc 10 zł jako fundusz rady rodziców bez pytania i zgody rodziców tak postanowiono, ponieważ jak to Pani w sekretariacie powiedziała brakuje na mydło i papier. Tylko co mnie to interesuje. Niech idą do burmistrza. To przedszkole PUBLICZNE. Burmistrz, który co prawda wybudował nowe przedszkole, ale nawet nie zrobił placu zabaw dla dzieci. Skandal, naprawdę są stare komunistyczne huśtawki! Dużo dzieci i 5 piłek na krzyż to jest skandal!! Sierakowice: Do przedszkola przyjmowane były tylko te dzieci, których rodzice deklarowali pobyt dłuższy niż darmowych 5 godzin. 36

38 Gdynia: Gdynia zapewnia miejsca w przedszkolu, ale preferowane jest posyłanie dzieci 6-letnich do 1 klasy lub zerówki w szkole (w przyjęciu do przedszkola pierwszeństwo mają 5-latki). Promuje to pani prezydent, ale też, z tego co wiem, robią tak rodzice ze względu na koszty, bo szkoła (zerówka lub 1 klasa) są bezpłatne. Nie ma możliwości posłania dziecka na 5 bezpłatnych godzin do przedszkola. Sama jestem nauczycielem i nie podoba mi się pomysł posyłania dzieci na siłę wcześniej do szkoły. Często ani szkoły ani tym bardziej dzieci nie są do tego gotowe. Starogard Gdański: W przedszkolu w systemie bezpłatnej pięciogodzinnej opieki dla dzieci 5- i 6-letnich nie ma możliwości opieki świetlicowej ponad 5 bezpłatnych godzin. Pięciolatki mogą uczęszczać do grupy 10-cio godzinnej za odpłatnością i wówczas maja posiłki (zwykła grupa przedszkolna), sześciolatki takiego wyboru nie mają - tylko opieka pięciogodzinna bezpłatna, bez posiłków i bez świetlicy - to jest sposób na przymuszenie sześciolatków do pójścia do szkoły (pierwszej klasy), w której są posiłki i świetlica. Sulejów: Moje dziecko ma 6 lat i na szczęście objęte jest obowiązkowym nauczaniem, więc problemu z przyjęciem do przedszkola nie było. Problemem jest to, że Rada Miasta i Gminy Sulejów ustaliła, że od września 2012r. tzw. darmowe 5 godzin w przedszkolu będą od godziny do (do tej pory były od 7.30 do 12.30). Dla większości rodziców wiąże się to z opłatami za poranne godziny. W tych godzinach nieodpłatnych (popołudniowych) ma być realizowane nauczanie dzieciaków (!!!). Gmina szuka oszczędności i w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci, które zostają na godziny odpłatne (im więcej godzin, tym lepiej - bo pobyt takiego dziecka w przedszkolu jest bardziej dochodowy dla gminy). Sprawdzane jest zameldowanie dziecka i rodziców. Miano (lecz na szczęście odstąpiono od tego) też sprawdzać pierwsze strony PIT-ów, czy podatek jest odprowadzany przez rodziców do US w Piotrkowie Trybunalskim, czy może do konkurencyjnego. Tomaszów Mazowiecki: W pierwszej kolejności szanse ma dziecko, którego oboje rodzice pracują i zapisane jest na więcej niż 5 godzin, tak jest w każdym naszym przedszkolu, a w oddziałach przyjmują tylko na 5 godzin (są wyjątki). Moje dziecko jest w pięciolatkach, więc miejsce ma zaklepane. Tomaszów Mazowiecki: U nas 5- i 6-latki mogą być w przedszkolach cały dzień, w zależności od potrzeb rodziców. Nie słyszałam o zmianach w przedszkolach dla dzieci 6- czy 5-letnich na chwilę obecną, a jestem pracownikiem przedszkola. Jednak, co do rekrutacji to niestety w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci, które są zapisane na więcej niż 5 godzin, bo wiadomo rodzice płacą za dodatkowe godziny z których placówki mają dodatkowy dochód. Poza tym, jeśli są długo dzieci, to jest większe zapotrzebowanie rodziców i przedszkole jest potrzebne, użyteczne i nauczyciele też, więc dyrektorzy, chcąc utrzymać przedszkole i prace nauczycielom, przyjmują przede wszystkim dzieci, które są zapisane na większą liczbę godzin niż 5. To niesprawiedliwe, ale to jest być albo nie być nauczycieli w placówce lub samych placówek. Police: W gminie dyrektorzy szkół i przedszkoli uradzili, że 6latki, których rodzice zadeklarowali udział tylko w 5 bezpłatnych godzinach, nie zostaną przyjęte do przedszkola tylko będą przyjmowane do grup zerówkowych w największej szkole w mieście. W tej szkole będzie otwierane zerówek tyle, ile będzie potrzeba, przy czym tylko dla jednej grupy jest sala dostosowana dla maluchów, reszta sal to zwykłe klasy rodem z PRL. W tej szkole uczniowie muszą ze sobą nosić mydło i papier toaletowy, bo szkoła tego nie zapewnia. Sanok: W trakcie przyjmowania do przedszkola podstawowym kryterium jest jednak liczba godzin deklarowanych ponad bezpłatne 5 godzin. W pierwszej kolejności przyjmowane są zatem dzieci, których rodzice deklarują odpłatność za pobyt w przedszkolu. To preferuje rodziców bogatszych - wcale nie oznacza że pracujących. Szczecin: Preferencja jest taka, aby utrudnić rodzicom dostępność do przedszkoli. Jest pomysł likwidacji przedszkoli, za to wdrożenia filii przedszkoli - wg władz nie ma to wpłynąć na nasze dzieci, ale jak to będzie, nie wiemy. Zostaliśmy poinformowani o tym w lutym, że od września zmieni się, ale co i na co, nie wiemy. Dzieci z rocznika 2006, które były w przedszkolu, nadal maja w nim być, ale dzieci z tego samego rocznika, które nie były w przedszkolu MUSZĄ iść do zerówki lub I klasy w szkole. Zmniejszono też liczbę dzieci w grupie - było 30, a teraz jest 25 - wiec 5 dzieci odpadło z tej grupy - poszły przymusowo do szkoły (ale do zerówki). Nasze zerówki działają na 2 zmiany - wiec 5-latek idzie na 7.30 do świetlicy do 13.30, a potem do ok ma zajęcia zerówkowe...dramat Sieradz: Przedszkole dla 5- i 6-latków w godzinach rannych dostępne jest jedynie dla dzieci, które przebywają minimum 8 godzin dziennie w przedszkolu. Jeżeli rodzice zdeklarują pobyt dziecka w przedszkolu na mniej niż 8 godzin dziecko zostaje zakwalifikowane do 37

39 grupy popołudniowej Jest to grupa nieodpłatna, bez posiłków. Sieradz: Deklaracja godzin decyduje o przyjęciu do przedszkola - dzieci, których rodzice zadeklarowali np. 5 h nie mają szans na dzienne przedszkole, ewentualnie proponowana jest im grupa popołudniowa, utrzymywana z funduszy unijnych. Motycz, gm. Konopnica: Moja gmina kilka lat temu zrezygnowała z jedynego w okolicy przedszkola. Sprzedała budynek przedszkolny osobie, która miała przedszkole dalej prowadzić. Na szczęście prowadzi, tyle że w innej cenie. Przedszkole jest po prostu prywatne. Oprócz tego przedszkola powstały w przeciągu ostatnich 3 lat trzy dodatkowe przedszkola prywatne. We wszystkich szkołach na terenie gminy istnieją oddziały dla 5- i 6-latków. Zatem nie mamy żadnego wyboru. Jeśli kogoś nie stać na prywatne przedszkole to nie może posłać dziecka 3- i 4-letniego do przedszkola w ogóle, natomiast 5- i 6-letnie jest zmuszony posłać do oddziału w szkole. W naszej gminie trzeba być po prostu bezwzględnie bogatym. Odziały w szkołach są zresztą tak zorganizowane, żeby do nich dzieci nie posyłać. Brak placów zabaw, wejścia główne te same do szkoły i do przedszkolaków. Do szkoły też lepiej dzieci nie posyłać. Obowiązek ustawowy dowozu dzieci do szkoły mieszkających ponad 3 km polega na wykupieniu dzieciom biletów PKS i wpakowania ich do tego autobusu razem ze wszystkimi, bez żadnego nadzoru, opiekę formalną nad dziećmi sprawuje kierowca. Sosnowiec: Koleżanki córka skończy 5 lat dopiero w czerwcu a od września musi iść do szkoły, ponieważ była zapisana do przedszkola na 5+2 godziny, a to za mało. Rybnik: Jestem wściekła. Zapisałam dziecko do przedszkola nr 25 w Rybniku na 6 godzin (od 8 do 14), bo zamierzam od września szukać pracy. Moje dziecko pomimo tego, że zostało przydzielone do oddziału przedszkolnego w szkole od 8 do 13. To jak znajdę pracę to co wtedy? Niby dyrektorka powiedziała, pomyślimy - co będę po dwóch miesiącach, gdy córka się z dziećmi zaprzyjaźni, przenosić ją do przedszkola, bo będę potrzebować ją tam trzymać w innych godzinach? To jest dyskryminacja - Milenka ma 4,5 roku (5-latek) i nigdy nie przyjęto jej do przedszkola. Teraz musieli, ale od razu wywalili do oddziału w szkole. Nigdy nie pozna, co to przedszkole. Inne dzieciaki, które mieszkają bliżej przedszkola, zostały tam przyjęte, niektóre chodziły już tam 2-3 lata i nadal ich zostawiają, to niech takie dziecko do oddziału w szkole przeniosą! Sierakowice: Do przedszkola dostały się tylko te 6 latki których rodzice złożyli podanie o przyjęcie tylko do przedszkola, jeśli ktoś złożył dwa podania (do szkoły i przedszkola, ponieważ rekrutacja była w tym samym czasie, to dziecko nie dostało się do przedszkola ale do oddziału przedszkolnego w szkole). Do przedszkola przyjmowane były tylko te dzieci, których rodzice deklarowali pobyt dłuższy niż darmowych 5 godzin. I.1.b. Przymus wnoszenia opłat niezależnie od czasu spędzanego przez dziecko w przedszkolu Wola Dębińska, gm. Dębno: Moje dziecko, obecnie już 4-letnie, nie chodzi do przedszkola, mimo że w zeszłym roku starałam się o to. Nie dostało się z powodu braku miejsc. Ponieważ odziały dla 5- i 6-latków są tylko w przedszkolu, więc te dzieci miały pierwszeństwo, a później 4-latki. Dla 3-latków nie było szans. W tym roku również złożyłam wniosek o przyjęcie dziecka do przedszkola i zdeklarowałam 3 godziny płatne dodatkowo, żeby syn miał większe szanse na przyjęcie i udało się. Wiem, że liczba deklarowanych godzin miała duże znaczenie podczas rekrutacji. Śrem: Żeby dziecko dostało się do przedszkola zapisałam je na pełen etat a później przy podpisaniu przepisałam na 5 godzin. Inaczej Pani dyrektor nie przyjęłaby go. Rypin: W naszym przedszkolu jest przymus umieszczania dzieci na 8 godz., czyli za trzy trzeba płacić. Deklaracja na 5 godz. nie jest przyjmowana, po prostu dziecko musi opłacić 3 godz., zatem 5 bezpłatnych godz. jest fikcją!! Nawet na 7 nie zostanie przyjęte. Musi być 8 godz. Zastanawiam się nad tym, czy to zgodne z prawem. Gorzów Wielkopolski: W moim mieście coraz więcej przedszkoli ustala odpłatność za 8 godzin, bez względu na to ile dziecko rzeczywiście jest. Do przedszkoli nie dostało się ok. 250 dzieci 3letnich, miasto ma zapewnić miejsca dla 100 dzieci oraz liczy, że w czasie wakacji rodzice zmienią zdanie i dadzą 6latki do szkół:)) 38

40 Radom: Mój, w tym roku 5-letni syn pójdzie do przedszkola, ale wszystkie 5-latki zostały umieszczone fizycznie w budynkach szkół. Panie są przedszkolne, ale łazienka jest wspólna ze szkolną i będzie catering. Rodzic musi zadeklarować co najmniej 7 godzin, bo inaczej dziecko w ogóle nie zostanie przyjęte do przedszkola. Jelenia Góra: W teorii przedszkola deklarują że MUSZĄ przyjąć wszystkich zerówkowiczów na tzw. 5h bezpłatnych w praktyce wygląda to niestety tak, że w grupę wchodzą dzieci z grupy młodszej (4 czy 5latki) i nie ma miejsc w zerówkach dla nowych dzieci a jeśli są to jest to kilka (max 3-5) na przedszkole i dostają się po znajomości i na pełny wymiar czasu a nie 5h. Obecnie jako mama 4 latka (w lipcu 5) zostałam poinformowana o możliwości wyboru czy dziecko od września będzie starszakiem czy zerówkowiczem więc bardzo mnie to cieszy i wybrałam pierwszą wersję ale dla córki mającej obecnie 3,5 roku nie ma miejsca w przedszkolu pomimo, że uczęszcza tam rodzeństwo. Starogard Gdański: W przedszkolu w systemie bezpłatnej pięciogodzinnej opieki dla dzieci 5- i 6-letnich nie ma możliwości opieki świetlicowej ponad 5 bezpłatnych godzin. Pięciolatki mogą uczęszczać do grupy 10-cio godzinnej za odpłatnością i wówczas maja posiłki (zwykła grupa przedszkolna), sześciolatki takiego wyboru nie mają - tylko opieka pięciogodzinna bezpłatna, bez posiłków i bez świetlicy - to jest sposób na przymuszenie sześciolatków do pójścia do szkoły (pierwszej klasy), w której są posiłki i świetlica. Sulejów: Moje dziecko ma 6 lat i na szczęście objęte jest obowiązkowym nauczaniem, więc problemu z przyjęciem do przedszkola nie było. Problemem jest to, że Rada Miasta i Gminy Sulejów ustaliła, że od września 2012 r. tzw. darmowe 5 godzin w przedszkolu będą od godziny do (do tej pory były od 7.30 do 12.30). Dla większości rodziców wiąże się to z opłatami za poranne godziny. W tych godzinach nieodpłatnych (popołudniowych) ma być realizowane nauczanie dzieciaków (!!!). Gmina szuka oszczędności i w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci, które zostają na godziny odpłatne (im więcej godzin, tym lepiej - bo pobyt takiego dziecka w przedszkolu jest bardziej dochodowy dla gminy). Sprawdzane jest zameldowanie dziecka i rodziców. Miano (lecz na szczęście odstąpiono od tego) też sprawdzać pierwsze strony PIT-ów, czy podatek jest odprowadzany przez rodziców do US w Piotrkowie Trybunalskim, czy może do konkurencyjnego. Tomaszów Mazowiecki: W pierwszej kolejności szanse ma dziecko, którego oboje rodzice pracują i zapisane jest na więcej niż 5 godzin, tak jest w każdym naszym przedszkolu, a w oddziałach przyjmują tylko na 5 godzin (są wyjątki). Tomaszów Mazowiecki: Jednak, co do rekrutacji to niestety w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci, które są zapisane na więcej niż 5 godzin, bo wiadomo rodzice płacą za dodatkowe godziny z których placówki mają dodatkowy dochód. Poza tym, jeśli są długo dzieci, to jest większe zapotrzebowanie rodziców i przedszkole jest potrzebne, użyteczne i nauczyciele też, więc dyrektorzy, chcąc utrzymać przedszkole i prace nauczycielom, przyjmują przede wszystkim dzieci, które są zapisane na większą liczbę godzin niż 5. Sanok: W trakcie przyjmowania do przedszkola podstawowym kryterium jest jednak liczba godzin deklarowanych ponad bezpłatne 5 godzin. W pierwszej kolejności przyjmowane są zatem dzieci, których rodzice deklarują odpłatność za pobyt w przedszkolu. To preferuje rodziców bogatszych - wcale nie oznacza że pracujących. Bochnia: Mój syn ma 4,5 roku chodzi od 2 lat do przedszkola publicznego, teraz w karcie zdeklarowany jest na 8 godzin i prawdopodobnie nie dostanie się do przedszkola, do którego chodzi, bo nie zdeklarowałam 10 godzin. Ja sobie nie wyobrażam, że dziecko, które jest z 30 grudnia może iść i jeśli nie będzie dla niego miejsca w przedszkolu do szkoły, bo się do tego nie nadaje. Lublin: Kiedy chciałam zapisać córkę na 5 bezpłatnych godzin w przedszkolu to pani dyrektor powiedziała mi, że muszę zwiększyć ilość godzin albo zabrać dziecko do szkolnej zerówki, wiec wyboru nie ma. Musiałam dopisać godziny. Słubice: W gminie Słubice bulwersuje mnie to, iż jeżeli chcę zapisać dziecko 5/6letnie do przedszkola to muszę zadeklarować je na 8 godzin i za tyle płacić. W innym wypadku dziecko kierowane jest do oddziału przedszkolnego przy szkole (nie ma tam nawet placów zabaw na świeżym powietrzu). Rumia: Moje 3/4letnie dziecko dostało się do publicznego przedszkola, ale musiałam zapisać je na 10 godzin, żeby się dostało. 39

41 Syców: Dziecko 3/4-letnie dostało się do publicznego przedszkola, ale warunkiem było zapisanie go na maksymalna ilość godzin pobytu w przedszkolu. Nie ma znaczenia jak długo pozostaje ono w przedszkolu w rzeczywistości, płaci się za zadeklarowaną ilość godzin, czyli stawkę maksymalną. Augustów: Każdy rodzic, który zapisuje 6-latka do przedszkola deklaruje większą liczbę godzin, bo boi się, że dziecko się nie dostanie do przedszkola. Gierałtowice, gm. Wieprz: W tej gminie przy rekrutacji dzieci 3/4 letnich znaczenie miała tylko deklaracja liczby godzin jakich miałoby przebywać dziecko w przedszkolu. Jesteśmy rodziną wielodzietną, oboje pracujemy, zadeklarowaliśmy dwoje dzieci na 7 godzin (w tym jedno 6-letnie) a i tak moja 3 latka się nie dostała. Mało tego: w tak przeprowadzonej rekrutacji nie dostało się kilkoro dzieci, które wcześniej już chodziły do tego przedszkola. To jest skandal i sprowadzanie dziecka do roli towaru! Sierakowice: Do przedszkola dostały się tylko te 6 latki których rodzice złożyli podanie o przyjęcie tylko do przedszkola, jeśli ktoś złożył dwa podania (do szkoły i przedszkola ponieważ rekrutacja była w tym samym czasie to dziecko nie dostało się do przedszkola ale do oddziału przedszkolnego w szkole). Do przedszkola przyjmowane były tylko te dzieci, których rodzice deklarowali pobyt dłuższy niż darmowych 5 godzin. Sędziszów Małopolski: Po raz drugi staraliśmy się posłać syna do przedszkola. Po raz drugi nie został przyjęty. Oboje z mężem pracujemy, mamy dwoje dzieci. Przedszkole jest oddalone od naszego bloku o 50 metrów. Zostały do niego przyjęte dzieci nawet 2,5-letnie, nasz 4-letni syn, niestety nie. Przyjęte zostały min. dzieci z okolicznych wsi oraz dzieci mam, które nie pracują. Jedynym kryterium decydującym o przyjęciu, była liczba godzin, na jakie zostało zapisane dziecko. My zapisaliśmy syna na 5 godzin. To był błąd. Jesteśmy rozczarowani i rozgoryczeni. Kłodzko: Władze miasta co prawda pozwalają decydować rodzicom, ale stosują formy nacisku na to by 6latki znalazły się w szkole. W przedszkolu rozpatrywano tylko wnioski powyżej 8 godzin zajęć. Katowice: W moim mieście deklaracja pozostawienia dziecka na więcej niż 5 godzin dawała dodatkowe punkty - tak więc deklaracja taka miałam wpływ na przyjęcie do przedszkola, ale w inny sposób niż opisany w ankiecie. Przyprostynia, gm. Zbąszyń: Na szczęście w Zbąszyniu są jeszcze dwa przedszkola prywatne, ale dostają subwencję na dzieci, więc opłata przewyższa około 100 zł opłaty w państwowym. Mój 3latek dostał się do państwowego, ale zadeklarowałam na jego pobyt 7 godzin, bo tak pracuję. Pabianice: Ogólnie jest problem z dzieckiem 6-letnim, ponieważ jeśli nawet nie spełnia kryteriów przyjęcia do klasy pierwszej, to jest problem z pozostawieniem dziecka w przedszkolu na 5 godzin. Jelenia Góra: Nawiązując do ankiety chciałabym dodać, że deklarowanie w przedszkolu 5 h nie zwalnia z opłaty za przedszkole. W Jeleniej Górze nie spotkałam się z sytuacją, że dziecko deklarowanie na 5h korzysta z przedszkola za darmo. I.1.c. Brak możliwości wyboru miejsca edukacji dla pięciolatków I.1.f. Sześciolatki przymuszane do 1 klasy Stargard Szczeciński: Najpierw kazano nam, rodzicom dzieci z roku 2006 złożyć podania do przedszkola, co też zrobiliśmy. Potem wydział edukacji zdecydował, że siłą zmuszą nas do pierwszej klasy. Nie udało się, więc przeniesiono nasze dzieci od przyszłego roku do zerówek szkolnych. Żory: Dzieci sześcioletnie i kilkoro pięciolatków zostały wyrzucone z przedszkola aby zrobić miejsce dla trzy- i czterolatków, zdecydowały o tym władze gminy. 40

42 Warszawa-Ursynów: Pięciolatki (które wcześniej pozostawały w domu) w mojej gminie generalnie nie są w ogóle przyjmowane do przedszkoli, bez względu na ilość deklarowanych godzin, z powodu braku miejsc. Siłą rzeczy zdecydowana większość takich dzieci musi iść do 0 szkolnej. Natomiast dzieci kontynuujące naukę w przedszkolu, bez problemów są w przedszkolnych pięciolatkach bez względu na ilość deklarowanych godzin. Warszawa: W 2009 r. burmistrz Gminy Centrum w W-wie zadecydował, że zostaną zlikwidowane grupy zerówki w przedszkolach należących do gminy. Rodzicom nie dano żadnego wyboru, zerówki od tamtej pory są dostępne tylko w szkołach. Wszystkie sześciolatki od tamtej pory muszą iść do szkolnej zerówki. W zasadzie mój synek trafił do szkoły nie mając jeszcze sześciu lat - podlegał pod rocznik. My rodzice jak zwykle nie mamy prawa głosu, nie tylko w tej sprawie, ale i w wielu innych, to przykre. To tzw. polityka prorodzinna, śmiać się czy płakać? Warszawa-Bemowo: Są szkoły, gdzie nawet zlikwidowano zerówki, zmuszając w ten sposób rodziców do posłania ich od razu do klasy I (np. SP 150, ul. Thommeego). Warszawa-Mokotów: Bardzo dziękuję władzom Mokotowa, bo zmuszona byłam, wbrew swojej woli, zapisać dziecko do I klasy. W przedszkolach pokasowano zerówki, w szkołach jest ich za mało. Ale przecież miałam wybór. A potem będę słuchać zachwytów, jak wielu rodziców zdecydowało się posłać dziecko do szkoły. Poprawili sobie statystyki kosztem mojego dziecka. Granda. Warszawa-Mokotów: Władze Mokotowa zlikwidowały odział zerówkowy w szkole nr 46. Rodzice usłyszeli argument dyrektorki placówki Bo tak. Rodzice zostali, więc pozbawieni wyboru. W tej sytuacji nie jest dla władz ważny rozwój dzieci, bo decyzja, co wybrać nie jest podejmowana w oparciu o dziecko, a tylko o warunki lokalowe szkoły. Warszawa-Mokotów: Sześciolatki - nie mają możliwości uczyć się w przedszkolu, burmistrz skasował wszystkie przedszkolne zerówki. Warszawa-Targówek: Brak wyboru przedszkole czy szkoła, gmina zlikwidowała 6-latki w przedszkolach. W szkołach jest bardzo mało tworzonych oddziałów przedszkolnych na rzecz 1 klas, np. 3 klasy 1 a tylko 1 oddział przedszkolny. Co daje małe szanse, że dziecko się dostanie. Bardzo często oddziały są tworzone w piwnicach lub innych miejscach do tego nieprzystosowanych. Warszawa-Włochy: W dzielnicy Włochy (w jej włochowskiej części) zlikwidowane oddział zerowy w jednej z dwóch szkół. Tym samym rodzice z rejonu tej szkoły zostali pozbawieni wyboru i wielu z nich musiało zapisać dzieci do klasy pierwszej. Przedszkola nie mają oddziałów dla 6-latków. Szadek: W naszej gminie 6latki mogą chodzić do przedszkola tylko na popołudnie, natomiast moje dziecko musi iść do zerówki do szkoły niestety. Warszawa: Miasto zdecydowanie dąży do upychania sześciolatków w klasach pierwszych dzieci przybywa a oddziałów zerowych ubywa - rachunek prosty, prawie cała grupa obecnych pięciolatków z przedszkola córki NIE dostała się do zerówki w szkole rejonowej - mogą GDZIEŚ dzieci wozić albo zapisać do pierwszej klasy... Warszawa-Ursynów: Na 15 szkół na Ursynowie miały być tylko 4 oddziały przedszkolne. Po interwencjach rodziców liczba oddziałów się zwiększyła. Powiedziano nam, rodzicom, że jeśli dzieci będą uczęszczać do oddz. przedszkolnego to niestety, ale prawdopodobnie dzieci będą zaczynały zajęcia po południu (możliwość zostawienia dziecka na świetlicy). Dano nam jasno do zrozumienia, że krzywdzimy przez to nasze dzieci i jednym słowem byłoby lepiej posłać je do 1 klasy, wtedy zajęcia obowiązkowo będą rano a dzieci więcej się nauczą w szkole niż w oddziale. Z naszego przedszkola część dzieci nie dostała się do oddziału przedszkolnego w szkole mimo, że szkoła w rejonie (wiem, że nie ma tu rejonizacji). Automatycznie przeniesiono te 6latki do 1 klas nikogo o nic nie pytając. Warszawa-Białołęka: Mój bratanek, który skończył w kwietniu 6 lat nie może uczęszczać do zerówki w przedszkolu, bo jak tłumaczono rodzicom trzeba zrobić miejsce 3-latkom i dlatego nie będzie żadnej grupy sześciolatków w przedszkolu. Więc będzie musiał na dwie zmiany chodzić do szkoły i płacić za świetlicę itd. Z tym wiążą się też inne niedogodności. 41

43 Wrocław: Nie ma naboru 5-latków do przedszkoli - tylko do zerówek. Córka chodzi do punktu przedszkolnego Familijnego Wrocławia, na 5 godzin, popołudniami, bo tylko tu się dostała. Chciałabym wrócić do pracy i zapisać ją do normalnego przedszkola i liczyłam, że uda się to w końcu w związku z obowiązkiem przedszkolnym (że wreszcie ja przyjmą, bo będą musieli) - niestety, jako 5-latkę mogę ją zapisać tylko do szkolnej zerówki. Po stukroć wolałabym przedszkole! Wrocław: W moim przedszkolu dzieci mają grupy tylko do 5 lat (przedszkole nr 113). Potem obowiązkowo muszą przejść do zerówki w szkole rejonowej (SP 118). Zerówka jest 1-zmianowa, świetlica na miejscu w salach (nie muszą wychodzić do starszych dzieci). Zerówka jest oddzielona, ma osobne wejście, sale, sanitariaty przystosowane do małych dzieci. Dodatkowo w szkole jest dyżur dla dzieci świąteczno-wakacyjny. Na osiedlu są jeszcze 2 przedszkola (jedno w oddziale przedszkolno-szkolnym, pozwala zostać dzieciom 6-letnim w przedszkolu). Zawidów: W tym roku władze gminy przeniosły, bez możliwości decydowania przez rodziców dzieci z rocznika 2006 r. do tzw. zerówki szkolnej pod pretekstem zwiększenia liczby miejsc dla 3 i 4 latków w przedszkolu publicznym. Podczas spotkania rodziców z przedstawicielami gminy padło wiele obietnic, które miałyby przekonać rodziców do pozytywnych aspektów takiej zmiany, przy czym dowiedzieliśmy się, że spotkanie zorganizowano było głównie po to, by przekonać rodziców do zapisania dzieci do 1 klasy. ŻENADA. Otwock: Ogólnie chaos. Teoretycznie rodzice mają wybór, ale w praktyce nie ma dla wszystkich chętnych miejsc w przedszkolach. Gdyby przyjęto wszystkie chętne 5- i 6-latki do przedszkola to tylko takie dzieci były by w przedszkolu tzn. w ogóle nie było by miejsc dla 3-4 latków. Brakuje przedszkoli bo wcześniej je pozamykano, budynki niszczeją, a dla dzieci nie ma miejsc. W przedszkolach niestety są grupy łączone, aby możliwie jak najwięcej upchnąć dzieci, nie jest to korzystne, ale i tak lepiej niż w szkole. Michałowice: Rodzice nie maja wyboru, wszystkie sześciolatki chodzą do szkoły, mimo to dla 30 trzylatków zbrakło miejsca w przedszkolu. Łaziska Górne: Tak się składa, że córka ma 6 lat (2006) i idzie od września do 1 klasy, ponieważ kiedy zapisałam ją do oddziału przedszkolnego okazało się, że tylko 24 dzieci może zostać zakwalifikowanych, a reszta zostanie umieszczona w innych przedszkolach, znacznie oddalonych, więc kto nie ma jak dowozić tego dziecka, to chyba wolał wybrać szkołę z przymusu, nasza szkoła żadnego wyboru nie pozostawiła. Wolsztyn: Gmina, chcąc skierować większą ilość dzieci do 1 klasy, wprowadziła opłaty za zerówkę. Kalisz: Jestem nauczycielka wychowania przedszkolnego i z tego co mi wiadomo w mieście zdarza się to w niektórych szkołach, natomiast w gminach dzieci 6 letnie są na siłę odsyłane do 1 klasy. Poznań: Wypycha się dzieci 6 letnie do oddziałów przedszkolnych, argumentując to brakiem możliwości lokalowych w przedszkolu, albo wypycha się do 1 klasy wmawiając rodzicom, że ponieważ w przedszkolu nie wolno uczyć liter i czytania dziecko będzie się nudzić i straci rok i w ogóle w wyścigu będzie na straconej pozycji! Stargard Szczeciński: Moje dziecko ma 6 lat. Chciałam aby w roku szkolnym 2012/2013 uczęszczała do zerówki w przedszkolu. Najpierw zapewniano nas, że tak będzie. Połączona zostanie grupa sześcio- i pięciolatków. Raptem po miesiącu dowiadujemy się, że nasze dzieci zostają z automatu przeniesione do oddziału szkolnego. Nikt nie zostawił nam wyboru. Mało tego, dziecko najlepiej oddać do pierwszej klasy, bo zerówki są przepełnione. Nie tak to chyba miało działać? Stargard Szczeciński: W naszej gminie sprawa wygląda tak, że decyzję o pozostawieniu 6-latków w przedszkolu lub odesłaniu ich do zerówek przyszkolnych prezydent miasta pozostawił dyrektorom przedszkoli (podkreślając, że muszą oni mieć na względzie dobro 3-latków...). Moja córka (a w sumie 13 dzieci z rocznika 2006 i 3 z rocznika 2007) została oddelegowana do zerówki przyszkolnej. Szkoła ma im zapewnić naukę w godzinach , potem świetlica. Salę i pieniądze na jej wyposażenie dostosowane dla 6-latków ma zorganizować dyrektor szkoły. Tym samym zabiera się uczniom jeden gabinet przedmiotowy, a jeszcze trzeba znaleźć w ubogim budżecie szkoły pieniądze na wykładzinę, mebelki itp. Ale tym się już urząd nie martwi. Szkoły nie są dostosowane do 42

44 zajęć z takimi małymi dziećmi (5- i 6-latkami), zerówki szkolne pracują na zmiany. I jak w naszym przypadku - trzeba dostosować na rok lub dwa salę dla 16 dzieci!! A swoją drogą - kiedy my - rodzice 6-latków zdecydowaliśmy się zostawić je w przedszkolu, pani dyrektor zaczęła z nami grę pt. Wredni, egoistyczni i wygodni rodzice, którym nie leży na sercu dobro dzieci i zmuszamy je do repetowania zerówki. Bardzo chciała wywołać w nas wyrzuty sumienia - żadne argumenty do niej nie trafiały... Obrzydliwe... Warszawa-Śródmieście: Wydział Oświaty dla Śródmieścia w Warszawie zlikwidował zerówki w przedszkolach, więc wybór, który daje ustawa jest fikcją na naszym terenie. Stargard Szczeciński: Pomocy, w Stargardzie wolnoć Tomku w swoim domku...niektóre nawet przedszkola nie przyjęły 5 latków... Warszawa-Wola: Zmuszono wszystkich rodziców w gminie Warszawa Wola, aby dzieci 6-letnie przeszły do szkoły. Nie ma możliwości wyboru posłania dziecka do klasy 0 w przedszkolu. W szkołach wolskich jest ajent (dotyczy to stołówek) - we wszystkich; natomiast w przedszkolach jest normalna stołówka. Oczywiście związane jest to z opłatami (w przedszkolu obiad 4,5 zł w szkole 6,5-8 zł). TO CHAMSTWO burmistrza. Nowa Wieś, gm. Michałowice: Czy deklaracja liczby godzin decyduje o miejscu nauki 6latków? Nie ma deklarowanej liczby godzin. Dzieci idą do oddziału przedszkolnego w szkole na 4 godziny, a potem jest świetlica. To jest typowa zerówka nie mająca nic wspólnego z przedszkolem. Dla sześciolatka NIE MA przedszkola, są oddziały przedszkolne w szkole, rodzic NIE MA żadnego wyboru. Warszawa-Wesoła: Sytuacja w naszym osiedlu (Stara Miłosna) jest fatalna. Jest jedno publiczne przedszkole (usytuowane bezpośrednio przy międzynarodowej drodze, z pędzącymi tirami, spalinami i hałasem); nie ma praktycznie szans, żeby dostać się do publicznego przedszkola, trzeba liczyć na prywatne (których jest w naszym osiedlu ok 6, co pokazuje skalę zapotrzebowania). Arogancja gminy przechodzi wszelkie pojęcie - pan burmistrz Marian Machor zdecydował, że w tym roku będą 3 grupy zerówkowe w nowo wybudowanej szkole i 2 grupy zerówkowe w starej szkole (są 2 szkoły podstawowe w Starej Miłosnej); w starej szkole 1 grupa zerówkowa jest utworzona bez sensu: znakomita większość dzieci (20 z 25 os. grupy zerówkowej) należy do rejonu nowej szkoły i tam będzie chodzić do pierwszej klasy, jednak do zerówki mają chodzić w starej szkole. Na spotkaniu pan burmistrz argumentował to względami finansowymi - dobro dzieci nie ma tu nic do rzeczy i argument, że będzie to dla nich dodatkowy i niepotrzebny stres (najpierw zmiana przedszkola na szkołę, a po roku zmiana szkoła na drugą rejonową szkołę). Oczywiście jeśli chcemy zapisać dzieci do pierwszej klasy sześciolatków w szkole rejonowej, to z tym nie ma problemów (wówczas czynnik finansowy nie jest jednak znaczący). Tak się właśnie utrudnia życie rodzicom sześciolatków, którzy chcą dziecko wysłać do zerówki, a nie do pierwszej klasy. Na spotkaniu pan burmistrz zakomunikował nam (rodzicom), że nic się nie da w tej sprawie zrobić i nie było absolutnie żadnych prób szukania kompromisowego rozwiązania. Wsparcie państwa w zakresie opieki nad dzieckiem jest żadne (brak żłobków, przedszkoli) i nawet na poziomie szkolnym jest brak dobrej woli i rozsądku. Ale jak nas zapewnił pan burmistrz, to wszystko dla dobra dzieci:). Arogancja i tyle. Wrocław: I co z tego że mamy wybór jak dziecko 5 i 6 letnie musi iść doszkoły (do zerówki), ponieważ w przedszkolach są polikwidowane grupy dzieci 5 i 6 letnie.uważam że szkoły nie są przystosowane do przyjęcia tak małych dzieci. Ale to chyba o to chodziło żeby pokazać ile nagle jest miejsc w przedszkolach. Tylko czy napewno wszystkie się dostaną? Mam nadzieję że teraz dzieci będą miały więcej szczęścia niz moje. Moje dziecko czekało dwa lata na przyjęcie do przedszkola, ponieważ przyjmowane były dzieci z poza rejonu i mimo to że mam przedszkole pod domem to nie było miejsca. Stężyca: 5 i 6-latki są w tak zwanej zerówce w szkole. Rodzice nie mogą posyłać dziecka 5-letniego do przedszkola (jest tam miejsce tylko dla 3 i 4-latków). W grupie mieszanej w klasie 0 w roku szkolnym 2012/2012 będzie po 29 dzieci. Starachowice: W mieście na 60 tysięcy mieszkańców wyznaczono 3 przedszkola, które mogą przyjmować sześciolatki, jednak większość rodziców jest zmuszona posłać dziecko do szkoły. Wszelkie prośby o przyjmowanie sześciolatków do innych przedszkoli spotykają się ze strony gminy ze zdecydowana odmową. Nie wszystkie szkoły posiadają place zabaw a w niektórych sale dla zerówek są tak małe, że dzieci mogą bawić się jedynie przy stolikach lub na korytarzu np. SP nr 9. W niektórych szkołach co prawda świetlica nie jest płatna, ale dziecko zapisane do niej zmuszone jest przynieść wyprawkę w postaci przyborów papierniczych. Trzciana: W lutym tego roku Urząd Gminy zarządził zapisy dzieci do przedszkoli, oraz oddziałów przedszkolnych i zerówek na rok szkolny 2012/2013. W naszej szkole istnieją dwa oddziały: przedszkolny i zerówka. Do zerówki rodzice zapisali wszystkie sześciolatki i 43

45 jedno dziecko pięcioletnie (rodzice mają zamiar posłać je rok wcześniej do szkoły). Natomiast rodzice dzieci pięcioletnich zapisali je do oddziału przedszkolnego (10 godzinnego). W kwietniu UG zarządził, że do oddziału zerowego mają uczęszczać dzieci 6 i 5-letnie (razem 25 dzieci). Rodzice nie mieli nic do powiedzenia. Nie było istotne, że rodzice pięciolatków nie chcą posyłać swoich dzieci za rok do szkoły. UG tłumaczył to tym, że takie dostali wytyczne z Kuratorium w Rzeszowie. Jaki jest więc wybór rodzica? Jak zostaną przygotowanie do szkoły dzieci 6-letnie, skoro będą uczęszczać do jednego oddziału z 5-latkami? Przecież w tak młodym wieku rok życia to ogromna różnica w rozwoju dziecka. Bielany Wrocławskie, gm. Kobierzyce: 24 stycznia 2012 r. Wójt Gminy Kobierzyce wydał Zarządzenie Nr REKiS wraz z załącznikiem, w którym wprowadził zasady dostępu dzieci do wychowania przedszkolnego w roku szkolnym 2012/2013 przy czym w punkcie I 1 zapisał : Sześciolatki, tj. dzieci urodzone w roku 2006, będą realizowały obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego wyłącznie w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych (jeżeli rodzice nie podejmą decyzji o zapisaniu dziecka do klasy I). Podejmując jednostronną decyzję Wójt zapomniał, iż istotą samorządności jest pozostawianie samym obywatelom jak najszerszego pola decyzyjności i możliwości wyboru oraz kompetencji decydowania o sprawach związanych z ich codziennym życiem. Jesteśmy zbulwersowani brakiem jakichkolwiek konsultacji z nami, rodzicami dzieci z rocznika 2006, postawieniem nas przed faktem likwidacji tzw. zerówki w przedszkolu, do którego uczęszczały nasze dzieci oraz próbą wymuszenia na nas podjęcia pochopnej decyzji spowodowanej brakiem czasu (rekrutacja marzec 2012 ) mimo, iż znowelizowana ustawa o oświacie została przesunięta na przełom roku 2014/2015. Poniżej przedstawiamy konkretne problemy, które wskazują iż Szkoła podstawowa, w Zespole Szkolno-Gimnazjalnym Nr 2, Bielany Wrocławskie, Akacjowa 1, nie spełnia warunków przyjęcia: 1. małe sale na 25 dzieci (nie spełniają wymaganych 2m2 na dziecko, które przebywa do 5 godz. dziennie lub 2,5m2 gdy dziecko przebywa powyżej 5 godzin dziennie), 2. szatnie dla dzieci wewnątrz pomieszczenia, brak wydzielonej szatni zewnętrznej. Czy przepisy Sanepidu na to pozwalają? W dotychczasowym przedszkolu Sanepid zabronił takiej praktyki, 3. toalety umiejscowione daleko od sal, na końcu długiego korytarza (dzieci chodzą same bez opieki lub czekają na woźną), brudne, 4. kaloryfery nie zabudowane, 5. jedna z sal dla klasy 0 (przerobiona z pomieszczenia gospodarczego) i klasy 1 w holu głównym, nie oddzielona od szkoły podstawowej i gimnazjum (mimo zapewnień dyrekcji), 6. szkoła przeznaczona na max 400 uczniów a uczęszcza 700. Dodatkowo ma być przyjętych ok. 99 nowych dzieci do zerówki, 7. brudny dywan do zabawy znajduje się na korytarzu szkoły, (przy klasach pierwszych tu nasuwa się pytanie: jak pierwszaki będą się skupiać na nauce, gdy za drzwiami będą się bawić maluchy), 8. plac zabaw i boisko przyszkolne nie spełnia wymogów bezpieczeństwa i sanitarnych dla dzieci w wieku 6 lat, (plac zabaw ogólnie dostępny, nie ogrodzony gdzie wieczorem wyprowadza się pieski), 9. brak deklaracji częstych codziennych wyjść na spacery. Przedszkole to zapewniało - posiadało własne ogródki, 10. brak zajęć dodatkowych jakie były w przedszkolu (np. j. angielski), 11. brak należytej opieki po godz w świetlicy (zbyt duża liczba dzieci w stosunku do opiekunów), 12. brak koncepcji samorządu i szkoły, co zrobić z dziećmi w przypadku dni wolnych od zajęć lekcyjnych (wakacje, ferie, itp.). Przedszkole zapewniało opiekę oraz zastępstwa. Uważamy, że jako osoby, których dotyczy sprawa powinniśmy mieć możliwość przedstawienia naszego stanowiska i wyrażenia naszego zdania przed podjęciem końcowej decyzji. Tym samym nie zgadzamy się na niemoralne i niegodne urzędu stawianie interesów rodziców i dzieci 3 letnich ponad dobrem dzieci 6 letnich i ich rodziców. W czym nasze dzieci są gorsze od trzy-, czterolatków, to chore że na naszych dzieciach przeprowadza się eksperymenty, jak na myszkach w laboratorium. ZGROZA. Stać nas na euro, a nie stać na przedszkola. Przedbórz: W moim mieście jest jedno Przedszkole Samorządowe, które w styczniu próbowano zlikwidować i w to miejsce otworzyć prywatne. 5-latki uczęszczają do Przedszkola, natomiast 6-latki od 1 września zostają umieszczone w oddziale szkolnym. Jedną przyczyną jest brak miejsc w przedszkolu, a drugą chyba trochę próba przymuszenia rodziców do posłania dzieci do klasy 1. Brzeg Dolny: Przedszkole publiczne przestaje być dostępne dla 5- i 6-latków w naszym mieście od września Dwie grupy zostają bez woli rodziców przenoszone do szkoły a przedszkole tym samym prowadzi nabór 2,5-latków do przedszkola. Wróblewo, gm. Wronki: Dzieci na wsi nie mają wyboru muszą chodzić do przyszkolnych oddziałów. Niestety. 44

46 Wrocław: W tej chwili w gminie Wrocław powstał swoisty paradoks opisywany zresztą przez lokalne gazety, a mianowicie rodzice dzieci pięcioletnich, którzy w ubiegłych latach nie dostali się do przedszkola, w tym roku nawet nie mają możliwości wejścia do rekrutacji!!! Muszą zapisać dziecko do szkoły!!!! Mimo, że walczyli o to by ich dzieci nie poszły do szkoły jako sześciolatki, a tym bardziej jak pięciolatki!! Niestety gmina Wrocław jest niereformowalna!!! Dodatkowo jako nauczyciel przedszkola wiem, że na polecenie dyrektorów w wielu publicznych przedszkolach jest ogromny nacisk na zachęcanie rodziców do posyłania dzieci do szkół, do czego ja skutecznie zniechęcam!!! Zawiercie: Jestem rodzicem 6-latka i moje dziecko nie zostało przyjęte do oddziału zerowego w przedszkolu, mimo podobno wolnych miejsc. Jesteśmy tym faktem bardzo zbulwersowani i oburzeni, gdyż podobno ten rocznik miał jeszcze wybór, a jak się okazuje dyrektorzy przedszkoli mieli zarządzenie o nie przyjmowaniu 6-latkow i tym samym zmuszaniu rodziców do zapisywania swoich pociech do oddziałów zerowych w szkołach. Przytkowice, gm. Kalwaria Zebrzydowska: Dzieci 5letnie (2007) zostały przymuszone a raczej ich rodzice przez dyrektora placówki Zespół Szkół nr 3 w Przytkowicach, aby zgłaszać ten rocznik w związku z obowiązkiem do naboru zerówki, co jak wiemy jest blefem, ale ogłoszenie zostało tak sformułowane, że nabór wyglądał na przymus, nie zamieszczono tam informacji, że to wybór rodziców a jedynie, że trzeba zgłosić dziecko. Ja osobiście jako jeden rodzic zostawiłam swojego 5 latka w przedszkolu, po indywidualnej wizycie u dyrektora placówki. Dyrektor zaprzeczył moim uwagom wzgl. sforowania ogłoszenia stwierdził, że rodzice chętnie oddają dzieci do 0, że jestem jedyna. To mała miejscowość i wiem, że reszta rodziców poddała się społecznej presji, podkreślam iż nabór już się odbył a nie zostały przedstawione warunki, jakie miałyby ewentualnie 5 latki w zerówce. Obawiam się, że tak samo będzie z 6latkami w przyszłym roku szkolnym, rodzice zostaną przymuszeni do realizowania przez nie 1 klasy, ze wzgl. na brak miejsc etc. Świetlica również nie jest przygotowana w tej placówce na 5latki. Szczecin: Największy problem był z 6-latkami, gdzie od początku rekrutacji mówiono rodzicom, że raczej nie ma szans aby ich dzieci dostały się do przedszkola, wiec od razu lepiej przenieść wniosek do szkoły. Szczecin: Czy rodzice mają wybór miejsca nauki 5latków? Czy rodzice mają wybór miejsca nauki 6latków? Komentarz do tych pytań: rodzice mieli wybór, ale zalecenia Urzędu Miejskiego były tak sformułowane że 5latki, a szczególnie 6latki miały iść do szkół. Po ostrym proteście rodziców Wydział Oświaty 3 dni przed ogłoszeniem wyników wycofał się z zalecenia. Gdynia: Gdynia bardzo nastawiona jest na posyłanie sześciolatków do pierwszej klasy. My zdecydowaliśmy zostawić naszego 6-latka w zerówce ale w przedszkolu nie ma takiej możliwości. Więc nasz synek idzie do zerówki do szkoły. Dziś dostaliśmy list od prezydenta miasta Gdyni zachęcający rodziców do posyłania dziecka 6 letniego do klasy pierwszej. Szkoła do której posyłam syna nie może skorzystać z pieniędzy programu umożliwiającego powstanie placu zabaw, bo nie ma minimalnego obszaru tj. 17 m x 17 m na plac zabaw. Białystok: Od września 2012 roku córka (ur. 2006) będzie uczęszczała do oddziału przedszkolnego w szkole, gdyż przedszkole samorządowe nr 81 w Dojlidach Górnych w Białymstoku nie przewiduje możliwości zostawienia sześciolatków w przedszkolu. W związku z faktem, iż pracuję w pełnym wymiarze czasu pracy (8 godzin) dziecko będzie przebywać w szkole powyżej pięciu godzin do dziewięciu godzin dziennie, co wygeneruje miesięcznie opłaty świetlicy w wysokości 210 zł, dodatkowo opłata za obiady wyniesie około 60 zł miesięcznie. W ostatecznym rozrachunku obciążenie finansowe mojej rodziny będzie większe, niż w przypadku gdy dziecko uczęszczało do przedszkola, ponadto dziecko otrzyma tylko jeden posiłek dziennie a nie trzy posiłki. Białystok: Jak dla mnie sytuacja jest chora. Władze decydują za rodziców co mają robić ze swoimi dziećmi. Maszewo: W naszej gminie rodzice decydują czy dziecko 5letnie będzie w przedszkolu czy pójdzie do zerówki. Dzieci 6letnie chodzą do zerówki, która jest w szkole. Nie ma innej opcji. Wieruszów: Od tamtego roku wszystkie 6-latki odgórnie zostały przeniesione do oddziałów przy szkole, obiady rodzice załatwiają poprzez catering, a świetlica jest dostępna bezpłatnie, choć preferowane jest, żeby dzieci były odbierane po zadeklarowanej liczbie godzin. W tym roku nie wszystkie 6latki zostały przyjęte do oddziału (nawet) przy szkole, ponieważ Pan Burmistrz wprowadził warunek, że mają to być tylko dzieci zamieszkane na terenie miasta Wieruszów. Ja pracuję w szkole podstawowej w Wieruszowie przy 45

47 której jest oddział 6-latków, jestem zameldowana na wsi 10 km od Wieruszowa i dyrektorka w pierwszym momencie odrzuciła moje podanie, powiedziała, że dziecko ma chodzić tam na wsi do zerówki (pomimo ze już 3 lata chodziła tutaj do przedszkola). Zameldowałam się tymczasowo na terenie miasta i wtedy podanie zostało dopisane i przyjęte. Ale spora grupa osób pracujących w mieście, która dowoziła ze sobą dzieci, została odrzucona. OKROPNOŚĆ! Dzieci bardzo się boją tej grupy przy szkole :( Cegłów, gm. Baranów: Moje 5letnie dziecko które uczęszcza od 3 roku do przedszkola, nie dostało się już jako 5latek do przedszkola. Jestem zmuszona zapisać go do oddziału przedszkolnego przy szkole. W przedszkolu jest tylko 15 miejsc dla dzieci 5letnich oraz 40 dla dzieci 3/4letnich. Golub-Dobrzyń: W tym roku w marcu burmistrz wydał rozporządzenie, które nakazało przeniesienie dzieci z rocznika 2006 do oddziałów przedszkolnych w szkole. Okazało się do przedszkola jest prawie 90 zgłoszeń dzieci trzy- i czteroletnich, i dla nich postanowiono zwolnić miejsca. Rodzicom obiecano złote góry, warunki niemal identyczne do warunków w przedszkolu. Uczyniono to po to, by rodzice zgodzili się na taki ruch. Oczekiwania były takie, by nauczycielki wpłynęły na rodziców i skłonili ich, by zapisali swoje sześciolatki do pierwszej klasy. Przy zapisach, w sekretariacie szkoły, również próbowano przekonywać rodziców do pierwszej klasy. Raków: W Rakowie od roku szkolnego 2009/2010 sześciolatki decyzją samorządu zostały umieszczone w szkole podstawowej. Mogą tam wszystkie przebywać tylko 5 godzin, ponieważ nie ma w szkole świetlicy. Rodzice nie mają możliwości posyłania dzieci sześcioletnich do przedszkola na dłużej niż 5 godzin dziennie, bo w przedszkolu w ogóle nie ma oddziału dla dzieci sześcioletnich. Mścice, gm. Będzino: Gmina Będzino próbowała wymusić na rodzicach 6-latków umieszczenie ich w oddziale przedszkolnym w szkole (klasa 0) i bardzo namawiała, żeby oddać 6-latki do 1 klasy. Udało nam się wymóc pismami do kuratorium (kontrola), rzecznika praw dziecka i minister edukacji, że dzieci zostały przyjęte na normalnych zasadach do przedszkola (chodziło o 18 dzieci, przedszkole ma 100 miejsc). Warszawa-Wesoła: Wszystkie 6latki w Wesołej zmuszone są do edukacji przedszkolnej prowadzonej w szkołach. Władze gminy robią wszystko, by jak najszybciej przenieść wszystkie 5latki do szkół! Oddziały przedszkolne przy szkołach nie podlegają rejonizacji, przez co dzieci zaczynają swoją edukację najczęściej w innych placówkach niż ich rejon, do którego muszą przejść w klasie pierwszej. Baza przedszkolna jak na razie na poziomie 4 placówek pozostałych jeszcze po gminie wiejskiej. Brak choćby jednego żłobka. Warszawa-Mokotów: Dzielnica ogranicza liczbę miejsc z zerówkach - przed naborem miała miejsce akcja nakłaniania rodziców do wybierania klas pierwszych. Przenoszenie 6-latków do szkół powoduje dodatkowy problem: w grupach łączonych dyrektorzy nie zawsze wiedzą co zrobić z 5-latkami z tych grup. Burmistrz zwrócił się z prośbą o niewysyłanie 5-latków do zerówek, ze względu na ograniczoną liczbę miejsc. Szczecin: Córka z rocznika 2006 zapisana była do przedszkola, do którego obecnie uczęszcza. Cieszyłam się, że będzie w jednym przedszkolu razem z synem, który dostał się jako 3 latek. Niestety wszystkie dzieci z rocznika 2006 zostały z naszego przedszkola odrzucone i przeniesione do zerówek szkolnych. Ciekawa jestem tylko, kto mi zapewni opiekę dla córki w okresie wakacyjnym? Szkoła? Katowice: To, że w tym roku możemy posłać dzieci do przedszkola a nie do oddziału zerówkowego w szkole wynika tylko i wyłącznie z determinacji rodziców. W tym roku radni miasta Katowice próbowali uchwałą przesunąć dzieci 5- i 6-letnie do szkoły. Nasz kategoryczny sprzeciw i bardzo mocne nagłośnienie sprawy spowodowało, iż miasto dało nam możliwość wyboru, ale ile nas to kosztowało nerwów i zmarnowanego czasu wiemy tylko my, rodzice. I jeszcze to, że próbuje się na nas zrzucić winę za brak miejsc w przedszkolach dla 3- i 4-latków. Albo wywracania kota ogonem, że od samego początku mieliśmy mieć prawo wyboru gdzie posłać dziecko, tylko że uchwała wyraźnie mówiła o przesuwaniu dzieci do oddziałów zerówkowych w szkołach. Bezczelność i buta władzy jest ogromna, a traktowanie nas obywateli jak nieuków. Oburzające. Warszawa-Śródmieście: Wybór rodzica sześciolatka jest pozorny. Dla swojego dziecka mogłam wybrać zerówkę (ale tylko w szkole, bo w przedszkolu już ten oddział zamknięto) lub naukę w pierwszej klasie. Przy zapisywaniu dziecka do oddziału szkolnego okazało się, że chętnych do zerówki jest bardzo dużo i wszyscy nie zostaną przyjęci. Miałam do wyboru albo szukanie zerówki daleko od miejsca zamieszkania (poza rejonem) albo posłanie dziecka do 1 klasy. Ja wybrałam to pierwsze, gdyż miałam takie możliwości. Ale ilu rodziców pod presją wybrało posłanie dziecka do klasy pierwszej? 46

48 Szczecin: Owszem, rodzice mogą zadecydować, czy posłać dziecko do zerówki w szkolem czy w przedszkolu. Jednak w rekrutacji są one w większości odrzucane i tym samym zmuszane do pójścia do szkoły. Niektórzy rodzice dają dzieci do szkoły ze względów finansowych - to największa grupa rodziców dobrowolnie dająca dzieci do szkoły. Przedszkola podrożały i to ZNACZNIE co odbiło się na budżecie rodzin mniej zamożnych. Średnia klasa też odczuła to boleśnie. Boguchwała: Przy zapisach dzieci 6-letnich do przedszkola czy do zerówki w szkole były duże naciski władz gminy aby skierować 6-latki do I klasy. Motywowano to możliwością otrzymania subwencji oświatowej, co pozwoli na zapewnienie dzieciom doskonałych warunków do nauki. Zdecydowany sprzeciw rodziców dzieci 6-letnich wstrzymał w tym roku posłanie 6-latków do I klasy. Radom: Za barbarzyństwo uważam przenoszenie dzieci pięcioletnich do szkół. Moje dziecko dwa lata uczęszczało do przedszkola, od września zostanie przeniesione do szkoły. Po co? Nie wiem. Na chwilę obecną nie wiadomo, czy dziecko będzie uczęszczało do grupy przedszkolnej, czy przymusowej zerówki. Koluszki: W Koluszkach są 3 przedszkola publiczne. Zorganizowano w nich grupy 5/6 latków, ale dzieci 5 i 6 letnie na 5 godzin raczej oddelegowuje się do szkoły. Rodzice we wrześniu dowiedzieli się do której grupy i gdzie będzie chodziło dziecko. Szczecin: 6letni synek koleżanki nie został przyjęty na kolejny rok do przedszkola publicznego, do którego uczęszczał przez minione trzy lata. Tym samym koleżanka zmuszona została szukać dla niego miejsca w szkole, co dla pracujących rodziców oznacza skazywanie o rok za wcześnie dziecka na wegetację w świetlicy szkolnej, bez wietrzenia w ogrodzie i bez 4 zróżnicowanych posiłków, które zapewniano mu w przedszkolu. Stargard Szczeciński: Mieszkam w mieście, które liczy ok. 70 tysięcy mieszkańców, więc są przedszkola państwowe i kilka prywatnych, jednak 6-latki są wypychane z przedszkoli i muszą chodzić do szkoły. Tak postanowiły władze lokalne i nie ma żadnego odwołania. Ja mam dziecko w 5-laktach, które zostawiłam jeszcze w przedszkolu, ale na zebraniu mieliśmy zapowiedziane, że w przyszłym roku nasze dzieci nie będą mogły zostać w przedszkolu, mimo odroczenia reformy. Koleżanka, która miała dziecko w grupie mieszanej (4/5 latki), też zostało wypchane do szkoły (mimo iż nie nadawał się do szkoły). Dopiero po wielu interwencjach i próbach Pani dyrektor łaskawie wyraziła zgodę na pozostawienie dziecka w zerówce w przedszkolu. To, że szkoły wybudują plac zabaw dla dzieci, to jeszcze nie wszystko, bo dzieci w przedszkolach nie mają oddzielnych świetlic, tylko są w jednym worku z innymi. Przecież szkoły nie rozepchają się, kiedy wszystkie sale są zajęte, a szkoła malutka. Żory: Moje dziś 6-letnie dziecko nie dostało się do przedszkola jako 3 i 4 latek. Jako pięciolatek dostało się do obecnego przedszkola. Po podpisaniu woli korzystania dziecka z przedszkola jako 6-latek okazało się, że 6-latki będą przeniesione do szkoły, w której planuje się utworzenie oddziału przedszkolnego. To prosty zabieg prezydenta miasta, mający zapewnić miejsca 3 i 4 latkom w przedszkolu kosztem 6-latków (ciekawe, że moje dziecko dwa razy nie dostało się do przedszkola, a teraz prezydent się chwali, że zapewnił miejsce w przedszkolach dla wszystkich dzieci w mieście). Problem polega na tym, że szkoła nie jest przystosowana do przyjęcia 60-ciu 6-latków. Sami uczniowie mają tam kiepskie warunki. Prezydent chce zrobić tam remont w ciągu 2 miesięcy za zł, co według nas rodziców jest niemożliwe. Walczyliśmy o pozostawienie naszych dzieci w przedszkolu (było radio, prasa, petycje do rady miasta, marszałka województwa, skarga na prezydenta), ale sprawa raczej jest przegrana. Kraków: Pytania, czy jeżeli dziecko jest zdeklarowane na 5 godz. do przedszkola zostanie przyjęte czy nie przyjęte do przedszkola, w przedszkolu do którego chodzi moja córka nie ma znaczenia TE DZIECI I TAK SĄ ŻADKO PRZYJMOWANE, BO NIE MA POPROSTU MIEJSC.!!!!!!!! Warszawa: Nie mam pewności, czy moja córka z rocznika 2009 nie wyląduje już jako 5latka w zerówce szkolnej. Na razie dyrektor przedszkola ma miejsca dla 5-latków, ale uprzedza, że nie wiadomo, co zadzieje się na przestrzeni tych 3 lat. Moja starsza córka z rocznika 2004 została przymusowo przeniesiona do zerówki szkolnej - w przedszkolu radni zlikwidowali zerówkę i nie zostawiono mi żadnego wyboru. W efekcie po pół roku wylądowaliśmy u płatnego psychologa dziecięcego dziecko doświadczało przemocy emocjonalnej w szkole, a nikt nie reagował. Świetlica szkolna jest płatna, część zajęć pozalekcyjnych również i są to sumy niebagatelne! Na zajęcia bezpłatne często po prostu nie udaje się dostać z powodu przeładowania. 47

49 Bobrowniki Śl., gm. Tarnowskie Góry: W mojej miejscowości w tym roku szkolnym w przedszkolu nie była utworzona grupa dzieci 6-letnich. Dzieci 6-letnie wysłano do szkoły. Na rok szkolny 2012/2013 pod naciskiem rodziców pani dyrektor ma zamiar stworzyć taką grupę jednak ma to być nauka zmianowa. Warszawa-Śródmieście: Niestety mój syn nie dostał się do zerówki przyszkolnej, bo... (nie wiem). Ktoś mi powiedział, że jest z początku roku. Nie przekonuje mnie ta argumentacja, przecież nie będę chodzić i krzyczeć, że jest wcześniakiem i do tej pory walczymy z niektórymi bolączkami np. zdrowotnymi. Podobno ma zdolności w kierunku matematycznym (opinia Pani z przedszkola), ale jako matka widzę, że jest jeszcze małym dzieckiem, które pragnie przede wszystkim miłości od bliskich, dużego zainteresowania i zabawy, zabawy... Jestem zmuszona go posłać do pierwszej klasy i nie śpię po nocach. Poznań: W naszym przedszkolu wywieszono listę przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach, która ma poinformować rodziców, gdzie jeszcze są wolne miejsca. Moje dziecko ma zapewnione miejsce w swoim przedszkolu, jednak z ciekawości przeczytałam tę listę. Wynikało z niej, że wolne miejsca są tylko w kilku przedszkolach z dzielnic w ścisłym centrum Poznania, w pozostałych placówkach przedszkolnych nie ma w ogóle wolnych miejsc. Natomiast w zerówkach w szkołach jest wolnych miejsc kilkaset to musi oznaczać, że część dzieci trafi do przedszkolnych zerówek wbrew woli swoich rodziców. I.1.d. Fikcyjność pierwszeństwa pięciolatków w naborze do przedszkoli Warszawa-Ursynów Pięciolatki (które wcześniej pozostawały w domu) w mojej gminie generalnie nie są w ogóle przyjmowane do przedszkoli, bez względu na ilość deklarowanych godzin, z powodu braku miejsc. Wrocław Dla dzieci, które chodzą do przedszkola (5latki) jest możliwość kontynuowania nauki w grupie tzw. starszaków w przedszkolu. Natomiast nasz 5-letni syn nie dostał się wcześniej do tego przedszkola, chodził do prywatnego Klubu, który nie ma akredytacji. Od miesiąca wiemy, ze musimy go stamtąd zabrać i jedyną opcją jest zerówka w szkole ponieważ Wrocław nie robi w ogóle naboru do przedszkoli dla 5 latków! Cegłów, gm. Baranów Moje 5 letnie dziecko, które uczęszcza od 3 roku do przedszkola, nie dostało sie już jako 5 latek do przedszkola. Jestem zmuszona zapisać go do oddzialu przedszkolnego przy szkole. Kamionka 5 i 6-cio latki przyjmowane są do przyszkolnych zerówek w łączonych rocznikach, często łączenia są praktykowane z 1 klasą, w wyniku czego w jednej grupie w tym samym czasie są dzieci z trzech roczników. I.1.e. Przenoszenie pięciolatków z przedszkoli do szkół Radom: Mój, w tym roku 5-letni syn pójdzie do przedszkola, ale wszystkie 5-latki zostały umieszczone fizycznie w budynkach szkół. Panie są przedszkolne, ale łazienka jest wspólna ze szkolną i będzie catering. Pięciolatki w szkole są w grupach razem z sześciolatkami. Jeśli chodzi o posiłki, to mogą wykupić obiad w szkolnej stołówce, a śniadania przynoszą z domu. Jeśli chodzi o zmianowość, to w mojej szkole nie ma, ale w sąsiedniej szkole jest. Jeśli chodzi o sześciolatki, to już w zeszłym roku dyrektorzy przedszkoli otrzymali odgórny zakaz przyjmowania do przedszkoli sześciolatków. Radom: Za barbarzyństwo uważam przenoszenie dzieci pięcioletnich do szkół. Moje dziecko dwa lata uczęszczało do przedszkola, od września zostanie przeniesione do szkoły. Po co? Nie wiem. Wrocław: (fikcyjność wyboru) W naszej dzielnicy Wrocławia-Osobowice, jest zespół szkolno-przedszkolny. Dla dzieci, które chodzą do przedszkola (5latki) jest możliwość kontynuowania nauki w grupie tzw. starszaków w przedszkolu. Natomiast nasz 5-letni syn nie dostał się wcześniej do tego przedszkola, chodził do prywatnego Klubu, który nie ma akredytacji. Od miesiąca wiemy, ze musimy go stamtąd zabrać i jedyną opcją jest zerówka w szkole ponieważ Wrocław nie robi w ogóle naboru do przedszkoli dla 5 latków! Byliśmy na spotkaniu w szkole i wiemy, że ta zerówka w 99% składa się z sześciolatków. Jesteśmy więc zmuszeni naszego syna posłać do grupy wraz ze starszymi dziećmi, a prawdopodobnie w konsekwencji do 1-szej klasy o rok wcześniej. Jest to naszym zdaniem manipulacja. Niby mamy wybór a tak naprawdę go nie mamy!!!!! 48

50 Wrocław: (fikcyjność wyboru) Nie ma naboru 5-latków do przedszkoli - tylko do zerówek. Córka chodzi do punktu przedszkolnego Familijnego Wrocławia, na 5 godzin, popołudniami, bo tylko tu się dostała. Chciałabym wrócić do pracy i zapisać ją do normalnego przedszkola i liczyłam, że uda się to w końcu w związku z obowiązkiem przedszkolnym (że wreszcie ja przyjmą, bo będą musieli) - niestety, jako 5-latkę mogę ją zapisać tylko do szkolnej zerówki. Po stokroć wolałabym przedszkole! Kamionka: (fikcyjność wyboru) 5 i 6-cio latki przyjmowane są do przyszkolnych zerówek w łączonych rocznikach, często łączenia są praktykowane z 1 klasą, w wyniku czego w jednej grupie w tym samym czasie są dzieci z trzech roczników, którymi zajmuje się tylko jeden nauczyciel, wszystko zoszczędności, tylko co z przyszłością naszych maluchów? Warszawa-Ursynów: (fikcyjność wyboru) Pięciolatki (które wcześniej pozostawały w domu) w mojej gminie generalnie nie są w ogóle przyjmowane do przedszkoli, bez względu na ilość deklarowanych godzin, z powodu braku miejsc. Siłą rzeczy zdecydowana większość takich dzieci musi iść do 0 szkolnej. Natomiast dzieci kontynuujące naukę w przedszkolu, bez problemów są w przedszkolnych pięciolatkach bez względu na ilość deklarowanych godzin. Wrocław: (fikcyjność wyboru) I co z tego że mamy wybór jak dziecko 5 i 6 letnie musi iść do szkoły (do zerówki), ponieważ w przedszkolach są polikwidowane grupy dzieci 5 i 6 letnie. Uważam że szkoły nie są przystosowane do przyjęcia tak małych dzieci. Ale to chyba o to chodziło żeby pokazać ile nagle jest miejsc w przedszkolach. Tylko czy na pewno wszystkie się dostaną? Mam nadzieję że teraz dzieci będą miały więcej szczęścia niż moje. Stężyca: (fikcyjność wyboru) 5 i 6-latki są w tak zwanej zerówce w szkole. Rodzice nie mogą posyłać dziecka 5-letniego do przedszkola (jest tam miejsce tylko dla 3 i 4-latków). W grupie mieszanej w klasie 0 w roku szkolnym 2012/2012 będzie po 29 dzieci. Wrocław: (fikcyjność wyboru) W tej chwili w gminie Wrocław powstał swoisty paradoks opisywany zresztą przez lokalne gazety, a mianowicie rodzice dzieci pięcioletnich, którzy w ubiegłych latach nie dostali się do przedszkola w tym roku nawet nie mają możliwości wejścia do rekrutacji!!! Muszą zapisać dziecko do szkoły!!!! Sulejówek: (warunki) W naszej gminie są jedynie dwa publiczne przedszkola, przy czym jedno z nich funkcjonuje w niedopuszczalnych dla dzieci warunkach. W przedszkolach nie ma miejsc dla 6-latków, a liczba chętnych dzieci do grup przedszkolnych znacznie przekracza liczbę miejsc. W przedszkolu 5-latki są co prawda przyjmowane w pierwszej kolejności, aczkolwiek i tak wielu z nich z powodu braku miejsc zostaje skierowana do oddziałów przedszkolnych w szkole. Brenna: (warunki) Przedszkole znajduje się w budynku szkoły. W tym roku szkolnym dzieci 5 i 6 letnie uczęszczają razem do zerówki. Przytkowice, gm. Kalwaria Zebrzydowska: (fikcyjność wyboru) Dzieci 5letnie (2007) zostały przymuszone a raczej ich rodzice przez dyrektora placówki Zespół Szkół nr.3 w Przytkowicach, aby zgłaszać ten rocznik w związku z obowiązkiem do naboru zerówki, co jak wiemy jest blefem, ale ogłoszenie zostało tak sformułowane, że nabór wyglądał na przymus, nie zamieszczono tam informacji, że to wybór rodziców a jedynie, że trzeba zgłosić dziecko. Cegłów, gm. Baranów: (fikcyjność wyboru) Moje 5 letnie dziecko, które uczęszcza od 3 roku do przedszkola, nie dostało sie już jako 5 latek do przedszkola. Jestem zmuszona zapisać go do oddzialu przedszkolnego przy szkole. W przedszkolu jest tylko 15 miejsc dla dzieci 5 letnich oraz 40 dla dzieci 3/4 letnich Czarne: (fikcyjność wyboru) PROBLEM W CZARNEM POLEGA NA TYM, IŻ ISTNIEJĄ DWA PRZEDSZKOLA PUBLICZNE, JEDNO Z NICH ZOSTANIE ZAMKNIĘTE OSTATNIEGO CZERWCA, W ZWIĄZKU Z TYM JEDNO PRZEDSZKOLE NIE JEST W STANIE ZAPEWNIC OPIĘKI WSZYSTKIM DZIECIOM W GMINIE. DO PRZEDSZKOLA MAJĄ BYĆ PRZYJĘTE DZIECI 3 I 4 LETNIE, NATOMIAST DZIECI 5 I 6 LETNIE MAJĄ ISC DO ZERÓWKI W SZKOLE TYLKO NA 5 GODZ. BEZ WYŻYWIENIA, SZKOŁA NIE JEST ABSOLUTNIE DO TEGO PRZYGOTOWANA. Bielsko-Biała Tzw. zerówki, czyli oddziały przedszkolne w szkołach są stworzone dla dzieci 5-letnich, które nie chodziły do przedszkola, celem 49

51 odbycia rocznego obowiązkowego przygotowania do szkoły... Koluszki: W Koluszkach są 3 przedszkola publiczne. Zorganizowano w nich grupy 5-6 latków, ale dzieci 5 i 6 letnie na 5 godzin raczej oddelegowuje się do szkoły. Stanisław: (warunki) Córka jako 6-latka poszła do szkolnej zerówki - był to mój wybór, bo chciałam żeby zapoznała się ze szkołą. W jej klasie są 5- i 6-latki razem - porazka, dzieci młodsze niesamowicie odstają emocjonalnie, nie wykonują poleceń, nie są w stanie usiedzieć. Szkoła nie jest przygotowana dla młodszych dzieci. 5-latki chodzą same do toalety, z której korzysta cała szkoła, nikt ich w tym czasie nie pilnuje. W szkole nie ma świetlicy, dzieci uczą się na zmiany, przechodzą z klasy do klasy bo na skutek podwójnego rocznika zabrakło sal. Brzeg Dolny:(fikcyjność wyboru) Przedszkole publiczne przestaje być dostępne dla 5 i 6 latków w naszym mieście od września Dwie grupy zostają bez woli rodziców przenoszone do szkoły a przedszkole tym samym prowadzi nabór 2,5 latków do przedszkola. Rybnik: (dyskryminacja ekonomiczna) Jestem wściekła. Zapisałam dziecko do przedszkola nr. 25 w Rybniku na 6 godzin ( od 8 do 14), bo zamierzam od września szukać pracy. Moje dziecko pomimo tego, zostało przydzielone do oddziału przedszkolnego w szkole od 8 do 13. To jak znajdę pracę to co wtedy? Niby dyrektorka powiedziała, pomyslimy - co będę po dwóch miesiącach, gdy córka się z dziećmi zaprzyjaźn i przenosić ją do przedszkola, bo będe potrzebować ją tam trzymać w innych godzinach? To jest dyskryminacja - Milenka ma 4,5 roku (5-latek) i nigdy nie przyjęto jej do przedszkola. Teraz musieli, ale od razu wywalili do oddziału w szkole. Nigdy nie pozna, co to przedszkole. Warszawa-Praga Płn.: (posiłki) W naszej szkole 258 nigdy nie było śniadań i podwieczorków dla oddziałów przedszkolnych. Mimo, że był także oddział dla dzieci 5. Świnoujście: (warunki) Brakuje przedszkoli publicznych!!! Grupy są tak przeładowane, że w młodszych grupach nie mieszczą się rozkładane leżaki, trzeba przesuwać stoły. Nie otwierają nowych placówek, jeszcze mają zamknąć. W szkołach jest horror jeśli chodzi o grupy 0 ponieważ rodzice nie mając zapewnionego przedszkola publicznego zapisują dziecko do szkoły i dzieci te przebywają od 7 do 16 w szkole, poza zajęciami w świetlicy, za którą jest dobrowolna opłata 8 zł/m-c. Obiady rodzic wykupuje sam. Ale świetlica jest przeładowana i chodzą tam dzieci między 5-10 r.ż. I.2. Dostęp do przedszkoli dla trzylatków i czterolatków Szamotuły: W moim przedszkolu ze złożonych 60 wniosków dzieci 3letnich - dostało się 25 dzieci. Są 4 publiczne przedszkola w mieście, więc spora część dzieci nieprzyjętych do naszego przedszkola dostała się do innych przedszkoli: szacuję, że ok osób z nieprzyjętych się dostała. Żadne dziecko 4letnie nie dostało się do grupy rannej w naszym przedszkolu, ze złożonych podań dzieci 4letnie wszystkim została zaproponowana popołudniowa grupa integracyjna, do której uczęszczają dzieci w różnym wieku. Gliwice: 3 lata temu moje wtedy 3 letnie dziecko nie dostało się do państwowego przedszkola i przez 3 lata (rocznik 2006) chodziło do prywatnego. Teraz jest zapisane do zerówki w szkole, bo w tym przedszkolu, w którym chodzi, nie będzie w tym roku 2012/13 zerówki. W szkole będzie jedna zmiana (szkoła państwowa) ale na razie nie ma świetlicy i walczymy o nią, a jeśli będzie to płatna. Piaseczno: W naszej gminie do przedszkoli przyjmowane są w pierwszej kolejności 5 latki, później 6 latki, dla 4-latkow jest jeszcze kilka miejsc, a 3 latki nie maja szans. Tak jest w naszym przedszkolu, które jest 3 oddziałowe. W innych jest podobnie. Mam 3 dzieci, córka (2005) w tym roku idzie do 1 klasy, synek (2007) w zeszłym roku dostał się do przedszkola (jako 4-latek) a najmłodszy synek w grudniu skończy 3 lata, tez nie dostał się do przedszkola. Otwock: W naszej miejscowości jest 10 przedszkoli państwowych. Niestety, w tym roku była straszna walka o miejsce. Rodzice 6letnich dzieci nie zdecydowali się na posłanie swoich pociech do placówek szkolnych (doskonale ich rozumiem) a że 5- i 6-latki objęte są obowiązkiem, sytuacja ta sprawiła, że zabrakło miejsc dla 3- i 4-latków. Ponad 430 maluchów nie zostało przyjętych. Władze 50

52 w naszej miejscowości uważają, że i tak jest za dużo przedszkoli i należy je pozamykać. Powinny być przyjmowane najbardziej potrzebujące dzieci. A dla innych są przedszkola prywatne. Miedźno: Jest trudno do przedszkola zapisać dziecko 3/4 letnie ponieważ jest tylko jeden oddział dla tych dzieci 25 osobowy i 70% 3/4latków nie jest przyjętych. Warunkiem jest praca obydwu rodziców i kolejność zapisania. Różanowice, gm. Biecz: U nas w Rożnowicach na razie nikt nie namawia rodziców, aby zapisywać 6-latki do szkoły. Jest tylko taki problem, że 5- i 6-latki uczą się razem, a młodszych dzieci nie można zapisać, ponieważ nie ma dla nich miejsca. Rzeszów: Moje trzyletnie dziecko nie dostało się do przedszkola, brakło miejsc. Podobno kolejny powód to ten, że urodziło się w drugiej połowie roku, a pierwszeństwo miały dzieci urodzone do końca czerwca - śmiech na sali. Poza tym, skoro przebywam na wychowawczym to też nie mam szans na miejsce dla dziecka, bo przecież nie pracuję. To może szanowni decydenci oświecą mnie jak mam wrócić do pracy, skoro nie przyjęto mi dziecka do przedszkola, może zabiorę je ze sobą od września? Dziwne, że zanim ktoś wymyślił tę chorą reformę, to dzieci niezależnie od wieku mogły liczyć na miejsce w przedszkolu, a teraz zwala się winę na sześciolatki, które nie pójdą do szkoły i zajmą miejsce w przedszkolu. A skoro nasi rządzący to tacy uczeni specjaliści, to czemu nie wiedzą, że w naszym kraju mamy coś takiego jak wyż i niż demograficzny co kilka lat i teraz właśnie wchodzimy w okres wyżu dzieci przedszkolnych. Ale nie, lepiej likwidować gimnazja i szkoły, żeby znów za kilka lat rozłożyć ręce przed zwykłym podatnikiem. Rzeszów: Mimo usilnych starań wraz z pisaniem odwołania dziecko się nie dostało. Mąż i ja pracujemy na pełny etat, mąż ma też problemy zdrowotne, ale pierwsze w kolejce są rodziny zastępcze, samotni rodzice, itp. Dyrektorka przedszkola poinformowała nas, że na 4 miejsca dla czterolatków było 100 podań. Miasto nic nie robi w tej sprawie (szczególnie w nowych dzielnicach miasta), a na stronie elektronicznego naboru jest komentarz, że miasto zapewnia dostęp dla wszystkich dzieci, co mija się z prawdą. Cały ten nowy system jest zły a obowiązek edukacji dla 5 latków, które nie muszą chodzić do przedszkoli zabiera miejsca dla dzieci rodziców, którzy pracują. Wola Dębińska, gm. Dębno: Moje dziecko, obecnie już 4-letnie, nie chodzi do przedszkola, mimo że w zeszłym roku starałam się o to. Nie dostało się z powodu braku miejsc. Ponieważ odziały dla 5- i 6-latków są tylko w przedszkolu, więc te dzieci miały pierwszeństwo, a później 4-latki. Dla 3-latków nie było szans. W tym roku również złożyłam wniosek o przyjęcie dziecka do przedszkola i zdeklarowałam 3 godziny płatne dodatkowo, żeby syn miał większe szanse na przyjęcie i udało się. Wiem, że liczba deklarowanych godzin miała duże znaczenie podczas rekrutacji. Gierałtowice, gm. Wieprz: W tej gminie przy rekrutacji dzieci 3/4 letnich znaczenie miała tylko deklaracja liczby godzin jakich miałoby przebywać dziecko w przedszkolu. Jesteśmy rodziną wielodzietną, oboje pracujemy, zadeklarowaliśmy dwoje dzieci na 7 godzin (w tym jedno 6-letnie) a i tak moja 3 latka się nie dostała. Mało tego: w tak przeprowadzonej rekrutacji nie dostało się kilkoro dzieci, które wcześniej już chodziły do tego przedszkola. To jest skandal i sprowadzanie dziecka do roli towaru! Dębowa Góra, gm. Skierniewice: Nie mamy publicznego przedszkola dla 3- i 4- letnich dzieci. Moje starsze dziecko nie miało możliwości uczęszczania do przedszkola, rok edukacji rozpoczęło w tzw. 0. Młodsze dziecko korzystało z przedszkola z projektu unijnego przez 3 lata. Widać kolosalną różnicę między zakresem wiadomości u moich dzieci, młodsze dziecko ma zupełnie inne podejście do zdobywania wiedzy. Sanok: Miejsc w przedszkolu dla dzieci 3/4 letnich jest bardzo mało i moje 4-letnie dziecko dostało się tylko dlatego, że uczęszcza do przedszkola już w tym roku szkolnym jako trzylatek. Szczecin: Naciski rodziców sprawiły, że władze miasta wycofały się z wielu pomysłów, jak wypchnąć dzieci 6- i 5-letnie do szkół. Obecnie w gorszej sytuacji są dzieci 3-letnie, bo to one nie dostały się do przedszkoli ale do oddziałów przedszkolnych w szkołach. Winni są uparci i samolubni rodzice 6-latków, którzy nie zwolnili miejsca w przedszkolach. Takie antagonizowanie rodziców przez władze samorządowe wydaje się chyba standardem, bo wtedy łatwiej zrzucić winą za własne niedociągnięcia i zaniedbania. Bydgoszcz: Na zebraniu z rodzicami w grupie 6-latków, inspektor z kuratorium, powiedział, że od decyzji rodziców zależy czy będą miejsca dla 51

53 3-latków. Jeżeli nie wyślą Państwo dzieci do szkoły, zabraknie miejsc dla dzieci młodszych. Czy to moja wina, że gmina zwalnia nauczycieli albo obciąża nas - rodziców odpowiedzialnością za brak miejsc dla dzieci 3-letnich?! Serby, gm. Głogów: Ze względu na konieczność zapewnienia 5- i 6-latkom miejsca w przedszkolu (przy szkole nie ma oddziału przedszkolnego) jest ograniczona liczba miejsc dla 3- i 4-latków - wielu rodziców nie ma szans na miejsce dla swojego malucha. O warunkach w naszym przedszkolu nie będę wspominać, ale powiem tylko tyle, że nie należą one (delikatnie mówiąc) do najwyższych standardów. Sosnowiec: To są żarty. Moja córka w lutym skończyła 3 lata. Od września zeszłego roku uczęszcza do przedszkola, ale tylko dlatego, że dyrektorka jest naszą sąsiadką. Codziennie zawożę dziecko jakieś 4 km, mimo iż mam przedszkole dosłownie pod blokiem, ale niestety tutaj jej nie przyjęli. Skawina: W związku z tym, że 5- i 6-latki mają pierwszeństwo przy przyjęciach do przedszkoli (jest 5 publicznych) brakuje miejsc dla dzieci 3- i 4-letnich Brzeg: Dziecko nie dostało się do przedszkola jako 3- i 4-latek, ponieważ brakuje miejsc. Pani dyrektor mówi, że Burmistrz nie daje więcej pieniędzy. Pomimo wolnych sal ograniczył grupy. Podczas wizyty u Burmistrza usłyszałam, że miasto nie ma pieniędzy, ale na inne rzeczy typu budowanie przystani na rzece pieniądze są, a polityka pseudo-prorodzinna nie istnieje w Brzegu. Dziękujemy Panu Burmistrzowi, który nie ma małych dzieci. Żary: Tragedia jeśli chodzi o 3/4 latki. W przedszkolach brak miejsc, w jednym z nich odrzucono 40 dzieci, które nie będą nigdzie chodzić, bo w innych przedszkolach jest podobna sytuacja. Po co rząd namawia do posiadania dzieci, jeśli jest prowadzona polityka antyrodzinna, bo przecież sprawa przedszkoli to nie jedyny problem rodziców!!! Kraków: 4-letnia córka nie dostała się do żadnego z 3 zadeklarowanych publicznych przedszkoli bez podania jakiejkolwiek przyczyny. Jednocześnie grupa dzieci 3-letnich została przyjęta do każdego z nich. Preferencje przyjęć do przedszkoli są każdemu znane, ja osobiście czuję się dyskryminowana. Łódź: Sytuacja na terenie Łodzi jest bardzo trudna - aż 2200 dzieci (3 i 4latków) nie dostało się do przedszkoli. Zaznaczam, że są to dzieci obojga pracujących rodziców. Władze tłumaczą się w ten sposób, że ustawodawca, pomimo przesunięcia wieku obowiązku szkolnego, nie zniósł obowiązku przyjęcia wszystkich pięciolatków. W efekcie sytuacja stała się paradoksalna: przyjęto wszystkie dzieci 5- i 6-letnie, nawet jeżeli rodzice deklarowali jedynie pięciogodzinny pobyt w przedszkolu. Nie przyjęto natomiast dzieci młodszych, pomimo, że ich pobyt w przedszkolu wynosiłby nawet do 9 godzin dziennie (np. od 7 do 16). Kruszów, gm. Tuszyn: Moje 3-letnie dziecko dostało się do przedszkola ze względu na 5-letniego brata, którego zobowiązani byli przyjąć. Jednak do przedszkola nie zostało przyjętych 82 dzieci, a przyjętych zostało 150 dzieci. Chełm: Niestety, mój 3-letni syn nie dostał się do przedszkola, do którego uczęszczać będzie moja 6-letnia córka - jako powód podano fakt, że nie pracuję i dziecko ma z kim zostać. Ponadto dyrektor przedszkola wręcz każe mi zabrać córkę do szkoły (są małe naciski również ze strony pań przedszkolanek, że niby dziecko zdolne, że chętnie uczy się pisać i czytać...), bo ponoć blokuję miejsce w przedszkolu dla dziecka rodziców pracujących. Katowice: Znam rodziców dzieci 4-letnich, które mimo iż uczęszczały do przedszkola jako 3-latki w tym roku się nie dostały. Mądry system komputerowy (elektroniczny nabór) traktuje nasze dzieci jak numer statystyczny, czy może dane statystyczne a nie jako człowieka!!! To jest skandal Nie pozwala się rodzicom umieścić drugiego dziecka w tym samym przedszkolu co starsza pociecha. Rodzice zmuszeni są wędrować po kilku placówkach, by rano odwieźć swoje dzieci i spokojnie pójść do pracy. Do naszego przedszkola nie dostały się dzieci rodziców pracujących!!!! O CO TU CHODZI?!!! Nie ma żadnej gwarancji, że dziecko dostanie się do placówki gdy chodziło do niej rok wcześniej JAKAŚ PORAŻKA!!! Dziewczynki bliźniaczki nie zostają wspólnie przyjęte do przedszkola - jedna jest przyjęta, a druga nie. To przykład z mojej najbliższej rodziny a nie wyssany z palca. LITOŚCI, jak długo będziemy żyć w takim cyrku. Nasze dzieci należy traktować podmiotowo, a nie przedmiotowo!!! 52

54 Tomaszów Mazowiecki: 5- i 6-latki mają pierwszeństwo w przedszkolach dlatego 3-latki mają gorszy dostęp, a 4-latki, które wcześniej nie chodziły do przedszkola nie mają żadnych szans. Jak dziecko nie załapie się do 3-latków to pozostają tylko prywatne przedszkola, które są drogie i miejsc też nie za wiele, więc wtedy droga niania, która nie zapewni tego co przedszkole. Potem,,światełko w tunelu jest, jak dziecko będzie miało 5 lat, bo ma obowiązek i muszą przyjąć, a co wcześniej? Sanka, gm. Krzeszowice: Pomimo, iż w gminie działają (aż) dwa samorządowe przedszkola, dzieci trzy i cztero-letnie mają problem z dostaniem się do nich, wciąż istnieją kilkunastoosobowe listy rezerwowe. W pierwszej kolejności przyjmowane są 5 i 6-latki a dopiero w miarę wolnych miejsc pozostałe maluchy. Wodzisław Śląski: Problem jest brak miejsc w przedszkolach dla dzieci 3 i 4-letnich (na 90 miejsc w naszym PP 70 zajmują 5 i 6-latki). Moja 3-letnia córka jest jednym z 6 dzieci 3-letnich przyjętych na nowy rok do przedszkola. Ok. 80 podań maluchów zostało odrzuconych z powodu braku miejsc:( Lubliniec: 5- i 6-latki mają miejsca w przedszkolach. Niestety, odbyło się to kosztem młodszych dzieci. Wiele trzylatków musi pozostać w domach. Zgierz: Miałam możliwość zostawienia mojego syna w przedszkolu i to był mój atut, żeby młodsza 3- letnia córka dostała się do przedszkola. Z powodu natłoku podań 5 i 6latków Hania nie dostała się do przedszkola, mimo rodzeństwa, które już tam chodziło. To pewnie też efekt genialnej reformy oświaty... Murowaniec, gm. Białe Błota: Z uwagi na obowiązek ustawowy przyjmowania dzieci 5- i 6-letnich do przedszkola, niestety 3- i 4-latki mają problem z dostaniem się do przedszkola. Natomiast polityka prorodzinna to jakaś fikcja. Jeżeli koszt pobytu dziecka w przedszkolu to ok. 400 (dziecko 9h - > 8h etat + dojazd ok. 0,5 h w jedną stronę) to dla kilkorga dzieci już to niemała kwota, która nijak ma się do najniższej pensji. Krosno Odrzańskie: Ja mam dziecko w wieku 5 lat, jednak koleżanki dziecko (3-latka) nie dostało się do przedszkola z braku miejsc. I takich osób jest więcej. Piekary Śląskie: Do przedszkola są przyjmowane dzieci 5- i 6-letnie, natomiast jest za mało miejsc dla dzieci 3 letnich. Prezydent Miasta usiłuje rozwiązać sprawę w ten sposób, że w niektórych szkołach na terenie Piekar chce utworzyć pierwsze klasy, które nie byłyby klasami mieszanymi i składałyby się wyłącznie z sześciolatków. Jednak nie ma zbyt dużego zainteresowania wśród rodziców dzieci 6letnich takim rozwiązaniem. Ogólnie w Piekarach brakuje miejsc dla dzieci w przedszkolach. Tarnogród: Ze względu na obowiązek dla 5 i 6latków w naszym przedszkolu są mocno ograniczone miejsca dla 3 i 4latków. Przedszkole jest małe, jedyne w mieście, przepełnione, łączone są grupy popołudniowe ze względu na oszczędności. Masakra. Władze powinny uszanować decyzję rodziców o pozostawieniu dzieci w przedszkolu, wyjść im naprzeciw, dać dodatkową salę, by dla wszystkich starczyło miejsc i by dzieci nie musiały chodzić na zmianę... a nie przymuszać do zapisania dzieci do szkoły (bo tam się boją, że zabraknie etatów dla nauczycieli i na siłę szukają dzieci w naszym przedszkolu). I te ulotki rozsyłane przez MEN wychwalające i zachęcające 6latki do podjęcia nauki w szkole. Brodnica: Moje 4 letnie dziecko dostało się do przedszkola publicznego, do istniejącej już grupy 5-latków (takich dzieci było 9) i teraz zaistniał dylemat gdyż muszą trafić do swojego rocznika - więc od września - adaptacja ponownie. Bałagan- jeden wielki bałagan - o dziecku nie myśli nikt!!! 53

55 Część II. Warunki edukacji przedszkolnej II.1.a. Posiłki Gliwice: 5-6 latki uczą się rano ale od pierwszej klasy na zmiany. Nie ma posiłków. Grodzisko: Oddział przedszkolny w mojej miejscowości jest oddziałem zamiejscowym, dzieci mogą przebywać w nim przez max. 5 godzin, śniadanie przynoszą z domu, w przedszkolu dostają herbatę. Warszawa-Targówek: W szkole są posilki ale ze wzgledu na zmianową naukę możliwe jest jedynie wykupienie dla dziecka obiadow. Miłaczew: Publiczne przedszkole jest jedno na terenie gminy. Istnieją 2 jego oddziały w okolicznych wioskach. Posiłki można zjeść tylko w przedszkolu, bo tam na razie działa kuchnia - władze zamierzają ją zlikwidować. Do oddziałów dowożone są posiłki zapakowane w styropianowych pojemnikach, zakupione na zewnątrz - zimne i niesmaczne, dzieci przynoszą także na śniadanie swoje kanapki. Warszawa-Wola: Zmuszono wszystkich rodziców w gminie Warszawa Wola, aby dzieci 6-letnie przeszły do szkoły. Nie ma możliwości wyboru posłania dziecka do klasy 0 w przedszkolu. W szkołach wolskich jest ajent (dot. to stołówek) - we wszystkich; natomiast w przedszkolach jest normalna stołówka. Oczywiście związane jest to z opłatami (w przedszkolu obiad 4,5zł w szkole 6,5-8zł). Jabłonna: W Jabłonnie nie ma publicznego przedszkola są tylko prywatne. Gmina dzierżawi budynki na prywatne przedszkola zamiast otworzyć chociaż jedno publiczne. Szkoła podstawowa nie była przygotowana do przyjęcia pięciolatków zdeklarowanych do zerówki więc gmina wynajęła sale w prywatnym przedszkolu i dzieci chodzą tam na popołudnie bez wyżywienia tylko z opłaconą przez rodziców herbatą. Bydgoszcz: Na początku posiłki w oddziale przyszkolnym były niemożliwe poneważ dzieciaki max o godz 13:15 miały opuścić teren szkoły a obiad jest o 13:00. Po protestach rodziców mają prawo do zjedzenia obiadu w szkole, jednak muszą szkole opuścić maksymalnie do godziny 14:00 jeżeli dziecko do tej godziny nie opuści szkoły zostanie naliczona kara. Tarnowskie Góry: W oddziale przedszkolnym dzieci otrzymują obiad natomiast śniadanie i drugie śniadanie przynoszą z domu, dostają tylko mleko lub herbatę do śniadania. Córka w wieku 3 i 4 lat została przyjęta do przedszkola ponieważ pracowałam, utrudnienia są w przypadku jeśli mama jest osobą niepracującą wówczas dziecko może nie zostać przyjęte ani w wieku 3 ani 4 lat co się zdarzało pomimo że dziecko bardzo chciało pójść do przedszkola razem z rówieśnikami. Gdańsk: Wielkim problemem jest próba wciskania wszędzie kateringu, co daje drozsze posiłki nawet 3 razy, a do tego w sumie to są posiłki odmrażane i podgrzewane. Warszawa-Praga Płn.: W naszej szkole 258 nigdy nie było śniadań i podwieczorków dla oddziałów przedszkolnych. Mimo, że był także oddział dla dzieci 5letnich. Maszewo: Posiłki dla dzieci 6letnich w szkole: dziecko przychodzi ze swoim prowiantem, w tym z wodą lub sokiem. Rodzice mogą dodatkowo wykupić dziecku obiad przywożony przez firmę cateringową z miasta (20 km dalej). Mścice, gm. Będzino: W szkole co prawda są posiłki, ale tylko 2 (catering!!!), a przedszkole ma w sumie 4 posiłki i własną nowiutką kuchnię. Warunki lokalowe są dużo lepsze w przedszkolu, oferuje ona ponadto zajęcia dodatkowe oraz liczne wycieczki, których na próżno szukać w szkole. Pszczyna: Niepokojące jest to, że gminy coraz niechętniej chcą współfinansować wyżywienie w przedszkolach i szkołach i chcą, aby posiłki 54

56 były dostarczane przez firmy kateringowe. Placówki wyposażone w sprzęt kuchenny zgodny z wymogami sanitarnymi oraz dietetykami mogą przestać istnieć, a dzieci będą jadły posiłki które nie będą miały nic wspólnego z dietą dla dzieci. II.1.b Opieka poza zajęciami jakość II.2.a. Opieka poza zajęciami dostępność Warszawa-Targówek: Nikt nie dba o to, żeby dzieci przeprowadzić z sali do świetlicy. Czasem widać błąkające się dzieci po korytarzach szkoły, najczęściej w szatni. Szatnia nie jest dostosowana do wieku/wzrostu dzieci, dzieci skaczą po ławkach, żeby móc powiesić ubranie czy worek na kapcie. Zdarza się, że dziecko nie jest zaprowadzone na obiad. Błąd komunikacyjny np. miedzy wychowawcą, panią z zajęć korekcyjnych i panią ze świetlicy. Odbierane dziecko ze świetlicy mówi, że nie jadło obiadu, na stołówce okazuje się, że faktycznie nikt dziecka nie zaprowadził. Toalety są na korytarzu, oddalone od klasy. Dzieci chodzą tam same i maja kontakt ze starszymi dziećmi, które maja różne niestosowne pomysły. Gdyby dziecko miało możliwość przebywania w przedszkolu, miałoby stałą opiekę min. 8 godzinną, posiłki i warunki odpowiednie dla dzieci w jego wieku. Toruń: Mam 6-latka, który chodzi do zerówki w szkole. Jest ok - z wyjątkiem braku miejsca w świetlicy i dziecko muszą odbierać dziadkowie po 5 godz. nauki, która jest na zmiany (nie musze mówić, że jest to bardzo uciążliwe). Drugie dziecko mam w wieku 5 lat i zostawiam je w przedszkolu aż do ukończenia przez nie 6 lat, gdyż znowu 5 i 6 latki nie mają miejsca w świetlicy i nie sądzę, że coś się tu zmieni. Szkoła, nie zapewniając dziecku opieki powyżej 5 godzin, dla mnie już na starcie w tym wypadku wyklucza pozytywne nastawienie. Nadmienię, że starsze dziecko poszło do szkoły do zerówki tylko ze względów finansowych (dzieci były w prywatnym przedszkolu przez rok i nie muszę mówić, że spowodowało to finansowe samobójstwo). Warszawa-Ursus: Starszy syn chodzi do zerówki w szkole. Zajęcia maja strasznie długo od Sala jest tak mała, że dzieci siedzą w 4 przy jednym stoliku. Dzieci jest 27. Po lekcjach idzie na świetlice, która jest koszmarnie mała przy 100 zapisanych dzieciach. Ogólnie jestem niezadowolona z reformy. Mam syna z grudnia i nie było żadnej możliwości żeby został jeszcze rok w przedszkolu. Radom: Moje 3letnie dziecko (córka) dostało się do przedszkola, gdyż miało szansę od stycznia 2012 uczęszczać jako 2,5-latek, a teraz startowało jako kontynuujące wychowanie przedszkolne. Gdyby startowało przez internet, na pewno by się nie dostało. W Radomiu są tylko 3 na 26 przedszkoli, które w swoich placówkach stworzyło oddziały 5-latków (syn cudem został przyjęty bo siostra została w tym samym przedszkolu). Niestety wszystkie 6-latki muszą być w szkołach, świetlice dostępne dla starszych dzieci od godz. 9-14, opieka znikoma, bez wyżywienia, nie przystosowane do 6-letnich dzieci. Po 4 godzinach zajęć (zmianowo) rodzic musi zabrać dziecko - tylko dokąd??? Do pracy?? Masakra!! Wieliczka: Moje dziecko 3 letnie dostało się do przedszkola w zeszłym roku po odwołaniu; ja i mąż pracujemy, córka jest jedynaczką - w związku z czym zamiast mieć najwięcej punktów mieliśmy najmniej. Tragiczna sytuacja dla 6 latków w szkołach: lekcje na zmianę, brak świetlic, stołówek oraz zajęć dodatkowych. Po szkole - co ja mam zrobić z dzieckiem, jak kończy lekcje o lub a ja z mężem pracujemy ? Tyczy się to i klasy 0 i I-III. Stargard Szczeciński: W większości szkół świetlica jest czynna od godz. 7.00, a co z dziećmi, których rodzice pracują od 7.00? W jednej z naszych szkół, z ust pani dyrektor padło zdanie: Te pół godziny to dziecko posiedzi sobie ze sprzątaczką. Bez komentarza. Dąbrowa Zielona: Sześciolatki z miejscowości Dabrowa Zielona nie mogą zostawać na świetlicy. Tylko dzieci dojeżdżające mogą. Marki: W gminie jest kilka szkół i 2 publiczne przedszkola. Sytuacja zależy od szkoły, ale 6latki nigdzie nie maja możliwości zostać w przedszkolu (publicznym), często nauka jest zmianowa i wszędzie za świetlicę w zerówce 6 latków trzeba płacić opłatę jak za przedszkole (za każdą godzinę). Tarnowskie Góry: W szkole w oddziale przedszkolnym brak oddzielnej świetlicy dla 5 i 6latków. Dzieci przebywają na jednej świetlicy z uczniami klas

57 Wrocław: Świetlica w szkole jest ale dla dzieci z I klasy dla 6 latka nie. Więc jak przyprowadzę dziecko do szkoły to nie ma opieki zapewnionej od 8 tak ale my rodzice pracujemy. Do 16 jest zapewniona natomiast od 16 do 17 płatna dla dzieci z zerówki dla I klasy nie. Pytam się jak rodzic gdzie jest logika w tym wszystkim. Dlaczego nasze Państwo utrudnia nam w każdej dziedzinie. Dzwoniłam do Wydziału Edukacji, powiedziano mi w ten sposób, że to wszytko zależy od dyrektora placówki a dyrektor nam odpowiada: on robi wszystko co od nich się wymaga. Powinny być jedne przepisy, czytelne które mówią 6 latek do zerówki szkolnej ok ale niech takie same prawa jak dziecko z I klasy. Świnoujście: Brakuje przedszkoli publicznych!!! Grupy są tak przeładowane, że w młodszych grupach nie mieszczą się rozkładane leżaki, trzeba przesuwać stoły. Nie otwierają nowych placówek, jeszcze mają zamknąć. W szkołach jest horror jeśli chodzi o grupy 0 ponieważ rodzice nie mając zapewnionego przedszkola publicznego zapisują dziecko do szkoły i dzieci te przebywają od 7 do 16 w szkole, poza zajęciami w świetlicy, za którą jest dobrowolna opłata 8 zł/m-c. Obiady rodzic wykupuje sam. Ale świetlica jest przeładowana i chodzą tam dzieci między 5-10 r.ż. Gmina od nowego roku nie chce dać dodatkowego etatu dla nauczyciela do świetlicy (żeby były dwie świetlice lub chociaż 1,5). W tej chwili uczęszcza do naszej świetlicy ok. 135 dzieci!!! Jawor: Moje dziecko cudem dostało się do przedszkola. Denerwuje mnie odpłatność godzinowa, pięć darmowych godzin to pomyłka, który pracujący rodzic może po pięciu godzinach przyjść po dziecko? Niepracującym rodzicom jest wszystko jedno, a dla pracujących to bezsensowny limit. Ja wolę już zapłacić więcej, niż wysłuchiwać, że dziecko raz zostało trochę dłużej. Świetlicy brak, ewentualnie zostaje jedna pani w sali i opiekuje się wszystkimi pozostającymi dziećmi. Nowe Miasto: W gminie nie ma problemu z przedszkolem, natomiast szkoła jest całkowicie nieprzygotowana na przyjęcie sześciolatków. Brak odpowiednich łazienek, miejsca na zabawę w klasie, świetlicy dla tak małych dzieci. Ogólnie tłok i małe pomieszczenia. Byłem przerażony, gdy ustawa nakazywała naukę w szkole dla 6-latków. Co ciekawe, w szkole nic się nie zmieniło, choć cały czas są plany, żeby posłać obowiązkowo sześciolatki do szkół. Warszawa-Targówek: W naszej rejonowej szkole mimo, że zapisane do świetlicy mogą być wyłącznie 6-latki, których oboje rodziców pracuje (wymagana pieczątka lub umowa z pracy), to i tak świetlica (wydzielona z połowy korytarza) jest przeludniona, a obowiązuje nauka na zmiany. Dotyczy to SP nr 277 im. E. Orzeszkowej przy ul. Suwalskiej w Warszawie. Rok temu dyrektorka przedszkola naciskała na przeniesienie naszego 5-latka do szkolnej zerówki (wtedy obowiązywało prawo, że wszystkie dzieci z 2006 rocznika rok później miały iść do I kl., a dziś wiadomo, że może nieświadomie zmusiłaby syna de facto do podjęcia nauki w kl. I jako 6-latek), ponieważ ja jako matka nie pracowałam wtedy opiekując się w domu rocznym drugim synem. Na szczęście mojemu starszemu synowi udało się zostać jeszcze jeden rok w przedszkolu. Kamień, gm. Czernichów: Moje dzieci chodzą do przedszkola w sąsiedniej gminie i na szczęście zawsze się dostawały bez problemu, ale są dzieci, które nie zawsze dostają miejsca. W mojej gminie jest niewiele przedszkoli dla maluchów. Natomiast w miejscowości, w której mieszkam jest przedszkole w szkole podstawowej i mogą do niej chodzić też 5latki. Mój syn właśnie kończy zerówkę i we wrześniu zaczynamy szkołę. Martwi mnie fakt, iż w małych miejscowościach nie ma świetlic. I to jest dużym problemem. Lublin: W szkole do której chodzi moje dziecko są zarówno 5 i 6 latki w oddziale 0 - mój syn lat 5 - oddział 0, jest zapisany na kolejny rok jako 6latek do oddziału 0, nikt nie namawiał mnie do zapisania go do klasy pierwszej. wszystkie grupy zerowe chodzą na obiady do stołówki wtedy kiedy klasy od 1-6 skończą obiad, czyli ok Nie ma świetlicy dla 5, 6 latków, gdyż te są w oddziale 0 do godz , dla klas 1-3 jest świetlica i oddzielna dla klas 3-6 szkoła o jest zamykana. Warszawa-Ursus: Ogólnie to syn dostał się do przedszkola tylko dlatego, że był dodatkowy nabór w lutym (rozbudowa przedszkola).w normalnym trybie jako 3 latek po żłobku nie miał szans. Starszy syn chodzi do zerówki w szkole. Zajęcia maja strasznie długo od Sala jest tak mała, że dzieci siedzą w 4 przy jednym stoliku. Dzieci jest 27. Po lekcjach idzie na świetlice, która jest koszmarnie mała przy 100 zapisanych dzieciach. Ogólnie jestem niezadowolona z reformy. Mam syna z grudnia i nie było żadnej możliwości żeby został jeszcze rok w przedszkolu. 56

58 II.1.c. Transport Ignalin: Dzieci są dowożone do miasta, najczęściej do szkoly, którą wybiera gmina. Jeżeli wybierze się inną, to nie ma dojazdu, pozostaje tylko PKS i bilety miesięczne. Szkoła w Runowie - obraz nędzy i rozpaczy (nie dotyczy nauczycieli)... chodzą tam tylko dzieci, tylko najmłodsze... Kobylnica: W oddziale przedszkolnym są trzy grupy (ok 20 uczniów w każdej). Sześciolatki mają oddzielną salę, a dwie grupy większości pięciolatków uczą się w jednej sali na tzw. zakładkę pierwsza zaczyna zajęcia o 8:30 i kończy o 13, a druga do której uczęszcza moja córka zaczyna o 10:30 i kończy o 15:30. Szatnię mają w drugim końcu szkoły w piwnicy. Szkoła to podstawówka połączona z gimnazjum. Dzieci z okolicznych wsi dojeżdżają PKS-em, na przystanek odprowadza je Pani ze świetlicy a w autobusie ma na nich uważać kierowca ( wypowiedź Pani dyrektor). Motycz, gm. Konopnica: Odziały w szkołach są tak zorganizowane, żeby do nich dzieci nie posyłać. Brak placów zabaw, wejścia główne te same do szkoły i do przedszkolaków. Do szkoły też lepiej dzieci nie posyłać. Obowiązek ustawowy dowozu dzieci do szkoły mieszkających ponad 3 km polega na wykupieniu dzieciom biletów PKS i wpakowania ich do tego autobusu razem ze wszystkimi, bez żadnego nadzoru, opiekę formalną nad dziećmi sprawuje kierowca. Podgórzyn: Od 1 maja wladze gminy zlikwiduja gimbusa bo twierdza ze dojazdy naleza sie od 4km a to nie prawda wg ustawy od 3 a tu gdzie mieszkam do szkloy jest 2,9km wiec troche brakuje takie kuriozum i trzeba będzie dojezdzac autubusem a szyjkuja sie tez ciecia autubusow miejskich bo gmina twierdzi ze nie ma pieniedzy. Ruda Żurawiecka, gm. Lubycza Królewska: Jest miejsce dla latkow w przedszkolu gminnym, ale dzieci musza jeździc autobusem PKSu bez opiekuna. Opiekunem jest kierowca, w publicznym autobusie. Mój 5latek jest dowożony prywatnym samochodem. Boje się puszczać go samego, słyszałam od kierowców, że dzieci czasem nie wiedza gdzie maja wysiaść, sama byłam świadkiem jak mama czekała na przystanku a dziecka nie było... Maszewo: Po zajęciach - ktoś musi odebrać dziecko, jeśli nie - dzieci jadą z Rybaków do Maszewa, tam jest świetlica, w której mogą przebywać do godz 15:00 maksymalnie. Potem trzeba je odebrać lub autobusami odjeżdżają do swoich miejscowości. Jadą bez opieki osoby dorosłej, na odpowiedzialność rodziców (pięciolatki, razem z gimnazjalistami). Lipnica Wielka, gm. Korzenna: Problem stanowi dowóż dzieci do przedszkola/szkoły - autobus mają o 6.30 o 6.40 są już w szkole a zajęcia zaczynają się o 7.30! Spowodowane to jest tym, że wójt gminy p. Leszek Skowron zlikwidował jeden autobus i całą gminę obsługuje tylko jeden szkolny autobus. Skandal, szczególnie zimą! II.2.b. Zmianowość Sulejów: Problemem jest to, że Rada Miasta i Gminy Sulejów ustaliła, że od września 2012 r. tzw. darmowe 5 godzin w przedszkolu będą od godziny do (do tej pory były od 7.30 do 12.30). Dla większości rodziców wiąże się to z opłatami za poranne godziny. W tych godzinach nieodpłatnych (popołudniowych) ma być realizowane nauczanie dzieciaków (!!!). Gmina szuka oszczędności i w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci, które zostają na godziny odpłatne (im więcej godzin, tym lepiej - bo pobyt takiego dziecka w przedszkolu jest bardziej dochodowy dla gminy). Szadek: W naszej gminie 6latki mogą chodzić do przedszkola tylko na popołudnie, natomiast moje dziecko musi iść do zerówki do szkoły niestety. Warszawa-Ursynów: Na 15 szkół na Ursynowie miały być tylko 4 oddziały przedszkolne. Po interwencjach rodziców liczba oddziałów się zwiększyła. Powiedziano nam, rodzicom że jeśli dzieci będą uczęszczać do oddz. przedszkolnego to niestety ale prawdopodobnie dzieci będą zaczynały zajęcia po południu (możliwość zostawienia dziecka na świetlicy). Dano nam jasno do zrozumienia, że krzywdzimy przez to nasze dzieci i jednym słowem byłoby lepiej posłać ich do 1 klasy, wtedy zajęcia obowiązkowo będą rano a dzieci więcej się naucza w szkole niż w oddziale. 57

59 Rawicz: Są w naszym powiecie sytuacje, gdzie dzieci w oddziałach szkolnych mają naukę na zmiany. Prawie nigdzie nie są zapewnione posiłki. Nigdzie nie są oddzielone od uczniów starszych. Dzieci w czasie przerw nie mogą korzystać z toalety, bo boją się same chodzić po korytarzu (1 nauczyciel nie może zostawić reszty dzieci w sali). Sama nigdy nie posłałabym swojego dziecka do żadnego oddziału przedszkolnego, gdyż moim zdaniem żaden nie spełnia odpowiednich warunków dla tak małych dzieci. Bobrowniki Śl., gm. Tarnowskie Góry: W mojej miejscowości w tym roku szkolnym w przedszkolu nie była utworzona grupa dzieci 6-letnich. Dzieci 6-letnie wysłano do szkoły. Na rok szkolny 2012/2013 pod naciskiem rodziców pani dyrektor ma zamiar stworzyć taką grupę jednak ma to być nauka zmianowa. Świdnik: Moja córka w tym roku kończy 6 lat, z przyczyn obiektywnych posyłam ją do oddziału dzieci 6 letnich (zerówka) w szkole. Planuję, że będzie zostawała w szkolnej świetlicy do 16. W przedszkolu, do którego chodziła do tej pory są grupy tylko 5 godzinne, w jej grupie miały by być dzieci 4 i 5 letnie a ona sama miała być 6 latkiem w tej grupie. To głównie zadecydowało o mojej decyzji, i fakt, że pracuje na dwa etaty, więc nie miałby kto się nią zająć; jej grupa miałaby pracować w godzinach Tarnogród: Ze względu na obowiązek dla 5 i 6 latków w naszym przedszkolu są mocno ograniczone miejsca dla 3 i 4 latków. Przedszkole jest małe, jedyne w mieście, przepełnione, łączone są grupy popołudniowe ze względu na oszczędności. Masakra. Władze powinny uszanować decyzję rodziców o pozostawieniu dzieci w przedszkolu, wyjść im naprzeciw, dać dodatkową salę, by dla wszystkich starczyło miejsc i by dzieci nie musiały chodzić na zmianę... a nie przymuszać do zapisania dzieci do szkoły (bo tam się boją, że zabraknie etatów dla nauczycieli i na siłę szukają dzieci w naszym przedszkolu). I te ulotki rozsyłane przez MEN wychwalające i zachęcające 6latki do podjęcia nauki w szkole. Kobiór: Zerówka jest tylko w przedszkolu w systemie zmianowym (poza jedną grupą do której i tak trudno się dostać). Posiłki: 1 na rannej zmianie (szkoda, że nie ma obiadu!) a 2 na popołudniowej. Warunki i atmosfera przedszkola są przyjazne dzieciom, jest także ładny plac zabaw. Brak jakiegokolwiek nacisku na posyłanie 6 latków do szkoły, jest raczej odwrotnie. II.2.c. Warunki lokalowe II.2.d. Wyposażenie II.2.e. Brak zajęć dodatkowych Warszawa-Wawer: Absolutny brak przygotowanych placówek do obsługi przedszkolnej 5/6latków. Bałagan organizacyjny, brak wykfalifikowanej kadry, budynków. I w ogóle trzeci świat. Tragedia. Stanisław, gm. Kalwaria Zebrzydowska: Córka jako 6-latka poszła do szkolnej zerówki - był to mój wybór, bo chciałam żeby zapoznała się ze szkołą. W jej klasie są 5- i 6-latki razem porażka. Dzieci młodsze niesamowicie odstają emocjonalnie, nie wykonują poleceń, nie są w stanie usiedzieć. Szkoła nie jest przygotowana dla młodszych dzieci. 5-latki chodzą same do toalety, z której korzysta cała szkoła, nikt ich w tym czasie nie pilnuje. W szkole nie ma świetlicy, dzieci uczą się na zmiany, przechodzą z klasy do klasy, bo na skutek podwójnego rocznika zabrakło sal. Tuszyn: Szkoła nr 2 w Tuszynie jest zupełnie nie przystosowana dla dzieci 6letnich, namówiono mnie w przedszkolu by syn poszedł wcześniej do 1 klasy i szkoła jest przystosowana, BZDURA!!!!!!!!!!!, totalna porażka: lekcje 45 min., żadna nauka przez zabawę, szkoła taka sama do której chodziłam ja. Mam nadzieje ze moja córka 3letnia pójdzie jednak jako 7 latka do 1 klasy. Warszawa-Białołęka: Jestem mamą trójki wspaniałych dzieci, z których żadne nie miało szczęścia dostać się do przedszkola publicznego w mojej gminie. Dzieci spędzały czas ze mną w domu, ponieważ nie stać mnie na przedszkole prywatne. W tym roku syn zaczął uczęszczać jako sześciolatek do oddziału przedszkolnego w szkole nr 112 w Warszawie, w której to hołubi się dzieci 5-letnie i sześciolatki, które znalazły się w pierwszej klasie. Nie muszę chyba pisać skąd ta troska. Rocznik mojego syna, który zgodnie ze starym systemem jest w zerówce, traktowany jest po macoszemu. Jakiegoż rozczarowania doznał mój syn, kiedy po raz pierwszy przekroczył próg szkoły i klasy, w której zastaliśmy kawałek szarej wykładziny (nie mieści się na niej 30-osobowa grupa), ławki (ustawione aż 58

60 pod tablicę), krzesła, biurko pani i trzy zabawki (dosłownie). Nie ma mowy w tej klasie o swobodnej zabawie, bo brak miejsca, poza tym sala jest dzielona z klasą pierwszą, stąd wysokie ławki, brak zabawek, łazienka hen na korytarzu, z której korzysta cała szkoła itd. Miałam wrażenie, że ukarano nas rodziców, za to, że nie wysłaliśmy swoich dzieci do kl. I. Wielu w pierwszych dniach przeniosło swoje pociechy do kl. I, twierdząc, że skoro w zerówce bawiąc się dzieci mają siedzieć za wysoką ławką, równie dobrze mogą w tym czasie zdobywać wiedzę. Smutną miało minkę moje dziecko, które wcześniej nie zaznało lepszych warunków przedszkolnych. Tym bardziej, gdy okazało się, że w korytarzu obok rezydują w komfortowych warunkach 5-latki (wysłane do oddziału przedszkolnego, by w przyszłym roku jako 6-latki zasilić dumne szeregi pierwszoklasistów). Pięknie wyposażone sale, zabawki, dużo miejsca na zabawę, kolorowa wykładzina, łazienki w sali, itd. Tak nagrodzono rodziców, którzy wcześniej wysłali swe dzieci. W wyniku sztucznego tłoku, który powstał z powodu wysłania 5-latków do zerówek, od września tego roku szkoła ma pracować na trzy zmiany. W tej chwili przy dwóch zmianach odbieram syna o Co będzie od września? A za dwa lata kumulacja dwóch roczników. Może mądre głowy myślą o czterech zmianach? Kto wie? Sanka, gm. Krzeszowice: Pomimo, iż w gminie działają (aż) dwa samorządowe przedszkola, dzieci trzy i cztero-letnie mają problem z dostaniem się do nich, wciąż istnieją kilkunastoosobowe listy rezerwowe. W pierwszej kolejności przyjmowane są 5- i 6-latki a dopiero w miarę wolnych miejsc pozostałe maluchy. Oddziały przyszkolne to tylko pięć godz. dziennie i jest to niewystarczające dla pracujących rodziców, a w szkołach nie ma działających świetlic, w których dzieciaki mogłyby pobyć przez pozostałą część dnia. Ogólnie mówiąc...kiszka. Elbląg: Przymus, jaki dopadł moją córkę w wieku niespełna 5 lat (rocznik 2006) jest dla mnie wielkim obciążeniem finansowym i psychicznym, ponieważ w tym roku moją córkę pozostawiam ponownie w zerówce. Do przedszkola było bardzo ciężko się dostać, więc nie mając wyboru zmuszona byłam zapisać ją do szkoły. Samo wyposażenie kosztowało mnie około 500 zł i teraz ze względu na to, że dużo dzieci (pięciolatków) z grupy córki pozostaje ponownie w szkole, to i ja postanowiłam ją zostawić. Ale tu znowu trzeba liczyć się z kolejnym dużym wydatkiem za który mi nikt nie zwróci. Boli mnie to bardzo, że są dofinansowania do klas starszych, a do zerówki nie. Tak jakby była ona w szkole darmowa. Kolejny fakt przeciw nauki pięciolatków w szkole to taki, że muszą sobie same radzić na stołówce (przynosić sobie same drugie danie od pani wydającej obiady w okienku i same radzić sobie z krojeniem mięska), a do tego jeszcze te obiady są tak niesmaczne i niezdrowe dla tak małych dzieci (np. zupa serowa, kiełbasa smażona ze skórą z suchymi ziemniakami). Wiele dzieci skarży się również na to, że pani ze świetlicy karze im jeść wszystko. czy im smakuje. czy nie. Wiem, że w przedszkolu jest całkiem inaczej, dzieci są bardziej pilnowane przez 2-3 opiekunki. W szkole tylko jedna, nawet poza terenem szkoły, co jest bardzo niebezpieczne. W przedszkolu posiłki są dostosowane do wieku dziecka, dzieci zasiadają do małych stoliczków i posiłki donoszą panie. Mają również deser po obiedzie, w szkole raz na tydzień wafelek albo jogurcik do obiadu. Wiele zastrzeżeń budzi również fakt, że nasze dzieci spędzają 3 godz. w szatni (szatnia znajduje się w korytarzu piwnicznym, tam się przebierają, tam się bawią, uczą i maja zajęcia z w-f), a potem zmieniają się z drugą grupą i następne 2 godz. mają zajęcia w klasie, a druga grupa w szatni (ponieważ szkoła przeznaczyła tylko jedną klasę dla zerówki). Można by wiele wystawić złych opinii na temat zerówki w szkole, dzieci i rodzice bardzo na tym cierpią, ale rząd ma to wszystko gdzieś. Szkoły nie były i nadal nie są przygotowane na przyjęcie dzieci do zerówki, nawet sześcioletnich. W przedszkolach brak miejsc, a do tego jeszcze teraz podwójne koszty wyposażenia dziecka do zerówki, za które nikt nam nie zwróci. Jestem samotną matką trójki dzieci. W ubiegłym roku musiałam brać kredyt na wyposażenie dzieci do szkoły, w tym roku nie wezmę już kredytu, ponieważ mnie na niego nie stać. Rodzice najmniej zarabiający nie maja żadnej pomocy na wyprawkę szkolna dla dzieci klas zero i drugich (tak jest w moim przypadku). Nie mogę nawet starać się o stypendium socjalne, ponieważ mój dochód przekroczył o 0.25 gr. na osobę w rodzinie. Kryterium dochodowe nadal pozostało 351 zł na osobę. Mój syn do dziś nie ma książki do języka angielskiego (koszt 80zł), przez to ma bardzo dużo nieprzyjemności w szkole - dzieci się śmieją, że biedak pani karze mu kserować całą książkę wraz z ćwiczeniami (nie pomyślała jaki to wydatek), dostaje za to punkty minusowe. Córka, chodząca teraz do pierwszej klasy, miała zebranie w szkole w sprawie wycieczki szkolnej. Wyjazd na Kaszuby - koszt bagatela 600 zł. Większość się zgodziła, bo ich na to stać, ja natomiast zostałam obrzucona spojrzeniem pogardy ze strony rodziców i nauczyciela. Przepraszam za moje żale ale jestem tak zdołowana tą szkoła i rządem...żadnej pomocy, żeby nie pomoc rodziny i przyjaciół to dzieci nie miałyby nawet jednej książki do szkoły. Staszów: Żadna szkoła podstawowa w moim regionie NIE jest przygotowana na przyjęcie 6-latków do szkoły. Bydgoszcz: Mam córkę w 1 klasie i synka 5latka w zerówce. Z racji tego, że córka ma różne godziny zajęć, chciałam aby synek mógł czekać to troszkę w świetlicy, abym nie musiała 2 razy jeździć do szkoły autobusem, jednak dyrektorka szkoły kategorycznie mi tego odmówiła. Teraz we wrześniu córa pójdzie do 2 klasy, synek do 1 klasy i najmłodszy synek, który dopiero 5 listopada skończy 5 lat, pójdzie już do zerówki. Nie ukrywam, że przeraża mnie ten fakt, gdyż nie tylko ja stwierdzam, że opieka w zerówce jest minimalna (dzieci chodzą gdzie chcą i robią co chcą i boje się o mojego 4latka). Do tego bez zgody na świetlice nie wiem jak pogodzę dojazdy autobusem z nauką 3dzieci. Wydminy: W mojej gminie od ponad 10 lat nie ma przedszkola publicznego. Dzieci zarówno w kl. 0 jak i w kl. I zaczynają naukę o godz. 8 59

61 i kończą ok. 12, w pozostałym czasie nie ma gdzie pozostawić dzieci pod opieką, nawet odpłatną - na czas pracy rodziców. W szkole toalety są niedostosowane do potrzeb małych dzieci, nie ma placu zabaw, jest jedna sala gimnastyczna, która służy dla SP, Gimnazjum i liceum, które są w tym samym budynku. Mój najstarszy syn jest w drugiej klasie, WF w bieżącym roku miał może 5 razy. Świetlica w szkole niby jest ale tylko dla dzieci oczekujących na autobus szkolny. Jestem załamana propozycja wepchnięcia pięciolatków do szkoły, gdyż mam jeszcze dwoje dzieci, które obejmie ta reforma. Opłacenie opiekunki, która zaprowadzi dzieci do szkoły, odbierze je i zaopiekuje się nimi do powrotu z pracy to koszt mojego miesięcznego wynagrodzenia i będę zmuszona je ponosić przez 3 lata dopóki dzieci nie będą mogły samodzielnie poruszać się po drogach publicznych. Rożnów, gm. Gródek nad Dunajcem: Mówiąc szczerze i ogólnie jest fatalnie, dzieci muszą iść do zerówki, brak wielu rzeczy, które mają ułatwić im przygotowanie do szkoły, co więcej, do tak dużej liczby dzieci (30 osób) jest tylko jedna pani a same dzieci chcąc dojść do sali muszą pokonać aż trzy piętra! To jest nienormalne! Łódź: Jestem mamą dziecka, które w tym roku szkolnym poszło do zerówki do szkoły jako sześciolatek, co było spowodowane dużymi staraniami dyrekcji przedszkola, która na siłę wypychała sześciolatki do szkół, umieszczając je w grupie mieszanej razem z 3-, 4- i 5-latkami. Pomijam już kwestię indoktrynacji narzuconą przez Wydział Edukacji, na którą jesteśmy odporni m.in. dzięki Wam. Z zajęć w zerówce jesteśmy zadowoleni, tzn. z czasu, który Antoś spędza ze swoją panią i grupą. Świetlica (gdzie musi przebywać ok. dwóch-trzech godzin dziennie) jest koszmarem. Nie chodzi tutaj o zaplecze logistyczne, zerówka ma oddzielne pomieszczenie razem z pierwszakami, ale o postawę pań świetliczanek, czy nauczycieli, którzy mają dyżur w świetlicy. Dzieci nie mają żadnych zajęć, są tylko pilnowane, nikt się nimi nie zajmuje. Szkoła dysponuje fajnym placem zabaw, ale wtedy wszystkie dzieci są wypuszczane ze świetlicy, więc maluchy czują się zagubione wśród 2- i 3-klasistów. Obrazek z września: odbieram dziecko z placu zabaw, które się snuje, ma łzy w oczach (wszystkie dzieci z zerówki poszły już do domu). Pogoda ładna, Antek w polarze i kurtce, w czapce na głowie i plecaku na plecach, spocony. Żadna z pań świetliczanek nie jest pewna, czy to ona jest za niego odpowiedzialna. Nie ma żadnych gier, zabaw integracyjnych, rozwijających (czy każde dziecko musi chcieć się huśtać na huśtawce przez 3 godziny dziennie?). Wczoraj (upalny piątek) też odbierałam dziecko z placu zabaw, który był w pełnym słońcu: spocone dzieci, z pewnością nie posmarowane kremem, część się huśta, część siedzi na betonie pod szkołą, bo tam jest cień. Dwóch nauczycieli wystawiło sobie krzesła przed szkołę (cień) i pilnowało... Posiłki: zapisaliśmy Antka na obiad, ale nie jadł prawie nic (kotlety twarde, noży nie było). Prawie codziennie któreś dziecko wymiotowało. Raz dostali galaretkę, ale pani powiedziała, że mogą ją zjeść dopiero w domu (niestety, galaretka się rozpuściła). Wypisaliśmy. Opole: W Opolu od września planowane jest dopiero utworzenie 4 czy 5 oddziałów przyszkolnych (zerówki). Z informacji, które do mnie dotarły wynika, że miasto chciałoby tam przesunąć dzieci, które rodzice zapisali na 5 godzin. Opole: Akcja umieszczania dzieci w oddziałach przyszkolnych dopiero się zaczęła i nie wiemy czy będą uczyły się na 1 czy 2 zmiany - nikt nie może nam udzielić teraz takiej informacji, to samo dotyczy świetlicy. Wiemy tylko, że nie będzie posiłków, nie będzie osobnego wejścia, łazienki, placu zabaw. Dzisiaj w miejscu gdzie zesłane będą dzieci jest klasa szkolna a nauczycielka nie jest jeszcze zatrudniona!!! Więc nie wiemy kto się będzie opiekował dzieckiem, a już musieliśmy się zdeklarować i na miejsce, i na nieznanego nauczyciela! Brenna: Przedszkole znajduje się w budynku szkoły. W tym roku szkolnym dzieci 5 i 6 letnie uczęszczają razem do zerówki. W przyszłym roku szkolnym dzieci 6 letnie będą w zerówce a pięciolatki mają być w przedszkolu w grupie 4-latków!!! Warszawa-Rembertów: Mamy dzieci w różnym wieku 9,7,3 i maleństwo. Generalnie jest duży problem z dostaniem się dziecka 3letniego do przedszkola ale moje się dostało tylko dlatego, że jesteśmy rodziną wielodzietną. Córka, która kończy teraz zerówkę w szkole - zajęcia ma na II piętrze szkoły a toalety są na I piętrze, jak odbywa się apel na hali szkolnej to dzieci z II piętra niosą na parter krzesełka ze sobą - każde niesie krzesełko dla siebie i później wnosi je z powrotem na górę. Uważam że szkoła nie jest przystosowana dla dzieci 6 letnich a co dopiero mówić o 5latkach. Gdynia: W Gdyni Dąbrowie jest jedno publiczne przedszkole na całą dzielnicę! I jeden publiczny żłobek na ćwierćmilionowe miasto! Gdynia: Dziecko dostało się do przedszkola, ale Panie z przedszkola nie zwracają uwagi jak dziecko się zmoczy i wysyłają je z mokrym ubrankiem na angielski, a rodzicowi tłumaczą, że wszystkim zająć się nie mogą (z autopsji). Co do szkoły i 6latków: większość 60

62 dzieci jest dostosowana do nauki, ale nie emocjonalnie, co daje przykre efekty w wychowaniu, nie mówiąc o podejrzeniu dziecka o dysleksję. Chorzów: Istnieje bardzo silna presja, aby dzieci 6letnie trafiły do 1 klasy lub do oddziału przedszkolnego w szkole. Zebrania dodatkowe, nacisk ze strony władz miasta. A zarazem całkowite lekceważenie przez dyrektorów szkół: brak przyjaznych sal ( bez przesady, przecież mają się uczyć, a nie bawić ), duże obciążenie nauką do 2 godzin dziennie zadań domowych ( to jest szkoła i tu się trzeba uczyć ), krócej otwarte świetlice szkolne (przedszkola są otwarte dłużej). I oczywiście mieszanie w klasach 6 i 7latków, to akurat jest normą. Miasto zapewnia, że jeżeli uzbiera się 20 6latków to pozwoli na otwarcie takiej klasy, ale jeśli się nie uzbiera to dzieci zostaną wymieszane z 7latkami. Dla dzieci 3letnich miejsc jest tragicznie za mało, dla 4letnich dużo za mało. I mimo, że Chorzów ma świetną oświatę, doskonałe szkoły integracyjne, dobra kadrę, świetne wyniki dydaktyczne i wychowawcze, to sprawa 6latków w szkole leży odłogiem. Wygląda to tak, jakby władze i dyrektorzy szkół myśleli, ze samo się załatwi i już. A tak nie będzie, bo rodzice nie posyłają dzieci w ciemno do szkoły. I większość 6latków zostaje w przedszkolach. Lipnica Wielka, gm. Korzenna: Warunki w szkole są bardzo kiepskie. Klasa do której uczęszczają dzieci jest przygotowana dla zdecydowanie mniejszej ilości dzieci, o połowę mniejszej. Dzieci na początku roku szkolnego przeżywały po prostu koszmar, nie było nikogo do pomocy, a pani nauczycielka musiała radzić sobie sama bez dodatkowego wsparcia, które w przedszkolach dostają dzieci - pani salowa. Co moim zdaniem odbija się na jakości oferty edukacyjnej oferowanej zerówkowiczom w szkołach, bo pani nauczycielka musi zajmować się nie tylko nauką dzieci ale i różnymi innymi czynnościami, którymi w przedszkolu zajmuje się pani salowa. Moje dziecko czasami nie zdążyło zjeść obiadu w stołówce, lub zostało wypchnięte z kolejki po obiad prze starsze dzieci. Brak wystarczającej ilości zabawek, dzieci muszą przynosić własne. No i koszmarnie mała sala lekcyjna. Częstochowa: Pomijając dostępność i naciski, największym problemem w Częstochowie po zmianie naczelnika jest zakładanie klas pierwszych 30 osobowych. Chybie: Bardzo bulwersował mnie fakt nacisków na rodziców, aby 6-latki zapisywane były do szkoły. Socjotechnikom poddawane były zarówno dzieci, jak i rodzice. Ja natomiast z pełnym przekonaniem i uporem zdołałam zapisać dziecko na następny rok do przedszkola! Trzebnica: U nas jest małe osiedle, a placówka przedszkolna dość obszerna, dlatego nie mamy problemu z posłaniem dzieci. Jest natomiast duże namawianie rodziców 6 latków aby posłać je do szkoły, która podobno jest świetnie przygotowana na ich przyjęcie. Jak dla mnie szkoła jest przygotowana, ale niestety brakuje np. placu zabaw, które o ile pamiętam były w projekcie. Radom: W klasie 0 mojej córki w szkole nr 34 w Radomiu są 3 roczniki: 2004, 2005 i uważam że to skandal. Sala jest mała i duszna, większość miejsca zajmują stoliki. Dzieci praktycznie nie mają miejsca do zabawy!!! Lubochnia: Moje dzieci zostały przyjęte do przedszkola, ponieważ jestem nauczycielem, ale nie wszyscy mają tyle szczęścia. Przedszkole (wszystkie grupy 3-, 4-, 5- i 6-latki) mieści się w tym samym budynku, w którym znajduje się szkoła podstawowa oraz gimnazjum!!! Grupy maluchów są liczne, blisko 30-osobowe. Bełchatów: Przedszkoli publicznych jest u nas za mało. Są przy tym bardzo drogie. Powstają jednak na szczęście prywatne. Opłaty w nich nie są wyższe niż w placówkach państwowych. Pustków Żurawski, gm. Kobierzyce: Czy jest podstawa prawna do tego, aby 6-latki z oddziału przedszkolnego w szkole połączyć z 7-latkami (odgórna decyzja) w pierwszej klasie bez konsultacji tego z rodzicami. Pracuję w takim oddziale i jednocześnie jestem mamą 6-latki, która tam uczęszcza. Na chwilę obecna mamy 30 zapisanych dzieci 5,/6-letnich (oddział jest mieszany) i podobno gmina szykuje się do połączenia roczników 2006/2005, gdzie jeden nauczyciel (po otrzymaniu dodatku do pracy w uciążliwych warunkach) ma prowadzić zajęcia szkolne w pierwszej klasie z rocznikiem 2005 i pracować na osobnym programie z dziećmi z To jakaś fikcja na której stracą dzieci obu roczników. Lublin: Do publicznego przedszkola w mojej dzielnicy przyjęto połowę zgłoszonych dzieci. 61

63 Warszawa: Jestem absolutnie przeciwko wysyłaniu sześciolatków do pierwszych klas. Mam sześcioletnią córkę, która będzie chodzić od września do zerówki, ale będziemy musiały dojeżdżać cały rok z Mokotowa na Powiśle, ponieważ Gmina Mokotów zdecydowała, że w szkole rejonowej (która jest bardzo blisko naszego miejsca zamieszkania) nie będzie zerówki - jest to dla nas DUŻE utrudnienie!! Warszawa-Ursynów: Na Warszawskim Ursynowie w czasie rekrutacji sześciolatków (wybór między oddziałem w szkole a 1 klasą w szkole) dyrektorka przedszkola, szkoły, nauczyciele szkoły, sekretarki w szkole, psycholog przedszkolny itp. mieli odgórnie przykazane, żeby zachęcać do 1 klasy. Wskazywać, że zerówka to stracony rok dla dziecka. Przedszkolną panią psycholog gmina upomniała, że jako pracownik państwowej poradni psychologiczno-pedagogicznej ma obowiązek chwalić 1 klasę a swoje odmienne poglądy może głosić w poradni prywatnej. Po zakończeniu rekrutacji wszyscy znormalnieli a pani dyrektor przedszkola przejmuje się losem tych, którzy nie dostali się do zerówki i czekają na to, gdzie gmina wyśle ich dzieci (ponoć ma obowiązek zapewnić im gdzieś zerówkę). Poznań: Dyrektor przedszkola oficjalnie informuje, że jeżeli dziecko 6 letnie nie pójdzie do szkoły i nie zwolni miejsca dla młodszych dzieci to nie zostanie przyjęte do przedszkola młodsze dziecko z danej rodziny. Miłaczew, gm. Malanów: Rodzice są namawiani na oddawanie dzieci wcześniej do szkoły ze względu na małą liczebność przyszłych klas pierwszych. W pobliskich szkołach na terenie gminy istnieją odziały zerowe, ale w większości nie są one przystosowane do przyjęcia małych dzieci, zwłaszcza jeśli chodzi o łazienki i ich dostosowanie do wzrostu dzieci. Z grupy mojego dziecka - rocznik uczęszczającego do gminnego przedszkola żaden rodzic nie zdeklarował nauki dziecka w pierwszej klasie. Bytom: Dzieci 6 letnie chodzą do przedszkola lub oddziału przedszkolnego do godz. 13-tej. Wołomin: Dzieci 5-letnie, które poszły w zeszłym roku do zerówki ponownie będą powtarzać zerówkę (decyzja rodziców). Dzieci nieprzygotowane psychicznie, emocjonalnie i rozwojowo do I klasy. Wiele, gm. Krasin: Jestem nauczycielem i uważam, że posyłanie 5 latków do szkoły jest delikatnie mówiąc pomyłką. Wodzisław Śl.: Władze próbują namawiać rodziców i poszczególne przedszkola, by organizować oddziały w szkołach, jednak do tej pory nie ma większych nacisków na to, by musiały tam dzieci uczęszczać. Szkoły są kompletnie nie przygotowane, aby przyjąć 5 latków. W przedszkolach brak jest miejsc dla młodszych dzieci, ponieważ 5- i 6-latki zajmują większość miejsc. Mimo tego, władze ciągle mówią o zamykaniu oddziałów przedszkolnych. Mówią i pomału wdrażają to w życie. Chełmno: W mieście jest tylko jedno przedszkole publiczne, poza nim 4 niepubliczne, do których i tak ciężko zapisać dziecko ze względu na ograniczoną ilość miejsc. Istebna: W naszej gminie dzieci 6-letnie uczęszczają do oddziałów przedszkolnych już od 7 lat, do przedszkola chodzą dzieci 5/4/3/2.5 letnie. Na terenie gminy jest jedno przedszkole z siedzibą w szkole podstawowej, drugie - które do tej pory działało samodzielnie - ale będzie włączone do zespołu szklono-przedszkolnego w tym roku. Działania gminy idą raczej w kierunku otwierania przedszkoli prywatnych a pozbywania się przedszkoli państwowych. W działających na naszym terenie przedszkolach prywatnych nauczyciele przyjmowani są nie z karty nauczyciela ale z kodeksu pracy mając 40 dniowy tydzień pracy. Pytam, jak długo taki nauczyciel jest w stanie popracować? Uważam, że po 3 latach pracy wypali się zawodowo. Opłacani są na najniższych stawkach. Pracując samemu 5 dni w tygodniu po 8 godzin z grupą dzieci od 2 do 5 lat bez żadnej pomocy czy woźnej oddziałowej. W tych wypadkach wyjście na spacer staje się koszmarem, a ustawa mówi o codziennych spacerach przy 9 godzinach pracy przedszkola co najmniej 2 godziny (jedna piata) pobytu na świeżym powietrzu. Jak to realizować w takich warunkach??? Pięciolatki wciska się do szkół zamiast zabezpieczać im miejsca w przedszkolach. Krotoszyce: W mojej gminie nie ma żadnego przedszkola, było przez 2 lata na zasadach refundacji unijnej przedszkole 5-godzinne, do którego mogły uczęszczać dzieci od 3 roku życia. Niestety, władze gminy nie podjęły tematu kontynuacji tej inicjatywy. Nadzieję daje jedynie nasza pani sołtys, która stara się dopiąć do innej gminy, żeby to tzw. unijne przedszkole powróciło. 62

64 Biskupice: Jeszcze 6-7 lat temu gmina chciała zlikwidować szkołę podstawową. Kilka lat temu dobudowano 3 sale zagospodarowane jak przedszkole. Moja córka, jako 3 i 4-latka, nie dostała się do publicznego przedszkola. Na 1 miejsce była 3 dzieci!! Obecnie sytuacje jest kryzysowa, ponieważ gmina w lutym (poza porozumieniem z rodzicami, itd.) zadecydowała o przekazaniu prowadzenia przedszkola osobie prywatnej (wybudowanie w 4 miesiące nowego budynku na przedszkole da 125 dzieci). Sprawa stanęła, ze względów formalnych. Więc władze kładą nacisk na zapisanie do 1 klasy! Nie ma ani miejsc ani warunków! W tym roku może 10 dzieci zostanie przyjęta na 5000 osób zameldowanych w tym rejonie. Rodzice są zdesperowani, nie wiemy jak to się skończy. Nawet nie wiemy, czy prawnie jest to możliwe to, co wyrabiają swoimi pochopnymi decyzjami. Już nie wspominając o frustracji rodziców 3 i 4 latków które nie maja szans na przyjęcie ich w tym roku. Moja córka ma w tym roku 6 lat i to jej trzecie przedszkole - zamęt jak się wprowadził nie wpływa dobrze, ani na podejmowanie odpowiednich decyzji, ani na psychikę dzieci. Grudziądz: Wiele dzieci nie zostaje przyjętych do przedszkola publicznego. Najtrudniej mają dzieci ze związków małżeńskich, żyjące w tradycyjnych rodzinach. Dlatego uważam, że powinno się wprowadzić kryterium dochodowe, a ponadto nie powinno się dyskryminować rodzin, w których pracuje tylko jedno z rodziców, a drugie nie może podjąć pracy, bo opiekuje się dzieckiem. We wrześniu 2011 roku znajoma miała problem z zapisaniem dziecka na 5 bezpłatnych godzin. Powiedziano jej, że w grupie bezpłatnej nie ma już miejsca. Znam gminy, w których wszystkie dzieci mają zagwarantowane 5 bezpłatnych godzin, a płaci się tylko za kolejne godziny obecności dziecka w przedszkolu (np. Siennica koło Mińska Mazowieckiego). W Grudziądzu jest inaczej. Jeżeli dziecko uczęszcza do grupy 6-ciogodzinnej lub 10-ciogodzinnej, płaci się za całe 6 lub 10 godzin. Oczywiste więc jest, że rodzice pracujący nie mają możliwości skorzystania z ulgi. Nie jestem pewna, jak obecnie wygląda sytuacja, ale trzy lata temu miałam problem ze znalezieniem publicznego przedszkola dla mojego syna, który urodził się w listopadzie, czyli we wrześniu nie miał ukończonych trzech lat. Zakopane: GMINA WPROWADZIŁA OPŁATY ZA KAŻDA NASTĘPNĄ GODZINĘ POBYTU DZIECKA W PRZEDSZKOLU (od jest bezpłatny pobyt + tylko opłata za wyżywienie, teatrzyki, angielski, rytmiki...) i trzeba przewidzieć dzień wcześniej nieobecność dziecka w przedszkolu, by otrzymać odpis kosztów pobytu; dzień choroby nagłej lub innej usprawiedliwianej nieobecności w tym samym dniu - koszt pobyt nie jest zwracany... Szadek: W naszej gminie 6latki mogą chodzić do przedszkola tylko na popołudnie, natomiast moje dziecko musi iść do zerówki do szkoły niestety. Łomnica, gm. Mysłakowice: Problem z przedszkolami jest ogromny!!! Wśród moich znajomych mieszkających w Dziwiszowie, w gminie Jeżów Sudecki stało się koniecznością zameldowanie dziecka w Jeleniej Górze żeby tam dzieci można było gdzieś upchać, sam Jeżów nie posiada przedszkola a dzieci z miasta mają pierwszeństwo przed wiejskimi!!! Ja osobiście przemeldowałam się ze swoimi pociechami do rodziców, a 5 latki do zerówek przyszkolnych zabierają z przedszkola sami rodzice ze względu na koszty utrzymania dziecka w przedszkolu!!!! SMUTNA POLSKA RZECZYWISTOŚĆ:( Tyniec Mały, gm. Kobierzyce: Gminne przedszkole jest w Kobierzycach i na Bielanach. W Tyńcu Małym mamy oddział przy szkole, jeden posiłek w południe, ilość miejsc ograniczona, wspólna świetlica ze starszymi dziećmi i nie jestem pewna czy będzie dla mojego syna urodzonego w 2007 roku zerówka. Brzeg Dolny: Nie jestem matką, jednak mam 6 letnią chrześnicę. W wieku 4/5 lat był problem z zapisaniem jej do przedszkola. Dopiero prawie w połowie roku szkolnego została zapisana (po znajomości) do przedszkola na drugim osiedlu. Obecnie chrześnica uczęszcza do przyszkolnej zerówki. Zajęcia ma od 8 rana do 13. Sala ma 4 okrągłe stoliki plus fragment Sali, który został wygospodarowany na zabawy. Jednakże taka sala jest za mała według mnie na dzieci 5/6 letnie, które są strasznie żywiołowe i potrzebują dużo ruchu. Sieradz: Martwi mnie to, że nauczyciele z góry mają narzucone czego mają uczyć. Nie wolno im uczyć np. literek. Za moich czasów było to na porządku dziennym. Teraz na zebraniu mówimy, że z nauką zejdziemy do podziemia. Nie chcę dzieciaczków posyłać wcześnie do szkoły. Uważam, że w systemie KOMUNISTYCZNYM nasza edukacja stała na wysokim poziomie. Obecnie jest tragicznie. Produkujemy głąbów - takimi się lepiej rządzi. Ełk: Byłam na szkoleniu, na którym jasno stwierdzono, że w świetle ustawy o systemie oświaty 5-latki w szkole mają mieć stworzone takie warunki jak w przedszkolu, że świetlica dotyczy tylko dzieci w wieku szkolnym - i że rodzice za pełny pobyt powinni płacić tak jak w przedszkolu. Obecnie MEN prowadzi silną kampanię przejmowania dzieci do szkół. Do przedszkoli były telefony z Kuratorium o propagowaniu plakatów i ulotek, które degradują pracę przedszkoli. Zapis typu 6-latek w szkole się uczy - w przedszkolu układa 63

65 puzzle, itp. Akcja spotkała się z naturalnym oporem przedszkoli, które według władz oświatowych powinny oddać dzieci do szkoły i pozwalniać swoich nauczycieli. Przedszkola realizują zadania na bardzo wysokim poziomie - słyszalne są opinie, że to w szkołach poprzestaje się na realizacji podstawy - my pracujemy jak dawniej. Nasze dzieci czytają, piszą, układają zadania. Zmienił się tylko Minister, który i tak realizuje zadania poprzedniego. Zawiercie: Na 120 dzieci zostało przyjętych 25. Dla ponad połowy dzieci nie ma miejsca w przedszkolach. Gmina jest niezadowolona, że nie chcemy wysłać 6-latków do szkoły i zostawiamy w przedszkolu. Mały Rudnik, gm. Grudziądz: Przedszkole liczy 25 miejsc, uczęszczają tam 3-, 4- i 5-latki (jedna grupa - wszystkie razem). Chętnych do przedszkola byłoby rocznie około 50cioro albo i więcej - zasięg 3 szkół podstawowych i kilku różnych miejscowości. Podania składa połowa, gdyż miejsc corocznie jest około 10 (mniej więcej tyle dzieci wychodzi do zerówki, która jest w szkole) w tym roku do zerówki odejdzie troje pięciolatków na życzenie nadgorliwych rodziców, co za tym idzie do przedszkola będzie mogło dołączyć tylko troje dzieci... na kolejne 50 chętnych... Międzyrzec Podlaski: W tej gminie istnieją nieliczne UNIJNE bezpłatne punkty przedszkolne przyjmujące dzieci 3-letnie, 4-letnie, 5-letnie. Jednocześnie obwód szkolny jest bardzo duży i mnóstwo uczniów dojeżdża autobusami z odległych wiosek. Autobusy są punktualne i sprawne, dzieci wjeżdżają oraz zabierają uczniów sprzed drzwi szkoły. Regulamin PUNKTU UNIJNEGO zaś zobowiązuje rodziców do odbioru i przyprowadzania dzieci WYŁĄCZNIE PRZEZ OSOBY DOROSŁE, więc dzieci młodsze z odległych wiosek nie korzystają z punktu przedszkolnego. Zaczynają swą edukację od klasy zerowej przyszkolnej /teraz niektóre/. Poważnie zawęża to możliwość korzystania z opieki bezpłatnego punktu przedszkolnego, bo starsze rodzeństwo /uczniowie tejże szkoły/ mimo PRZEPISÓW O RUCHU DROGOWYM - nie może takiego dziecka przyprowadzić ani odebrać /przywieźć autobusem ani odwieźć autobusem szkolnym/. Taki pięciolatek obligatoryjnie trafia do przyszkolnego oddziału przedszkolnego razem z 6-latkami. Tenczynek, gm. Krzeszowice: Pisze to jako dyrektor przedszkola i tak naprawdę u nas nie jest źle bo powstały w ostatnich latach 2 piękne przedszkola w Tenczynku i w Krzeszowicach. U nas w Tenczynku w tym roku tylko 10 dzieci 3-4 letnich nie dostała się do przedszkola (przedszkole liczy 170 dzieci). Udało nam się przedłużyć o 2 godziny płatne czas pobytu dzieci 5 i 6 letnich w naszych dwóch Oddziałach w Zalasiu. Jednego tylko nie rozumiem: Dlaczego na dzieci 6-letnie w szkole jest SUBWENCJA a nie ma na 6-latki w Przedszkolu!!!!!????? Tu obowiązek i tu obowiązek!!!??? Szczecin: W mojej gminie 5latki nie są przyjmowane do przedszkoli, ale również niechętnie szkoły na nie patrzą. Poza tym wiele szkół jest nieprzystosowanych - brak placów zabaw, za mało sal, za dużo dzieci w grupach, zajęcia zmianowe (do godz.17, np. SP 10 Szczecin). 6latki z kolei były na siłę wypychane przez dyrektorów z przedszkoli, ale również niechętnie przyjmowane do szkół. Dyrektorzy placówek robią sobie co chcą, jakby to od nich zależało, a przecież to nie są ich prywatne placówki. Warszawa-Praga Południe: Pracuję w przedszkolu publicznym - integracyjnym. W naszym przedszkolu jest - w nowym roku szkolnym 2 grupy dla 6-latków. W tym roku też jest grupa 6-latków. Ale moja córka chodzi do przedszkola na Saskiej Kępie i tam nie ma grup 6letnich. Będzie musiała iść do zerówki do szkoły. Wolałabym, aby została w przedszkolu razem z dziećmi 6- letnimi. Toruń: Jestem samotną matką i 2 razy, bezskutecznie starałam się o miejsce w przedszkolu publicznym. Obecnie dziecko ma prawie 6 lat chodzi do przedszkola prywatnego, za które płacę duże, jak dla mnie, pieniądze. Ze względu na moją pracę, nie mogę we wrześniu posłać dziecka do zerówki w szkole, ponieważ zajęcia są do godziny 13, natomiast świetlica jest tylko dla dzieci od pierwszej klasy. Szczecin: Uważam, że łączone grupy 5/6 latków, oraz 6/7 latków wszędzie tam gdzie było moje dziecko, lub tam gdzie dowiadywałam się o wpływ zróżnicowania wiekowego na dzieci ze względów psychologicznych był krzywdzący dla młodszych dzieci. Decydowanie za rodziców o tym gdzie dziecko ma chodzić w sytuacji, kiedy dzieci wolniej rozwijające się pod jakimkolwiek względem (fizycznym, emocjonalnym czy społecznym) na tym cierpią, jest rzezią niewiniątek, a nie polepszaniem systemu oświaty i źle świadczy o ministerstwie, kuratoriach, władzach gmin, dyrektorach placówek i wychowawcach i nauczycielach niestety też. Libiąż: Całkowity brak przystosowania sal dla dzieci 5/6 letnich. Umieszczone są w klasie szkolnej mającej ok m2. W grupach jest po 22,23 dzieci, więc gdzie ta zalecana płaszczyzna 2,2 m2.w sali nie ma mowy o dobrych warunkach do zabawy, a co dopiero do ćwiczeń ruchowych czy nauki. W związku z tym iż jest ich dużo, chodzą na dwie zmiany od 7-12 i druga od I to jest reforma szkolnictwa!!! To istna porażka!!! 64

66 Łyszkowice: Miałam wielkie szczęście, że moje dzieci dostały się do przedszkola. Jednym minusem jest to, iż mój 3-latek jest w grupie mieszanej 3/4-latków. Tak samo mój 5-latek jest również w grupie mieszanej 5/6latków. Niby rok różnicy, ale widać jak bardzo różnią się te dzieci zachowaniem i postępem w nauce. Uważam, że jest to obciążające dla tych dzieci. Panie wychowawczynie wymagają więcej od młodszych dzieci, a mniej od starszych, mimo zapewnień iż program obowiązkowy prowadzą osobno. Jak prowadzą osobno, jeżeli dzieci wykonują te same zadania -prace manualne i uczą tych samych rzeczy, zarówno 5/6-latki jak i 3/4-latki. Leszno (wielkopolskie): Wszystko byłoby super, gdyby nie to, że w roku szkolnym 2011/2012 w związku z tym, że miały odejść dwa roczniki (czyli u nas cztery grupy), zostały przyjęte trzy grupy trzylatków... zamiast dwóch roczników ostatecznie odszedł jeden (czyli zamiast czterech grup dwie), a w roku szkolnym 2012/2013 zostały przyjęte normalnie dwie grupy trzylatków i zrobiło się ciasno, bo jest jak łatwo policzyć jedna nadprogramowa grupa... moje dziecko jako sześciolatek (rocznik 2006, więc ostatecznie została w przedszkolu na szczęście) trafiło do bardzo małej sali w porównaniu do poprzednich lat i bez łazienki, sala jest ciasna ale odświeżona, kolorowa, zabawki są super i jakoś to rekompensuje ciasnotę, ale chodzenie sześć razy do łazienki, bo przed i po każdym posiłku), do której trzeba przejść dwoma korytarzami, przy drzwiach wejściowych i przez salę gimnastyczną jest denerwujące, problem zbagatelizowano... cała reszta funkcjonowania przedszkola na 6+ :) Rosnowo, gm. Manowo: W Rosnowie wszystkie 5 i 6 latki chodzą do przedszkola, przedszkole od 8 do 13 jest bezpłatne. Ale gorzej wygląda sytuacja z przedszkolem ponad 5 godzin. Rano od 6.30 do 8.00 jest bezpłatne, natomiast po 13 każda rozpoczęta godzina kosztuje ok 2,70 i jest naliczana z góry. Ja mam 2 córki w 5 i 6 latkach (obie w tzw. zerówce) umowę podpisaną do 16.30, przedszkole zwraca mi tylko za dni nieobecności całodniowej. Ja pracuję w handlu często mam w tygodniu wolne i prowadzę dzieci o 8 a odbieram o 13 i muszę wtedy zapłacić za dodatkowe 3,5 godziny mimo iż dzieci danego dnia były tylko na obowiązkowej podstawie. Rozmawiałam z Dyrektorką i ona odsyła mnie do uchwały Rady Gminy i podobno nic nie da się zrobić, mogę jedynie albo zmienić umowę od 8 do 13 i mieć za darmo, albo płacić tak jak teraz czyli ok 500 zł miesięcznie. Jest jeszcze rozwiązanie że jak mam wolne to dziewczynki wypisuję i nie idą do przedszkola. Czerwonka-Leszczyny: Reforma wprowadziła nie potrzebnie sporo zamieszania. Moje dziecko jest z rocznika 2008 i prawdopodobnie będzie musiało w 2014 roku iść obowiązkowo do 1 klasy jako 6-latek razem z dziećmi starszymi o rok. Z tego powodu większość rodziców panikuje i wywiera presję na przedszkolankach żeby w grupie czterolatków pracować na kartach pracy dla pięciolatków (roczne przygotowanie przedszkolne). Szkoda, że nikt w rządzie nie martwi się o dzieci, szczególnie te z końca rocznika 2008, bo z dziećmi starszymi z początku 2007 r. nie mają żadnych szans. 65

67 WYNIKI ANKIET ZESTAWIENIE LICZBOWE. - ZAŁĄCZNIK NR 2 Część I. Dostępność edukacji przedszkolnej I.1. Problemy z dostępnością edukacji przedszkolnej dla pięciolatków i sześciolatków PYTANIE: Czy w gminie jest publiczne przedszkole dla 5latków? ODPOWIEDZI: 1. w gminie jest publiczne przedszkole i chodzą do niego 5latki 853 przypadki 2. w gminie jest publiczne przedszkole, ale 5latki umieszczane są w oddziałach przyszkolnych 104 przypadki ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: W 79 gminach mimo, iż są publiczne przedszkola, 5latki umieszczane są w oddziałach przyszkolnych: Augustów, Baranów, Białystok, Bochnia, Brenna, Brzeg Dolny, Bydgoszcz, Chynów, Czarne, Czernica, Czernichów, Częstochowa, Debrzno, Długołęka, Elbląg, Gdynia, Gorzów Wlk., Góra Kalwaria, Górno, Grabów, Inowrocław, Jasienica, Jasło, Kalwaria Zebrzydowska, Kcynia, Kęty, Kłodzko, Kobierzyce, Koszalin, Kościan, Lesznowola, Lubochnia, Łambinowice, Łódź, Majdan Królewski, Mieleszyn, Olsztyn, Orchowo, Otmuchów, Otwock, Pilawa, Platerówka, Podgórzyn, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Radom, Raków, Reda, Rokietnica, Rybnik, Sandomierz, Siechnice, Skarżysko Kamienna, Somianka, Sosnowiec, Srokowo, Stargard Szczeciński, Stężyca, Stoczek Łukowski, Szczecin, Świnoujście, Tczew, Trzciana, Ulan-Majorat, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Ochota, Warszawa-Rembertów, Warszawa- Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wola, Wolsztyn, Wołomin, Wrocław, Wronki, Zawiercie, Żory Problem pojawia się w 16 woj.: mazowieckie 22 przypadków (17 gmin: Baranów, Chynów, Góra Kalwaria, Lesznowola, Otwock, Pilawa, Radom, Somianka, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Ochota, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wola, Wołomin) dolnośląskie 14 przypadków (9 gmin: Brzeg Dolny, Czernica, Długołęka, Kłodzko, Kobierzyce, Platerówka, Podgórzyn, Siechnice, Wrocław) zachodniopomorskie 11 przypadków (4 gminy: Koszalin, Stargard Szczeciński, Szczecin, Świnoujście) wielkopolskie 10 przypadków (9 gmin: Kościan, Mieleszyn, Orchowo, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Rokietnica, Wolsztyn, Wronki) śląskie 8 przypadków pomorskie 7 przypadków kujawsko-pomorskie 6 przypadków łódzkie 5 przypadków małopolskie 5 przypadków świętokrzyskie 4 przypadki warmińsko-mazurskie 3 przypadki lubelskie 2 przypadki opolskie 2 przypadki podkarpackie 2 przypadki podlaskie 2 przypadki lubuskie 1 przypadek 66

68 PYTANIE Czy w gminie jest publiczne przedszkole dla 6latków? ODPOWIEDZI: 1. w gminie jest publiczne przedszkole i chodzą do niego 6latki 659 przypadków 2. w gminie jest publiczne przedszkole, ale 6latki umieszczane są w oddziałach przyszkolnych 261 przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: W 157 gminach 6latki umieszczane są w oddziałach przyszkolnych, mimo iż są publiczne przedszkola: Augustów, Baranów, Białystok, Bielsko-Biała, Biskupice, Bochnia, Brenna, Brzeg Dolny, Bydgoszcz, Cegłów, Chynów, Czarne, Czchów, Czermin, Czernica, Czerwonak, Częstochowa, Długołęka, Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Gliwice, Gniewkowo, Gniezno, Golub- Dobrzyń, Gołdap, Gorzów Wlk., Góra Kalwaria, Górno, Grabów, Grabów, Grodzisk Maz., Grudziądź, Halinów, Imielin, Inowrocław, Istebna, Jarosław, Jasło, Kalisz, Kcynia, Kłodzko, Kobierzyce, Koluszki, Konstancin-Jeziorna, Kościan, Kórnik, Kraków, Ksawerów, Lesznowola, Libiąż, Lubin, Lubochnia, Lwówek Śl., Łambinowice, Łask, Łaziska Górne, Łodygowice, Łosice, Łódź, Majdan Królewski, Masłów, Maszewo, Michałowice, Mieleszyn, Mietków, Międzychód, Nadarzyn, Niebylec, Niepołomice, Nowy Targ, Olsztyn, Oława, Otwock, Pabianice, Piaseczno, Pilawa, Pilzno, Platerówka, Podgórzyn, Police, Pomiechówek, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Przedbórz, Przemęt, Radom, Radomsko, Radoszyce, Raków, Raszyn, Rokietnica, Rybnik, Rypin, Rzeszów, Sandomierz, Sianów, Siechnice, Skarżysko Kamienna, Skórcz, Sława, Somianka, Sosnowiec, Srokowo, Starachowice, Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Stężyca, Stoczek Łukowski, Strzelin, Szadek, Szczecin, Świnoujście, Tarnowo Podgórne, Tarnowskie Góry, Tczew, Trzciana, Tuszów Narodowy, Tychy, Tykocin, Tykocin, Ulan-Majorat, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Ochota, Warszawa-Praga Północ, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa- Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wesoła, Warszawa-Wilanów, Warszawa-Włochy, Warszawa-Wola, Wejherowo, Wieliczka, Wieruszów, Wilga, Witnica, Wolsztyn, Wołomin, Wołów, Wrocław, Wrocław-Fabryczna, Wronki, Zakrzew, Zawidów, Zawiercie, Zielonka, Zielonki, Żory, Żukowo Problem pojawia się w 16 woj.: mazowieckie 91 przypadków (38 gmin: Baranów, Cegłów, Chynów, Góra Kalwaria, Grodzisk Maz., Halinów, Konstancin-Jeziorna, Lesznowola, Łosice, Michałowice, Nadarzyn, Otwock, Piaseczno, Pilawa, Pomiechówek, Radom, Raszyn, Somianka, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa- Ochota, Warszawa-Praga Północ, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa- Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wesoła, Warszawa-Wilanów, Warszawa-Włochy, Warszawa- Wola, Wilga, Wołomin, Zakrzew, Zielonka) dolnośląskie 30 przypadków (17 gmin: Brzeg Dolny, Czernica, Długołęka, Kłodzko, Kobierzyce, Lubin, Lwówek Śl., Mietków, Oława, Platerówka, Podgórzyn, Siechnice, Strzelin, Wołów, Wrocław, Wrocław-Fabryczna, Zawidów) wielkopolskie 21 przypadków (15 gmin: Biskupice, Czerwonak, Gniezno, Kalisz, Kościan, Kórnik, Mieleszyn, Międzychód, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Przemęt, Rokietnica, Tarnowo Podgórne, Wolsztyn, Wronki) śląskie 20 przypadków (14 gmin: Bielsko-Biała, Brenna, Częstochowa, Gliwice, Imielin, Istebna, Łaziska Górne, Łodygowice, Rybnik, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Tychy, Zawiercie, Żory) zachodniopomorskie 18 przypadków (5 gmin: Police, Sianów, Stargard Szczeciński, Szczecin, Świnoujście) pomorskie 16 przypadków (9 gmin: Czarne, Gdańsk, Gdynia, Skórcz, Starogard Gdański, Stężyca, Tczew, Wejherowo, Żukowo) łódzkie 13 przypadków (11 gmin: Grabów, Koluszki, Ksawerów, Lubochnia, Łask, Łódź, Pabianice, Przedbórz, Radomsko, Szadek, Wieruszów) kujawsko-pomorskie 12 przypadków (7 gmin: Bydgoszcz, Gniewkowo, Golub-Dobrzyń, Grudziądź, Inowrocław, Kcynia, Rypin) małopolskie 9 przypadków podkarpackie 8 przypadków świętokrzyskie 7 przypadków lubuskie 5 przypadków podlaskie 4 przypadki 67

69 warmińsko-mazurskie 4 przypadki lubelskie 2 przypadki opolskie 1 przypadek I.1.a. Przymus ekonomiczny. Dyskryminacja dzieci z rodzin ubogich PYTANIE: Czy deklaracja liczby godzin decyduje o miejscu nauki 5latków? ODPOWIEDZI: 1. do przedszkoli przyjmowane są 5latki, także zadeklarowane na 5 bezpłatnych godzin 709 przypadki 2. 5latki zadeklarowane przez rodziców na 5 godzin umieszczane są w oddziałach przyszkolnych 241 przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: W 159 gminach 5latki zadeklarowane przez rodziców na 5h umieszczane są w oddziałach przyszkolnych: Augustów, Baranów, Biała Podlaska, Białystok, Bielsko-Biała, Bochnia, Brenna, Brzeg Dolny, Bydgoszcz, Cegłów, Chełmiec, Chybie, Chynów, Czarnia, Czermin, Czernica, Częstochowa, Debrzno, Dębica, Długołęka, Elbląg, Gdańsk, Gdów, Gdynia, Gliwice, Gniewkowo, Gorzów Wlk., Gostynin, Gródek nad Dunajcem, Gryfice, Inowrocław, Istebna, Jasło, Jelcz-Laskowice, Jeżów Sudecki, Jędrzejów, Kalwaria Zebrzydowska, Katowice, Kcynia, Kłodzko,, Kobierzyce, Kobylnica, Koluszki, Konopnica, Korzenna, Koszalin, Kościan, Kraków, Krynica Zdrój, Kwidzyn, Legionowo, Lesznowola, Lębork, Libiąż, Lidzbark Warmiński, Lubicz, Lubin, Lubochnia, Lubowidz, Łambinowice, Łodygowice, Łódź, Marki, Miastko, Michałowice, Mieleszyn, Miłkowice, Mistrzejowice, Niemcza, Nowa Ruda, Nowy Dwór Mazowiecki, Nowy Sącz, Nowy Targ, Oborniki Śl., Olsztyn, Oława, Opole, Ostrołęka, Ostrówek, Otwock, Pabianice, Pilawa, Platerówka, Police, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Pruszcz Gdański, Pszczyna, Puck, Pyrzyce, Radom, Radomsko, Rawicz, Rokietnica, Rumia, Rybnik, Rzeszów, Sianów, Sierakowice, Skarzysko Kamienna, Skierniewice, Skórcz, Słubice, Somianka, Sosnowiec, Srokowo, Stalowa Wola, Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Stężyca, Stoczek Łukowski, Sulejówek, Swarzędz, Szczecin, Świdnica, Świnoujście, Tomaszów Lubelski, Tomaszów Mazowiecki, Toruń, Trzciana, Trzebnica, Turek, Tuszyn, Tychy, Tykocin, Ulan-Majorat, Ustka, Wadowice Górne, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa- Targówek, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wola, Wągrowiec, Wejherowo, Wieleń, Wilga, Władysławowo, Włocławek, Włocławek, Wolsztyn, Wołomin, Wrocław, Wrocław Fabryczna, Wronki, Wydminy, Wyszki, Zabierzów, Zakopane, Zarszyn, Zawiercie, Zbąszyń, Zielonki, Żary, Żory Problem pojawia się w 16 woj.: mazowieckie 43 przypadki (27 gmin: Baranów, Cegłów, Chynów, Czarnia, Gostynin, Legionowo, Lesznowola, Lubowidz, Marki, Michałowice, Nowy Dwór Mazowiecki, Ostrołęka, Otwock, Pilawa, Radom, Somianka, Sulejówek, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wola, Wilga, Wołomin dolnośląskie 30 przypadków (18 gmin: Brzeg Dolny, Czernica, Długołęka, Jelcz-Laskowice, Jeżów Sudecki, Kłodzko, Kobierzyce, Lubin, Miłkowice, Niemcza, Nowa Ruda, Oborniki Śl., Oława, Platerówka, Świdnica, Trzebnica, Wrocław, Wrocław Fabryczna) zachodniopomorskie 27 przypadków (8 gmin: Gryfice, Koszalin, Police, Pyrzyce, Sianów, Stargard Szczeciński, Szczecin, Świnoujście) pomorskie 24 przypadki (17 gmin: Debrzno, Gdańsk, Gdynia, Kobylnica, Kwidzyn, Lębork, Miastko, Pruszcz Gdański, Puck, Rumia, Sierakowice, Skórcz, Starogard Gdański, Stężyca, Ustka, Wejherowo, Władysławowo) małopolskie 20 przypadków (16 gmin: Bochnia, Chełmiec, Gdów, Gródek nad Dunajcem, Kalwaria Zebrzydowska, Korzenna, Kraków, Krynica Zdrój, Libiąż, Mistrzejowice, Nowy Sącz, Nowy Targ, Trzciana, Zabierzów, Zakopane, Zielonki) śląskie 19 przypadków (14 gmin: Bielsko-Biała, Brenna, Chybie, Częstochowa, Gliwice, Istebna, Katowice, Łodygowice, Pszczyna, Rybnik, Sosnowiec, Tychy, Zawiercie, Żory) wielkopolskie 18 przypadków (14 gmin: Kościan, Mieleszyn, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Rawicz, Rokietnica, Swarzędz, Turek, Wągrowiec, Wieleń, Wolsztyn, Wronki, Zbąszyń) 68

70 kujawsko-pomorskie 14 przypadków (7 gmin: Bydgoszcz, Gniewkowo, Inowrocław, Kcynia, Lubicz, Toruń, Włocławek) łódzkie 13 przypadków (9 gmin: Koluszki, Lubochnia, Łódź, Ostrówek, Pabianice, Radomsko, Skierniewice, Tomaszów Mazowiecki, Tuszyn) podkarpackie 7 przypadków lubuskie 6 przypadków lubelskie 5 przypadków warmińsko-mazurskie 5 przypadków opolskie 4 przypadki podlaskie 4 przypadki świętokrzyskie 2 przypadki PYTANIE: Czy deklaracja liczby godzin decyduje o miejscu nauki 6latków? ODPOWIEDZI: 1. do przedszkoli przyjmowane są wszystkie 6latki także zadeklarowane na 5 bezpłatnych godzin 570 przypadków 2. 6latki zadeklarowane przez rodziców na 5 godzin umieszczane są w oddziałach przyszkolnych 339 przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: W 198 gminach 6latki zadeklarowane na 5h kierowane są do oddziałów przedszkolnych: Augustów, Baranów, Barciany, Biała Podlaska, Białystok, Biskupice, Bochnia, Brenna, Brzeg Dolny, Bulkowo, Bydgoszcz, Bytom, Cegłów, Chełmiec, Chełmża, Chorzów, Chybie, Chynów, Czermin, Czernica, Czerwonak, Częstochowa, Debrzno, Dębica, Dęblin, Długołęka, Elbląg, Gdańsk, Gdów, Gdynia, Gliwice, Gniewkowo, Golub-Dobrzyń, Gorzów Wlk., Gostynin, Góra Kalwaria, Grabów, Gródek nad Dunajcem, Grudziądź, Gryfice, Halinów, Inowrocław, Istebna, Jaktorów, Jarosław, Jasło, Jelcz-Laskowice, Jeżów Sudecki, Jędrzejów, Kalwaria Zebrzydowska, Katowice, Kcynia, Kędzierzyn-Koźle, Kleszczewo, Kłodzko, Kobierzyce, Kobylnica, Koluszki, Konopnica, Konstancin-Jeziorna, Koszalin, Kościan, Kraków, Ksawerów, Kwidzyn, Legionowo, Lesznowola, Libiąż, Lidzbark Warmiński, Lipnica Wielka, Lubicz, Lubin, Lublin, Lubowidz, Łambinowice, Łask, Łaziska Górne, Łódź, Majdan Królewski, Marki, Masłów, Miastko, Michałowice, Mieleszyn, Międzyrzec Podlaski, Mistrzejowice, Morąg, Niemcza, Niepołomice, Nowa Ruda, Nowy Dwór Mazowiecki, Nowy Targ, Oborniki Śl., Olsztyn, Opole, Orchowo, Orzysz, Ostrołęka, Otwock, Pabianice, Piaseczno, Pilawa, Pilzno, Platerówka, Podgórzyn, Police, Pomiechówek, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Pruszcz Gdański, Przedbórz, Przemęt, Pszczyna, Puck, Pyrzyce, Radom, Radomsko, Raków, Rokietnica, Rybnik, Rzeszów, Sandomierz, Siechnice, Sieradz, Sierakowice, Skarzysko Kamienna, Skierniewice, Skórcz, Skórzec, Sława, Słubice, Sochaczew, Somianka, Sosnowiec, Srokowo, Stalowa Wola, Starachowice, Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Stężyca Stoczek Łukowski, Sulejówek, Swarzędz, Szadek, Szczecin, Śrem, Świdnica, Świnoujście, Tarnowo Podgórne, Tarnów, Tczew, Tomaszów Mazowiecki, Toruń, Trzciana, Trzebnica, Turek, Tuszów Narodowy, Tychy, Tykocin, Ulan-Majorat, Ursynów, Ustka, Wadowice Górne, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa- Mokotów, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wilanów, Warszawa-Włochy, Warszawa-Wola, Wągrowiec, Wejherowo, Wieliczka, Wieruszów, Wilga, Witnica, Władysławowo, Włocławek, Wolsztyn, Wołomin, Wołów, Wrocław, Wyszki, Zabierzów, Zakrzew, Zarszyn, Zawiercie, Zbąszyń, Zgorzelec, Zielonki, Żary, Żory Problem pojawia się w 16 woj.: mazowieckie 97 przypadków (40 gmin: Baranów, Bulkowo, Cegłów, Chynów, Gostynin, Góra Kalwaria, Halinów, Jaktorów, Konstancin-Jeziorna, Legionowo, Lesznowola, Lubowidz, Marki, Michałowice, Nowy Dwór Mazowiecki, Ostrołęka, Otwock, Piaseczno, Pilawa, Pomiechówek, Radom, Skórzec, Sochaczew, Somianka, Sulejówek, Warszawa- Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wilanów, Warszawa-Włochy, Warszawa-Wola, Wilga, Wołomin, Zakrzew) dolnosląskie 36 przypadków (19 gmin: Brzeg Dolny, Czernica, Długołęka, Jelcz-Laskowice, Jeżów Sudecki, Kłodzko, Kobierzyce, Lubin, Niemcza, Nowa Ruda, Oborniki Śl., Platerówka, Podgórzyn, Siechnice, Świdnica, Trzebnica, Wołów, Wrocław, Zgorzelec) pomorskie 28 przypadków (16 gmin: Debrzno, Gdańsk, Gdynia, Kobylnica, Kwidzyn, Miastko, Pruszcz Gdański, Puck, Sierakowice, Skórcz, Starogard Gdański, Stężyca, Tczew, Ustka, Wejherowo, Władysławowo) 69

71 zachodniopomorskie 27 przypadków (7gmin: Gryfice, Koszalin, Police, Pyrzyce, Stargard Szczeciński, Szczecin, Świnoujście) śląskie 23 przypadki (15 gmin: Brenna, Bytom, Chorzów, Chybie, Częstochowa, Gliwice, Istebna, Katowice, Łaziska Górne, Pszczyna, Rybnik, Sosnowiec, Tychy, Zawiercie, Żory) wielkopolskie 23 przypadki (17 gmin: Czerwonak, Kleszczewo, Kościan, Mieleszyn, Orchowo, Poznań, Poznań-Jeżyce, Poznań-Grunwald, Przemęt, Rokietnica, Swarzędz, Śrem, Tarnowo Podgórne, Turek, Wągrowiec, Wolsztyn, Zbąszyń) małopolskie 19 przypadków (17 gmin: Biskupice, Bochnia, Chełmiec, Gdów, Gródek nad Dunajcem, Kalwaria Zebrzydowska, Kraków, Libiąż, Lipnica Wielka, Mistrzejowice, Niepołomice, Nowy Targ, Tarnów, Trzciana, Wieliczka, Zabierzów, Zielonki) łódzkie 18 przypadków (13 gmin: Grabów, Koluszki, Ksawerów, Łask, Łódź, Pabianice, Przedbórz, Radomsko, Sieradz, Skierniewice, Szadek, Tomaszów Mazowiecki, Wieruszów) kujawsko-pomorskie 17 przypadków (10 gmin: Bydgoszcz, Chełmża, Gniewkowo, Golub-Dobrzyń, Grudziądź, Inowrocław, Kcynia, Lubicz, Toruń, Włocławek) podkarpackie 13 przypadków (11 gmin: Czermin, Dębica, Jarosław, Jasło, Majdan Królewski, Pilzno, Rzeszów, Stalowa Wola, Tuszów Narodowy, Wadowice Górne, Zarszyn) lubuskie 8 przypadków lubelskie 7 przyadków warmińsko-mazurskie 7 przypadków opolskie 6 przypadków świętokrzyskie 6 przypadków podlaskie 4 przypadki I.1.c. Brak możliwości wyboru miejsca edukacji dla pięciolatków PYTANIE: Czy rodzice mają wybór miejsca nauki 5latków? ODPOWIEDZI: 1. rodzice sami decydują, czy zapiszą 5 letnie dziecko do przedszkola czy do oddziału przyszkolnego (tzw. zerówki) 797 przypadków 2. władze gminy decydują o miejscu edukacji 5latków 186 przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: W 136 gminach władze decydują o miejscu edukacji 5latków: Baranów, Barciany, Biała Podlaska, Białystok, Biskupice, Bochnia, Bogatynia, Brenna, Brzeg, Brzeg Dolny, Bulkowo, Bydgoszcz, Chybie, Chynów, Czarne, Czarnia, Czermin, Czerwionka-Leszczyny, Czerwonak, Debrzno, Długołęka, Drawsko, Ełk, Gdańsk, Gdynia, Głuchołazy, Gorzów Wlk., Grabów, Grodzisk Maz., Gródek nad Dunajcem, Imielin, Jarosław, Jaworzyna Śl., Jeżów Sudecki, Kalwaria Zebrzydowska, Karczew, Karlino, Katowice, Kcynia, Kęty, Kobierzyce, Kobierzyce, Kobylnica, Koluszki, Konopnica, Koszalin, Kościan, Kraków, Krośnice, Książki, Kwidzyn, Legionowo, Libiąż, Lidzbark Warmiński, Lubin, Lublin, Lubliniec, Lubochnia, Lubowidz, Lubycza Królewska, Łambinowice, Łodygowice, Łosice, Łyszkowice, Malanów, Manowo, Murowana Goślina, Nadrzewica Duża, Niepołomice, Nowa Wieś Wielka, Nowe Miasto, Olsztyn, Opole, Pawłowice, Piaseczno, Police, Popielów, Przedbórz, Pszczółki, Puck, Radom, Radomsko, Radoszyce, Raków, Rokietnica, Rybnik, Rzeszów, Siechnice, Sierakowice, Skarzysko Kamienna, Skórcz, Somianka, Spytkowice, Srokowo, Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Stary Targ, Stężyca, Stoczek Łukowski, Stryszawa, Strzelin, Szczecin, Świecie, Świętochłowice, Świnoujście, Tczew, Trzciana, Trzebnica, Turek, Tykocin, Ujazdów, Ulan-Majorat, Wadowice Górne, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Ochota, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wola, Wieprz, Wilkowice, Władysławowo, Wołomin, Wrocław, Wólka Lubelska, Wydminy, Wyszki, Zakrzew, Zarszyn, Zawiercie, Zbąszynek, Zielonki, Żary, Żory 70

72 Problem pojawia się w 16 woj.: mazowieckie 36 przypadków (23 gminy: Baranów, Bulkowo, Chynów, Czarnia, Grodzisk Maz., Karczew, Legionowo, Lubowidz, Łosice, Nowe Miasto, Piaseczno, Radom, Somianka, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Mokotów, Warszawa- Ochota, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wola, Wołomin, Zakrzew) dolnośląskie 26 przypadków (13 gmin: Bogatynia, Brzeg Dolny, Długołęka, Jaworzyna Śl., Jeżów Sudecki, Kobierzyce, Krośnice, Lubin, Murowana Goślina, Siechnice, Strzelin, Trzebnica, Wrocław) pomorskie - 17 przypadków (15 gmin: Czarne, Debrzno, Gdańsk, Gdynia, Kobylnica, Kwidzyn, Pszczółki, Puck, Sierakowice, Skórcz, Starogard Gdański, Stary Targ, Stężyca, Tczew, Władysławowo) śląskie 17 przypadków (13 gmin: Brenna, Chybie, Czerwionka-Leszczyny, Imielin, Katowice, Lubliniec, Łodygowice, Pawłowice, Rybnik, Świętochłowice, Wilkowice, Zawiercie, Żory) małopolskie 17 przypadków (12 gmin: Bochnia, Gródek nad Dunajcem, Kalwaria Zebrzydowska, Kęty, Kraków, Libiąż, Niepołomice, Spytkowice, Stryszawa, Trzciana, Wieprz, Zielonki) zachodniopomorskie 16 przypadków (7 gmin: Karlino, Koszalin, Police, Manowo, Stargard Szczeciński, Szczecin, Świnoujście) lubelskie 8 przypadków łódzkie 8 przypadków opolskie 8 przypadków wielkopolskie 7 przypadków kujawsko-pomorskie 6 przypadków warmińsko-mazurskie 6 przypadków podkarpackie 5 przypadków lubuskie 3 przypadki podlaskie 3 przypadki świętokrzyskie 3 przypadki PYTANIE: Czy rodzice mają wybór miejsca nauki 6latków? ODPOWIEDZI: 1. rodzice sami decydują, czy zapiszą 6 letnie dziecko do przedszkola czy do oddziału przyszkolnego (tzw. zerówki) 637 przypadków 2. władze gminy decydują o miejscu edukacji 6latków 325 przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: W 196 gminach o miejscu edukacji 6latków decydują władze gminy: Baranów, Barciany, Biała Podlaska, Białystok, Bochnia, Bogatynia, Brenna, Brzeg, Brzeg Dolny, Bulkowo, Bydgoszcz, Cegłów, Chybie, Chynów, Czarne, Czarnia, Czermin, Czerwionka-Leszczyny, Czerwonak, Częstochowa, Debrzno, Długołęka, Drawsko, Gdynia, Gliwice, Głuchołazy, Gniewkowo, Gniezno, Golub-Dobrzyń, Gołdap, Gorzów Wlk., Górno, Grabów, Grodzisk Maz., Gródek nad Dunajcem, Grudziądź, Halinów, Imielin, Inowrocław, Istebna, Jarosław, Jaworzyna Śl., Kaczory, Kalisz, Kalwaria, Zebrzydowska, Karczew, Katowice, Kcynia, Kęty, Kobierzyce, Kobylnica, Koluszki, Konopnica, Konstancin-Jeziorna, Koszalin, Kraków, Krośnice, Krzeszowice, Ksawerów, Książki, Kwidzyn, Legionowo, Lesznowola, Libiąż, Lidzbark Warmiński, Lubicz, Lubin, Lublin, Lubliniec, Lubochnia, Lubowidz, Lubycza Królewska, Lwówek Śl., Łambinowice, Łaziska Górne, Łodygowice, Łosice, Łyszkowice, Majdan Królewski, Malanów, Manowo, Marki, Masłów, Maszewo, Michałowice, Mietków, Międzyrzec Podlaski, Morąg, Murowana Goślina, Nadarzyn, Nadrzewica Duża, Niepołomice, Nowa Wieś Wielka, Nowe Miasto, Nowy Targ, Olkusz, Olsztyn, Oława, Opole, Orchowo, Orzysz, Otwock, Pawłowice, Piaseczno, Pilawa, Pilzno, Police, Pomiechówek, Popielów, Poznań, Poznań-Grunwald, Przedbórz, Przemęt, Puck, Radom, Radomsko, Radoszyce, Raków, Raszyn, Rokietnica, Rybnik, Rzeszów, Sianów, Siechnice, Sierakowice, Skórcz, Skórzec, Sława, Somianka, Sosnowiec, Spytkowice, Srokowo, Starachowice, Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Stary Targ, Stężyca, Stoczek Łukowski, Stryszawa, Strzelin, Sulejówek, Szadek, Szczecin, Świdnica, Świecie, Świnoujście, Tarnowo Podgórne, Tarnowskie Góry, Tczew, Trzciana, Trzebnica, Turek, Tuszów Narodowy, Tykocin, Ulan-Majorat, Ustka, Wadowice Górne, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa- Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Praga Północ, Warszawa-Rembertów, Warszawa- Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wesoła, Warszawa- 71

73 Wilanów, Warszawa-Włochy, Warszawa-Wola, Wejherowo, Wieliczka, Wieprz, Wieruszów, Wilkowice, Witnica, Władysławowo, Wolsztyn, Wołomin, Wołów, Wrocław, Wrocław-Fabryczna, Wronki, Wyszki, Zakrzew, Zarszyn, Zawidów, Zawiercie, Zbąszynek, Zielonka, Zielonki, Żary, Żory Problem pojawia się w 16 woj.: mazowieckie 115 przypadków (45 gmin: Baranów, Bulkowo, Cegłów, Chynów, Czarnia, Grodzisk Maz., Halinów, Karczew, Konstancin-Jeziorna, Legionowo, Lesznowola, Lubowidz, Łosice, Marki, Michałowice, Nadarzyn, Nowe Miasto, Otwock, Piaseczno, Pilawa, Pomiechówek, Radom, Raszyn, Skórzec, Somianka, Sulejówek, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Praga Północ, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa- Wawer, Warszawa-Wesoła, Warszawa-Wilanów, Warszawa-Włochy, Warszawa-Wola, Wołomin, Zakrzew, Zielonka) dolnośląskie 36 przypadków (19 gmin: Bogatynia, Brzeg Dolny, Długołęka, Jaworzyna Śl., Kobierzyce, Krośnice, Lubin, Lwówek Śl., Mietków, Murowana Goślina, Oława, Siechnice, Strzelin, Świdnica, Trzebnica, Wołów, Wrocław, Wrocław- Fabryczna, Zawidów) śląskie 25 przypadków (18 gmin: Brenna, Chybie, Czerwionka-Leszczyny, Częstochowa, Gliwice, Imielin, Istebna, Katowice, Lubliniec, Łaziska Górne, Łodygowice, Pawłowice, Rybnik, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Wilkowice, Zawiercie, Żory) pomorskie 21 przypadków (15 gmin: Czarne, Debrzno, Gdynia, Kobylnica, Kwidzyn, Puck, Sierakowice, Skórcz, Starogard Gdański, Stary Targ, Stężyca, Tczew, Ustka, Wejherowo, Władysławowo) zachodniopomorskie 21 przypadków (8 gmin: Koszalin, Manowo, Police, Sianów, Stargard Szczeciński, Szczecin, Szczecin, Świnoujście) małopolskie 20 przypadków (16 gmin: Bochnia, Gródek nad Dunajcem, Kalwaria Zebrzydowska, Kęty, Kraków, Krzeszowice, Libiąż, Niepołomice, Nowy Targ, Olkusz, Spytkowice, Stryszawa, Trzciana, Wieliczka, Wieprz, Zielonki) wielkopolskie 19 przypadków (15 gmin: Czerwonak, Drawsko, Gniezno, Kaczory, Kalisz, Malanów, Orchowo, Poznań, Poznań-Grunwald, Przemęt, Rokietnica, Tarnowo Podgórne, Turek, Wolsztyn, Wronki) kujawsko-pomorskie 14 przypadków (10 gmin: Bydgoszcz, Gniewkowo, Golub-Dobrzyń, Grudziądź, Inowrocław, Kcynia, Książki, Lubicz, Nowa Wieś Wielka, Świecie) łódzkie 11 przypadków (9 gmin: Grabów, Koluszki, Ksawerów, Lubochnia, Łyszkowice, Przedbórz, Radomsko, Szadek, Wieruszów) lubelskie 8 przypadków podkarpackie 8 przypadków opolskie 7 przypadków warmińsko-mazurskie 7 przypadków lubuskie 6 przypadków świętokrzyskie 5 przypadków podlaskie 3 przypadki I.2. Dostęp do przedszkoli dla trzylatków i czterolatków PYTANIE: Opisz dostępność do przedszkoli dla dzieci 3 i 4 letnich w Twojej gminie. ODPOWIEDZI: 1. moje 3./4. letnie dziecko nie dostało się do publicznego przedszkola 263 przypadki 2. moje 3./4. letnie dziecko dostało się do publicznego przedszkola 494 przypadki ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: W 173 gminach dzieci 3/4letnie nie dostały się do publicznych przedszkoli: Baranów, Bełchatów, Białe Błota, Biecz, 72

74 Biskupice (małopolskie), Biskupice (wielkopolskie), Brzeg, Bydgoszcz, Bystra-Sidzina, Bytom, Chełm, Chełmiec, Chełmno, Chorzów, Czernica, Częstochowa, Dębica, Dębno, Długołęka, Dziwnów, Elbląg, Gdańsk, Gdów, Gdynia, Gliwice, Głogów, Głuchołazy, Gródek nad Dunajcem, Gryfice, Inowrocław, Janikowo, Jastrzębie Zdrój, Jaworzno, Jaworzyna Śl., Jelcz- Laskowice, Jelenia Góra, Jeleśnia, Kalwaria Zebrzydowska, Karczew, Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Kluczbork, Kłobuck, Kłodzko, Kobierzyce, Kobiór, Koluszki, Konstancin-Jeziorna, Kościan, Kraków, Krosno Odrz., Krośnice, Krzeszowice, Ksawerów, Kwidzyn, Legionowo, Leszno, Lesznowola, Libiąż, Lidzbark Warmiński, Lipnica Wielka, Lubawa, Lubicz, Lubin, Lublin, Lubliniec, Lubowidz, Łódź, Łódź-Górna, Miastko, Michałowice, Miedźno, Mieleszyn, Mietków, Mikołów, Milanówek, Morąg, Mosina, Mysłakowice, Mysłowice, Nadrzewica Duża, Niemcza, Nieporęt, Nowy Targ, Oborniki Śl., Olsztyn, Opole, Otwock, Pabianice, Piaseczno, Piekary Śl., Płock, Podgórze, Porąbka, Poznań, Prudnik, Pruszcz Gdański, Pszczyna, Puck, Pyrzyce, Radomsko, Radoszyce, Radzionków, Rokietnica, Rokietnica, Ruda Śl., Rybnik, Rzeszów, Sędziszów Małopolski, Sanok, Sianów, Siedlce, Sieradz, Skawina, Skoczów, Skórcz, Skórzec, Skwierzyna, Sława, Sochaczew, Sosnowiec, Stalowa Wola, Stargard Szczeciński, Stary Targ, Staszów, Strawczyn, Sulejówek, Szamotuły, Szczawnica, Szczecin, Świdnica, Świebodzin, Świętochłowice, Tarnowo Podgórne, Tarnowskie Góry, Toruń, Trzebnica, Trzebownisko, Turek, Tuszyn, Tychy, Ujazdów, Ustka, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa- Targówek, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wesoła, Warszawa-Wilanów, Warszawa-Włochy, Wejherowo, Wieprz, Władysławowo, Wodzisław Śl., Wolsztyn, Wołomin, Wołów, Wrocław, Wrocław Fabryczna, Wronki, Wydminy, Zabrze, Zakopane, Zawiercie, Zbąszynek, Zgierz, Zgorzelec, Zielonki, Żary, Żukowo Problem pojawia się w 15 woj.: mazowieckie 52 przypadki (29 gmin: Baranów, Karczew, Konstancin-Jeziorna, Legionowo, Leszno, Lesznowola, Lubowidz, Michałowice, Milanówek, Nieporęt, Otwock, Piaseczno, Płock, Siedlce, Skórzec, Sochaczew, Sulejówek, Warszawa-Bemowo, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Warszawa-Wesoła, Warszawa-Wilanów, Warszawa- Włochy, Wołomin) śląskie 44 przypadki (29 gmin: Bytom, Chorzów, Częstochowa, Gliwice, Jastrzębie Zdrój, Jaworzno, Jeleśnia, Katowice, Kłobuck, Kobiór, Lubliniec, Miedźno, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śl., Porąbka, Pszczyna, Radzionków, Ruda Śl., Rybnik, Skoczów, Sosnowiec, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Tychy, Wodzisław Śl., Zabrze, Zawiercie, Żary) dolnośląskie 28 przypadków (20 gmin: Czernica, Długołęka, Głogów, Jaworzyna Śl., Jelcz-Laskowice, Jelenia Góra, Kłodzko, Kobierzyce, Krośnice, Lubin, Mietków, Mysłakowice, Niemcza, Oborniki Śl., Świdnica, Trzebnica, Wołów, Wrocław, Wrocław Fabryczna, Zgorzelec) małopolskie 26 przypadków (20 gmin: Biecz, Biskupice, Bystra-Sidzina, Chełmiec, Dębno, Gdów, Gródek nad Dunajcem, Kalwaria Zebrzydowska, Kraków, Krzeszowice, Libiąż, Lipnica Wielka, Nowy Targ, Podgórze, Skawina, Szczawnica, Świebodzin, Wieprz, Zakopane, Zielonki) kujawsko-pomorskie 18 przypadków (7 gmin: Białe Błota, Bydgoszcz, Chełmno, Inowrocław, Janikowo, Lubicz, Toruń) pomorskie 17 przypadków (12 gmin: Gdańsk, Gdynia, Kwidzyn, Miastko, Pruszcz Gdański, Puck, Skórcz, Stary Targ, Ustka, Wejherowo, Władysławowo, Żukowo) zachodniopomorskie 15 przypadków (7 gmin: Dziwnów, Gryfice, Pyrzyce, Sianów, Stargard Szczeciński, Szamotuły, Szczecin) łódzkie 13 przypadków (11 gmin: Bełchatów, Koluszki, Ksawerów, Łódź, Łódź-Górna, Pabianice, Radomsko, Sieradz, Tuszyn, Ujazdów, Zgierz) wielkopolskie 13 przypadków (10 gmin: Biskupice, Kościan, Mieleszyn, Mosina, Poznań, Rokietnica, Tarnowo Podgórne, Turek, Wolsztyn, Wronki) warmińsko-mazurskie 9 przypadków podkarpackie 8 przypadków opolskie 7 przypadków lubelskie 5 przypadków lubuskie 5 przypadków świętokrzyskie 3 przypadki 73

75 Część II. Warunki edukacji przedszkolnej II.1.a. Posiłki PYTANIE: Czy 5latki mają zapewnione posiłki? ODPOWIEDZI: 1. 5latki w przedszkolu mają zapewnione posiłki przypadki 2. 5latki w szkole mają zapewnione posiłki 89 przypadków 3. 5latki w przedszkolu nie mają posiłków - 24 przypadki 4. 5latki w szkole nie mają posiłków 66 przypadki ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: Brak posiłków w przedszkolach dla 5latków W 23 gminach dzieci 5letnie nie mają posiłków w przedszkolach: Bydgoszcz, Czerwonak, Gorzów Wlk., Grodzisko, Jasło, Kórnik, Kraków, Krasin, Krośnice, Lubin, Lublin, Lubowidz, Łambinowice, Nowa Dęba, Orchowo, Otmuchów, Przemyśl, Sosnowiec, Srokowo, Starogard Gdański, Tuszów Narodowy, Wilków, Ziębice Problem pojawia się w 12 woj.: podkarpackie 4 przypadki dolnośląskie 3 przypadki opolskie 3 przypadki wielkopolskie 3 przypadki kujawsko-pomorskie 2 przypadki lubelskie 2 przypadki pomorskie 2 przypadki lubuskie 1 przypadek małopolskie 1 przypadek mazowieckie 1 przypadek śląskie 1 przypadek warmińsko-mazurskie 1 przypadek Brak posiłków w szkołach dla 5latków W 53 gminach dzieci 5letnie nie mają posiłków w szkołach: Augustów, Baranów, Biskupice, Brzeg Dolny, Bulkowo, Bydgoszcz, Chynów, Czarne, Debrzno, Gdynia, Gliwice, Gródek nad Dunajcem, Inowrocław, Jaktorów, Janikowo, Jelenia Góra, Jeżów Sudecki, Jędrzejów, Kalwaria Zebrzydowska, Kcynia, Kłodzko, Koszalin, Legionowo, Mistrzejowice, Niemcza, Oborniki Śl., Olsztyn, Opole, Ostrówek, Platerówka, Poznań, Pruszcz Gdański, Puck, Pyrzyce, Radomsko, Rybnik, Skórcz, Sława, Stalowa Wola, Stargard Szczeciński, Swarzędz, Szczecin, Świnoujście, Trzebnica, Warszawa-Praga Północ, Wejherowo, Władysławowo, Wolsztyn, Wołomin, Wrocław, Wrocław Fabryczna, Wydminy, Żory, Żukowo Problem pojawia się w 15 woj.: dolnośląskie 14 przypadków pomorskie 10 przypadków mazowieckie 7 przypadków zachodniopomorskie 7 przypadków kujawsko-pomorskie 4 przypadki małopolskie 4 przypadki śląskie 4 przypadki wielkopolskie 3 przypadki łódzkie 2 przypadki opolskie 2 przypadki warmińsko-mazurskie 2 przypadki lubuskie 1 przypadek podkarpackie 1 przypadek podlaskie 1 przypadek świętokrzyskie 1 przypadek 74

76 PYTANIE: Czy 6latki mają zapewnione posiłki? ODPOWIEDZI: 1. 6latki w przedszkolu mają zapewnione są posiłki 629 przypadki 2. 6latki w szkole mają zapewnione są posiłki 209 przypadków 3. 6latki w przedszkolu nie mają posiłków 19 przypadków 4. 6latki w szkole nie mają posiłków przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: Brak posiłków w przedszkolach dla 6latków W 18 gminach 6latki nie mają posiłków w przedszkolach: Bydgoszcz, Gorzów Wlk., Grodzisko, Jasło, Krasin, Lubaczów, Lubin, Lublin, Lubowidz, Łambinowice, Nowa Dęba, Oborniki Śl., Otmuchów, Srokowo, Starogard Gdański, Wilków, Zabrze, Ziębice Problem pojawia się w 10 woj.: dolnośląskie 3 przypadki opolskie 3 przypadki podkarpackie 3 przypadki pomorskie 3 przypadki lubelskie 2 przypadki mazowieckie 1 przypadek kujawsko-pomorskie 1 przypadek lubuskie 1 przypadek śląskie 1 przypadek warmińsko-mazurskie 1 przypadek Brak posiłków w szkołach dla 6latków W 84 gminach 6latki nie mają posiłków w szkołach: Augustów, Baranów, Białystok, Biskupice, Bulkowo, Bydgoszcz, Chynów, Czernichów, Czerwonak, Częstochowa, Debrzno, Dębica, Gdynia, Gliwice, Góra Kalwaria, Grodzisk Maz., Gródek nad Dunajcem, Grudziądź, Inowrocław, Jaktorów, Jelenia Góra, Jeżów Sudecki, Kalwaria Zebrzydowska, Kcynia, Kleszczewo, Kłodzko, Konstancin-Jeziorna, Koszalin, Ksawerów, Lidzbark Warmiński, Lubicz, Lwówek Śl., Majdan Królewski, Maszewo, Michałowice, Miłkowice, Niemcza, Olsztyn, Opole, Orchowo, Ostrówek, Platerówka, Pomiechówek, Poznań, Poznań- Grunwald, Pruszcz Gdański, Puck, Pyrzyce, Radom, Radomsko, Raszyn, Rybnik, Skórcz, Sława, Sochaczew, Somianka, Sosnowiec, Stalowa Wola, Starachowice, Stargard Szczeciński, Swarzędz, Szczecin, Świnoujście, Trzebnica, Ustka, Warszawa- Mokotów, Warszawa-Praga Północ Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wola, Wejherowo, Wieliczka, Wieruszów, Witnica, Władysławowo, Wolsztyn, Wołomin, Wołów, Wrocław, Wólka Lubelska, Wydminy, Zawidów, Zielonka, Żory Problem pojawia się w 16 woj.: mazowieckie 27 przypadków dolnośląskie 17 przypadków zachodniopomorskie 10 przypadków pomorskie 9 przypadków wielkopolskie 9 przypadków kujawsko-pomorskie 7 przypadków śląskie 7 przypadków małopolskie 5 przypadków łódzkie 4 przypadki lubuskie 3 przypadki podkarpackie 3 przypadki warmińsko-mazurskie 3 przypadki opolskie 2 przypadki podlaskie - 2 przypadki lubelskie 1 przypadek świętokrzyskie 1 przypadek 75

77 II.2.a. Opieka poza zajęciami dostępność PYTANIE: Czy 5latki mają możliwość skorzystać ze świetlicy? ODPOWIEDZI: 1. 5 latki w oddziale przedszkolnym w szkole nie płacą za świetlicę przypadków 2. 5 latki w oddziale przedszkolnym w szkole płacą za świetlicę 119 przypadków 3. 5 latki w oddziale przedszkolnym w szkole nie mogą korzystać ze świetlicy 132 przypadków 4. w szkole w ogóle nie ma świetlicy 61 przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: 5latki w oddziale przyszkolnym płacą za świetlicę W 78 gminach dzieci 5letnie płacą za świetlicę: Białystok, Brenna, Bydgoszcz, Chełm, Czchów, Częstochowa, Długołęka, Dzierżoniów, Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Gliwice, Głogów, Golub-Dobrzyń, Gostynin, Jaktorów, Jawor, Jaworzno, Konopnica, Konstancin-Jeziorna, Kraków Ksawerów, Kwidzyn, Lesznowola, Lubaczów, Lubicz, Lublin, Lwówek Śl., Łódź, Michałowice, Mistrzejowice, Niemcza, Nieporęt, Nowy Dwór Mazowiecki, Nowy Targ, Oborniki Śl., Olsztyn, Otwock, Piaseczno, Piła, Podgórzyn, Police, Poznań, Poznań-Stare Miasto, Pruszcz Gdański, Pruszków, Pyrzyce, Radom, Raszyn, Rozdrażew, Rzeszów, Sędziszów Małopolski, Siechnice, Stargard Szczeciński, Swarzędz, Szczecin, Śródmieście, Świętochłowice, Toruń, Trzebnica, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Śródmieście, Warszawa- Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wola, Wejherowo, Włocławek, Wołomin, Wołów, Wrocław, Zabierzów, Zakopane, Zbąszyń, Zgorzelec Problem pojawia się w 13 woj.: mazowieckie 39 przypadków (23 gminy: Gostynin, Jaktorów, Konstancin-Jeziorna, Lesznowola, Michałowice, Nieporęt, Nowy Dwór Mazowiecki, Otwock, Piaseczno, Pruszków, Radom, Raszyn, Ursynów, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wola, Wołomin) dolnośląskie 18 przypadków (13 gmin: Długołęka, Dzierżoniów, Głogów, Jawor, Lwówek Śl., Niemcza, Oborniki Śl., Podgórzyn, Siechnice, Trzebnica, Wołów, Wrocław, Zgorzelec) małopolskie 10 przypadków (6 gmin: Czchów, Kraków, Mistrzejowice, Nowy Targ, Zabierzów, Zakopane) pomorskie 9 przypadków zachodniopomorskie 9 przypadków kujawsko-pomorskie 8 przypadków wielkopolskie 7 przypadków śląskie 6 przypadków lubelskie 4 przypadki podkarpackie 3 przypadki łódzkie 2 przypadki podlaskie 2 przypadki warmińsko-mazurskie 2 przypadki 5latki w oddziałach przyszkolnych nie mogą korzystać ze świetlicy: W 103 gminach 5latki nie mogą korzystać ze świetliy: Augustów, Baranów, Bełchatów, Bielsko-Biała, Biłgoraj, Bochnia, Brzeg, Bydgoszcz, Chełmno, Czerniejowo, Czerwionka-Leszczyny, Częstochowa, Debrzno, Dębica, Głogówek, Gniezno, Gorlice,Gorzów Wlk., Gródek nad Dunajcem, Inowrocław, Jaworzno, Jaworzyna Śl., Jędrzejów, Kalisz, Katowice, Kcynia, Kęty, Kłodzko, Kobierzyce, Koluszki, Koszalin, Kraków, Krotoszyn, Legionowo, Libiąż, Lubicz, Lubin, Lublin, Lubliniec, Lubochnia, Łódź, Łódź-Górna, Manowo, Miastko, Miedźno, Niebylec, Niemodlin, Nowa Dęba, Nowa Ruda, Nowa Wieś Wielka, Nowe Miasto, Nowy Sącz, Oborniki Śl., Olesno, Olsztyn, Opole, Otmuchów, Pilawa, Pilzno, Pniewy, Pomiechówek, Popielów, Poznań, Poznań-Jeżyce, Radom, Radzionków, Rokietnica, Ropczyce, Rybnik, Rypin, Rzekuń, Rzeszów, Siemianowice Śl., Skórcz, Słubice, Sochaczew, Somianka, Stalowa Wola,Stargard Szczeciński, Starogard Gdański, Staszów, Strzelin, Tarnowskie Góry, Toruń, Turek, Tychy, Ustka, Wadowice Górne, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Wągrowiec, Wejherowo, Witnica, Wolsztyn, Wołomin, Wólka Lubelska, Wrocław, Wronki, Wydminy, Zabrze, Zdzieszowice, Zielona Góra, Żory Problem pojawia się w 16 woj.: śląskie 22 przypadków (13 gmin: Bielsko-Biała, Czerwionka-Leszczyny, Częstochowa, Jaworzno, Katowice, Lubliniec, Miedźno, Radzionków, Rybnik, Siemianowice Śl., Tarnowskie Góry, Tychy, Zabrze, Żory) 76

78 mazowieckie 13 przypadków (12 gmin: Baranów, Legionowo, Nowe Miasto, Pilawa, Pomiechówek, Radom, Rzekuń, Sochaczew, Somianka, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Wołomin) wielkopolskie 13 przypadków (12 gmin: Czerniejowo, Gniezno, Kalisz, Krotoszyn, Pniewy, Poznań, Poznań - Jeżyce Strzeszyn, Rokietnica, Turek, Wągrowiec, Wolsztyn, Wronki) kujawsko-pomorskie 12 przypadków podkarpackie 12 przypadków dolnośląskie 11 przypadków malopolskie 9 przypadków opolskie 9 przypadków pomorskie -7 przypadków łódzkie 6 przypadków lubuskie 4 przypadki warmińsko-mazurskie 4 przypadki zachodniopomorskie 4 przypadki lubelskie 2 przypadki podlaskie 2 przypadki świętokrzyskie 2 przypadki Brak świetlic: W 58 gminach, w szkołach gdzie są oddziały przedszkolne i gdzie są 5latki, nie ma w ogóle świetlic: Augustów, Białystok, Biskupice, Brzeg, Bystra-Sidzina, Czermin, Czernichów, Dąbrowa Tarnowska, Drawsko, Głuchołazy, Godów, Grabów, Grodzisko, Grudziądź, Iłowa, Inowrocław, Kaczory, Kalwaria Zebrzydowska, Kamienica Polska, Karlino, Krzeszowice, Lidzbark Warmiński, Lipnica Wielka, Łambinowice, Łyszkowice, Masłów, Mietków, Międzyrzec Podlaski, Miłkowice, Nadrzewica Duża, Niepołomice, Orchowo, Ostrów, Ostrówek, Pruszcz Gdański, Przemęt, Puck, Radomsko, Radoszyce, Raków, Sława, Starogard Gdański, Stoczek Łukowski, Szczecin, Tarnogród, Terespol, Trzciana, Trzebnica, Tuszyn, Ulan-Majorat, Warszawa-Mokotów, Wilga, Wilków, Wołomin, Zakrzew, Zarszyn, Zbąszynek, Żukowo Problem pojawia się w 16 woj.: małopolskie 11 przypadków lubelskie 7 przypadków łódzkie 6 przypadki pomorskie 5 przypadki mazowieckie 4 przypadki opolskie 4 przypadki wielkopolskie 4 przypadki lubuskie 3 przypadki podkarpackie 3 przypadki świętokrzyskie 3 przypadki dolnośląskie 2 przypadki kujawsko-pomorskie 2 przypadki podlaskie 2 przypadki śląskie 2 przypadki zachodniopomorskie 2 przypadki warmińsko-mazurskie 1 przypadek PYTANIE: Czy 6latki mają możliwość skorzystać ze świetlicy? ODPOWIEDZI: 1. 6latki w oddziale przedszkolnym w szkole nie płacą za świetlicę 407 przypadków 2. 6 latki w oddziale przedszkolnym w szkole płacą za świetlicę 152 przypadki 3. 6 latki w oddziale przedszkolnym w szkole nie mogą korzystać ze świetlicy 101 przypadków 4. w szkole w ogóle nie ma świetlicy 62 przypadki ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: 6latki w oddziałach przedszkolnych płacą za świetlicę W 87 gminach 6latki płacą za świetlicę: Białystok, Bydgoszcz, Chełm, Długołęka, Dzierżoniów, Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Gliwice, Głogów, Golub-Dobrzyń, Gorzów Wlk., Gostynin, Jaktorów, Jawor, Kobierzyce, Konopnica, Konstancin-Jeziorna, Kraków, Krasin, Ksawerów, Kwidzyn, Lesznowola, Lubaczów, Lubicz, Lublin, Lubochnia, Lwówek Śl., Łask, Łódź, Marki, 77

79 Michałowice, Mistrzejowice, Nadarzyn, Niemcza, Nieporęt, Nowy Dwór Mazowiecki, Nowy Targ, Oborniki Śl., Olsztyn, Otwock, Piaseczno, Piła, Police, Poznań, Poznań-Stare Miasto, Pruszcz Gdański, Pruszków, Pyrzyce, Radom, Raszyn, Rozdrażew, Sanok, Sędziszów Małopolski, Siechnice, Sieradz, Stargard Szczeciński, Szadek, Szczecin, Śródmieście, Świdnik, Świętochłowice, Targówek, Toruń, Trzebnica, Tykocin, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wola, Wągrowiec, Wejherowo, Włocławek, Wolsztyn, Wołomin, Wrocław, Zabierzów, Zabrze, Zakopane, Zawiercie, Zgorzelec Problem pojawia się w 14 woj.: mazowieckie 59 przypaków (25 gmin: Gostynin, Jaktorów, Konstancin-Jeziorna, Lesznowola, Marki, Michałowice, Nadarzyn, Nieporęt, Nowy Dwór Mazowiecki, Otwock, Piaseczno, Pruszków, Radom, Raszyn, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Bielany, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursus, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wola, Wołomin dolnośląskie 16 przypadków (12 gmin: Długołęka, Dzierżoniów, Głogów, Jawor, Kobierzyce, Lwówek Śl., Niemcza, Oborniki Śl., Siechnice, Trzebnica, Wrocław, Zgorzelec) małopolskie - 12 przypadków kujawsko-pomorskie 11 przypadków pomorskie 10 przypadków zachodniopomorskie 10 przypadków wielkopolskie 8 przypadków łódzkie 6 przypadków śląskie 6 przypadków lubelskie 5 przypadków podkarpackie 3 przypadki podlaskie 3 przypadki warmińsko-mazurskie 2 przypadki lubuskie 1 przypadek 6latki nie mogą korzystać ze świetlicy W 81 gminach 6latki nie mogą korzystać ze świetlicy w szkołach: Augustów, Baranów, Bełchatów, Bielsko-Biała, Biłgoraj, Bochnia, Brzeg, Bydgoszcz, Chełmno, Czerniejowo, Czerwionka-Leszczyny, Częstochowa, Dąbrowa Zielona, Dębica, Głogówek, Gniezno, Gorlice, Gorzów Wlk., Gródek nad Dunajcem, Inowrocław, Jaworzno, Jaworzyna Śl., Kalisz, Karlino, Katowice, Kęty, Kłodzko, Koluszki, Koszalin, Kraków, Krotoszyn, Krowodrza, Libiąż, Lubin, Lublin, Lubliniec, Łódź, Łódź-Górna, Manowo, Miastko, Miedźno, Niebylec, Niemodlin, Nowa Dęba, Nowa Wieś Wielka, Nowe Miasto, Nowy Sącz, Oborniki Śl., Olesno, Olsztyn, Opole, Piaseczno, Pniewy, Popielów, Radom, Radzionków, Rokietnica, Ropczyce, Rybnik, Rypin, Rzekuń, Rzeszów, Skórcz, Słubice, Somianka, Stalowa Wola, Starogard Gdański, Staszów, Strzelin, Swarzędz, Tarnowskie Góry, Toruń, Turek, Wadowice Górne, Warszawa-Wawer, Warszawa-Włochy, Wejherowo, Wolsztyn, Wołomin, Wrocław, Wólka Lubelska, Wydminy, Zabrze, Zdzieszowice, Żory Problem pojawia się w 16 woj.: śląskie 18 przypadków (13 gmin: Bielsko-Biała, Czerwionka-Leszczyny, Częstochowa, Dąbrowa Zielona, Jaworzno, Katowice, Lubliniec, Miedźno, Radzionków, Rybnik, Tarnowskie Góry, Zabrze, Żory) podkarpackie 11 przypadków mazowieckie 9 przypadków wielkopolskie 9 przypadków dolnośląskie 8 przypadków kujawsko-pomorskie 8 przypadków małopolskie 8 przypadków opolskie 7 przypadków pomorskie 5 przypadków łódzkie 4 przypadki lubelskie 3 przypadki warmińsko-mazurskie 3 przypadki zachodniopomorskie 3 przypadki lubuskie 2 przypadki podlaskie 2 przypadki świętokrzyskie 1 przypadek 6latki w szkołach brak świetlic W 59 gminach w szkołach w których przebywają 6latki nie ma w ogóle świetlic: Augustów, Biskupice, Bystra-Sidzina, 78

80 Czermin, Czernichów, Drawsko, Głuchołazy, Godów, Grabów, Grodzisko, Grudziądź, Iłowa, Inowrocław, Kaczory, Kalwaria Zebrzydowska, Kamienica Polska, Krzeszowice, Lidzbark Warmiński, Lipnica Wielka, Łambinowice, Łyszkowice, Masłów, Mietków, Międzyrzec Podlaski, Miłkowice, Nadrzewica Duża, Niepołomice, Olsztyn, Orchowo, Ostrów, Ostrówek, Otmuchów, Podgórzyn, Pruszcz Gdański, Puck, Radomsko, Radoszyce, Raków, Sława, Sochaczew, Starogard Gdański, Stoczek Łukowski, Szczecin, Tarnogród, Terespol, Trzciana, Trzebnica, Tuszyn, Ulan-Majorat, Ustka, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Ursynów, Wieliczka, Wilga, Wilków, Wołomin, Zarszyn, Zbąszynek, Żukowo Problem pojawia się w 16 woj.: małopolskie 11 przypadków lubelskie 7 przypadków pomorskie 6 przypadków łódzkie 6 przypadków mazowieckie 5 przypadków dolnośląskie 3 przypadki lubuskie 3 przypadki opolskie 4 przypadki podkarpackie 3 przypadki świętokrzyskie 3 przypadki wielkopolskie 3 przypadki kujawsko-pomorskie 2 przypadki śląskie 2 przypadki warmińsko-mazurskie 2 przypadki podlaskie 1 przypadek zachodniopomorskie 1 przypadek II.2.b. Zmianowość PYTANIE: Czy 5latki chodzą na dwie zmiany? ODPOWIEDZI: 1. 5latki w przedszkolu mają zajęcia rano 767 przypadków 2. 5latki w szkole mają zajęcia rano 97 przypadków 3. 5latki w przedszkolu mają naukę zmianową 43 przypadki 4. 5latki w szkole mają naukę zmianową 75 przypadki ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: Nauka zmianowa 5latków w przedszkolach: W 37 gminach 5latki mają naukę zmianową w przedszkolach: Brzeg Dolny, Bydgoszcz, Chełmiec, Chełmno, Chełmża, Czerwonak, Gdynia, Gorzów Wlk., Grodzisk Maz., Jastrzębie-Zdrój, Jeleśnia, Kobiór, Kraków, Lubawa, Lubin, Łódź, Mińsk Mazowiecki i, Orzysz, Piaseczno, Przemyśl, Puck, Rozdrażew, Rumia, Sanok, Siemianowice Śl., Sieradz, Solec Kujawski, Starogard Gdański, Świdnik, Świecie, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Praga Południe, Warszawa-Śródmieście, Wolsztyn, Zabrze, Zdzieszowice, Żary Rozkłada się to na 13 woj.: mazowieckie 7 przypadków śląskie 6 przypadków kujawsko-pomorskie 5 przypadków łódzkie 5 przypadków pomorskie 4 przypadki zachodniopomorskie 3 przypadki dolnośląskie 2 przypadki lubelskie 2 przypadki lubuskie 2 przypadki małopolskie 2 przypadki podkarpackie 2 przypadki warmińsko-mazurskie 2 przypadki opolskie 1 przypadek 79

81 Nauka zmianowa 5latków w szkołach. W 55 gminach 5latki mają naukę zmianową w szkołach: Baranów, Bydgoszcz, Chynów, Częstochowa, Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Jabłonna, Jaktorów, Jasienica, Jelcz-Laskowice, Jelenia Góra, Kalisz, Kalwaria Zebrzydowska, Kobylanka, Kobylnica, Koszalin, Kościan, Ksawerów, Legionowo, Lesznowola, Libiąż, Michałowice, Morąg, Niemcza, Nieporęt, Olsztyn, Orchowo, Ostrołęka, Piaseczno, Poznań, Poznań-Grunwald, Pruszcz Gdański, Puck, Rzekuń, Sława, Spytkowice, Stalowa Wola, Stargard Szczeciński, Swarzędz, Szczecin, Świnoujście, Trzebnica, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Rembertów,Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Wejherowo, Włocławek, Wołomin, Wrocław, Wronki, Zabierzów, Żory Rozkłada się to na 12 woj.: mazowieckie 19 przypadków zachodniopomorskie 15 przypadków pomorskie 9 przypadków wielkopolskie 8 przypadków dolnośląskie 7 przypadków małopolskie 4 przypadki śląskie 4 przypadki warmińsko-mazurskie 4 przypadki kujawsko-pomorskie 2 przypadki lubuskie 1 przypadek łódzkie 1 przypadek podkarpackie 1 przypadek PYTANIE: Czy 6latki chodzą na dwie zmiany? ODPOWIEDZI: 1. 6latki są w przedszkolu, mają zajęcia rano 593 przypadków 2. 6latki są w szkole, mają zajęcia rano 192 przypadków 3. 6latki są w przedszkolu, mają naukę zmianową 49 przypadków 4. 6latki są w szkole, mają naukę zmianową 131 przypadków ODPOWIEDZI Z PODZIAŁEM NA GMINY: Nauka zmianowa 6latków w przedszkolach W 40 gminach 6latki mają naukę zmianową w przedszkolach: Baranów, Bytom, Chełmiec, Chełmno, Gdynia, Gniewkowo, Gorzów Wlk., Grodzisk Maz., Jasienica, Jeleśnia, Kobiór, Kraków, Krzeszowice, Lubawa, Lubin, Łódź, Mińsk Mazowiecki, Niepołomice, Nowa Dęba, Nysa, Rozdrażew, Sanok, Siemianowice Śl., Sieradz, Starogard Gdański, Szadek, Szczecin, Świdnik, Świecie, Tarnogród, Tarnowskie Góry, Toruń, Warszawa-Białołęka, Warszawa-Praga Południe, Warszawa- Rembertów, Warszawa-Śródmieście, Wrocław, Zabrze, Zdzieszowice, Żary Rozkłada się to na 14 woj.: mazowieckie 10 przypadków śląskie 8 przypadki łódzkie 6 przypadków kujawsko-pomorskie 4 przypadki małopolskie 4 przypadki pomorskie 4 przypadki dolnośląskie 2 przypadki lubelskie 2 przypadki lubuskie 2 przypadki opolskie - 2 przypadki podkarpackie 2 przypadki warmińsko-mazurskie 1 przypadek wielkopolskie 1 przypadek zachodniopomorskie 1 przypadek 80

82 Nauka zmianowa 6latków w szkołach W 71 gminach dzieci 6letnie mają naukę zmianowąw szkołach: Baranów, Białystok, Biskupice, Bochnia, Brzeg Dolny, Bydgoszcz, Cegłów, Chynów, Częstochowa, Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Gorzów Wlk., Grodzisk Maz., Gródek nad Dunajcem, Halinów, Jaktorów, Jelcz-Laskowice, Jelenia Góra, Kalisz, Kalwaria Zebrzydowska, Kleszczewo, Kobierzyce, Kobylanka, Koszalin, Kościan, Ksawerów, Legionowo, Lesznowola, Libiąż, Lubochnia, Łodygowice, Marki, Michałowice, Miłkowice, Niemcza, Nieporęt, Olsztyn, Oława, Orzysz, Ostrołęka, Otwock Piaseczno, Poznań, Poznań-Grunwald, Pruszcz Gdański, Puck, Radom, Rzekuń, Sochaczew, Stalowa Wola, Stargard Szczeciński, Swarzędz, Szczecin, Świnoujście, Trzebnica, Warszawa- Białołęka, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Północ, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa-Ursynów, Warszawa-Wawer, Wejherowo, Wieliczka, Witnica, Wołomin, Wrocław, Wronki, Zabierzów, Żory Rozkłada się to na 13 woj.: mazowieckie 53 przypadki (25 gmin: Baranów, Cegłów, Chynów, Grodzisk Maz., Halinów, Jaktorów, Legionowo, Lesznowola, Marki, Michałowice, Nieporęt, Ostrołęka, Otwock, Piaseczno, Radom, Rzekuń, Sochaczew, Warszawa- Białołęka, Warszawa-Mokotów, Warszawa-Praga Północ, Warszawa-Śródmieście, Warszawa-Targówek, Warszawa- Ursynów, Warszawa-Wawer, Wołomin) zachodniopomorskie 22 przypadki dolnośląskie 13 przypadków pomorskie 9 przypadków wielkopolskie 9 przypadków małopolskie 6 przypadków śląskie 5 przypadki warmińsko-mazurskie 4 przypadki kujawsko-pomorskie 3 przypadki łódzkie 3 przypadki lubuskie 2 przypadki podkarpackie 1 przypadek podlaskie 1 przypadek 81

83 OPINIE EKSPERTÓW - ZAŁĄCZNIK NR 3 Dorota Dziamska konsultant metodyczny nauczania początkowego i wychowania przedszkolnego, dyrektor ośrodka kształcenia nauczycieli, autorka książek pedagogicznych dla nauczycieli i materiałów edukacyjnych dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Problemy edukacji przedszkolnej Zagubienie programowe. Wprowadzone do systemu przedszkolnego zmiany w sposób szczególny uderzyły w program przedszkola jako instytucji przygotowującej dzieci do podjęcia nauki w szkole. Brak opracowanego precyzyjnie programu na tzw. okres przejściowy wprowadził bałagan i zamieszanie do zajęć w oddziałach przedszkolnych. W niektórych grupach dzieci 5-6 letnich nauczyciele rozpoznając dojrzałość dziecka wprowadzają naukę czytania i pierwsze próby stawiania liter, w innych kategorycznie dystansują się od tych czynności infantylizując aktywność dziecka nie z własnego wyboru, ale na skutek decyzji dyrektora placówki lub innych osób z nadzoru pedagogicznego. Wzmacniają taką sytuację decyzje urzędników, którzy brak wstępnej nauki czytania i pisania w przedszkolu traktują jako kartę przetargową w kontaktach z rodzicami, aby przymusić ich do podjęcia decyzji o wysłaniu sześciolatka do pierwszej klasy. W zależności od świadomości i stażu pedagogicznego, ale także różnych sugestii, czy złych interpretacji lokalnych władz, nauczyciele podejmują czasami sprzeczne ze sobą działania. Jedni uczą, drudzy nie uczą wcale, inni uczą fakultatywnie, jeszcze inni wykonują z dziećmi takie ćwiczenia jakie zawarte są w książkach, co czasem także jest nieprawidłowe, bo nieadekwatne do stanu i możliwości percepcyjnych dzieci. W grupach najstarszych przedszkolaków bowiem obecnie przebywają dzieci, które jeszcze nie są pięciolatkami, pięciolatki, sześciolatki i takie sześciolatki, które za chwilę będą już siedmiolatkami. Trudno w tak mieszanych grupach wiekowych o jednoznaczny front programowy, bo jest to zadanie niewykonalne. Koordynacja wzrokowo ruchowo słuchowo przestrzenna u dziecka 4,5 letniego to zupełnie innych stan, niż u dziecka o dwa lata starszego. Nauczyciele są osaczeni brakiem precyzyjności programowej, zagubieniu w gąszczu umiejętności na bardzo skrajnych poziomach możliwości swych dzieci. Inaczej wyrabia się gotowość do czytania i pisania u dzieci młodszych, a inaczej u sześciolatka, który posiada już większą wyobraźnię ruchu, czy choćby silniejsze mięśnie nadgarstka. W niektórych regionach kraju ( łącznie z Warszawą) nauczyciele nauczania początkowego wskazują, iż czasami przychodzą do klasy pierwszej sześciolatki po przedszkolu, które wprowadzało czytanie i pisanie oraz siedmiolatki, które jako sześciolatki w przedszkolu nie były uczone liter. Taki bałagan utrudnia prowadzenie zajęć, a przede wszystkim profesjonalne planowanie działań w klasie, bo młodszy praktycznie umie więcej, niż starszy który musi to dopiero opanować. Trzeba tutaj zaznaczyć, że konsekwencje bałaganu dotyczącego wprowadzania lub nie elementów nauki czytania i pisania są wyjątkowo negatywne, dlatego iż jest to ten aspekt programowy, który w sposób jednoznaczny ma wpływ na bezpośrednie zachowanie dzieci w klasie. Brak opanowania stosownych wzorów zachowania i organizacji pracy skutkuje w szkole dalszą infantylizacją realizacji programu, dzieci nie adaptują się bowiem do warunków szkolnych, aby wejść w rolę ucznia, ale tworzą dla siebie przestrzeń wyłącznie do zabawy. Kolejnym problemem staje się samodzielne pisanie liter przez dzieci sześcioletnie, które gotowe już do tej czynności nie otrzymując prawidłowego wzorca kreślą gdzie bądź co popadnie, a najczęściej drukowane litery przede wszystkim o kształtach przypominających układankę z patyków. Ta wyraźna potrzeba wyrażania się dzieci nie zauważona i nie uchwycona w pedagogiczny i dydaktyczny proces może przynieść opłakane skutki w samej nauce czytania. Niedynamiczne oddzielane drukowane litery, zapisywane bez stosownych połączeń uczą niedynamicznego oddzielnego z uwagi na niezespolone w wyraz litery czytania. Taki wzorzec utrwalony zamiast pomóc w nauce czytania, może stać się źródłem wielu problemów z syntezą, czytaniem płynnym i całościowym. Oddziały przedszkolne organizowane w szkołach różnią się znacznie od przedszkoli. Nie wszyscy dyrektorzy szkół rozumieją potrzebę systematycznego uczestnictwa dzieci najmłodszych w zajęciach z rytmiki, a są to zajęcie bezwzględnie potrzebne dla usprawnienia tzw. cielesnego mechanizmu uczenia się, czyli zbioru sprawności ciała umożliwiających uczenie się czynności złożonych. Dopóki przygotowaniem do szkoły zajmowały się przedszkola, każde przedszkole miało w swej ofercie rytmikę. Obecnie rytmika jest lub jej nie ma w przedszkolach, prawie w ogóle jej nie ma w szkołach. Przede wszystkim rytmika nie znalazła się treścią podstawy programowej, co jest łamaniem prawa do naturalnego rozwoju dziecka w sytuacji gdy o rok lub o dwa lata młodsze dzieci obecnie trafiają do szkół. To ewidentne zaniedbanie będzie skutkowało w szkole: brakiem koncentracji, szybką męczliwością dzieci, wolnym tempem pracy, trudnościami w nauce pisania, czytania. Zestawiając także brak rytmiki z okrojonymi treściami 82

84 nauczania muzyki i wychowania fizycznego od pierwszej do trzeciej klasy można przewidzieć szybki i znaczny spadek poziomu nauczania szkół. Niedoprecyzowanie programowe dla przedszkoli stało się także początkiem zupełnie innego niepokojącego zjawiska. Nauczyciele nie uczą tego na co dzieci są gotowe ze strachu przed konsekwencjami, złą oceną ich pracy. Lęki i obawy rodzą wewnętrzne frustracje i zmniejszają zaangażowanie w pracę. Zamiast przyjmować odpowiedzialność za proces uczenia dzieci, nauczyciele odpowiedzialność przerzucają na autorów reformy. Trudno nie przyznać im racji, gdy zostali osamotnieni i pozbawieni pomocy. W między czasie we wszystkich regionach kraju drastycznie zmalała liczba doradców metodycznych, którzy byli wsparciem programowym dla nauczycieli. Są regiony w których doradców nie ma już w ogóle. Gorzej, wielu nauczycieli z doświadczeniem zawodowym, którzy mogliby stać się doradcami nie przyjmują tej funkcji właśnie z uwagi na zaistniały bałagan. Podsumowując: brak programu na okres przejściowy dla dzieci sześcioletnich, które uczą się w przedszkolach lub oddziałach przedszkolnych w szkołach spowodował bardzo duże zamieszanie, infantylizację programową, zamiast wyrównywania szans edukacyjnych obserwujemy systematyczne pogłębianie dysproporcji i odbieranie szans na profesjonalną edukację. 83

85 dr med. Teresa Kibalenko-Nowak lekarz pediatra, spec. II stopnia, 59 lat doświadczenia w pracy z dziećmi, nauczyciel akademicki Zagrożenie marginalizacją dzieci rozwijających się wolniej Dzieci w wieku 4-6 lat wymagają warunków przedszkolnych: pomocy przy samoobsłudze, wypoczynku, leżakowania, snu podczas dnia oraz warunków do rozwoju ruchowego na odpowiednim placu zabaw. Przedszkole zapewnia dzieciom bardziej indywidualne podejście wychowawcze i pedagogiczne co jest kluczowe dla rozwoju emocjonalno społecznego. W szczególności dotyczy to dzieci rozwijających się wolniej. W każdym społeczeństwie i w każdym roczniku pokoleniowym są dzieci, które rozwijają się wolniej pozostając w tzw. normie rozwojowej. Są to dzieci niskie - w obszarze 3-10 centyla w rozwoju fizycznym, dzieci ze wskaźnikiem rozwoju umysłowego ilorazu inteligencji, dzieci z deficytami rozwoju społecznego - niesamodzielne, wolniejsze w reakcjach lub nadpobudliwe itp. W każdej grupie wiekowej jest od 3% do 10% takich dzieci. Przyczyny takich odrębności rozwojowych to przewlekle choroby, zaniedbania wychowawcze spowodowane biedą, dysfunkcja rodziny i inne. W Polsce takich dzieci jest stosunkowo dużo, m. in. z powodu narastającego bezrobocia i biedy. W wynikach ogólnopolskiej ankiety Stowarzyszenia i Fundacji Rzecznik Praw Rodziców, dotyczącej warunków edukacji przedszkolnej wyraźnie ujawniony został fakt, że w reformie obniżenia obowiązkowego wieku nauki, nie została wzięta pod uwagę specyfika środowisk wiejskich i zjawisko narastającego bezrobocia, wraz z jego szerokimi, społecznymi konsekwencjami. W reformie szkolnej nie uwzględniono potrzeb dzieci rozwijających się wolniej, które nie mogą rozpoczynać nauki w warunkach szkolnych, w wieku 4-6 lat. Obowiązek szkolny i obowiązek edukacji przedszkolnej to nie tylko nauka, ale również opieka wychowawcza, zdrowotna i społeczna. Dzieci rozwijające się wolniej wymagają w wieku 4-6 lat warunków przedszkolnych, zorganizowania odpowiedniego postępowania wychowawczego a niekiedy również dożywiania w pełnym wymiarze zajęć (śniadanie, obiad i podwieczorek). Tego problemu nie sposób rozwiązać jeśli dzieci zostają umieszczone w warunkach szkolnych a jedynym posiłkiem jest obiad dostarczany w formule kateringu, która stała się tak modna w szkołach. Dzieci rozwijające się wolnej wymagają również opieki lekarskiej i stomatologicznej na terenie przedszkola i szkoły. Obecnie takiej opieki nie ma. Reforma powinna rozpoczynać się od zbadania potrzeb dzieci zależnie od ich możliwości rozwojowych i środowiskowych. Polska pretenduje do krajów wysoko rozwiniętych i nie możemy nie zauważać potrzeb dzieci z rodzin uboższych. Wszelkie zmiany systemowe należałoby poprzedzić poprawą jakości pedagogicznej i opiekuńczej oferty systemu edukacji. Każdy inny scenariusz niesie wysokie ryzyko zaprzepaszczenia szans rozwojowych dzieci rozwijających się wolnej i podnosi stopień zagrożenia tych dzieci marginalizacją społeczną. 84

86 Adwokat Monika Brzozowska partner kancelarii PDB LEGAL Pasieka, Derlikowski, Brzozowska i Partnerzy; pełnomocnik Stowarzyszenia i Fundacji Rzecznik Praw Rodziców; ekspert Instytutu Sobieskiego w zakresie prawa Prawny aspekt obniżenia wieku obowiązku edukacji przedszkolnej Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa Przedmiotem niniejszej analizy są zapisy dotyczące pięcio- oraz sześciolatków, w kontekście kolejnych nowelizacji przepisów o systemie oświaty. Analiza przepisów przeprowadzona zostaje w szczególności w kontekście równego dostępu do edukacji, równych szans, zakazu jakiejkolwiek dyskryminacji oraz w kontekście realizacji prawa do rozwoju adekwatnego do możliwości psycho-fizycznych. Prawo do nauki (adekwatnej do możliwości indywidualnego rozwoju) uregulowane jest w szeregu akt prawnych, w tym o charakterze międzynarodowym. Polska ustawa o systemie oświaty precyzuje, że edukacja powinna przygotować każdego człowieka do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. W ramach Unii Europejskiej brak jest jednolitego systemu polityki oświatowej i edukacyjnej. Przepisy prawne mają tutaj wymiar niejako indywidualny, ale w poszczególnych państwach UE uwzględniane są międzynarodowe normy prawne mówiące o prawie do nauki, które zawarte są m.in. w takich dokumentach jak Konwencja Europejska o Ochronie Praw Człowieka, Konwencja o Prawach Dziecka, Karta Praw Podstawowych UE. Warto wskazać, że zdaniem doktrynerów zarówno marna jakość, jak i zbyt wysokie oczekiwania, zawarte w podstawie programowej, w stosunku do możliwości rozwoju dzieci 5- i 6-letnich może stanowić podstawę do uznania, że naruszone zostało prawo do nauki. I. EDUKACJA 5-LATKÓW WYBRANE PROBLEMY PRAWNE 1. Nabór do przedszkola i problematyka dyskryminacji Przedmiotem rozważań jest odpowiedź (na gruncie prawa) na następujące pytanie: czy pięciolatki i sześciolatki maja prawnie umocowane pierwszeństwo w naborze do przedszkoli? Ustawa System oświaty w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie oświaty wskazano, że przedszkole ma obowiązek przeprowadzić rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności. Niestety ustawa nie zawiera legalnej definicji powszechnej dostępności. Zgodnie jednak z 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. z dnia 23 lutego 2004 r.) do przedszkola i oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci w wieku 6 lat odbywające roczne przygotowanie przedszkolne. W następnej kolejności przyjmowane są dzieci matek lub ojców samotnie je wychowujących, matek lub ojców, wobec których orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności bądź całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji, na podstawie odrębnych przepisów, a także dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych. Szczegółowe zaś zasady rekrutacji do przedszkola winien określać statut przedszkola (zgodnie z 16 ust. 3 załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół - Dz. U. z dnia 19 czerwca 2001 r.). Podkreślić jednak warto, że różnicowanie dostępu do przedszkola publicznego według określonych kryteriów, nie może być przyczyną zachowań o charakterze dyskryminacyjnym Niestety, z raportu stworzonego przez Stowarzyszenie i Fundację Rzecznik Praw Rodziców wynika, że dochodzi do tego rodzaju sytuacji. Niektóre przedszkola odmawiają bowiem przyjęcia podań z uwagi np. na zadeklarowaną liczbę godzin. W sytuacji gdy, wskazana przez rodziców, liczba godzin odpowiada np. ustawowej liczbie godzin bezpłatnych, następuje odmowa przyjęcia zgłoszenia. Równie niepokojące są sytuacje, gdy przyjęto podanie w przedszkolu, a następnie odrzucono dziecko w procesie rekrutacji, właśnie z uwagi na zadeklarowaną liczbę godzin, które dziecko będzie przebywać w szkole. Próby różnicowania 1 preambuła do Ustawy System oświaty (ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.) 85

87 dostępu do przedszkola z uwagi na zadeklarowaną liczbę godzin, bez wątpienia będą miały charakter dyskryminacyjny. Konstytucja RP (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.; Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) w art. 32 nakazuje równe traktowanie obywateli (w tym również 5-latków) przez władze publiczne. Konstytucyjną zasadą jest równość wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji) oraz zakaz dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 2 Konstytucji). Wynikająca z art. 32 ust. 1 Konstytucji zasad równości wobec prawa oznacza, że podmioty o tym samym statusie prawnym, mogą w tej samej sytuacji faktycznej i prawnej, oczekiwać takiego samego rozstrzygnięcia w procesie stosowania prawa. Dlatego też naruszeniem w/w konstytucyjnych zasad równości i zakazu dyskryminacji będzie różnicowanie dzieci z uwagi na zadeklarowaną liczbę godzin, w sytuacji gdy placówka dysponuje miejscami w przedszkolu. 2. Umowy i opłaty za przedszkole w aspekcie prawnym Kolejnym problem, na które należy zwrócić uwagę to kwestie dotycząc umów podpisywanych między rodzicami a przedszkolem oraz opłat ustalanych przez organ prowadzący. Stowarzyszenie Rzecznik Praw Rodziców coraz częściej otrzymuje informacje o umowach oraz opłatach za przedszkole, które stanowią, lub mogą stanowić naruszenie prawa oświatowego. Mechanizmy stosowane przez organy prowadzące są bardzo różne. W kwestii opłat należy podkreślić, iż opłata za przedszkole jest jedynie wtedy zasadna, gdy świadczenia realizowane w przedszkolach przekraczają minimum programowe wychowania przedszkolnego. Jeśli zaś przedszkole realizuje jedynie podstawy programowe, mieszczące się w katalogu bezpłatnych świadczeń ustalonych przez przepisy art. 6 pkt 1 oraz art. 14 ust. 5 ustawy system oświaty, to opłaty w ogóle nie powinny być ustalane, zaś te które zostały pobrane należy uznać za nienależne. Należy bowiem przyjąć, że nie ma podstawy prawnej do pobierania opłaty za sam fakt uczęszczania dziecka do przedszkola (pomijając opłaty za posiłki czy zajęcia ponadprogramowe), ale za świadczenia ponad programowe. 2a. Stałe opłaty za przedszkole a ważność umowy W umowach zawieranych między rodzicami a przedszkolem, bardzo często pojawia się stała miesięczna kwota za usługi publiczne, realizowane przez dane przedszkole. Działanie takie należy oceniać jako sprzeczne z ustawą system oświaty, która precyzuje, w art. 6 ust. 1, iż przedszkolem publicznym jest przedszkole, które: 1) realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego; 2) zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie; 3) przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności; 4) zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach. Ponieważ ustawa nie precyzuje wyraźnie kwestii dotyczących opłaty, wskazywanie stałej kwoty miesięcznej wydaje się być niezasadne i rodzi zarzut naruszenia prawa. Przede wszystkim dlatego, że opłata jest ustalana przez organ prowadzący. Opłatę pobiera się w związku z wyraźnie wskazanymi usługami i czynnościami danej instytucji stąd musi być ona adekwatna do oferowanych świadczeń, sposób zaś ustalenia opłaty powinien być przekonujący i oparty na kalkulacji ekonomicznej. Zakładając, że organ prowadzący, w taki właśnie sposób opłatę ustalił, tym samym uchwała owego organu, ustanowiona na podstawie art. 14 ust. 5 ustawy system oświaty, jest prawem miejscowym, i jako takie powinna być wskazana wprost w umowie między przedszkolem a rodzicami. Przyjęcie w umowie stałej opłaty miesięcznej, rodzi pytania np. w oparciu o jakie kryteria wskazano taką opłatę, czy umowa będzie ważna jeśli zmieni się uchwała organu prowadzącego. Umowa powinna odwoływać się do uchwały (organu prowadzącego), regulującej opłatę za czas płatnego przebywania dziecka w przedszkolu. Jeśli zaś umowa konstruuje opłatę stałą narusza zasadę transparentności i uzasadnia zarzut naruszenia prawa oświatowego. Należy także zastanowić się z konsekwencjami, jakie pojawią się w sytuacji, gdy uchwała gminy ulegnie zmianie, uchyleniu lub też zostanie stwierdzona jej nieważność. Co więcej należy się zastanowić, czy wobec powyższych wątpliwości umowa taka jest ważna w kontekście art. 58 par. 1 kodeksu cywilnego (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Przy czym, jak precyzuje 2 w/cyt. przepisu nieważna jest czynność 86

88 prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy uznał, że obiektywnie niekorzystna dla jednej strony treść umowy zasługuje na negatywną ocenę moralną, a konsekwencji prowadzi do jej uznania za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego w sytuacji, gdy do takiego ukształtowania stosunków umownych, który jest dla niej w sposób widoczny krzywdzący, doszło przy - świadomym lub tylko spowodowanym niedbalstwem - wykorzystaniu przez drugą stronę swojej silniejszej pozycji. Umowa zawarta przez stronę działającą pod presją faktycznej przewagi kontrahenta nie może być bowiem uznana za wyraz w pełni swobodnej i rozważnie podjętej przez nią decyzji. Dominująca pozycja jednej ze stron umowy w stosunku do kontrahenta może być zarówno następstwem istniejącego między nimi stosunku zależności o charakterze ekonomicznym, czy też mającej źródło w stosunkach rodzinnych, jak i szczególnych okoliczności dotyczących osoby słabszego partnera związanych np. z jego chorobą, w przebiegu której następuje upośledzenie sfery motywacyjnej i decyzyjnej (tak orzeczenie z dnia 3 marca 2012 r., II CSK 351/11).. Na marginesie niejako niniejszych rozważań, warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt przedszkole może być stroną takiej umowy tylko jeśli posiada umocowanie do podpisania umowy od organu prowadzącego. Nieprecyzyjność i brak konkretnych przepisów dotyczących opłat rodzi również innego rodzaju problemy. Niektóre przedszkola dzielą godziny bezpłatne, godzinami płatnymi. Ustawa zaś stanowi jedynie, że przedszkole zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie. Z orzecznictwa zaś płyną wnioski, że podczas tych 5 bezpłatnych godzin, wcale nie musi być realizowana bezpłatnie podstawa programowa. W orzeczeniu z dnia 10 marca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie (sygn.. akt II SA/Ol) uznał, że z art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy system oświaty wynika, że przedszkole ma zapewnić bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszy niż pięć godzin. Za czas dziecka spędzony w przedszkolu ponad pięć godzin organ może ustalić powyższą opłatę niezależnie od tego, czy w tym czasie będą realizowane zajęcia wchodzące w zakres podstawy programowej, czy też zajęcia tę podstawę przekraczające. Ważne, ażeby organ określił wyraźnie dlaczego ustala daną opłatę w określonej wysokości i za jakie świadczenia udzielane przez przedszkole jest ona pobierana. Jak widać więc, również w tym aspekcie, zapisy ustawy powodują bardzo liczne kontrowersje i mogą prowadzić do naruszenia prawa. 3. Świetlice Kolejnym, niezwykle istotnym zagadnieniem, z punktu widzenia równości obywateli wobec prawa, jest kwestia świetlic szkolnych. Problem ten pojawił się w kontekście oddziałów przedszkolnych w szkołach. W niektórych bowiem szkołach rodzice 5-i 6-latków realizujących roczne przygotowanie przedszkolne muszą ponosić koszty pobytu dziecka na świetlicy, podczas gdy 6-latki, które są w I klasie mają zapewniony bezpłatne korzystanie ze świetlicy. I tutaj również rodzą się pytania o to, czy tego rodzaju zachowania nie mają charakteru dyskryminacyjnego. Art. 67 ustawy system oświaty dość precyzyjnie stanowi, iż tylko uczniom szkoła powinna zapewnić możliwość korzystania ze świetlicy. Z prawnego punktu widzenia miejsce w szkolnej świetlicy przysługuje więc jedynie uczniom, zaś dla dzieci z oddziałów przedszkolnych gminy winny organizować odrębne pomieszczenie wraz z opieką (bo nie ma podstawy prawnej, która dawałaby możliwość przedszkolakom z oddziałów przyszkolnych, na przebywanie w świetlicy). W praktyce dochodzi do takich paradoksów, że dzieci z oddziałów przedszkolnych, po bezpłatnych 5 godzinach, udają się na świetlicę, w ramach godzin odpłatnych. Tam przebywają razem z uczniami, którzy są np. ich równolatkami, i którzy za pobyt w świetlicy nie płacą. Tego typu działanie bez wątpienia -narusza postanowienia zarówno ustawy o systemie światy, jak również jej aktów wykonawczych. 4. Bezpieczeństwo w szkole Prawo do bezpieczeństwa w szkole, jest niezwykle istotnym uprawnieniem każdego przedszkolaka, który znajduje się w oddziale przedszkolnym, zorganizowanym w szkole. Z drugiej strony na szkołę nałożony został obowiązek zapewnienia higienicznych i bezpiecznych warunków nauki. Obowiązek ten realizuje się poprzez takie zorganizowanie zajęć, lekcji przedszkolnych, posiłków w stołówce czy choćby przerw międzylekcyjnych by dzieciom nie groziło żadne niebezpieczeństwo. Ten aspekt uregulowany jest zarówno w ustawie o systemie oświaty (art. 1 pkt 10, art. 5 ust. 7 ) jak i w wydanym na podstawie art. 95a. ww. ustawy Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U ). Ponadto zgodnie z art. 33 ust. 2 pkt 7 ustawy o systemie oświaty nadzorowi pedagogicznemu podlega w szczególności zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki. Organ prowadzący 87

89 szkołę lub placówkę sprawuje nadzór nad jej działalnością w zakresie między innymi przestrzegania obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów (art. 34 a. ust. 2 pkt 2 ww. ustawy). Niestety, w tym również aspekcie, należy zwrócić uwagę na liczne przypadki, gdy małe 5-letnie dzieci, pozostawione są wraz z ich dużo starszymi kolegami na świetlicy oraz przypadki gdy jeden nauczyciel, dyżuruje podczas przerwy i musi zajmować się zarówno małymi dziećmi, jak i młodzieżą z klas 6-tych. Odrębną kwestią choć powiązaną z tematem bezpieczeństwa 5-latków w szkole jest kwestia toalet czy szatni, gdyż często małe dzieci, napotykają nieprzygotowane dla nich sprzęty i urządzenia. To oczywiście rodzi określone konsekwencje, które należy ocenić w również w wymiarze prawa do bezpieczeństwa ale w aspekcie psychicznym. Uczeń bowiem ma prawo do poczucia bezpieczeństwa w szkole. Nie tylko bezpieczeństwa fizycznego (o czym była mowa), ale subiektywnego przekonania, że w szkole jest i będzie bezpieczny. II. PODSUMOWANIE Wnioski płynące z powyższej analizy niestety nie są pozytywne. Ustawa albo nadmiernie reguluje pewne kwestie, albo pozostawia je praktyce stosowania. W praktyce zaś na rodziców 5-latków nakładane są obowiązki i obciążenia finansowe, które prowadzą wprost (lub mogą prowadzić w sposób pośredni) do dyskryminacji ze względu na wiek czy np. wybór świadczeń. Ustawa powinna być jednakowo stosowana na terenie całego kraju, powinna być tak precyzyjna, by nie doprowadzać do możliwości jej obejścia, poprzez stosowanie praktyk, które są sprzeczne z prawem i dobrymi obyczajami. Opinię przygotowała i opracowała (w ramach działalności pro bono) Adwokat Monika Brzozowska partner kancelarii PDB LEGAL Pasieka, Derlikowski, Brzozowska i Partnerzy; ekspert Instytutu Sobieskiego w zakresie prawa; pełnomocnik Stowarzyszenia Rzecznik Praw Rodziców. 88

90 UCHWAŁA NR XIII/105/11 RADY MIEJSKIEJ BIAŁEGOSTOKU z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie ustalenia opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola prowadzone przez Gminę Białystok. Na podstawie art.18 ust. 2 pkt 15 w związku z art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz i Nr 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz.1568, z 2004r. Nr 102, poz.1055, Nr 116, poz.1203 i Nr 167, poz.1759, z 2005r. Nr 172, poz i Nr 175, poz. 1457, z 2006r. Nr 17, poz.128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218, z 2008r. Nr 180, poz i Nr 223, poz. 1458, z 2009r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157, poz. 1241, z 2010r. Nr 28 poz. 142 i poz. 146, Nr 40 poz. 230, Nr 106, poz. 675 oraz z 2011 r. Nr 21, poz.113) oraz art. 5 ust. 5, art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703, Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400, Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532, Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280, Nr 181, poz z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370, Nr 235, poz.1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz i Nr 219, poz. 1705, oraz z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991) uchwala się, co następuje: Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o: 1) przedszkolu należy przez to rozumieć: a) przedszkole ogólnodostępne, b) przedszkole integracyjne, c) przedszkole z oddziałami integracyjnymi, d) przedszkole z oddziałami specjalnymi, e) oddział przedszkolny w szkole podstawowej, f) punkt przedszkolny; 2) rodzicu należy przez to rozumieć także opiekuna prawnego; 3) minimalnym wynagrodzeniu za pracę- należy przez to rozumieć aktualnie obowiązujące minimalne wynagrodzenie za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200 poz ze zm.) Przedszkola prowadzone przez Gminę Białystok zapewniają bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w wymiarze 5 godzin dziennie. 2. Czas przeznaczony na bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę, o którym mowa w ust. 1 określa dla każdego oddziału ramowy rozkład dnia ustalony przez dyrektora przedszkola. Id: ABOCP-MDYZB-OTINV-ZEBEE-GWDTH. Podpisany Strona 1 89

91 Informacja Wojewody Podlaskiego o postępowaniu nadzorczym w stosunku do uchwały NR XIII/105/11 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie ustalenia opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola prowadzone przez Gminę Białystok Joanna Gaweł, Rzecznik Prasowy Wojewody Podlaskiego Uprzejmie informuję, iż w wyniku postępowania nadzorczego w stosunku do uchwały NR XIII/105/11 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie ustalenia opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola prowadzone przez Gminę Białystok, Wojewoda Podlaski zakwestionował część jej zapisów i rozstrzygnięciem nadzorczym znak NK-II AŁ z dnia 22 lipca 2011 r. stwierdził nieważność paragrafu 3 ust. 10 przedmiotowej uchwały, który stanowił, iż : W przypadku nieobecności dziecka opłata, o której mowa w ust. 2, 3 i 5 nie podlega zwrotowi, za wyjątkiem nieobecności spowodowanej leczeniem sanatoryjnym oraz szpitalnym. W takim wypadku opłata zostaje obniżona proporcjonalnie do czasu trwania nieobecności. Ponadto informuję, iż do dnia dzisiejszego Rada Miejska Białegostoku nie wprowadziła zmian do powyższej uchwały. Stwierdzenie nieważności zapisu uchwały oznacza, że ona nie obowiązuje. 90

92 91

93 92

94 93

95 94