dr Adam Salomon Spedycja wykład 05 dla 7 sem. TiL (stacjonarne)

Transkrypt

1 dr Adam Salomon Spedycja wykład 05 dla 7 sem. TiL (stacjonarne)

2 Spedycja Podstawowy podręcznik do ćwiczeń i wykładów. A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 2

3 SPEDYCJA program wykładu 05 dla 7 sem. TiL Przewoźnicy (armatorzy) morscy i ich przedstawiciele (agenci); NVOCC; Przewoźnicy samochodowi i ich przedstawiciele (agenci); Przewoźnicy kolejowi i ich przedstawiciele (agenci). Przewoźnicy lotniczy i ich przedstawiciele (agenci); Przewoźnicy śródlądowi i ich przedstawiciele (agenci); Przedsiębiorstwa przeładunkowe i sztauerskie; Przedsiębiorstwa składowe; Urzędy celne i izby celne; Inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku. dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 3

4 Dostęp do rynku spedycyjnego wcześniej Ustawa o działalności gospodarczej obowiązująca do 2001 roku, stworzyła bardzo liberalne warunki dostępu podmiotów do rynku spedycyjnego, nie ograniczone żadnymi koncesjami ani obostrzeniami. Firmę spedycyjną mógł założyć każdy. Jedyny przypadek, kiedy spedytor w Polsce musiał ubiegać się o koncesję, występował wówczas, gdy chciał on jednocześnie spełniać funkcje agenta celnego. dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 4

5 Dostęp do rynku spedycyjnego obecnie Obecnie obowiązująca Ustawa prawo działalności gospodarczej z 19 listopada 1999 roku, która weszła w życie 1 stycznia 2001 roku (Dz. U. z 1999 roku, nr 101, poz. 1178), miała daleko idące skutki dla funkcjonowania przedsiębiorstw transportowo-spedycyjnych w Polsce, głównie ze względu na wprowadzenie zasady koncesjonowania działalności (art ). dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 5

6 Najważniejsze postanowienia Ustawy prawo działalności gospodarczej (1) Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców (art. 7). Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej [m.in.] w zakresie: transportu lotniczego i kolejowego (art. 14). Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat (art. 15). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 6

7 Najważniejsze postanowienia Ustawy prawo działalności gospodarczej (2) Wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać (art. 17): 1. oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres; 2. numer w rejestrze przedsiębiorców; 3. określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja; 4. informacje określone w przepisach odrębnych ustaw. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 7

8 Najważniejsze postanowienia Ustawy prawo działalności gospodarczej (3) Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie (art. 21): 1. zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją; 2. przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej; 3. obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli lub innego ważnego interesu publicznego. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 8

9 Najważniejsze postanowienia Ustawy prawo działalności gospodarczej (4) Organ koncesyjny cofa koncesję w przypadku, gdy (art. 22): 1. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją; 2. przedsiębiorca nie podjął działalności objętej koncesją mimo wezwania organu koncesyjnego lub zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją; 3. występuje zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub innego ważnego interesu publicznego. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 9

10 Kontrahentów spedytora portowo-morskiego można podzielić na dwie podstawowe grupy podwykonawcy związani bezpośrednio z organizacją łańcucha transportowego podwykonawcy związani pośrednio z organizacją łańcucha transportowego Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 10

11 Główni podwykonawcy (kontrahenci spedytora) związani bezpośrednio z organizacją łańcucha transportowego przewoźnicy (armatorzy) morscy i ich przedstawiciele (agenci) przewoźnicy samochodowi i ich przedstawiciele (agenci) przewoźnicy lotniczy i ich przedstawiciele (agenci) przewoźnicy śródlądowi i ich przedstawiciele (agenci) przewoźnicy kolejowi i ich przedstawiciele (agenci) Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 11

12 Główni podwykonawcy (kontrahenci spedytora) związani pośrednio z organizacją łańcucha transportowego zarządy portów morskich i spółki portowe świadczące usługi na rzecz ładunku (przeładunek, składowanie) zarządy portów śródlądowych i spółki portowe świadczące usługi na rzecz ładunku (przeładunek, składowanie) zarządy portów lotniczych i spółki portowe świadczące usługi na rzecz ładunku (przeładunek, składowanie) inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku firmy controllingowe firmy prawnicze towarzystwa ubezpieczeniowe Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 12

13 Przewoźnicy (armatorzy) morscy i ich przedstawiciele (agenci) (1) W transporcie morskim podmiot zawierający umowę przewozu z przewoźnikiem nazywa się frachtującym (freighter). W przypadku transportu ładunku odbywającego się w żegludze nieregularnej zawierającego umowę nazywa się czarterującym (charterer), natomiast podmiot zawierający umowę w żegludze regularnej bukującym (shipper). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 13

14 Przewoźnicy (armatorzy) morscy i ich przedstawiciele (agenci) (2) Frachtujący zawiera umowę o przewóz ładunku z właścicielem statku armatorem (owner, shipowner), albo z przewoźnikiem (carrier), podejmującym się odpłatnych przewozów ładunków na swój rachunek. Przewoźnik nie musi być prawnym właścicielem statku, może być tylko dysponentem środka transportu, na zasadzie dzierżawy. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 14

15 Zadania załadowcy W porcie załadunkowym występuje także załadowca (shipper, nominal shipper, loader), który zajmuje się załadunkiem towarów na statek. Załadowca wymieniony jest w dokumentach ładunkowych (konosamentach, czarterach i umowach bukingowych), a z prawnego punktu widzenia dostarcza ładunek armatorowi/przewoźnikowi w imieniu frachtującego statek. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 15

16 Załadowcą może być: 1. spedytor działający na zlecenie frachtującego (czarterującego lub bukującego) lub spedytora głównego; 2. załadowca działający na zlecenie frachtującego; 3. przewoźnik podejmujący się przewozu określonego ładunku wraz z jego załadunkiem; 4. konsygnator (nadający towar do załadunku); 5. oraz frachtujący (jeżeli sam dostarczył ładunek przewoźnikowi). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 16

17 Załadowca ma m.in. prawo: 1. zażądania od przedstawiciela armatora/przewoźnika wydania kwitów sternika na określone partie ładunkowe znajdujące się na pokładzie statku; 2. zażądania wystawienia przez przedstawiciela armatora/przewoźnika konosamentu; 3. przyjęcia do załadowania, za zwrotem kwitów sternika opiewających na wszystkie załadowane partie ładunku; 4. ustalenia liczby oryginalnych konosamentów; 5. ustalenia odbiorcy ładunku; 6. zażądania, aby konosament zawierał odpowiednie informacje prawnie wymagane. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 17

18 Załadowca odpowiada m.in. za: 1. szkody wynikłe z przetrzymania statku w porcie załadunku, ponad ustalony okres załadunku; 2. szkody poniesione w wyniku niedokładnego lub nieprawdziwego oświadczenia dotyczącego rodzaju albo właściwości ładunku; 3. szkody i wydatki, wynikające z niedokładności lub nieprawdziwości oświadczenia dotyczącego miary, objętości, liczby sztuk, ilości i wagi ładunku oraz jego znaków głównych; 4. szkody powstałe wskutek nieprawdziwej deklaracji załadowcy dotyczącej załadowania i przewozu ładunków łatwo zapalnych, wybuchowych lub stwarzających inne niebezpieczeństwa. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 18

19 Agenci i maklerzy Podczas transakcji handlu morskiego podmioty w nich uczestniczące mogą być reprezentowane przez agentów (agents) i maklerów (brokers). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 19

20 Agent definicja AGENT to samodzielny przedsiębiorca (osoba fizyczna lub prawna), który związany jest ze swoim zleceniodawcą umową agencyjną i który podejmuje się stałego pośrednictwa w zawieraniu umów na rzecz zleceniodawcy, aż do wygaśnięcia umowy. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 20

21 Makler definicja MAKLER to samodzielny przedsiębiorca, trudniący się zawodowo pośrednictwem w zawieraniu różnego rodzaju umów, działający na podstawie jednorazowego zlecenia, bez zawierania stałych umów. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 21

22 Rodzaje maklerów okrętowych W handlu morskim występują dwa rodzaje maklerów okrętowych (shipbrokers): maklerzy klarujący (clearing agents), zajmujący się obsługą statków (klarowaniem) wychodzących z portu i wchodzących do/z portu oraz maklerzy frachtujący (chartering brokers, freight brokers), zajmujący się czarterowaniem statków. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 22

23 NVOCC Non Vessel Operating Common Carrier (NVOCC) jest operatorem nie posiadającym własnych środków transportowych. Występuje on w tej roli na całej trasie przewozów, integrując pracę przewoźników różnych gałęzi transportu w organizacyjną całość w taki sposób, aby powierzony mu ładunek dotarł możliwie najtaniej, najszybciej i najbezpieczniej od nadawcy do odbiorcy. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 23

24 Flota w transporcie samochodowym Spedytorzy portowo-morscy wykorzystują do przemieszczania towaru do portu samochód lub zestaw drogowy (ciągnik z naczepą lub samochód z przyczepą lub przyczepami): 1. niskotonażowe o ładowności do 3,5 tony; 2. średniotonażowe o ładowności 3,5 12,0 ton; 3. wysokotonażowe o ładowności 12,0 60,0 ton; 4. zestawy specjalistyczne do przewozów ponadgabarytowych, które mogą mieć ładowność nawet do 200 ton. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 24

25 Wśród samochodów i zestawów specjalistycznych występują: 1. cysterny (do przewozu paliw, płynnych artykułów spożywczych i chemikaliów); 2. zestawy do przewozu ładunków ciężkich i ponadgabarytowych; 3. odkryte platformy; 4. zestawy do przewozu zwierząt; 5. zestawy do przewozu samochodów; 6. zestawy przystosowane do przewozu odzieży; 7. inne specjalistyczne. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 25

26 Ciągnik siodłowy MAN z naczepą-cysterną do przewozu cieczy i płynów (na fotografii - olej opałowy) Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 26

27 GAZ-53 do przewozu mleka. Na pierwszym planie rosyjscy policjanci w czasie kontroli drogowej na Kaukazie Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 27

28 Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 28

29 Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 29

30 Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym = przykładowy tabor (1/3) Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 30

31 Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym = przykładowy tabor (2/3) Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 31

32 Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym = przykładowy tabor (3/3) Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 32

33 Ciężarówka do przewozu zwierząt Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 33

34 Ciężarówka do przewozu zwierząt Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 34

35 Zestaw do przewozu samochodów (laweta) Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 35

36 Zestaw do przewozu samochodów (laweta) Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 36

37 Przewóz odzieży na wisząco Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 37

38 Wśród naczep uniwersalnych występują: naczepy płaskie (wysokość ładowna 2,45 2,55 m identyczna na całej długości naczepy) naczepy typu Jumbo (z tzw. balkonem o wysokości ładownej około 2,40 m i główną przestrzenią ładunkową o wysokości około 2,90 m). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 38

39 Naczepa typu Jambo naczepy płaskie (wysokość ładowna 2,45 2,55 m identyczna na całej długości naczepy). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 39

40 Naczepa typu Jambo Naczepa typu Jumbo (z tzw. balkonem o wysokości ładownej około 2,40 m i główną przestrzenią ładunkową o wysokości około 2,90 m). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 40

41 W transporcie samochodowym występują przewozy 1. całopojazdowe, które mają miejsce, gdy zleceniodawca płaci za zdolność załadowczą (pojemność) zamówionego samochodu, bez względu na ilość i objętość towaru, jaki załaduje czyli wynajmuje cały pojazd; 2. drobnicowe, które mają miejsce gdy zleceniodawca płaci za faktyczną lub obliczeniową wagę towaru, a zastosowany do przewozu pojazd jest dobierany przez spedytora i jego wielkość nie ma wpływu na stawkę przewozową; 3. o kontrolowanej temperaturze (gwarantujące utrzymanie stałej temperatury przewozu w granicach 30 0 C). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 41

42 Fracht w samochodowych przewozach całopojazdowych Fracht w samochodowych przewozach całopojazdowych ustala się najczęściej na bazie all-in (od punktu załadunkowego do punktu wyładunkowego) za konkretny pojazd o danej zdolności przewozowej. Można ustalać także fracht w oparciu o kilometr ładowny lub każdy kilometr przebiegu samochodu, ale tego typu stawki rodzą zawsze spory dotyczące odległości pomiędzy poszczególnymi punktami nadania i odbioru. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 42

43 Współczynniki przeliczeniowe objętości do wagi stosowane w samochodowej spedycji drobnicowej 1. podstawowy (1 m 3 = min. 330 kg); 2. pomocniczy (1 metr ładowny skrzyni pojazdu = min kg). Do obliczenia stawki przewozowej stosuje się wagę wyższą, a pomiar objętości towaru dokonywany jest zawsze według najmniejszego prostopadłościanu, w jakim zmieści się przesyłka. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 43

44 Przewoźnicy kolejowi i ich przedstawiciele (agenci) W Polsce od 1 stycznia 1999 roku obowiązuje nowy podział kompetencji w Polskich Kolejach Państwowych S.A., które podzielono na 9 rynków: 1. Rynek paliw płynnych i produktów chemicznych (siedziba Warszawa); 2. Rynek przewozów tranzytowych (Warszawa); 3. Rynek przewozów intermodalnych (Warszawa); 4. Rynek artykułów rolnych i drewna (Poznań); 5. Rynek surowców i wyrobów hutniczych (Kraków); 6. Rynek materiałów budowlanych (Wrocław); 7. Rynek wyrobów przemysłowych (Gdańsk); 8. Rynek paliw stałych (Katowice); 9. Rynek przewozów promowych (Szczecin). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 44

45 W Europie występują różne szerokości torów kolejowych: 1. o prześwicie 1435 mm (sieć normalnotorowa najbardziej powszechna); 2. o prześwicie ponad 1435 mm (sieć szerokotorowa spotykana m.in. w Rosji i krajach byłego ZSRR [1520 mm], Finlandii i Norwegii [1524 mm], Portugalii [1665 mm], Hiszpanii [1674 mm]); 3. o prześwicie poniżej 1435 mm (sieć wąskotorowa o znaczeniu lokalnym). Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 45

46 Zasady w przewozach kolejowych Zasada swobody frankowania (opłacania) należności przewozowych mówi, że należności może opłacić albo nadawca, albo odbiorca. Nadawca wypełniając list przewozowy określa, jakie należności opłaci (rubryka 24 listu przewozowego CIM). Pozostałe należności musi uiścić odbiorca (jednak jeśli odbiorca odmówi przyjęcia przesyłki, to należności przekazane odbiorcy musi pokryć nadawca). W przewozach kolejowych stosuje się wagony będące własnością kolei i podlegające umowie RIV (dla CIM) oraz wagony prywatne (oznaczone literą P i podlegające umowie RIP). Wykorzystanie wagonów prywatnych wiąże się ze zniżkami taryfowymi, które mogą sięgać nawet 15%. Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 46

47 Wpływ transportu lotniczego na gospodarkę według Airbus Industrie światowy transport lotniczy wytwarza około 2,2 biliona USD PKB; transport lotniczy generuje około 56,6 mln miejsc pracy; transport lotniczy stanowi około 3,5% światowego PKB; w Unii Europejskiej sektor lotnictwa zapewnia 5,1 mln miejsc pracy i wytwarza 365 mld EUR, czyli 2,4% europejskiego PKB. dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 47

48 Wpływ transportu lotniczego na gospodarkę Polski 1 milion pasażerów korzystających z transportu lotniczego generuje około tysiąca zatrudnionych bezpośrednio na lotnisku i około 3 tys. zatrudnionych bliskim otoczeniu portu lotniczego oraz 15 tys. w całym regionie obsługiwanym przez transport lotniczy; szacuje się, w oparciu o badania UG, że jeden pasażer przylatujący do regionalnego portu lotniczego wydaje około 100 Euro. dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 48

49 Światowy ruch lotniczy dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 49

50 Transport lotniczy dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 50

51 Sojusze lotnicze dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 51

52 Najwięksi przewoźnicy lotniczy na świecie obsługa pasażerów dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 52

53 Najwięksi przewoźnicy lotniczy na świecie obsługa cargo dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 53

54 Największe porty lotnicze na świecie cargo dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 54

55 Największe porty lotniczy na świecie operacje lotnicze dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 55

56 Liczba samolotów na świecie dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 56

57 Boeing vs. Airbus dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 57

58 Przeciętna długość lotu dla różnych regionów świata Źródło: Opracowanie własne na podstawie data odczytu dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 58

59 Liczba samolotów wybranych linii lotniczych na świecie oraz PLL LOT dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 59

60 Mobilność w Europie dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 60

61 Przychody z działalności lotniczej, wynik finansowy i zysk netto największych przewoźników dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 61

62 Najwięksi przewoźnicy operujący w Polsce dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 62

63 Najwięksi przewoźnicy operujący w Polsce dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 63

64 Przewozy tradycyjne a niskokosztowe w Polsce dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 64

65 Najwięksi przewoźnicy operujący w Polsce PLL LOT, Wizzair, Ryanair, Lufthansa, OLT Express i easyjet posiadali w 2012r. łączny udział w rynku w wysokości 83%, podczas gdy w roku 2007 wskaźnik sześciu największych przewoźników wyniósł prawie 70%; od 2009 r. obserwujemy powolny rozwój przewozów realizowanych przez polskich przewoźników. W 2012 r. wyniósł on ok. 34,55 i był większy o 4 % w stosunku do 2011 r. dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 65

66 Dynamika ruchu pasażerskiego wg polskich portów lotniczych (1/2) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 66

67 Dynamika ruchu pasażerskiego wg polskich portów lotniczych (2/2) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 67

68 Perspektywy rozwoju rynku lotniczego do 2032 r. według regionów dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 68

69 Strony umowy w spedycji śródlądowej W transporcie wodnym śródlądowym głównymi stronami umowy przewozu są: przewoźnik i wysyłający (lub pasażer przy przewozie osób). Przewoźnikiem jest osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie umowy podejmuje się odpłatnego przewozu towarów lub osób śródlądowymi drogami wodnymi. Przewoźnikiem jest z reguły armator żeglugi śródlądowej, lecz może nim być również inna osoba dysponująca statkiem na podstawie odpowiedniej umowy. Drugą stroną zawierającą z przewoźnikiem umowę przewozu jest wysyłający zwany również wynajmującym (osoba fizyczna lub prawna). Wysyłający nie zawsze jest właścicielem ładunku, lecz może także działać w imieniu właściciela. Wysyłający może bowiem zawrzeć umowę z przewoźnikiem osobiście lub skorzystać z usług firmy spedycyjnej. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 69

70 Rodzaje umów w transporcie śródlądowym W transporcie wodnym śródlądowym, tak jak w transporcie morskim, mogą być zastosowane dwa rodzaje umów przewozowych: umowa czarterowa i umowa bukingowa. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 70

71 Drogi śródlądowe w Polsce w 2011 roku (eksploatowane) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 71

72 Struktura taboru barkowego żeglugi śródlądowej w Polsce w 2011 roku wg grup ładowności Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 72

73 Tabor żeglugi śródlądowej w Polsce w 2011 roku - komentarz Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 73

74 Struktura wiekowa taboru barkowego żeglugi śródlądowej w Polsce w 2011 roku Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 74

75 Struktura wiekowa taboru barkowego żeglugi śródlądowej w Polsce w 2011 roku - komentarz Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 75

76 Przewozy w żegludze śródlądowej w Polsce w latach (wg kwartałów) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 76

77 Struktura przewozów ładunków żeglugą śródlądową w Polsce w 2011 roku Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 77

78 Struktura ładunków przewiezionych żeglugą śródlądową w Polsce w 2011 roku Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 78

79 Przewozy pasażerskie żeglugą śródlądową w Polsce w 2011 roku Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 79

80 Zapotrzebowanie na energię w transporcie towarów Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 80

81 Udział żeglugi śródlądowej w stosunku do innych form transportu w niektórych krajach UE (w tonokilometrach) Kraj Udział w % Holandia 44,2 Belgia 14,3 Niemcy 12,8 Luksemburg 7,5 Węgry 5,8 Austria 4,9 Słowacja 2,5 Francja 2,3 Czechy 0,9 POLSKA 0,8 Finlandia 0,8 dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 81

82 Samodzielny przedsiębiorca przeładunkowy odpowiada wobec zleceniodawcy (np. wobec spedytora) za to, że: 1. towar zostanie przemieszczony na wskazane miejsce; 2. towar nie zostanie uszkodzony na skutek manipulacji przeładunkowej, z winy przeładowcy; 3. przemieszczenie zostanie dokonane w umówionym czasie lub do ustalonego terminu, a jeśli terminu nie zastrzeżono, to ze zwyczajową szybkością. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 82

83 Przedsiębiorstwa przeładunkowe i sztauerskie Samodzielny przedsiębiorca przeładunkowy posiada zasadniczo swobodę co do wyboru środków i sposobu pracy w celu dokonania przemieszczenia. Ta swoboda wyboru jest w praktyce ograniczona jedynie technicznym wyposażeniem portu oraz statku w urządzenia przeładunkowe. Z powyższego wynika, że umowa o przeładunek (z samodzielnym przedsiębiorcą) jest najbardziej zbliżona do umowy przewozu. Toteż w wielu krajach przyjmuje się, że odpowiedzialność przedsiębiorcy przeładunkowego za manipulowany towar jest taka sama, jak przewoźnika. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 83

84 Sztauowanie Sztauowanie jest zasadniczo czynnością inną niż przeładowywanie, gdyż polega nie tylko na przemieszczeniu ładunku, ale również na jego odpowiednim ułożeniu, rozmieszczeniu, umocowaniu i zabezpieczeniu na środku transportowym, np. na statku. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 84

85 Rodzaje portowych przedsiębiorstw przeładunkowo-sztauerskich 1. przedsiębiorstwa podejmujące się prac przeładunkowych i sztauerskich na podstawie jednorazowych, dorywczych umów i pracujące dla różnych zleceniodawców (armatorów, załadowców, odbiorców itd.), czyli contract stevedores; 2. przedsiębiorstwa specjalizujące się w przeładunkach i sztauowaniu tylko pewnych towarów, jak np. drewna, skór, owoców itp. (są to sztauerzy specjalni lub branżowi, zwani często: limited contract stevedores); 3. przedsiębiorstwa pracujące stale tylko dla jednego zleceniodawcy na podstawie specjalnej umowy zawartej na pewien okres czasu (kwartał, półrocze, rok itp.), przy czym umowy takie zawierają zazwyczaj ze sztauerami linie okrętowe. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 85

86 Rodzaje przedsiębiorstw składowych 1. przedsiębiorstwa trudniące się wyłącznie składowaniem towarów, czyli eksploatacją pomieszczeń składowych; 2. przedsiębiorstwa składowe zajmujące się także innymi czynnościami, jako głównymi lub ubocznymi, jak np. przeładunkami w porcie, spedycją, transportem lądowym, morskim lub śródlądowym itd.; 3. przedsiębiorstwa składowe zajmujące się nie tylko składowaniem, ale również udzielaniem składującym pożyczek pod zastaw towarów złożonych w pomieszczeniach składowych. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 86

87 Regulaminy składowe 1. W swojej pracy spedytor często analizuje także regulaminy składowe, które zawierają szczegółowe warunki, na których przedsiębiorca składowy przyjmuje towary na przechowanie, czyli zawiera umowę składu. 2. Warunki te uzupełniają przepisy kodeksowe lub zmieniają niektóre dyspozycyjne przepisy. 3. Przyjęcie tych warunków zależy zasadniczo od woli stron (w prywatnych domach składowych). 4. Przyjęcie regulaminu przez składającego może być wyraźne lub dorozumiane, czyli wynikać z okoliczności, które towarzyszyły zawarciu umowy składu. 5. Również zwyczaj handlowy może ustalać pewne warunki umów składowych. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 87

88 Regulaminy składowe publicznych domów składowych 1. Inny charakter mają regulaminy składowe publicznych domów składowych, które są w wielu krajach koncesjonowane i podlegają specjalnym przepisom ustawowym. 2. Składający w takich domach składowych muszą poddać się regulaminom, gdyż wymaga tego ustawa. 3. Regulaminy te ogłasza się w dziennikach urzędowych i wywiesza w domach składowych na widocznym miejscu. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 88

89 Wysokość składowego Zasadniczą opłatą jest składowe, ustalone przeważnie za jednostkę wagi (przeważnie za 50, 100 lub 1000 kg) i za pewien okres czasu (np. za dzień, dekadę, tydzień, miesiąc). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 89

90 Wysokość składowego jest poza tym zależna od: 1. ogólnej ilości towaru (przy większych ilościach udziela się zniżek); 2. wartości towaru (w stosunku do jego wagi i kubatury); 3. rodzaju towaru i jego właściwości (np. cuchnący, żrący, łamliwy, bardzo ciężki, wielkowymiarowy itd.); 4. czasu składowania; 5. miejsca składowania (wyższe stawki liczy się np. za przechowywanie towaru w piwnicy, w komorze chłodniczej lub w oddzielnym pomieszczeniu, natomiast niższe stawki pobiera się przy składowaniu na placu); 6. sytuacji towaru pod względem opłaty cła, akcyzy itp. (wyższe opłaty liczy się za przechowywanie towaru nie oclonego). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 90

91 Wysokość składowego c.d. Składowe może być pobierane również od sztuki albo od zajętej przestrzeni, czyli od każdego 1 m 2 przestrzeni składowej lub od każdego 1 m 3 masy towaru. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 91

92 Inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku (1) Spedytor podczas realizacji procesu spedycyjno-transportowego musi kontaktować się także z innymi firmami i instytucjami, m.in. organizując: 1. usługi transportu wewnątrzportowego ładunków drobnicowych i skonteneryzowanych w obrębie nabrzeża, pomiędzy stanowiskami przeładunkowymi, nabrzeżami i rejonami w obrębie portu lub pomiędzy sąsiadującymi portami (spedytor portowo-morski); Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 92

93 Inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku (2) 2. usługi manipulacyjne: względem ładunków: segregację i separację ładunków, sortowanie, standaryzację, identyfikację, bandowanie, klasyfikację itp.; względem wagonów: czyszczenie wagonów, przykrycie wagonów oponami, lodowanie wagonów, wychładzanie wagonów, egalizacja ładunków w wagonach, uszczelnianie wagonów; Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 93

94 Inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku (3) 3. usługi pomocnicze (dodatkowe): podstawienie kontenera lub jednostki tocznej w obrębie bazy celem napełnienia, uzupełnienia, opróżnienia, mycia, naprawy, przeliczenia zawartości, próbobrania, odprawy celnej i odstawienia po wykonaniu tych czynności, napełnianie lub opróżnianie kontenerów i jednostek tocznych drobnicą lub pojazdami, podłączenie i wyłączenie z sieci kontenerów chłodzonych, mocowanie kontenerów na platformach kolejowych uniwersalnych, piętrzenie lub rozpiętrzenie kontenerów i trailerów łącznie z ich umocowaniem lub rozmocowaniem, etykietowanie lub zdejmowanie nalepek z kontenerów; Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 94

95 Inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku (4) 4. usługi rzeczoznawczo-kontrolne ładunków w obrocie międzynarodowym na terenie kraju i za granicą, to jest przeprowadzanie kontroli ilościowych i jakościowych, mierzenie, liczenie, ważenie, kontrola opakowania, badania i analizy laboratoryjne, certyfikacja i ekspertyzy, próbobranie, kontrola sztauerki i trymerki, klasyfikacja trymowności i czystości ładowni, ustalanie rodzaju, wielkości i przyczyn szkód w ładunkach podczas przewozu. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 95

96 SPEDYCJA koniec wykładu 05. Dziękuję za uwagę i zapraszam na kolejne wykłady Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 96