I nformator Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Poznaniu

Transkrypt

1 I nformator Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Poznaniu D WUMIESIĘCZNIK LIPIEC S IERPIEŃ ( NR 4)

2 W tym numerze: HISTORYCZNIE: Między starym a nowym. Jak nie klasztor, to co? Sytuacje życiowe kobiet a reformacja (Część I.). tekst Małgorzaty Grzywacz. Przegląd nowych publikacji Jerzego Domasłowskiego recencja książki Reformatorzy i Myśli budujące Chrzest Klaudi Slodan MOIM ZDANIEM: Rozmyślania Przemysława Hewelta Być Łazarzem, tekst Agnieszki Zawiskiej Piękne mogą być tylko chwile Konfirmacja. Od lewej: Ks. Marcin Kotas, Anna Szostakowska, Dominik Urbaś wydawca: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Poznaniu zespół redakcyjny: Halina Raszyk, ks. Marcin Kotas, Anna Boruta-Bisok (kącik dla dzieci) przygotowanie i opracowanie tekstów, korekta: Halina Raszyk skład i opracowanie graficzne: Hanna Pałac druk: Perfekt Druk, ul. Świerzawska 1, Poznań Zdjęcia na okładce: Szymon Niemczyk, źródło: slaskie.travel Zdjęcie na 1 i 2 stronie publikacji pochodzą ze strony na stronie 3: Zuzanna Jen i Michał Jadwiszczok, strona 4: Piotr Krybus

3 OD REDAKCJI Drodzy Czytelnicy! Wakacje, jak słodko brzmi to słowo w naszych uszach od młodości. Można odpocząć od obowiązków, nacieszyć się słońcem. Marzymy o tym przez cały rok, a zaczynamy od pierwszego dnia po urlopie. Planujemy wypoczynek bardzo skrupulatnie, a od czasu uzyskania możliwości swobodnego poruszania się po całym świecie spełniamy w miarę możliwości swoje podróżnicze pragnienia. Odwiedzamy kraje i miejsca które pragniemy zobaczyć nie tylko na fotografii. Jedni wybiorą odpoczynek nad wodą, inni w górach, ale zawsze będzie w nas pragnienie poznania. Jeśli wędrujemy to patrzmy uważnie co mijamy po drodze. Mogą to być leśne kościoły jak ten na okładce, Kamień na Równicy. Zatrzymajmy się, pomódlmy i uświadommy sobie, jak ciężko było wytrwać w wierze luterańskiej. Takich miejsc w Beskidach jest więcej, wędrując, warto je zobaczyć. Czas sprzyja czytaniu zatem kilka propozycji od p. Jerzego Domasłowskiego. Historia kobiet jest fascynująca i na pewno po przeczytaniu tekstu p. Małgorzaty Grzywacz sami zaczniemy poszukiwać lektur na temat początków reformacji. Warto, wszak jesteśmy potomkami tych ludzi i powinniśmy znać naszą historię. W tym numerze ukazuje się też wspomnienie. Nie jest ono zwyczajne, dotyczy osoby, którą wspominać powinno wielu w Polsce. Tak jednak się dzieje, że odsuwamy od siebie trudne wspomnienia i nie mówimy o tych, bez których przetrwanie byłoby jeszcze trudniejsze. Po wprowadzeniu stanu wojennego pomoc z krajów zachodnich się wzmogła, wiele osób dokonywało niebywałych rzeczy aby zebrać i dostarczyć żywność, leki czy ubrania. Przekazywano je do kościołów ufając, że dzięki temu pomoc dotrze do potrzebujących. Dobrze że ich wspominamy. Następny numer będzie w całości poświęcony dziesięcioleciu poświęcenia naszego Kościoła Łaski Bożej. Jeśli chcielibyście się podzielić swoimi refleksjami i wspomnieniami to prosimy o kontakt. Zatem miłych, słonecznych wakacji. W imieniu Redakcji Halina Raszyk 3

4 SPOTKANIE ZE SŁOWEM BOŻYM Jam zawsze z tobą, tyś ujął prawą rękę moją. Prowadzisz mnie według rady swojej, a potem przyjmiesz mnie chwały. (Psalm 73, 23-24) Piszę te słowa dokładnie w ostatnim dniu roku szkolnego 201 3/ Na ulicach, przystankach autobusowych widać odświętnie ubranych uczniów. Na ich twarzach daje się zauważyć zadowolenie, dumę, radość, podekscytowanie W zasadzie wszystkim, bez wyjątku udziela się podniosłość tych chwil. I dobrze! Należy bowiem świętować kolejny, ważny etap w życiu uczniów, ale i nas wszystkich rodziców, dziadków, opiekunów, rodzeństwa. Za sobą mamy kolejny rok uczenia się siebie nawzajem, odkrywania tego, jakimi jesteśmy, nabierania dojrzałości, dystansu, mądrości. Dla mnie osobiście był to ważny rok. Po raz pierwszy miałem okazję prowadzić lekcje religii dla uczniów Szkoły Podstawowej. Zdawałem sobie sprawę, że nie będzie to łatwe zadanie, lecz świadomie zdecydowałem się, aby w tym roku samodzielnie poprowadzić dzieci w nauczaniu kościelnym. I był to błogo- 4 sławiony czas. Z jednej strony miałem okazję poznać dzieci, ich charaktery, temperamenty. Wielkim błogosławieństwem było dla mnie obserwowanie uczniów jak zmieniają się w ciągu kolejnych miesięcy. Z drugiej strony dzięki dzieciom i przez dzieci mogłem poznać rodziców, dziadków, ich najbliższych. Dziś reflektując ten miniony rok szkolny mogę wyznać, że był wartościowy czas. To wszystko za nami, przed nami WAKACJE! Długo wyczekiwane, utęsknione, upragnione. Przed uczniami rozpościera się perspektywa błogich chwil, wolnych od szkolnych obowiązków i zajęć. Być może niektórzy uczniowie wybiorą się na letnie wojaże, wezmą udział w koloniach, czy może udadzą się w daleką podróż. Uczciwie musimy powiedzieć, że nie tylko dzieci, czy młodzież wyczekują na ten okres. My dorośli, również cieszymy się na wakacje. Potrzebujemy bowiem wytchnienia, złapa-

5 SPOTKANIE ZE SŁOWEM BOŻYM nia oddechu, nabrania sił na kolejne które także wybrzmiewa w Psalmie 73: miesiące pracy, które stają przed nami. Lecz moim szczęściem być blisko Boga. W tym reflektowaniu tego, co za nami Pamiętamy te słowa stanowią hasło i spoglądaniu na to, co przed nami towa- bieżącego roku. Niech zabrzmią ponowne rzyszy nam fragment Psalmu 73. Jest to i będą dla nas przypomnieniem, właśnie biblijne hasło przeznaczone na miesiąc teraz, kiedy jesteśmy w połowie roku, że lipiec, które tym samym wprowadza nas szczęściem wierzącego jest pozostawanie w wakacyjną refleksję. Psalm 73 stanowi w bliskiej relacji z Bogiem, w każdy głęboką zadumę autora nad czas! Ta bliskość jest własnym życiem w relacji Lecz moim szczęściem źródłem nadziei i daje do Boga. Odkrywa przy tym siłę, aby pomimo przebyć blisko Boga. przeróżne rzeczy, w pewnym ciwności losu, życiowych momencie wydaje się, że Psalmista spie- kryzysów mieć w sercu poczucie sensu ra się z Bogiem. W efekcie całej tej du- życia i wiary. chowej walki autor tekstu dochodzi do Przed nami wiele ciekawych zdarzeń, bardzo ważnego odkrycia, co ujął w chwil, mnóstwo nowych doświadczeń pięknych słowach: Jam zawsze z tobą, niech będą dla nas inspiracją do odkrytyś ujął prawą rękę moją. Prowadzisz wania na nowo w naszym życiu Boga mnie według rady swojej, a potem przyj- źródła życiodajnej siły, radości, mocy miesz mnie do chwały. Refleksja nad i mądrości. własnym życiem, nad jego jasnymi i Niech słowa Psalmisty: Jam zawsze ciemnymi stronami doprowadziła go do z tobą, tyś ujął prawą rękę moją staną przekonania, że mimo trudów, mimo po- się i naszym osobistym wyznaniem. czucia niesprawiedliwości, mimo wielu Życzę błogosławionych i udanych wawątpliwości Bóg nieustanie był obecny kacji! w jego życiu. To ważne odkrycie doproks. Marcin Kotas wadziło go jeszcze do innego wyznania, 5

6 MODLITWY KS. TADEUSZA RASZYKA Modlitwy ks. Tadeusza Raszyka Panie, pozwól mi przebywać w Twojej bliskości. Ty jesteś początkiem, kontynuacją i zakończeniem. Jesteś święty. Uświęcone są wszystkie godziny służby dla Ciebie. Rządź mną mocą Ducha Twego, pomóż mi, bądź także moją mocą. Odnów i pokrzep mnie. Daj mi chleb żywota. Pozwól mi skupić całą moją uwagę na tym co mam wykonać jako Twój sługa. Nie daj mi abym zszedł na manowce, czy też ustał utrudzony. Spraw aby wszystko co czynię i o czym mówię działo się w Duchu i w Prawdzie. Zachowaj czujnym i chętnym w miłości usługiwania Tobie i bliźnim. Wśród wszystkich działań jesteś Warownym Grodem pokoju. Obdarzasz ciągle na nowo z wiecznego źródła. Twoja łaska nie ma końca. Chwała i uwielbienie Tobie Ojcze i Synowi i Duchowi Świętemu. W swoim miłosierdziu przyjmij moją służbę ku uwielbieniu Twojej chwały. Amen ks. sen. Tadeusz Raszyk 6

7 MOIM ZDANIEM Być Łazarzem Opowieść o Łazarzu z Ewangelii Jana (1 1, 1-44), jest obszernym zapisem tragedii rodzinnej, zachwianej wiary, Bożej interwencji, ostatecznie, szczęśliwego zakończenia. Oto w rodzinie zdarzyło się nieszczęście zachorował Łazarz, osoba, dla której Jezus był kimś ważnym i co ważniejsze, która była bliska Jezusowi. Zapis wydarzeń z perspektywy Łazarza może się wydać znajomy, szczególnie osobom, które życie w jakiś dotkliwy sposób doświadczyło. Oto coś się zaczyna źle dziać, pojawia się to poczucie niepokoju. Przeczucia, myśli, które natrętnie nie dają zapomnieć o tym, że dzieje się coś niedobrego. Mogą to być relacje w małżeństwie, które zaczynają się komplikować. A może pierwsze oznaki, że dziecko zaczyna iść w złym kierunku. Może to w końcu być sprawa tak wydawałoby się przyziemna jak rosnący kurs franka szwajcarskiego, który sprawia, że co raz trudniej jest znaleźć pieniądze na raty hipoteczne. Zaczyna się czas modlitw żarliwych, ale jeszcze spokojnych, takich na zasadzie Panie dopomóż, ale i tak wiem, że mnie przez to przeprowadzisz i nic mi się nie stanie. No przecież nie dopuścisz, żeby TO na mnie przyszło. A sytuacja się pogarsza. zaczyna być oczywiste, że wszystko pomału, nieuchronnie zmierza do najgorszego rozwiązania. Tego, przed którym przecież Jezus miał mnie obronić! Z wolna, ze złowieszczą konsekwencją dzieją się sprawy, które nie miały prawa się wydarzyć, przed którymi drżałem, których do siebie dopuścić nie chciałem. Przecież się modliłem, a tu spada na mnie nieszczęście zupełnie jakby Jezus mnie nie słyszał. Zupełnie jakby moja sprawa Go nie obchodziła. Zupełnie jakby Go wcale nie było. Już jest oczywiste, że mąż chce odejść, że dziecko wpadło w sidła uzależnień, że przyszedł miesiąc, w którym nie da się zapłacić raty kredytu Panie Boże, to znowu ja z tą samą sprawą Pamiętasz o mnie?... Kiedy już najgorsze się wydarzy, przychodzi Jezus. Inaczej, zupełnie inaczej niż się tego można było spodziewać. Nie przyszedł na początku, nie przyszedł w ostatniej chwili, aby zapobiec tragedii To nie jest film z Hollywood cud po prostu się nie zdarzył. Na pewno nie taki jakiego oczekiwałem. Ale Jezus przyszedł z ludzkiej perspektywy za późno. Czasem nawet trudno Go dostrzec, bo jak tu coś zobaczyć z grobu przez wielki kamień, który pie- 7

8 MOIM ZDANIEM czętuje to, co zdarzyć się nie miało?... Jezus woła: Wyjdź! Znowu, tu nie ma Hollywood: aniołowie nie zstąpili, orkiestra nie zagrała trzeba samemu zacząć się gramolić, chociaż oczy jeszcze zawiązane chustą a ruszyć się trudno, bo bandaże wciąż krępują ruchy. Pomału, tragicznie i jakoś tak żałośnie śmiesznie podreptać w stronę wyjścia, w stronę głosu Jezusa. Samemu. Łazarz nie wyskoczył z grobu uśmiechnięty, nie ma też relacji, żeby wyśpiewywał hymny dziękczynne Panu. Wyszedł w milczeniu, pewnie oszołomiony, pewnie nie do końca wiedział co się dzieje i nie sądzę, by mu było tak po ludzku dobrze i komfortowo. To co jest dla mnie bardzo symptomatyczne, to dwa momenty, w których udział uczniów był niezbędny: to uczniowie musieli odsunąć kamień w końcu trudno oczekiwać, że osoba po przejściach, złamana i załamana nagle będzie miała siły, żeby odsunąć ten nieznośny ciężar, który trzyma ją w grobie i nie daje zobaczyć nie tylko normalnego życia i innych ludzi, ale i samego Jezusa. W końcu, to uczniom Jezus kazał zdjąć z Łazarza krępujące go bandaże. Oto Łazarz już wyszedł z grobu, ale wciąż nie mógł normalnie żyć, nie mógł normalnie się poruszać. Myślę, że nie naciągam zbytnio historii Łazarza, jeśli powiem, że to właśnie zadaniem Kościoła jest dotrzeć do tych, co leżą w życiowym grobie i nie mają siły, żeby się z niego wydostać. To uczniowie Jezusa mają pomóc tym, którzy nie mają siły sami wrócić do życia. Nawet jeśli bywa to mało estetyczne. Jan nie pisze o tym jaki był stan Łazarza. Niemniej jednak nie zdziwiłbym się, gdyby Łazarz nadal czuł się źle. Może miał dolegliwości fizyczne a może cierpiał na samo wspomnienie tej wielkiej niezrozumiałej tajemnicy, która mu się przydarzyła. Przeżył, wrócił do zdrowia, ale sądzę, że był już innym człowiekiem. Takie przeżycia po prostu zmieniają ludzi. Przemysław Hewelt Piękne mogą być wszystkie chwile Czasami Bóg daje nam szansę. W otchłani ciemności wyciąga do nas pomocną dłoń. Zupełnie niespodziewanie i w cudowny wręcz sposób objawia czło- 8 wiekowi swoje miłosierdzie. Ostatnim razem pisałam Państwu o losach pewnej rodziny. Dziś chciałabym powrócić do tego tematu, ponieważ Bóg okazał im swoją

9 MOIM ZDANIEM łaskę. Obdarzył tych ludzi nadzieją, wyciągnął do nich swoją dłoń. Kobieta o której pisałam doświadczyła uzdrowienia w zupełnie niezrozumiały z medycznego punktu widzenia sposób. Jednak ona wiedziała, że jedynym wytłumaczeniem w tej sytuacji jest tylko łaska Pana. Pokrótce przypomnę, że owa kobieta w cierpieniu czekała na nieuchronną operację, kiedy ustalać termin zabiegu, dostała od lekarzy zupełnie nieoczekiwanie informację, że jest zdrowa. Kobieta wiedziała, to Bóg jej pomógł, pokazał jej, że wszystko jest możliwe. Ta dobra, mądra życiowo kobieta doświadczyła w życiu niesprawiedliwości. Nauczyła się przebaczać. Przebaczenie jest trudnym procesem, trwa długo, niekiedy latami. Nie oznacza zgody na niesprawiedliwą ocenę, ale jest etapem oczyszczającym emocje. Pozwala pozbyć się ze swojego wnętrza zakorzenionej urazy, pomaga uzdrowić stan ducha. Łatwiej wtedy odczuwać radość i doznawać szczęścia w życiu. Wielu z nas zna słowa piosenki w życiu piękne są tylko chwile ja bym tu jednak trochę inną interpretację zasugerowała. Według mnie w życiu piękne mogą być wszystkie chwile to tylko od nas zależy co wybierzemy i do czego będziemy dążyć. Konsekwentne działanie prędzej czy później zaowocuje wartościowym rozwiązaniem. Owszem wymaga to ogromnego wysiłku, niekiedy wielu łez, ogromnego poświęcenia, ale prowadzi do właściwego celu. Droga którą obieramy ma wiele etapów, nie widać jej całej, ale najważniejsze żeby zrobić pierwszy krok. To tak jak ze schodami, żeby wejść na sam szczyt, trzeba pokonać wszystkie po kolei. Zadyszka życiowa dotyka każdego z nas. Ważne jest żeby podnieść głowę i spojrzeć do przodu, w przestrzeń która odkryje przed nami swoje możliwości. Nowy widnokrąg może okazać się zupełnie inny niż się spodziewaliśmy, lepszy wręcz, bardziej dopasowany do naszych potrzeb i oczekiwań. Nikt do tej pory nie wynalazł uniwersalnej recepty na szczęście, ponieważ każdy z nas jest inny. Innymi kieruje się priorytetami, odmiennie doświadcza życia i różne z tego wyciąga wnioski. Lekcje życia nie kończą się wraz z otrzymaniem świadectwa szkolnego, tak naprawdę wkraczając w dorosłość zaczynamy pobierać nowe, praktyczne lekcje życia. Bezcenne i nie do ogarnięcia w teorii w ławkach szkolnych. Wakacje to czas relaksu i zabawy, ale to też czas kiedy doświadczamy werbalnie bliskości z Bogiem poprzez przyrodę, wodę, las, świeże wiejskie powietrze. Nawet patrząc na gwieździste letnie niebo można poczuć się bliżej Stwórcy. Piękno świetlistych gwiazd na niebo- 9

10 HISTORYCZNIE... skłonie to romantyczny, ale i uwrażliwiający widok. Przekazuje naszym oczom harmonię, rytm świata, potęgę natury, a może i otwiera serca na miłość do otaczającego świata. Natura rządzi się swoimi prawami, a człowiek wkomponował się w jej rytm. Czasami zapominamy o tym w natłoku spraw. Relacja ja-przyroda, może pomóc w budowaniu właściwego dystansu do problemów dnia codziennego. Nie dajmy się przytłoczyć rozmaitym przeszkodom i przeciwnościom losu, podejmujmy wyzwania, szukajmy rozwiązań. Jeśli sercu czujemy, że to co robimy ma sens i może nam to pomóc w przywracaniu równowagi i szczęścia w życiu, to trzymajmy się tego. Głosy wątpiące są często wynikiem niezrozumienia drugiego człowieka. Tak bywa, ponieważ różnimy się pomiędzy sobą. Ważne jednak, żeby różnić się pięknie. Mądry uczeń to ten, który uczy się przez całe życie. Pozdrawiam wszystkich czytelników i zachęcam do wakacyjnej refleksji na łonie natury. Niech to będzie udany czas, wypełniony ciepłem i radością życia, której tak bardzo potrzebujemy każdego dnia. Sięgajmy również po Biblię siedząc gdzieś w lesie na kocyku, Pan mówi do nas każdego dnia. Agnieszka Zawiska Między starym a nowym. Jak nie klasztor, to co? Sytuacje życiowe kobiet a reformacja (Część I.). Do dnia dzisiejszego utrzymują się spory wśród badaczy na temat, jakie znaczenie dla położenia życiowego kobiet w XVI wiecznej Europie miała przynieść reformacyjna odnowa. Inwentaryzując obecność kobiet w życiu społecznym owego czasu możemy, nie rozstrzygając tego sporu (i chyba się tego zrobić nie da) podkreślić należy, iż przyniesione przez reformację zmiany dowartościowywały te kobiety, które i tak wówczas miały znaczenie społeczne: władczynie, wysoko 10 urodzone szlachcianki, bogate mieszczki. Zmiany, które zaszły, miały charakter nie tyle ilościowy, co jakościowy i zmieniły dość istotnie przestrzenie, w których kobiety funkcjonowały do tej pory. Banalnym wydaje się stwierdzenie, że reformacja naruszyła struktury klasztorne. Częstym jednak pytaniem, na które po pięciuset latach musimy dać odpowiedź było, czy oferowała kobietom coś w zamian? Nie wszystkie zakonnice decydowały się na tak radykalną zmianę życia,

11 HISTORYCZNIE... że uciekały z klasztorów, pod wpływem nowej nauki. Zbiegom z konwentów groziła często bardzo wysoka kara, w niektórych krainach (np. Saksonia Albertyńska ze stolicą w Dreźnie przewidywała w przypadku takiego przewinienia możliwość kary śmierci). Najczęściej konwenty likwidowały władze świeckie, nie bacząc na to, co się stanie z mieszkającymi w ich murach zakonnicami. Czasem było tak, jak na niedalekim od Wielkopolski Pomorzu Zachodnim, gdzie szlachta i mieszczanie nie zgadzali się na przejmowanie klasztorów żeńskich, np. w Słupsku, Kołobrzegu, wnioskując do rad miejskich o przekształcenie ich w zakłady opiekuńcze dla panien niezamężnych 1. Społeczeństwo późnośredniowieczne, nie różniło się pod tym względem od naszego, w którym całkiem do niedawna funkcjonował syndrom starej panny. Droga do kobiety niezależnej, czy singielki, jaką znamy z dzisiejszej rzeczywistości trwała naprawdę bardzo długo. Reformacja, doprowadzając do przemodelowania chrześcijańskiej rzeczywistości, pozbawiła kobiety tamtego czasu, przestrzeni, w jakiej mogły zdobywać wiedzę, kształcić się w łacinie i teologii, nie oferując adekwatnej alternatywy. Rzadko się zdarzały wspólnoty klasztorne, których mniszki, potrafiły nie tylko prowadzić poważne dysputy teologiczne, lecz także, a może przede wszystkim, podejmować merytoryczną polemikę z rozwijającą się w Rzeszy zmianą religijną, którą niosła ze sobą reformacja. Warto przypomnieć w tym kontekście Caritas Pirckheimer opatkę klasztoru klarysek w Norymberdze ( ). Należała do najważniejszych i najbardziej uczonych kobiet w XVI-wiecznych Niemczech. Świadoma swojej funkcji przełożonej wspólnoty klarysek, Caritas Pirckheimer pozostawiła po sobie bardzo dużą spuściznę, której znaczna część ma charakter autobiograficzny. Denkwürdigkeiten (To, co godne jest zapamiętania) to dokument rzadki, nawet jak na tamte czasy. Powstał w r pokazujący walkę starej mniszki przeciwko zamierzonej przez rajców miejskich likwidacji klasztoru św. Klary. Caritas porusza niebo i ziemię koresponduje z luminarzami nowego ruchu ks. Marcinem Lutrem oraz Filipem Melanchtonem i wywalcza istnienie klasztoru w mieście, którego rada zdecydowała się przyjąć wyznanie ewangelickie: Moje życie było piękne napisze Caritas Pirckheimer do swego brata Willi- 1 Badania zjawiskiem fundacji dla kobiet po przekształceniach okresu reformacyjnego znajdują się na gruncie polskim w fazie zupełnie szczątkowej. Pionierska praca Agnieszki Chlebowskiej: Stare Panny, wdowy i rozwiedzione szlachcianki w Prusach w latach na przykładzie Prowincji Pomorze., Szczecin 201 2, omija, ze zrozumiałych względów cezury badawczej, kwestie wstępne istnienia tego typu placówek i ich aspekt religijny w okresie reformacji. 11

12 HISTORYCZNIE... balda gdyż udało mi się zachować klasztor na służbie Chrystusowi i zaprosić do niego «luterczyków» 2. A sam Filip Melanchton odnotował, że gdyby katolicy mieli więcej takich zakonnic, to można byłoby się od nich uczyć, jak dbać o duszę i jej zbawienie. Jeszcze przed wybuchem reformacji w Rzeszy Caritas Pircheimer była znana jako virgo docta, uczona dziewica. Otaczała się wybitnymi humanistami, niektórzy z nich, jak np. Konrad Celtis ( ), dedykowali jej swoje utwory 3. Władająca płynnie językiem łaciński w mowie i piśmie, studiująca zarówno Biblię, jak i teksty uczonych humanistów, do których grona zaliczał się także jej brat Willibald, Caritas Pirckheimer była odważną, samodzielną zakonnicą, cieszącą się, jak wiele jej poprzedniczek, ogromnym autorytetem. Virgo docta uczona dziewica to przykład na dookreślenie życia klasztornego poznawanie, przyswajanie wiedzy, erudycja, stają się w czasie walki o prawdziwą wiarę tak samo ważne, jak pokora i umiejętność znoszenia swego życia wiedzionego w zgodzie z przyjętą regułą zakonną. Caritas Pirckheimer nie mogła zmienić sytuacji i stopniowe zanikanie konwentu klarysek w Norymberdze było kwestią czasu. Udało się jej jednak zawrzeć z miastem ugodę, popartą przez Lutra. Do momentu śmierci ostatniej zakonnicy w r , wspólnota istniała, bez przyjmowania nowicjuszek. To dzięki mądrości, głębokiej wiedzy teologicznej, ostrożności i roztropności Caritas Pirckheimer udało się zamknąć misję klarysek w północnej Frankonii w sposób zdecydowanie łagodniejszy, niż miało to miejsce w innych miejscach objętych ruchem reformacyjnym. Młodszym zakonnicom przychodziło często wybierać zupełnie inną drogę. Niektóre nawet o niej marzyły było nią małżeństwo. Umiejętności, nabyte w klasztorach, wykorzystywano później w życiu codziennym, np. u boku duchownych, których funkcję kościelną i rolę społeczną reformacja zmieniła diametralnie. I tak powstała rodzina pastorska. O niej powiemy już po wakacjach, biorąc za przykład małżeństwo Walpurgi i Jana Bugenhagenów z Wittenbergi. Małgorzata Grzywacz 2 G. Eichstetter (Hrsg.): Die Denkwürdigkeiten der Äbtissin Caritas Pirckheimer des St. Klara-Klosters zu Nürnberg, Übertragen von Benedicta Schrott, Eos Verlag, St. Ottilien 1 983, s Tamże, wstęp. 12

13 HISTORYCZNIE... Przegląd nowych publikacji Reformatorzy, red. i oprac. Łukasz Ba - mienie sedna polemik wymaga sporego rański, bp Marcin Hintz, Jerzy Sojka, Au - wysiłku intelektualnego. Zaletą książki gustana, Bielsko-Biała jest obiektywne i rzeczowe stanowisko Tom 1 cyklu przygotowanego z myślą o jubileuszu 500-lecia Reformacji przypadającego w roku, jest zbiorem 40 życiorysów teologów, głównie żyjących w przełomowym XVI w. Autorami są wykładowcy z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. We wstępuie zdefiniowano też pojęcie reformatorów religijnych i ukazano historyczne tło Reformacji. Następnie omówiono niektóre aspekty teologii Marcina Lutra, jak i sposób interpretacji tekstów biblijnych oraz rolę nauki o usprawiedliwieniu. Trzy kolejne teksty zajmują się problematyką etyki reformacyjnej, specyfiką nowej relacji między Państwem a Kościołem oraz rewolucją językową Reformacji. Partia biograficzna została podzielona na trzy części. W pierwszej omówiono 1 8 sylwetek reformatorów niemieckich, poczynając od Lutra i Melanchtona, poprzez reprezentantów różnych, nieraz antagonistycznych, odcieni teologicznych, jak Matthias Flacius Illyricus i Andreas Osiander. Dziś, oprócz podziwu dla erudycji teologicznej, temperatura sporów, w których krystalizowały się prawdy wiary nieraz budzi zdumienie, a zrozu- w przedstawianiu nie zawsze łatwej problematyki. W tej grupie została również omówiona postać biskupa pomezańskiego (z katedrą w Kwidzynie) Paula Speratusa, zasłużonego także dla polskiej reformacji. W krótkiej części drugiej przedstawiono przywódców religijnych z Finlandii, Szwecji, Węgier, Słowacji, Siedmiogrodu i Słowenii. Część trzecia omawia 1 5 reformatorów z ziem polskich, z uwzględnieniem Prus Książęcych i Wrocławia. Nie zabrakło postaci związanych z Poznaniem i z Wielkopolską, jak Piotr Artomiusz, Samuel Dambrowski, Erazm Gliczner, Johann Hermann, Krzysztof Hegendorfer, Andrzej Samuel, Jan Seklucjan i Eustachy Trepka. Jak każdy ograniczony miejscem wybór, tak i ten będzie budził kontrowersje, choćby przez nieobecność Małego Lutra ks. Valeriusa Herbergera ( ) ze Wschowy. Autorzy dobrze się wywiązali z zadania. Poręczny format, dobra jakość druku i ilustracji sprawiają, że tę książkę można określić jako małą encyklopedię Reformacji. 13

14 HISTORYCZNIE... Johann Heermann, Myśli budujące. mieszkańców Góry, których przybycie do Przekł. i oprac. Marcin Błaszkowski, wielkopolskiego Leszna w r. dało wyd. Urząd Miasta Leszna początek nowej parafii luterańskiej. JedNa początku roku ukazała się w Lesznie książka, udostępniająca kaznodziejskie dziełko ks. Johanna Heermanna z r., w przekładzie i z objaśnieniami dr. Marcina Błaszkowskiego oraz z komentarzem teologicznym ks. Waldemara Gabrysia. Johann Hermann ( ), śląski duchowny luterański z Chobieni nad Odrą, w Lesznie spędził ostatnie lata życia, znajdując tu spokój po burzliwych wydarzeniach wojny trzydziestoletniej. Otoczony uznaniem, publikował niemieckie i łacińskie poezje, kazania i pieśni, z których wiele zyskało popularność w śpiewnikach niemieckich, angielskich, a także polskich. Świat protestancki pamięta o Heermannie, a także w Lesznie jest coraz częściej przypominany. Książkę otwiera przedmowa prof. Zbigniewa Kadłubka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W obszernym wprowadzeniu prezentowana jest historia Reformacji, poczynając od Niemiec i Śląska, aż po okres radykalnej kontrreformacji w dobie wielkiej wojny. Przymusowa rekatolizacja, dokonywana w obliczu nasyłanych dragonów doprowadziła do masowej emigracji z pogranicznych miejscowości do Polski, w tym 14 nocześnie dotarła druga faza emigracji braci czeskich i miasto znacznie się rozrosło. Błaszkowski omawia życiorys poety i przyczyny wyboru Leszna jako miejsca schronienia. Część kolejną poświęcono literackim aspektom kazania, wpisującego się w śląską tradycję homiletyczną. Obszerny rozdział traktuje o metodyce pracy tłumacza. Dalej omówiono kwestie teologiczne. Ks. Heermann, jak przystało na kaznodzieję okresu luterańskiej ortodoksji, demonstruje erudycję, sięgając do wielorakich źródeł inspiracji, by czytelnik mógł pewniej budować swe życie duchowe. Wychodząc od Starego Przymierza, przechodzi do czasów współczesnych i miejsca najbliższego Leszna, swego nowego Jeruzalem. Przedstawiając pięć tytułowych domostw, które chrześcijanin ma budować, zaczyna do ciała ludzkiego, ukształtowanego przez Boga i ożywionego rozumną duszą; drugie, to Dom Boży, czyli kościół, ośrodek życia duchowego, trzecie dom własny, zapewniający życie godne, choć przemijające. Czwarta część została poświęcona myślom o ostatnim domu na ziemi miejscu wiecznego spoczynku, nie jest ono jednak celem ostatecznym, bowiem pozostaje

15 DZIECIOM jeszcze niebiański dom radości. Chociaż tekst miał zaledwie dwa wydania, pamięć o nim trwała, skoro jeszcze w r. cytat został umieszczony na elewacji nowej plebanii. Od r. w Lesznie odbywa się impreza kulturalna zwana Urodzinami Ratusza, zainicjowana w 370-lecie pierwszej wzmianki o tej budowli, właśnie w Myślach budujących. Drugą połowę publikacji zajmuje polskie tłumaczenie i faksymile oryginału, a ponadto bibliografia, indeks osobowy i niemieckie streszczenie wprowadzenia. Książkę polecamy miłośnikom historii Wielkopolski i Śląska, osobom zainteresowanym dziejami i duchowością Reformacji, badaczom dawnej literatury i homiletyki. Jerzy Domasłowski bröc - Fotolia.com DZIECIOM przygotowała Anna Boruta-Bisok Proś, co ci mam dać? - poproszę darmowy wstęp do McDonalda, będę tam stałym gościem :) - sławę, jak dorosnę, chcę zostać znanym piłkarzem - chciałbym mieć własny samochód i jeździć nim do szkoły - ja jestem jeszcze bardzo młody i nie wiem, jak należy postępować. Daj mi proszę mądrość, bym potrafił rozróżnić między tym co dobre, a co złe - chcę mieć dużo pieniędzy i dom z basenem Pewnego dnia Bóg ukazał się we śnie królowi Salomonowi. Zadał mu właśnie to pytanie: co chcesz, abym Ci dał? Jak myślisz, której z powyższych odpowiedzi udzielił król? Tak, on poprosił o mądrość w postępowaniu. Jako król Izraela miał sprawować władzę, rozwiązywać trudne sprawy swoich poddanych i wydawać wyroki. Salomon chciał być dobrym władcą. 15

16 DZIECIOM 1 Księga Królewska 3:5-1 4 (przestawiając literki ułóż słowa, a następnie ponumerowane literki wpisz do kółeczek pod ułożonymi słowami) Chodząc do przedszkola, czy do szkoły poznajemy i uczymy się nowych rzeczy. Dzięki temu stajemi się mądrzejsi. Bycie mądrym to nie tylko dobre stopnie w szkole. Jeśli chcesz być szczęśliwy, musisz uczyć się rozróżniać co jest dobre, a co złe. Co można robić, a czego powinno się unikać. Między innymi rodzice pomagają ci zdobywać tę mądrość. Również Biblia jest pełna Bożych wskazówek. Najważniesze by uważnie słuchać... Wyobraź sobie, że Bóg obdarzył Salomona nie tylko wielką mądrością, ale także bogactwem i długim życiem. O tym, jaki dziwny wydał wyrok możesz przeczytać w I Księdze Królewskiej 3,

17 Z PRAC RADY PARAFIALNEJ Z prac Rady Parafialnej Od momentu publikacji informacji o pracach Rady Parafialnej w poprzednim biuletynie, Rada spotykała się dwukrotnie. W ramach prac zmierzających do usprawnienia zarządzania majątkiem w ramach działalności gospodarczej Rada zwróciła się do firmy audytorskiej Grant Thornton o przeprowadzenie przeglądu ksiąg finansowych. Celem tego przeglądu jest określenie praktyk księgowych które będą dostosowane do charakteru prowadzonej przez Parafię działalności gospodarczej a także zapewnią maksymalne bezpieczeństwo z punktu widzenia zgodności z obowiązującymi przepisami zarówno kościelnego jak i powszechnego prawa finansowego. Rada na posiedzeniach zajmowała się również kwestiami związanymi z działalnością diakonijną oraz społeczno kulturalną. W ramach tych prac dokonano podsumowania Muzycznej Wiosny u Luteranów oraz imprez organizowanych ostatnio w parafii pikniku oraz zjazdu motocyklistów. Stałym punktem posiedzeń Rady jest również omawianie korespondencji przychodzącej do parafii. Korespondencja ta dotyczy głównie uregulowania kwestii związanych z nieruchomościami należącymi do parafii a leżącymi w okolicznych gminach. Przemysław Hewelt 17

18 KOŁO PAŃ Koło Pań W minionym okresie panie spotkały się dwukrotnie. 23 maja przy przygotowanym przez siebie poczęstunku (domowe wypieki) miło porozmawiały, ale również wysłuchały wykładu. Tym razem był to temat Chorał protestancki podstawą twórczości wielu kompozytorów oraz jego wpływ na rozwój muzyki kościelnej", a swoją wiedzą podzieliła się z nami nasza organistka Małgorzata RaszykKopczyńska. Słuchając jej wykładu mogłyśmy się przekonać jak wielki wpływ 18 na rozwój muzyki miała jedna z idei reformacji śpiewem modlimy się. Rozwój muzyki kościelnej miał ogromny wpływ nie tylko na formę nabożeństwa, ale również na zapisy nutowe. Największym twórcą jest Jan Sebastian Bach, kantor luterański nazywany, piątym ewangelistą. Mało wiemy na ten temat, a warto o tym mówić szczególnie teraz, gdy zbliża się 500-lecie reformacji. Drugie spotkanie miało charakter poznawczo spacerowy. Wybrałyśmy się do Ogrodu Botanicznego. Pogoda była słoneczna, co podczas spaceru między pięknymi roślinami dodało spotkaniu uroku. Pani Małgorzata Grzywacz sprawiła, że po ogrodzie oprowadzała nas specjalistka, pracownik ogrodu pani Joanna Markiewicz. Inaczej patrzy się na świat roślin kiedy słyszymy komentarz. Uświadamiamy sobie, że żadna roślinka nie rośnie w takim miejscu przypadkowo, wszystko jest usystematyzowane. Ten pouczający spacer pozostanie w pamięci i każda następna wizyta w tym pięknym ogrodzie będzie już bardziej świadoma, a tabliczki przy krzewach, drzewach czy kwiatach przypominać będą informacje przekazane przez miłą przewodniczkę. Był to na pewno bardzo sympatyczny akcent przed przerwą wakacyjną. Następne spotkanie na jesieni. HR

19 WYDARZYŁO SIĘ VIII Wiosna Muzyczna u Luteranów 23 maja 7 czerwca roku Bardzo się cieszymy, że koncerty wróciły po rocznej przerwie. Wpisały się w wiosenny krajobraz melomanów poznańskich i wiele osób się o nie dopytywało. Jak zawsze taki w tym roku były to koncerty na bardzo wysokim poziomie pozostawiające niezapomniane wrażenia. 23 maja miłośnicy muzyki organowej mogli wysłuchać koncertu w wykonaniu Christopha Bornheimera organisty z Hannoveru. Zagrał utwory J.S. Bacha, R. Schumanna. C. Francka, a także napisaną przez siebie wariację organową na temat uwertury do opery Pierścień Nibelunga Ryszarda Wagnera. Drugi koncert 31 maja miał już inny klimat. Tym razem słuchaliśmy pieśni i utworów nazywanych przebojami muzyki tzw. poważnej. Wykonawcami byli: Magdalena Chudzieczek-Cieślar sopran, Mikołaj Zgółka skrzypce, Małgorzata Raszyk-Kopczyńska organy. Usłyszeliśmy utwory J.S. Bacha, J.F. Händla, W.A. Mozarta, G. Cacciniego, Ch.W. Glucka, Oley Speaksa, Simon Sargona oraz Tadeusza Kassaka. Koncert finałowy w całości był poświęcony muzyce Georga Friedricha Händla. Wykonawcami byli Marzena Michałowska sopran, Natalia Hyżak klawesyn, Mikołaj Zgółka skrzypce, Bartosz Kokosza wiolonczela. VIII Wiosna Muzyczna u Luteranów minęła niezwykle szybko ale sądząc po ilości słuchaczy pozostanie w pamięci wielu osób. To wydarzenie muzyczne powinno być kontynuowane bo daje nam luteranom możliwość pokazania nie tylko naszego pięknego kościoła, ale również bogactwa muzyki które wniosła reformacja. Ufam iż za rok znów się spotkamy i zasłuchamy. HR 19

20 WYDARZYŁO SIĘ Konfirmacja W niedzielę 8 czerwca r. Kościół powszechny obchodził Święto Zesłania Ducha Św. W tym dniu odbyła się w naszej Parafii uroczystość Konfirmacji, do której w tym roku przystąpiło dwoje młodych ludzi: Anna Szostakowska oraz Dominik Urbaś. Nabożeństwo rozpoczęło się od procesjonalnego wprowadzenia konfirmantów przez członków miejscowej Rady Parafialnej. Spowiedź poprowadził proboszcz ks. Marcin Kotas. Po kazaniu Konfirmanci złożyli przyrzeczenie konfirmacyjne, po którym otrzymali Świadectwa oraz Pismo Św. Po akcie konfirmacji słowa pozdrowień oraz życzenia dla konfirman- 20 tów skierował Prezes Rady Parafialnej mec. Bernard Rozwałka, który przywołując życie Ojca Kościoła Augustyna, prosił Konfirmantów, aby Biblia żywe Boże słowo zawsze towarzyszyła im na drodze życia i wiary. Wzruszającym momentem dla parafian było przeżywanie w nabożeństwie Jubileuszu, 50-lecia Konfirmacji dwojga naszych parafian: Zofii Jadwiszczok oraz Konrada Domke. Na pamiątkę Jubileuszu, Złoci Konfirmanci otrzymali okolicznościowy Dyplom. Nabożeństwo ubogacił śpiew Chóru Parafialnego pod dyrekcją Małgorzaty Raszyk-Kopczyńskiej.